BERCESTE VE İZAHI – 101 Makam ve Enaniyet: Güneşin Zevali ”Gırre olma kemâle kim şemsin irtifâ’ı zevâle dâ’irdir” (Es’ad) Bu mısra, insanlara önemli bir hikmeti nazara verir: Makam, mevki ve kudretin en yüksek noktasına ulaştığında dahi enaniyet ve kibirden uzak dur. Çünkü bu zirveye erişmek, aynı zamanda zevalin, yani düşüşün başlangıcıdır. Tıpkı güneşin en tepede […]
BERCESTE VE İZAHI – 100 Klasik Edebiyatın Aynasında İnsan, Hikmet ve Dünya Bağlantısı: Hayatın Derûnî Anlamı Klasik Türk ve Fars edebiyatı, insan hayatının ve varoluşunun temel meselelerini işlerken, sadece estetik bir dil kullanmakla kalmaz, aynı zamanda cihan şümul bir hikmetin de kapılarını aralar. Şairlerin kaleme aldığı her mısra, aslında ruhun en derûnî katmanlarına seslenen birer […]
BERCESTE VE İZAHI – 99 Kadîm Hikmetlerin Derûnî ve Zahiri Manzarası: Hayat ve Hakikat Bağlantısında Klasik Edebiyatın İbretleri İnsanlık tarihi boyunca hayatın en derin ve en mühim meseleleri, sanat ve edebiyatın aynasında daima birer tasvir bulmuştur. Klasik Türk Edebiyatı, özellikle de Dîvan Edebiyatı, bu derin meseleleri işlerken kullandığı semboller ve incelikli ifadelerle okuyucuya cihan şümul […]
BERCESTE VE İZAHI – 98 – 1: Mehmet Âkif Ersoy – “Şarka bakmaz garbi görmez görgüden yok…” Beyit: Şarka bakmaz garbi görmez görgüden yok vâyesi Bir utanmaz yüz yaşarmaz göz bütün sermâyesi İzah ve Açıklama: Mehmet Âkif Ersoy’un bu beyti, cahil, bencil ve görgüsüz insan tipini tasvir eder. “Şark” (Doğu) ve “Garp” (Batı) kelimeleri, farklı […]
BERCESTE VE İZAHI – 97 – 1. Kütahyalı Rahimi – Uyku ve Uyanıklık İktibas: ”Kişi terk etmeyince râhat-ı hâb Açılmaz bab-ı Hakdan ana bir bâb” İzah ve Açıklama: Bu beyit, Kütahyalı Rahimi’nin kaleminden çıkmış olup, insanın ilahi lütuflara ve manevi fethe ulaşabilmesi için nefsani arzularından ve konforundan feragat etmesi gerektiğini anlatır. “Râhat-ı hâb” (uyku rahatlığı), […]
BERCESTE VE İZAHI – 96 – Gül ve Bülbülün Feryadı: Hakikat ile Mecazın Bütünleşmesi İktibas: Gül gelse dâ’im ağlasa bülbül aceb değil Zîrâ kimine ağla demişler kimine gül -Bâkî Bu beyit, Osmanlı şiirinin zirve şairlerinden Bâkî’ye ait olup, tabiatın en zarif unsurları olan gül ve bülbül üzerinden derin bir hikmeti terennüm etmektedir. Şair, gülün daima […]
BERCESTE VE İZAHI – 95– 1. Beyit: Yunus Emre – “Taş gönülde ne biter, dilinde ağı tüter…” İktibas: Taş gönülde ne biter dilinde ağı tüter Nice yumuşak söylese sözü savaşa benzer (Yunus Emre) Makale: Yunus Emre’nin bu müstesna beyti, insan ruhunun ve kalbinin söz üzerindeki derin tesirini fevkalade bir şekilde ifâde eder. Gönül, insan şahsiyetinin, […]
Kur’ân’da İnsan Psikolojisi, Nefs Mertebeleri ve Ruhî Seyir Kur’ân-ı Kerîm, insanı sadece zâhirî davranışlarıyla değil, aynı zamanda derûnî yapısı, kalbî ve ruhî halleriyle bir bütün olarak ele alır. İnsanın bu iç dünyasındaki yolculuğu, “nefsin tezkiyesi” yani arındırılması süreciyle yakından alâkalıdır. Bu süreç, en aşağı mertebeden en kâmil noktaya doğru ilerleyen bir seyir takip eder. 1. […]
KUR’AN’I KERİM’İN BİLİMSELLİĞİ VE BİLİMSEL TEFSİR İHTİYACI 1. İlmî (Bilimsel) Tefsirler: Yapısı ve Faaliyetleri İlmî tefsir, Kur’an-ı Kerim’in âyetlerini, o dönemde veya sonradan ortaya çıkan tabiat bilimleri, astronomi, tıp, fizik, kimya ve diğer fünun dallarının verileriyle îzah etmeye, Kur’an’ın ihtiva ettiği işaretlerden bilimsel hakikatleri ve felsefî görüşleri çıkarmaya çalışan bir tefsir ekolüdür. Temel Özellikleri: * […]
Kur’ân’da Lisan, Ses ve Mana Münasebeti Kur’ân-ı Kerîm, sadece manasıyla değil, aynı zamanda lafzının yapısı, ses ahengi ve harflerinin hususiyetleriyle de bir bütündür. Lafız, mananın cesedi ise, ses ve ahenk de o cesede hayat veren ruh gibidir. 1. Harflerin Sembolik Manaları (Hurûf-i Mukatta’a) ve Ses-Mana İlişkisi Yirmi dokuz sûrenin başında yer alan ve “kesik harfler” […]
Kur’ân’da Bilimsel Delillerin Metafizik Yorumu Kur’ân-ı Kerîm, bir fen kitabı değildir; fakat kâinatın Sâni’i (Sanatkârı) olan Allah’ın kelâmı olduğu için, kâinat kitabının âyetlerine (delillerine) atıflarda bulunur. Bu atıflar, insanları sadece ilmî bir gerçeği öğrenmeye değil, o gerçeğin arkasındaki hikmeti, kudreti ve tevhidi görmeye davet eder. 1. “Ve gönderdiğimiz rüzgârlar döllendirir.” (Hicr 22) Âyetinin Tahlili Cenâb-ı […]
Kur’ân’ın İfade Üslubu ve Cümle Yapısının İlâhî Hikmeti Kur’ân-ı Kerîm, manasıyla olduğu kadar lafzıyla da mu’cizedir. Her bir kelimesi, cümle yapısı ve üslûbu, sonsuz bir ilim ve hikmetin tezahürüdür. 1. Kur’ân’daki Tekrarların Hikmeti (Tekrarda Yenilik Prensibi) Zâhiren tekrar gibi görünen âyet ve kıssalar, hakikatte pek çok hikmete mebnî olarak zikredilmiştir. Kur’ân’daki tekrarlar, usanç veren bir […]
N.V – İstanbul