Risale-i Nur Külliyatı’nda geçen taayyün ve temeyyüz kelimeleri
Risale-i Nur Külliyatı’nda geçen taayyün ve temeyyüz kelimeleri,
Bediüzzaman Said Nursi’nin tefekkür sisteminde önemli kavramlar olup varlıkların yaratılışı, Allah’ın isim ve sıfatlarının tecellileri, ve bu tecellilerin farklılıkları üzerinden yapılan derin bir anlam dünyasına işaret eder.
- Taayyün (Belirginleşme, Tezahür):
Köken: Arapça “a-y-n” kökünden türemiştir. “Ayan olmak, belirginleşmek, varlık kazanmak, görünür hale gelmek” anlamına gelir.
Risale-i Nur’daki Anlamı:
Taayyün, Allah’ın isim ve sıfatlarının yaratılmışlar üzerinde belirginleşmesi, görünür hale gelmesi ve ayan olması anlamında kullanılır. Her bir varlık, Allah’ın bir isminin veya sıfatının tecellisiyle taayyün eder, yani varlık kazanır ve belirginleşir.
Örneğin:
Bir çiçek Allah’ın Cemil (güzel) ve Rezzak (rızık veren) isimlerinin taayyünüyle ortaya çıkar.
İnsan, Allah’ın Halık (yaratıcı) ve Alim (bilgi sahibi) isimlerinin daha kapsamlı bir taayyünü olarak yaratılmıştır.
Tefekkür açısından: İnsan, kainattaki her bir varlığı bir ayine (ayna) olarak görüp Allah’ın isimlerinin nasıl tecelli ettiğini idrak edebilir.
Temeyyüz (Farklılaşma, Ayrışma):
Köken: Arapça “m-y-z” kökünden türemiştir. “Ayrılmak, farklılaşmak, seçkinleşmek” anlamına gelir.
Risale-i Nur’daki Anlamı:
Temeyyüz, Allah’ın yaratılıştaki çeşitliliğini ve bu çeşitlilikteki hikmet ve farklılıkları ifade eder. Her bir varlık, diğerlerinden farklı bir surette yaratılmış ve Allah’ın isim ve sıfatlarının farklı bir yansımasını taşımaktadır.
Örneğin:
İnsanlar birbirinden farklı özelliklerle yaratılmıştır; bu temeyyüz, Allah’ın Musavvir (şekil veren) ve Hakim (hikmet sahibi) isimlerinin tecellisidir.
Kâinatta her bir varlık, kendi özel sureti ve görevleriyle diğerlerinden temayüz eder, yani ayrışır ve tanınır hale gelir.
Tefekkür açısından: Bu farklılaşma, Allah’ın isim ve sıfatlarının sonsuzluğunu ve tecellilerindeki çeşitliliği anlamak için bir anahtardır.
Taayyün ve Temeyyüz’ün Bağlantısı:
1. Taayyün: Bir varlığın Allah’ın isim ve sıfatlarından biriyle görünür hale gelmesi, belirginleşmesi.
Örnek: Bir çiçeğin güzel bir renkte yaratılması Allah’ın Cemil isminin taayyünüdür.
2. Temeyyüz: Bu varlığın diğer varlıklardan farklı özelliklere sahip olarak ayrışması.
Örnek: Aynı türden çiçeklerin bile farklı renk ve şekillerde yaratılması, Allah’ın Musavvir ismiyle temeyyüz ettirilmesidir.
Risale-i Nur’da Bu Kavramların Derinliği:
Bediüzzaman, kainatı bir “kitap” ve her bir varlığı bu kitabın birer “ayet”i olarak görür. Taayyün ve temeyyüz, bu kitabın nasıl yazıldığını, her bir varlığın nasıl özel bir anlam ve mesaj taşıdığını açıklamak için kullanılan iki önemli kavramdır:
Taayyün, Allah’ın isim ve sıfatlarının yansımasıyla varlıkların meydana gelişi.
Temeyyüz, bu varlıkların birbirinden farklı özelliklerle yaratılıp anlam dünyasında özel bir yer edinişi.
Özetle:
Taayyün: Allah’ın isim ve sıfatlarının varlıklarda belirginleşmesi ve tecelli etmesi.
Temeyyüz: Varlıkların bu tecellilerle diğer varlıklardan farklılaşarak seçkin hale gelmesi.
Bu iki kavram, yaratılışın hem birliği hem de çeşitliliğini anlamak için önemli birer anahtardır ve Allah’ın sonsuz isim ve sıfatlarının kâinat üzerindeki yansımalarını tefekkür etmeye davet eder.
@@@@@@@
- Risale-i Nur Külliyatı’nda Teşekkül kelimeleri ve anlamları.
Teşekkül kelimesi, Risale-i Nur Külliyatı’nda sıkça geçen ve özellikle yaratılış, varlıkların düzenlenmesi ve şekillenmesi bağlamında kullanılan bir kavramdır. Kelime, şekillenmek, oluşmak, belli bir düzen ve forma kavuşmak anlamlarını taşır ve genellikle yaratılışın ilahi hikmetini ve düzenini açıklamak için kullanılır.
Teşekkül kelimesinin kökeni:
Köken: Arapça “ş-k-l” kökünden türetilmiştir.
Anlamı:
Bir şeyin şekil alması, düzenlenmesi, belirli bir form kazanması.
Maddi ya da manevi bir düzen içinde meydana gelme.
Risale-i Nur’da Teşekkül’ün Anlamları ve Kullanımı:
Kâinattaki İlahi Sanat ve Düzen:
Risale-i Nur’da teşekkül, Allah’ın yaratma fiilindeki düzeni, hikmeti ve sanatını ifade eder. Varlıkların her birinin, Allah’ın isim ve sıfatlarının tecellileri ile şekillendiği, bir düzene girdiği anlatılır.
Örnek: Kâinattaki yıldızların düzeni, güneş sistemi, bir çiçeğin büyüyüp şekil alması gibi her bir oluşum, Allah’ın kudret ve hikmetinin bir eseridir. Bu oluşumlara teşekkül denir.
2. Varlıkların Yaratılış Aşamaları:
Teşekkül kelimesi, bir varlığın ilk halinden nihai formuna kadar geçirdiği süreçleri ifade eder. Örneğin, insanın anne karnında safhalar hâlinde şekil alması, Allah’ın yaratma fiilinin bir göstergesidir.
Kur’an’daki bağlantı: Bu bağlam, Kur’an’da insanın yaratılışı ile ilgili ayetlerle de ilişkilidir: “Sonra onu bir nutfeden bir alakaya (embriyoya) dönüştürdük…” (Müminun, 14).
3. İlahi İsimlerin Tecellisi:
Risale-i Nur’da her varlık, Allah’ın isimlerinin tecellisiyle şekil alır, yani teşekkül eder. Örneğin:
Bir çiçek Cemil (güzellik) isminin tecellisiyle güzellik teşekkül ettirir.
Dağların ihtişamı, Allah’ın Celil isminin teşekkülüdür.
Tefekkür açısından: İnsan bu teşekkülleri görerek Allah’ın varlık ve birlik delillerini idrak eder.
- Manevi Teşekkül:
Sadece fiziksel varlıklar değil, manevi yapılar da teşekkül eder. İnsan kalbindeki iman, duygular, akıl ve ruh gibi manevi unsurlar da ilahi hikmetle şekillenmiştir.
Risale-i Nur’da, iman ve tefekkürle insanın manevi yapısının teşekkül etmesi sıkça vurgulanır.
Teşekkül’ün Risale-i Nur’daki Derinliği:
1. Yaratılış ve Süreklilik:
Kâinattaki her şeyin ilahi bir hikmet ve düzenle sürekli bir yaratılış içinde olduğu ifade edilir. Teşekkül, bu yaratılışın bir parçasıdır.
Örneğin, mevsimlerin oluşumu, gece ve gündüzün teşekkülü, Allah’ın yarattığı düzenin işleyişine işaret eder.
2. İnsan ve Kâinatın Aynalığı:
Risale-i Nur’a göre, insan kâinatın küçük bir misal-i musaggarıdır (küçük bir örneği). İnsan bedenindeki organlar ve hücreler de ilahi hikmetle teşekkül etmiştir.
3. Allah’ın Kudret ve İlmi:
Her varlığın teşekkülü, Allah’ın sonsuz kudretine ve ilmine işaret eder. Bu teşekküller, Allah’ın Halık (yaratıcı) ve Hakim (hikmet sahibi) isimlerinin tecellileridir.
Örnekler:
Bir ağaç: Köklerinden yapraklarına kadar ilahi bir ölçüyle teşekkül etmiştir. Bu, Allah’ın Musavvir (şekil veren) isminin eseridir.
Bir insan: Anne karnında yaratılışı ve organlarının düzenlenmesi, Allah’ın Mukaddir (ölçü koyan) ve Şafi (şifa veren) isimlerinin teşekkülüdür.
Bir sistem: Güneş sistemi gibi düzenli sistemler, Allah’ın Kadir (güç sahibi) ve Rab (terbiye edici) isimlerinin tecellileridir.
Sonuç:
Teşekkül, Risale-i Nur’da yaratılışın hikmetini ve düzenini ifade eden bir kavramdır. Hem maddi hem de manevi varlıkların ilahi isimlerin tecellileriyle belirli bir forma kavuşmasını ve bu süreçteki hikmeti anlatır. İnsan, kâinattaki bu teşekkülleri tefekkür ederek Allah’ın büyüklüğünü idrak etmeye çağrılır.
Taayyün
https://kulliyat.risaleinurenstitusu.org/arama/Taayy%c3%bcn
Temeyyüz
https://kulliyat.risaleinurenstitusu.org/arama/Te%c5%9fekk%c3%bcl
Teşekkül
https://kulliyat.risaleinurenstitusu.org/arama/Te%c5%9fekk%c3%bcl
