Tesbitler – islam bilgi arşivi

İsimlerdeki Vahdet: Kudretle Hikmetin Dengesi

> “En güzel isimler Allah’ındır. O hâlde O’na bu isimlerle dua edin…”
(A’râf Suresi, 180)

Allah Teâlâ, kâinatı yaratan ve idare eden mutlak varlıktır. O, hem sonsuz kudretin hem de nihayetsiz hikmetin sahibidir. İsimleri çoktur ama bu çokluk içinde bir dağınıklık değil, mükemmel bir birlik (vahdet) vardır. Nasıl ki kâinatta düzen ve denge varsa, Allah’ın Esmaü’l-Hüsnâsında da bir iç tutarlılık, uyum ve bütünlük vardır.

Bu yazıda, Allah’ın isimlerinin nasıl birlikte çalıştığını, birbirini nasıl tamamladığını ve bu isimlerin hem kudretin hem de hikmetin terazisinde nasıl dengelendiğini ele alacağız.

1. İsimlerde Dağınıklık Değil, Vahdet ve Ahenk Vardır

İnsan zihni genellikle çokluk gördüğü yerde dağınıklık arar. Ancak Allah’ın 99 ismi, her biri ayrı bir yönü temsil etse de tek bir Zâtın yansımasıdır. Bu isimler:

Birbirine zıt gibi görünen durumları bir denge içinde sunar:
Kahhâr ile Rahmân, Azîz ile Latîf, Celîl ile Cemîl, Müntakım ile Gafûr birlikte var olur.

Biri diğerini sınırlamaz, iptal etmez; bilakis tamamlar ve dengeler.

Örneğin: Allah, Kâdirdir; dilediğini yaratmaya gücü yeter. Ancak her şeye rağmen kudretini sınırsızca sergilemez. Çünkü aynı anda Hakîmdir; her şeyi hikmetle yapar.

Bir ağaca karpuz kadar büyük bir meyve yaratabilir. Kudreti bunu engellemez. Ancak ağacın ince dalı bu meyveyi taşıyamayacağından, hikmeti izin vermez. Kudret susar, hikmet konuşur. Böylece bize hem bir ölçü hem de bir mesaj verir.

1. Şâfi Var, Ama Hastalık Var – Rezzâk Var, Ama Açlık da Var

Bu da en çok sorulan sorulardandır:

Madem Allah Şâfi’dir, neden hastalık var?

Madem Rezzâk’tır, neden insanlar açlık çeker?

Çünkü Allah sadece bir isimle değil, bütün isimleriyle tecelli eder. Eğer sadece Şâfi ismiyle tecelli etseydi, kimse hasta olmazdı. Sadece Rezzâk ismiyle olsa açlık olmazdı.

Ancak:

Mübtilî ismiyle hastalığı yaratır,

Şâfi ismiyle şifa verir.

Kābız ismiyle rızkı kısar,

Bâsıt ismiyle genişletir.

Bu şekilde insan hem acziyetini görür hem de şükür, sabır, dua ve tevekkül gibi manevî terakkî yollarına girer.

Bu, aslında kulluk için açılan bir fırsattır. Zira hastalığın olmadığı bir dünyada Şâfi, açlığın olmadığı bir hayatta Rezzâk ismi bilinemezdi.

III. Kudret Yeter Ama Hikmet Engeller

Allah’ın kudreti sınırsızdır; bir karıncayı yaratmakla kâinatı yaratmak arasında O’nun için fark yoktur. Ancak Allah her şeyi gücü yettiği için değil, hikmetli olduğu için yaratır.

> “O’nun emri bir şeyi murad etti mi, sadece ‘Ol!’ demesidir; o şey hemen oluverir.”
(Yâsîn, 82)

Peki neden her şeyi hemen oluvermez?

Çünkü:

Allah Halim’dir: acele etmez.

Allah Sabûr’dur: süre tanır.

Allah Hakîm’dir: zamanlaması ve şekli en uygun olandır.

Bir bebeğin doğumu 9 ay sürer. Kudret bir anda yaratabilir. Ama hikmet, bu sürece muhtaçtır. Aynı şekilde bir duanın kabulü anında olabilir ama bazen yıllar sürer. Çünkü o dua sadece dile değil, kalbe, hâle ve zamana hitap eder.

1. İlahi İsimler Hayata Nasıl Yansır?

Kâinatta her hadise, Allah’ın bir isminin tezahürüdür. Ancak dikkatle bakıldığında, her olayda sadece tek bir isim değil, isimlerin bileşimi vardır.

Örnek: Bir çocuğun doğumu

Hâlık: Yaratan O’dur.

Musavvir: Ona şekil veren O’dur.

Rezzâk: Ona rızık veren O’dur.

Latîf: En ince ayrıntısına kadar O’nun lütfudur.

Rahmân ve Rahîm: Onu sevgiyle kuşatan O’dur.

Bu olayda kudret, hikmet, rahmet, ilim ve sanat iç içe işler. Yani Allah’ın isimleri bir senfoni gibi birlikte hareket eder.

1. Hikmetin Sırrı: Ne Olmazsa Olmaz

Allah bazen verir, bazen vermez. Bazen gösterir, bazen gizler. Bunların hepsi, her şeyi bilen bir zatın sınırsız ilminin gereğidir.

İstediğimiz her şey olsa, biz şımardıkça şımarırdık. Oysa Rezzâk rızkı hikmetle gönderir.

Her hastalık anında geçseydi, sabır ve şifa bilinmezdi. Oysa Şâfi isim olarak ancak dertle birlikte tecelli eder.

Dolayısıyla kâinattaki eksik gibi görünen her şey aslında bir başka ismin sahneye çıkması için bir vesiledir.

SONUÇ VE ÖZET

Allah’ın isimleri, birbirinden bağımsız değil; bir bütünlük ve denge içindedir. Kudret, hikmetle dengelenir; rahmet, adaletle tamamlanır. Allah isterse her şeyi anında yapabilir; ama her şeyi hikmeti gereği zamanında ve yerinde yapar.

Kâinattaki düzen, Allah’ın isimlerinin birlikte tecellisinin bir sonucudur. Her olay, sadece bir ismin değil, birçok ismin birlikte işlemesinden doğar. Bu yüzden insan, olup biten her şeyde sadece sonuçlara değil, arkasındaki hikmete ve isimlere bakmalıdır.

Makale Özeti

Allah’ın isimleri bir uyum ve vahdet içindedir; biri diğerini dışlamaz, tamamlar.

Allah kudret sahibidir ama kudretini hikmetle dengeler.

Şâfi ismiyle şifa verir, ama hastalıklar da Mübtilî isminin tecellisidir.

Her olayda birçok isim birlikte tecelli eder.

Allah her şeyi yapabilir, ama her şeyi en uygun zamanda ve şekilde yapar.

Bu uyum ve denge, Allah’ın yüceliğinin ve birliğinin en büyük delillerindendir.