Hizmet Rehberi
Hizmet Rehberi
Bu eser, “Risale-i Nurun Meslek ve Meşrebi” alt başlığıyla, Bediüzzaman Said Nursi’nin Risale-i Nur hizmetindeki temel düsturlarını, yol haritasını ve hizmet anlayışının esaslarını beyan eden bir derlemedir. Kitap, yapısal olarak iki ana kısımdan müteşekkildir:
1. Mukaddime (Giriş Bölümü)
Eserin ilk kısmı, “Nur Talebeleri” imzasıyla kaleme alınmış bir mukaddimedir. Bu bölüm nispeten kısa olup (yaklaşık 3 sayfa), eserin telif gayesini ve ehemmiyetini izah eder.
• Gayesi: Bu mukaddimede, Risale-i Nur dairesinin çok genişlediği ve bu hizmete çok farklı mizaç ve düşüncelere (muhtelif efkâr) sahip kişilerin dahil olduğu belirtilir.
• İhtiyaç: Bu genişlemeden dolayı, Hazret-i Üstad Bediüzzaman Said Nursî’nin meslek ve meşrebine dair Kur’an’dan ders aldığı hakikatlerin, hizmette bulunanlar için “daima tazelenen bir ders” ve “değişmez düstur” olarak neşredilmesine ihtiyaç hasıl olduğu ifade edilir.
• Temel Vurgu: Mukaddime, Üstad’ın mesleğinin “Sıddikiyet mesleği” olduğunu ve “azami ihlâs, azami sadakat ve âzami fedakârlık” manasını ihtiva ettiğini vurgular. Rıza-yı İlahi’ye ve muvaffakiyete ancak bu düsturlara uymakla nail olunabileceği belirtilir.
2. Asıl Metin (Derleme Mektup ve İzahlar)
Eserin geri kalan tamamı ve en hacimli bölümü, doğrudan Bediüzzaman Said Nursi’nin Risale-i Nur Külliyatı’nın farklı yerlerinden (hususan mektuplardan) alınan ve hizmetin esaslarını vaz’ eden metinlerin bir araya getirilmesinden oluşur.
Bu ana bölüm, kendi içinde fasıllara ayrılmamış olsa da, muhteva olarak şu temel mihverler etrafında toplanmıştır:
🎯 İhlâsın Esasları
Kitabın en temel ve tekrar eden vurgusu ihlâstır.
• Hizmette en mühim esasın , en büyük kuvvetin ve en makbul şefaatçinin ihlâs olduğu belirtilir.
• Cenab-ı Hakk’ın rızasının, takipçilerin çokluğu (kesret-i etba) veya dünyevi muvaffakiyet ile değil, sadece ihlâs ile kazanılabileceği ifade edilir.
• Hizmet edenin vazifesinin sadece tebliğ olduğu , kabul ettirmenin ve halkı toplamanın Cenab-ı Hakk’ın vazifesi olduğu , buna karışmanın ihlâsı kıracağı vurgulanır.
• Bir zerre ihlâslı amelin, hâlis olmayan batmanlarca amele tercih edildiği belirtilir.
🚫 Ene, Enaniyet ve Gururdan Terk
İhlâsı kazanmanın ve muhafaza etmenin yolu olarak ene ve enaniyetin (egoların) terk edilmesi gösterilir.
• Mesleğin temelinde “benlik, enaniyet, şan ve şeref” gibi hallerden “öldürücü zehir gibi” kaçmak olduğu belirtilir.
• “Tevâzu, mahviyet ve terk-i enaniyet” bu zamanda ehl-i hakikate “lâzım ve elzemdir”.
• Ehl-i hakikatin daima “kusurunu görmek ve nefsini itham etmek” gerektiği ifade edilir.
• Hizmetkârlık, makamlara tercih edilir: “Kutbiyet de verilse ihlâs için hizmetkârlığı tercih eder.”.
🤝 Uhuvvet (Kardeşlik) ve Tesanüd (Dayanışma)
Mesleğin şahıs merkezli değil, kardeşlik merkezli olduğu vurgulanır.
• Mesleğin “uhuvvet” (kardeşlik) olduğu, kardeşin kardeşe peder veya mürşid vaziyeti takınamayacağı belirtilir.
• Müminler arasındaki ihtilaf ve rekabetin hizmeti nasıl baltaladığı izah edilir ve “sıkı bir tesanüdle el ele, omuz omuza veriniz” emri hatırlatılır.
• Düşmanların hücumu anında dâhilî adavetleri bırakmanın ehemmiyeti ve müminlerin ihtilafından zalimlerin istifade edeceği uyarısı yapılır.
🏛️ Şahs-ı Mânevî Vurgusu
Hizmet Rehberi’nde, başarının ve kuvvetin ferdi şahıslardan değil, cemaatin şahs-ı mânevîsinden kaynaklandığı fikri esastır.
• Bu zamanın “cemaat zamanı” olduğu , ferdî dehanın cemaatin şahs-ı mânevîsi karşısında mağlup düşeceği belirtilir.
• Bâki hakikatlerin “fâni ve âciz ve sukut edebilir şahsiyetlere bina edilmez” olduğu ifade edilir.
• Kişinin kendi “buz parçası” hükmündeki enaniyetini, “büyük bir havuza” (şahs-ı mânevîye) atıp eritmesi gerektiği anlatılır.
⚡️ Siyasetten ve Dünyevi Gayelerden İçtinab (Uzak Durma)
Kitapta en net sınırların çizildiği alanlardan biri de hizmetin dünyevi ve siyasi cereyanlarla olan bağlantısıdır.
• Risale-i Nur’un “şefkat, hakikat, hak” gibi esasları sebebiyle siyasetten menedildiği kesin bir dille ifade edilir.
• Bunun iki temel sebebi izah edilir:
• İhlâsın Bozulması: Siyasi cereyanlara girmek, hakaik-i imaniyeyi dünyaya âlet etmek anlamına gelir ki bu, Rıza-yı İlahi’den başka bir gaye olamayacağı esasına aykırıdır.
• Şefkatin İhlali: Siyasi mücadelelerde, “birisinin hatasiyle, başkası… cezaya müstehak olmaz” olan İlahi düstur çiğnenir. Tarafgirlik hissiyle masumların (ihtiyar, kadın, çocuk) hakkı ve hukuku zayi olur, bu da “eşedd-i zulüm”dür.
• Risale-i Nur’un dünya işlerine “âlet olamaz, siper edilmez” olduğu belirtilir.
Özetle, “Hizmet Rehberi”, Risale-i Nur hizmetinin nasıl bir anlayışla yapılması gerektiğini, tehlikelerin neler olduğunu ve başarının sırrının (Rıza-yı İlahi’nin) hangi esaslara bağlı olduğunu (ihlâs, uhuvvet, enaniyeti terk ve şahs-ı mânevîye dayanmak) izah eden temel bir düstur
