Bütün Mevcudatın Secde, Tesbih ve İbadeti Evet hakikat-i halde âyât-ı beyyinatın beyanıyla sabit olan: Bütün mevcudat, her birisi birer mahsus tesbih ve birer hususi ibadet, birer has secde ettikleri gibi bütün kâinattan dergâh-ı İlahiyeye giden, bir duadır. Ya istidat lisanıyladır. Bütün nebatatın duaları gibi ki her biri lisan-ı istidadıyla Feyyaz-ı Mutlak’tan bir suret talep […]
KIYAMET VE Şİ‘RÂ’ YILDIZI “Kur’ân-ı Hakîmin baş haşiyelerinde, âyât-ı Kur’âniyenin adedi altı bin altı yüz altmış altı olmakla, envâr-ı Kur’âniye ve hakikat-i Furkaniye eyyâm-ı şer’iye ile altı bin altı yüz altmış altı sene kadar, küre-i arzda hükmü cereyan edeceğine işaret ettiğine dair sualinize, o vakit zihnim başka yere müteveccih olduğu için, izahlı bir cevap veremedim. Sonra bana ihtar […]
Yıldızlara Kur’ânî Bakış ve Bilimsel Nazarla Tahlili Aşağıda, Kur’ân‑ı Kerîm’de geçen yıldızlardan ve gök cismlerinden bazıları ile ilgili “âyetlerin muhtevası” ile “bilimsel izah”ları birlikte ele alınmıştır. 1. Kur’ân’daki Yıldız Terimleri ve Bazı Temel Ayetler • Kur’ân’da نجم (necm, yıldız) kelimesi “yıldız” anlamında, “kâinatta görünen parlak gök cisimleri” şeklinde geçer. • Ayrıca كَوْكَب (kevkeb) kelimesi de kullanılır; […]
BERCESTE VE İZAHI – 127– Râşid’den Hikmet ve Dostluk Bağlantısında Bir Bakış Râşid’in beyti şöyledir: ”Hem-râz aramak kaydına düş râzdan evvel Encâmını fikret işin ağâzdan evvel” Bu beyit, hem dostluk hem de işlerin idaresi hakkında iki mühim hikmeti ihtiva eder. Râşid, bu mısralarda “Sırlarını açığa vurmadan evvel onları güvenerek söyleyebileceğin bir sırdaş bul. Herhangi bir […]
BERCESTE VE İZAHI – 124– Derûnî ve Zahiri Âlemler Arasında Bir Yolculuk Bu makale, farklı beyiti merkeze alarak, her birinin derin manalarını, tarihin ve edebiyatın bağlantılarını nazar ederek, ayrı ayrı mevzularda geniş bir biçimde izah etmeyi amaçlamaktadır. 1. Hayâlî Bey ve Merhametsiz Devran İlk beyit, Hayâlî Bey’e ait olup şöyle demektedir: ”Merhamet umma gönül bu […]
BERCESTE VE İZAHI – 126– 1. Fitnat Hanım’dan Mağrur Olmama Hikmeti Mihrin görür kemâlde her gün zevâlini / Âkıl felekde câh ile mağrûr olur mu hiç Bu beyit, güneşin her gün en yüksek noktasına ulaştıktan sonra batışını ve alçalışını görmenin, akıllı bir insana ders olması gerektiğini vurgular. Fitnat Hanım, bu cihan şümul bakış ile insanı, […]
BERCESTE VE İZAHI – 125– Makale BEYİT 1: YÛNUS EMRE – Dilin Hikmeti ve Sözün Fazileti Yunus Emre’nin o meşhur mısrası, dilin gücünü ve sözün ehemmiyetini en güzel biçimde tasvir eder: ”Keçeli bilen kişinin yüzüni ağ ide bir söz Sözü pişirip diyenin işini sağ ide bir söz” Bu mısra, sözün faziletine işaret eder. Birinci mısra, […]
BERCESTE VE İZAHI – 123– Hikmet ve Edeb Deryasından Damlalar: Beyitlerin Derûnî İzahı 1. Niyâz ve Sabır Bağlantısı: Düşmanlara Pay Bırakmamak İlk beyit Niyazi Mısri’ye ait olup, tabiatın ve hayatın hakikatini tasvir etmektedir. Beyitte şöyle denilmektedir: Hengâm-ı visâl âkıbet ağyâra da kalmaz Encâma erer mevsim-i gül hâra da kalmaz İzah ve Açıklama: Bu beyit, insan […]
BERCESTE VE İZAHI – 122 Fazilet Yolu: İnsanın Enaniyetinden Hayatın Hikmetine Hayat, kimi zaman gürültü içinde savrulan, kimi zaman ise sükûnetin derinliklerinde kaybolan bir yolculuktur. Bu yolculukta insan, pek çok dert, tasavvur ve gayretle karşılaşır. Ancak hakiki faziletin ve hikmetin nerede saklı olduğunu idrak etmek, bu yolculuğun en mühim gayesidir. Beyitler, bu gayeye ulaşmak için […]
BERCESTE VE İZAHI – 121– İrfân ve Âriflerin Fazileti: Ne Yapmalı, Ne Yapmamalı? Birinci beyit: Lâedrî’den Olanlar ni‘met-i irfân ile dil-sîr ü perverde Le’îme arz-ı hâcetden olur vâreste her yerde İzah: Bu mısralar, irfân ni’metiyle gönülleri doygun ve terbiye olmuş âriflerin, bayağı insanlardan taleplerde bulunmaktan kurtulduklarını tasvir ediyor. Bu, mânevî bir doygunluğa erişmiş kişinin, maddî […]
BERCESTE VE İZAHI – 120– Hayatın Akışı ve Kaderin Sırrı ”Kısmetindir gezdiren yer yer seni / Gafil olma akıbet bir yer yer seni” “Seni yer yer gezdiren, dolaştıran kısmetindir. Gafil olma! Bir gün seni de yiyecek ve kabre gireceksin.” İnsanoğlunun hayat yolculuğu, tıpkı bir nehrin akışı gibidir. Bu akış, bilinmez vadilerden, sarp kayalıkların arasından ve […]
BERCESTE VE İZAHI – 119– 1. Makale: Kabristanların Sükûtu ve Kalbin Feryadı İktibas: ”Bakma kabristânın ancak sâha-i medhûşuna Dur da bir müddet kulak ver nâle-i hâmûşuna” Mehmet Akif Ersoy Sadece, kabristanın dehşet verici olan fiziki görüntüsüne bakma. Bir müddet dur da onların sessizce ağlayıp inlemelerine kulak ver. İzah ve Açıklama: Mehmet Akif Ersoy’un bu mısraları, […]
BERCESTE VE İZAHI – 118 1. Râşid – Mahlas olmaz dile teslîm-i kazâdan gayrı / Kâr-ı takdîre ne der çâre rızâdan gayrı İktibas: ”Mahlas olmaz dile teslîm-i kazâdan gayrı Kâr-ı takdîre ne der çâre rızâdan gayrı” İzah ve Açıklama: Bu beyitte, Râşid şairane bir lisanla hayatın en temel hakikatlerinden birini beyan eder: Kadere teslimiyet ve […]
BERCESTE VE İZAHI – 117– 1. Mısra-i Hâss: Fenni’den Bir İlâhî Münasebet ve İbret İktibas: Cânımı alma karîn-i şâh-ı “levlâk” olmadan Ber-murâd eyle tenim âlûde-i hâk olmadan İzah ve Açıklama: Bu mısralar, Peygamber Efendimiz’e (s.a.v.) olan derin sevgi ve bir kulun Rabbine olan niyazını ihtiva etmektedir. Şair Fenni, “Sen olmasaydın kainatı yaratmazdım” manasına gelen hadis-i […]
BERCESTE VE İZAHI – 116 1. Senih-i Mevlevi’ye Ait Beyit Üzerine Makale İktibas: Zâr zâr et kâ’ilim âzâra Allâh aşkına Yâre aç tek olma yâr ağyâra Allâh aşkına Beni ağlat, inlet tüm eziyetlerine razıyım. Tek sinemde yaralar aç da Allah aşkına başkasına yâr olma. İzah ve Açıklama: Bu beyit, tasavvufi aşkın zirvesini tasvir etmektedir. Beyitte […]
N.V – İstanbul