Tesbitler – islam bilgi arşivi

“Allah, her canlıyı sudan yarattı. İşte bunlardan kimi karnı üzerinde sürünür, kimi iki ayağı üzerinde yürür, kimi de dört (ayağı) üzerinde yürür. Allah, dilediğini yaratır. Hiç şüphesiz Allah her şeye gücü yetendir.”

Bu ayet, İslam tefsirlerinde genellikle Allah’ın yaratma kudretinin ve canlıların çeşitliliğinin bir ifadesi olarak yorumlanmıştır. “Allah, dilediğini yaratır” ifadesi, Allah’ın iradesine bağlı olarak çeşitli ve farklı şekillerde yaratma gücüne sahip olduğunu vurgular.

Ayetin “her canlıyı sudan yarattı” kısmı, canlıların sudan yaratıldığı gerçeğine işaret eder. Bu, modern bilimsel bulgularla da uyumlu olup, yaşamın sudan başladığı ve suyun canlılık için temel bir unsur olduğu bilgisini destekler.

Sonuç olarak, bu ayet, Allah’ın sınırsız yaratma gücünü, canlıların çeşitliliğini ve suyun hayatın kaynağı olduğunu vurgular.

@@@@@@

Nur Suresi 45. ayet, Allah’ın tüm canlıları sudan yaratması ve onların farklı şekillerde hareket etmesiyle ilgilidir:

“Allah, her canlıyı sudan yarattı. İşte bunlardan kimi karnı üzerinde sürünür, kimi iki ayağı üzerinde yürür, kimi de dört ayak üzerinde yürür. Allah, dilediğini yaratır. Şüphesiz Allah, her şeye hakkıyla gücü yetendir.” (Nur 45)

Bu ayetin açıklanmasına yardımcı olan bazı benzer ayetler şunlardır:

1. Enbiya Suresi 30
“İnkâr edenler, gökler ve yer bitişik iken bizim onları ayırdığımızı ve her canlıyı sudan yarattığımızı bilmediler mi? Yine de inanmazlar mı?”

Burada da canlıların sudan yaratıldığı vurgulanmaktadır.

2. Furkan Suresi 54
“O, sudan bir insan yaratıp onu soy ve hısımlık sahibi kılan Allah’tır. Rabbin her şeye kadirdir.”

İnsanların da sudan yaratıldığı belirtilerek Nur 45 ile paralellik gösterir.

3. Nahl Suresi 49
“Göklerde ve yerde bulunan canlılar ve melekler, büyüklük taslamadan Allah’a secde ederler.”

Canlıların farklı türlerde olduğu ve Allah’ın yaratışındaki çeşitlilik vurgulanıyor.

4. Hac Suresi 18
“Görmez misin ki, göklerde ve yerde olanlar, güneş, ay, yıldızlar, dağlar, ağaçlar, hayvanlar ve insanların çoğu Allah’a secde eder?”

Farklı varlık türlerinin varlığı ve onların Allah’a bağlılığı anlatılıyor.

5. Yasin Suresi 36
“Yerin bitirdiklerinden, kendi nefislerinden ve daha bilmedikleri nice şeylerden bütün çiftleri yaratan Allah, yücedir.”

Allah’ın yaratma gücüne dikkat çekiliyor.

İnsan, dünya hayatında bir yolcudur. Bu yolculuk, ruhun ebedi âleme uzanan serüveninin kısa bir durağıdır. Kur’an-ı Kerim’de, insanın yaratılışı, yaşamı, ölümü ve ahiret hayatı üzerine pek çok ayet vardır. Bu ayetler, bizlere dünya hayatının geçiciliğini ve asıl varlığımızın ruhumuz olduğunu hatırlatır.

BEDEN: RUHA EMANET

İnsanın bedeni, tıpkı bir yolcunun konakladığı han gibi, geçici bir misafirhanedir. Allah, ruhu bir bedene emanet ederek dünyaya göndermiştir. Ancak bu emanet, sonsuza kadar bizim değildir. Bir gün geldiğinde, ruh bedenini burada bırakacak ve asıl yurduna, ebedi hayata doğru yol alacaktır.

Kur’an’da bu gerçeği anlatan birçok ayet vardır:

“Her nefis ölümü tadacaktır. Sonunda bize döndürüleceksiniz.” (Ankebût, 57)

Bu ayet, bedenin fani olduğunu, fakat ruhun yolculuğunun ölümle bitmediğini vurgular. İnsan, ölümle birlikte dünyadaki varlığını sonlandırsa da ruhu, Allah’ın huzuruna çıkarak ebedi hayata adım atar.

TASAVVUFTA BEDEN VE RUH

Tasavvufta beden, ruhun geçici bir elbisesi olarak görülür. Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî, insanın hakikatini anlatırken şöyle der:

“Sen beden değilsin, ruhtan ibaretsin. Beden bir su ve toprak zindanıdır. Asıl varlığın sudan ve topraktan ibaret değildir. Bedenin fanidir, ruhunsa ebedîdir.”

Bu sözler, insanın asıl kimliğinin ruh olduğu ve bedenin yalnızca bir araç olduğunu anlatır. Dünya hayatı, ruhun olgunlaşması ve kemale ermesi için bir fırsattır. İnsanın asıl gayesi, bu emaneti temiz tutarak Rabbine dönmektir.

ÖLÜM: RUHUN ASIL YURDA DÖNÜŞÜ

Ölüm, bir yok oluş değil, asıl hayata geçiştir. Kur’an’da şöyle buyrulur:

“Allah, ölecekleri zaman canlarını alır; ölmeyenin de uykusunda canını alır. Sonra hakkında ölüm hükmü verilmiş olanı tutar, diğerini belirlenmiş bir vakte kadar salıverir. Şüphesiz bunda, düşünen bir toplum için ibretler vardır.” (Zümer, 42)

Bu ayet, ölümün bir son değil, bir dönüş olduğunu açıkça ortaya koymaktadır. Beden toprak olurken, ruh Allah’a yükselir ve hesap gününü bekler.

İBRET VE DÜŞÜNDÜRÜCÜ BİR GERÇEK

İnsan, dünyada kazandığı malların, bedeninin güzelliğinin, sahip olduğu şöhretin ve gücün kendisine ait olduğunu sanır. Oysa hepsi emanettir. Doğduğunda çıplak gelen insan, öldüğünde de hiçbir şey götüremez. Bu yüzden, insanın asıl kazancı, yaptığı hayırlı ameller, iyilikler ve Allah’a olan yakınlığıdır.

Peygamber Efendimiz (s.a.v.) şöyle buyurur:

“Ölüp de pişmanlık duymayacak kimse yoktur. İyilik yapan iyiliğini artırmadığına, kötülük yapan ise kötülükten vazgeçmediğine pişman olur.”

Bu hadis, insanın hayattayken neyin değerli olduğunu bilmesi gerektiğini vurgular. Dünya hayatı geçici bir imtihan sahnesidir. Asıl varlık, ruhun temizliği, Allah’a yönelişi ve ahiret için yaptığı hazırlıklardır.

SONUÇ: EMANETE SAHİP ÇIKMAK

İnsan, kendisine emanet edilen bedeni, aklı ve ruhu en güzel şekilde kullanarak, Allah’a döndüğünde yüz akıyla hesap vermelidir. Ruh, emaneti aldığı yere yani Rabbine dönerken, beden burada kalır ve toprağa karışır. Önemli olan, emaneti kirletmeden, hakkını vererek, Allah’ın rızasını kazanmış olarak geri teslim edebilmektir.

HAK İLE HÜKMETMEK VE HAKSIZLIĞA TARAF OLMAMAK

(Nisâ Suresi 105. Ayet ve Benzer Ayetler Üzerine İbretli Bir İnceleme)

İnsanlık tarihi boyunca adalet, toplumların ayakta kalmasını sağlayan en önemli değerlerden biri olmuştur. Adaletin olmadığı yerde zulüm, kargaşa ve yıkım kaçınılmazdır. İşte bu yüzden Kur’ân-ı Kerîm, adaleti temel bir ilke olarak belirlemiş ve insanların haksızlığa taraf olmamalarını emretmiştir. Nisâ Suresi 105. ayet de bu evrensel hakikati hatırlatır:

> “Allah’ın sana gösterdiği şekilde insanlar arasında hükmedesin diye sana Kitab’ı hak ile indirdik; hainlerden taraf olma!” (Nisâ, 4:105)

Bu ayet, sadece Hz. Peygamber (s.a.v.)’e hitap etmekle kalmaz, tüm müminlere bir ilke sunar: Hüküm verirken, karar alırken, olayları değerlendirirken ve insanlar arasında hakemlik yaparken mutlak surette adalet gözetilmeli, hainlerden ve zalimlerden yana olunmamalıdır.

Peki, bu ilkenin derin manası nedir? Diğer ayetlerle bağlantısı nasıl kurulabilir? Günümüz dünyasında bu emir nasıl bir ibret vesikası olarak okunmalıdır?

1. Hak ile Hükmetmek: İlahi Bir Sorumluluk

İslam’da adalet, sadece hukuki bir mesele değil, aynı zamanda imani bir vecibedir. Allah Teâlâ, birçok ayette adaletle hükmetmenin farz olduğunu vurgular:

“Allah size, emanetleri ehline teslim etmenizi ve insanlar arasında hükmettiğinizde adaletle hükmetmenizi emreder.” (Nisâ, 4:58)

“Ey iman edenler! Kendinizin, ana-babanızın ve en yakınlarınızın aleyhine de olsa, Allah için şahitlik ederek adaleti ayakta tutan kimseler olun…” (Nisâ, 4:135)

“Ey Davud! Biz seni yeryüzünde bir halife yaptık. O hâlde insanlar arasında hak ile hükmet, hevâya uyma!” (Sâd, 38:26)

Bu ayetler, hüküm verme sorumluluğunun ne kadar büyük olduğunu gösteriyor. Bir mümin, ister aile içinde, ister toplum içinde, isterse bir yönetici olarak insanlara adaletle hükmetmek zorundadır. Eğer kişi haksızlığa göz yumarsa, zalimlerin tarafını tutarsa, Allah’ın bu emrini çiğnemiş olur.

Nisâ 105. ayet, özellikle şu mesajı veriyor: Adalet, Allah’ın bir emridir ve hiçbir dünyevi çıkar, hiçbir tarafgirlik, hiçbir akrabalık bağı veya dostluk, adaletin önüne geçmemelidir.

2. Hainlerden Taraf Olmamak: Günümüz İçin Bir İbret

Ayette geçen “hainlerden taraf olma” emri, aslında insanoğlunun en büyük zaaflarından birine işaret ediyor. Çoğu zaman insanlar, çıkarları, korkuları veya bağlılıkları nedeniyle açıkça yanlış olan bir tarafı destekleyebilirler. Ancak Allah Teâlâ, müminlerin bu tuzağa düşmemesi gerektiğini bildiriyor.

Günümüzde:

Bir kişi güçlü olduğu için,
Maddi menfaat sağladığı için,
Popüler olduğu için,
Yakın çevreden biri olduğu için,
Haklı olmasa bile onu savunmak, Allah’ın emrine aykırı bir davranıştır.

Müslüman, hakkın yanında durmalı, zalimin değil mazlumun tarafında olmalıdır. Hainler, zalimler ve haksızlık edenler kim olursa olsun, onlardan yana tavır almak Kur’an’a ve Peygamber’in sünnetine aykırıdır.

3. Peygamberimizin Adalet Üzerine Örneklikleri

Hz. Peygamber (s.a.v.), adalet konusunda eşsiz bir örnektir. O, sadece dostları ve müminler için değil, düşmanlarına karşı bile adaletle hükmetmiştir.

Bir gün, zengin ve soylu bir kadının hırsızlık yaptığı ortaya çıkınca, bazı sahabeler onun cezalandırılmaması için aracı olmak istedi. Ancak Efendimiz (s.a.v.) şöyle buyurdu:

> “Ey insanlar! Sizden önceki toplumlar şu yüzden helâk oldu: Aralarından güçlü ve soylu biri hırsızlık yaparsa onu affederler, zayıf biri yaparsa onu cezalandırırlardı. Allah’a yemin ederim ki, Muhammed’in kızı Fatıma bile hırsızlık yapsaydı, onun da elini keserdim!” (Buhârî, Hudûd, 11; Müslim, Hudûd, 8)

Bu olay, adaletin kişilere göre değişmemesi gerektiğinin en güzel örneklerinden biridir.

4. Günümüz Dünyasında Adaletin Yitirilişi

Bugün dünyada adaletin nasıl kaybolduğunu görmek zor değil:

Güçlü devletler kendi çıkarları için haksız savaşlar açıyor, masumları öldürüyor.

Adaletsiz ekonomik sistemler zenginleri daha da zengin, fakirleri daha da fakir yapıyor.

Mahkemelerde güçlünün lehine kararlar alınıyor, mazlumlar ise haksız yere cezalandırılıyor.

Bütün bunlar, Nisâ 105. ayetin neden bu kadar önemli olduğunu gösteriyor. Çünkü Allah’ın hükmüne göre hareket edilmediğinde, adaletin yerini zulüm alır ve toplumlar çöküşe sürüklenir.

Sonuç: Adaleti Ayakta Tutalım

Kur’an, müminlere çok açık bir mesaj veriyor: Adaleti her zaman savunun, haksızlığa asla ortak olmayın!

Eğer güçlü olan bir zalimi savunuyorsak,
Eğer menfaatimiz için yanlışın tarafında duruyorsak,
Eğer sessiz kalarak zulmü onaylıyorsak,

Bu ayet bizi uyarıyor: Allah, zalimlerden yana olanları sevmez.

Bugün kendimize şu soruyu sormalıyız:

Hak ile mi hükmediyoruz, yoksa çıkarlarımız doğrultusunda mı?

Adaletli miyiz, yoksa güçlüden yana mı?

Doğruyu mu savunuyoruz, yoksa yanlışın peşinden mi gidiyoruz?

Eğer bu sorulara samimi bir şekilde cevap verirsek, belki de gerçek adaleti inşa etmek için bir adım atabiliriz. Çünkü Allah bizden sadece adalet istemiyor, aynı zamanda onun yaşatılmasını da emrediyor.

> “Ey iman edenler! Adaleti titizlikle ayakta tutan ve yalnızca Allah için şahitlik eden kimseler olun.” (Mâide, 5:8)

Ancak her şey bir anda değişti. Trafik ışıklarında yeşilin yanmasını beklerken, göz açıp kapayıncaya kadar geçen bir an… Bir fren sesi, bir çarpışma ve ardından gelen derin bir sessizlik… Hasan, artık farklı bir yolculuğa çıkmıştı.

Kabir Kapısı Aralanıyor

Gözlerini açtığında kendini tanıyamadığı bir yerde buldu. Ne hastane ne de tanıdık yüzler… “Neredeyim?” diye sordu ama sesi yankılandı, cevap gelmedi. Bir süre sonra bir gölge belirdi, yüzü görünmeyen biri ona yaklaştı:

— “Dünya hayatın bitti, Hasan. Artık hakikat âlemindesin.”

İnanamıyordu. Daha dün arkadaşlarıyla şakalaşıyor, yarın için planlar yapıyordu. “Nasıl yani? Daha çok gencim! Annem babam, işlerim, yapacaklarım vardı!” diye haykırdı.

Ama artık ne geri dönüş vardı ne de zamanın anlamı…

Hesap Başlıyor

Bir melek, elinde parlayan bir defterle yanına geldi. Sayfalar birer birer açıldıkça, Hasan’ın hayatı gözlerinin önüne seriliyordu. Lüks içinde yaşadığı, ama hiç şükretmediği günler… Eğlenceye daldığı, ama ibadeti unuttuğu geceler… Fakire sırt çevirdiği, ama kendine servet biriktirdiği anlar…

Her şey tek tek gösteriliyordu. Ama Hasan’ın en çok içini burkan, yapmadıklarıydı. Annesinin dualarını göz ardı etmesi, bir dostuna sırt çevirmesi, küçük bir iyiliği bile ertelemesi…

Melek şöyle dedi:

— “Hasan, dünya hayatı bir imtihandı. Sana verilen zamanı nasıl kullandın?”

Hasan’ın dili tutuldu. Geriye dönüp hatalarını düzeltmek istiyordu ama artık çok geçti.

İbretlik Son

Birden yer sarsıldı, karanlık bir çukur açıldı ve soğuk bir rüzgâr esti. Hasan oraya doğru sürüklenirken, pişmanlık içinde haykırıyordu:

— “Bana bir fırsat daha verin! Sadece bir gün, sadece bir secde için bile olsa geri dönmek istiyorum!”

Ama ona verilen cevap belliydi:

— “Hayır, artık dönüş yok.”

Ve bir kapı daha açıldı. Sonsuz bir âlem onu bekliyordu…

Ders Çıkarmak İçin Zaman Varken

Hasan’ın yaşadıkları hepimiz için bir ibret değil mi? Dünya hayatının geçici olduğunu bile bile, gaflete düşmek ne büyük bir kayıp! Oysa ki küçük bir iyilik, samimi bir dua, Allah’a yönelen bir kalp her şeyi değiştirebilirdi.

Şimdi düşünelim: Eğer bugün son günümüz olsaydı, gerçekten hazırlıklı olur muyduk? Eğer cevabımız “hayır” ise, hâlâ fırsatımız var.

Allah Teâlâ, insanı üç temel kuvvetle yaratmıştır:

1. Kuvve-i Akliyye (Akıl ve düşünme gücü)

2. Kuvve-i Gadabiyye (Öfke ve mücadele gücü)

3. Kuvve-i Şeheviyye (Arzu ve istek gücü)

Bu üç kuvvet, insanın hayatını sürdürmesi, gelişmesi ve imtihanı kazanması için verilmiştir. Kuvve-i Şeheviyye, yani arzu ve istek duygusu, insana yemek yeme, neslini devam ettirme, huzur ve mutluluk arayışı içinde olma gibi temel ihtiyaçları kazandırır.

Eğer bu duygu olmasaydı:

İnsan hayatı devam etmezdi.

İnsanın dünyaya karşı ilgisi olmaz, çalışmak ve üretmek anlamsız hale gelirdi.

Aile kurma ve neslin devamı mümkün olmazdı.

Hayattaki hiçbir şeyin kıymeti olmaz, dünya boş ve anlamsız bir yer olurdu.

Ancak bu kuvvet yanlış kullanıldığında, insanı hırs, israf, haram ve ahlaksızlık bataklığına sürükleyebilir. Bu makalede, Kuvve-i Şeheviyye’nin hikmeti, yanlış kullanımı ve İslam’ın sunduğu dengeyi ele alacağız.

1. Kuvve-i Şeheviyye’nin Hikmeti ve Gerekliliği

Allah, bu duyguyu insana hayatı sürdürmesi ve imtihanı başarması için vermiştir. Bu duygu olmadan insan:

Yemek yeme ve içme isteğine sahip olmaz, açlıktan ölürdü.

Evlilik ve aile kavramı oluşmaz, insan nesli devam etmezdi.

Dünyaya karşı hiçbir ilgi duymaz, ilerleme kaydedemezdi.

İnsan, ne cenneti arzulardı ne de imtihana anlam verebilirdi.

Kur’an’da Allah, dünyanın süslerini insanların hoşuna gidecek şekilde yarattığını şöyle bildirir:

“Kadınlara, oğullara, yük yük altın ve gümüşe, salma güzel atlara, davarlara ve ekinlere karşı aşırı sevgi insanlara süslü gösterildi. Bunlar, dünya hayatının geçimidir. Asıl varılacak güzel yer, Allah katındadır.” (Âl-i İmran, 14)

Bu ayet, insanın fıtratındaki arzuların bir imtihan unsuru olduğunu gösteriyor. Bu arzular, insanı Allah’a yaklaştıran birer vesile olabilir. Ancak yanlış kullanılırsa insanı felakete de sürükleyebilir.

2. Kuvve-i Şeheviyye’nin Yanlış Kullanımı: Nefsin Tuzağına Düşmek

Kuvve-i Şeheviyye, kontrolsüz bir şekilde kullanıldığında insanı nefsinin kölesi haline getirebilir. Kur’an-ı Kerim’de nefsinin arzularına uyanlar şöyle anlatılır:

“Kendi arzusunu ilah edinen ve Allah’ın da bir bilgi üzere kendisini saptırdığı, kulağını ve kalbini mühürlediği, gözünün üstüne de perde çektiği kimseyi gördün mü?” (Casiye, 23)

Bu ayet, şehvetin yanlış kullanımının, insanı helake sürükleyebileceğini gösteriyor. Günümüzde:

İsraf ve lüks tutkusu, insanı kibir ve bencilliğe sürüklüyor.

Helal olmayan ilişkilere düşkünlük, aile yapısını bozuyor.

Maddi hırs, insanı kul hakkı yemeye, adaletsizliğe ve harama yöneltiyor.

Bu yüzden İslam, şehveti tamamen yok etmeyi değil, onu dengelemeyi öğütler.

3. İslam’da Şehvetin Dengeli Kullanımı

İslam, ne tamamen arzulara teslim olmayı ne de arzuları bastırmayı öğütler. Asıl hedef, bu kuvveti hayırlı ve helal yolda kullanmaktır.

Evlilik, şehvetin helal çerçevede yaşanmasını sağlar.

İbadet ve takva, insanı haramlardan korur.

Şükür ve kanaatkârlık, israf ve doyumsuzluğun önüne geçer.

Peygamber Efendimiz (s.a.v.), şöyle buyurmuştur:

“Ey gençler! Sizden kimin evlenmeye gücü yeterse evlensin. Çünkü evlilik, gözü haramdan sakındırır ve iffetli kalmayı sağlar.” (Buhârî, Müslim)

Bu hadis, şehvetin meşru bir şekilde yönlendirilmesini öğütleyen en güzel rehberdir.

4. Kuvve-i Şeheviyye’nin Doğru Kullanımına Dair İbretlik Örnekler

1. Hz. Yusuf’un (a.s) İffetli Duruşu

Hz. Yusuf (a.s), Züleyha’nın kendisini günaha çağırmasına rağmen şöyle demiştir:

“Rabbim! Zindan, bunların beni çağırdığı şeyden daha hayırlıdır.” (Yusuf, 33)

Bu olay, şehvetin kontrol altına alınmasının insanı Allah’a daha yakın kıldığını gösterir.

2. Hz. Süleyman’ın (a.s) Dünya Sevgisini Hikmetle Kullanması

Hz. Süleyman (a.s), dünyanın nimetlerini kullanırken onları Allah’ın rızasına uygun bir şekilde değerlendirmiştir. Onun hikmetli duası şöyledir:

“Rabbim! Bana öyle bir mülk ver ki, benden sonra hiç kimseye nasip olmasın. Şüphesiz Sen, büyük lütuf sahibisin.” (Sad, 35)

Bu, dünya nimetlerini Allah yolunda kullanmanın en güzel örneklerinden biridir.

5. Sonuç: Şehvetin Hikmetle ve Takva ile Dengelenmesi

Kuvve-i Şeheviyye, insan hayatının olmazsa olmaz bir parçasıdır. Ne tamamen yok edilmesi ne de sınırsız bir şekilde serbest bırakılması doğrudur.

İslam, bu duyguyu helal dairede yaşamayı, haramdan sakınmayı ve şükür ile dengelemeyi öğretir.

Eğer şehvet hiç olmasaydı, hayatın anlamı ve devamlılığı olmazdı.

Eğer şehvet kontrolsüz olsaydı, insan nefsinin esiri olurdu.

Doğru kullanıldığında, şehvet insana huzur, saadet ve Rabbine yakınlık kazandırır.

Son olarak Mevlana’nın şu sözüyle bitirelim:

“Nefsin isteklerini terk etmek zordur. Ama sonuçta bu seni sultan eder.”

Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkılışı, I. Dünya Savaşı’nın ardından yaşanan süreçler, Türkiye’nin kuruluşu ve Ortadoğu haritasının belirlenmesi, uluslararası siyasi gelişmelerle dolu karmaşık bir tarih sürecidir. Bu süreçte, çeşitli antlaşmalar, konferanslar ve uluslararası ilişkiler önemli rol oynamıştır.

Osmanlı İmparatorluğu’nun Yıkılışı

1. Osmanlı İmparatorluğu’nun Çöküşü: 19. yüzyıldan itibaren Osmanlı İmparatorluğu, iç sorunlar ve dış baskılar nedeniyle zayıflamış, Birinci Dünya Savaşı’na girmesiyle birlikte imparatorluğun sonunu hazırlayan süreç hızlanmıştır.

2. I. Dünya Savaşı: 1914-1918 yılları arasında süren bu savaşta, Osmanlı İmparatorluğu Almanya’nın yanında yer almıştır. Savaşın sonunda Osmanlı, İtilaf Devletleri tarafından mağlup olmuştur.

Türkiye’nin Kuruluş Süreci

1. Mondros Ateşkes Antlaşması (30 Ekim 1918): Savaşın ardından imzalanan bu antlaşma, Osmanlı Devleti’nin fiilen sona erdiğini gösteren bir belgedir. Antlaşma, İtilaf Devletleri’ne Osmanlı topraklarını işgal etme yetkisi vermiştir.

2. Kurtuluş Savaşı: 1919-1923 yılları arasında gerçekleştirilen Kurtuluş Savaşı, Türkiye’nin bağımsızlık mücadelesidir. Bu süreçte, özellikle 23 Nisan 1920’de Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılması, yeni devletin temellerini atmıştır.

Ortadoğu Haritasının Çizilmesi

1. Sykes-Picot Antlaşması (1916): Bu gizli antlaşma, İngiltere ve Fransa arasında Osmanlı İmparatorluğu’nun Ortadoğu topraklarının paylaşımını öngörmüştür. Bu antlaşma ile, bölge haritası büyük ölçüde belirlenmiş ve yeni sınırlar çizilmiştir.

2. Balfour Deklarasyonu (1917): Bu deklarasyon, İngiltere’nin Filistin’de bir Yahudi devleti kurulmasını desteklediğini duyurmuştur. Bu durum, Filistin toprakları üzerindeki gelecekteki sınır anlaşmazlıklarının temelini atmıştır.

3. Versay Antlaşması (1919): I. Dünya Savaşı’nı sona erdiren bu antlaşma, Osmanlı İmparatorluğu’nun topraklarını parçalamış ve yeni devletlerin kuruluşuna zemin hazırlamıştır.

4. Lozan Antlaşması (1923): Türkiye’nin uluslararası alanda tanınmasını sağlayan bu antlaşma, Türkiye’nin sınırlarını belirlemiştir. Lozan, Türkiye Cumhuriyeti’nin varlığını resmen kabul eden ilk uluslararası anlaşmadır.

Sonuç

Yeni Sınırlar ve Devletler: Sykes-Picot Antlaşması ile çizilen sınırlar sonucunda Irak, Suriye, Ürdün ve Lübnan gibi yeni devletler ortaya çıkmıştır. Bu süreç, Ortadoğu’da birçok etnik ve dini grubu etkileyen sorunlara yol açmıştır.

Türkiye’nin Sınırları: Kurtuluş Savaşı sonrası imzalanan Lozan Antlaşması ile Türkiye Cumhuriyeti’nin sınırları belirlenmiş ve uluslararası alanda tanınmıştır.

Bu olaylar, yalnızca Türkiye’nin değil, aynı zamanda Ortadoğu’nun da siyasi haritasını değiştirmiştir. Bu dönemde ortaya çıkan yeni sınırlar ve devletler, günümüzdeki siyasi çatışmaların ve sosyal dinamiklerin temelini atmıştır.

@@@@@@@

Syket-Picot Anlaşmasının asıl amacı ne idi ve bu bölme ile ne amaçlandı?
Sykes-Picot Anlaşması, 16 Mayıs 1916 tarihinde, Birinci Dünya Savaşı sırasında Britanya ve Fransa arasında imzalanan gizli bir antlaşmadır. Anlaşmanın temel amacı, Osmanlı İmparatorluğu’nun topraklarının paylaşımını düzenlemektir. Bu bağlamda, Sykes-Picot Anlaşması’nın asıl amacı ve içerdiği stratejik hedefler şunlardır:

1. Osmanlı İmparatorluğu’nu Parçalamak

Yıkılma Süreci: Sykes-Picot Anlaşması, Osmanlı İmparatorluğu’nun savaşta yaşadığı zayıflıktan yararlanarak, imparatorluğun Ortadoğu topraklarını paylaşmayı hedeflemiştir. İtilaf Devletleri, Osmanlı’nın yıkılışını hızlandırarak bu toprakları kendi nüfuz alanlarına dahil etmek istemiştir.

2. Siyasi ve Stratejik Kontrol Sağlamak

Bölgedeki Etki: Britanya ve Fransa, anlaşma ile belirledikleri sınırlar üzerinden bölgedeki stratejik ve siyasi kontrolü elde etmeyi amaçlamıştır. Özellikle, petrol kaynaklarına sahip olan bölgelerde hakimiyet kurmak, savaş sonrası ekonomik çıkarları güvence altına almak için önemli bir adımdı.

Hindistan’a Giden Yol: Britanya, bu anlaşma ile Ortadoğu’daki stratejik yolları kontrol etmeyi ve Hindistan’a ulaşımını kolaylaştırmayı hedeflemiştir.

3. Etnik ve Dini Çatışmaların Tohumlarını Atmak

Sınır Çizimleri: Anlaşma ile çizilen sınırlar, etnik ve dini grupların karıştığı bir yapıda oluşturulmuştur. Bu durum, gelecekteki çatışmalar ve sorunların zeminini hazırlamıştır. Farklı etnik grupların bir arada bulunduğu yeni devletlerin kurulması, bölgedeki istikrarsızlığı artırmıştır.

4. Yahudi Yerleşimi Destekleme

Balfour Deklarasyonu ile İlişki: Sykes-Picot Anlaşması, Yahudi yerleşim alanlarının oluşturulmasıyla ilgili planların bir parçası olarak da değerlendirilebilir. Balfour Deklarasyonu (1917) ile birlikte, bu süreçte Filistin topraklarında bir Yahudi devleti kurulması hedeflenmiştir.

5. Fransa ve İngiltere Arasındaki Güç Dengesini Kurmak

Sömürgecilik Rekabeti: Anlaşma, özellikle İngiltere ve Fransa arasındaki bölgesel güç mücadelesini de göz önünde bulundurarak, iki ülkenin Ortadoğu’daki etkilerini artırmayı hedeflemiştir.

Sonuç

“Osmanlı hükûmeti Avrupa ile hâmiledir; Avrupa gibi bir hükûmeti doğuracak. Avrupa da İslâmiyete hâmiledir; o da bir İslâm devleti doğuracak.”

Tarih, her toplumun ve medeniyetin belirli aşamalardan geçtiğini gösteriyor. Bir millet yükselirken, diğer bir millet çöküşe geçebilir. Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkılışı ve Türkiye Cumhuriyeti’nin doğuşu, tam da bu sürecin bir yansımasıdır. Bugün ise Avrupa, kendi iç sancılarıyla yüzleşiyor ve büyük bir dönüşümün eşiğinde duruyor.

Dünya tarihine ve mevcut küresel gelişmelere baktığımızda, Avrupa’nın geçirdiği “doğum sancıları” giderek daha belirgin hale geliyor. Kültürel, ekonomik ve siyasi dönüşümler, Avrupa’nın eski kimliğini sarsarken, yeni bir yapının doğmakta olduğunu gösteriyor.

I. AVRUPA’NIN DOĞUM SANCILARI: NELER YAŞANIYOR?

Avrupa, tarih boyunca farklı dönüşümler geçirdi. Feodal yapıdan modern devlete, monarşiden cumhuriyet rejimlerine, dinden sekülerizme geçiş gibi köklü değişimler yaşandı. Bugün ise yeni bir dönüşüm sürecinin sancılarını yaşıyor.

1. KÜLTÜREL VE DİNİ DEĞİŞİM

Avrupa’nın seküler yapısı, son yıllarda büyük bir kırılma noktasına geldi. Kiliseler boşalıyor, insanlar dinsizlik veya spiritüel arayışlar arasında gidip geliyor. Ancak en büyük değişim, İslam’ın Avrupa’daki yükselişiyle yaşanıyor.

Fransa, Almanya, İngiltere ve İskandinav ülkelerinde hızla artan Müslüman nüfus,

Avrupa gençleri arasında İslam’a yöneliş,

Göçmen Müslümanların kültürel ve ekonomik olarak Avrupa toplumlarında daha etkin hale gelmesi,

Bugün Avrupa’da camilere gidenlerin sayısı, kiliselere gidenlerden daha fazla olmaya başladı. Müslüman nüfusun artışı ve Avrupalı gençlerin İslam’a olan ilgisi, Avrupa’nın geleceğinin farklı bir yöne evrildiğini gösteriyor.

2. SİYASİ KRİZLER VE YÜKSELEN POPÜLİZM

Avrupa Birliği, 20. yüzyılda barışı ve ekonomik entegrasyonu sağlamak için kuruldu. Ancak bugün, Avrupa’da milliyetçilik ve popülizm yükselişte.

Fransa’da aşırı sağcı partilerin güç kazanması,

İngiltere’nin Brexit süreci ile Avrupa’dan ayrılması,

Almanya’da göçmen karşıtı politikaların yaygınlaşması,

Hollanda, İtalya, İsveç ve diğer Avrupa ülkelerinde sağcı ve İslam karşıtı hareketlerin artışı,

Bu gelişmeler, Avrupa’nın kendi içinde büyük bir kimlik krizine girdiğini gösteriyor. Avrupa, İslam’ın yükselişiyle nasıl bir yol izleyeceğini belirlemeye çalışıyor.

3. EKONOMİK GERİLEME VE SOSYAL ÇATIŞMALAR

Avrupa’nın ekonomik yapısı da eskisi kadar güçlü değil. 2008 ekonomik krizinden sonra toparlanmaya çalışan Avrupa ekonomileri, pandemi, Ukrayna-Rusya savaşı ve küresel resesyon riski ile yeniden sarsıldı.

Euro bölgesinde enflasyon yükselişte, işsizlik artıyor.

Fransa ve Almanya gibi güçlü ekonomiler bile büyüme problemi yaşıyor.

Göçmenlerin sosyal yardım sistemine yük olduğu tartışmaları yaygınlaşıyor.

Ekonomik problemler, toplumsal huzursuzlukları da beraberinde getiriyor. İşsizlik ve yoksulluk, Avrupa halklarını daha sert siyasi tepkilere yönlendiriyor.

II. AVRUPA’DAN DOĞAN YENİ BİR MEDENİYET Mİ?

Bediüzzaman’ın dediği gibi, Avrupa İslam’a hâmiledir. Yani Avrupa, İslam ile iç içe geçmiş bir topluma dönüşmektedir. Ancak bu doğum sancıları, beraberinde büyük çatışmalar ve meydan okumalar da getirmektedir.

1. AVRUPA’DA YENİ BİR İSLAMİ UYANIŞ MI?

Avrupa’da İslam’a duyulan ilginin artması, sadece Müslüman göçmenlerin artışı ile açıklanamaz. Batı’nın manevi boşluğu, birçok Avrupalıyı İslam’a yöneltmektedir. Son yıllarda binlerce Avrupalı, İslam’a geçiş yapmıştır.

Fransa’da her yıl 3.000’den fazla kişi İslam’ı seçiyor.

Almanya ve İngiltere’de Müslüman nüfus %5’i aşmış durumda.

İslam, Avrupa’da en hızlı büyüyen din.

Bu, yeni bir Avrupa’nın doğuşuna işaret ediyor olabilir. Ancak, bu süreç sancılı ve çatışmalarla dolu olacaktır.

2. AVRUPA’NIN ÇÖKÜŞÜ MÜ, DÖNÜŞÜMÜ MÜ?

Bugün Avrupa, medeniyet olarak büyük bir kimlik krizinin içinde. Bu kriz, Avrupa’nın tamamen çöküşe mi gideceğini yoksa yeni bir sentez mi doğuracağını belirleyecek.

Eğer Avrupa, İslam’ı bir düşman olarak görmeye devam ederse, iç savaşlar ve kaos kaçınılmaz olabilir.

Ancak eğer Avrupa, İslam’ı bir çözüm ve çıkış yolu olarak görürse, yeni bir medeniyet inşa edebilir.

Avrupa, geçmişte Rönesans ve Reform hareketleriyle büyük dönüşümler yaşamıştı. Bugün de benzer bir dönüşüm sürecine giriyor olabilir.

SONUÇ: DOĞUM YAKLAŞTI! AVRUPA’NIN GELECEĞİ NE OLACAK?

Avrupa, yeni bir kimlik doğurmak üzere. Ancak bu doğum sancıları, beraberinde büyük krizler, çatışmalar ve dönüşümler getirecek. Avrupa’nın geleceği, İslam ile nasıl bir ilişki kuracağına bağlı olacak.

Eğer Avrupa, İslam ile barış yoluyla bir sentez oluşturabilirse, güçlü ve yeni bir medeniyet doğabilir.

Ancak eğer Avrupa, İslam’ı bir tehdit olarak görmeye devam ederse, iç çatışmalar ve bölünmeler kaçınılmaz olabilir.

Bediüzzaman Said Nursî’nin dediği gibi, Avrupa İslam’a hâmiledir ve bu doğumun gerçekleşmesi kaçınılmazdır. Ancak bu doğum, barış yoluyla mı yoksa sancılı mı olacak, bunu zaman gösterecek.

Türkiye’nin modern tarihi, darbelerle anılan bir geçmişe sahiptir. Cumhuriyetin ilanından itibaren, bir asır boyunca darbeler, müdahaleler ve hükümet değişiklikleri ülkenin siyasi, toplumsal ve ekonomik yapısını derinden etkilemiştir. Ancak her darbe, sadece hükümetlerin değişmesiyle sınırlı kalmamış; aynı zamanda toplumun ruhunu, özgürlüğünü ve ekonomisini de etkilemiştir. Bu makalede, Türkiye’nin yüzyıllık darbe planları ve kronolojisini inceleyecek, darbelerin altyapısını analiz edecek ve bu müdahalelerin toplum üzerinde bıraktığı derin izleri, enkazını tartışacağız.

1. Türkiye’nin Yüzyıllık Darbe Planı: Bir Yüzyılın Aynasında Darbeler

Cumhuriyetin ilanından itibaren, Türkiye’nin siyasi yapısı birçok kez askeri müdahalelere sahne olmuştur. Ancak bu müdahaleler yalnızca askerin siyasetle ilişkisi değil, aynı zamanda toplumsal yapı ve ahlaki değerlerin de değişime uğramasına neden olmuştur.

1.1 1960 Darbesi: Cumhuriyetin İlk Askeri Müdahalesi

Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk askeri darbesi 27 Mayıs 1960’ta gerçekleşti. Adnan Menderes ve Demokrat Parti hükümeti, halkın geniş desteğini almasına rağmen, ordu tarafından devrildi. Bu darbe, Türkiye’nin askerî müdahalelere alışmaya başladığı ilk dönüm noktasıydı.

1960 darbesi, siyasi partiler arasındaki kutuplaşmanın derinleşmesi ve orduyu yönetime müdahil etme alışkanlığının başlangıcıydı. Darbenin ardından, Adnan Menderes ve arkadaşları idam edildi, ülke uzun yıllar sürecek bir askeri yönetimle tanıştı. Darbecilerin ardından toplumun zihinlerinde derin bir güvensizlik ve korku atmosferi oluştu.

1.2 1971 Muhtırası: Askeri Müdahalenin İkinci Perdesi

Bir sonraki büyük müdahale, 12 Mart 1971’de gerçekleşti. Ordu, siyasi istikrarsızlık ve artan şiddet olaylarını gerekçe göstererek, dönemin Başbakanı Süleyman Demirel’e muhtıra verdi. Bu müdahale, 1960 darbesi kadar güçlü olmasa da, askerlerin iç siyasetteki rolünü pekiştirdi. Sosyal yapıda, işçi sınıfının hak talepleri ile sağ-sol çatışmalarının güçlenmesi, darbenin zeminini hazırlayan unsurlardan biri oldu.

1.3 1980 Darbesi: Toplumsal Çöküş ve Yeniden Askeri Yönetim

Türkiye’nin yaşadığı en büyük askeri müdahale 12 Eylül 1980’de yaşandı. Kenan Evren ve arkadaşlarının yönetiminde yapılan bu darbe, ülkeyi tam anlamıyla karanlık bir döneme soktu. Türkiye, 1980 darbesi ile birlikte tam anlamıyla askeri vesayetin egemen olduğu bir döneme adım attı. Darbe, toplumsal kutuplaşma, terör olayları ve ekonomik kriz gibi bir dizi problemlerin sonucuydu.

Evren’in darbesi, sadece hükümetin devrilmesiyle sınırlı kalmadı; aynı zamanda yüzbinlerce insan tutuklandı, on binlercesi işkence gördü ve binlerce insan ölüme mahkum edildi. Bu dönemde Türkiye, demokrasiye olan inancını kaybetmeye başladı. Toplum, her zaman bir askeri müdahale korkusu ile yaşamaya başladı.

2. Darbelerin Altyapısı: Toplumsal, Siyasal ve Ekonomik Zemin

Bir darbenin ortaya çıkabilmesi için sadece askerî bir müdahale yeterli değildir. Darbeler genellikle toplumsal, siyasal ve ekonomik bir altyapının sonucu olarak ortaya çıkar. Türkiye’deki darbelerin temelinde de bu üç unsurdaki bozulma yatar.

2.1 Toplumsal Kutupalşma ve Güvensizlik

Türkiye’deki darbelerin en önemli sebeplerinden biri, toplumsal kutuplaşmadır. Darbelerin hemen öncesinde, toplum genellikle sağcı ve solcu, dini ve seküler, işçi ve işveren gibi kesimler arasında derin ayrımlara sahiptir. Bu kutuplaşma, devletin meşruiyetine olan inancı zayıflatır ve hükümetlere karşı hoşnutsuzluk doğurur.

1970’lerdeki sağ-sol çatışmaları ve 1980’lerdeki terörist gruplar arasındaki şiddetli mücadele, halkın devletin kurumlarına olan güvenini sarsmış ve darbe için zemin hazırlamıştır.

2.2 Ekonomik Çöküş ve Krizler

Darbeler, çoğu zaman ekonomik krizlerin ürünü olmuştur. Türkiye’de, darbe öncesinde yaşanan enflasyon, işsizlik, gelir adaletsizliği gibi ekonomik problemler, toplumsal huzursuzluğu artırmış ve bir darbe için fırsat oluşturmuştur.

Özellikle 1980 darbesi öncesindeki ekonomik kriz, halkın hükümete olan güvenini sarsmış ve orduya olan desteği artırmıştır. Türkiye’nin yaşadığı büyük devalüasyonlar, yüksek faiz oranları ve dış borç yükü, halkı darbenin getireceği “istikrar” adına desteklemeye yöneltmiştir.

2.3 Askerin Toplumdaki Yeri

Türk Silahlı Kuvvetleri, tarihi olarak güçlü bir devlet kurumudur. Askerler, sürekli olarak devletin ve toplumun “koruyucusu” olarak kabul edilmiş, bu da onların müdahale etme hakkını pekiştirmiştir. Darbeler, ordunun siyaset üzerindeki denetimini artıran ve toplumun güvenliğini sağlama görevini devralan bir anlayışa dayanır.
Bu da toplumda maddi manevi bir çok yıkımı beraberinde getirir ve getirmiştir de…

3. Darbelerin Enkazından Kalan Kalıntılar

Darbeler, yalnızca hükümetlerin devrilmesi ile sınırlı kalmaz. Toplum üzerinde derin izler bırakır, psikolojik ve ekonomik tahribat oluşturur. Darbeciler gitse de, onların oluşturduğu enkaz bir nesil boyunca hissedilir.

3.1 Güvenin Zedelenmesi

Darbeler, halkın devlete olan güvenini zedeler. Seçimle işbaşına gelmiş olan yönetimler birer birer devrilir, halkın iradesi hiçe sayılır. Bu durum, toplumda “seçimlerin ne önemi var, sonuçta ordu her zaman müdahale eder” şeklinde bir ruh halinin doğmasına sebep olur. Toplum, vicdanen ve psikolojik olarak zayıf düşer ve geleceğe dair umutsuzluk hissi artar.

3.2 Ekonomik Yıkım ve Uzun Süreli Krizler

Darbelerin hemen ardından, ekonomide büyük bir çöküş yaşanır. Borsaların çökmesi, işsizlik oranlarının artması, enflasyonun yükselmesi gibi sebepler, halkın yaşam standartlarını düşürür. Ekonomik krizler, daha sonra gelen hükümetler tarafından uzun süre tamir edilemez ve darbe sonrası jenerasyonlar ağır ekonomik bedeller ödemek zorunda kalır.

3.3 Toplumsal Ayrışma ve Kutuplaşma

Darbeler, toplumu daha da kutuplaştırır. Sağcı-solcu, dindar-seküler çatışmaları keskinleşir. Hükümetler, genellikle kendilerine yakın olanları desteklerken, karşı görüşte olanları dışlar ve marjinalleştirir. Bu da toplumsal dokunun çürümesine ve kalıcı bir “biz ve onlar” ayrımının doğmasına sebep olur.

Sonuç: Darbelere Karşı Tek Çözüm Hukuk ve Adalet

Türkiye’nin yüz yıllık darbe geçmişi, ülkenin siyasi tarihindeki en karanlık sayfalardan birini oluşturuyor. Ancak şunu unutmamak gerekir: Darbeler geçici, ama onların oluşturduğu travmalar kalıcıdır. Hukuk ve adalet, Özgürlüklerin korunması ve adaletin tesisi, yalnızca darbecilere karşı değil, aynı zamanda darbe kültürüne karşı da bir zafer olacaktır.

Toplumlar, darbelerle yıkılmaz; ancak Adalet ve hukuka olan inançları kırılmamalıdır. Gelecek nesiller, geçmişteki hatalardan ders alarak, bu tür trajedilere bir daha meydan vermemelidir.

@@@@@@@

Bir toplumun ekonomik yapısı, onun ahlaki değerlerinden bağımsız düşünülemez. Zira enflasyon yalnızca döviz kuru, arz-talep dengesi ya da maliyet artışlarından kaynaklanmaz. Bazen bir toplumda vicdanın enflasyonu, merhametin kıtlığı ve ahlakın düşüşü, ekonomik krizlerden çok daha yıkıcı etkilere sebep olur.

Bugün birçok insan, “Fiyatlar neden bu kadar arttı?” diye soruyor. Ancak esas sorulması gereken şu: “Bu artışın sebebi gerçekten maliyetler mi, yoksa insanlardaki ahlaki erozyon mu?”

1. Enflasyonun Görünmeyen Sebebi: Fırsatçılık ve Açgözlülük

Ekonomik zorluklar kaçınılmaz olabilir. Ancak bu durum, insanların fırsatçılığa yönelmesi için bir bahane olamaz. Ne yazık ki bazı kesimler, krizleri kendi menfaatleri için kullanarak piyasayı daha da çıkmaza sürüklüyor.

Örneğin:

Döviz kuru yükseldiğinde, henüz eski stokları tükenmemiş ürünlere zam yapılması,

Ramazan gibi manevi dönemlerde gıda fiyatlarının fahiş şekilde artırılması,

“Nasıl olsa herkes zam yapıyor” düşüncesiyle yapılan vicdansız fiyat artışları,

Mal kıtlığı oluşturmak için stokçuluk yapılması,

Bu tür hareketler, ekonomik dengeyi bozduğu gibi toplumsal güveni de sarsıyor. İnsanlar, artık birbirine güvenemez hale geliyor. Esnaf, müşteriyi; müşteri, esnafı suçluyor. Ancak kimse aynaya bakıp sormuyor: “Ben bu sistemin neresindeyim?”

2. Ahlak Düşerse, Ekonomi de Çöker

Peygamber Efendimiz (s.a.v) şöyle buyurmuştur:

“Bizi aldatan, bizden değildir.” (Müslim, Îmân, 164)

Ticarette dürüstlük, bir toplumun bereket kaynağıdır. Ancak eğer bir toplumda ahlaki değerler geri plana atılır ve herkes kendi menfaatini ön planda tutarsa, o toplumda enflasyon sadece ekonomik bir problem olmaktan çıkar, ahlaki bir çöküşe dönüşür.

Bunun sonuçları ise ağır olur:

Paranın değeri düştükçe, insanların birbirine olan güveni de azalır.

Fırsatçılık arttıkça, toplumsal huzur kaybolur.

Zengin daha zengin, fakir daha fakir olur; adalet dengesi bozulur.

Bir toplumda ahlak çökmeden ekonomi çökmez, çünkü üretimi ve ticareti yönlendiren şey sadece para değil, aynı zamanda güven ve vicdandır.

3. Esnafın Vicdanı, Halkın Bilinci Olmalı

Bir ürünü değerinden kat kat fazla satmak, kazanç değil, kul hakkıdır. Ancak ahlak düştüğünde, insanlar bunun bir problem olduğunu bile düşünmez hale gelirler. “Ben yapmazsam başkası yapar” mantığıyla hareket edenler, aslında kendi kazançlarını kısa vadeli artırırken, toplumun uzun vadeli zararına sebep olurlar.

Esnafın vicdanı, halkın bilinciyle birleştiğinde adalet sağlanır. Peki, bu nasıl olur?

Halk, gereksiz harcamalardan kaçınmalı, bilinçli tüketici olmalı.

İnsanlar, fahiş fiyatlı ürünleri satın alarak fırsatçılara prim vermemeli.

Ticaret erbabı, uzun vadeli kazanç için müşteri güvenini ön planda tutmalı.

Bilinçli tüketici ve vicdanlı üretici, enflasyonun en büyük panzehridir.

4. Ahlaklı Ticaretin Getirdiği Bereket

Hz. Ömer (r.a), çarşıyı gezerken esnafa sık sık “Fiyatları haksız yere artırmayın, bu toplumu bozar” diye uyarılarda bulunurdu.

Çünkü biliyordu ki ticarette adalet sağlanmazsa, toplumun dengesi de bozulur. Bu yüzden tarihte birçok İslam devleti, ahlaksız ticareti engellemek için “Hisbe Teşkilatı” gibi sistemler kurmuş ve fırsatçılığın önüne geçmeye çalışmıştır.

Bugün de aynı düstur ile hareket edilmelidir. Çünkü insanların cebindeki para azaldıkça, kalbindeki huzur da azalıyor.

Eğer ahlakımızı koruyabilirsek, enflasyon geçici olur.

Eğer vicdanımızı kaybedersek, enflasyon kalıcı hale gelir.

Sonuç: Çözüm Nerede?

Enflasyon yükselirken, toplumun ahlaki yapısı da bir testten geçiyor. Eğer herkes kendi payına düşeni yapmazsa, bu kriz yalnızca ekonomik değil, ahlaki bir yıkım haline gelir.

Bu yüzden:

1. Esnaflar ve işletmeler, kısa vadeli kazanç uğruna toplumun refahını baltalamamalıdır.

2. Tüketiciler, bilinçli alışveriş yaparak fırsatçılara destek olmamalıdır.

3. Devlet mekanizmaları, stokçuluk ve fahiş fiyat artışları konusunda ciddi denetimler yapmalıdır.

Unutulmamalıdır ki:

“Vicdan düzelmeden, ekonomi düzelmez.”

Tarih boyunca büyük medeniyetlerin kaderini, onları yöneten, yönlendiren ve inşa eden insanlar belirlemiştir. Ancak bazı dönemlerde, özellikle kriz ve çöküş süreçlerinde, toplumlar gerçek liderlerden ve erdemli yöneticilerden yoksun kalır. İşte bu durum, Osmanlı’dan miras kalan bir kavramla “Kaht-ı Rical” (Değerli Adam Kıtlığı) olarak adlandırılır. Bugün hem Türkiye’de hem de dünyada bu kavramın yankıları her zamankinden daha güçlü hissedilmektedir.

Peki, neden bir asırdır insanlık yaralı ve hastalıklı bir haldedir? Ve neden en çok ihtiyaç duyulan dönemde gerçek liderler ve aydınlar bu kadar azdır?

Kaht-ı Rical’in Anatomisi: Liderlik Boşluğu

Kaht-ı Rical, sadece siyaset alanında değil, bilimde, sanatta, eğitimde, medyada ve ekonomide de kendini gösterir. Bugün dünyanın dört bir yanında;

Siyasette popülist, vizyonsuz ve günü kurtarmaya odaklı liderler,

Bilimde ve sanatta derinlikten yoksun, yüzeysel isimler,

Eğitimde ve akademide araştırmadan çok ideolojik kalıplarla hareket eden kişiler,

Medyada hakikati savunmaktan çok sansasyon ve manipülasyonu öne çıkaran figürler,

Ekonomide üretmek yerine rant peşinde koşan zihniyetler ön plana çıkıyor.

Bütün bu alanlardaki liyakat kıtlığı, toplumların çözüm üretemez hale gelmesine neden oluyor. Çünkü liyakatsizlik, başarısızlığı ve ahlaki çöküşü beraberinde getiriyor.

Yaralı ve Hastalıklı Bir Asrın Sonuçları

Bu asır, savaşlar, ekonomik krizler, ahlaki çöküşler, kültürel yozlaşmalar ve teknolojik bağımlılıkla şekillendi. Ancak bu krizleri yönetecek güçlü karakterler, bilgili liderler ve cesur entelektüeller eksik. Bunun yerine, konfor alanından çıkamayan, kişisel çıkarlarını toplumsal çıkarların önüne koyan, sorumluluk almak yerine bahaneler üreten insanlar çoğaldı.

1. Siyasette Popülizm ve Çapsızlık

Hakikati söylemektense, insanlara duymak istediklerini söyleyen liderler yükselişte.

Kısa vadeli başarılar için uzun vadeli istikrar feda ediliyor.

Gerçek anlamda devlet adamı yerine, şöhret ve güç peşinde koşan yöneticiler türedi.

2. Bilim ve Sanatta Sığlaşma

Bilim adamları bağımsız düşünceden çok sponsorlara ve trendlere bağlı.

Sanat, derinlik ve estetikten uzaklaşıp ticarileşti.

Fikir üretmek yerine popüler olmayı hedefleyen “düşünürler” çoğaldı.

3. Ekonomide Üretim Yerine Tüketim Kültürü

Sanayi ve inovasyon gerilerken, kolay para kazanma yöntemleri revaçta.

Kısa vadeli kazançlar uğruna, gelecek nesillerin ekonomik refahı hiçe sayılıyor.

4. Toplumsal Ahlakın Erozyonu

Bireysel menfaatler, toplumsal sorumluluğun önüne geçti.

Dürüstlük, çalışkanlık ve adalet gibi kavramlar zayıfladı.

Nesiller, gerçek değerlerden kopmuş, dijital ve sanal dünyada kayboluyor.

Çözüm: Yeni Bir Nesil Yetiştirmek

Kaht-ı Rical’den çıkışın yolu, güçlü bir irade ve doğru nesiller yetiştirmekten geçer. Bunun için:

Eğitimde kalite ve özgür düşünce teşvik edilmelidir.

Liderlik, popülerlikten değil, bilgi ve erdemden doğmalıdır.

Ahlaki değerler, bireysel başarıdan daha önemli hale getirilmelidir.

Sanat ve bilim, sadece kâr amacı güden sektörler olmaktan çıkarılmalıdır.

Eğer bu adımlar atılmazsa, insanlık daha uzun yıllar boyunca “değerli insan kıtlığının” sancılarını çekmeye devam edecektir. Çünkü tarih gösteriyor ki, büyük krizler, ancak büyük liderlerle aşılır. Ve gerçek liderler, sadece zor zamanlarda değil, doğru yetiştirilmiş nesiller arasından çıkar.

İslam, sadece bir kimlik veya isim değil, bir yaşam biçimi ve Allah’a tam teslimiyetin adıdır. Ancak tarih boyunca bazı insanlar zahiren Müslüman görünse de, özlerinde İslam’a bağlı olmayan bir hayat sürmüştür. Bu durum, Kur’an’da münafıklık olarak tanımlanmış ve İslam toplumlarına en büyük zararı veren gruplardan biri olarak gösterilmiştir.

Peki, Müslüman görünen ancak İslam’ı içselleştirmeyen bu kişiler kimlerdir?

Dilleriyle iman ettiklerini söyleseler de kalpleri iman etmeyenler

Müslüman kimliği taşıdığı halde İslam’ın emirlerine uymayanlar

Dini çıkarları için kullananlar, İslam’ı sadece dünyevi menfaat aracı yapanlar

Bu yazıda, Müslüman görünümlü gayrimüslimlerin özellikleri, tarih boyunca verdikleri zararlar ve onların en büyük tehlikesi olan münafıklık hastalığı ele alınacaktır.

1. Münafıkların Özellikleri: İçi Boş Bir İman

Kur’an-ı Kerim’de münafıklar hakkında birçok ayet yer almaktadır. En çarpıcı olanlardan biri şudur:

“İnsanlardan öyleleri vardır ki, ‘Allah’a ve ahiret gününe iman ettik’ derler; hâlbuki iman etmiş değillerdir. Allah’ı ve müminleri aldatmaya çalışırlar; hâlbuki yalnızca kendilerini aldatırlar ve farkında değildirler.” (Bakara, 8-9)

Bu ayet, Müslüman gibi görünen ama gerçekte İslam’a inanmayan kişilerin hem Allah’ı hem de müminleri aldattığını göstermektedir. Münafıkların bazı özellikleri şunlardır:

Dilleriyle iman ettiklerini söylerler, ancak kalpleriyle inkâr ederler.

İbadeti sadece gösteriş için yaparlar.

Müslümanlarla birlikte olduklarında iman etmiş gibi görünürler, ama gayrimüslimlerle bir araya geldiklerinde asıl kimliklerini gösterirler.

İslam’ın hükümlerine değil, kendi nefislerine ve menfaatlerine göre hareket ederler.

Yalan söyler, hile yapar ve Müslümanları aldatmaya çalışırlar.

Peygamber Efendimiz (s.a.v.), münafıkların alametlerini şöyle bildirmiştir:

“Münafığın alameti üçtür: Konuştuğunda yalan söyler, söz verdiğinde sözünde durmaz, kendisine güvenildiğinde ihanet eder.” (Buhârî, Müslim)

Bu hadis, dışı Müslüman ama içi farklı olanların nasıl anlaşılabileceğine dair önemli bir ölçü sunmaktadır.

2. Münafıkların ve Sahte Müslümanların İslam’a Verdiği Zararlar

Tarih boyunca İslam’a en büyük zararları, açık düşmanlar değil, içten çökerten münafıklar ve sahte Müslümanlar vermiştir. Örneğin:

1) Medine’deki Münafıklar

Peygamber Efendimiz (s.a.v.) döneminde Abdullah bin Übey liderliğindeki münafıklar, Müslüman gibi görünüp sürekli fitne çıkarmışlardır. Hendek Savaşı sırasında Müslümanları terk etmiş, Uhud Savaşı’nda ise ordunun bölünmesine sebep olmuşlardır.

2) Endülüs’ün Yıkılışı

Endülüs’te bazı Müslüman liderler, Müslüman kimliği taşımasına rağmen İslam’a ihanet ederek Hristiyanlarla iş birliği yapmış, topraklarını satmış ve halklarını esir etmiştir. Sonuçta İslam’ın Avrupa’daki en büyük medeniyetlerinden biri yok edilmiştir.

3) Osmanlı’daki Dönmeler ve Fitneciler

Osmanlı döneminde, İslam’ı içine sindirmeyen bazı yöneticiler ve sahte Müslümanlar, kendi menfaatleri için devlete zarar vermiş, düşmanlarla iş birliği yapmıştır. Sabetaycı dönmeler gibi gruplar, İslam’a zarar vermek için içeriden hareket etmişlerdir.

Bu olaylar, İslam düşmanlarının bazen dışarıdan değil, içeriden geldiğini ve en büyük zararı bu şekilde verdiklerini göstermektedir.

3. Müslüman Görünümlü Gayrimüslimlerin En Büyük Tehlikesi: Fitne ve Sapkınlık

Kur’an-ı Kerim, münafıkların İslam toplumu için en büyük tehlike olduğunu şöyle vurgular:

“Münafıklar, gerçekten cehennemin en aşağı tabakasındadırlar. Onlar için hiçbir yardımcı bulamazsın.” (Nisa, 145)

Peki, bu tip insanlar Müslüman toplumu nasıl bozarlar?

Dini sulandırarak İslam’ı zayıflatırlar. (Örneğin, namazı gereksiz gösteren, faizi normalleştiren, tesettürü küçümseyen insanlar)

Müslümanlar arasında bölünme ve fitne çıkarırlar.

İslam’ı savunur gibi görünüp İslam düşmanlarıyla iş birliği yaparlar.

Dini sadece politik ve ticari menfaat için kullanırlar.

Bu durum, bugün de pek çok toplumda karşımıza çıkmaktadır. İslam’a hizmet ettiğini söyleyen ama gerçekte nefsi arzularına uyan, İslam’ı sekülerleştirmeye çalışan kişiler, Müslüman gibi görünseler de aslında İslam’ın en büyük düşmanlarıdır.

4. Gerçek Müslüman Nasıl Olmalı?

Kur’an’da gerçek müminlerin özellikleri şöyle anlatılır:

“Müminler ancak o kimselerdir ki, Allah anıldığı zaman kalpleri titrer, O’nun ayetleri okunduğunda imanlarını artırır ve yalnızca Rablerine tevekkül ederler.” (Enfal, 2)

Gerçek Müslüman:

Samimi iman sahibidir, gösteriş için ibadet etmez.

Dünyevi menfaatleri için dini kullanmaz.

Doğruluk, güvenilirlik ve sadakat sahibidir.

Allah’ın emir ve yasaklarına titizlikle uyar.

Bu yüzden bizim de dikkatli olup imanımızı sürekli sorgulamamız ve sahte Müslümanların tuzaklarına karşı bilinçli olmamız gerekir.

5. Sonuç: İslam Görünüşle Değil, Kalple Yaşanır

Müslüman görünüp aslında İslam’a zarar verenler, İslam toplumunun en büyük tehditlerinden biridir. Bu kişiler:

İslam’ı sekülerleştirerek dinden uzaklaştırır.

Müslümanları birbirine düşürerek fitne çıkarır.

Dini sadece bir kimlik olarak görüp hayatlarına yansıtmaz.

ABD ve İsrail’in korkusu sadece Gazze’nin roketlerinden değil, orada sönmeyen iman ateşinden, teslim olmayan ruhtan, esareti reddeden duruştan geliyor. Çünkü Gazze, sadece bir toprak parçası değil, bir direniş ruhudur.

1. ABD VE İSRAİL’İ KORKUTAN RUH NEDİR?

Gazze’deki ruh, sadece fiziksel bir savaşın değil, inanç ve iradenin de savaşıdır. ABD ve İsrail, her saldırıyla Filistinlileri yıkacağını sanıyor ama her defasında yanıldıklarını görüyorlar. Çünkü Gazze, sadece bir coğrafya değil, imanın, sabrın ve adaletin savunulduğu bir kaledir.

Kur’an’da mazlumlara yapılan zulüm karşısında sabrın ve direnişin önemine şöyle dikkat çekilir:

> “Allah yolunda öldürülenlere ‘ölüler’ demeyin. Hayır, onlar diridirler, fakat siz bunu bilemezsiniz.”
(Bakara Suresi, 154)

Gazze’deki çocuklar, yaşlılar, gençler, bombalar altında bile bu ayetin şuuruyla yaşıyor. Çünkü onlar, şehadeti ölüm değil, ebedi bir hayatın kapısı olarak görüyorlar.

ABD ve İsrail, Gazze halkının yokluk içinde bile teslim olmadığını gördükçe korkuyor. Çünkü onlar tankları, uçakları, bombaları ile bir halkın iradesini kırabileceklerini sandılar, ama karşılarında korkmayan, yılmayan, pes etmeyen bir ruh buldular.

2. NEDEN GAZZE DİRENİYOR?

Gazze, İslam’ın onurunu ve Filistin’in şerefini ayakta tutan son kale olduğu için direniyor.

Kudüs’ün özgürlüğü için,

Mescid-i Aksa’nın izzeti için,

Mazlumların sesi olmak için,

Adaletin ve insanlığın kaybolmaması için…

Direnişin asıl sebebi, sadece toprak mücadelesi değil, inanç mücadelesidir. Gazze’deki Müslümanlar, bu toprakların Allah tarafından kendilerine emanet edildiğini biliyor ve emanete sahip çıkıyorlar.

> “Sakın gevşemeyin ve üzülmeyin! Eğer inanıyorsanız, üstün gelecek olan sizlersiniz.”
(Ali İmran Suresi, 139)

ABD ve İsrail, baskıyla, ambargoyla, bombalarla Gazze’yi sindirmeye çalışıyor ama başaramıyor. Çünkü Gazze halkı, sadece dünyayı değil, ahireti de hesap eden bir bilinçle yaşıyor.

3. ABD VE İSRAİL’İN ASIL KORKUSU: DİRENİŞİN BULAŞICILIĞI

ABD ve İsrail’in asıl korkusu, Gazze’deki direniş ruhunun tüm İslam dünyasına yayılmasıdır.

Eğer Gazze düşerse, ümmetin diğer şehirleri de savunmasız kalır.

Eğer Gazze susarsa, zulme karşı direniş ruhu yok olur.

Eğer Gazze teslim olursa, zalimler kazanır.

İşte bu yüzden, Gazze sadece kendisi için değil, ümmetin onuru için savaşıyor.

ABD ve İsrail, bu ruhun diğer Müslüman halklara örnek olacağını ve Müslümanları uyandıracağını biliyor. İşte bu yüzden Gazze’yi kuşatıyorlar, elektriğini, suyunu kesiyorlar, yiyecek ambargosu koyuyorlar. Ama imanı ve iradeyi kuşatamıyorlar.

4. GAZZE’NİN DİRENİŞİNDEN NE ÖĞRENMELİYİZ?

1. Ümmet bilinci kaybedilmemeli:

Gazze, sadece Filistin’in değil, tüm İslam ümmetinin davasıdır. Eğer bugün sessiz kalırsak, yarın her Müslüman belde aynı zulümle karşı karşıya kalacaktır.

2. Mücadele sadece silahla değil, bilinçle olur:

Bugün medya, eğitim ve kültür yoluyla da büyük bir savaş var. Gazze’nin haklı mücadelesini anlatmak, Filistin’i savunmak bir görevdir.

3. Zalimin karşısında susan dilsiz şeytandır:

Peygamber Efendimiz (s.a.v.), “Zulme sessiz kalan dilsiz şeytandır.” buyuruyor.

Sessiz kalmak, zulmü onaylamak demektir. Müslüman her daim adaletin, mazlumun ve hakkın yanında olmalıdır.

4. Dua ve fiili destek önemli:

Gazze’ye dua etmek yetmez, maddi ve manevi olarak destek vermek gerekir.

Müslüman ülkeler ve halklar, Gazze’nin yalnız olmadığını hissettirmelidir.

SONUÇ: GAZZE, YIKILMAYACAK BİR KALEDİR!

ABD ve İsrail’in en büyük kabusu, Gazze’nin teslim olmamasıdır. Çünkü Gazze teslim olursa, bu bütün İslam ümmetinin yenilgisi demektir. Ancak her bombaya, her saldırıya rağmen Gazze ayakta kaldıkça, ümmetin de hala bir umudu var demektir.

Gazze’nin ruhu, Müslümanların kalbinde yaşamaya devam ettikçe, Filistin’in ve Kudüs’ün özgürlüğü bir gün mutlaka gelecektir.

Unutmayalım ki, tarihte hiçbir zalim sonsuza kadar hüküm süremedi.

Firavunlar devrildi,

Nemrutlar yok oldu,

Zulüm ebedi olmadı.

İsrail ve onun destekçileri ne yaparsa yapsın, hak ve adalet mutlaka kazanacaktır. Ve Gazze, tarihe, “Teslim olmayanların şehri” olarak yazılacaktır.

1. ABD: GÜCÜNÜN ZİRVESİNDEN DÜŞÜŞE

ABD, 20. yüzyılın en büyük ekonomik ve askeri gücü olarak dünya sahnesine çıktı. Ancak bugün bu süper gücün içten içe çöküşe sürüklendiğini gösteren pek çok işaret var.

a) İç Çatışmalar ve Toplumsal Bölünme

ABD toplumu, her geçen gün daha fazla kutuplaşıyor. Irkçılık, gelir eşitsizliği ve siyasi çekişmeler, ülkeyi bir iç savaşa sürükleyebilecek kadar derinleşmiş durumda.

Beyaz-Amerikalılar ile azınlık grupları arasındaki gerilim, polis şiddeti ve protestolarla sık sık patlak veriyor. George Floyd’un öldürülmesi sonrası yaşanan olaylar, bu derin yaraların sadece küçük bir göstergesiydi.

Demokratlar ve Cumhuriyetçiler arasındaki uçurum, ülkede ortak bir değerler sisteminin kalmadığını gösteriyor.

b) Ekonomik Çöküş ve Kapitalizmin Sonu

ABD, 31 trilyon doları aşan devasa bir borç yükü altında. Bu borç, ülkeyi ekonomik bir felakete sürükleyebilir.

Küresel ekonomik krizler ve enflasyon, halkın alım gücünü her geçen gün düşürüyor.

Doların dünya rezerv para birimi olma özelliğini kaybetme riski, ABD’nin küresel hegemonyasının sonunu getirebilir.

c) Küresel Nefret ve Zayıflayan İmaj

ABD’nin sürekli olarak başka ülkeleri işgal etmesi, iç işlerine karışması ve emperyalist politikalar izlemesi, dünya genelinde nefret toplamasına neden oldu.

Afganistan’dan kaotik bir şekilde çekilmesi, ABD’nin artık eskisi gibi güçlü bir askeri süper güç olmadığını gösterdi.

Rusya ve Çin gibi yeni güçler, ABD’nin dünya liderliğini sarsıyor.

ABD, içeriden çökmekte olan bir imparatorluk gibi görünüyor. Tıpkı Roma gibi, ihtişamının zirvesindeyken kendi iç problemleri nedeniyle yıkılabilir.

2. İSRAİL: KENDİ KAZDIĞI KUYUYA DÜŞÜYOR

İsrail, Filistin topraklarını işgal ederek, zorbalıkla ve zulümle ayakta kalmaya çalışan bir devlet. Ancak içten içe çöküş belirtileri gösteriyor.

a) İç Bölünmeler ve Sosyal Çatışmalar

İsrail toplumu, dindarlar ve sekülerler, sağcılar ve solcular, Aşkenazlar ve Sefaradlar gibi birçok gruba bölünmüş durumda. Bu iç gerilimler giderek büyüyor.

Netanyahu hükümeti, yolsuzluk ve otoriterleşme suçlamalarıyla karşı karşıya. Kendi halkı bile ona karşı protestolar düzenliyor.

Ultra-Ortodoks Yahudiler ile laik Yahudiler arasındaki anlaşmazlıklar, toplumsal istikrarsızlığa yol açıyor.

b) Filistin Direnişi ve Artan Güvensizlik

İsrail, Filistin’i tamamen kontrol altına almak için her türlü zulmü denese de, Filistin ve Gazze halkının direnişi hiç bitmiyor.

Gazze’de ve Batı Şeria’da artan saldırılar, İsrail toplumunda korku ve güvensizlik oluşturuyor.

Artık İsrail halkı bile savaşın ve sürekli çatışmanın sürdürülebilir olmadığını anlamaya başladı.

c) Uluslararası Yalnızlaşma

İsrail’e karşı dünya genelinde tepkiler artıyor. Özellikle Batı dünyasında bile İsrail’e yönelik tepkiler çoğalmaya başladı.

Birçok ülke, İsrail’in işgal politikalarını açıkça kınamaya başladı.

Güney Afrika’nın İsrail’i soykırım ile suçlayarak Uluslararası Adalet Divanı’na dava açması, İsrail’in uluslararası arenada ne kadar zor bir duruma düştüğünü gösteriyor.

İsrail, Filistin halkına yaptığı zulümle ayakta kalabileceğini sanıyor. Ancak tarihte zulüm üzerine kurulu hiçbir devlet uzun süre yaşayamaz.

3. TARİHİN TEKRARI: ZALİMLER HER ZAMAN KENDİ İÇLERİNDEN YIKILIRLAR

Tarih boyunca zalimler her zaman yıkılmıştır. Ancak çoğu zaman bu yıkım, dışarıdan bir saldırıyla değil, kendi iç çöküşleriyle olmuştur.

Roma İmparatorluğu, barbar saldırıları yüzünden değil, iç yozlaşma ve ekonomik çöküş nedeniyle çöktü.

Osmanlı İmparatorluğu, savaşlardan çok iç çekişmeler, yıpranma ve ekonomik krizler nedeniyle çöktü.

Sovyetler Birliği, dış güçler tarafından değil, kendi içindeki siyasi ve ekonomik problemleri yüzünden dağıldı.

ABD ve İsrail de aynı kaderi paylaşacak. Çünkü güçlü görünen devletler bile, adaletsiz yönetildiklerinde içeriden çürümeye başlarlar.

4. SONUÇ: ZULÜMLE ABAD OLANIN SONU BERBAD OLUR

ABD ve İsrail, bugün dünyanın en güçlü devletleri gibi görünebilir. Ancak güçlerini zulüm üzerine kurdukları için, sonları kaçınılmazdır.

ABD, iç savaş, ekonomik kriz ve küresel düşüş ile çöküşe sürükleniyor.

İsrail, kendi içindeki bölünmeler, Filistin direnişi ve uluslararası baskılar nedeniyle ayakta kalmakta zorlanıyor.

Tarih boyunca adaletsizlik, zulüm ve emperyalizm üzerine kurulu hiçbir devlet kalıcı olmamıştır. ABD ve İsrail’in kaderi de farklı olmayacaktır. Onlar da, tıpkı diğer zalim güçler gibi kendi içlerinden çökerek tarihin karanlık sayfalarında yerlerini alacaklardır.

Dünya hayatı, sonsuz bir hayat yolculuğunun sadece bir başlangıcıdır. İnsan, bu dünyada attığı her adımla, sözleri ve fiilleriyle ahiret âleminin temellerini atar. Ancak bu yolculuk, ölümle birlikte daha büyük ve asıl bir gerçeğin kapılarını aralar. Ölüm, bu sonsuz yolculuğun ilk durağı olan kabirle başlar ve mahşer, ardından ise cennet ya da cehennemle sonuçlanır. Bu yazıda, kabirden mahşere, oradan da ebedi yurtlara uzanan bu uzun ve ibret dolu yolculuğu ele alacağız.

1. Kabir Hayatı: İlk Durak

İnsan öldükten sonra bedeni toprak olurken, ruhu kabir hayatına geçer. Kabir, ahiretin ilk durağıdır ve bu döneme “berzah” âlemi denir. Peygamber Efendimiz (s.a.v.) bir hadis-i şerifinde şöyle buyurmuştur:
“Kabir, ahiret duraklarının ilkidir. Eğer kişi burada kurtulursa, sonrası kolay olur. Eğer burada kurtulamazsa, sonrası daha zor olacaktır.”

Kabir, imanla göçen müminler için bir nimet, inkâr ve günahlarla dolu bir yaşam sürenler için ise azap dolu bir bekleyiş yeridir. Salih amellerle donanmış bir mümin için kabir, cennet bahçelerinden bir bahçe; günahkârlar içinse cehennem çukurlarından bir çukurdur.

2. Mahşer: Büyük Hesap Günü

Kabirden sonra insan, surun üflenmesiyle diriltilir ve mahşer meydanına sevk edilir. Burada bütün insanlar, cinler ve mahlûkat bir araya toplanır. Kur’an-ı Kerim’de şöyle buyrulmuştur:
“O gün insanlar, hesap vermek için bölük bölük Rablerinin huzuruna çıkarlar.” (Zilzal, 6)

Mahşer, hesap ve mizan yeridir. Amel defterleri açılır, dünyada yapılan her şeyin karşılığı tartılır. İnsan, burada hiçbir şeyin gizli kalmayacağını anlar. Kur’an’da bu durum şöyle ifade edilir:
“O gün, ne bir insan ne de bir cin, yaptıklarından sorgulanmadan bırakılmayacaktır.” (Rahman, 39)

3. Sırat Köprüsü: Büyük Sınav

Hesap görüldükten sonra, sırat köprüsü üzerinde bir sınav daha vardır. Bu köprü, cehennemin üzerine kurulmuş, kıldan ince ve kılıçtan keskindir. Müminler, Allah’ın izniyle bu köprüyü hızla geçerken; günahkârlar ve inkârcılar bu köprüden düşer ve cehenneme yuvarlanır. Peygamber Efendimiz (s.a.v.) sıratı geçişi şöyle tarif etmiştir:
“Kimi bir göz kırpması kadar hızlı geçer, kimi şimşek gibi, kimi yürüyerek, kimisi de sürünerek geçer.”

Sırattan geçiş, insanın imanının ve dünyadaki amellerinin bir yansımasıdır.

4. Cennet: Ebedi Nimetler Yurdu

Sırat köprüsünü geçen müminler, cennete kavuşurlar. Cennet, Allah’ın mümin kullarına hazırladığı eşsiz bir yerdir. Burada ne bir üzüntü ne de bir sıkıntı vardır. Kur’an-ı Kerim, cenneti şöyle tarif eder:
“Orada gözlerin görmediği, kulakların işitmediği ve insanın hayal bile edemediği nimetler vardır.” (Secde, 17)

Cennette müminler, Allah’ın rızasına ermiş olmanın mutluluğunu yaşar ve ebediyen nimetlere kavuşurlar.

5. Cehennem: Ebedi Azap Yurdu

Sırattan geçemeyen ve dünya hayatını inkâr ve günahla dolduran kimseler ise cehenneme atılırlar. Cehennem, azabın ve pişmanlığın yurdu olarak tasvir edilmiştir. Kur’an-ı Kerim’de cehennem şöyle anlatılır:
“Cehennemde onların derileri pişirilir, her seferinde derileri değiştirilir ki azabı tatsınlar.” (Nisa, 56)

Cehennem, Allah’a karşı gelenlerin ve günahlarında ısrar edenlerin yeridir. Ancak Allah’ın rahmeti çok geniştir ve bazı kullar, cezalarını çektikten sonra affedilerek cennete alınabilirler.

Sonuç: Bu Yolculuktan Ders Çıkarmak

Kabirden mahşere, mahşerden cennet veya cehenneme uzanan bu uzun yolculuk, insana dünya hayatının geçiciliğini ve ahiretin ebediliğini hatırlatır. Bu bilinçle, her anımızı Allah’ın rızasına uygun şekilde geçirmeliyiz. Kur’an ve sünnete uygun bir hayat, bu zorlu yolculuğun sonunda bizi cennete götüren bir rehber olacaktır.

Cehennem, Allah’ın rahmetinden uzak kalanların, O’nun huzuruna dönmekten mahrum bırakılanların ebedi azap yeridir. Orada sadece bedenler değil, ruhlar da derin bir ıstırap çeker. Ancak cehennemdeki azapların en büyüğü, Allah’ın cemalini görmekten mahrum olmaktır. Bu mahrumiyet, insan ruhu için hiçbir maddi azapla kıyaslanamayacak kadar derin ve yıkıcı bir kayıptır. Bu makalede, cehennem ehlinin bu mahrumiyetle yaşadığı azabın hikmetini ve ibret verici yönlerini ele alacağız.

Allah’ı Görme Nimetinden Mahrumiyet

Kur’an-ı Kerim, Allah’ı görmek nimetinin cennet ehline özgü olduğunu açıkça belirtir. O’nun cemalini görmek, cennetteki en büyük ödüllerden biridir:
“O gün birtakım yüzler vardır ki ışıl ışıl parlar. Rablerine bakarlar.” (Kıyamet Suresi, 22-23)

Bu ayet, Allah’ın cemalini görmenin, cennet ehlinin ebedi mutluluğunu tamamlayan bir nimet olduğunu ifade eder. Ancak cehennem ehli, bu büyük nimetten mahrum bırakılır. Kur’an’da şöyle buyrulur:
“Hayır! Onlar o gün Rablerinden perdelenmiş olacaklardır.” (Mutaffifin Suresi, 15)

Allah’ı görmekten mahrum olmak, cehennemdeki azabın en ağır şeklidir. Çünkü bu mahrumiyet, insanın yaratılış gayesinden kopması ve Rabbiyle arasındaki bağın tamamen kesilmesi anlamına gelir.

Allah’ın Rahmetinden Uzak Kalmanın Derin Acısı

Dünya hayatında insan ruhu, bilinçli ya da bilinçsiz bir şekilde Allah’a özlem duyar. Bu özlem, insanın ruhunda doğuştan var olan bir ihtiyaçtır. Ancak bu ihtiyaç, Allah’a iman ve ibadetle karşılanabilir. Cehennem ehli, bu özlemin hiçbir zaman giderilemeyeceğini idrak eder. Onlar, Allah’ın rahmetinden tamamen uzak kalmanın, O’nun affına ve sevgisine asla ulaşamayacak olmanın derin acısını yaşarlar.

Bu durum, insan ruhu için dayanılmaz bir azap kaynağıdır. Allah’tan uzak kalmak, bir kul için en büyük ceza, en derin mahrumiyettir. Bu, cehennemin ateşinden bile daha büyük bir ıstıraptır.

Cehennem Ehlinin Pişmanlığı ve Feryadı

Cehennem ehli, Allah’ı görmekten mahrum bırakıldıkları için büyük bir pişmanlık yaşar. Onlar, dünya hayatında Allah’a yüz çevirdiklerini ve bu yüzden O’nun cemalini göremediklerini anlarlar. Kur’an’da cehennem ehlinin bu pişmanlığı şöyle ifade edilir:
“Keşke kulak verip akletseydik, bu çılgın azapta olmazdık.” (Mülk Suresi, 10)

Ancak bu pişmanlık, artık faydasızdır. Çünkü Allah, onlara kendisini görme nimetini çoktan yasaklamıştır. Cehennem ehli, Allah’ın huzurundan kovulmuş olmanın verdiği azapla sürekli feryat eder.

Mahrumiyetin Sebebi: Dünya Hayatındaki İhmaller

Cehennem ehlinin bu mahrumiyetinin sebebi, dünya hayatındaki ihmalleri ve Allah’a yüz çevirmeleridir. Onlar, Allah’ın varlığını ve rahmetini inkâr etmiş, kendi arzularını O’nun rızasının önüne koymuşlardır. Kur’an’da bu kişiler hakkında şöyle buyrulur:
“Kim benim zikrimden yüz çevirirse, şüphesiz onun için dar bir geçim vardır ve biz onu kıyamet günü kör olarak haşredeceğiz.” (Taha Suresi, 124)

Allah’ın zikrinden yüz çevirmek, O’nun cemalini görmekten mahrum bırakılmanın en büyük sebeplerindendir. Bu, insanın yaratılış gayesini inkâr etmesi ve Allah’ın rahmetinden uzaklaşmasıyla sonuçlanır.

Allah’ı Görme Özlemi ve Ruhun Çaresizliği

Allah’ın cemalini görmek, insan ruhunun en derin özlemlerinden biridir. Cehennem ehli, bu özlemi asla karşılayamayacak olmanın çaresizliğini yaşar. Bu durum, cehennem azabını daha da katlanılmaz hâle getirir. Çünkü onlar, Allah’ın cemalini göremeyeceklerini idrak ettikçe, kendilerini daha büyük bir boşlukta hissederler.

Bu mahrumiyet, insanın sadece Rabbinden değil, aynı zamanda kendisinden de uzaklaşması anlamına gelir. Çünkü insan ruhu, ancak Rabbiyle olan bağını güçlendirdiğinde tam anlamıyla huzur bulabilir.

Cehennemde Allah’ı Görme Mahrumiyetinden İbret Almak

Bu hakikat, bizlere dünya hayatında Allah’a yakın olmanın ve O’nun rızasını kazanmanın önemini hatırlatır. İnsan, dünya hayatında Allah’a yaklaşmak için çaba göstermelidir. Çünkü Allah’a yaklaşmayan bir ruh, ahirette O’ndan uzak kalmaya mahkûm olur.

Dünya hayatında Allah’ı anmak, O’na şükretmek ve O’nun emirlerine uymak, cehennemden ve O’nun cemalini görmekten mahrum kalmaktan kurtulmanın yoludur. Rabbimiz, bu konuda bizleri şöyle uyarır:
“O gün kişi, elleriyle yaptığı her şeyi düşünür. Kâfir ise, ‘Keşke toprak olsaydım!’ der.” (Nebe Suresi, 40)

Bu ayet, dünya hayatında yapılan hataların, ahirette telafisinin olmayacağını açıkça gösterir.

Sonuç

Cehennemde Allah’ı görmekten mahrum kalmak, insan ruhunun yaşayabileceği en büyük azaptır. Bu mahrumiyet, Allah’ın rahmetinden uzak kalmanın ve O’na olan özlemi asla giderememenin derin acısını içerir. Bu hakikatten ibret alarak, dünya hayatında Allah’a yaklaşmak, O’nu anmak ve O’nun rızasını kazanmak için çaba göstermeliyiz.