Tesbitler – islam bilgi arşivi

Bediüzzaman Said Nursî’nin, “Zaman tarikat zamanı değil, imanı kurtarmak zamanıdır” sözü, hem Risale-i Nur hizmetinin temel misyonunu hem de tarikat anlayışından farkını ortaya koyan önemli bir ifadedir. Bu söz, onun yaşadığı dönemdeki şartlar, İslam dünyasının ihtiyaçları ve insanların manevi durumları göz önüne alınarak söylenmiştir. Risale-i Nur hizmeti, iman hakikatlerini ön plana alarak toplumun manevi kalkınmasını hedeflerken, tarikat hizmeti daha çok bireyin manevi olgunlaşmasına odaklanır.

Tarihsel ve Sosyal Arka Plan

Bediüzzaman Said Nursî, Osmanlı Devleti’nin çöküş süreci ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş yıllarında yaşamıştır. Bu dönem, İslamî değerlerin toplumda zayıfladığı, materyalist felsefelerin ve pozitivizmin yaygınlaştığı bir dönemdir. İnsanlar arasında iman zaafları artmış, dinî hayat gerilemiş ve modernleşme adı altında birçok manevi değer yıpratılmıştır.

Böylesi bir dönemde Bediüzzaman, İslam’ın temel esaslarını yani iman hakikatlerini öncelikli olarak ele almayı ve insanların imanlarını kurtarmayı bir zaruret olarak görmüştür. Ona göre, iman temelleri sağlamlaşmadan tasavvufun derinliklerine yönelmek veya bireysel manevi kemalâtı öncelemek, bu şartlar altında ikinci planda kalması gereken bir hedef olmuştur.

Risale-i Nur Hizmetinin Temel Yaklaşımı

Risale-i Nur hizmeti, doğrudan Kur’an-ı Kerim’den ilham alarak hazırlanmış ve insanların imanlarını güçlendirmeyi amaçlayan bir irşad hareketidir. Bu hizmetin temel özellikleri şunlardır:

1. İman Hakikatlerini Önceliklendirme:
Risale-i Nur, insanların imanlarını güçlendirmek, şüphelerini gidermek ve Kur’an’ın mesajını modern dünyaya uygun bir şekilde açıklamak üzere yazılmıştır. Bediüzzaman’a göre, iman olmadan hiçbir manevi kemal mümkün değildir.

2. Akıl ve Kalp Dengesine Hitap:
Risale-i Nur, akıl ve kalp dengesini gözeterek, iman hakikatlerini akıl yoluyla izah eder ve aynı zamanda kalbi tatmin eden bir manevi derinlik sunar.

3. Toplumsal Manevi Kalkınma:
Bireysel bir yolculuktan ziyade, toplumun genelinde manevi bir uyanış hedeflenir. Risale-i Nur hizmeti, insanların sadece kendilerini değil, çevrelerini de aydınlatmalarını amaçlar.

4. Maneviyatın Evrensel Boyutu:
Risale-i Nur, tasavvufun bir mektep veya tarikat ortamında sunulan bireysel terbiye metodundan farklı olarak, geniş kitlelere hitap eden bir metodoloji sunar.

Tarikat Hizmeti ve Amacı

Tarikatlar, İslam’ın manevi boyutunu temsil eden tasavvuf ekolleridir ve bireyin Allah’a yakınlaşmasını, manevi olgunlaşmasını ve ahlaki terbiyesini hedefler. Bu hizmetin özellikleri şunlardır:

1. Mürşid-Mürit İlişkisi:
Tarikatlarda bireyin manevi yolculuğunda bir mürşid (manevi rehber) eşliğinde ilerlemesi esastır. Mürşid, müridi nefsani arzulardan arındırır ve Allah’a yaklaşmasına yardımcı olur.

2. Zikir ve Ribat:
Tarikatlar, genellikle zikir, tefekkür ve rabıta gibi manevi pratiklere dayanır. Bireyin manevi hâlini geliştirmek için bu yöntemler uygulanır.

3. Bireysel Manevi Kemalat:
Tarikatlar, bireyin Allah’a yakınlaşmasını ve manevi olgunluğa ulaşmasını hedefler. Daha bireysel bir yönü vardır ve toplumsal boyut genellikle ikinci plandadır.

Risale-i Nur Hizmeti ile Tarikat Hizmetinin Farkları

1. Hedef Kitle ve Metodoloji:

Tarikatlar, bireysel manevi terbiye ve olgunlaşmayı hedeflerken; Risale-i Nur, iman hakikatlerini geniş kitlelere ulaştırmayı hedefler.

Risale-i Nur’da bire bir irşattan ziyade, yazılı eserlerle tüm insanlığa hitap eden bir hizmet anlayışı vardır.

2. Zamanın İhtiyaçlarına Uygunluk:

Bediüzzaman, tarikatların bireysel manevi olgunlaşmayı öncelediğini, ancak modern çağda iman zaaflarının yaygınlaşması nedeniyle önceliğin imanı kurtarmak olması gerektiğini belirtmiştir.

Risale-i Nur, zamanın ihtiyaçlarına cevap veren bir yöntemle iman esaslarını açıklamaya odaklanır.

3. Zikir ve Manevi Pratik:

Tarikatlar zikir, rabıta ve ritüel pratiklerle manevi bir terbiye sunarken; Risale-i Nur, zikir yerine tefekkürü, akıl ve kalp yoluyla iman hakikatlerini kavramayı ön plana çıkarır.

4. Evrensellik ve Yaygınlık:

Risale-i Nur hizmeti, zaman ve mekân sınırı tanımadan geniş kitlelere hitap eder.

Tarikatlar, daha çok bireysel veya grup temelli manevi eğitim sunar.

Sonuç

Bediüzzaman Said Nursî’nin “Zaman tarikat zamanı değil, imanı kurtarmak zamanıdır” sözü, Risale-i Nur hizmetinin dönem şartlarına uygun bir manevi hareket olduğunu ortaya koyar. Tarikatlar bireyin Allah’a yakınlaşmasını ve manevi olgunluğunu hedeflerken, Risale-i Nur hizmeti, iman hakikatlerini güçlendirme ve toplumu manevi olarak kalkındırma amacını taşır. Bu fark, her iki yöntemin birbirine rakip olmadığını, aksine farklı ihtiyaçlara yönelik tamamlayıcı hizmetler sunduğunu gösterir.