BERCESTE VE İZAHI – 95– 1. Beyit: Yunus Emre – “Taş gönülde ne biter, dilinde ağı tüter…” İktibas: Taş gönülde ne biter dilinde ağı tüter Nice yumuşak söylese sözü savaşa benzer (Yunus Emre) Makale: Yunus Emre’nin bu müstesna beyti, insan ruhunun ve kalbinin söz üzerindeki derin tesirini fevkalade bir şekilde ifâde eder. Gönül, insan şahsiyetinin, […]
Kur’ân’da İnsan Psikolojisi, Nefs Mertebeleri ve Ruhî Seyir Kur’ân-ı Kerîm, insanı sadece zâhirî davranışlarıyla değil, aynı zamanda derûnî yapısı, kalbî ve ruhî halleriyle bir bütün olarak ele alır. İnsanın bu iç dünyasındaki yolculuğu, “nefsin tezkiyesi” yani arındırılması süreciyle yakından alâkalıdır. Bu süreç, en aşağı mertebeden en kâmil noktaya doğru ilerleyen bir seyir takip eder. 1. […]
KUR’AN’I KERİM’İN BİLİMSELLİĞİ VE BİLİMSEL TEFSİR İHTİYACI 1. İlmî (Bilimsel) Tefsirler: Yapısı ve Faaliyetleri İlmî tefsir, Kur’an-ı Kerim’in âyetlerini, o dönemde veya sonradan ortaya çıkan tabiat bilimleri, astronomi, tıp, fizik, kimya ve diğer fünun dallarının verileriyle îzah etmeye, Kur’an’ın ihtiva ettiği işaretlerden bilimsel hakikatleri ve felsefî görüşleri çıkarmaya çalışan bir tefsir ekolüdür. Temel Özellikleri: * […]
Kur’ân’da Lisan, Ses ve Mana Münasebeti Kur’ân-ı Kerîm, sadece manasıyla değil, aynı zamanda lafzının yapısı, ses ahengi ve harflerinin hususiyetleriyle de bir bütündür. Lafız, mananın cesedi ise, ses ve ahenk de o cesede hayat veren ruh gibidir. 1. Harflerin Sembolik Manaları (Hurûf-i Mukatta’a) ve Ses-Mana İlişkisi Yirmi dokuz sûrenin başında yer alan ve “kesik harfler” […]
Kur’ân’da Bilimsel Delillerin Metafizik Yorumu Kur’ân-ı Kerîm, bir fen kitabı değildir; fakat kâinatın Sâni’i (Sanatkârı) olan Allah’ın kelâmı olduğu için, kâinat kitabının âyetlerine (delillerine) atıflarda bulunur. Bu atıflar, insanları sadece ilmî bir gerçeği öğrenmeye değil, o gerçeğin arkasındaki hikmeti, kudreti ve tevhidi görmeye davet eder. 1. “Ve gönderdiğimiz rüzgârlar döllendirir.” (Hicr 22) Âyetinin Tahlili Cenâb-ı […]
Kur’ân’ın İfade Üslubu ve Cümle Yapısının İlâhî Hikmeti Kur’ân-ı Kerîm, manasıyla olduğu kadar lafzıyla da mu’cizedir. Her bir kelimesi, cümle yapısı ve üslûbu, sonsuz bir ilim ve hikmetin tezahürüdür. 1. Kur’ân’daki Tekrarların Hikmeti (Tekrarda Yenilik Prensibi) Zâhiren tekrar gibi görünen âyet ve kıssalar, hakikatte pek çok hikmete mebnî olarak zikredilmiştir. Kur’ân’daki tekrarlar, usanç veren bir […]
BERCESTE VE İZAHI – 94 – 1. Beyit: Leskofçalı Gâlib İktibas: Ber zamân bulmaz fenâ dünyâde erbâb-ı himem Sâhibi mahv olsa da âsâr kendin gösterir. İzah ve Açıklama: Bu beyit, Leskofçalı Gâlib’in kaleminden, himmet sahibi insanların bu fâni dünyada asîl gayeler peşinde koşarken yok olup gitmeyeceklerini dile getirmektedir. Onların fizikî varlıkları sona erse bile, geride […]
BERCESTE VE İZAHI – 93 – Edebin ve İrfanın Aynası: Gönül Beyitleri Hayat, kimi zaman akisleri kalbimizde yankılanan bir ayna, kimi zaman ise derin mana ve sırları ihtiva eden bir kitaptır. Bu kitabın sayfaları arasında, gönül kaleminden süzülen berrak damlalar gibi hikmetli beyitler bulunur. Bu beyitler, asırlar ötesinden bizlere seslenir, bizi düşünmeye, tefekkür etmeye ve […]
BERCESTE VE İZAHI – 92– 1.: Beka Yolunun Rehberi: Sadakat • İktibas: “Olur reng-i ta’alluk reh-zen-i dâr-ı bekâ Nâbî / Anınçün sâdelikten gayrı reng olmaz kefenlerde” – Nâbi • İzah: Ey Nâbi! Dünyanın alayışına, süsüne gönlünü kaptırmak, fani dünyanın sevgisine kalpte yer vermek, sonsuzluk âlemine giden yolculukta yol kesici bir hüviyete sahiptir. Bundan dolayı bu […]
BERCESTE VE İZAHI – 91 – Beyt-i Şerif 1: Figânî Orijinal Metin İktibası: Cihâna aşk ile geldim ne mâlım ne menâlim var Kanâ’at gencine kânî olalı hoşça hâlim var Beytin İzahı: Bu beyt, şair Figânî’ye aittir ve onun dünyaya bakış açısını aşk, kanaat ve maddiyatla olan münasebeti üzerinden izah eder. Şair, dünyaya aşk ile geldiğini, […]
BERCESTE VE İZAHI – 90 – 1: Tevekkül ve Hak’ka İtimad Ziya Paşa’ya ait bir beyitte: ”Allâh’a tevekkül edenin yâveri Hak’dır Nâ-şâd gönül bir gün olur şâd olacakdır” Bu mübarek beyit, bir hayat düsturu olan tevekkül mefhumunu en veciz biçimde ifade etmektedir. Tevekkül, insanın azami gayretini sarf ettikten sonra neticeyi Allah’a bırakması, O’nun kudretine ve […]
BERCESTE VE İZAHI – 89 – 1. “Neş’e tahsîl etdiğin sâgar da senden gamlıdır…” İktibas: “Neş’e tahsîl etdiğin sâgar da senden gamlıdır / Bir dokun bin âh dinle kâse-i fağfûrdan” (Âlî Bey) İzah ve Açıklama: Âlî Bey bu beytinde, Farsça ve Osmanlıca kelimelerin ahengiyle, insanoğlunun keder ve neşe arasındaki ince çizgisini çok derin bir şekilde […]
BERCESTE VE İZAHI – 88 – 1. : Şeyh Galip’ten Ebediyetin İdraki İktibas: Çekilenler kalır Es’ad bu cihan içre hemân Vakt-i şâdî de gelir mevsim-i mihnet de geçer Şeyh Galip İzah ve Açıklama: Bu müstesna beyit, büyük divan şairi Şeyh Galip’in kaleminden çıkan, hayatın fâniliğini ve bâkiliğini aynı anda idrak etmemizi sağlayan hikmet dolu bir […]
BERCESTE VE İZAHI – 87 – 1: Şeyhülislâm Ârif Hikmet Beyit: Dünyâde nakd-i ömr ile kâlâ-yı müştera Ukbâda zîb-i dûş-ı nedâmet değil midir İzah ve Açıklama: Şeyhülislâm Ârif Hikmet’in bu beytinin muhtevasına göre, dünyadaki hayatımızı, yani “nakd-i ömrü” (ömür sermayesini) vererek satın aldığımız her şeyin, yani “kâlâ-yı müştera”nın (satın alınmış malın), ahirette “zîb-i dûş-ı nedâmet”ten […]
DENGE UNSURU Bismillahirrahmânirrahîm. Kur’ân-ı Kerîm, kâinatı tesadüflerin oyuncağı olan kör bir mekanizma olarak değil, her zerresinde ince bir sanat, şaşmaz bir ölçü ve derin bir hikmet bulunan İlâhî bir sanat eseri olarak tasvir eder. Bu eserin temel prensibi “mizan”dır; yani her şeyin yerli yerine konulduğu, hassas bir denge ve nizamdır. Kozmik, ekolojik ve ahlâkî (moral) […]
N.V – İstanbul