Helal-Haram Hassasiyetinin Yitirilişi
Helal-Haram Hassasiyetinin Yitirilişi
Arapça Metin:
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللّٰهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ:
«لَيَأْتِيَنَّ عَلَى النَّاسِ زَمَانٌ، لَا يُبَالِي الْمَرْءُ بِمَا أَخَذَ الْمَالَ، أَمِنْ حَلَالٍ أَمْ مِنْ حَرَامٍ.»
Türkçe Metin:
Ebu Hüreyre’den (ra) nakledildiğine göre Nebi şöyle buyurmuştur: “Öyle bir zaman gelecek ki bir kişi kazancının helal mi yoksa haram mı olduğuna aldırmayacak.”
(Buhârî, Büyû’, 16.)
Kazancın Hesabı Nerede Kaldı?
> “Öyle bir zaman gelecek ki kişi, kazancının helal mi haram mı olduğuna aldırış etmeyecek.”
(Buhârî, Büyû’, 16)
Resûlullah Efendimiz (s.a.v.), bu hadis-i şerifte ümmetin manevi yıkımının habercisi olan bir zaafı haber veriyor: Helal-haram hassasiyetinin silinmesi. Bu, sadece bireysel bir ahlak problemi değil, toplumun kökünü kurutan bir inanç aşınmasıdır.
Kazancın Helalliği Neden Önemlidir?
Helal kazanç; kulun Rabbine karşı takvasının, imanının, ahiret şuurunun göstergesidir. Haram kazanç ise ibadetleri zehirler, duaları reddettirir, nesli ifsat eder ve toplumun temelini çürütür.
Bugün Bu Hadisin Gerçekleştiği Zamanlardayız
1. Faiz Normalleşti: Bankacılık sistemine entegre olmuş zihinler için artık “faiz” tabusu kalmadı. Kar-zarar ortaklığı yerine faizli borçlanma sistemleri tercih ediliyor.
2. Rüşvetin Adı “Hediye” Oldu: Harama kapı açan ilişkiler süslenip meşrulaştırılıyor. İş takibi, makam pazarlığı, usulsüzlükler birer “gelenek” haline geldi.
3. Ticarette Aldatma Yaygınlaştı: Ölçüde, tartıda, kalitede dürüstlük değil; “müşteriyi nasıl kandırırım?” mantığı hâkim.
4. İnternette Haramın Hızı Artı: Dijital dünyada kazançlar, içerik üretimi, reklam anlaşmaları üzerinden helal-haram çizgileri silikleşti. Harama çağıran bir içerikle milyonlar kazanmak, artık sorgulanmaz hale geldi.
5. Geçim Kaygısıyla Haram Bahane Ediliyor: “Mecburum”, “herkes böyle yapıyor”, “sistem buna zorluyor” gibi bahanelerle haram işleniyor, ardından vicdan susturuluyor.
Bu Gidişatın Bireysel ve Toplumsal Zararları
Kalp Kararıyor: Haram kazanç kalbi mühürler, ruhu zehirler. İnsanda hayâ ve vicdan zayıflar.
İbadetlerin Tesiri Kaybolur: Haram lokma ile kılınan namazda huşû, edilen duada kabul zayıflar.
Toplumda Güven Kaybolur: Ticarette, iş ilişkilerinde güven ortadan kalkar. Herkes birbirinden kuşku duyar.
Nesil Bozulur: Haram kazançla büyüyen nesil, haramı meşru görmeye başlar. Değerler aşınır.
Çözüm ve Tavsiyeler
Helal kazancı kutsamak: Kazancı az da olsa helal olanı yüceltmek ve bu bilinci yaymak.
Faizden kaçınmak: Alternatif finans sistemlerine yönelmek, gerekirse yavaş büyümeyi göze almak.
Ticarette dürüstlük: “Bizi aldatan bizden değildir” hadisini şiar edinmek.
Ailede bilinç inşası: Çocuklara erken yaşta helal-haram çizgileri öğretilmeli.
Sistemli denetim ve ıslah: Toplumsal ölçekte, ekonomik sistemlerin İslamî değerlerle uyumlu hale getirilmesi gerekir.
Özet:
Bu makalede, Peygamber Efendimiz’in (s.a.v.) helal-haram hassasiyetinin kaybolacağına dair uyarısı, günümüzle mukayeseli şekilde ele alındı. Faiz, rüşvet, aldatıcı ticaret ve dijital haram kazançlar örnek gösterilerek, bu hassasiyetin yitirilişinin bireysel ve toplumsal etkileri açıklandı. Kazançta helal-haram ayrımının imanî bir mesele olduğu, çözümün ise bilinçli bir duruş ve sistemli ıslahla mümkün olacağı vurgulandı.
