İsrail’in Bitmeyen Saldırıları: Gazze ve Ötesinde Yayılmacı Bir Strateji
Ortadoğu, tarihin en kanlı ve en uzun soluklu krizlerinden birine sahne oluyor. İsrail’in abluka altındaki Gazze Şeridi’ne yönelik saldırıları, artık sadece bölgesel değil küresel bir vicdan meselesine dönüşmüş durumda. Her gün artan can kayıpları, yıkılan şehirler, göçe zorlanan halk ve uluslararası siyasetin ikiyüzlü tavırları, insanlığın vicdanını kanatıyor.
Gazze’de Bitmeyen Yıkım
Son 24 saatte 47 kişinin daha hayatını kaybetmesiyle, İsrail’in 7 Ekim 2023’ten bu yana Gazze’de öldürdüğü sivillerin sayısı 64 bin 803’e ulaştı. Yaralıların sayısı ise 164 bini geçti. Bu tablo, sadece istatistik değil; her bir rakam bir hayatın, bir ailenin, bir umudun yok oluşu anlamına geliyor.
İsrail’in bombardımanında hedef alınan sadece Hamas değil; sivillerin sığındığı binalar, hastaneler, okullar ve mülteci kampları doğrudan vuruluyor. Gazze’nin her köşesinde yükselen duman, insanlığın tükenen sabrının sembolü hâline geldi.
Batı Şeria ve Yeni Cepheler
Gazze’deki soykırımsal saldırılar yetmezmiş gibi İsrail, Batı Şeria’da da baskınlarını artırdı. Tulkerim kentine düzenlenen operasyonlarda bin kadar Filistinli alıkonuldu. Netanyahu’nun “Filistin devleti olmayacak” sözleri, işgal planının sadece askeri değil, aynı zamanda ideolojik ve siyasi bir boyutu olduğunu ortaya koyuyor.
Öte yandan İsrail’in Kıbrıs’ta yeni bir cephe açma hazırlıkları, ABD ve İngiltere ile birlikte yürütülen yayılmacı stratejinin parçası. Bu tablo, İsrail’in sadece Gazze’yi değil, tüm bölgeyi istikrarsızlaştırma niyetini gözler önüne seriyor.
Katar ve Diplomasi Krizi
ABD basınında yer alan haberlerde, Mossad’ın karadan operasyonu reddetmesine rağmen İsrail’in Katar’daki Hamas heyetine hava saldırısı düzenlediği iddia edildi. Bu, İsrail’in bölgesel çatışmayı üçüncü ülkelere taşıma eğilimini ortaya koyuyor. BM’de ise İsrail temsilcisi, Katar’ı açıkça tehdit ederek “Ya Hamas’ı sınır dışı eder, ya da bunu İsrail yapar” ifadelerini kullandı. Bu dil, uluslararası diplomasi tarihinde eşine az rastlanır bir küstahlığı yansıtıyor.
Küresel Sessizlik ve Çifte Standart
ABD’nin Japonya’yı Filistin’i devlet olarak tanımama konusunda uyarması, Batı’nın insan hakları ve demokrasi söylemlerinin ne kadar çıkar temelli olduğunu bir kez daha gösterdi. Almanya’dan ABD’ye kadar birçok ülke, İsrail’in saldırılarını destekleyen veya en azından göz yuman bir çizgide ilerliyor.
Buna karşılık, dünyanın farklı yerlerinden gelen aktivistlerin oluşturduğu Küresel Sumud Filosu ise Gazze’ye doğru yola çıkarak insani bir direniş sergiliyor. Bu, devletlerin sessizliğine karşı vicdanların haykırışı olarak dikkat çekiyor.
Vicdanların Sesi
İsrail karşıtı Yahudi Haham Yisroel Dovid Weiss’in “İsrail şeytani bir yapıdır” sözleri, bu savaşın sadece Müslümanların değil, tüm insanlığın meselesi olduğunun bir işareti. Gazze’ye doğru yola çıkan filoda bir İtalyan tiyatrocunun ezanla etkilenip namaz kılması, zulmün bile insanları hakikate yönelttiğini gösteriyor. Türkiye’de sanatçılar, dünyanın farklı yerlerinde aktivistler seslerini yükseltiyor.
Sonuç: İsrail Kendi Geleceğini Bombalıyor
Bugün İsrail, sadece Gazze’yi değil, kendi geleceğini de bombalıyor. Çünkü zulümle abat olunmaz. Siyonist ideolojiyle şekillenen yayılmacı işgal siyaseti, kısa vadede askeri kazanımlar getirse de uzun vadede İsrail’i yalnızlığa, nefretin odağı olmaya ve erimeye sürükleyecek.
Eski İsrail Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi, Gazze sınırına yakın Ein HaBesor bölgesinde yaşayanlarla salı akşamı bir araya geldi.
Halevi, Gazze’de yaşayanların yüzde 10’undan fazlasının savaşta öldüğünü ya da yaralandığını doğruladı. 200 binden fazla Filistinli’nin öldüğünü ya da yaralandığını söyledi.
Halevi hem “Hiç kimse nazik davranmıyor. Hiç kimse bana sınır koymadı” dedi hem de ordunun uluslararası hukukun sınırları içinde kaldığını savundu.
Gazze’nin yıkılan sokaklarında, Batı Şeria’nın baskınlarında, BM kürsüsündeki tehditlerde ve dünya kamuoyunun sessizliğinde insanlığın sınavı yaşanıyor. Bu sınavda kimileri mazlumların yanında yer alırken, kimileri zalimlere alkış tutuyor. Ama tarih şunu gösteriyor: Her Firavun’un bir Musa’sı, her zalimin bir sonu vardır.
-Her tarafa saldıran İsrail kendisi, ağa babası ve İngiltere üçlüsü olarak Kıbrıs’a üçüncü bir cephe açıyor.
Saldırı ve yayılmacı işgal cephesi.
-İsrail abd ile beraber salyasını akıtarak her yere saldırıyor, saldırtılıyor.
-Gazzede iki ölum bir arada.
Zulüm ve açlık.
Hem doğrudan, kalan olursa dolaylı öldürme.
Sırtlanlara taş çıkartacak, yamyamlar geride bırakacak eşsiz ve benzersiz tam bir aşağılık.
Rudânî’nin hadis kitabı “Cem‘u’l-Fevâid min Câmi‘i’l-Usûl ve Mecma‘i’z-Zevâid” isimli derlemedir.
📌 Müellif
Muhammed b. Süleyman er-Rudânî (ö. 1094/1683)
Faslı, Maliki mezhebine mensup, hadis ve fıkıh âlimi. Hadis, kıraat, Arap dili ve tasavvuf sahasında da yetişmiştir. Medine’de uzun süre kalmış, hadis rivayetinde bulunmuş ve talebe yetiştirmiştir.
Kitabın Adı ve Özelliği
Cem‘u’l-Fevâid min Câmi‘i’l-Usûl ve Mecma‘i’z-Zevâid
Heysemî’nin Mecma‘u’z-Zevâid’i (Musned-i Ahmed, Taberânî’nin Mu‘cem’leri gibi Kütüb-i Sitte dışında kalan büyük hadis kaynaklarından yapılmış bir ihtisar).
👉 Yani Rudânî, bu iki büyük derleme kitabı birleştirmiş, tekrarları ayıklamış, hadisleri konularına göre düzenlemiştir.
🔑 Kitabın Özellikleri
Kaynakları birleştirme:
Kütüb-i Sitte, Ahmed b. Hanbel’in Müsnedi, Taberânî’nin Mu‘cem’leri gibi temel kaynaklardan seçilen hadisleri tek yerde toplamıştır.
Sistematik düzen:
Hadisler, fıkıh bablarına göre tasnif edilmiştir. Bu, fakihler için kitabı kullanışlı hale getirmiştir.
Tekrar azaltma:
Câmi‘u’l-Usûl ve Mecma‘u’z-Zevâid’deki tekrar hadisler birleştirilmiş, kısa ve faydalı bir metin ortaya konmuştur.
Senet açıklamaları:
Rudânî, genelde hadislerin senedlerini kısaltarak vermiş, râvî zincirini özetlemiş, daha ziyade metinleri aktarmıştır.
Kapsayıcılık:
Hem Kütüb-i Sitte hem de Ahmed b. Hanbel, Taberânî, Bezzâr gibi müsned ve mu‘cemlerde geçen rivayetler bulunduğu için hadis zenginliği geniştir.
📚 Diğer Hadis Kitaplarından Farkı
Kütüb-i Sitte’den farkı:
Onlar müstakil hadis kitaplarıdır (Buhârî, Müslim vb. kendi metoduna göre yazmıştır). Rudânî’nin eseri ise derleme ve ihtisar mahiyetindedir.
Câmi‘u’l-Usûl’den farkı:
İbnü’l-Esîr sadece Kütüb-i Sitte’den hadis toplamıştı. Rudânî buna Heysemî’nin zevâidlerini de ekleyerek daha geniş bir külliyat oluşturmuştur.
Mecma‘u’z-Zevâid’den farkı:
Heysemî sadece Kütüb-i Sitte dışı bazı hadisleri toplamıştı. Rudânî, bunu Kütüb-i Sitte ile birleştirerek daha pratik bir kullanım sağlamıştır.
Fıkhî kullanışlılık:
Rudânî’nin eseri fakihler için daha pratik bir kaynak olmuştur; çünkü dağınık hadisleri tek yerde, konularına göre bulabiliyorlardı.
🌿 Âlimlerin Görüşleri
Hadis uleması:
Rudânî’nin kitabı hadis araştırmacıları için “orta boy bir külliyat” gibi görülmüştür. Kaynaklar arası köprü işlevi gördüğü, derleme kolaylığı sağladığı için övgüyle anılmıştır.
Fakihler:
Fıkıh bablarına göre düzenlenmiş olması sebebiyle fetva veren, fıkhî istinbat yapan âlimler için değerli bir müracaat kitabı kabul edilmiştir.
Zayıf hadis meselesi:
Câmi‘u’l-Usûl ve Mecma‘u’z-Zevâid kaynaklarında olduğu gibi, Rudânî’nin eserinde de sahih, hasen ve zayıf hadisler bir aradadır. Bu sebeple hadislerin hükmünü tayin için ayrıca hadis tenkidine başvurmak gerekir.
Şeyhülislam Zekeriyyâ el-Ensârî, Ali el-Kârî ve son dönem hadis âlimleri, eserin özellikle medrese derslerinde yardımcı kitap olarak faydalı olduğunu belirtmişlerdir.
✨ Sonuç
Rudânî’nin “Cem‘u’l-Fevâid”i, hadis külliyatları arasında:
Kütüb-i Sitte + Zevâid’i birleştiren,
tekrarları azaltan,
fıkıh bablarına göre tasnif edilmiş bir derleme eseridir.
Hadis tarihindeki rolü, geniş bir hadis hazinesini daha pratik ve erişilebilir hale getirmek olmuştur. Fakat ihtiva ettiği rivayetler arasında zayıf hadisler de bulunduğundan, araştırmacının hadis tenkidine müracaat etmesi gerekir.
*****
📖 Cem‘u’l-Fevâid’in Bölüm Yapısı
Rudânî eseri fıkıh bablarına göre tasnif etmiştir. Yani Buhârî, Müslim gibi “Kitâbü’l-İman, Kitâbü’s-Salât…” şeklinde ilerler. Genel yapısı şöyledir:
Mukaddime
Hadisin fazileti, öğrenmenin önemi, rivayet adabı.
> “Öyle bir zaman gelecek ki, sabah mü’min olan kimse akşam kâfir olarak çıkacak; akşam mü’min olan da sabah kâfir olarak uyanacak. İnsanlar dinlerini dünyalık menfaat karşılığında satacaklar.”
(Mecma‘u’z-Zevâid, Ahmed b. Hanbel, Taberânî kaynaklı; Cem‘u’l-Fevâid’de zikredilir)
📌 İzah: Dinin dünyevî çıkarlar uğruna terk edilmesi, imanın hızla kaybolabileceği fitneli dönemleri anlatır.
📌 İzah: Bu rivayet toplum düzenini bozan ahlâkî çözülmeye işaret eder.
Deccâl Fitnesi
> “Deccâl çıktığında yanında cennet ve cehennem bulunacak; onun cehennemi aslında cennettir, cenneti de aslında cehennemdir.”
(Müslim, Taberânî, Heysemî; Cem‘u’l-Fevâid’de yer alır)
📌 İzah: İnsanların aldatılmasına, hakikatin ters yüz edilmesine işaret eder.
Mehdi’nin Zuhuru
> “Mehdi benim Ehl-i Beytimdendir. İsmi benim ismim, babasının ismi babamın ismidir. Yeryüzünü zulümle dolduğu gibi adaletle dolduracaktır.”
(Ebu Dâvûd, Tirmizî, Ahmed b. Hanbel; Cem‘u’l-Fevâid’de zikredilir)
📌 İzah: Zulmün arttığı ahirzamanda ilahî adaletin tecellisine vesile olacak bir zâtın geleceğini haber verir.
İsa Aleyhisselam’ın Nüzûlü
> “İbn-i Meryem (İsa aleyhisselam) aranıza inecek, haçı kıracak, domuzu öldürecek, cizyeyi kaldıracak ve mal öyle çoğalacak ki kimse onu kabul etmeyecek.”
(Buhârî, Müslim; Cem‘u’l-Fevâid’de fiten babında)
📌 İzah: Ahirzamanda İsa aleyhisselam’ın yeryüzüne inmesi ve dini ıslah etmesi bildirilir.
Büyük Fitne
> “Öyle bir fitne olacak ki, oturan ayakta olandan, ayakta olan yürüyenden, yürüyen koşandan daha hayırlıdır. Kim ona yaklaşırsa helâk olur. Kim bulursa sığınsın.”
(Buhârî, Müslim, Ahmed b. Hanbel; Cem‘u’l-Fevâid’de fiten bölümünde)
📌 İzah: Ahirzamandaki karışıklıkların içine girmenin tehlikesi, selâmetin uzak durmakta olduğu vurgulanır.
🌿 Değerlendirme
Rudânî’nin Kitâbü’l-Fiten bölümü, sahih, hasen ve zayıf rivayetleri bir araya getirir.
Bu bölümde Deccâl, Mehdi, İsa aleyhisselam, Ye’cûc-Me’cûc, kıyamet alametleri, fitneler gibi konular geniş yer tutar.
Günümüz Müslümanları için bu rivayetler, imanı muhafaza etme, fitnelere kapılmama ve sabırla hakka bağlı kalma dersi taşır.
Eserin tam adı: Keşfü’l-Hafâ ve Müzîlü’l-İlbâs amme’ştehere mine’l-ehâdîs alâ elsineti’n-nâs
Müellifi: İsmâil b. Muhammed el-Aclûnî (ö. 1162/1749), Şam’da yaşamış, hadis ve fıkıh âlimidir.
Özellikleri
Meşhur sözlerin tahkiki:
Halk arasında hadis olarak meşhur olmuş sözlerin gerçekten hadis olup olmadığını incelemiştir.
Yani “Resûlullah’a isnat edilen” ama kaynağı şüpheli sözlerin durumunu açıklığa kavuşturur.
Kaynakları gösterme:
Eser, zikrettiği rivayetlerin hangi hadis kitabında geçtiğini, sened durumunu, sahih-zayıf derecesini belirtir.
Bu açıdan bir hadis tenkit ve tahric kitabıdır.
Alfabetik düzen:
Hadisler alfabetik sırayla düzenlenmiştir. Bu, araştırmacılar için kolaylık sağlar.
Uyarıcı yönü:
Birçok sözün hadis olmadığını ortaya koyması, ümmeti yanlış nispetlerden korumak için önemlidir.
📚 Diğer Hadis Kitaplarından Farkı
Kütüb-i Sitte gibi eserler doğrudan Resûlullah’ın sahih hadislerini toplamıştır.
Keşfü’l-Hafâ ise, meşhur ama kaynağı zayıf veya uydurma olabilecek sözler üzerine odaklanmıştır.
Bu yönüyle hadis tahrici ve menşei inceleyen ansiklopedik bir eserdir.
Örneğin halk arasında sık duyulan “İlim Çin’de de olsa alınız” veya “Komşusu açken tok yatan bizden değildir” gibi sözlerin hadis kaynaklarındaki yerini araştırır.
📜 Âlimlerin Görüşleri
Hadis otoriteleri:
Keşfü’l-Hafâ, meşhur hadislerin kaynağını bilmek isteyenler için en temel başvuru kitaplarından sayılır.
Muhaddisler, “zayıf ve mevzû rivayetleri ayırt etmede yol gösterici” olarak görmüşlerdir.
Fıkıh ve Tasavvuf çevreleri:
Tasavvuf erbabı ve vaizler arasında yaygın olan rivayetlerin kaynağını öğrenmek için başvurmuşlardır.
Böylece sözlerin gerçekten hadis olup olmadığını test etmişlerdir.
Çağdaş araştırmacılar:
Eser, günümüzde “hadis diye bilinen sözlerin” çoğunun kaynağını göstermek bakımından hâlâ önemini korumaktadır.
İsmail Aclûnî’nin ilmî titizliği övülür.
🔑 Özetle
Keşfü’l-Hafâ, hadis külliyatında “meşhur sözlerin kaynağını araştırma” metoduyla öne çıkan bir çalışmadır.
Diğer hadis kitaplarından farkı, sahih rivayetleri doğrudan toplamak değil, meşhur rivayetlerin tahricini yapmak olmasıdır.
Âlimler nezdinde güvenilir bir başvuru kaynağıdır; özellikle vaizler, hatipler ve tasavvuf ehli için yanlış nispetleri ayıklamada bir mihenk taşı kabul edilir.
*****
📌 Keşfü’l-Hafâ’dan Meşhur Sözler ve Kaynakları
“İlim Çin’de de olsa alınız.”
Çok meşhur bir sözdür.
Aclûnî, bu rivayetin hadis kitaplarında geçtiğini fakat senedinin zayıf olduğunu belirtir.
Yani tamamen uydurma değil, ama sahih de değildir.
“Komşusu açken tok yatan bizden değildir.”
Halk arasında çok kullanılan bir rivayettir.
Keşfü’l-Hafâ’ya göre bu hadis sahihtir. Kaynağı: Taberânî, Beyhakî.
Efendimiz (sav) gerçekten ümmetine komşuluk hakkına bu denli önem vermiştir.
“İşlerin hayırlısı orta olandır.” (Hayru’l-umûr evsatuha)
Vaazlarda sıkça duyulan bir sözdür.
Aclûnî, bu sözün hadis olarak zayıf kaynaklarda geçtiğini kaydeder.
Manası doğru olsa da sahih bir hadis derecesinde değildir.
“Cennet annelerin ayakları altındadır.”
En çok bilinen sözlerden biridir.
Aclûnî, bunun hadis kaynaklarında geçtiğini, fakat bazı rivayetlerinin zayıf olduğunu belirtir.
Yine de “meşhur” kabul edilmiş, ulema manasını desteklemiştir.
“İhtilaf ümmetim için rahmettir.”
Tasavvuf ve fıkıh çevrelerinde sıkça kullanılan bir söz.
Aclûnî, bu rivayetin hadis kaynaklarında geçtiğini ama senedinin sağlam olmadığını söyler.
Yani Resûlullah’a nispetinde kesinlik yoktur.
“Kendini bilen Rabbini bilir.”
Çok yaygın bir söz, özellikle tasavvufta sık duyulur.
Nevevî dedi ki: Nebi’den (s.a.v.) sabit değildir. Fakat, manası sabittir.
Aclûnî, bunun hadis olmadığını, İslâm büyüklerinin sözlerinden biri olduğunu ifade eder.
Yani hikmetli bir söz, ama hadis değil.
“Çalışan, Allah’ın sevgilisidir.”
Halk arasında çok kullanılır.
Keşfü’l-Hafâ’ya göre bu sözün hadis olduğu sabit değildir, İslâmî manada doğru olsa da hadis diye nakledilmemelidir.
🔑 Genel Değerlendirme
Aclûnî’nin bu eserle en büyük hizmeti:
Halk arasında dilden dile dolaşan sözlerin kaynağını ayırt etmek,
Hangilerinin sahih hadis, hangilerinin zayıf veya uydurma, hangilerinin de aslında sadece hikmetli söz olduğunu ortaya koymaktır.
Kenzü’l-Ummâl fî Süneni’l-Akvâl ve’l-Ef‘âl (كنز العمال في سنن الأقوال والأفعال), hadis literatüründe hacimli ve derleyici eserlerin başında gelir. Müellifi, büyük hadis âlimi Alaüddin Ali b. Abdülmelik el-Muttakî el-Hindî (ö. 975/1567)’dir.
📌 Kitabın Özellikleri
Kaynakların Derlenmesi:
Müellif, öncelikle İmam Celâleddîn es-Süyûtî’nin el-Câmiu’s-Sağîr ve el-Câmiu’l-Kebîr adlı eserlerini esas almış, bunlara başka hadis kaynaklarını da eklemiştir.
Böylece 90’dan fazla kaynaktan 46 bini aşkın hadis derlenmiştir.
Tasnif Yöntemi:
Hadisler, konularına göre (bab sistemine) tasnif edilmiştir.
Fıkıh kitaplarındaki tertibe benzer şekilde, ibadetlerden muamelata, ahlâktan zühde kadar çok geniş bir yelpazede hadisler bulunur.
Hadislerin Çeşitliliği:
Eserde sahih, hasen, zayıf ve hatta mevzû hadisler de vardır.
Müellif her hadisin kaynağını belirtmiş, fakat sıhhat derecelerini her zaman zikretmemiştir.
Hacimli ve Kapsayıcı:
Hadis literatüründeki en geniş derlemelerden biridir.
Bu yüzden “hadis hazinesi” anlamında “Kenzü’l-Ummâl” adı verilmiştir.
İstifade Alanı:
Daha çok araştırmacılar, vaizler ve hadis derleyicileri için kaynak niteliğindedir.
Özellikle belli bir konuda çok sayıda hadise ulaşmak isteyenler için başvurulan bir eserdir.
📌 Diğer Hadis Kitaplarından Farkı
Kütüb-i Sitte gibi temel hadis kaynakları, rivayet zincirleriyle hadisleri doğrudan aktarır.
Kenzü’l-Ummâl ise, birçok kaynağı bir araya getiren ansiklopedik bir derlemedir.
Riyâzü’s-Sâlihîn veya Terğîb ve Terhîb gibi eserlerden farklı olarak, hacim ve muhteva bakımından çok daha geniştir.
Feyzü’l-Kadîr (el-Münâvî) gibi şerhlerle birlikte daha aktif hale gelmiştir.
📌 Âlimlerin Görüşleri
Süyûtî sonrası dönem âlimleri, bu eserin hadis toplamada büyük kolaylık sağladığını belirtmiştir.
Kettânî (er-Risâletü’l-Mustatrafe): “Kenzü’l-Ummâl, hadisleri toplamakta emsali az bulunan bir kitaptır.”
İbn Âbidîn (Hanefî fakihi): “Bir konuda hadis arayan, Kenzü’l-Ummâl’e bakmadan tam bir neticeye varamaz.”
Muhaddisler: Hadislerin içinde zayıf ve uydurma rivayetlerin de bulunduğunu, dolayısıyla eserden yararlanırken tenkidî bakışın şart olduğunu vurgulamışlardır.
Modern dönem hadis araştırmacıları: Bu kitabın “hadis ansiklopedisi” değerinde olduğunu, fakat sıhhat değerlendirmesinin ayrıca yapılması gerektiğini ifade ederler.
✅ Özetle; Kenzü’l-Ummâl, hacim bakımından hadis literatürünün en büyük derlemelerinden biridir. Onu diğerlerinden ayıran nokta, çok sayıda kaynaktan on binlerce hadisi bir araya getirmesidir. Ancak sahih-zayıf ayrımı yapılmadığından, muhaddisler bu eseri asıl kaynaklara ulaşmada bir köprü olarak görmüşlerdir.
****
Kenzü’l-Ummâl’de En Çok İşlenen Konular
Kenzü’l-Ummâl, İslâm’ın hem ibadet hem de ahlâkî boyutlarını çok geniş bir şekilde işleyen ansiklopedik hadis derlemesidir. İçeriğine bakıldığında öne çıkan ana konular şunlardır:
Namaz
Farz ve nafile namazların fazileti
Cemaatle namazın önemi
Gece namazı (tahajjud, teheccüd)
Namazdaki huşu ve devamlılık
Oruç
Ramazan orucunun fazileti
Nafile oruçlar (Pazartesi, Perşembe, Aşûre vb.)
Sabır ile oruç ilişkisi
Zekât ve Sadaka
Fakir ve muhtaçlara yardım
Malın bereketi ve sadakanın kötülükleri engellemesi
Cimrilikten sakındırma
Cihad
Allah yolunda mücahede
Şehitlerin fazileti
Gazilerin mükâfatı
Zühd ve Takvâ
Dünya sevgisinden sakındırma
Kanaat ve tevekkülün önemi
Fakrın ve sade yaşamın fazileti
Ahlâk
Sabır, şükür, tevazu, ihlas, haya
Doğruluk, emanete riayet, kardeşlik
Yalan, kibir, haset, gıybet gibi kötü huyların zemmi
Görüldüğü gibi Kenzü’l-Ummâl, özellikle namaz, cihad, zühd ve ahlâk konularında en geniş hadisleri ihtiva eder. Eser, hem dünyevî düzen hem uhrevî kurtuluş için Müslümanlara yol göstermeyi hedefler.
Hâfız Zekiyyüddîn Abdurrahmân b. Ahmed b. Hüseyn ed-Dımaşkî el-Münzirî (ö. 656/1258)
Büyük bir muhaddis ve münekkittir. Şam’da yaşamış, hadis rivayeti ve tedvininde çok hizmet etmiştir.
📚 Kitabın Adı
Asıl adı: “et-Terğîb ve’t-Terhîb min el-Hadîsi’ş-Şerîf”
Anlamı: “Teşvik ve Sakındırma”
Terğîb: İyilik ve taatlere teşvik eden, müjde veren hadisler.
Terhîb: Günah ve masiyetlerden sakındıran, tehdit ifade eden.
🔑 Özellikleri
Konu esaslı tertip:
Hadisler fazilet ve sakındırma konularına göre tasnif edilmiştir. Mesela:
İman ve ibadetlerin fazileti (namaz, oruç, zekât, cihat, sabır vs.)
Büyük günahların tehdidi (faiz, içki, zina, gıybet, kibir, zulüm vs.)
Kaynak çeşitliliği:
Müellif sadece Kütüb-i Sitte ile yetinmemiş; Ahmed b. Hanbel’in Müsned’i, Taberânî’nin Mu‘cemleri, Beyhakî’nin eserleri gibi geniş hadis kaynaklarından derleme yapmıştır.
Hadis hükmü belirtme:
Münzirî, her hadisin kaynağını zikreder; çoğu zaman sahih, hasen veya zayıf olduğunu da işaret eder.
Böylece okuyucu hadislerin derecesi hakkında bilgi sahibi olur.
Ahlâkî boyut:
Kitap sadece nakil değil, ahlâk eğitimi ve irşad gayesiyle hazırlanmıştır.
Vaizler ve irşad ehli için bir el kitabı niteliğindedir.
Diğer Hadis Kitaplarından Farkı
Kütüb-i Sitte’den farkı: Onlar hadisleri rivayet sırasına ve kendi usullerine göre verir; Terğîb ve Terhîb ise hadisleri ahlâk ve amel boyutuna göre seçip tasnif eder.
Câmi‘ türü eserlerden farkı: Mesela Tirmizî’nin Câmi‘i hadisleri fıkhî bablara göre verir. Münzirî ise sadece teşvik ve sakındırma yönüne odaklanır.
Rikâk kitaplarına ( Merhamet, şefkat. Bak: https://hadiskitaplari.com/ara?q=Rikak) benzerlik: Kalbi yumuşatan, motive eden yönüyle İbnü’l-Mübârek’in ez-Zühd veya İbn Hibbân’ın Sevâbu’l-a‘mâl kitaplarını andırır. Ancak Münzirî’nin eseri çok daha kapsamlıdır.
Eğitim ve vaaz için kullanım: Medreselerde hadis tedrisinde değil, daha çok vaaz, nasihat, irşad ve ahlâk derslerinde kullanılmıştır.
🌿 Âlimlerin Görüşleri
İmam Nevevî (ö. 676/1277):
Münzirî’nin bu eserini överek, “vaizler ve mürşidler için eşsiz bir kaynak” demiştir.
İbn Hacer el-Askalânî (ö. 852/1449):
Hadisleri güzel seçtiğini, kaynaklarını güvenilir şekilde zikrettiğini, fakat içlerinde zayıf hadislerin de bulunduğunu belirtmiştir.
Celâleddîn es-Süyûtî (ö. 911/1505):
Bu kitabın vaizlerin elinde yaygın olduğunu, insanların irşadında çok faydalı bulunduğunu söylemiştir.
✨ Sonuç
Terğîb ve Terhîb, hadis külliyatı içinde ahlâk, ibadet ve irşad odaklı bir derlemedir.
Müslümanları hayra teşvik ve günahtan sakındırma amacıyla yazılmıştır.
Vaizler, sûfîler, nasihat ehli âlimler için yüzyıllarca en çok kullanılan kaynaklardan olmuştur.
İçinde zayıf rivayetler bulunduğu için, hadisleri kullanırken sahih-zayıf ayrımı gözetilmelidir.
*****
Terğîb ve Terhîb – Bölüm Yapısı
Mukaddime
Hadis öğrenmenin fazileti
İlim ehlinin üstünlüğü
Bid‘atlerden sakındırma
İman ve İslam Esasları
İmanın şartları ve fazileti
İslâm’ın rükünleri
Tevhid ve Allah’a güven
İbadetler
Kitâbü’t-Tahâret: Abdest, gusül, temizliğin fazileti
Kitâbü’s-Salât:
Namazın sevabı, cemaatle namaz, sabah ve yatsı namazının önemi
Namazı terk etmenin tehdidi
Kitâbü’z-Zekât: Malın temizliği, zekât vermemenin tehdidi
Kitâbü’s-Sıyâm: Oruç, Ramazan, Kadir Gecesi, nafile oruçlar
Kitâbü’l-Hac: Hac ve umre fazileti, ihmal edenlerin tehdidi
Faiz: Büyük günah ve helak sebebi
İçki: Dünyevî ve uhrevî tehditler
Zina: Ahlâkî ve dünyevî sonuçları
Kibir: Cennete girmeye engel olması
Gıybet ve Nemîme: Toplumsal fesada sebep olması
Zulüm: Allah’ın gazabına sebep olması
Emanete hıyanet ve yalan
Muamelât (İnsanlar Arası İlişkiler)
Ticaret ve helal kazanç
Faiz ve hileli satışlardan sakındırma
Yetim malı yemek tehdidi
Sadakanın fazileti
Cihat ve İnfak
Cihadın fazileti
Allah yolunda mal ve can harcamanın sevabı
Cihadı terk etmenin tehdidi
Zühd ve Rikâk
Dünya sevgisinin zararı
Takva, kanaat, sabır
Ölüm ve kabir azabı
Ahiret hayatına teşvik
Kıyamet ve Ahiret
Amellerin karşılığı
Cennet ve nimetleri
Cehennem ve azapları
Kıyamet alâmetleri
📊 Genel Özellik
Kitap baştan sona “müjde ve tehdit dengesi” üzerine kuruludur:
Önce bir konunun fazileti (terğîb)
Sonra aynı konunun ihmal edilmesinin tehdidi (terhîb)
🌿 Kullanım Alanı
Vaaz ve irşad için en çok müracaat edilen hadis kitabıdır.
Ahlâkî eğitim ve tasavvufî terbiyede sıkça okunmuştur.
Medreselerde hadis derslerinde değil, nasihat ve ahlâk derslerinde okutulmuştur.
*****
Terğîb (Namazın Fazileti – Teşvik Eden Hadisler)
Namazın Din İçindeki Yeri
> “Namaz dinin direğidir. Kim onu dosdoğru kılarsa dini ayakta tutmuş olur; kim onu terk ederse dini yıkmış olur.”
(Tirmizî, Ahmed b. Hanbel – Münzirî, Terğîb I/134)
📌 İzah: Namazın İslam’ın temeli olduğu, ibadetin en başında geldiğini bildirir.
Cemaatle Namaz
> “Cemaatle kılınan namaz, tek başına kılınan namazdan yirmi yedi derece daha faziletlidir.”
(Buhârî, Müslim – Terğîb I/136)
📌 İzah: Namazın ferdî değil, toplumsal yönüne de dikkat çekilir.
Sabah ve Yatsı Namazı
> “Münafıklara en ağır gelen namaz, yatsı ve sabah namazıdır. Onların faziletini bilselerdi sürünerek de olsa gelirlerdi.”
(Buhârî, Müslim – Terğîb I/140)
📌 İzah: Namazı ihmal etmemenin imandaki samimiyetle ilişkisini ortaya koyar.
📖 Terhîb (Namazı Terk Etmenin Tehditleri)
Namazı Terk Eden
> “Kişi ile şirk ve küfür arasında sadece namazı terk etmek vardır.”
(Müslim – Terhîb I/142)
📌 İzah: Namazı terk etmek insanı iman çizgisinden uzaklaştırabilecek en büyük tehlikelerden biridir.
Namazı Hafife Almak
> “Ahirette kulun hesaba çekileceği ilk amel namazdır. Eğer namazı düzgünse kurtulur; bozuksa hüsrana uğrar.”
(Taberânî, Beyhakî – Terhîb I/144)
📌 İzah: Namazın ahiretteki ilk muhasebe konusu olduğunu bildirir.
Namazı Geciktirmek
> “Kıyamet günü cehennem vadisine atılacak bir kavim vardır ki, onlar namazlarını vaktinde kılmayanlardır.”
(Ahmed b. Hanbel, Taberânî – Terhîb I/145)
📌 İzah: Namazı geciktirmenin bile ağır bir günah olduğunu haber verir.
✨ Değerlendirme
Münzirî’nin yöntemi şudur:
Önce fazileti müjdeleyen hadisleri toplar (terğîb).
Sonra aynı konuda ihmal edenleri tehdit eden hadisleri sıralar (terhîb).
Böylece mü’minin hem ümit hem de korku ile dengede kalmasını hedefler.
*****
📖 Terğîb ve Terhîb (الترغيب والترهيب) adlı hadis kitabı, İmam Zekiyyüddîn Abdurrahman b. Ahmed el-Münzirî (ö. 656/1258) tarafından telif edilmiş, hadis edebiyatında önemli bir yere sahip olan eserlerden biridir.
📌 Kitabın Özellikleri
Konu Düzeni:
Eserde hadisler “terğîb” (mükâfat ve teşvik) ve “terhîb” (ceza ve sakındırma) esasına göre düzenlenmiştir.
Yani bir konuda hayra teşvik eden hadisler “terğîb” başlığı altında, şerden sakındıran hadisler “terhîb” başlığı altında zikredilir.
Hadislerin Kaynakları:
Müellif, hadisleri Kütüb-i Sitte başta olmak üzere muteber hadis kaynaklarından seçmiştir.
Her hadisin sonunda, geldiği kaynakları belirtir.
Senet ve Derecelendirme:
Münzirî, hadislerin sahih, hasen veya zayıf olduğunu belirtir.
Böylece okuyucu, hadisin hüccet değerini anlar.
İrşad ve Vaaz Üslubu:
Kitap özellikle vaizler, hatipler, irşad görevlileri için derlenmiştir.
Konular, halkı etkilemeye uygun bir şekilde ayet ve hadis tertibiyle sunulmuştur.
Ahiret ve Ahlâk Odaklılık:
Dünyaya rağbeti azaltan, ahireti hatırlatan, ahlâkı güzelleştiren hadisler ağırlıklıdır.
📌 Diğer Hadis Kitaplarından Farkı
Musannef veya Sünen kitapları gibi fıkıh bablarına göre değil, teşvik ve sakındırma esasına göre düzenlenmiştir.
Riyâzü’s-Sâlihîn’e benzer yönü olsa da, Münzirî hadislerin kaynak ve derecesini daha titizlikle verir.
Kenzü’l-Ummâl veya Câmiu’s-Sağîr gibi derleme hadis kitaplarından farklı olarak, özellikle vaaz ve irşad ihtiyacına yöneliktir.
📌 Âlimlerin Görüşleri
İmam Nevevî: “Münzirî hadis ilminin otoritelerindendir. Onun Terğîb ve Terhîb’i, vaizlerin en çok istifade ettiği muteber eserlerdendir.”
Suyûtî: “Bu eser, vaaz ve nasihatte en faydalı kaynaklardan biridir.”
İbn Hacer el-Askalânî: “Münzirî hadislerin sıhhat derecesini açıklamada güvenilir bir alimdir. Terğîb ve Terhîb, ehil olmayanların uydurma hadislere kapılmasını önleyen mühim bir eserdir.”
Ali el-Kârî: “Halkı irşad eden her vaiz, bu eseri yanında bulundurmalı, ondan istifade etmelidir.”
✅ Özetle; Terğîb ve Terhîb, hadis edebiyatında ahlâkî terbiye, vaaz ve irşad için en çok kullanılan eserlerden biridir. Diğer hadis kitaplarından farkı, konuları fıkhî hükümlerden ziyade teşvik ve sakındırma merkezli sunmasıdır.
“**Rabbim! Beni tek başına bırakma.**
(Enbiya Suresi 89. Ayet)”
**İzah ve Açıklama:**
Bu ayet, Hz. Zekeriya’nın (a.s.) duasıdır. Enbiya Suresi’nin 89. ayetinde, yaşlılık ve çaresizlik içinde kalan peygamberin, Rabbine yalvarışı olarak iner.
Burada “ferd”, yalnızlık ve yardımsızlığın simgesidir;
Hz. Zekeriya, neslinin tükenişi ve manevi mirasının kayboluşu korkusuyla, ilahi rahmete sığınır. Bu dua, insan ruhunun en derin yalnızlığını yansıtır: Maddi bolluk içindeyken bile, ilahi yakınlıktan mahrumiyetin acısı.
Tarihsel açıdan, Yahudi toplumunun bozulduğu bir dönemde, peygamberin bu feryadı, tevhid inancının bireysel yükünü vurgular. Edebi olarak, kısa ve vurucu üslubuyla, Kur’an’ın şiirsel gücünü gösterir; ibretli yanı ise, dua ile mucizenin kapısını aralamasıdır –zira bu yakarıştan sonra Hz. Yahya (a.s.) müjdelenecektir.
Düşündürücü olarak, modern insanın kalabalıklar içindeki yalnızlığına bir ayna tutar: Teknoloji ve ilişkilerle dolu bir çağda, gerçek “ferd”lik, Rabb’le bağın kopmasıdır.
**Makale: Yalnızlığın Duası – Bir Peygamberin Feryadı ve Ruhun Sığınağı**
Ey yolcu, kainatın sonsuz boşluğunda bir nokta gibi duran insan! Düşün ki, gecenin zifiri karanlığında, bir mağarada yankılanan bir ses:
“Rabbim! Beni tek başına bırakma.” Bu, binlerce yıl önce, Kudüs’ün tozlu yollarında yankılanan Hz. Zekeriya’nın (a.s.) yakarışıdır – Enbiya Suresi’nin 89. ayetinde, Kur’an’ın kalbine kazınmış bir dua. Tarihin sayfalarını aç: Yahudi âlimlerin arasında, tapınakların gölgesinde yaşayan bir peygamber, yaşlılığın pençesinde kıvranır. Eşi kısır, nesli tükenmiş gibi görünür; toplumun ahlaki çöküşü, manevi mirasını yutmak üzeredir. O, yalnızdır –ferd’dir– ama bu yalnızlık, bir mağlubiyet değil, bir uyanıştır.
Edebi bir şaheser gibi, ayetin kelimeleri azdır ama derinliği okyanustur: “rabbi lâ teżernî ferden.” “Tezerni”, bırakma, terk etme; “ferden” ise tekil, yalıtılmış bir varlık.
Bu, şiirin en saf hali: Bir feryat ki, gökleri inletir ve yerden bir mucize filizlendirir –Hz. Yahya’nın (a.s.) doğumu.
Hikmetli bir bakışla, bu dua bize ne öğretir?
Kainat, tohumlarla doludur; yalnızlık ise en verimli tohumdur. Hz. Zekeriya’nın feryadı, tarih boyunca peygamberlerin ortak nakaratıdır: Hz. İbrahim’in (a.s.) ateşteki yalnızlığı, Hz. Yusuf’un (a.s.) zindandaki sessizliği, Hz. Muhammed’in (s.a.v.) Hira’daki tefekkürü…
Hepsi, “ferd”liğin acısıyla yoğrulmuş, ilahi yakınlığa ermişlerdir.
Bugün, sosyal medyanın sahte kalabalıklarında boğulan bizler, gerçek yalnızlığı unuttuk. Pandemilerin, savaşların ortasında, ekranlara zincirlenmiş ruhlar: “Beni tek başına bırakma” diye feryat etmiyor muyuz?
Bu dua, bize hatırlatır: Yalnızlık, bir lanet değil, bir davetiyedir –Rabb’le baş başa kalmanın kapısı.
Edebi bir metaforla, dua bir nehir gibi akar: Kaynağı çaresizlik, denize varışı mucizedir.
Hz. Zekeriya’nın gözyaşları, Yahya’nın doğumuyla güle döner; bizim dualarımız da, sabırla yoğrulursa, nesillerin bereketine dönüşür.
Ey okuyucu, dur ve dinle: Gecenin sessizliğinde, kalbinin ritmini say. O “ferd”lik, seni Rabb’ine mi yoksa dünyaya mı terk ediyor? Bu ayet, bir fenerdir; karanlıkta yol gösterir, yalnızlığı kucaklar ve topluluğa dönüştürür. Zira, en büyük mucize, bireysel duanın evrensel bir millete dönüşmesidir.
**Özet:**
Hz. Zekeriya’nın (a.s.) Enbiya 89. ayetteki duası, yalnızlığın manevi derinliğini ve duanın dönüştürücü gücünü simgeler. Tarihsel ve edebi zenginliğiyle, ibret vererek modern insanın ruhsal terk edilişine ayna tutar; hikmetle, yalnızlığı ilahi yakınlığa kapı kılar.
### Kainatın Tohumları – Risale-i Nur’dan Bir Hikmet
“Kezalik, kâinattaki masnuat, tohum gibidir. Âlem ve anasır da tarla gibidir. Her iki tarafın lisan-ı halleriyle ettikleri şehadete göre, masnuatı ile âlem-i anasır, yani tohum ile tarla ve muhit ile muhat, hep bir Sâni-i Vâhidin yed-i tasarrufundadır.”
**Mesnevi-i Nuriye**”
**İzah ve Açıklama:**
“Kezâlık” (benzerlik), kainatın yaratılışındaki benzerlikleri vurgular: Masnuat (yaratılmışlar), tohum gibi; âlem ve unsurlar (ânâsır), tarla gibi tasvir edilir. Lisan-ı haller (varlıkların sessiz dili), her şeyin Yaratıcı’nın tasarrufunda olduğunu haykırır. “Yed-i tasarruf” (tasarruf eden el), ilahi kudretin mecazi ifadesidir. Tarihsel bağlamda, 20. yüzyılın materyalist fırtınalarında, Nursi’nin bu tefekkürü, imanı bilimle uzlaştırır.
Edebi olarak, tarım metaforuyla şiirseldir; ibretli yanı, kainatın bir bahçe olduğunu hatırlatmasıdır. Düşündürücü olarak, modern ekoloji krizinde, insanın “tarla”yı tahrip edişine bir uyarıdır.
Düşün ey ârif, toprağın kucağında gizlenen bir tohum: Küçücük bedeniyle, baharların vaadini taşır. Bediüzzaman Said Nursi, *Mesnevi-i Nuriye*’de bu sırrı açar: “**KEZALILik Kâinatın masnuatı, tohum gibidir. Âlem ve ânâsır da tarla gibidir.**”
Tarihin tozlu sayfalarında, Osmanlı’nın son demlerinde, bir âlim sürgünde tefekkür eder; Batı’nın makineleşmiş dünyasına karşı, kainatı bir tarlaya benzetir. Edebi bir zarafetle, “her iki tarafın lisan-ı halleriyle” der: Varlıklar konuşmaz ama halleriyle fısıldar –rüzgarın yapraklardaki nağmesi, yağmurun toprağa dokunuşu. “**Ettiklerine göre, masnuât ile âlem-i ânâsır, yani tohum ile tarla ve muhit ile muhat,**” –yaratılan ile yaratılış alanı, çevre ile kuşatılan, hep bir bütündür. Ve zirve: “**(hep) bir san’î vâhid’in YED-İ TASARRUFUNDADIR**.”
O kudret eli, tohumu filize dönüştürür; tarlayı bereketle donatır.
Hikmetli bir bakışla, bu metafor ne ibretler saklar?
Tarihte, Hz. Nuh’un (a.s.) gemisindeki tohumlar, tufandan sonra yeni bir âlemi yeşertti;
Hz. Süleyman’ın (a.s.) karıncalarla diyaloğu, varlıkların lisanını öğretti. Nursi’nin bu tefekkürü, 1920’lerin ateist rüzgarlarında bir kalkandır: Bilim, kainatı parçalar; iman ise birleştirir.
Düşündürücü bir hikaye: Bir çiftçi, kurak bir yazda tohum eker; dua eder ve hasat alır –bu, ilahi tasarrufun yansımasıdır.
Bugün, iklim değişikliğinin gölgesinde, bizler tarlayı zehirliyoruz; tohumları GDO’larla bozuyoruz.
Bu metin, bize sorar: Sen, tohum musun yoksa taş mı?
Edebi bir akışla, Nursi’nin kelimeleri bir nehir gibi akar: Tohumun kabuğu kırılır, filizlenir; ruhumuzun kabuğu da imanla çatlar, hikmete erer.
İbretli bir ders: Her varlık, Yaratıcı’nın sanatını ilan eder –güneşin doğuşu bir ayet, yaprağın düşüşü bir hatıra.
Ey yolcu, toprağa eğil ve dinle: Lisan-ı haller, seni Yed-i Tasarruf’a çağırır. Kainat tarlası, senin amelinle sulanır; tohumun senin niyetinle yeşerir. Bu, evrenin en büyük şiiri: Yaratılışın senfonisi.
**Özet:**
Nursi’nin *Mesnevi-i Nuriye* alıntısı, kainatı tohum-tarla metaforuyla izah eder; ilahi tasarrufun hikmetini vurgular. Tarihsel ve edebi derinliğiyle, modern ekolojiye ibret sunar; düşündürerek, varlıkların sessiz dilini imana dönüştürür.
### Vatanın İman Düşmanları – Şualar’dan Bir İtiraf
“Birtek gayem vardır: O da, mezara yaklaştığım bu zamanda, İslâm memleketi olan bu vatanda bolşevik baykuşlarının seslerini işitiyoruz. Bu ses, âlem-i İslâmın iman esaslarını zedeliyor. Halkı, bilhassa gençleri imansız yaparak kendisine bağlıyor. Ben bütün mevcudiyetimle bunlarla mücâdele ederek gençleri ve Müslümanları imana dâvet ediyorum.”
( Sualar 497.sh )
**İzah ve Açıklama:**
20. yüzyıl Türkiye’sinde, komünist ideolojilerin (bolşevik baykuşlar metaforu) imanı tehdit ettiği dönemde yazılmıştır. “Baykuşlar”, karanlık ve uğursuz simgesidir; sesleri, ateist propagandayı temsil eder.
Nursi, iman esaslarını koruma misyonunu itiraf eder.
Tarihsel bağlam: Cumhuriyet’in erken yıllarında, laiklik tartışmalarında Nursi’nin sürgün hayatı.
Edebi olarak, mecazi dil zengin; ibretli yanı, gençliğin imanını koruma vurgusu.
Düşündürücü olarak, günümüzün ideolojik savaşlarına paraleldir.
**Makale: Baykuşların Nağmesi – Vatanın İman Kalesi ve Bir Âlimin Mücadelesi**
Gecenin karanlığında, ormanın kuytusunda uluyan baykuşlar: Uğursuz, ürkütücü, karanlığı seven. Bediüzzaman, *Şualar*’da bu metaforu haykırır: “**İslam memleketi olan bu vatanda bolşevik baykuşlarının seslerini işitiyoruz.**”
Tarihin o fırtınalı yılları: 1920’ler Türkiye’si, imparatorluğun küllerinden doğarken, doğudan esen kırmızı rüzgarlar –bolşevik ideoloji– genç ruhları zehirler.
“**Bu ses, âlem-i islamın iman esaslarını zedeleyiciyor.**”
Edebi bir ustalıkla, sesi bir hançer gibi tasvir eder Nursi; halkın, bilhassa gençliğin imansızlığa sürüklenişini görür.
“**Halkı, bilhassa gençleri imansız yaparak kendisine bağlıyor.*”
Bu, bir itiraf değil, bir savaş ilanıdır: Sürgünde, zindanda, bir âlimin bütün varlığıyla ayağa kalkışı.
Hikmetli bir tefekkürle, bu metin ne ibretler barındırır?
Tarihte, Hz. Ebu Bekir’in (r.a.) ridde savaşları gibi, iman kaleleri ideolojilere karşı korunur.
Nursi’nin cedeli, Mevlana’nın Mesnevi’sindeki gibi, kalpleri uyandırır: Baykuş nağmesi, şafak vaktinde diner.
Düşündürücü : 1930’larda, “Üstat, neden mücadele?”
Cevap: “**Ben bütün mevcudiyetimle bunlarla mücâdele ederek gençleri ve Müslümanları imana dâvet ediyorum.**”
Bugün, dijital baykuşlar –sekülerizm, materyalizm– gençleri yutar; sosyal medya, imansızlığın tarlasıdır.
Edebi bir akışla, Nursi’nin kelimeleri bir nehir olur: Karanlık sesler, iman güneşinde erir.
İbretli bir ders: Mücadele, yalnız bir âlimin değil, her müminin vazifesidir; gençlik, geleceğin tohumudur.
Ey vatan evladı, kulak ver: Baykuş uluması, iman şafağını geciktirir mi?
Hayır, zira bir el kalkar ve davet eder: İmana, hakikate.
Bu, vatanın en güzel senfonisi: Kalplerin uyanışı.
**Özet:**
Nursi’nin itirafı, bolşevik tehdide karşı iman mücadelesini simgeler. Tarihsel bağlamda Cumhuriyet dönemi ideolojilerini ele alır; edebi metaforlarla ibret vererek, günümüz gençliğinin manevi savunmasını düşündürür.
### Namazın Mirası – Kastamonu Mektubu
“Namazdan sonraki tesbihatlar tarikat-ı Muhammediyedir (a.s.m.) ve Velâyet-i Ahmediyenin (a.s.m.) evradıdır. O noktadan ehemmiyeti büyüktür.”
Kastamonu Lahikası’ndan-103
**İzah ve Açıklama:**
Namaz sonrası tesbihatlar (Subhanallah, Elhamdülillah vb.), Peygamber Efendimiz’in (s.a.v.) tarikatı ve velayetinin bir parçası olarak nitelendirilir. “Evrad” (ibadet), “noktadan ehemmiyeti” (önemli nokta) vurgusu, manevi büyüklüğünü belirtir.
Tarihsel bağlam: Nursi’nin 1936 Kastamonu sürgünü. Edebi olarak, tasavvufi terimler zengin; ibretli yanı, günlük ibadetin tarikat değeri. Düşündürücü olarak, modern acelecilikte unutulan tesbihatı hatırlatır.
**Makale: Tesbihatın Nakşı – Namazın Ötesinde Bir Velayet Yolculuğu**
Bir iğne, kumaşa dokur: Her dikiş, bir hikaye, bir sır. Namaz biter, ama ruhun nakışı devam eder –tesbihatla.
Bediüzzaman, Kastamonu’nun soğuk gecelerinde yazar: “**Namazdaki tesbihatlar, tarikat-ı Muhammedîye’dir (A.S.M.) ve velayet-i Ahmedîye’nin (A.S.M.) bir evradıdır.**”
Tarihin o yalnız köşesinde, sürgünde bir âlim, namazı bir kapı olarak görür; ardındaki bahçe, tesbihattır.
“**O noktadan ehemmiyeti büyüktür.**” Edebi bir incelikle, “nokta”yı sonsuzluğa dönüştürür: Her “Subhanallah”, kainatın nakşını okur ve dokur; “Elhamdülillah”, bereketi çağırır.
Hikmetli bir derinlikle, bu mektup ne öğretir?
Tarihte, Sahabe’nin mescid sohbetleri gibi, tesbihat velayet kapısıdır –Hz. Ali’nin (r.a.) zikri, Peygamber’in (s.a.v.) mirası. Nursi’nin vurgusu, 20. yüzyılın maddi koşuşturmasında bir duruştur: Tarikat, kalabalık tekkelerde değil, namaz sonrası sessizliktedir.
Düşündürücü bir sahne: Bir modern Müslüman, aceleyle namaz kılar ve tesbihi unutur; ruhu yarım kalır.
İbretli bir metafor: Tesbihat, bir nehir gibi akar –kaynağı namaz, denize varışı velayet.
Edebi akışla, Nursi’nin satırları bir şiir olur: Her zikir, bir yıldız; gökyüzünü aydınlatır.
Ey ibadet ehli, parmaklarını say: Her tesbih, bir velayet adımı. Bu, Peygamber’in (s.a.v.) en güzel hediyesi: Günlük hayatta tarikat.
**Özet:**
*Kastamonu Mektubu*nda tesbihat, Muhammedî tarikatın evradı olarak yüceltilir.
Tarihsel sürgün açısından, manevi büyüklüğünü vurgular; ibretle, günlük ibadeti velayete dönüştürerek düşündürür.
**İzah ve Açıklama:**
Bu, Peygamber Efendimiz’in (s.a.v.) ünlü hadisidir; Buhari’nin *Sahih*’inde, Bedü’l-Vahy babında yer alır. Arapça: “İnnemel a’mâlü binniyyât.” Amellerin değeri, niyete göredir.
Tarihsel açıdan: Hicret sonrası Medine’de, Müslümanların motivasyonunu pekiştirmek için. Edebi olarak, kısa ve öz; ibretli yanı, görünür eylemin ötesini görme. Düşündürücü olarak, samimiyetsiz ibadetlerin boşluğunu vurgular.
**Makale: Niyetin Aynası – Amellerin Gizli Sultanı**
Bir tohum, toprağa düşer: Yeşerecek mi, yoksa çürüyecek mi?
Sırrı, niyetindedir.
Peygamber Efendimiz (s.a.v.), Medine’nin kumlarında buyurur: “**’Ameller niyetlere göredir.’**” Tarihin o kutsal anında, hicret kervanı yolda; sahabenin kalpleri titrer.
Buhari, bunu vahyin başlangıcına yerleştirir –ilk ayet gibi, imanın temel taşı. “**إِنَّمَا الْأَعْمَالُ بِالنِّيَّاتِ**” Edebi bir sadelikle, hadis bir kılıç gibi keser:
Gösteriş mi, ihlas mı?
Hikmetli bir tefekkürle, bu hadis ne ibretler sunar?
Tarihte, Hz. Ömer’in (r.a.) adalet niyeti, bir toplumu dönüştürdü; Emevîlerin iktidar hırsı, saltanatı çökertti.
Düşündürücü bir hikaye: Bir tüccar, sadaka verir ama övünür; sevabı kaçar.
Bugün, sosyal iyiliklerde niyetimiz ne?
İbretli bir metafor: Niyet, bir ayna; amelini yansıtır –kırık olursa, görüntü bozulur.
Edebi akışla, hadis bir nehir olur: Kaynağı kalp, denize varışı ahiret.
Ey mümin, niyetini sorgula: Amelin, Rabb’ine mi yoksa dünyaya mı?
Bu hadis, ruhun pusulasıdır.
Bu beş metin, bir zincirin halkaları gibi uyum içinde: Hadisin niyeti, ayetin duasını doğurur; tesbihat tohumları eker, mücadele tarlayı korur; kainat ise hepsini kuşatır. Hikmetle yoğrulmuş bu yol, yalnızlıktan topluluğa, niyetten amele uzanır –ibretimiz, imanımız olsun.
#### Risale-i Nur Külliyatı’ndan Lem’alar’ın İkinci Lem’a’sından şu şekildedir:
**”Herbir günah içinde küfre gidecek bir yol var. O günah, istiğfarla çabuk imha edilmezse, kurt değil, belki küçük bir mânevî yılan olarak kalbi ısırıyor.”**
#### İzah ve Açıklama
Bediüzzaman Said Nursi’nin günahın manevi tehlikelerine dair derin bir tefekkürünü yansıtır.
“Herbir günah içinde küfre gidecek bir yol var” ifadesi, en küçük bir günahın bile –eğer tövbe ve istiğfarla temizlenmezse– kalpte bir yara açarak iman nurunu karartabileceğini, adım adım inkâra (küfre) sürükleyebileceğini vurgular.
Günah burada bir “yol” metaforuyla tasvir edilir; yani pasif bir hata değil, aktif bir tuzak olarak görülür. Nursi, bunu bir “kurt” veya “mânevî yılan” benzetmesiyle somutlaştırır: Kurt, yarayı genişleterek zehir saçar; yılan ise sinsice kalbi ısırır. Bu, günahın ruhu kemiren bir hastalık olduğunu, ancak istiğfarın (tövbe) panzehir olduğunu işaret eder.
Tarihsel açıdan, bu uyarı İslam âlimlerinin (örneğin İmam Gazali’nin İhya’sındaki günah psikolojisi) geleneğini sürdürürken, modern hayatta –stres, alışkanlıklar ve seküler baskılar altında– bireysel manevi çöküşü önleyen bir kalkan olarak faaliyet görür. Düşündürücü yanı, günahı bireysel bir mesele olmaktan çıkarıp, iman yolculuğunun kırılganlığını hatırlatmasıdır: Her an bir yol ayrımıdır.
#### Günahın Gizli Yolları ve Kalbin Korunması
**Herbir günah içinde küfre gidecek bir yol var.**
Bu cümle, Bediüzzaman Said Nursi’nin Lem’alar’ındaki o muhteşem ikaz gibi, ruhumuzun derinliklerinde bir fırtına koparır. Düşünün: En masum görünen bir yalan, bir gıybet, bir tembellik… Bunlar, dışarıdan bakınca ufak tepecikler gibi durur; ama içlerinde, karanlık bir mağaraya açılan gizli bir geçit saklıdır. O geçit, küfre –yani imanın zıddı olan o uçuruma– doğru iner. Nursi Hazretleri, bu gerçeği ustalıkla tasvir eder: **”O günah, istiğfarla imha edilmezse, kurt değil, belki küçük bir mânevî yılan olarak kalbi ısırıyor.”**
Hayatın akışında, bu yollar nasıl açılır?
Mesela, bir genç, arkadaşlarının etkisiyle bir sigara yakar. Başlangıçta “zararsız” bir zevk gibi gelir; ama o duman, kalpte bir kıvılcım çakar. Kıvılcım büyür, alışkanlık olur; alışkanlık, vicdan sesini kısar. Vicdan sustukça, “Neden dua edeyim ki?” diye bir fısıltı başlar. Fısıltı, “Allah var mı?” sorusuna dönüşür. İşte o yol, küfre açılan kapıdır. Tarih, buna benzer nice örnekle doludur: Ebu Cehil’in kibri, bir gurur günahından başlayıp kalbi taşlaştırmıştı; Firavun’un zulmü, bir hırs yarasından kanamıştı. Günümüzde ise, sosyal medyanın sanal dünyasında, bir “like” peşinde koşmak, şükür duygusunu eritir; eriyen şükür, nimetlerin sahibini unutturur.
Peki, bu yılanı nasıl ezeriz?
**İstiğfarla çabuk imha etmek.**
Tövbe, bir kılıçtır; her “Estağfirullah” ile günahın başını keser.
Nursi’nin bu ikazını hayatımıza nasıl uyarlarız?
Sabah kalktığımızda, bir günahı hatırlarsak hemen istiğfar edelim. Akşam yattığımızda, günün muhasebesini yapalım:
“Bugün hangi yol ayrımında durdum?”
Bu, kalbi bir kale yapar. Unutmayalım, iman bir ağaçtır; günah köklerini kemiren böcekler gibidir. Ama istiğfar, o böcekleri yakar. Böylece, küfrün yolları tıkanır; ruhumuz nurlanır.
Bu makale, o resmin sadeliğiyle başlar: **Herbir günah içinde küfre gidecek bir yol var.** Ve Nursi’nin hikmetiyle biter: Korunmak, ertelememekte gizlidir. Zira yarın, o yolun sonu olabilir.
#### Yılanın İzinde – Günahın Küfür Kapısına Uzanan Yolculuğu
Edebiyatın en derin katmanlarında, günah bir gölge gibi dolaşır; bazen bir şiirin dizelerinde, bazen bir destanın kahramanının trajik düşüşünde.
Bediüzzaman Said Nursi, bu gölgeyi bir yılan metaforuyla yakalar: **
“Herbir günah içinde küfre gidecek bir yol var. O günah, istiğfarla çabuk imha edilmezse, kurt değil, belki küçük bir mânevî yılan olarak kalbi ısırıyor.”**
Bu söz, sadece bir ikaz değil; insan ruhunun bir destanıdır.
Tarihe dönelim: Ortaçağ Avrupa’sında, bir keşişin küçük bir hırsı, Engizisyon’un zulmüne dönüşmüştü. O hırs, bir günah yarasından doğmuş; yara, kalbi ısırıp kibri beslemişti. Benzer şekilde, Osmanlı’nın son dönemlerinde, bazı aydınların “modernleşme” adına terk ettikleri namaz, bir tembellik günahından başlamış; o günah, Batı hayranlığına, oradan da iman erozyonuna yol açmıştı.
Günah, bir tohumdur; sulanmazsa solar, ama ihmal edilirse orman olur.
Edebi bir tefekkürle, bu yılanı hayal edelim: Kalp, bir bahçe; günah, sızan bir zehir. Zehir damla damla akar, çiçekleri soldurur.
Şair Necip Fazıl, “Çile”de bu zehri “kendi cehennemim” diye haykırır. Nursi ise, çareyi sunar: İstiğfar, bahçeyi sulayan bir pınar. Düşündürücü olan, modern insanın ikilemi: Teknolojiyle dolu bir dünyada, bir “taslak” yetiyor günah yolunu açmaya. Peki ya kurtuluş? Sabırla istiğfar, kalbi bir kuyumcu ocağına çevirir; zehir altın olur.
Bu yolculuk, bizi şu soruya getirir: Senin kalbinin hangi yolunda yılan gizli? Tarih, edebiyat ve ibret, hep aynı nakaratı söyler: Erken uyan, tövbe et. Zira küfür, bir anlık uykuyla gelir; iman ise, uyanık bir vicdanla kalır.
**Özet:** Makale, günahın küfre açılan gizli yollarını tarihi ve edebi örneklerle işler. Nursi’nin ikazını merkeze alarak, istiğfarın kurtarıcı gücünü vurgular; bireyi, manevi bir muhasebeye ve tövbenin aciliyetine davet eder.
İbret: Günah ihmal edilirse yılanlaşır, ama tövbeyle imha edilir.
### İkinci Konu: Unutkanlık Hastalığı ve Manevi Tedavi
#### Risale-i Nur Külliyatı’ndan Kastamonu Lâhikası’ndan:
**”Risale-i Nur talebelerinden bir genç hâfız, pek çok adamların dedikleri gibi dedi: “Bende unutkanlık hastalığı tezayüt ediyor, ne yapayım?” Ben de dedim: “Mümkün oldukça nâmahreme nazar etme. Çünkü rivayet var: İmam-ı Şâfiî’nin (r.a.) dediği gibi, haram nazar, nisyan verir.” Bediüzzaman Said Nursi – Kastamonu Lâhikası.”**
#### İzah ve Açıklama
Bu iktibas, modern çağın yaygın sorunu olan “unutkanlık”ı manevi bir perspektiften ele alır. Genç hafızın şikâyeti, sadece hafıza kaybı değil; günahların (özellikle “açık saçıklık” gibi haramların) zihni bulandıran etkisini simgeler. Nursi, çareyi Kur’an âyetlerini dikkatle okumakta bulur:
Her namazda 10 âyet, kalbi “temizler”.
İmam Şafiî’nin “haram-ı nazar nisyan verir” sözüyle (harama bakmak unutkanlık verir), günahın hafızayı erittiğini vurgular.
İzahı: Unutkanlık, ruhun paslanmasıdır; namaz ve Kur’an, cilasıdır. Tarihsel olarak, Şafiî’nin fıkıh geleneğiyle bağlanır; günümüzde ise, stres ve medya kirliliğine karşı bir reçetedir. Düşündürücü yanı, unutkanlığın sadece beyin değil, kalp meselesi oluşudur – imanı unutturur.
Günümüz insanı, bu genç hafız gibi şikâyet eder: Telefon bildirimleri, acele dolu günler… Unutkanlık, bir hastalık değil; ruhun feryadıdır. Nursi, bunu haramlara bağlar – bir bakış, bir kulak, zihni zehirler. Çare? Namazın kucağında, her rekâtta 10 âyetle yıkanmak. Dikkat nazarıyla okumak, kelimeleri kalbe kazır; kazınan âyet, unutkanlığı siler. Tarih, bunu doğrular: İmam Şafiî, haramın hafızayı yuttuğunu bilirdi; talebeleri, Kur’an’la dirilirdi.
Uygulayalım: Sabah namazında Fatiha’yı, öğlede İhlas’ı yavaşça okuyun. Her harf, bir anahtar; kapılar açılır, hafıza canlanır. Bu, sadece hafıza değil; iman için bir kalkandır. Unutkanlık, haramın hediyesiyse, namazın meyvesi hatırlamaktır – Allah’ı, ahireti.
**Haram-ı nazar nisyan verir,** ama âyetler, ebedi hafıza.
Hafızanın Kaybı ve Âyetlerin Dirilişi
**”Bende unutkanlık hastalığı tezayüt ediyor, ne yapayım?”** diye soran genç hafız, hepimizin sesidir.
Bediüzzaman, hikmetle cevap verir: **”Harama nazar etme”**
Bu, bir şiir dizesi gibi akar; İmam Şafiî’nin mirasıyla: **”Haram-ı nazar nisyan verir.”**
Unutkanlık, ruhun sürgünü; âyetler, vatanına dönüş. Düşünün: Modern şehirlerde, bir tweet hafızayı çalar; ama bir âyet, sonsuzluğu getirir.
Bu makale, bizi sorgular: Ne kadarını unuttuk? Cevap, namazda gizli – dikkatle okunan her kelime, bir diriliş.
**Özet:** Unutkanlığı haramın meyvesi olarak tarihi ve edebi açıdan inceler.
Nursi’nin reçetesini merkeze alır; bireyi, manevi temizliğe ve Şafiî’nin hikmetine davet eder.
İbret: Haram siler, Kur’an yazar.
### Dünyevi İmtihanların Geçiciliği ve Şükür
#### Risale-i Nur Külliyatı’ndan Lem’alar’dan :
**”Madem dünyevi imtihanlar geçicidir, çabuk giderler. Sevaplarını, meyvelerini bizlere verirler. Biz de inâyet-i İlâhiyeye itimad edip sabır içinde şükretmeliyiz.”**
#### İzah ve Açıklama
Bu iktibas, dünya hayatının imtihanlarını (zorluklar) geçici bir sınav olarak görür. “Çabuk giderler” vurgusu, acının kalıcı olmadığını; sevap ve meyve (kısa vadede ödül) bıraktığını söyler.
Çare: İlahi inâyete (yardıma) güvenip, sabırla şükretmek.
İzahı: İmtihan, ruhu olgunlaştırır; şükür, nimeti çoğaltır.
Tarihsel açıdan, Eyyub Peygamber’in sabrıyla paraleldir; günümüzde, pandemi gibi krizlere teselli sunar.
Düşündürücü yanı, acıyı fırsata çevirmesidir – sabır, bir köprü.
#### İmtihanın Meyvesi – Sabır ve Şükrün Işığı
**Madem dünyevi imtihanlar geçicidir, çabuk giderler.** Bediüzzaman devam eder: **”Sevaplarını, meyvelerini bizlere verirler. Biz de inâyet-i İlâhiyeye itimad edip sabır içinde şükretmeliyiz.”**
Düşünün: Bir iş kaybı, bir hastalık… Bunlar, bulutlar gibi gelir; ama geçer, ardında bereket bırakır. Sevap, ahirette; meyve, dünyada – daha güçlü bir kalp. İnâyet, Allah’ın eli; sabır, o ele tutunmak.
Tarih, bunu ispatlar: Hz. Yusuf’un zindanı, tahta yol açmıştı.
Uygulayalım: Bir zorlukta, “Bu geçecek,” deyip şükret. Bu, imtihanı meyveye çevirir.
Sabır, sonsuz şükre açılan kapı.
Tarih, ibret sahneleriyle dolu: Roma’da Stoacılar, acıyı erdemle karşılar; ama Nursi, bunu imanla taçlandırır. Eyyub’un yaraları, şifa meyvesi doğurur.
Düşündürücü: Neden şikâyet? İmtihan, bir sabır ritmi, şükür melodisi.
Bu, ruhu sorgular: Fırtınanda meyve aradın mı? Cevap, inâyette.
**Özet:** Makale, imtihanı geçici bir sabır olarak edebi ve tarihi örneklerle tasvir eder. Nursi’nin sözlerini temel alır; sabır-şükür dengesini vurgular.
İbret: Acı geçer, bereket kalır.
### Türkiye’nin İslam Âlemi’ndeki Yeri
#### Risale-i Nur Külliyatı’ndan Tarihçe-i Hayat’tan :
**”Türkiye, İslâm dünyasının garbî kalesidir. Türkiye’siz ittihad-ı İslâm mümkün değildir.”** (Bediüzzaman Said Nursi – Tarihçe-i Hayat 720)
#### İzah ve Açıklama
Bu iktibas, Türkiye’yi İslam’ın batı kalesi olarak tanımlar; onsuz birlik (ittihad) imkânsızdır.
İzahı: Coğrafi ve tarihi rol – Osmanlı mirası, Avrupa’ya karşı savunma. Günümüzde, ümmet birliği için stratejik önem. Düşündürücü: Bireysel değil, kolektif sorumluluk.
#### Kale-i Garbiye – Türkiye’nin İttihad Misyonu
**”Türkiye, İslâm dünyasının garbî kalesidir. Türkiye’siz ittihad-ı İslâm mümkün değildir.”**
Bu kale, sadece toprak değil; ruhî bir direniş.
Tarih: Selçuklu’dan Cumhuriyet’e… İttihad, birlik demek – Türkiye’siz, kale düşer.
Makale, çağrıyla biter: Kale ol, birleş.
**Özet:** Makale, Türkiye’yi edebi-tarihi metaforla İslam birliğinin kalesi olarak sunar. Nursi’nin ikazını temel alır; ittifakı vurgular.
İbret: Birlik, kalenin gücüdür.
### İnsanın Asli Vazifesi ve Hayvanî Sınırlar
#### Risale-i Nur Külliyatı’ndan Sözler’in Yirmi Birinci Sözü’nden şu şekildedir:
**”Sen istidad cihetiyle bütün hayvanatın fevkinde olduğunu ve hayat-ı dünyeviyenin levazımatını tedarikte iktidar cihetiyle, bir serçe kuşuna yetişemediğini biliyorsun. Bundan neden anlamıyorsun ki, vazife-i asliyen hayvan gibi çabalamak değil; belki hakikî bir insan gibi, hakikî bir hayat-ı daime için sa’y etmektir.**
#### İzah ve Açıklama
İnsanın istidat (yetenek) üstünlüğünü, ama dünya işlerinde hayvanî zayıflığını vurgular.
Vazife: Ebedi hayata çalışmak. İzahı: İnsan, hayvan değil; ibadet için yaratılmış.
Düşündürücü: Dünya telaşı, asli görevi unutturur.
**”Sen istidat cihetiyle bütün hayvanatın fevkinde olduğunu…”, **”…vazife-i asliyen, hayvan gibi çabalamak değil, belki hakiki bir insan gibi hakiki bir hayat-ı daime için sa’y etmektir?”**
İnsan, kuş kadar bile değil dünya için; ama sonsuz için kral.
Makale, çağrı: Sa’y et, ebede.
Ayinedir bu âlem, her şey Hak ile kaim / Mir’at-ı Muhammed’den Allah görünür daim.”
Bu metin, “âlem” (evren), “Hak ile kâim” (Hak ile var olan) ifadesiyle, her şeyin Allah’ın varlığı ve birliğiyle ayakta durduğu vurgulanır. “Mir’ât-ı Muhammed” (Muhammed’in aynası) ise, Hz. Peygamber’in (s.a.v.) nurunun âlemi yansıtan bir ayna olduğu metaforudur; yani evren, Peygamber Efendimiz’in sırrıyla Allah’ın tecellisini gösterir. “Dâim” kelimesi, “her an, sürekli” anlamına gelir ve bu tecellinin ebedîliğini ima eder.
**İzah ve Açıklama: **
Bu şiir, âlemin bir “ayna” metaforu üzerinden, varoluşun ilâhî bir yansıma olduğunu hikmetle anlatır. Tasavvufta, evrenin her zerresi Allah’ın isim ve sıfatlarının bir tecellisi olarak görülür; hiçbir şey bağımsız var olamaz, hepsi “Hak ile kâim”dir – yani Allah’ın varlığıyla kâimdir. “Her şey” ifadesi, kâinatın en küçük parçacığından en büyüğüne kadar her unsurun bu aynada yer aldığını belirtir.
“Mir’ât-ı Muhammed” vurgusu ise, İslâmî tefekkürde Peygamber’in (s.a.v.) “âlemin özeti” (hâtemü’n-nebiyyîn) olduğu inancını hatırlatır; O’nun nuru olmadan âlem karanlık kalır, tıpkı bir aynanın cilasız kalması gibi.
Tarihî açıdan, bu tür ifadeler Osmanlı minyatür ve hat sanatında, Safevî ve Timurlu dönemlerinden miras kalan bir geleneğin parçasıdır. Örneğin, Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî’nin Mesnevî’sinde benzer metaforlar (âlem bir ayna, insan ise cilası) görülür. İbretli yanı ise, insana şu soruyu sordurur: Eğer âlem bir ayna ise, biz bu aynada neyi yansıtıyoruz?
Günlük telaşlarımızda Hakk’ı unuttuğumuzda, ayna lekelenir ve gerçeği göremez oluruz. Düşündürücü olarak, modern bilimde bile evrenin “yansıma” prensipleri (kuantum fiziğindeki holografik evren teorisi) bu hikmeti yankılar; her şey bir bütünün parçasıdır.
Bu metin, insanı tefekküre davet eder: Bakışımızı değiştirirsek, sıradan bir manzarada bile ilâhî bir sanat görürüz. Genişçe ele alındığında, bu şiir bir meditasyon aracıdır; her okunuşunda, okuyucuyu “Hak ile kâim” olmanın huzuruna taşır, ego’yu eritir ve kâinatı bir dua kılar.
### İkinci Metin: Emirdağ Lahikası’ndan Çocukluk ve İman Eğitimi
>” Bir çocuk, küçüklüğünde kuvvetli bir ders-i imanî alamazsa, sonra pek zor ve müşkül bir tarzda İslâmiyet ve imanın erkânlarını ruhuna alabilir. Âdetâ gayr-ı müslim birisinin İslâmiyeti kabul etmek derecesinde zor oluyor, yabani düşer. Bilhassa, peder ve validesini dindar görmezse ve yalnız dünyevî fenlerle zihni terbiye olsa, daha ziyade yabanilik verir.”
> Emirdağ Lahikası 1:41
Bu pasaj, Bediüzzaman Said Nursî’nin Risale-i Nur Külliyatı’na dahil Emirdağ Lahikası’ndan alınmış olup, iman eğitiminin önemi üzerine bir mektup özetidir. Nursî, sürgündeki mektuplarında talebelerine hitap ederken, nesillerin manevi inşasını vurgular.
**İzah ve Açıklama:**
Metin, çocukluk döneminin imanî terbiye için kritik bir “bahar” olduğunu hikmetle işler: Küçüklükte ekilmeyen tohum, sonradan zor filizlenir. “Kuvvetli bir ders-i imanî” ifadesi, kuru bilgi değil, ruhu saran bir sevgi ve tefekkürü kasteder. Nursî’nin benzetmesi – “yabani düşer” – çarpıcıdır; iman, yabancı bir tohum gibi reddedilir eğer aile ortamı onu beslemezse. “Peder ve validesini dindar görmezse” vurgusu, ebeveynlerin rolünü tarihi bir zorunlulukla bağlar: Osmanlı’da medrese eğitimi gibi, aile ilk medresedir. Eğer sadece “dünyevi fenlere” (dünyevi bilimlere) odaklanılırsa, zihin maddî kalıplara hapsolur, ruh “yabanilik” (vahşilik) kazanır – yani maneviyattan uzaklaşır.
Edebi açıdan, Nursî’nin dili akıcı ve mecazlıdır; “zor ve müşkül bir tarzda” ifadesi, imanın zorlu bir yolculuk olduğunu şiirsel kılar. Tarihî olarak, bu metin 1940’lar Türkiye’sinin sekülerleşme sancılarını yansıtır; Nursî, Cumhuriyet dönemi baskılarına rağmen, imanı koruma stratejisi sunar. İbretli yanı, ebeveynlere ayna tutar: Bugün dijital çağda çocuklar ekranlara gömülürken, “dindar görmezse” uyarısı yankılanır. Düşündürücü olarak, psikoloji bilimiyle örtüşür; çocukluk travmaları veya boşlukları, erişkinlikte manevi arayışları engeller. Genişçe bakıldığında, bu pasaj bir manifesto gibidir: İman eğitimi, sadece bireysel değil, toplumsal bir kalkandır; bir nesil kaybedilirse, millet “yabani” bir ormana döner. Nursî, burada umut da verir: Erken terbiye, ruhu “kuvvetli” kılar, tıpkı bir ağacın kök salması gibi.
### Üçüncü Metin: Hakikat Çekirdekleri – Ziya ve Hayat Metaforu
>”Ziya ile mevcudat görünür; hayat ile mevcudatın varlığı bilinir. Her birisi birer keşşaftır.”
> Risale-i Nur Külliyatından
Bu kısa, özlü metin Risale-i Nur Külliyatı’ndan bir “çekirdek” (temel prensip) olup, Nursî’nin tevhid (birlik) delillerini özetler. Tasarım, hakikatin katmanlarını “çekirdek” metaforuyla sunar.
**İzah ve Açıklama:**
Her hakikat, bir tohum gibidir. “Ziya ile mevcudât görünür” (Işıkla varlıklar görünür), kainatın görünürlüğünün ilâhî bir lütuf olduğunu belirtir; karanlıkta varlık yok hükmündedir. “Hayat ile mevcudatın varlığı bilinir” ise, hayatın varlığı “ispatlandığını” vurgular – cansız bir âlemde varlık soyut kalır. “Herbirisi bir kısım”, ziya ve hayatın birbirini tamamlayan parçalar olduğunu ima eder; bütünün delilleri bunlar.
Edebi olarak, metin minimalist bir şiir gibidir; kısa satırlar, tefekkürü derinleştirir. Tarihî açıdan, Nursî’nin 20. yüzyıl materyalizmine cevabıdır: Darwinizm’e karşı, hayatın tesadüf değil, ilâhî bir “bilinirlik” olduğunu savunur. İbretli yanı, insana sorar: Hayatımızı “ziya”sız (nur-suz) geçirirsek, varlığımız görünmez mi kalır? Düşündürücü olarak, felsefede (Descartes’ın “Cogito ergo sum”u gibi) varlığın bilincine işaret eder; modern nörobilimde bile, bilinç (hayat) olmadan anlayış (ziya) yok olur. Genişçe ele alındığında, bu metin bir kozmoloji dersi: Kainat, iki kanatlı bir kuş gibidir – ziya görünürlüğü, hayat ise anlamı sağlar. Nursî, burada tevhidi somutlaştırır: Her “kısım”, Allah’ın isimlerini (Nûr, Hayy) yansıtır, insanı kainatla bütünleştirir.
### Dördüncü Metin: Ölüm ve Ömür-ü Bâkî Uyarısı
> Risale-i Nur Külliyatından
> “Maahaza, ebedî ömrün önündedir.
> Ömr-ü bâkîde göreceğin
> rahat ve lezzet,
> ancak bu fâni ömürde
> sa’y ve çalışmalarına bağlıdır.
> Senin o ömr-ü bâkîden
> hiç haberin yok.
> Ölüm sekeratı uyandırmadan evvel uyan! “
Bu pasaj, Risale-i Nur’dan bir uyarı metnidir; Nursî’nin âhiret odaklı tefekkürünü yansıtır. Tasarım, ölüm metaforuyla (tombstone görseli) dramatik bir etki oluşturur.
**İzah ve Açıklama:**
“Maahaza” (buna ek olarak), metni bir zincirin halkası kılar. “Ebedî ömrün önündedir”, âhiretin kaçınılmazlığını vurgular. “Ömr-ü bâkîde göreceğin rahat ve lezzet” (âhirette göreceğin huzur ve lezzet), sadece “fâni ömürde sa’y ve çalışmalarına bağlıdır” (bu geçici hayatta çabana bağlıdır) – yani amelimiz, sonsuzluğu belirler. “Hiç haberin yok” çıkışı, gafleti sarsar; “Ölüm sekeratında uyandırılmadan evvel uyan!” emri, bir çağrıdır: Uyanış, ölümle değil, şimdi olmalı.
Edebi olarak, metin retorik bir zirve taşır; ünlem ve tekrar, kalbe iner. Tarihî olarak, Nursî’nin hapishane yıllarında yazdığı bu, sufî geleneğin (ölümü ölesiye düşünmek) modern yorumudur. İbretli yanı, tüketim toplumuna meydan okur: Bugünlük lezzetler, bâkîyi unutturur. Düşündürücü olarak, varoluşçu felsefeyle (Kierkegaard’ın “uyanış”ı) paraleldir; ölüm, son uyku değil, gerçek başlangıçtır. Genişçe bakıldığında, bu metin bir manifesto: Hayat, bir “sa’y” (çaba) arenasıdır; onun elbette kelime-i şehadet ile bitmesi ve sonlanması, uyanışı imanla mühürler. İnsanı, her anı “bâkî” için değerlendirmeye iter.
### Beşinci Metin: İslâmiyet’e Darbe ve Kıyamete Kadar Unutulmayacak Patlayış
> “İslâmiyet’e darbe vuranların başlarında öyle müthiş bir patlayış olacak ki, kıyamete kadar unutulmayacak”
> Kastamonu Lahikası
> Bediüzzaman Said Nursi
Bu iktibas, Nursî’nin geleceğe dair bir tesbit ve uyarısıdır.
**İzah ve Açıklama:**
Metin, İslâm düşmanlığına karşı ilâhî adaletin tecellisini hikmetle müjdeler: “Darbe vuranların başlarında”, “müthiş bir patlayış” (korkunç bir patlama) – mecazi bir ceza, belki toplumsal çöküş veya vicdan azabı. “Kıyamete kadar unutulmayacak”, bu olayın ebedî bir ders olacağını belirtir.
Edebi olarak, teşhis üslubuyla (kıyamet vurgusu) epik bir hava verir. Tarihî olarak, Nursî’nin 1930’lar sürgünündeki öngörüsü; II. Dünya Savaşı veya Soğuk Savaş travmalarını andırır. İbretli yanı, zulmün er ya da geç hesap vereceğini gösterir: Bugün İslamofobi’ye karşı yankılanır. Düşündürücü olarak, tarih felsefesiyle (Hegel’in diyalektiği) örtüşür; tez-antitez, patlayış doğurur. Genişçe ele alındığında, bu metin bir teselli: Mazlumun zaferi, zalimin unutulmaz hezimetiyle gelir; insanı sabra ve duaya yöneltir.
> “Kabre
> gireceğini bil
> öyle hazırlan.”
> Risale-i Nur Külliyatından
Bu öz metin, Risale-i Nur’dan bir “hazırlık” çağrısıdır; dairesel tasarım, sonsuz döngüyü simgeler.
**İzah ve Açıklama: **
“Kabre gireceğini bil” (kabre gideceğini bil), ölümün kesinliğini vurgular; “öyle hazırlan”, ameli buna göre şekillendirir. Kısa ama derin: Bilgi, eylem doğurur.
Edebi olarak, ifade sadelikte; ritim, kalbe nakşeder. Tarihî olarak, Nursî’nin ahiret odaklı risalelerini özetler; sufî zikirlere benzer. İbretli yanı, gafleti kırar: Bugünlük planlar, kabirde boşa çıkar. Düşündürücü olarak, Heidegger’in “ölüme doğru varlık”ıyla paraleldir. Genişçe bakıldığında, bu metin bir pusula: Hazırlık, her nefeste iman ve salih ameldir; insanı, fânîyi bâkîye dönüştürür.
İsrail’in Ortadoğu’daki Rolü: ABD’nin Zulüm Yumruğu ve Küresel Krizin Merkezi
Ortadoğu, tarih boyunca imparatorlukların, dinlerin ve stratejik hesapların çatışma alanı olageldi. Günümüzde ise bu rolü en açık biçimde İsrail temsil ediyor.
ABD’nin bölgedeki “zulüm yumruğu” olarak kurulan ve desteklenen İsrail, sadece Filistin’de değil, tüm İslam coğrafyasında güvenlik krizlerinin, savaşların ve istikrarsızlığın merkezinde yer alıyor.
İsrail’in Askerî Çıkmazı: Hamas’ı Yenememek
İsrail Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir’in “Hamas’ı yenebileceğimizi sanmıyorum” şeklindeki itirafı, Tel Aviv’in askeri hegemonyasının çöktüğünü gözler önüne serdi. Gazze’de aylardır süren saldırılar, on binlerce sivilin hayatına mal oldu. Buna rağmen, direniş ruhunu kırmaya yetmedi. Netanyahu hükümeti, saldırıların bitiminde ortaya koyabileceği bir siyasi vizyona dahi sahip değil.
Batı’da İsrail’e Yönelik Tepkiler Yükseliyor
İngiltere’deki Chatham House toplantısında İsrail Cumhurbaşkanı Herzog’un yüzüne karşı dile getirilen suçlamalar, uluslararası arenada algıların değiştiğini gösterdi. Sunucunun “Gazze’de 60 bin Filistinli öldürüldü, kıtlık doğrulandı” sözleri, Batı kamuoyunda İsrail’in imajının çöküşünü simgeliyor. Herzog, ziyaret ettiği her yerde protestolarla karşılanıyor.
Türkiye Faktörü ve İsrail’in Endişesi
İsrail medyasında çıkan analizlerde, Türkiye ile çıkacak bir savaşın “felaket” olacağı itiraf edildi. Türkiye’nin kara gücü, stratejik konumu ve bölgesel etkinliği Tel Aviv için ciddi bir tehdit olarak görülüyor. Haaretz gazetesi, böyle bir çatışmanın yalnızca iki ülkeyi değil, küresel dengeleri de altüst edeceğini kabul etti.
Avrupa’dan Boykot ve Filistin Devletine Destek
İspanya’nın uluslararası satranç turnuvasında İsrail bayrağını yasaklaması, AB’nin giderek daha cesur adımlar attığının işareti. Eurovision boykotu da aynı çizginin devamı. İngiltere, Fransa, Belçika ve Kanada gibi ülkelerin Filistin’i tanımaya hazırlandığı yönündeki açıklamalar, iki devletli çözüm için BM’de alınan 142 oyluk kararla birleşince, İsrail’in yalnızlığını derinleştirdi.
Arap Dünyası ve İsrail’in Çıkmazı
Yemen’de halkın silahlanarak İsrail’e meydan okuması, Suudi Arabistan’ın Katar’a yönelik saldırıları kınaması ve Suriye’nin BM’ye yazı göndermesi, Arap dünyasında yeni bir dirilişe işaret ediyor. Artık sadece Filistin değil; Katar, Lübnan, Suriye, Yemen ve İran gibi ülkeler de doğrudan İsrail saldırılarının hedefinde. Bu durum, İsrail’in yalnızca Filistin’le değil, bütün bir coğrafyayla savaştığını gösteriyor.
Genç Neslin Tavrı: Dijital Direniş
Türk gençlerinin İsrail Savunma Bakanı’nı arayarak Ebu Ubeyde’nin posterini göstermeleri, dijital çağda yeni bir direniş tarzının ortaya çıktığını gösteriyor. Sosyal medya, işgalciye karşı uluslararası bir dayanışma ağı oluşturuyor.
İsrail: Dünyanın Problemi
Neticede İsrail, sadece Ortadoğu’nun değil, dünyanın problemi haline geldi. Gazze’de akan kan, Batı Şeria’daki işgal, uluslararası hukuk tanımazlığı ve küresel barışı tehdit eden saldırgan politikaları, bu gerçeği daha görünür kılıyor.
İlahi Adalet Beklentisi
Tarihte Bedir’de meleklerin yardımı, Ebrehe ordusunun ebabil kuşlarıyla helakı, Nuh’un gemisinin ilahi desteği, mazlumlar için Allah’ın yardımının mutlak geleceğini gösteriyor. Bugün de Gazze’de, Filistin’de ve mazlum coğrafyalarda aynı yardımın beklendiği bir dönemden geçiyoruz.
Sonuç
ABD’nin Zulüm yumruğu olarak kurulan İsrail, artık hem bölgesel hem küresel düzeyde bir kriz kaynağıdır. Gazze’de işlenen insanlık suçları, Batı kamuoyunda bile sorgulanmaya başlanmış; Arap dünyası ve Türkiye gibi bölgesel güçler İsrail’in pervasızlığını frenleyecek stratejik adımlar atmaktadır.
Tarih bize göstermiştir ki, zulmün ömrü kısa, direnişin nefesi uzundur. Filistin davası, artık yalnızca bir toprak meselesi değil; insanlığın adalet imtihanıdır.
*****
-Sumud Filosu yürüsün
Zira Sumud Filosu bir umud filosudur.
-Allah umudları boşa çıkarmasın.
Allah yardımcıları olsun.
Nuhun ilahi destekli gemisi olsun.
-Ağlayın, su yükselsin!
Belki kurtulur gemi.
Anne, seccaden gelsin;
Bize dua et, emi!
-Yerlerin ve göklerin cünudu Allah’ındır.
Bedirde melekler yardıma geldi.
Ebrehe ordusuyla ebabil kuşlarının attığı füzelerle helak oldu
Allahdan gazze içinde bu semavi yardımını bekliyoruz.
Allah israilin başına tufanını indirsin.
Gazzenin destekçilerini de Nuhun gemisi kılsın.
Tükürün zalimlerin o hayasız yüzüne, Tükürün.
Yaşasın zalimler için cehennem
İnsanoğlunun varoluş serüveni, daima bir arayışla doludur. Bu arayış, bazen maddî zenginliklerin peşinde koşarken, bazen de ruhun derinliklerinde bir huzur limanı bulma çabasıyla belirginleşir. Ancak asıl arayış, kâinatın ve insanın yaratılışındaki hikmeti anlamak, Yaradan’a ulaşmak ve O’nunla bir bağ kurmaktır. Bu bağ, sadece bireysel bir yolculuk değil, aynı zamanda toplumun varlığını ve ahlaki dokusunu ayakta tutan en temel unsurdur.
Metinler, işte tam da bu manevî yolculuğa ve imanın korunmasına dair derin, düşündürücü ve ibretli mesajlar sunmaktadır.
İmanın Kalesi ve Dışardan Gelen Sesler
“İslâm memleketi olan bu vatanda bolşevik baykuşlarının seslerini işitiyoruz…” ifadesi, imanın ve manevi değerlerin tehdit altında olduğu bir döneme işaret etmektedir. Bu “baykuş sesleri”, insanların kalplerindeki iman tohumlarını kurutmaya, gençleri maneviyattan uzaklaştırarak kendi ideolojilerine bağlamaya çalışan yıkıcı akımları temsil eder. Bu durum, sadece bir siyasî veya ideolojik karşıtlık değil, aynı zamanda ruhun ve aklın bir çatışmasıdır.
Bu noktada Said Nursi, bütün varlığıyla bu yıkıma karşı mücadele etme ve gençleri yeniden imana davet etme kararlılığını ortaya koymaktadır. Bu çağrı, tarihin her döneminde geçerli olan, manevi değerlerin sarsıldığı anlarda ortaya çıkan bir aydınlanma meşalesidir. İman, bir milletin ayakta durmasını sağlayan manevi bir kaledir; bu kale yıkıldığında, geriye sadece çorak bir toprak kalır.
Yaratılışın Sırrı: Tohum ve Tarla
Manevi mücadelenin temelinde, kâinatın ve yaratılışın derinliğini anlamak yatar.
“Kâinattaki masnuat (sanat eserleri), tohum gibidir. Âlem ve anasır (elementler) da tarla gibidir.”
Bu hikmetli ifade, evrenin Allah’ın sanatı olduğunu ve her şeyin birbiriyle mükemmel bir uyum içinde çalıştığını anlatır. Bir tohumun toprağa düşmesi ve uygun şartlarda bir ağaca dönüşmesi gibi, kâinattaki her bir varlık da (masnuat) ilahi bir amaç için yaratılmıştır. Toprak (âlem ve anasır), bu tohumların yeşermesi için gerekli ortamı hazırlar. Bu, yaratılışın bir tesadüf eseri olmadığını, aksine sonsuz bir kudretin ve ilmin eseri olduğunu gösterir. Bu anlayış, insanın kâinattaki yerini ve görevini idrak etmesini, her şeyde Allah’ın varlığını görmesini sağlar. Bu, aynı zamanda, imanın sadece soyut bir kavram değil, aynı zamanda somut ve gözle görülebilir delillere dayandığını da vurgular.
Kulluk Bilinci ve Süreklilik
İman, yalnızca kalpte taşınan bir inanç değil, aynı zamanda hayatın her anına sirayet eden bir bilinçtir.
“Namazdan sonraki tesbihatlar…”
ile başlayan ifade, kulluk bilincinin ibadetlerle sınırlı kalmaması gerektiğini anlatır. Namaz, Allah ile kurulan en güçlü bağlardan biridir. Ancak bu bağ, namaz bittikten sonra da devam etmelidir. Tesbihatlar, bu bağın sürekliliğini sağlayan, kalbi daima diri tutan manevi bir zikirdir. Bu, aynı zamanda Hz. Muhammed’in ve O’nun yolunda gidenlerin bir mirası, bir evradıdır. İmanlı bir hayat, sadece ibadetlerden değil, aynı zamanda bu ibadetlerin getirdiği derin maneviyatı gündelik hayata taşımaktan ibarettir.
Yalnızlık ve Dua: Enbiya Suresi’nden Bir Çığlık
Bütün bu manevî mücadeleler ve idrak çabaları içinde, insan bazen kendini yalnız ve çaresiz hissedebilir.
“Rabbim! Beni tek başıma bırakma” duası, Hz. Zekeriya’nın bir duası olsa da, insanın her çağdaki ortak çığlığını temsil eder. Bu dua, en zor anlarda, umutların tükendiği yerde, bütün kapıların kapandığı anda bile Allah’a sığınmanın ne kadar önemli olduğunu gösterir.
Bu dua, bir yandan insanın aczini ve Rabbine olan mutlak muhtaçlığını vurgularken, diğer yandan da O’na sığınmanın verdiği güveni ve huzuru hissettirir. İmanlı bir insan, ne kadar yalnız görünse de, Allah’a yönelerek asla tek başına kalmayacağını bilir.
Özet
Bu makale, metinlerin ortak temasını, yani imanın önemini, manevi değerlerin korunması gerektiğini ve bu yolda yapılması gerekenleri ele almaktadır.
İlk olarak, “bolşevik baykuşları” metaforuyla maneviyata yönelik tehditler ve bu tehditlere karşı duruşa dikkat çekilir.
İkinci olarak, kâinatın “tohum ve tarla” benzetmesiyle ilahi düzenin hikmeti ve imanın bu düzeni anlamaktan geçtiği vurgulanır.
Üçüncü olarak, namaz sonrası tesbihatların manevi sürekliliği ve kulluk bilincinin hayatın her anına yayılması gerektiği anlatılır.
Son olarak, “Beni tek başıma bırakma” duasıyla, en zor anlarda bile Allah’a sığınmanın ve O’nunla bağ kurmanın insana yalnızlık hissettirmeyeceği ifade edilir.
Sonuç olarak, bu metinler, bireysel ve toplumsal manevi direnişin, yaratılışı doğru okumanın ve sürekli bir kulluk bilincine sahip olmanın birbirini tamamlayan unsurlar olduğunu göstermektedir.
İnsan, varoluşun en karmaşık ve en hassası, en derin sırrıdır. Risale-i Nur’un hikmetli satırları, bu hakikati gözler önüne seriyor ve bize varlığımızın manasını, fıtratımızın derinliklerini hatırlatıyor.
Yaratılışın En İhtiyaçlısı: İnsan
Risale-i Nur, bizi deniz üzerinde dalgalanan bir gemi gibi, sonsuz bir ihtiyaç okyanusunda yüzdüğümüz gerçeğiyle yüzleştirir. Eser, “Enva-ı zîhayat içinde en ziyade rızkın envaına muhtaç, insandır. Cenab-ı Hak, insanı bütün esmasına câmi’ bir âyine ve bütün rahmetinin hazinelerinin müddeharatını tartacak, tanıyacak cihazata mâlik bir mu’cize-i kudret ve bütün esmasının cilvelerinin ve sanatlarının inceliklerini mizana çekecek âletleri hâvi bir halife-i arz suretinde halk etmiştir. Onun için hadsiz bir ihtiyaç verip maddî ve manevî rızkın hadsiz envaına muhtaç etmiştir.” diyerek, insanın fiziki ve ruhani açlığının sonsuzluğuna vurgu yapar.
Bu metin, insanın sıradan bir varlık olmadığını, aksine Allah’ın sonsuz isimlerini ve rahmetini yansıtacak bir ayna olarak yaratıldığını anlatır. İnsan, bu muazzam potansiyelle, ilahi sanatın inceliklerini idrak edebilecek bir donanıma sahiptir. Ancak bu eşsiz donanım, beraberinde sonsuz bir muhtaçlığı da getirir. İnsan, sadece fiziksel gıdaya değil, aynı zamanda sevgiye, bilgiye, merhamete ve manevi rızka da muhtaçtır. Bu ihtiyaçlar, onu sürekli arayışa, şükretmeye ve varoluşun gizemlerini çözmeye yönlendirir.
Şükür, insanı en yüce makam olan “ahsen-i takvime” yükseltirken, nankörlük ise onu “esfel-i sâfilîne” düşürerek büyük bir zulüm işlemesine neden olur.
Tohumdan Doğan Mucize: Hayatın Temsili
Risale-i Nur, hayatın ve ahiretin manasını en çarpıcı şekilde anlatmak için doğadan ibretli bir örnek sunar.
“Evet, geçen baharın defter-i a’malinin sahifeleri ve hidematının sandukçaları olan tohumları, çekirdekleri muhafaza eden ve ikinci baharda gayet şaşaalı, belki yüz derece aslından daha bereketli bir tarzda muhafaza eden, neşreden Kadîr-i Zülcelal; elbette sizin de netaic-i hayatınızı öyle muhafaza ediyor ve hizmetinize pek kesretli bir surette mükafat verecektir.”
Bu satırlar, ilk bakışta sadece bir tohumun yeniden yeşermesini anlatıyor gibi görünse de, aslında çok daha derin bir anlam taşır.
Bir tohum, bir önceki yılın bütün hayatını içinde saklayan küçük bir sandık gibidir. O tohum, toprak altına atıldığında adeta ölür, ancak ikinci bir baharla birlikte yüz kat daha ihtişamlı bir şekilde yeniden canlanır. Bu mucizevi süreç, insanın da dünyadaki amellerinin bir tohum gibi korunduğunu ve ahirette misliyle, hatta kat kat fazlasıyla mükafatlandırılacağını simgeler. Hayatımızın her anı, her eylemi, bu tohumlar gibi saklanır ve ilahi adaletin tecellisiyle en güzel şekilde karşılığını bulur.
Ölümsüzlüğün Kapısı: Ölüm ve Berzah Âlemi
Toplumda genellikle bir yok oluş, bir son olarak görülen ölüm, Risale-i Nur’un penceresinden bambaşka bir anlam kazanır.
“Sizlere müjde! Mevt idam değil, hiçlik değil, fena değil, inkaraz değil, sönmek değil, fırak-ı ebedî değil, adem değil, tesadüf değil, fâ’ilsiz bir in’idam değil. Belki bir fâ’il-i Hakîm-i Rahîm tarafından bir terhistir, bir tebdil-i mekândır. Saadet-i ebediyeye tarafına, vatan-ı aslîlerine bir sevkiyattır.”
Bu cümleler, ölümün bir son değil, sonsuzluğa giden bir kapı olduğunu müjdeliyor.
Ölüm, canlının yok oluşu değil, aksine Yaratıcı tarafından tayin edilmiş bir görevden terhis ve daha güzel bir mekana, ebedi mutluluğun yurduna doğru bir yolculuktur. Bu yolculuk, dünya hayatının bir rüya, ahiretin ise asıl vatan olduğu fikrini pekiştirir. İnsan, ölümle birlikte sevdiklerine kavuşacağı “alem-i berzaha bir visal kapısıdır.” Yani ölüm, sevdiklerimizden ayrılmak değil, onlara yeniden kavuşmaktır. Bu bakış açısı, ölüm korkusunu ortadan kaldırır ve hayatı daha anlamlı hale getirir.
Hakikatten Sapmak: Küfre Giden Yol
Risale-i Nur, yaratılışın inceliklerini görmezden gelmenin ne kadar büyük bir sapkınlık olduğunu da net bir şekilde ortaya koyar.
“Eğer zîhayat üstünde görünen o nakş-ı acib-i sanatı, o nazm-ı garib-i hikmeti ve o tecelli-i sırr-ı ehadiyeti, Zat-ı Ehad-i Samed’e verilmediği vakit; her bir zîhayatta, hatta bir sinekte, bir çiçekte nihayetsiz bir kudret-i Fâtıra içinde saklandığını ve her şeyi muhit bir ilim bulunduğunu ve kâinatı idare edecek bir irade-i mutlaka onda mevcud olduğunu, belki Vâcibü’l-vücud’a mahsus bâki sıfatları dahi onların içinde bulunduğunu kabul etmek, âdeta o çiçeğin, o sineğin her bir zerresine bir uluhiyet vermek gibi dalaletin en eblehçesine, hurafatın en ahmakçasına bir derekesine düşmek lâzım gelir.”
Bu satırlar, bir sinekteki, bir çiçekteki mükemmel sistemi bir tesadüfe bağlamanın veya ona ilahi sıfatlar atfetmenin ne kadar mantıksız olduğunu vurgular. İnsan, bu mükemmelliğin bir yaratıcıya ait olduğunu kabul etmezse, her bir zerreye adeta bir ilahlık atfetmek gibi en aptalca bir sapkınlığa düşer. Bu, kainattaki her şeyin birbirine bağlı bir sistemle işlediğini, her şeyin bir yaratıcının ilim, irade ve kudretinin eseri olduğunu kabul etmeyi gerektirir.
Makalenin Özeti
Bu makale, Risale-i Nur’dan alınan dört ana temayı ele almaktadır.
İlk olarak, insan fıtratındaki sonsuz ihtiyaçlar ve şükrün bu ihtiyaçları nasıl bir üstünlüğe dönüştürdüğü anlatılmıştır.
İkinci olarak, bir tohumun yeniden dirilişi metaforuyla ahiret hayatının ve amellerin karşılığının verileceği gerçeği vurgulanmıştır.
Üçüncü olarak, ölümün bir yok oluş değil, ebedi bir vatana yolculuk olduğu ve sevdiklere kavuşma kapısı olduğu anlatılmıştır.
Son olarak, kainattaki her zerrenin bir yaratıcıya ait olduğu gerçeğini inkar etmenin, en büyük akılsızlık ve sapkınlık olduğu vurgulanmıştır.
Makale, bu dört tema üzerinden insanın varoluşsal yolculuğunu, hakikati arayışını ve bu yolda karşılaşabileceği manevi tuzakları gözler önüne sermektedir.
Gazze semaları aylarca bombaların dumanıyla kaplandı. Her gün yeni bir çocuk, yeni bir anne, yeni bir masum, toprağın koynuna bırakıldı. İsrail, ölümün dilini konuşmaya devam ederken, dünya vicdanı da derin uykusundan silkelenmeye başladı.
Artık Batı’nın parlamento salonlarında bile fısıltılar yükseliyor. Belçikalı bir vekilin haykırışı, “Gazze kırılma noktasında!” sözü, Avrupa’nın kirli sessizliğini yırtan bir çığlık oldu. Hollanda ve İspanya, İsrail’in aşırılık yanlısı bakanlarını Schengen’den men ederek, işgal devletine kapılarını kapattı. Avrupa Komisyonu ticareti durdurmaktan bahsediyor. Yıllarca “demokrasi ve insan hakları” diye dünyaya nutuk atan Avrupa, şimdi kendi aynasına bakmak zorunda.
Öte yandan, Amerika’da bir anne yüreği ağladı. 17 yıl orduya hizmet etmiş Josephine Guilbeau, gözyaşları içinde, “Gazze’de ölen çocuklar hepimizin çocuklarıdır” dedi. Bir annenin gözyaşı, bin tankın gücünden daha ağırdır. Zira anneler susmaz; kalpleriyle dünyaları titretir.
Latin Amerika’da ise meydanlar Filistin’in sesi oldu. Meksika’da 180 bin kişi, bir konseri direniş marşına dönüştürdü. Şarkılar isyanın, müzik vicdanın dili oldu. Bayraklar dalgalandı, pankartlar yükseldi, “Özgür Filistin” haykırışı gökleri titretti.
Ancak işgalin saldırganlığı sınır tanımıyor. Dün Katar’a, bugün Yemen’e bomba yağdırıyor. Zulüm adeta zehirlenmiş bir canavar gibi sağa sola saldırıyor. Buna rağmen Yemen’den fırlatılan bir füze, zalime meydan okuyan mazlumların cevabı oldu. Suudi Arabistan veliahtı bile sessiz kalamayarak, “İslam âlemi harekete geçmeli” demek zorunda kaldı. Türkiye ve Katar, ittifak çağrısıyla omuz omuza veriyor.
Londra’da binler, İsrail Cumhurbaşkanı Herzog’a “savaş suçlusu” diye bağırdı. Dubai’de BAE, İsrailli şirketleri konferanstan dışladı. Hakkı haykıran halklar, suskun liderlerin önüne geçmiş durumda.
Ama en ibretli sahne, Türkiye’den geldi. Bir vatandaş, İsrail Savunma Bakanı Katz’ı görüntülü arayıp yüzüne karşı hakkı söyledi. Sosyal medya o anlarla çalkalandı. İşte hakikat bazen bir milletin değil, bir tek yüreğin cesaretiyle haykırılır.
Bugün düşman okları Gazze’ye yönelmiş durumda. Ama İmam Şafii’nin dediği gibi:
“Fitne zamanında hakkı tutanları anlamak için düşman okunu takip ediniz; o sizi hak ehline götürür.”
Evet, oklar Gazze’ye yağıyor. Ama o okların hedefi bize bir hakikati gösteriyor: Hakkın safı Filistin’dir, mazlumların yanıdır. Zulmün gölgesi büyüyor gibi görünse de, tarih bize bir şeyi öğretmiştir: Zulüm payidar olmaz.
İsrail, kendi yalnızlığını derinleştirecek; Gazze direnişi ise insanlığın vicdanında bir çınar gibi kök salacaktır. Çünkü zulüm karanlığı büyüttükçe, vicdanın ışığı daha da parlar.
Gazze semaları aylarca bombaların dumanıyla kaplandı. Her gün yeni bir çocuk, yeni bir anne, yeni bir masum, toprağın koynuna bırakıldı. İsrail, ölümün dilini konuşmaya devam ederken, dünya vicdanı da derin uykusundan silkelenmeye başladı.
Artık Batı’nın parlamento salonlarında bile fısıltılar yükseliyor. Belçikalı bir vekilin haykırışı, “Gazze kırılma noktasında!” sözü, Avrupa’nın kirli sessizliğini yırtan bir çığlık oldu. Hollanda ve İspanya, İsrail’in aşırılık yanlısı bakanlarını Schengen’den men ederek, işgal devletine kapılarını kapattı. Avrupa Komisyonu ticareti durdurmaktan bahsediyor. Yıllarca “demokrasi ve insan hakları” diye dünyaya nutuk atan Avrupa, şimdi kendi aynasına bakmak zorunda.
Öte yandan, Amerika’da bir anne yüreği ağladı. 17 yıl orduya hizmet etmiş Josephine Guilbeau, gözyaşları içinde, “Gazze’de ölen çocuklar hepimizin çocuklarıdır” dedi. Bir annenin gözyaşı, bin tankın gücünden daha ağırdır. Zira anneler susmaz; kalpleriyle dünyaları titretir.
Latin Amerika’da ise meydanlar Filistin’in sesi oldu. Meksika’da 180 bin kişi, bir konseri direniş marşına dönüştürdü. Şarkılar isyanın, müzik vicdanın dili oldu. Bayraklar dalgalandı, pankartlar yükseldi, “Özgür Filistin” haykırışı gökleri titretti.
Ancak işgalin saldırganlığı sınır tanımıyor. Dün Katar’a, bugün Yemen’e bomba yağdırıyor. Zulüm adeta zehirlenmiş bir canavar gibi sağa sola saldırıyor. Buna rağmen Yemen’den fırlatılan bir füze, zalime meydan okuyan mazlumların cevabı oldu. Suudi Arabistan veliahtı bile sessiz kalamayarak, “İslam âlemi harekete geçmeli” demek zorunda kaldı. Türkiye ve Katar, ittifak çağrısıyla omuz omuza veriyor.
Londra’da binler, İsrail Cumhurbaşkanı Herzog’a “savaş suçlusu” diye bağırdı. Dubai’de BAE, İsrailli şirketleri konferanstan dışladı. Hakkı haykıran halklar, suskun liderlerin önüne geçmiş durumda.
Ama en ibretli sahne, Türkiye’den geldi. Bir vatandaş, İsrail Savunma Bakanı Katz’ı görüntülü arayıp yüzüne karşı hakkı söyledi. Sosyal medya o anlarla çalkalandı. İşte hakikat bazen bir milletin değil, bir tek yüreğin cesaretiyle haykırılır.
Bugün düşman okları Gazze’ye yönelmiş durumda. Ama İmam Şafii’nin dediği gibi:
“Fitne zamanında hakkı tutanları anlamak için düşman okunu takip ediniz; o sizi hak ehline götürür.”
Evet, oklar Gazze’ye yağıyor. Ama o okların hedefi bize bir hakikati gösteriyor: Hakkın safı Filistin’dir, mazlumların yanıdır. Zulmün gölgesi büyüyor gibi görünse de, tarih bize bir şeyi öğretmiştir: Zulüm payidar olmaz.
İsrail, kendi yalnızlığını derinleştirecek; Gazze direnişi ise insanlığın vicdanında bir çınar gibi kök salacaktır. Çünkü zulüm karanlığı büyüttükçe, vicdanın ışığı daha da parlar.
Tarihin en karanlık sayfalarından biri, günümüzde Gazze’nin yıkık sokaklarında yeniden yazılıyor. İşgalci İsrail, 7 Ekim 2023’ten bu yana, üç dalga halinde yürüttüğü saldırılarla yalnızca bir milleti değil; insanlığın vicdanını da hedef alıyor. Bir günde 360 noktayı vuran ve on binlerce insanı yerinden eden bu barbarlık, artık yalnızca Ortadoğu’nun değil, bütün dünyanın meselesi hâline gelmiştir.
Mısır’dan İsrail’e Rest: “Sonuçları Yıkıcı Olur”
Son günlerde beş ülkeye birden saldırı düzenleyen İsrail’e karşı Mısır’ın açık uyarısı, bölgenin yeni bir eşiğe geldiğini gösteriyor. Kahire yönetimi, topraklarına yapılacak bir saldırının felaketle sonuçlanacağını ilan ederek, işgalciye karşı tarihi bir duruş sergiledi. Bu çıkış, İsrail’in bölgeyi ateşe atma planlarının karşısında ciddi bir caydırıcılıktır.
İsrail Ordusunda Çözülme
İsrail ordusunun kendi askerleri artık bu vahşete ortak olmak istemiyor. Gazze’deki saldırılara katılmayı reddeden 6 askerin hapse atılması, işgal ordusundaki çözülmenin ve psikolojik çöküşün en somut göstergesidir. İsrail, içeriden dağılmanın sancılarını yaşamaktadır.
Türkiye’nin Haklılığı: S-400 Gerçeği
İsrail’in Katar saldırısında devreye girmeyen Patriot sistemleri, ABD’nin müttefiklerini savunmasız bıraktığını ortaya koydu. Türkiye’nin yıllardır eleştirilen S-400 tercihi bugün bir kez daha haklılığını göstermektedir. Maskeler düşmüş, kimin kiminle iş tuttuğu gün yüzüne çıkmıştır.
ABD ve İsrail İttifakının Çatlakları
Fox News ekranlarında Netanyahu’ya yönelik sert eleştiriler yayımlanıyor. “ABD başkanlarını yıllardır manipüle etti” denilen reklam, Amerikan halkının gözünü açmaktadır. ABD derin bir uykudan uyanmalı, Evanjelist ve Siyonist ortaklığın kendisini nasıl içten çürüteceğini görmelidir. Çünkü Amerika’yı çökerten, kendi içindeki Yahudi lobisinin baskısı olacaktır.
Dünya Vicdanı Ayağa Kalkıyor
Japonya’da 206 milletvekili, Filistin Devleti’nin tanınması için hükümete çağrı yaptı. İspanya’da İsrail protestoları büyüyor, spor bakanı “İsrail’i sporlardan men edin” çağrısında bulunuyor. Avrupa Parlamentosu’nda bile İsrail yanlısı bir ABD’li aktivist için yapılan saygı duruşu reddedildi. Bu gelişmeler, dünya vicdanının artık ayağa kalktığını gösteriyor.
Sanat Dünyasından Sinema İntifadası
Hollywood’dan başlayarak binlerce sanatçı, İsrail kurumları ile işbirliği yapmayacağını ilan etti. Bu adım, sanatın Siyonist korku duvarını aştığını göstermektedir. Yüzyıllardır Yahudi lobisinin hâkim olduğu kültür ve film endüstrisi, bugün çatırdamaktadır. Küresel bir “sinema intifadası” başlamıştır.
İslam Dünyasına Çağrı
Pakistan Başbakanı Şahbaz Şerif’in çağrısı nettir: Müslümanlar birlik olmalıdır. Tek çözüm İttihad-ı İslam’dır. Aksi halde bir bir parçalanacak, işgalciye yem edileceğiz. Tarih, bize İslam Birliği’nin olmadığı dönemlerde ümmetin nasıl zelil hâle geldiğini göstermektedir.
Kültürel Soykırım: Hafızayı Silme Girişimi
İsrail yalnızca cana değil, tarihe ve hafızaya da kastetmektedir. Kudüs’te mezar taşları kırılıyor, Gazze’de cenazeler gömülemiyor. Bu, bir kültürel soykırımdır; Filistin kimliğinin kökünden kazınmak istenmesidir.
Dua ile Direniş
Bu şartlarda, Hz. Nuh’un duası hepimizin duasıdır:
“Rabbim! Yeryüzünde dolaşan bir tek kâfir bile bırakma… Onlar senin kullarını yoldan çıkarır, ancak günahkâr ve azılı nesiller yetiştirirler.” (Nuh 27-28)
Bugün ümmetin duası, mücadelesi ve direnişi birleşmelidir. Çünkü işgalcinin en çok korktuğu şey, İslam dünyasının ortak vicdanla ayağa kalkmasıdır.
Sonuç
Dünya artık eski dünya değildir. İsrail ve hamisi ABD’ye karşı vicdanlar uyanmakta, maskeler düşmektedir. Kültürden siyasete, meydanlardan diplomasi masalarına kadar geniş bir cephede direniş büyümektedir. Tek kurtuluş yolu, Müslümanların birlik ve beraberliğidir. Zira Kur’an, “Zalimlerin kökünü kurut!” (Nuh, 28) duasıyla bizlere yol göstermektedir.
ÖZETLE;
-Dünya israil ve onun ağa babası ABD’ye karşı
-Tek çözüm ittihadı İslam,
İslam Birliği.
-Saldırgan, eşkıya, işgalciye, teröriste mısırdan cevap var;
-İsrail’de çözülme var
-Dünya ayağa kalkıyor.
Vicdanlar uyanıyor.
-Evet gerçekten de;
İçimizdeki şuursuz ve ihanet edenler varsa yüzleri kızarsın.
Neden . S400 aldık, geri verelim demişlerdi.
Kimlerle beraber oldukları anlaşılmış, maskeleri düşmüş oldu.
Türkiye’nin S-400 haklılığını ortaya çıkaran saldırı! İsrail vurdu Patriotlar uyudu
İsrail’in Katar’a saldırısı sırasında Patriot sistemleri devreye girmedi. Rus uzman Knutov, ABD’nin milyar dolarlık işbirliği anlaşmalara rağmen müttefiklerini savunmasız bıraktığını söyleyerek ekledi: ‘İşte Türkiye bu yüzden S-400 aldı.’
-ABD derin uykudan uyanmalı.
Evanjelist; Hristiyan Yahudi ortaklığında vaz geçmeli.
İpinin kimin elinde olduğunu görmeli.
ABD’Yİ çökertecek ve içten yıkacak olan İsrail ve abddeki yahudilerdir.
-Dünya İsraile hiç bir zamanda görmediği şekilde haddini bildirecek.
-Sanat dünyası Dünya yahudi ve Fransaıin dünyayı etkilediği Sanat, kültür ve filim dünyasına mahkum.
İnşallah artık bu perde yırtılıyor.
-Kalbinden vurulasın İsrail.
Ve Hz. Nuh’un duası duamızdır;
“Nûh dedi ki: “Rabbim! Yeryüzünde dolaşan bir tek kâfir bile bırakma!”
27: “Bırakacak olursan, onlar senin kullarını yoldan çıkarırlar ve ancak kendileri gibi ahlâksız, günahkâr ve azılı kâfir nesiller yetiştirirler.”
28: “Rabbim! Beni, anne-babamı, mü’min olarak evime girenleri, bütün mü’min erkeklerle mü’min kadınları bağışla! Zâlimlerin ise ancak helâkini artır! Köklerini kurut!” ( Nuh. 26-28.)
Kur’ân-ı Kerîm’de Rabbimiz, kullarını hem yaklaşmaktan sakındırdığı şeyler hem de doğrudan yasakladığı şeyler vardır. Bunlar bazen “iktirâb etmeyin (yaklaşmayın)” ifadesiyle, bazen de “ittakû, sakının, uzak durun” şeklinde geçer.
Şirk ve Allah’a Ortak Koşmaktan Sakınmak
“Şirkten sakının. Çünkü şirk, gerçekten büyük bir zulümdür.” (Lokman, 13)
“Allah’a ibadet edin, O’na hiçbir şeyi ortak koşmayın.” (Nisa, 36)
Fuhşiyat (Zina ve Çirkin Ahlaksızlıklar)
“Zinaya yaklaşmayın. Çünkü o, son derece çirkin bir hayasızlık ve çok kötü bir yoldur.” (İsrâ, 32)
Dikkat edilirse sadece zina değil, yaklaşmak bile yasaklanmıştır. Yani zinaya götüren yollar, bakış, teşhir, halvet gibi şeyler de yasaktır.
Yetim Malına Yaklaşmak
“Yetim malına, en güzel (meşru) bir tarz dışında yaklaşmayın. Nihayet (yetim) olgunluk çağına erince (malı kendisine teslim edin).” (En’âm, 152; İsrâ, 34)
Haksız Yere Can Almaktan Sakınmak
“Allah’ın haram kıldığı cana, haksız yere kıymayın.” (İsrâ, 33)
Faizden Sakınmak
“Ey iman edenler! Allah’tan sakının ve faizden arta kalanı bırakın, eğer gerçekten iman etmiş iseniz.” (Bakara, 278)
“Faiz yiyenler, ancak şeytan çarpmış gibi kalkarlar… Allah alışverişi helal, faizi haram kılmıştır.” (Bakara, 275)
İçki, Kumar, Putlar ve Fal Okları
“Ey iman edenler! İçki, kumar, dikili taşlar (putlar), fal okları şeytan işi birer pisliktir. Bunlardan kaçının ki kurtuluşa eresiniz.” (Mâide, 90)
Zan, Gıybet ve Casusluk
“Ey iman edenler! Zannın çoğundan sakının. Çünkü bazı zanlar günahtır. Birbirinizin kusurunu araştırmayın. Biriniz diğerini gıybet etmesin…” (Hucurât, 12)
Kibir, İsyan ve Haddi Aşmak
“Yeryüzünde böbürlenerek dolaşma. Çünkü sen yeri asla yarıp geçemezsin, boyca da dağlara erişemezsin.” (İsrâ, 37)
“Aşırı gitmeyin. Çünkü Allah aşırı gidenleri sevmez.” (A’râf, 31)
Allah’ın Hududuna Yaklaşmamak
“İşte bunlar Allah’ın koyduğu sınırlardır. Kim Allah’a ve Peygamberine itaat ederse… Kim de Allah’a ve Peygamberine karşı gelir, O’nun sınırlarını aşarsa, Allah onu ebedi kalacağı ateşe sokar.” (Nisa, 13-14)
✅ Özetle:
Kur’an-ı Kerîm’de Rabbimiz bizden özellikle şirk, zina, faiz, içki, kumar, haksız yere cana kıyma, yetim malı yeme, gıybet, zan, kibir ve haddi aşmak gibi fiillerden sakınmamızı istemiştir. Ayrıca haram olan şeylere yaklaşmamak, vesilelerinden dahi uzak durmak gerektiğini vurgulamıştır.
