BERCESTE VE İZAHI – 79– 1. Beyit: Azerî Çelebi’nin İnsan ve Söz Üzerine Hikmetli Sözleri İktibas: “Halk-ı cihan lutf ile hep şâd olur Bir söz ile bir gönül âbâd olur” İzah ve Açıklama: Bu beyit, insan ilişkilerinde nezaketin, lütfun ve güzel sözün ne denli mühim bir yer tuttuğunu anlatır. Şair, dünya halkının, yani insanların, kendilerine […]
BERCESTE VE İZAHI – 78– 1. Koca Râgıb Paşa – Berceste Beyitler Bir kerre dokunsan teline sâz-ı derûnun Bin türlü nüvâzişle düzelmez bozulunca Bu beyitte, insanın gönül sazının hassasiyeti ve bu sazın yanlış bir dokunuşla nasıl kalıcı bir şekilde bozulabileceği ifade edilmektedir. Koca Râgıb Paşa, metaforik bir dille, gönlün ne kadar nazik bir yapıya sahip […]
BERCESTE VE İZAHI – 77– 1. Sırr-ı Muhabbet ve Emanet: İzzet Ali Paşa’dan Bir Hikmet İktibas: Nâ-dâna fâş eyleme sırr-ı muhabbeti Bir gevher-i yegânedir Allâh emâneti Vezni: Mef’ûlü Fâ’ilâtü Mefâ’îlü Fâ’ilün Cevap: İzzet Ali Paşa’nın bu beyti, manevî ve ahlâkî bir hikmeti ihtiva eder. “Nâ-dâna fâş eyleme sırr-ı muhabbeti” mısraı, “Cahil kimseye muhabbet sırrını açıklama” […]
BERCESTE VE İZAHI – 76– 1. Beyit: Lâedrî İktibas: ”Hemân kendin sanır mihnetde herkes i’tikâdınca Felek derler buna bir kimsenin dönmez murâdınca” İzah ve Açıklama: Bu beyit, insan fıtratındaki benmerkezci düşünceyi ve dünyanın gerçekliği karşısındaki acziyeti çok veciz bir şekilde ifade etmektedir. Şair, insanların dert ve sıkıntıya düştüklerinde, bu mihnetin sadece kendilerine musallat olduğunu zannettiklerini […]
BERCESTE VE İZAHI – 75– 1. Yahya Kemal Beyatlı’nın Beyti ve İzâhı: Hayat Sazının Teli İktibas: Her rind bu bezmin nedir encâmı bilir Dünyâmızı nâ-gâh zalam örtebilir Bir bitmeyecek şevk verirken beste Bir tel kopar âheng ebediyyen kesilir (Yahya Kemal Beyatlı) İzâh ve Açıklama: Yahya Kemal, bu beyitleriyle hayatın faniliğini ve beklenmedik sonunu anlatmaktadır. “Rind” […]
BERCESTE VE İZAHI – 74– Yahyâ Nazîm Divanı’ndan: “Kimseyi dil-teng ü âzâr etme sultânlık budur” İktibas: Kimseyi dil-teng ü âzâr etme sultânlık budur Kalb-i mûru tahtgâh eyle Süleymânlık budur Fa’ilâtün Fa’ilâtün Fa’ilâtün Fa’ilün İzah ve Açıklama: Bu beyit, Yahyâ Nazîm’in ahlaki ve irfani derinliği olan bir öğüdünü ihtiva eder. Şair, gerçek sultanlığın, hiçbir kimseyi incitmemek […]
BERCESTE VE İZAHI – 73– I. İnsan-ı Kâmilin Sırrı: Kusurun Doğası Beyit: Nâdir bulunur tıynet-i kâmilde kusur Kem-mâyeden eyler ne kim eylerse zuhûr İzah ve Açıklama: Koca Ragıp Paşa bu beyitte, kâmil yani olgun ve mükemmel bir karakterde kusur ve noksanlığın nadiren bulunduğunu belirtiyor. Beyitin ikinci mısrasında ise bu fikri pekiştirerek, ortaya çıkan her türlü […]
BERCESTE VE İZAHI – 72– 1. Bidil-i Dehlevi’nin Beyti: “Ölüm ve Dirilişin Hâli” Beyit: يك قدم راهست بيدل از تو تا دامان خاك بر سر مژگان چو اشك استاده اى هشيار باش Yek kadem râh-est Bidil ez-to tâ dâmân-ı hâk Ber-ser-i müjgân ço eşk istâdeî huşyâr bâş Bidil-i Dehlevi İzah ve Açıklama: Bu beyit, insan […]
BERCESTE VE İZAHI – 71– 1. Beyit ve İzahı ”Gönül yapmak habibim Ka’be bünyâd etmeden yeğdir Dil-i mahzûnu şâd etmek kul âzâd etmeden yeğdir” Lâedrî’ye ait olan bu beyit, dinî ve ahlâkî muhteva bakımından son derece kıymetli bir hikmet barındırır. Beyitte, gönül yapmanın, Kâbe’yi yeniden inşa etmekten daha hayırlı olduğu ifade edilmiştir. Zira Kâbe maddî […]
BERCESTE VE İZAHI – 70– Fuzûlî’den Bir Beyt: Hakikî Kurbân İktibas: “Yılda bir kurbân keserler halk-ı âlem ıyd için / Dem-be-dem sa’at-be-sa’at ben senin kurbânınam” – Fuzûlî Bu beyit, şair Fuzûlî’nin derin bir aşk ve teslimiyet hissiyatını dile getirdiği müstesna bir örnektir. Beyitte, kurbân mefhumu, dinî bir vecibe olmanın ötesinde, beşerî bir aşkın ve ilâhî […]
BERCESTE VE İZAHI – 69– Makale: Berceste Beyitlerden Hayat Dersleri 1. “Senden bilirim yok bana bir faide ey gül / Gül yağı eller sürünür çatlasa bülbül” – Osman Nevres İktibas: Senden bilirim yok bana bir faide ey gül Gül yağı eller sürünür çatlasa bülbül Etsem de abesdir sitem-i hâre tahammül Gül yağı eller sürünür […]
BERCESTE VE İZAHI – 68– Gönül İlimleri ve Hayatın İmtihanları: Hikmetin Derinliklerinde Bir Seyahat Hayat, kimi zaman akıl ve mantıkla çözülemeyen düğümlere, kimi zaman da kalbin derinliklerinde saklı kalmış sırr-ı hakikatlere şahidlik ettiğimiz bir yolculuktur. İnsanoğlu, bu seyahatte farklı ilimlerin ve hallerin tesiri altında kalır. Beyitler, bize bu muazzam seyahat hakkında hikmet dolu kapılar aralamaktadır. […]
BERCESTE VE İZAHI – 67 – Görsel 1: Niyâzî-i Mısrî Beyiti İktibas: Geç ak ile karadan halkı bırak aradan Niyâzî dön buradan durma sana gel oldu İzah ve Açıklama: Bu beyit, Niyâzî-i Mısrî Hazretleri’nin mânevî yolculuğunda ulaştığı bir merhaleyi ve bu merhalede aldığı bir ilahî daveti ifade eder. “Ak ile kara” hak ile bâtıl, iyi […]
BERCESTE VE İZAHI – 66 – 1. Makale: Ebna-yı Asrın Meşgalesi ve Sünnetin Terki İktibas: “Ebna-yı asr meşgale-i dünyeviyyeden / İcrâ-yı sünnet etmeyerek terk olundu farz” – Beliğ Mehmed Emin Bu beyt, çağımızın insanının fani ve geçici dünya meşgaleleriyle ne kadar derinden meşgul olduğunu, bu meşguliyetin bir neticesi olarak da Peygamber Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve […]
BERCESTE VE İZAHI – 65 – İktibas ve İzah Asıl Metin: طَاعَتِم اولما دى سكا لايق روشن ايله بو قلبي يا خالق Latin Harfleriyle: Fe‘ilâtün Mefâ‘îlün Fe‘ilün Ta‘âtim olmadı sana lâyık Rûşen eyle bu kalbi yâ Hâlık İzahı: Bu beyitte, Hâlık (yaratıcı) olan Allah’a hitaben bir yakarış söz konusudur. Şair, Allah’a lâyık bir ibadetin, O’nun […]
N.V – İstanbul