BERCESTE VE İZAHI – 83 – 1. Hakikat Yolculuğu: Fuzûlî’den Bir İktibas İktibas: “Kad enâre’l-ışku li’l-uşşâki minhâce’l-hüdâ / Sâlik-i râh-ı hakikat aşka eyler iktidâ” Türkçe İzâh ve Açıklama: Aşk, âşıklara hidâyet yolunu aydınlatınca, hakikat yolcusu da aşka uyar ve onun gösterdiği yoldan gider. Bu beyt, büyük Dîvan şâiri Fuzûlî’nin tasavvufî aşk anlayışını veciz bir biçimde […]
BERCESTE VE İZAHI – 82 – 1. Beyit: Lâne-i mürg-i garîbi kul yıkar Allah yapar Beytin İktibası: “Lâne-i mürg-i garîbi kul yıkar Allah yapar” İzah ve Açıklama: Bu beyit, mazlumun, garibin ve zayıfın hakkının nihayetinde ilahi adalet tarafından tecelli edeceğini anlatan derin bir hakikati ihtiva eder. Sözlükte “lâne” kuş yuvası, “mürg-i garîb” garip kuş, “kul […]
BERCESTE VE İZAHI – 81– Vefâ Umdum Bu Dünyâda Derd-i Bî-Pâyân İmiş Bildim / Sonu Ma’mûre-i Dehrin Yine Vîrân İmiş Bildim – Kütahyalı Rahîmî İktibas: ”Vefâ ummam bu dünyâya derd-i bî-pâyân imiş bildim Sonu ma’mûre-i dehrin yine vîrân imiş bildim” Kütahyalı Rahîmî Açıklama ve İzah: Kütahyalı Rahîmî’nin bu beyti, dünya hayatına dair hikmetli bir hakikati […]
BERCESTE VE İZAHI – 80– 1. Fenni’nin Beytleri Işığında Maddî Hayatın Aldatıcılığı Fennî’ye ait beytler, insanı maddî hayata karşı bir muhasebeye ve irfanî bir bakış açısına davet etmektedir. ”Hüner sanma çalıp çarpıp da sahib-i mülk ü mâl olmak Nasib olmaz o günâ mâl ile âsûde-hâl olmak” Bu beyt, mal ve mülk edinmenin bir hüner, bir […]
BERCESTE VE İZAHI – 79– 1. Beyit: Azerî Çelebi’nin İnsan ve Söz Üzerine Hikmetli Sözleri İktibas: “Halk-ı cihan lutf ile hep şâd olur Bir söz ile bir gönül âbâd olur” İzah ve Açıklama: Bu beyit, insan ilişkilerinde nezaketin, lütfun ve güzel sözün ne denli mühim bir yer tuttuğunu anlatır. Şair, dünya halkının, yani insanların, kendilerine […]
BERCESTE VE İZAHI – 78– 1. Koca Râgıb Paşa – Berceste Beyitler Bir kerre dokunsan teline sâz-ı derûnun Bin türlü nüvâzişle düzelmez bozulunca Bu beyitte, insanın gönül sazının hassasiyeti ve bu sazın yanlış bir dokunuşla nasıl kalıcı bir şekilde bozulabileceği ifade edilmektedir. Koca Râgıb Paşa, metaforik bir dille, gönlün ne kadar nazik bir yapıya sahip […]
KUDRET VE İRADE SIFATLARI Bismillahirrahmânirrahîm. Kur’ân-ı Kerîm’de Allah’ın sıfatları, bilhassa Kudret ve İrade sıfatları, birbiriyle tam bir uyum ve ayrılmaz bir bütünlük içinde zikredilir. Bu iki sıfatın tevhidi, yani birlik içindeki tecellîsi, kâinattaki nizamın, hikmetin ve sanatın temelini teşkil eder. Zira mutlak ve sonsuz bir kudretin, her şeyi en ince teferruatına kadar tayin ve tahsis […]
AHLAM VE İHTİLAM FARK VE HİKMETLERİ Lügat ve Istılah Manaları Ahlam (أحلام): Arapça “hulm” (حُلْم) kelimesinin çoğuludur. Genel manasıyla “rüyalar, düşler” demektir. Uykuda görülen her türlü hayal, tasvir ve hadiseyi ihtiva eden cihan şümul bir tabirdir. Muhtevası iyi (Rahmanî), kötü (Şeytanî) veya gündelik hayatın tesirleriyle (nefsanî) olabilir. İhtilam (احتلام): Aynı kökten gelmekle beraber, ıstılahta hususi […]
BERCESTE VE İZAHI – 77– 1. Sırr-ı Muhabbet ve Emanet: İzzet Ali Paşa’dan Bir Hikmet İktibas: Nâ-dâna fâş eyleme sırr-ı muhabbeti Bir gevher-i yegânedir Allâh emâneti Vezni: Mef’ûlü Fâ’ilâtü Mefâ’îlü Fâ’ilün Cevap: İzzet Ali Paşa’nın bu beyti, manevî ve ahlâkî bir hikmeti ihtiva eder. “Nâ-dâna fâş eyleme sırr-ı muhabbeti” mısraı, “Cahil kimseye muhabbet sırrını açıklama” […]
BERCESTE VE İZAHI – 76– 1. Beyit: Lâedrî İktibas: ”Hemân kendin sanır mihnetde herkes i’tikâdınca Felek derler buna bir kimsenin dönmez murâdınca” İzah ve Açıklama: Bu beyit, insan fıtratındaki benmerkezci düşünceyi ve dünyanın gerçekliği karşısındaki acziyeti çok veciz bir şekilde ifade etmektedir. Şair, insanların dert ve sıkıntıya düştüklerinde, bu mihnetin sadece kendilerine musallat olduğunu zannettiklerini […]
BERCESTE VE İZAHI – 75– 1. Yahya Kemal Beyatlı’nın Beyti ve İzâhı: Hayat Sazının Teli İktibas: Her rind bu bezmin nedir encâmı bilir Dünyâmızı nâ-gâh zalam örtebilir Bir bitmeyecek şevk verirken beste Bir tel kopar âheng ebediyyen kesilir (Yahya Kemal Beyatlı) İzâh ve Açıklama: Yahya Kemal, bu beyitleriyle hayatın faniliğini ve beklenmedik sonunu anlatmaktadır. “Rind” […]
BERCESTE VE İZAHI – 74– Yahyâ Nazîm Divanı’ndan: “Kimseyi dil-teng ü âzâr etme sultânlık budur” İktibas: Kimseyi dil-teng ü âzâr etme sultânlık budur Kalb-i mûru tahtgâh eyle Süleymânlık budur Fa’ilâtün Fa’ilâtün Fa’ilâtün Fa’ilün İzah ve Açıklama: Bu beyit, Yahyâ Nazîm’in ahlaki ve irfani derinliği olan bir öğüdünü ihtiva eder. Şair, gerçek sultanlığın, hiçbir kimseyi incitmemek […]
BERCESTE VE İZAHI – 73– I. İnsan-ı Kâmilin Sırrı: Kusurun Doğası Beyit: Nâdir bulunur tıynet-i kâmilde kusur Kem-mâyeden eyler ne kim eylerse zuhûr İzah ve Açıklama: Koca Ragıp Paşa bu beyitte, kâmil yani olgun ve mükemmel bir karakterde kusur ve noksanlığın nadiren bulunduğunu belirtiyor. Beyitin ikinci mısrasında ise bu fikri pekiştirerek, ortaya çıkan her türlü […]
BERCESTE VE İZAHI – 72– 1. Bidil-i Dehlevi’nin Beyti: “Ölüm ve Dirilişin Hâli” Beyit: يك قدم راهست بيدل از تو تا دامان خاك بر سر مژگان چو اشك استاده اى هشيار باش Yek kadem râh-est Bidil ez-to tâ dâmân-ı hâk Ber-ser-i müjgân ço eşk istâdeî huşyâr bâş Bidil-i Dehlevi İzah ve Açıklama: Bu beyit, insan […]
BERCESTE VE İZAHI – 71– 1. Beyit ve İzahı ”Gönül yapmak habibim Ka’be bünyâd etmeden yeğdir Dil-i mahzûnu şâd etmek kul âzâd etmeden yeğdir” Lâedrî’ye ait olan bu beyit, dinî ve ahlâkî muhteva bakımından son derece kıymetli bir hikmet barındırır. Beyitte, gönül yapmanın, Kâbe’yi yeniden inşa etmekten daha hayırlı olduğu ifade edilmiştir. Zira Kâbe maddî […]
N.V – İstanbul