BERCESTE VE İZAHI – 125– Makale BEYİT 1: YÛNUS EMRE – Dilin Hikmeti ve Sözün Fazileti Yunus Emre’nin o meşhur mısrası, dilin gücünü ve sözün ehemmiyetini en güzel biçimde tasvir eder: ”Keçeli bilen kişinin yüzüni ağ ide bir söz Sözü pişirip diyenin işini sağ ide bir söz” Bu mısra, sözün faziletine işaret eder. Birinci mısra, […]
BERCESTE VE İZAHI – 123– Hikmet ve Edeb Deryasından Damlalar: Beyitlerin Derûnî İzahı 1. Niyâz ve Sabır Bağlantısı: Düşmanlara Pay Bırakmamak İlk beyit Niyazi Mısri’ye ait olup, tabiatın ve hayatın hakikatini tasvir etmektedir. Beyitte şöyle denilmektedir: Hengâm-ı visâl âkıbet ağyâra da kalmaz Encâma erer mevsim-i gül hâra da kalmaz İzah ve Açıklama: Bu beyit, insan […]
BERCESTE VE İZAHI – 122 Fazilet Yolu: İnsanın Enaniyetinden Hayatın Hikmetine Hayat, kimi zaman gürültü içinde savrulan, kimi zaman ise sükûnetin derinliklerinde kaybolan bir yolculuktur. Bu yolculukta insan, pek çok dert, tasavvur ve gayretle karşılaşır. Ancak hakiki faziletin ve hikmetin nerede saklı olduğunu idrak etmek, bu yolculuğun en mühim gayesidir. Beyitler, bu gayeye ulaşmak için […]
BERCESTE VE İZAHI – 121– İrfân ve Âriflerin Fazileti: Ne Yapmalı, Ne Yapmamalı? Birinci beyit: Lâedrî’den Olanlar ni‘met-i irfân ile dil-sîr ü perverde Le’îme arz-ı hâcetden olur vâreste her yerde İzah: Bu mısralar, irfân ni’metiyle gönülleri doygun ve terbiye olmuş âriflerin, bayağı insanlardan taleplerde bulunmaktan kurtulduklarını tasvir ediyor. Bu, mânevî bir doygunluğa erişmiş kişinin, maddî […]
BERCESTE VE İZAHI – 120– Hayatın Akışı ve Kaderin Sırrı ”Kısmetindir gezdiren yer yer seni / Gafil olma akıbet bir yer yer seni” “Seni yer yer gezdiren, dolaştıran kısmetindir. Gafil olma! Bir gün seni de yiyecek ve kabre gireceksin.” İnsanoğlunun hayat yolculuğu, tıpkı bir nehrin akışı gibidir. Bu akış, bilinmez vadilerden, sarp kayalıkların arasından ve […]
BERCESTE VE İZAHI – 119– 1. Makale: Kabristanların Sükûtu ve Kalbin Feryadı İktibas: ”Bakma kabristânın ancak sâha-i medhûşuna Dur da bir müddet kulak ver nâle-i hâmûşuna” Mehmet Akif Ersoy Sadece, kabristanın dehşet verici olan fiziki görüntüsüne bakma. Bir müddet dur da onların sessizce ağlayıp inlemelerine kulak ver. İzah ve Açıklama: Mehmet Akif Ersoy’un bu mısraları, […]
BERCESTE VE İZAHI – 118 1. Râşid – Mahlas olmaz dile teslîm-i kazâdan gayrı / Kâr-ı takdîre ne der çâre rızâdan gayrı İktibas: ”Mahlas olmaz dile teslîm-i kazâdan gayrı Kâr-ı takdîre ne der çâre rızâdan gayrı” İzah ve Açıklama: Bu beyitte, Râşid şairane bir lisanla hayatın en temel hakikatlerinden birini beyan eder: Kadere teslimiyet ve […]
BERCESTE VE İZAHI – 117– 1. Mısra-i Hâss: Fenni’den Bir İlâhî Münasebet ve İbret İktibas: Cânımı alma karîn-i şâh-ı “levlâk” olmadan Ber-murâd eyle tenim âlûde-i hâk olmadan İzah ve Açıklama: Bu mısralar, Peygamber Efendimiz’e (s.a.v.) olan derin sevgi ve bir kulun Rabbine olan niyazını ihtiva etmektedir. Şair Fenni, “Sen olmasaydın kainatı yaratmazdım” manasına gelen hadis-i […]
BERCESTE VE İZAHI – 116 1. Senih-i Mevlevi’ye Ait Beyit Üzerine Makale İktibas: Zâr zâr et kâ’ilim âzâra Allâh aşkına Yâre aç tek olma yâr ağyâra Allâh aşkına Beni ağlat, inlet tüm eziyetlerine razıyım. Tek sinemde yaralar aç da Allah aşkına başkasına yâr olma. İzah ve Açıklama: Bu beyit, tasavvufi aşkın zirvesini tasvir etmektedir. Beyitte […]
BERCESTE VE İZAHI – 115 1. Fennî: İnsan-ı Kâmil Olma Yolculuğu Fennî’nin kaleme aldığı, hayatın mahiyetini ve insanın vazifesini anlatan derin bir nasihattir. Aslı: شو میدانه نیچوندر بو کلیش ابتداکسك تهقیق بوتون افعالی ایله کتابه و سنته تطبیق کونل ییقما کونل یاپ جنس و مذهب ایتیوپ تفریق ایدبر بو حق سوزی پرده بشر کرکده […]
BERCESTE VE İZAHI – 114 Makam ve Meziyetin Perdesi: Günah ve Sevap İhtiva Eyleyen İnsan İktibas: Cihânda devlet eder aybın âdemin mestûr Günâh ederse de farzâ sevâbdır derler Râşid İzah ve Açıklama Bu beyitte Râşid, makam ve mevki sahibi olan bir kişinin toplumdaki yerini ve bu konumun getirdiği zahiri itibarını tasvir ediyor. Cihan, yani bu […]
BERCESTE VE İZAHI – 113 Berceste Beyitlerin Derûnî İhtivaları: İnsan, Hayat ve Hakikat Arayışı Bu makalede, önümüze konulan beş farklı beyit üzerinden insan hayatının derûnî meselelerini ele alacağız. Her bir beyit, kendi içinde bir hakikat barındırır ve bu hakikat, bize cihan şümul düşünceler sunar. Bu beş mısra ve beyit, bizi adaletten muhabbete, gafletten tevhide ve […]
BERCESTE VE İZAHI – 112 1: Nâbî’nin “Usandık” Redifli Gazelinden Bir Mısra İktibas ve İzahı Aslı: Ber devlet içün çerhe temennâdan usanduk Ber vasl içün ağyâre müdârâdan usanduk Günümüz Türkçesiyle İzahı: “Bir makam ve hayat bahtiyarlığı için feleğe yalvarmaktan usandık. Bir kavuşma için başkalarına yalandan yüz verip müdara etmekten usandık.” Bu mısralar, meşhur hikemî düşünce […]
BERCESTE VE İZAHI – 111 1. Laedri’ye Ait Mısra ve İzahı İktibas: ”Devlet istersen kana’at, rahat istersen ölüm” İzah ve Açıklama: Bu mısra, insan hayatındaki iki temel arayışı, yani devlet (mutluluk, zenginlik, manevi yücelik) ve rahatı, birbirine zıt iki kavramla ilişkilendirir. Şair, gerçek mutluluğun ve zenginliğin dış şeylerde değil, kanaatte yattığını tasvir eder. Kanaat, elindekine […]
BERCESTE VE İZAHI – 110 Aziz – “Ehl-i İrfân Söylemez Her Hâlini” İktibas: Ehl-i irfân söylemez her hâlini Hâl olur izhârı var ihfası var İzah ve Açıklama: Aziz, bu iki mısralık beyitinde, hakiki irfan sahiplerinin, yani manevi bilgeliğe erişmiş kişilerin yapısını tasvir eder. “Ehl-i irfân söylemez her hâlini” diyerek, irfan sahibi olan ariflerin, içine doğan […]
N.V – İstanbul