Tesbitler – islam bilgi arşivi

1. Mekke

Kabe: Mekke, İslam’ın ilk ibadet yeri olan Kabe’nin bulunduğu yerdir. “İlk kurulan ibadet yeri, elbette ki, Mekke’deki Kabe’dir.” (Ali İmran, 96)

Hac: Mekke, her yıl milyonlarca müslümanın hac ibadetini yerine getirdiği yerdir. “Hac, bilinen aylardadır.” (Bakara, 197)

2. Medine

İkinci Kutsal Şehir: Medine, Hz. Muhammed’in hicret ettiği ve İslam toplumunun kurulduğu yerdir. “Eğer yurdunuzdan çıkarılmadıysanız, onların dostları olmayın.” (Mücadele, 22) ayeti, Medine’yi anmaktadır.

3. Mısır

Hz. Musa’nın Hikayesi: Mısır, Hz. Musa’nın Firavun’la mücadelesinin geçtiği yerdir. “Musa, halkına dedi ki: ‘Rabbimiz, sizlere bir toprak verdi.'” (Maide, 20)

4. Şam

Mekânı: Şam, birçok peygamberin yaşadığı ve çeşitli olayların geçtiği bir yerdir. “Bize Yüce bir vatan, daha sonra vatanımız olan Şam’da bir ikamet ver.” (İsra, 1) ayeti dolaylı olarak bu bölgeyi ifade eder.

5. Filistin

Kudüs ve Mescid-i Aksa: Kudüs, Mescid-i Aksa’nın bulunduğu yerdir ve bu yerin önemi Kur’an’da vurgulanır. “Mescid-i Aksa’nın çevresini mübarek kıldık.” (İsra, 1)

6. Hicaz

Ticaret Yolu: Hicaz bölgesi, Mekke ve Medine’yi kapsayan bir alandır. Bu bölge, İslam’ın yayılmasında önemli bir rol oynamıştır.

7. Tarsus

Peygamberler Şehri: Tarsus, Kur’an’da geçmese de, tarihsel bağlamda birçok peygamberin (örneğin, Hz. İsa’nın havarilerinin) burada bulunduğu bilinir.

8. Babil

Zalimlik ve Helak: Babil, geçmişteki zülmü ve helak olmuş toplulukları temsil eden bir yer olarak anılmaktadır. “Babil’e gönderdik.” (Bakara, 102) ayeti, sihir ve zülmü anlatır.

9. Sodom ve Gomora (Lut Kavmi)

Yıkılan Şehirler: Hz. Lut’un kavmi olan Sodom ve Gomora, ahlaki çöküşleri ve azapları ile anılır. “Görmedin mi? Rabbin Lut’un kavmini nasıl helak etti.” (Hud, 82)

10. Medyen

Hz. Şuayb’ın Hikayesi: Medyen, Hz. Şuayb’ın kavminin yaşadığı yerdir. “Medyen halkı, Şuayb’ı yalanladı.” (Hud, 84) ayeti bu durumu ifade eder.

11. Kıyamet Yerleri

Arafat: Hac sırasında Kabe’ye yakın bir yer olarak anılır. “Arafat’ta durun.” (Bakara, 198) ayeti, hac ibadeti ile ilgili bu bölgeyi ifade eder.

Sonuç

Kur’an-ı Kerim’de bahsedilen coğrafi yerler, tarihi ve dini olayların bağlamında önemli bir yer tutmaktadır. Bu yerler, çeşitli peygamberlerin hikayeleri ve ibret alınması gereken olaylarla ilişkilendirilmiştir. Kur’an, bu coğrafi mekanlar üzerinden insanlara tarihsel ve manevi dersler vermektedir.

@@@@@@@

Ortadoğu, jeopolitik önemi ve enerji kaynakları nedeniyle tarih boyunca küresel güçlerin mücadele sahası olmuştur. Son yıllarda bölgede yaşanan gelişmeler, özellikle ABD ve İsrail’in stratejik adımları, “yüzyıllık bir plan” iddialarını gündeme getirmiştir. Bu iddia, Ortadoğu’da uzun vadeli bir hegemonya ve İsrail’in güvenliğini garanti altına alma amacıyla geliştirilen bir stratejiye dayandığına işaret eder. Peki, bu iddialar ne kadar gerçekçi ve bölgede yaşanan olaylar bu teoriyi destekler nitelikte mi?

ABD ve İsrail’in Tarihi Stratejileri

ABD’nin Ortadoğu politikaları, genellikle enerji kaynaklarını kontrol etmek, İsrail’in güvenliğini sağlamak ve İran gibi Batı karşıtı aktörleri dengelemek üzerine kurulmuştur. Özellikle İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra ABD, bölgedeki etkinliğini artırarak Arap-İsrail çatışmalarında açıkça İsrail tarafında yer almıştır. 20. yüzyılın son çeyreğinde ABD’nin bölgede kurduğu askeri üsler ve yaptığı müdahaleler, bu stratejik hedeflerin bir parçası olarak görülmüştür.

İsrail açısından ise 1948’deki kuruluşundan bu yana temel hedef, çevresindeki tehditleri bertaraf ederek bölgede varlığını sürdürebilecek bir güvenlik çemberi inşa etmek olmuştur. Bu bağlamda, Arap Baharı’ndan itibaren bölgedeki rejim değişiklikleri, İsrail’in güvenlik kaygılarına göre şekillenen bir planın parçası olarak yorumlanabilir.

“Yüzyıllık Plan” İddiası

“Yüzyıllık Plan” ifadesi, bazı çevrelerde ABD ve İsrail’in Ortadoğu’da uzun vadeli bir düzen kurma amacı taşıdığına dair plana göre, bölgede sınırların yeniden çizilmesi, etnik ve mezhepsel çatışmaların körüklenmesi ve zayıf devlet yapılarının oluşturulması hedeflenmektedir. Bu stratejinin nihai amacı, İsrail’in bölgedeki hâkimiyetini pekiştirmek ve ABD’nin enerji güvenliğini garanti altına almaktır.

Planın Somut Adımları

Arap Baharı ve Rejim Değişiklikleri: Arap Baharı’nın ardından bölgedeki birçok ülke siyasi istikrarsızlık içine sürüklenmiştir. Bu durum, İsrail ve ABD için yeni fırsatlar oluşturmuş, bölgedeki güç boşlukları, ABD’nin müdahalelerine zemin hazırlamıştır.

İsrail-Filistin Sorunu: ABD’nin Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanıması ve Abraham Anlaşmaları ile İsrail’in Arap ülkeleriyle normalleşme sürecine girmesi, bu planın bir parçası olarak değerlendirilmektedir.

Bölgeyi Bölme Politikaları: Irak, Suriye ve Yemen gibi ülkelerde yaşanan iç savaşlar ve etnik-mezhepsel ayrışmalar, bölgeyi daha küçük, zayıf devletlere bölme stratejisi olarak görülmektedir.

İran’a Karşı İzolasyon: ABD’nin İran’a karşı uyguladığı yaptırımlar ve İsrail’in İran’ın nükleer programına karşı aldığı sert önlemler, bu planın önemli bir ayağıdır.

Eleştiriler ve Gerçeklik Payı

Bu iddialar ve bölgedeki gelişmeler, bu teoriyi ciddiye almayı gerektiriyor. Özellikle enerji kaynaklarının kontrolü, bölgesel istikrarsızlığın artırılması ve İsrail’in güvenliğinin sağlanması, ABD ve İsrail’in temel hedefleriyle örtüşüyor. Ancak bu tür bir planın varlığı, daha çok bölge halklarının birleşik bir direniş sergileyememesine ve küresel güçlerin müdahalelerine zemin hazırlayan yerel aktörlerin politikalarına bağlanabilir.

Sonuç

Kuran’da Ele Alınan Ana Konular

1. Tevhid (Allah’ın Birliği)

Kuran, Allah’ın birliğini (tevhid) vurgular ve Allah’ın eşsiz, sonsuz güç sahibi, her şeyi bilen ve gören bir varlık olduğunu belirtir. İnsanları Allah’a iman etmeye, yalnızca O’na ibadet etmeye davet eder. Tevhid inancı, Kuran’ın en temel mesajıdır.

“De ki: O Allah birdir.” (İhlas Suresi, 112:1)

2. Peygamberler ve Vahiy

Kuran’da, Allah’ın insanlara doğru yolu göstermek için peygamberler gönderdiğinden bahsedilir. Hz. Adem’den Hz. Muhammed’e kadar birçok peygamberin kıssaları anlatılır. Bu kıssalar, insanlara ders vermek, ibret alınacak olayları aktarmak ve peygamberlerin insanlara rehberlik ettiğini göstermek amacıyla yer alır.

“Biz peygamberleri müjdeleyici ve uyarıcı olarak gönderdik ki, insanların peygamberlerden sonra Allah’a karşı bir bahaneleri olmasın.” (Nisa Suresi, 4:165)

3. Ahiret ve Hesap Günü

Kuran, insanların bu dünyada yaptıkları her şeyden sorumlu olduklarını ve ölümden sonra tekrar dirileceklerini belirtir. Ahiret inancı, Kuran’ın ana temalarından biridir. İnsanların kıyamet günü hesap verecekleri, yaptıklarının karşılığını görecekleri vurgulanır. Cennet ve cehennem, bu karşılığın son durağı olarak anlatılır.

“Her canlı ölümü tadacaktır. Sonunda bize döndürüleceksiniz.” (Ankebut Suresi, 29:57)

4. İbadetler ve Kulluk Görevleri

Kuran, Allah’a kulluk etmek için gerekli olan ibadetleri ve ahlaki sorumlulukları anlatır. Namaz, oruç, zekat, hac gibi ibadetler, Müslümanların Allah’a bağlılıklarını ve O’na teslimiyetlerini ifade etmeleri için önemlidir.

“Ey iman edenler! Oruç, sizden öncekilere farz kılındığı gibi, size de farz kılındı.” (Bakara Suresi, 2:183)

5. Ahlaki Değerler

Kuran, doğruyu söylemek, adaletli olmak, başkalarına iyi davranmak, sabretmek, merhamet etmek, yardımlaşmak gibi birçok ahlaki değeri teşvik eder. Müminlere, kötü davranışlardan sakınmaları, güzel ahlak sahibi olmaları gerektiği bildirilir.

“Şüphesiz Allah, adaleti, ihsanı, yakınlara yardım etmeyi emreder; hayasızlığı, kötülüğü ve azgınlığı yasaklar.” (Nahl Suresi, 16:90)

6. Toplumsal İlişkiler ve Adalet

Kuran’da aile içi ilişkiler, ticaret, miras, borçlar, sözleşmeler gibi toplumsal ilişkilerle ilgili detaylı hükümler bulunur. Toplumun huzur ve düzen içinde yaşaması için adaletin ve hakkaniyetin önemi vurgulanır.

“Ey iman edenler! Allah için hakkı ayakta tutan, adaletle şahitlik eden kimseler olun.” (Maide Suresi, 5:8)

7. İlim ve Akıl

Kuran, insanları düşünmeye, evreni gözlemlemeye, akıllarını kullanmaya ve ilim öğrenmeye teşvik eder. Allah’ın yarattığı evren üzerinde düşünmek, imanı güçlendiren bir yol olarak gösterilir.

“Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?” (Zümer Suresi, 39:9)

8. Şirk ve Günahlar

Kuran, Allah’a ortak koşma anlamına gelen “şirk”ten ve diğer büyük günahlardan sakınılması gerektiğini vurgular. Şirk, Allah’a inanmayan veya O’na eş koşanların en büyük günahı olarak kabul edilir.

“Allah, kendisine ortak koşulmasını asla bağışlamaz; bunun dışındaki günahları dilediği kimse için bağışlar.” (Nisa Suresi, 4:48)

9. Sabır ve Şükür

Müslümanların karşılaştıkları zorluklar karşısında sabırlı olmaları, Allah’ın verdiği nimetler için ise şükretmeleri gerektiği sıkça belirtilir. Sabır ve şükür, müminin imanını güçlendiren erdemler olarak gösterilir.

“Eğer şükrederseniz, elbette size olan nimetimi artırırım.” (İbrahim Suresi, 14:7)

10. İnsanın Yaratılışı ve Evrenin Düzeni

Kuran, insanın yaratılışı, evrendeki düzen ve Allah’ın bu düzende yarattığı işaretler hakkında düşünmeye davet eder. Evrenin, Allah’ın varlığının ve kudretinin delilleriyle dolu olduğuna dikkat çeker.

“Göklerin ve yerin yaratılışında, gece ile gündüzün ard arda gelişinde akıl sahipleri için gerçekten deliller vardır.” (Ali İmran Suresi, 3:190)

Sonuç

1. Doğruluk (Sıdk)

Kur’an, doğruluğun önemine vurgu yapar. Müslümanlar her işlerinde doğru olmalı, dürüst davranmalı ve yalandan kaçınmalıdır:

“Ey iman edenler! Allah’a karşı gelmekten sakının ve doğru söz söyleyin.” (Ahzab, 33:70).

2. Sabır (Sabr)

Sabır, sıkıntılara ve zorluklara karşı dayanıklılık göstermeyi, acele etmemeyi ve her işte olgun davranmayı ifade eder. Kur’an, sabrın insanı güçlü kıldığını belirtir:

“Ey iman edenler! Sabredin, sabırda yarışın.” (Al-i İmran, 3:200).

3. Merhamet ve Şefkat (Rahmet)

Merhamet, insanlara karşı yumuşak ve anlayışlı davranmayı içerir. Kur’an, merhametli olmayı teşvik eder ve bu özelliği tüm insanlığa yönelik bir sorumluluk olarak görür:

“Biz seni ancak alemlere rahmet olarak gönderdik.” (Enbiya, 21:107).

4. Adalet (Adl)

Adalet, hakkı gözetmek ve kimseye haksızlık etmemektir. Kur’an, adil davranmayı emreder ve adaletin imanın bir parçası olduğunu belirtir:

“Ey iman edenler! Adaleti titizlikle ayakta tutun ve Allah için şahitlik edenler olun.” (Nisa, 4:135).

5. Alçakgönüllülük (Tevazu)

Mütevazı olmak, kibirden uzak durmak, kendini üstün görmemek anlamına gelir. Kur’an, kibiri kınar ve alçakgönüllülüğü över:

“Rahman’ın kulları yeryüzünde alçakgönüllü olarak yürürler.” (Furkan, 25:63).

6. Affedicilik (Af)

Kur’an, insanlara karşı bağışlayıcı ve affedici olmayı teşvik eder. Affetmek, insanın kendisini kin ve nefretten arındırmasını sağlar:

“Affetsinler ve hoşgörsünler. Allah’ın sizi bağışlamasını sevmez misiniz?” (Nur, 24:22).

7. Güvenilirlik (Emanet)

Emanete sadık kalmak, verilen sözleri yerine getirmek ve güvenilir bir insan olmak, Kur’an’da önemli bir ahlaki özellik olarak sunulur:

“Müminler, emanetlerine ve ahitlerine riayet edenlerdir.” (Müminun, 23:8).

8. Cömertlik (İnfak)

Kur’an, malını Allah yolunda harcayanları över. Cömertlik, başkalarının ihtiyaçlarını gözetmek ve mal ile imtihanın bilincinde olmaktır:

“Sevdiğiniz şeylerden Allah yolunda harcamadıkça iyiliğe eremezsiniz.” (Al-i İmran, 3:92).

9. Hayâ (Utanma Duygusu)

Kur’an, Müslümanların hayâ sahibi olmasını öğütler. Hayâ, kişiyi kötülüklerden uzak tutan bir özelliktir:

“Mümin erkeklere ve mümin kadınlara gözlerini sakınmalarını söyle.” (Nur, 24:30-31).

10. İffet ve Namusluluk (İffet)

Kur’an, insanların iffetli olmalarını ve ahlaki sınırları gözetmelerini emreder. İffet, kendini kötülükten korumak ve namusuna sahip çıkmak anlamındadır:

“İffetli kadınlara iftira atanlara lanet etmiştir.” (Nur, 24:23).

11. Zulümden Kaçınma (Zulm)

Kur’an, insanlara zulmetmemeyi ve haksızlık yapmamayı emreder. Zulüm, adaletten sapmak ve haklara riayet etmemektir:

“Allah zalimleri sevmez.” (Al-i İmran, 3:57).

12. Bağışlayıcılık ve Hoşgörü

Kur’an, insanları bağışlayıcı ve hoşgörülü olmaya teşvik eder. Hoşgörü, kişiyi hem bireysel hem toplumsal açıdan olgunlaştırır:

“Kötülüğü en güzel bir şekilde sav.” (Fussilet, 41:34).

13. Sözünde Durmak (Sadakat)

Kur’an, verilen sözlerin tutulması gerektiğini vurgular. Verilen sözde durmak, güvenilirliği sağlar ve toplumda huzuru artırır:

“Verdiğiniz sözü yerine getirin, çünkü söz verilen bir sorumluluktur.” (İsra, 17:34).

14. Zikir ve Şükür

Allah’ı anmak ve O’na şükretmek, bir Müslümanın ahlakını yücelten özelliklerdendir. Şükür, insanın nimetlerin kıymetini bilmesini sağlar:

“Eğer şükrederseniz, elbette size daha fazlasını veririm.” (İbrahim, 14:7).

15. Gıybet ve İftira Etmekten Kaçınma

Kur’an, başkalarının arkasından konuşmayı (gıybeti) ve iftira atmayı yasaklar. Bu tür davranışlar, insanların haklarını ihlal eder ve toplumda huzursuzluk yaratır:

“Birbirinizin arkasından kötü söz söylemeyin.” (Hucurat, 49:12).

Kur’an’da bu ahlaki özellikler, Müslümanların hem kendi ruhsal gelişimlerini sağlamak hem de toplum içinde huzuru ve güveni tesis etmek için önemlidir. Bu değerler, insanları kötülüklerden korur ve onları güzel bir ahlak sahibi olmaya yönlendirir.

@@@@@@@@

1. Geçmiş Ümmetlerin İbadetleri ve Dini Yaşayışları

Geçmiş kavimlere Allah tarafından gönderilen peygamberler, her kavme Allah’a ibadet etme çağrısı yapmışlardır. Her peygamberin ümmeti, Allah’ın birliğine inanmayı ve O’na ibadet etmeyi öğrenmiştir. Bu çağrıya uyan topluluklar kurtuluşa ermiş, yüz çevirenler ise cezalandırılmıştır.

Örneğin, İbrahim (a.s.), Nuh (a.s.), Musa (a.s.), İsa (a.s.) gibi peygamberler, Allah’a ibadeti ve şirkten uzak durmayı öğretmiştir. “Biz, her ümmete (yalnız) Allah’a kulluk edin ve tağuttan sakının diye bir peygamber gönderdik.” (Nahl Suresi, 36. Ayet)

2. Geçmiş Kavimlerin Yanlış İbadet ve İnançları

Kur’an, bazı toplumların şirk koştuklarını, putlara taptıklarını ve peygamberleri yalanladıklarını anlatır. Örneğin, “Dediler ki: ‘Ey Hud! Sen bize açık bir mucize getirmedin. Biz de senin sözünle tanrılarımızı terk edecek değiliz.” (Hud Suresi, 53. Ayet) ifadesi, Hud peygamberin kavminin putperest inancına bağlılığını gösterir.

Semud Kavmi, Lut Kavmi gibi birçok kavim, peygamberleri yalanlayarak günah işlemeye devam etmiş ve sonuçta Allah’ın azabına uğramıştır.

3. Geçmiş Ümmetlerin İsyan ve Azgınlıkları

Kur’an’da Firavun, Karun gibi sembol isimlerle anlatılan karakterler, dünyevi güçlerini kullanarak Allah’a başkaldırmış, zulüm ve azgınlıkla toplumlarına zarar vermişlerdir. Özellikle Musa (a.s.) ve Firavun kıssasında, Firavun’un Allah’a karşı gelmesi ve ardından boğularak helak edilmesi, inanmayanlara yönelik bir uyarı niteliğindedir. “Firavun dedi ki: ‘Ben size izin vermedikçe başka bir ilah edinmenize izin vermem.” (Kasas Suresi, 38. Ayet)

4. İbadette İstikrar ve Sabır Gösteren Ümmetler

Geçmiş ümmetlerden bazıları, peygamberlerinin davetine uyarak Allah’a teslimiyetle ibadet etmişlerdir. Örneğin, İbrahim (a.s.) ve ona inananlar, sabır ve teslimiyetin örnekleri olarak gösterilir. İbrahim (a.s.)’ın ateşe atılmasına rağmen imanında sebat etmesi, Allah’a olan bağlılığıyla ders niteliğindedir.

Hz. Nuh (a.s.) da uzun yıllar kavmini Allah’a çağırmış, çok az sayıda inanan olsa bile davetinden vazgeçmemiştir. “Andolsun ki, Nuh’u da kavmine gönderdik. Dedi ki: ‘Ey kavmim! Allah’a kulluk edin. Sizin O’ndan başka ilahınız yoktur.” (Araf Suresi, 59. Ayet)

5. Kur’an’ın Öğütleri ve İbret Verici Mesajlar

Kur’an, geçmiş ümmetlerin yaşadığı olayları birer ibret tablosu olarak sunar. Geçmiş kavimlerin, Allah’ın emirlerine uymamaları sonucu helak edilmesi, Müslümanları aynı hatalara düşmemeye davet eder. “Andolsun ki onların kıssalarında akıl sahipleri için ibret vardır.” (Yusuf Suresi, 111. Ayet) ifadesi, bu kıssaların ders verici yönünü özetler.

1. Zulm-ü Mütehaccir (taşlaşmış zulüm):
Heykellerin, geçmişteki zorbalık ve despotlukları sembolize ettiği düşüncesidir. Özellikle tarih boyunca diktatörlerin veya otoriter figürlerin, kendi iktidarlarını ölümsüzleştirmek ve halkı baskı altına almak amacıyla heykeller yaptırması bu eleştirinin temelini oluşturur.

2. Heves-i Mütecessim (cisimleşmiş arzu):
İnsanların geçici dünya heveslerini veya kişisel tutkularını fiziksel bir formda ölümsüzleştirme çabasıdır. Bu, insanın kendi nefsine olan düşkünlüğünü ve yaratıcıya bağlılık eksikliğini ifade eder. Heykeller bu bağlamda, dünyevî arzuların ve insanın kendini yüceltme çabasının bir sembolü olarak görülür.

3. Riyâ-yı Mütecessid (cisimleşmiş gösteriş):
Heykellerin bir tür gösteriş, sahte şan ve şöhretin yansıması olduğu vurgulanır. Bu, insana ait kusurların ve dünyevî iddiaların yüceltilmesini eleştirir. Bu bağlamda, heykellerin gerçek bir değer yerine, bir riyâkârlık ürünü olduğu ifade edilir.

Arka Plan ve Değerlendirme

Bu ifadeler, heykel ve tasvir yasağı ile ilgili İslam düşüncesindeki hassasiyetleri anlamak açısından önemli bir perspektif sunar. İslam’da tasvir yasağı, genelde putperestlik ve insanın Allah’a olan teslimiyetini zedeleyen tutumlarla ilişkilendirilmiştir. Özellikle, heykellerin birer ibadet objesi hâline gelebileceği endişesi, bu yaklaşımın temel nedenlerinden biridir.

Bediüzzaman’ın bu görüşü, İslamî bir hayat felsefesi ve sanata dair eleştirel bir bakış açısı sunarken, ahiret merkezli bir hayat anlayışını vurgular. Ona göre, insanın dünyadaki her faaliyeti, Allah’ın rızasını kazanma ve hakikate yönelme amacı taşımalıdır. Dünyevî hevesleri yansıtan unsurlar, insanın manevi yükselişine engel olabilir.

@@@@@@

1. Putperestlik ve Şirk (Allah’a Ortak Koşma)

Kur’an, şirk koşan kavimleri çokça eleştirir. Özellikle putperestliğin geçici dünya hayatında kişiyi tatmin edebileceğini ama sonsuz ahiret için bir tehlike olduğunu belirtir.

Hz. İbrahim’in, kavminin putlara tapmasını sorgulaması buna örnektir: “Hani babasına ve kavmine demişti ki: ‘Sizin taptıklarınız nedir?'” (Enbiya Suresi, 52. Ayet).

Putperestliği kınarken, insanlara Allah’ın birliğini öğütleyerek onlara ibret sunar. Örneğin, “Gerçek şu ki Allah, kendisine ortak koşulmasını bağışlamaz.” (Nisa Suresi, 48. Ayet).

2. Kitap Ehli (Yahudiler ve Hristiyanlar)

Kur’an, Yahudiler ve Hristiyanlar gibi kendilerine kutsal kitap gönderilmiş toplumlara “Ehl-i Kitap” olarak hitap eder. Ehl-i Kitap ile Müslümanlar arasında ortak inançlara dikkat çeker; Allah’a iman, peygamberler, ahiret inancı gibi temel konularda benzerlikler vurgulanır.

Aynı zamanda, kitaplarını tahrif ettikleri (değiştirdikleri) ve Allah’ın emirlerini ihlal ettikleri için uyarılmışlardır. Yahudilerin dünya malına düşkünlükleri ve Hristiyanların İsa’yı ilahlaştırmaları, Kur’an’da eleştirilmiştir: “Andolsun ki, ‘Allah, Meryem oğlu Mesih’tir.’ diyenler kesinlikle kafir oldular.” (Maide Suresi, 72. Ayet).

3. Hz. Musa ve İsrailoğulları

Hz. Musa’nın kıssasında İsrailoğulları’nın, Allah’ın sayısız nimetlerine rağmen isyan etmeleri, yanlış yaşam tercihleri ve inanç eksiklikleri detaylı olarak anlatılır. İsrailoğulları, Hz. Musa’ya itaatte sıkıntı çekmiş, bu yüzden farklı musibetlerle sınanmışlardır.

“Musa: ‘Ey kavmim! Gerçekten siz, buzağıyı (tanrı edinmekle) kendinize zulmettiniz.'” (Bakara Suresi, 54. Ayet) ifadesi, onların ilahi uyarılara rağmen buzağıya tapmalarını eleştirir.

4. Sabii

https://www.google.com/amp/s/sorularlaislamiyet.com/kaynak/sabiiler%3famp

@@@@@@

Tefsirlerdeki yorumu.

Bakara Suresi 2/62. ayeti, birçok tefsirci tarafından farklı yaklaşımlarla yorumlanmıştır. Ayet, farklı dinlere mensup grupların Allah’a ve ahiret gününe iman edip salih amel işledikleri takdirde Allah katında mükafat göreceklerini ifade eder. İşte bu ayetin tefsirlerde ele alınışına dair bazı detaylar:

1. Genel Anlam ve Öncelikli Mesaj

Ayet, imanın ve salih amellerin önemini vurgular. Ayette, Yahudiler, Hristiyanlar ve Sabiîler gibi diğer dinlere mensup kişilerin de Allah’a ve ahiret gününe inanıp salih ameller işlemesi durumunda mükafat görecekleri belirtilir. Bu, dinler arası bir kapsayıcılığı ifade eder gibi görünmekle birlikte, İslam bağlamında bu imanın ne şekilde olması gerektiği konusunda farklı yorumlar geliştirilmiştir.

2. Tefsirlerdeki Yorumlar

a. İslam Öncesi Döneme İşaret

Bazı müfessirler, bu ayetin İslam’dan önceki dönemde yaşayan Yahudi, Hristiyan ve Sabiîleri kapsadığını belirtmiştir. Onlara göre, İslam’ın gelmesinden önce kendi peygamberlerine ve vahiylerine uygun olarak Allah’a ve ahiret gününe iman edenler mükafat görecektir. Ancak İslam geldikten sonra hak dinin İslam olduğunu kabul etmeyenler bu kapsama girmez.

b. İnanç ve Amel Bütünlüğü

Müfessirlerin çoğu, bu ayette bahsedilen imanın ve salih amellerin, Kur’an’da tanımlandığı şekilde Allah’a iman ve ibadetler olduğunu vurgular. Onlara göre, burada Allah’a ve ahiret gününe iman edenlerden kasıt, İslam’ı ve Hz. Muhammed’i tasdik edenlerdir.

c. Sabiîler Kimdir?

“Sabiîler” hakkında farklı görüşler vardır. Bazı müfessirler, Sabiîleri yıldızlara veya meleklere tapan bir grup olarak tanımlar. Diğerleri ise bu grubun Hanifler gibi tevhid inancına yakın bir grup olduğunu ileri sürer.

3. Önemli Tefsirlerde Yorumlar

a. Taberî Tefsiri

Taberî, bu ayetin genel olarak Allah’ın adaletini ve her topluluğa peygamber gönderildiği gerçeğini hatırlattığını belirtir. Ancak İslam geldikten sonra, hak dine uymayanların bu kapsam dışında kalacağını söyler.

b. İbn Kesir Tefsiri

İbn Kesir, bu ayetin İslam öncesi dönemi kapsadığını, İslam geldikten sonra ise yalnızca İslam’a inanmanın yeterli olduğunu ifade eder. İslam’dan önceki Yahudi ve Hristiyanların da kendi şeriatlarına göre Allah’a iman edip salih amel işlemeleri gerektiğini vurgular.

c. Elmalılı Hamdi Yazır Tefsiri

Elmalılı, bu ayeti geniş bir bağlamda değerlendirir. Allah’a iman ve ahiret inancı gibi temel esasların evrensel olduğunu, ancak salih amelin ne olduğu konusundaki kriterlerin İslam’la birlikte daha açık şekilde ortaya konduğunu ifade eder.

4. Çağdaş Yorumlar

Bazı modern tefsirciler, bu ayeti farklı dinlere mensup bireylerin inanç ve amellerine bir çağrı olarak değerlendirir. Allah’ın adaletinin ve rahmetinin genişliğini vurguladıklarını belirtirler. Ancak yine de İslam’ın nihai hak din olduğu fikri korunur.

Sonuç

Bu ayetle ilgili müfessirlerin genel yorumları şu şekildedir:

1. Ayetin bağlamı ve anlamı

Ayetin indiği bağlamda, Mekke müşrikleri Hz. Peygamber’in peygamberliğini inkâr ediyor ve “Allah insanlardan birini peygamber yapar mı?” diye itiraz ediyorlardı. Ayette bu itirazlara cevap verilerek, müşriklere, önceki peygamberlerin de insanlar arasından seçildiğini belirtmek üzere bilgi sahibi kişilere başvurmaları öğütlenmiştir. “Zikr ehli” ifadesi burada, Tevrat ve İncil gibi kutsal kitaplara sahip olan Yahudi ve Hristiyan âlimlerini ifade eder.

2. Zikr Ehli Kimdir?

İbn Abbas: “Zikr ehli” ile kastedilenler, Tevrat ve İncil bilgisine sahip olan Yahudi ve Hristiyan bilginleridir. Çünkü o dönemde bu kutsal kitaplarda önceki peygamberlerin insanlardan seçildiği bilgisi yer alıyordu.

Taberî: Ayetin muhataplarının bilgi eksikliği varsa, uzmanlardan öğrenmeleri gerektiğini vurgular. “Zikr ehli” ifadesinin, kitap ehline ya da genel anlamda bilgili kişilere işaret ettiğini söyler.

Kurtubî: Ayette geçen “zikr” ifadesini, Kur’an, Tevrat, İncil veya genel olarak Allah’tan gelen bilgi olarak yorumlar. Bu nedenle “zikr ehli”, kutsal metinleri bilen uzmanlardır.

Elmalılı Hamdi Yazır: “Zikr ehli”, ehil ve uzman kişilerdir. Elmalılı, bilginin önemine vurgu yapar ve ayeti, her alanda bilgi sahibi insanlara danışmanın gerekliliğine işaret olarak yorumlar.

3. Genel mesaj

Ayetin doğrudan bağlamı önceki peygamberlerin durumuna işaret etse de, müfessirler ayetin daha genel bir ilkeyi öğrettiğini belirtir: Bilmeyen kişilerin, bilenlere danışması gerekir.
Bu, dini meselelerle sınırlı olmayıp tüm alanlar için geçerli bir ilkedir.

4. Güncel tefsir yaklaşımları

Günümüz müfessirleri, ayeti uzmanlık ve bilgiye başvurma gerekliliği açısından yorumlamışlardır. Örneğin:

Mevdudi: Ayet, her alanda ehil kişilere danışmanın önemine işaret eder. Cehalet, doğru bilgiye ulaşarak aşılabilir.

Seyyid Kutub: Ayet, İslam’ın akıl ve bilginin rehberliğine verdiği önemi vurgular. Müslümanların, bilmediklerini öğrenmek için uzmanlara yönelmesi gerektiğini ifade eder.

Sonuç

Bu ayet, hem dini hem de dünyevi konularda uzman kişilere danışmanın önemini vurgular. Müfessirler, ayeti müşriklerin itirazına bir cevap olduğu kadar, insanlara bilgiye dayalı bir yaşam tarzı benimsemeleri gerektiği mesajını da verdiğini belirtmişlerdir.

@@@@@@

1. Evrenin Genişlemesi

Kur’an’da evrenin genişlemesine dair bir işaret olduğu düşünülür. Modern bilim de evrenin genişlemekte olduğunu kanıtlamıştır.

“Biz göğü kudretimizle bina ettik ve Biz onu elbette genişletmekteyiz.” (Zariyat, 51:47).

2. Göğün Koruyucu Özelliği

Atmosferin dünya üzerindeki koruyucu etkisine dikkat çeken bir ayet olarak değerlendirilir. Atmosfer, zararlı güneş ışınlarını süzer ve meteorların dünyaya çarpmasını engeller.

“Gökyüzünü korunmuş bir tavan gibi yaptık, onlar ise onun ayetlerinden yüz çeviriyorlar.” (Enbiya, 21:32).

3. Gök Cisimlerinin Yörüngeleri

Kur’an, güneş, ay ve yıldızların belirli bir yörüngede hareket ettiğini belirtir ki, bu durum astronomik olarak doğrulanmıştır.

“Güneş ve Ay bir hesaba göre hareket etmektedir.” (Rahman, 55:5).

“Güneş de kendisi için belirlenen bir durakta akıp gitmektedir.” (Yasin, 36:38).

4. Dağların Sabitlenmesi ve Yeryüzündeki Rolü

Kur’an’da dağların yeryüzündeki dengeyi sağladığına işaret edilir. Jeoloji bilimi de dağların yer kabuğunu sabitleyici bir rol oynadığını ortaya koymuştur.

“Yeryüzünde, onları sarsmasın diye sabit dağlar yerleştirdik.” (Nahl, 16:15).

5. İki Deniz Arasındaki Farklılık

Farklı tuzluluk oranlarına sahip denizlerin birbirine karışmadığı anlatılır. Bugün, suyun farklı yoğunluklarda olduğu bölgelerde iki denizin birbiriyle karışmadığı bilinmektedir.

“İki denizi salıvermiştir, birbirine kavuşuyorlar; fakat aralarında bir engel vardır, birbirine geçip karışmıyorlar.” (Rahman, 55:19-20).

6. Embriyonun Gelişimi

Kur’an’da insanın anne karnındaki gelişim aşamaları ayrıntılı bir şekilde ele alınır. Bu ayetler modern embriyoloji ile paralellik taşır.

“Andolsun, insanı çamurdan bir özden yarattık. Sonra onu sağlam bir karargâhta nutfe (döllenmiş yumurta) haline getirdik. Sonra nutfeyi alaka (embriyo) yaptık, ardından alakayı bir çiğnemlik et parçası yaptık.” (Müminun, 23:12-14).

7. Parmak İzlerinin Benzersizliği

Parmak izlerinin benzersizliği ile ilgili olarak, kıyamet günü insanın parmak uçlarına kadar yeniden yaratılacağı belirtilir. Parmak izlerinin her bireyde farklı olduğu 19. yüzyılda bilimsel olarak kanıtlanmıştır.

“Evet, biz onun parmak uçlarını bile yeniden düzenlemeye gücümüz yeter.” (Kıyamet, 75:4).

8. Yağmurun ve Bitkilerin Oluşumu

Kur’an’da, yağmurun yeryüzüne nasıl can verdiği ve bitkilerin bu suyla nasıl yetiştiği anlatılır.

“Ölü toprağa hayat verdik ve orada her türlü güzel bitkilerden çiftler yarattık.” (Kaf, 50:9).

9. Rüzgarların Döllenme Görevi

Rüzgarların bulutları taşıdığı ve bitkilerin döllenmesine yardımcı olduğu ifade edilir. Modern bilim, rüzgarların bitki döllenmesinde ve bulut oluşumunda önemli bir rol oynadığını doğrulamaktadır.

“Dölleyici rüzgarlar gönderdik.” (Hicr, 15:22).

10. Yerçekimi ve Denge

Kur’an’da yeryüzünde bir denge olduğuna dikkat çekilir. Bugün yerçekimi gibi fiziksel kuvvetlerin bu dengeyi sağladığı bilinmektedir.

“Biz her şeyi bir ölçüye göre yarattık.” (Kamer, 54:49).

11. Demirin Yeryüzüne İndirilmesi

Kur’an’da demirin insanlık için yararlı olduğu ve indirildiği belirtilir. Bu, demirin dünyada doğal olarak değil de, meteorlar aracılığıyla yeryüzüne geldiği teorisiyle ilişkilendirilmiştir.

“Demiri de indirdik; onda büyük bir kuvvet ve insanlar için yarar vardır.” (Hadid, 57:25).

12. Ay’ın Işığı

Ay’ın kendi ışığını yaymadığı, sadece yansıyan bir ışıkla parladığına işaret edilir. Modern bilim de Ay’ın ışığının, Güneş’in yansıması olduğunu ortaya koymuştur.

“Allah, içinde yollar bulasınız diye güneşi bir aydınlık, ayı bir ışık kıldı.” (Yunus, 10:5).

13. Canlıların Çiftler Halinde Yaratılması

Kur’an’da bitkilerden hayvanlara kadar her canlının çiftler halinde yaratıldığı anlatılır. Bu, biyolojik olarak türlerin dişi ve erkek olarak yaratıldığı gerçeğiyle uyumludur.

“Her şeyi çift yarattık ki, düşünesiniz.” (Zariyat, 51:49).

14. Arının Bal Yapması

Arının bal yapması, Allah’ın ona ilham ettiği bir özellik olarak sunulmuştur. Arıların bu yapısal görev bilinci, modern bilim tarafından da inceleme konusu olmuştur.

“Rabbin bal arısına vahyetti: Dağlardan, ağaçlardan ve insanların yaptıkları çardaklardan kendine evler edin. Sonra her türlü üründen ye, sonra Rabbinin yollarında boyun eğerek yürü. Karınlarından renkleri çeşit çeşit bir içecek çıkar ki onda insanlar için şifa vardır.” (Nahl, 16:68-69).

Sonuç

Kur’an’da geçen bu ayetler, evrendeki düzen, doğa olayları, insanın yaratılışı gibi konulara işaret ederek insanları düşünmeye ve araştırmaya teşvik eder. Bu ayetler bilimsel bilgi vermekten çok, Allah’ın yaratışındaki hikmeti göstermeye yöneliktir. Kur’an, insanları hem ilahi hakikati kavramaya hem de bilimsel gerçekleri keşfetmeye davet eder.

@@@@@@@@

1. **Evrenin Yaratılışı**:
– **Ayet**: “Gökleri ve yeri yaratan O’dur. Onların arasında, O’nun emriyle bir süre kalacak olan her şey yaratılmıştır.” (A’raf 54)
– **Yorum**: Bu ayet, evrenin yaratılışı ve düzeni ile ilgili bilimsel düşünceleri destekleyen bir ifade olarak yorumlanır.

2. **Embriyo Gelişimi**:
– **Ayet**: “Sonra nutfeyi bir alaka (embriyo) haline getirdik.” (Müminun 13)
– **Yorum**: Bu ayet, embriyonun gelişim aşamalarını anlatır ve modern embriyoloji ile paralellik gösterildiği düşünülür.

3. **Dağların İşlevi**:
– **Ayet**: “Dağlar, yerin sarsılmasını önleyici olarak yerleştirilmiştir.” (Nebe 6-7)
– **Yorum**: Bu, dağların tektonik hareketler üzerindeki etkisine işaret ettiği şeklinde yorumlanır.

4. **Suyun Önemi**:
– **Ayet**: “Her canlı şeyi sudan yarattık.” (Enbiya 30)
– **Yorum**: Su, yaşamın temel unsuru olarak kabul edilir; bu ayet, suyun biyolojik önemi üzerinde durur.

5. **Karanlık ve Işık**:
– **Ayet**: “Gecenin karanlığını ve gündüzün aydınlığını yaratan O’dur.” (En’am 96)
– **Yorum**: Gecenin ve gündüzün oluşumunun, Dünya’nın dönmesi ile ilgili olduğu anlaşılmaktadır.

Suyuti, Kur’an’ın tarihsel bağlamı içinde incelenmesini ve çeşitli yorum ekollerinin (örneğin, Maturidi ve Eşari) nasıl şekillendiğini açıklar. Aynı zamanda, Kur’an’ı anlama konusunda kullanılan yöntemlerin yanı sıra, farklı kıraatlerin ve tefsirlerin önemini de vurgular.

Misal olarak: Eserde, Kur’an’ın nazım özellikleri üzerine yapılan bir inceleme örneği, ayetlerin ve surelerin yapılarına, kullanım şekillerine dair detaylar sunarak, okuyucunun Kur’an’ı daha derinlemesine anlamasına yardımcı olur. Ayrıca, Kur’an’ın sosyal ve hukuki boyutlarını ele alarak, dinin toplumsal hayattaki yeri hakkında bilgi verir.

Bu tür bilgiler, din bilimleri alanında çalışanlar ve Kur’an üzerine araştırma yapan akademisyenler için değerli bir kaynak niteliğindedir.

@@@@@@@@

Suyuti muterekul akran adlı eserinde Özetle ne anlatmaktadır

Celalettin Suyuti’nin “Muterekül Akran” adlı eseri, İslam ilim geleneğinde önemli bir yere sahip olan eserlerden biridir. Bu eser, özellikle hadis ilminde öğrencilerin ve hocaların ilişkilerini, ilmî çalışmaların düzenlenmesini ve nesil aktarımını konu alır.

Eserin temel başlıkları şunlardır:

1. İlim Öğrenme ve Öğretme: Suyuti, ilmin nasıl öğrenileceği, öğretileceği ve ilimle meşgul olmanın önemi üzerinde durur. İlim tahsilinin, sosyal ve dini hayatta nasıl bir rol oynadığını vurgular.

2. İlim Adamlarının Ahlak ve Davranışları: Eser, alimlerin nasıl bir ahlaka sahip olması gerektiğini, ilmi konusunda nasıl bir tutum sergilemeleri gerektiğini açıklar. Alimlerin, öğrencilerine ve birbirlerine karşı sorumluluklarını detaylı bir şekilde ele alır.

3. Gelenek ve Nesil Aktarımı: İslam tarihinde ilimlerin nasıl aktarıldığını ve bu aktarım sürecinin önemi üzerinde durur. İlimlerin, iyi bir eğitim ve hoca-öğrenci ilişkisi ile nasıl gelişebileceğini açıklar.

4. Hadis ve Tefsir: Eser, hadis rivayetinin güvenilirliğini ve tefsir ilmindeki önemini de ele alarak, hadislerin doğru anlaşılması ve aktarılması konusunda rehberlik sağlar.

Bu eser, özellikle İslam ilimleri alanında çalışanlar, öğrenciler ve akademisyenler için önemli bir kaynak olarak değerlendirilmektedir. Suyuti, bu eseriyle hem tarihi hem de pratik açıdan ilim ve eğitim konularına ışık tutmaktadır.

@@@@@@@@

Celal Yıldırım bilimsel Tefsirinde Özetle örnek olarak ne anlatmaktadır?

Celal Yıldırım’ın “Bilimsel Tefsir” adlı eseri, Kur’an ayetlerinin modern bilimle ilişkisini ele alarak, bilimsel verilerle Kur’an’ın içeriği arasında bir bağ kurmaya çalışmaktadır. Eser, özellikle bilim ve din arasındaki ilişkiyi sorgulamakta ve Kur’an’ın bilimsel gerçeklerle nasıl örtüştüğünü veya bu gerçeklerle nasıl etkileşimde bulunduğunu incelemektedir.

Eserin ana temaları şunlardır:

1. Kur’an ve Bilim: Yıldırım, Kur’an’da geçen bazı kavram ve olayların modern bilimle nasıl örtüştüğünü tartışır. Örneğin, evrenin yaratılışı, insanın gelişimi ve doğa olayları gibi konular üzerinde durur.

2. Ayetlerin Yorumu: Yıldırım, belirli ayetlerin bilimsel açıdan yorumlanmasını yaparak, klasik tefsir yöntemlerinin ötesinde, bilimsel bir perspektif sunar. Bu bağlamda, ayetlerin tarihsel ve kültürel bağlamı ile birlikte değerlendirilmesi gerektiğini savunur.

3. Din ve Bilim Arasındaki Uyum: Yıldırım, din ve bilim arasında bir çelişki olmadığına vurgu yapar ve bu iki alanın birbirini nasıl destekleyebileceğini açıklamaya çalışır.

Örnek olarak: Eserde, suyun döngüsü gibi doğal olaylar ile Kur’an’daki suyun yaratılışı ve onun önemiyle ilgili ayetler arasındaki bağlantı ele alınabilir. Yıldırım, bu bağlamda Kur’an’daki ilgili ayetleri modern hidroloji ile karşılaştırarak, doğa olaylarının Kur’an’daki yansımalarını bilimsel bir açıdan analiz eder.

Bu eser, din ve bilim alanında araştırma yapan akademisyenler, öğrenciler ve Kur’an’ı bilimsel bir bakış açısıyla anlamak isteyenler için önemli bir kaynak olarak öne çıkmaktadır.

@@@@@@@@

Bilimsel tefsirlerde hangileridir ve özellikleri nelerdir?

Bilimsel tefsir, Kur’an ayetlerini modern bilim ve çağdaş bilgi ışığında anlamaya yönelik yapılan yorumları ifade eder. Bu tür tefsirler, özellikle bilimsel verilerin Kur’an ile nasıl örtüştüğünü veya ilişkilendirilebileceğini incelemektedir. Bilimsel tefsirler arasında öne çıkan bazı önemli eserler ve özellikleri şunlardır:

1. Celal Yıldırım – Bilimsel Tefsir

Özellikleri: Yıldırım, Kur’an’ın içeriğini modern bilimle karşılaştırarak, özellikle doğa bilimleri ile ilgili ayetlerin bilimsel verilerle nasıl örtüştüğünü vurgular. Bilim ve dinin birbiriyle çatışmadığını savunur.

2. Muhammed Hamidullah – Kur’an ve Bilim

Özellikleri: Hamidullah, Kur’an’ın bilimsel bulgularla nasıl bir bütünlük oluşturduğunu ve bazı ayetlerin bilimsel gerçeklerle nasıl örtüştüğünü incelemektedir. Bilim ve dinin karşılıklı etkileşimine vurgu yapar.

3. İsmail Lütfi Çakan – Kur’an ve Bilim

Özellikleri: Çakan, Kur’an’ın bilimsel bilgileri içerdiğini öne sürer. Eserlerinde, çeşitli bilimsel konularla ilgili ayetlerin analizi ve yorumunu yapar.

6. M. Zeki Duman – Kur’an’da Bilim

Özellikleri: Duman, Kur’an’daki bazı ayetleri, özellikle doğa olayları ve insanın yaratılışı ile ilgili konularda, modern bilim verileriyle ilişkilendirir.

Genel Özellikler

Bilimsel Yaklaşım: Bu tür tefsirlerde, Kur’an ayetleri bilimsel bir metodoloji ile analiz edilir. Modern bilimsel veriler, gözlemler ve teoriler kullanılarak yorumlar yapılır.

Din ve Bilim Arasındaki İlişki: Bilimsel tefsirler, din ile bilim arasında bir çelişki olmadığını savunur ve bu iki alanın nasıl bir araya getirilebileceğini inceler.

Kur’an’ın Evrenselliği: Eserlerde genellikle Kur’an’ın zamana ve mekâna hitap eden evrensel bir mesaj taşıdığına vurgu yapılır.

Doğa Bilimleri Üzerine Odaklanma: Fizik, kimya, biyoloji, astronomi gibi alanlarda Kur’an’ın verdiği bilgilerin modern bilimin bulgularıyla nasıl ilişkili olduğu üzerinde durulur.

Fesadın Çeşitleri ve Kur’an’daki Ayetler

1. Yeryüzünde Fesat Çıkarmak: Kur’an, insanların yeryüzünde fesat çıkarmamasını emreder. Yeryüzünde fesat, toplumsal düzeni bozmak, insanlara zarar vermek, savaş ve kargaşaya yol açmak anlamına gelir. Allah, yeryüzünde fesat çıkarmayı büyük bir günah olarak kabul eder.

> “İyilik yapın; Allah iyilik edenleri sever. Yeryüzünde bozgunculuk yapmayın.” (Bakara, 2/195).

> “Allah, fesadı sevmez.” (Bakara, 2/205).

2. Adaletsizlik ve Haksızlık: Adaletin yok edilmesi, insanların haklarının gasp edilmesi, zulüm ve baskı yoluyla insanların zarar görmesi, Kur’an’da fesat olarak kabul edilir. Adaletin olmadığı bir yerde toplumda huzursuzluk, kin ve nefret doğar.

> “Her kim zulüm ederse, Allah onu bağışlamaz ve ona acıklı bir azap hazırlar.” (İbrahim, 14/22).

3. Yetim ve Zayıf Kimselerin Haklarını Çiğnemek: Kur’an’da, özellikle yetimlerin haklarının yenmesi, onların zayıflığından faydalanarak mal varlıklarına el konulması bir fesat olarak nitelendirilmiştir.

> “Yetimlerin mallarını haksız yere yiyenler, karınlarına ancak ateş doldurmuş olurlar.” (Nisa, 4/10).

4. Fitne ve Dedikodu Yaymak: Kur’an, fitne çıkarmayı, dedikodu ve iftira ile toplumun huzurunu bozmayı da fesat olarak kabul eder. Fitne, toplum içinde kin ve düşmanlık doğurur, insanlar arasındaki güveni yok eder.

> “Fitne, öldürmekten daha büyüktür.” (Bakara, 2/217).

5. Çevreyi ve Doğayı Tahrip Etmek: Kur’an’da, çevreyi korumak ve yeryüzünde düzeni sağlamak bir emir olarak verilmiştir. İnsanların doğaya zarar vermesi, doğal kaynakları israf etmesi ve çevreyi kirletmesi de fesat olarak kabul edilir. Allah, yeryüzünde bozgunculuk yapılmasını sevmez.

> “İnsanların kendi elleriyle işledikleri yüzünden karada ve denizde fesat ortaya çıktı.” (Rum, 30/41).

6. Hile ve Yalanla Menfaat Elde Etmek: Kur’an’da hile, aldatma, yalan ve menfaat uğruna yapılan her türlü kötü davranış fesat olarak görülür. Bu tür davranışlar, toplumdaki güven duygusunu zedeler ve insanları birbirine düşman hale getirir.

> “Yeryüzünde büyüklük taslayarak kötülük edenleri ayetlerimden uzaklaştıracağım.” (A’raf, 7/146).

Fesadın Kişisel ve Toplumsal Zararları

Kişisel Zararları: Fesat çıkaran kişi, hem kendini hem de ahiret hayatını tehlikeye atar. Fesat eylemlerinde bulunanlar Allah’ın gazabına uğrar ve insanlar arasında itibarını kaybeder. Fesat, kişinin ruhsal dinginliğini ve ahlaki değerlerini yitirerek içsel huzurunu bozmasına yol açar.

Toplumsal Zararları: Fesat, toplumda huzursuzluk, düşmanlık, güvensizlik ve kaos doğurur. İnsanlar arasında kin ve nefret oluşur, sosyal bağlar zayıflar, adalet kaybolur ve toplumda bozulma meydana gelir. Fesat, toplumdaki kardeşlik duygusunu yok eder ve toplumsal huzuru tamamen ortadan kaldırır.

Fesattan Sakınma ve Barışı Teşvik

Kur’an, insanları fesattan sakındırarak iyiliği ve barışı teşvik eder. Allah, insanlara adil ve merhametli olmalarını, aralarındaki sorunları barış ve hoşgörü ile çözmelerini emreder. Fesattan uzak durmak, yeryüzünde düzeni korumak, Allah’a bağlılığın bir göstergesidir.

> “Allah’a itaat edin, Peygambere itaat edin ve aranızdaki anlaşmazlıklardan uzak durun.” (Enfal, 8/46).

Sonuç

Kur’an’da fesat, hem bireysel hem de toplumsal açıdan büyük bir kötülük olarak görülmüştür. Allah, insanları her türlü fesattan sakındırmış ve toplumsal huzuru koruma yolunda adaletli, dürüst ve ahlaklı olmalarını emretmiştir. Fesattan uzak durmak, hem Allah’a yakınlaşmayı hem de dünya hayatında huzuru ve güveni sağlamayı hedefler.

@@@@@@

Tevekkül, Risale-i Nur Külliyatı’nda sıkça geçen ve iman, teslimiyet ve Allah’a güven bağlamında derin bir anlam taşıyan bir kavramdır. Tevekkül, insanın elinden geleni yaptıktan sonra sonucu Allah’a bırakması, her işte O’na güvenip dayanması anlamına gelir. Bu kavram, insanın zayıf, aciz ve sınırlı bir varlık olduğunun idrakine dayanır ve İlahi Kudret’e tam bir teslimiyeti ifade eder.

Tevekkülün Temel Anlamı

Köken:
Arapça “v-k-l” kökünden türemiştir. Kelime anlamı olarak “birine vekil bırakmak, birine güvenmek ve dayanmak” demektir.

Risale-i Nur’da tevekkül, insanın gücünün yetmediği işler ve belirsizlikler karşısında Allah’a tam bir güven ve teslimiyet içinde olmasıdır.

Risale-i Nur’da Tevekkül Kavramının Kullanımı

1. İnsanın Vazifesi ve Tevekkül:

İnsan, dünya hayatında çalışmak ve sebeplere sarılmakla yükümlüdür. Ancak sonuçların oluşmasını Allah’a bırakmak tevekkülün özüdür. Tevekkül, tembellik ya da sebepleri terk etmek anlamına gelmez; aksine, sebeplere sarıldıktan sonra Allah’a dayanmayı ifade eder.

Örnek: “Tevekkül eden kişi, hikmet dairesinde sebepleri yerine getirir ve neticeyi Allah’a bırakır.”

2. Korku ve Kaygılara Karşı Tevekkül:

Risale-i Nur, tevekkülü insanın dünyadaki korku, endişe ve belirsizliklere karşı bir sığınak olarak gösterir. Allah’a tevekkül eden kimse, dünyanın zorlukları ve musibetleri karşısında güçlü bir dayanma gücü bulur.

Örnek: “Allah’a tevekkül eden kimse, kâinattaki hiçbir şeyden korkmaz. Çünkü bilir ki her şey Allah’ın kontrolündedir.”
3. Tevekkül ve İman Bağı:

Tevekkül, güçlü bir imanın göstergesidir. İnsan, Allah’ın Rahim, Hakim ve Kadîr olduğunu bilir ve bu bilince dayanarak her durumda O’na güvenir.

Örnek: “Tevekkül eden kişi, Allah’ın her işte hayır ve hikmet gözettiğini bilerek, tam bir teslimiyet gösterir.”

4. Dünyevi ve Uhrevi Hayatta Tevekkül:

Risale-i Nur’da tevekkül, yalnızca dünya işlerinde değil, ahiret işlerinde de bir rehberdir. İnsan, ahiret saadetini kazanmak için ibadet eder, dua eder ve ardından Allah’a güvenip sonucu O’na bırakır.

Örnek: “Tevekkül, dünyada huzurun, ahirette ise ebedi saadetin anahtarıdır.”

5. Tevekkül ve Sebeplerin Rolü:

Risale-i Nur’da, tevekkülün sebepleri tamamen bırakmak anlamına gelmediği, aksine sebeplere sarıldıktan sonra neticeyi Allah’a havale etmek gerektiği vurgulanır.

Örnek: “Çiftçi, tarlasını ekip sulamalı, ardından ürünün verimini Allah’tan beklemelidir. İşte bu, tevekkülün hikmetine uygundur.”

Tevekkülün Risale-i Nur’da Derin Anlamları

1. İnsan Aczi ve İlahi Kudret:

İnsan, sınırlı ve aciz bir varlık olduğunun farkına vardığında tevekkül edebilir. Tevekkül, insanın kendi acziyetini kabul ederek, sonsuz kudret sahibi Allah’a yönelmesi ve O’na dayanmasıdır.
2. Tevekkül ve Teslimiyet:

Tevekkül, teslimiyetten farklı olarak, aktif bir çaba ve çalışmanın ardından gelir. Teslimiyet, sonucu kabullenmeyi ifade ederken tevekkül, sonucu Allah’a bırakma ve güvende olma halini kapsar.

3. Tevekkül ve Dua:

Tevekkül, dua ile desteklenir. İnsan, elinden geleni yaptıktan sonra Allah’a tevekkül ederek dua eder. Dua, tevekkülün bir ifadesidir.

4. Huzurun Anahtarı:

Risale-i Nur, tevekkülü insanın ruh ve kalp huzurunun anahtarı olarak tanımlar. Tevekkül eden kişi, dünya meşakkatlerinden ve endişelerinden kurtularak, Allah’a olan güveniyle huzur bulur.
Tevekkülün Risale-i Nur’daki Önemli Örnekleri

1. Kader ve Tevekkül:

Risale-i Nur, kader ve tevekkül arasında güçlü bir bağ kurar. İnsan, kaderin Allah’ın ilmiyle belirlendiğini ve her şeyin hikmetle yaratıldığını bilerek tevekkül eder.

2. Kâinatın Tevekkülü:

Kâinattaki her varlık, Allah’ın emri ve iradesiyle hareket eder. Bu da onların bir tür tevekkül içinde olduğunu gösterir. İnsan da bu İlahi düzene uygun şekilde tevekkül etmelidir.

Sonuç:

Tevekkül, Risale-i Nur’da, Allah’a olan güven ve teslimiyetin bir ifadesi olarak tanımlanır. Tevekkül, çalışmak ve sebeplere sarıldıktan sonra neticeyi Allah’a bırakmayı, O’nun rahmetine ve hikmetine tam anlamıyla güvenmeyi gerektirir. Bu, hem bireysel huzurun hem de manevi olgunluğun temel taşlarından biridir. Risale-i Nur, tevekkülü imanın en güzel yansımalarından biri olarak ele alır ve insanın bu bilinçle hareket etmesini öğütler.

@@@@@@@

Teekkül kelimesinin anlamı ve sebepleri.

Teekkül Kelimesinin Anlamı ve Sebepleri

Teekkül, kelime anlamı olarak “yıpranma, zayıflama, aşınma ve erime” gibi anlamlara gelir. Daha çok soyut bir kavram olarak, maddi ya da manevi bir varlığın zamanla etkisini kaybetmesi, zayıflaması veya özündeki gücünü yitirmesi şeklinde kullanılır.

Köken ve Anlam

Köken:
Arapça “e-k-l” kökünden türemiştir. Bu kök, “yemek” anlamına gelir, ancak “teekkül” kelimesi, “yenilme, tükenme, çürüme” gibi bir durumu ifade eder.

Teekkül, bir şeyin harici veya dahili etkenlerle bozulması, aşınması veya işlevini kaybetmesi anlamına gelir.

Genel Anlam:
Teekkül, hem maddi hem de manevi anlamlarda kullanılabilir.

Maddi: Metallerin paslanması, toprağın aşınması, binaların yıpranması gibi fiziksel süreçler.

Manevi: İnançların, ahlakın, kültürel değerlerin zamanla yozlaşması ve güç kaybetmesi.

Teekkülün Sebepleri

1. Maddi Sebepler:

Fiziksel ve Kimyasal Etkiler:
Bir maddenin çevresel faktörler (nem, sıcaklık, oksidasyon vb.) nedeniyle aşınması.

Örnek: Demirin paslanması veya taşların zamanla erozyona uğraması.

Kullanım ve Yıpranma:
Sürekli kullanım sonucu mekanik yıpranma veya aşınma.

Örnek: Eskiyen bir yolun veya köprünün zamanla teekküle uğraması.

2. Manevi Sebepler:

İnanç ve Ahlaki Değerlerde Bozulma:
İnsanların dini ve ahlaki prensiplerinden uzaklaşmaları sonucu, manevi bir yozlaşma ve zayıflama meydana gelir. Bu, bireylerde ve toplumlarda teekkül olarak görülür.

Örnek: Toplumun adalet ve merhamet gibi değerlerini kaybetmesi.

İlgisizlik ve Gaflet:
İnsanların manevi sorumluluklarına gereken önemi vermemeleri, değerlerin zamanla aşınmasına neden olur.

Örnek: İbadetlerin ihmal edilmesi, ruhsal zayıflığa yol açar.

Zamanın Etkisi:
Zamanla insanların düşünce yapısındaki değişiklikler veya dış faktörlerin etkisiyle manevi değerler teekküle uğrayabilir.

3. Toplumsal ve Kültürel Sebepler:

Modernleşme ve Yabancılaşma:
Geleneksel değerlerin yerine, yeni ve çoğu zaman köksüz anlayışların benimsenmesi.

Örnek: Kültürel mirasların unutulması veya önemsenmemesi.

Eğitim ve Bilinç Eksikliği:
Bilinçsiz bir şekilde değerlerin aktarılması veya eğitimin zayıflaması, ahlaki ve kültürel teekküle neden olur.

4. Kişisel Sebepler:

Tembellik ve Tükenmişlik:
İnsan, fiziksel veya manevi olarak çaba sarf etmeyi bıraktığında, ruhunda ve karakterinde teekkül başlar.

Örnek: İnsanın kendini geliştirmeyi bırakması, manevi bir çöküşe yol açar.

Teekkülün Önlenmesi

1. Maddi Alanda:

Düzenli bakım ve koruma: Fiziksel varlıkların yıpranmasını önlemek için düzenli bakım yapılmalıdır.

Örnek: Metal yüzeylerin paslanmasını önlemek için boyanması.

Tenevvür ve tezeyyün, Risale-i Nur Külliyatı’nda sıkça geçen ve özellikle varlıkların yaratılışındaki hikmet, güzellik ve nuranîlik gibi kavramları açıklamak için kullanılan derin anlamlı kelimelerdir. Her iki kelime de Allah’ın isim ve sıfatlarının kâinattaki tecellilerini anlamada önemli bir yere sahiptir.

1. Tenevvür (Nurlanma, Aydınlanma):

Köken: Arapça “n-v-r” kökünden gelir. “Nur” (ışık) kelimesiyle bağlantılıdır.

Tenevvür, bir şeyin ışıkla dolması, aydınlanması, nuranî bir hal alması anlamına gelir.

Risale-i Nur’daki Anlamı:

Tenevvür, özellikle kâinatın ve insan ruhunun Allah’ın isim ve sıfatlarıyla nurlanması, aydınlanması anlamında kullanılır.

Manevî bir boyutta, hakikatin tecellisiyle kişinin idrakinin ve kalbinin aydınlanmasını ifade eder. Örneğin, imanla insan ruhu ve kalbi tenevir eder, yani nurlanır ve huzura kavuşur.

Kâinat, Allah’ın isimlerinin tecellileriyle tenezzüh eder; her varlık adeta bir nur kaynağı hâline gelir.

Örnek Kullanım:

Risale-i Nur’da sıkça geçen “kâinatın tenevvürü” ifadesi, Allah’ın Nur ismiyle evrenin aydınlanmasını ve varlıkların anlam kazanmasını ifade eder.

İnsan aklı, Kur’ân ve iman hakikatleriyle tenevir olur ve gerçeği idrak eder.

2. Tezeyyün (Süslenme, Güzelleşme):

Köken: Arapça “z-y-n” kökünden gelir. “Zînet” (süs) kelimesiyle bağlantılıdır.

Tezeyyün, bir şeyin zinetle (süsle) donatılması, güzelleştirilmesi anlamına gelir.

Risale-i Nur’daki Anlamı:

Tezeyyün, varlıkların Allah’ın isim ve sıfatlarıyla güzelleşmesi, süslenmesi anlamında kullanılır. Her bir varlık, Allah’ın Cemil (güzel) ve Müzeyyin (süsleyen) isimlerinin tecellisiyle zinetlenir ve bir sanat eseri hâline gelir.

Kâinat, adeta bir sanat galerisidir ve her parçası Allah’ın güzellik sıfatlarıyla süslenmiştir.

Manevî boyutta ise, insanın ahlâkî ve ruhî güzelliklerle bezenmesi, yani Allah’ın emirlerine uygun yaşaması ve ahlakını güzelleştirmesi de bir tezeyyündür.

Örnek Kullanım:

“Kâinat, Allah’ın isimlerinin nakışlarıyla süslenmiş ve güzelleştirilmiştir.”

İnsan, iman ve güzel ahlâkla tezeyyün ettiğinde kemale erer.

Tenevvür ve Tezeyyün Arasındaki Fark:

Risale-i Nur’da Derinlik:

1. Kâinatın Tenevvürü ve Tezeyyünü:

Risale-i Nur’da kâinat, Allah’ın isim ve sıfatlarının bir tecellisi olarak nurlandırılmış (tenevir) ve süslenmiştir (tezeyyün). Güneşin ışığıyla bir çiçeğin aydınlanması ve aynı zamanda güzel renklerle bezenmesi buna örnektir.

2. İnsanın Manevî Tenevvürü ve Tezeyyünü:

İnsan, iman ve güzel ahlâk sayesinde ruhunu ve kalbini nurlandırır (tenevir) ve aynı zamanda güzel davranışlarla süslenir (tezeyyün).

3. Sanat ve Estetik Boyutu:

Kâinatta hiçbir şey rastgele değildir; her varlık, Allah’ın sanatını yansıtan bir zinet ve nur taşıyıcısıdır. Bu yüzden hem tenevvür hem de tezeyyün, yaratılışın estetik ve manevî boyutlarını ifade eder.

Sonuç:

Tenevvür, varlıkların Allah’ın nuruyla aydınlanmasını ve insanın imanla hakikate ulaşmasını ifade eder.

Tezeyyün, Allah’ın sanat ve güzellik sıfatlarının kâinatta ve insan üzerinde tecelli etmesiyle oluşan süslenmeyi ve güzelleşmeyi anlatır.
Risale-i Nur’da bu iki kavram, kâinatın Allah’ın isim ve sıfatlarıyla dolup taşmasını ve insanın bu hakikatleri idrak ederek kemale ulaşmasını ifade eder.

Tefeyyüz, Risale-i Nur Külliyatı’nda sıkça geçen, özellikle insanın manevi anlamda kazanç elde etmesi, bereketlenmesi ve feyizlenmesi bağlamında kullanılan önemli bir kavramdır.

Tefeyyüz (Feyizlenme, Manevi Kazanç Elde Etme):

Köken:
Arapça “f-y-d” kökünden türemiştir. “Feyz” kelimesiyle bağlantılıdır ve “bolluk, bereket, ilahi lütuf” anlamlarını taşır.

Feyz: Allah’tan gelen manevi bereket, ilham ve ilahi nimetlerdir.

Tefeyyüz: Bu feyizden yararlanma, manen bereketlenme, manevi bir kazanç elde etme sürecidir.

Risale-i Nur’daki Anlamı:

Tefeyyüz, genellikle bir kaynaktan, özellikle Allah’ın rahmetinden veya bir mürşidin ilim ve feyzinden yararlanmayı ifade eder.

Külliyat’ta tefeyyüz; Allah’ın isim ve sıfatlarının tecellileriyle manevi bir aydınlanma, Kur’an hakikatlerinden ve iman hakikatlerinden nasiplenme anlamında kullanılır.

İnsan, iman ve ibadet yoluyla Allah’ın rahmetinden ve Kur’an’dan feyiz alır. Bu süreç, insanın ruhunu nurlandıran ve yükselten bir haldir.

Risale-i Nur’da Kullanım Örnekleri:

1. Kur’an’dan Tefeyyüz:
Risale-i Nur, Kur’an’dan feyizlenmenin (tefeyyüz) bir yolu olarak, insanı hakikate ulaştırmayı amaçlar.

Örnek: Kur’an-ı Kerim’i tefekkür ederek okumak, insanın manevi feyizlenmesine vesile olur. Bu, insanın ruhunu yükseltir ve kalbini huzura kavuşturur.

2. Allah’ın Rahmetinden Tefeyyüz:
İnsan, ibadet ve dua yoluyla Allah’ın rahmetinden tefeyyüz eder. Bu, Allah’ın insan üzerindeki tecellilerini anlamayı ve O’na yakınlaşmayı ifade eder.

3. İlimden ve Sohbetlerden Tefeyyüz:
Manevi bir ortamda, bir mürşidin veya âlimin sohbetiyle, insanlar feyizlenir ve manevi kazanç elde eder.

Örnek: Bediüzzaman’ın talebeleri, Risale-i Nur ders halkalarında ilim ve hakikatten tefeyyüz ederek manen zenginleşmiştir.

Tefeyyüzün Derin Anlamları:

1. Kaynaktan Yararlanma:
Tefeyyüz, bir kaynaktan (örneğin Kur’an’dan veya Allah’ın rahmetinden) sürekli bir şekilde yararlanma anlamını taşır. Bu süreç, insanın manevi yükselişi için gereklidir.

2. Bereket ve Manevi Büyüme:
Tefeyyüz, sadece ilim öğrenmek değil, aynı zamanda ruhen olgunlaşma ve maneviyatın zenginleşmesi anlamına gelir.

3. Feyz ve İlahi Lütuf:
İnsan, yaratılış gayesine uygun bir şekilde yaşadığında, Allah’ın rahmetinden ve nimetlerinden feyizlenir. Bu, kişinin hayatına anlam ve huzur getirir.

Sonuç:

Tefeyyüz, Risale-i Nur’da insanın Allah’ın rahmetinden, Kur’an’ın hakikatlerinden ve ilimden manevi bir bereket ve feyiz elde etme sürecini ifade eder.

İnsan, tefeyyüz ile ruhunu nurlandırır, manevi olarak yükselir ve Allah’a daha yakın bir kul olur.

Risale-i Nur’un ana hedeflerinden biri de, okuyucularını Kur’an hakikatlerinden feyizlendirerek onların imanlarını güçlendirmektir.

@@@@@@@

Tefevvuk, Risale-i Nur Külliyatı’nda yer alan, genellikle üstünlük, farklılık ve seçkinlik anlamlarını ifade eden bir kavramdır. İnsanların ve varlıkların Allah’ın isim ve sıfatlarının tecellileriyle farklı derecelerde bir üstünlük göstermesi bağlamında kullanılır.
Tefevvuk (Üstünlük, Farklılık Gösterme):

Köken:
Arapça “f-v-k” kökünden gelir. Bu kök, “üstte olmak”, “farklı ve seçkin olmak” anlamlarını taşır.

Tefevvuk, “üstünlük kazanmak”, “diğerlerinden ayrılarak seçkinleşmek” anlamına gelir.

Risale-i Nur’daki Anlamı ve Kullanımı:

1. İnsanın Tefevvuku:

İnsan, diğer varlıklar arasında aklı, ruhu ve iman kabiliyetiyle tefevvuk eder. Allah’ın isim ve sıfatlarının en yüksek tecellilerini taşıyan insan, yaratılış itibarıyla yeryüzündeki halife olarak diğer canlılardan farklı ve üstün bir yere sahiptir.

Örnek: “İnsan, aklı ve kalbiyle Allah’ın varlığını ve birliğini idrak eder. Bu yönüyle diğer varlıklardan üstün kılınmıştır.”

2. Allah’ın İsim ve Sıfatlarının Tecellisi:

Risale-i Nur’da, kâinattaki varlıkların her biri Allah’ın farklı isimlerinin tecellilerini taşır. Ancak bazı varlıklar, bu tecellilerde diğerlerinden daha belirgin bir üstünlük (tefevvuk) gösterir.

Örnek: Güneş, ışığıyla Allah’ın Nur isminin tecellisinde diğer yıldızlara göre bir tefevvuk gösterir.

3. İman ve İlmin Tefevvuku:

İnsanlar arasında da iman ve ilim dereceleri bakımından tefevvuk vardır. Risale-i Nur, hakiki imanı elde edenlerin ve ilimle maneviyatını süsleyenlerin, manevi olarak üstünlük kazandığını ifade eder.

Örnek: “Hakiki iman, insanı hem dünyada hem ahirette yücelten bir tefevvuk sebebidir.”

4. Üstünlük Yarışı Değil, Hikmetin Gereği:

Risale-i Nur, tefevvuk kavramını insanın kibir ve gurur için değil, Allah’ın hikmetiyle belirlediği düzenin bir parçası olarak değerlendirir. Her varlık, yaratılış hikmeti doğrultusunda bir görev üstlenmiş ve kendi konumunda mükemmellik göstermiştir.

1. Kâinattaki Hiyerarşi:

Tefevvuk, Allah’ın kâinatta yarattığı düzenin bir yansımasıdır. Bu düzende her varlık, kendi vazifesine uygun bir dereceye sahiptir. İnsan, bu hiyerarşinin en üst noktasında yer alır.
2. İlahi Sanatın Gösterilmesi:

Tefevvuk, Allah’ın sanatındaki çeşitliliği ve mükemmelliği ifade eder. Bazı varlıklar, bu sanatta diğerlerinden daha belirgin bir şekilde Allah’ın isimlerini ve sıfatlarını yansıtır.

3. Manevi Olgunlaşma:

İnsan, iman, ahlâk ve ibadetle manevi olarak tefevvuk edebilir. Risale-i Nur, insanın bu üstünlüğünü sadece dünyadaki değil, ahiretteki saadet için bir fırsat olarak değerlendirir.

Sonuç:

Tefevvuk, Risale-i Nur’da üstünlük, farklılık ve seçkinlik anlamında kullanılır. İnsan ve kâinattaki diğer varlıklar, Allah’ın hikmeti gereği farklı derecelerde tecellilere sahiptir. Bu üstünlük, kibir ve gurur için değil, Allah’ın isim ve sıfatlarını en güzel şekilde yansıtmak için bir vesiledir. İnsan, iman ve ibadetle bu üstünlüğünü artırabilir ve Allah’a daha yakın bir kul olma yolunda ilerleyebilir.

@@@@@@@

Risale-i Nur Külliyatı’nda Tevekkuf kelimesi ve anlamları.

Tevakkuf, Risale-i Nur Külliyatı’nda yer alan bir kavram olup, genel anlamıyla bir şeyin gerçekleşmesinin veya devamının başka bir şarta veya sebebe bağlı olmasını ifade eder. Bunun yanında durma, bekleme veya tereddüt hali gibi anlamlar da içerir. Risale-i Nur’da, bu kavram daha çok iman, hakikat ve insanın vazifeleri bağlamında derinlikli anlamlarda kullanılmaktadır.

Tevakkuf (Şarta Bağlı Olma, Durma):

Köken:
Arapça “v-k-f” kökünden gelir. Kelime anlamı olarak “durmak, beklemek, şart koşmak” gibi anlamlar taşır.

Tevakkuf, bir olayın, durumun veya hükmün gerçekleşmesinin belirli bir şarta veya duruma bağlı olmasını ifade eder.
Risale-i Nur’da Tevakkuf Kavramının Anlam ve Kullanımı:

1. İman ve Hakikatin Şartlara Bağlı Olması:

Risale-i Nur’da tevakkuf, iman hakikatlerinin birbiriyle bağlantısını ve bir hakikatin anlaşılmasının diğer bir hakikate bağlılığını ifade eder. İnsan aklı, kalbi ve ruhuyla bir bütün olarak hakikatleri idrak eder.

Örnek: İnsan, Allah’ın varlık ve birliğini anlamakta, kâinattaki delillere dayanır. Bu durumda, iman hakikatleri arasındaki bir bağın çözülmesi, diğer hakikatlerin anlaşılmasını da etkiler.

2. İnsanın Kendi Sorumluluklarında Tevakkuf:

İnsan, dünya ve ahiret vazifelerinde, bazen bir duraklama veya bekleme (tevakkuf) dönemine girer. Bu dönemler, genellikle tefekkür ve muhasebe için bir fırsat olarak görülür.

Örnek: İnsanın bir konuda karar vermeden önce düşünmesi ve istişare etmesi, bir tür tevakkuf halidir.

3. Amel ve Neticenin Tevakkufu:

Risale-i Nur’da, insanın yaptığı amellerin neticesinin Allah’ın iradesine bağlı olduğu vurgulanır. Amel, bir sebeptir; ancak sonucun gerçekleşmesi Allah’ın takdirine ve hikmetine tevakkuf eder.

Örnek: İnsan çalışır, gayret eder; ancak başarı ve sonuç Allah’ın inayetine bağlıdır.

4. Kur’an ve İlimlerde Tevakkuf:

Kur’an hakikatlerinin tam manasıyla anlaşılması, bir ilim ve hikmet birikimine tevakkuf eder. Bu nedenle, insanın hakikati anlaması, basit bir bilgiyle değil, derin bir tefekkürle mümkün olur.

Örnek: Kur’an’ın bazı ayetlerinin tefsiri, zamanla daha iyi anlaşılabilir. Bu, insanlığın bilgi ve tecrübesinin artmasına tevakkuf eder.

Tevakkufun Derin Anlamları:

1. Sebep ve Sonuç Arasındaki Bağ:

Risale-i Nur’da, kâinattaki düzen ve sistem, bir sebep-sonuç ilişkisine dayalıdır. Ancak, her sebep ve sonucun Allah’ın hikmetine bağlı olduğu, hiçbir şeyin kendi başına bağımsız bir şekilde gerçekleşmediği vurgulanır. Bu, tevakkuf kavramının kainattaki ilahi düzeni açıklayan bir yönüdür.

2. Bekleme ve Sabır:

Tevakkuf, insanın sabırla beklemesi gereken bir durumu da ifade edebilir. İnsan bazen aceleci davranır; ancak birçok mesele, hikmetli bir şekilde sonuçlanması için bir sürece bağlıdır.

3. Tefekkür ve İstişare:

Karar almadan önce durup düşünmek, istişare etmek ve meseleleri değerlendirmek de bir tür tevakkuf halidir. Bu, insanın aceleden kaçınıp hikmetle hareket etmesini sağlar.

Risale-i Nur’da tevakkuf, bir şeyin başka bir şarta bağlı olması, duraklama, bekleme ve değerlendirme anlamlarında kullanılan önemli bir kavramdır. Külliyat, insanın hem aklını hem kalbini kullanarak hakikatleri anlaması gerektiğini, bunun da bazen durup düşünmeyi (tevakkuf) gerektirdiğini vurgular. Tevakkuf, Allah’ın hikmetine teslimiyetin ve sabırla hareket etmenin bir göstergesidir. Bu kavram, hem insanın manevi gelişiminde hem de kainattaki ilahi düzenin anlaşılmasında önemli bir yer tutar.

Tefessüh, Risale-i Nur Külliyatı’nda manevi veya ahlaki bozulmayı, çürüme ve yozlaşmayı ifade eden bir kavramdır. İnsanların, toplumların veya değerlerin bozulması, asli özelliklerini kaybetmesi ve zamanla kötülüğe veya anlamsızlığa yönelmesi anlamında kullanılır.

Köken:
Arapça “f-s-d” kökünden gelir. “Fesat” kelimesiyle bağlantılıdır ve bozulmak, yozlaşmak, çürümek anlamlarını taşır.

Tefessüh, bozulmanın daha kapsamlı ve sürekli bir hal aldığını ifade eder.

Risale-i Nur’da Tefessüh Kavramının Anlam ve Kullanımı:

1. Ahlaki ve Manevi Bozulma:

Tefessüh, bireyin ve toplumun ahlaki değerlerinde meydana gelen yozlaşmayı ifade eder. İnsan, Allah’ın emir ve yasaklarından uzaklaştığında, nefsine ve şeytanın vesveselerine uyarak manevi bir çöküşe doğru sürüklenir.

Örnek: “Maddi medeniyetin sefahate yönelmesiyle insanlıkta bir tefessüh meydana gelmiştir.”

2. Toplumsal Yozlaşma ve Çöküş:

Tefessüh, toplumların adalet, hak, merhamet gibi değerleri kaybederek zulüm, haksızlık ve anarşi gibi kötü hallere yönelmesi olarak da ele alınır.

Örnek: “Bir milletin iman, ahlâk ve adalet esaslarından uzaklaşması, onun içtimai bünyesinde tefessüh oluşturur.”

3. Fıtratın Bozulması:

İnsan veya tabiatın yaratılış amacına aykırı bir şekilde kullanılması veya değiştirilmesi de tefessüh olarak değerlendirilir. Risale-i Nur, kâinatın ilahi düzenine aykırı hareketlerin, varlıkların tabiatında bir bozulma meydana getirdiğini vurgular.

Örnek: İnsan, Allah’ın verdiği akıl ve kalbi yanlış yolda kullandığında, bu bir tefessüh süreci başlatır.

4. Zamanın ve Şartların Etkisiyle Çürüme:

Maddi şeylerde olduğu gibi manevi değerler de zamanla dikkatsizlik ve ihmalkârlık sonucu bozulabilir. Bu bozulma, insanın gaflet içinde olmasıyla ilişkilendirilir.

Örnek: “İmanın zayıflaması, insanın ruhunda bir tefessüh meydana getirir.”

Tefessühün Risale-i Nur’da Derin Anlamları:

1. Manevi ve Ahlaki Bir Uyarı:

Tefessüh, insanın hem bireysel hem toplumsal anlamda kendisini muhasebeye çekmesi gereken bir süreçtir. Risale-i Nur, bu bozulmanın farkına varılıp önlem alınması gerektiğini vurgular.

2. Allah’ın Hikmetine Aykırı Hareket:

Külliyatta, tefessüh, Allah’ın koyduğu düzene ve hikmetine aykırı hareketin bir sonucu olarak ele alınır. İnsan, ilahi emirlerden uzaklaşarak kendi varoluş hikmetine zarar verir.

3. İnsan ve Toplum İçin Tehlike:

Manevi ve ahlaki bozulma, sadece bireyi değil, toplumu da etkiler. Bir toplum, fertlerinin ahlaki bozulmasıyla birlikte toplumsal çöküşe sürüklenir.

Sonuç:

Tefessüh, Risale-i Nur Külliyatı’nda, insanın ve toplumun manevi ve ahlaki değerlerinden uzaklaşarak yozlaşması, yaratılış gayesine aykırı hareket ederek çürümesi anlamında kullanılır. Bediüzzaman Said Nursi, tefessühe karşı bir çözüm olarak, imanı kuvvetlendirmeyi, ibadeti artırmayı ve hakikati tefekkür etmeyi önerir. Bu bozulmanın önlenmesi, insanın fıtratına uygun bir şekilde yaşaması ve Allah’ın emirlerine uymasıyla mümkündür.

1. Tebyin (Açıklama, İzah):

Köken: Arapça “b-y-n” kökünden türemiştir. “Açıklamak, izah etmek, bir şeyi netleştirmek” anlamına gelir.

Risale-i Nur’daki Anlamı:

Tebyin, bir hakikati açık ve net bir şekilde ifade etme, onu başkalarına anlatma ve izah etme anlamında kullanılır.

Bediüzzaman, Risale-i Nur’da Kur’an-ı Kerim’in hakikatlerini ve iman esaslarını tebyin görevini üstlenmiş, yani bunları izah ve açıklama yoluyla insanlara sunmuştur.

Örnek: İman hakikatlerini, Allah’ın varlık ve birliğini, kainattaki ayetlerle açıklamak (tebyin etmek) Risale-i Nur’un ana gayelerinden biridir.

Bağlam: Tebyin, insanlara ilahi mesajları ve hakikatleri anlatmak için kullanılan aktif bir eylemdir. Örneğin: “Kur’an, ilahi hakikatleri en güzel şekilde tebyin eder.”

2. Tebeyyün (Açığa Çıkma, Belirginleşme):

Köken: Arapça “b-y-n” kökünden türemiştir. “Açığa çıkmak, belirginleşmek, netleşmek” anlamına gelir.

Risale-i Nur’daki Anlamı:

Tebeyyün, hakikatin veya bir şeyin kendiliğinden açık hale gelmesi, anlaşılması ve idrak edilmesi anlamında kullanılır. Tebyin bir şeyi açıklama süreci iken, tebeyyün bu açıklama sonucunda o şeyin anlaşılıp berraklaşmasını ifade eder.

Örnek: Kâinattaki delillerin tefekkür edilmesiyle Allah’ın varlığı ve birliği insanda tebeyyün eder, yani açıkça anlaşılır.

Bağlam: Tebeyyün daha pasif bir durumu ifade eder; kişi, tefekkür veya deliller sayesinde hakikati fark eder. Örneğin: “Kâinatta Allah’ın isimleri ve sıfatları, her zerrede tebeyyün etmektedir.”
Tebyin ve Tebeyyün Arasındaki Fark:

Risale-i Nur’da Kullanım Örnekleri:

1. Tebyin Örneği:

Risale-i Nur, iman hakikatlerini ve kainattaki ayetleri izah ederek insanlara hakikati tebyin eder.

Kur’an, peygamberlerin tebyin vazifesi yaptığını şöyle ifade eder: “Biz her peygamberi, Allah’ın izniyle kendilerine itaat edilmesi için gönderdik.” (Nisa, 64)

2. Tebeyyün Örneği:

İnsan, kâinattaki ilahi ayetleri tefekkür ettiğinde Allah’ın varlık ve birliği onda tebeyyün eder, yani açıkça anlaşılır hale gelir.

Risale-i Nur’da şu ifade bu anlamı destekler: “Kâinattaki intizam, Allah’ın hikmet sahibi olduğunu açıkça tebeyyün ettirir.”

Sonuç:

Tebyin, hakikati açıklama ve izah etme sürecini ifade eder.

Tebeyyün, bu açıklamalar veya tefekkür sonucunda hakikatin açıkça anlaşılması ve idrak edilmesini ifade eder.

Risale-i Nur, tebyin ederek hakikatleri sunar ve bu tebyin sonucunda okuyucuda Allah’ın varlığı ve birliği tebeyyün eder. Bu iki kavram, insanın hem tebliğ görevini hem de tefekkürle hakikati anlamasını ifade eden önemli kavramlardır.

@@@@@@

Kuran-ı Kerim’de Beyan ve Beyyin kelimesi ve anlamları

Kur’ân-ı Kerim’de geçen beyan ve beyyin kelimeleri, anlam ve kullanım açısından ilahi hakikatlerin açıklanması, netleştirilmesi ve insanların idrakine sunulması bağlamında önemli kavramlardır. Bu kelimeler, Arapça “b-y-n” kökünden türemiştir ve açıklık, netlik, delil gibi anlamlar taşır.