DENGE UNSURU Bismillahirrahmânirrahîm. Kur’ân-ı Kerîm, kâinatı tesadüflerin oyuncağı olan kör bir mekanizma olarak değil, her zerresinde ince bir sanat, şaşmaz bir ölçü ve derin bir hikmet bulunan İlâhî bir sanat eseri olarak tasvir eder. Bu eserin temel prensibi “mizan”dır; yani her şeyin yerli yerine konulduğu, hassas bir denge ve nizamdır. Kozmik, ekolojik ve ahlâkî (moral) […]
YARATILIŞTAKİ TEDRİCİLİK Bismillahirrahmânirrahîm. Kur’ân-ı Kerîm, yaratılışı (halk) tek bir anlık fiil olarak değil, hikmet ve sanat dolu, katmanlı ve mertebeli bir süreç (Merâtibü’l-Halk) olarak tasvir eder. Bu tasvir, hem insanın anne karnındaki mikrokosmos yolculuğunda hem de kâinatın makrokosmos sahnesindeki varlık serüveninde kendini gösterir. Yaratılıştaki bu tedricîlik (aşamalı olma), Allah’ın sadece Kâdir (güç yetiren) değil, aynı […]
VARLIĞIN HAKİKATİ NUR UNSURU Bismillahirrahmânirrahîm. Kur’ân-ı Kerîm’de “nur” kavramı, hem kâinatın fizikî yapısını hem de insanın manevi yolculuğunu aydınlatan merkezî bir mefhumdur. Bu kavram, Allah’ın Zât’ını, hidayetini ve kâinattaki tecellîlerini anlamada bir anahtar vazifesi görür. Modern ilmin “enerji” olarak isimlendirdiği temel varlık prensibi ise, bu kadîm hakikatin tefekkür edilmesinde yeni bir nazar açısı sunabilir. ”Allah, […]
AKAN BUYUK NEHİR: ZAMAN Bismillahirrahmânirrahîm. Kur’ân-ı Kerîm’de zaman, mahlûk (yaratılmış) bir boyuttur ve Allah’ın mutlak ilmi ve iradesi olan Takdir’den ayrı düşünülemez. Kâinattaki her hadise, her hareket ve bizzat zamanın akışı, ezelî bir ilimle takdir edilmiş bir nizamın tecellîsidir. Bu iki mefhum arasındaki derûnî bağlantı, varlığın hem zahirî (fizikî) hem de bâtınî (metafizik) yapısını anlamada […]
KALPLERİN MÜHRÜ VE AKLIN KİLİDİ Bismillahirrahmânirrahîm. Kur’ân-ı Kerîm, insanı maddi ve manevi bütünlüğü içinde ele alır. Bu bütünlüğün merkezinde ise bilinç, akıl ve kalp gibi birbiriyle derûnî bir irtibat halinde olan idrak mekanizmaları bulunur. Kur’ân, bu mekanizmaların nasıl çalıştığını, birbirini nasıl etkilediğini ve hakikate ulaşmada veya hakikatten sapmada ne gibi roller üstlendiğini çeşitli âyetlerde tasvir […]
ZEHRA’NIN GÖZLERİ Yıllar önce bir filim seyretmiştim. Ağlayarak. Bir kaç kere de öğrencilerle beraber seyretmiştim. Üzülerek. “Zehranın Gözleri” Bugün onun ve benzerinin haberlerini duyunca irkildim ve ‘Zehranın Gözleri’ni hatırladım. Hüzünlenerek. Meğer ne kadar da kaybedilen Gözler ve Organlar varmış. İnsanlığın kaybını görerek. Filmin genel muhtevası özetle şöyle:[1] ******** “Zehra’nın Gözleri” (İng. The Eyes of Zahra […]
Yapay Zekânın “Ben” Dediği Yer: Ene Bahsi Işığında İnsan ve Makine Giriş: Merak ve Endişe Arasında Yapay Zekâ Hayatımızın her köşesine sessizce yerleşen yapay zekâ (YZ), artık sadece bir bilim kurgu unsuru değil, günlük vazifelerimizde kullandığımız bir yardımcıdır. Metinler yazan, resimler çizen, karmaşık sorulara saniyeler içinde cevaplar üreten bu teknoloji, zihnimizde kadim bir soruyu […]
KUR’AN-I KERİMDE KENDİSİNE İMKâN VERİLENLER VE NETİCESİ Cenâb-ı Hakk’ın kullarına verdiği imkanları ve neticelerini şu ana başlıklar altında tahlil etmek mümkündür: Bütün İnsanlığa Verilen Umumî (Cihanşümul) İmkanlar Cenâb-ı Hak, mü’min veya kâfir ayırt etmeksizin bütün insanlara var olmaları ve O’nu tanıyabilmeleri için temel imkanlar bahşetmiştir. Bu imkanlar, insanın mesuliyetinin de temelini oluşturur. Hayat ve […]
BERCESTE VE İZAHI – 86– 1. Hâfız-ı Şirâzî’den Himmet ve Azâdeliğin Sırrı Gulâm-ı himmet-i ânem ki zîr-i çerh-i kebûd Zi-herçi reng-i ta‘alluk pezîred âzâdest Hâfız-ı Şirâzî, bu beytinde himmetin (yüksek gayret, manevi kudret) ulviyetini dile getirmektedir. Şair, kendisini “mavi gök kubbenin altında her türlü bağdan, alakadan, dünya lezzetinden kurtulmuş olan kişinin himmetinin kölesi” olarak vasıflandırmaktadır. […]
BERCESTE VE İZAHI – 85 – 1. Beyit: Leskofçalı Gâlib İktibas: Ber zamân bulmaz fenâ dünyâde erbâb-ı himem Sâhibi mahv olsa da âsâr kendin gösterir. İzah ve Açıklama: Bu beyit, Leskofçalı Gâlib’in kaleminden, himmet sahibi insanların bu fâni dünyada asîl gayeler peşinde koşarken yok olup gitmeyeceklerini dile getirmektedir. Onların fizikî varlıkları sona erse bile, geride […]
BERCESTE VE İZAHI – 84 – Hikmet ve İbret Aynasında Berceşte Beyitler Hayat, binlerce müteharrik mananın, binlerce derin hissin ve binlerce ibretli vakanın bir araya geldiği bir meşherdir. Bu meşherde, kimi zaman kudret ve şükrün engin manasına dalarken, kimi zaman hasretin fırtınalı denizinde seyir ederiz. Kimi zaman gurbet ve hasretin sızılarını hisseder, kimi zaman ise […]
BERCESTE VE İZAHI – 83 – 1. Hakikat Yolculuğu: Fuzûlî’den Bir İktibas İktibas: “Kad enâre’l-ışku li’l-uşşâki minhâce’l-hüdâ / Sâlik-i râh-ı hakikat aşka eyler iktidâ” Türkçe İzâh ve Açıklama: Aşk, âşıklara hidâyet yolunu aydınlatınca, hakikat yolcusu da aşka uyar ve onun gösterdiği yoldan gider. Bu beyt, büyük Dîvan şâiri Fuzûlî’nin tasavvufî aşk anlayışını veciz bir biçimde […]
BERCESTE VE İZAHI – 82 – 1. Beyit: Lâne-i mürg-i garîbi kul yıkar Allah yapar Beytin İktibası: “Lâne-i mürg-i garîbi kul yıkar Allah yapar” İzah ve Açıklama: Bu beyit, mazlumun, garibin ve zayıfın hakkının nihayetinde ilahi adalet tarafından tecelli edeceğini anlatan derin bir hakikati ihtiva eder. Sözlükte “lâne” kuş yuvası, “mürg-i garîb” garip kuş, “kul […]
BERCESTE VE İZAHI – 81– Vefâ Umdum Bu Dünyâda Derd-i Bî-Pâyân İmiş Bildim / Sonu Ma’mûre-i Dehrin Yine Vîrân İmiş Bildim – Kütahyalı Rahîmî İktibas: ”Vefâ ummam bu dünyâya derd-i bî-pâyân imiş bildim Sonu ma’mûre-i dehrin yine vîrân imiş bildim” Kütahyalı Rahîmî Açıklama ve İzah: Kütahyalı Rahîmî’nin bu beyti, dünya hayatına dair hikmetli bir hakikati […]
BERCESTE VE İZAHI – 80– 1. Fenni’nin Beytleri Işığında Maddî Hayatın Aldatıcılığı Fennî’ye ait beytler, insanı maddî hayata karşı bir muhasebeye ve irfanî bir bakış açısına davet etmektedir. ”Hüner sanma çalıp çarpıp da sahib-i mülk ü mâl olmak Nasib olmaz o günâ mâl ile âsûde-hâl olmak” Bu beyt, mal ve mülk edinmenin bir hüner, bir […]
N.V – İstanbul