Toplumu Ayakta Tutan Beş Direk
Toplumu Ayakta Tutan Beş Direk
“Bu millet ve vatan, hayat-ı içtimaiyesi ve siyasiyesi anarşilikten kurtulmak ve büyük tehlikelerden halâs olmak için beş esas lâzım ve zarurîdir:
Birincisi: Merhamet.
İkincisi: Hürmet.
Üçüncüsü: Emniyet.
Dördüncüsü: Haram ve helâli bilip haramdan çekilmek.
Beşincisi: Serseriliği bırakıp itaat etmektir. ”
Kastamonu Lâhikası
🏛️ Bir Milletin Kurtuluş Reçetesi: Merhamet, Hürmet, Emniyet, Helal-Haram Şuuru ve İtaat
🎯 Giriş: Kurtuluş Sadece Silahla Değil, Ahlakla da Gelir
Bir milletin bekası yalnızca askerî güce, zenginliğe ya da teknolojik gelişmeye bağlı değildir. Eğer içtimai yapısı çökerse, dışarıdan güçlü gibi görünen toplumlar içten içe çürür ve dağılır. Bediüzzaman Said Nursî bu tehlikeye dikkat çekerek, bir milletin anarşilikten ve büyük felaketlerden kurtulabilmesi için beş temel esas gerektiğini ifade eder.
Bu beş esas, bir toplumun sadece güvenliğini değil, ruhunu da ayakta tutan ilkelerdir.
🩷 1. Merhamet: Kalbin Medeniyetidir
Toplumun çimentosu olan merhamet, sadece bireyler arasında değil; sınıflar, nesiller ve milletler arası ilişkilerde de temel bağdır.
Zayıfa şefkat,
Düşene yardım,
Farklıya anlayış…
Bunlar varsa toplum sertliğe değil yumuşaklığa, çatışmaya değil yardımlaşmaya yönelir.
Merhametin olmadığı yerde, adalet sertleşir; toplum taşlaşır.
🙏 2. Hürmet: Büyük Küçük Herkese Saygı
Hürmet; yaşlıya, alime, ana-babaya, kamu malına ve mukaddes değerlere saygıdır. Bu kaybolursa:
Aile dağılır,
Nesil başıboşlaşır,
Devlet otoritesi çürür,
Din ve değerler hafife alınır.
Saygının bittiği toplumda itaat değil isyan, birlik değil bencillik baş gösterir. Bu yüzden hürmet; her ferdin iç dünyasındaki adabı dışarıya yansıtır.
🛡️ 3. Emniyet: Güven Olmazsa Hayat Durur
Emniyet, sadece polisle sağlanmaz. Asıl emniyet; kalplerdeki dürüstlük, dillerdeki sadakat, ellerdeki emanet duygusudur.
Kimse kimseye güvenmiyorsa, ticaret durur.
İnsan canından, malından endişe ediyorsa, hayat huzura kavuşmaz.
Sözün değeri kalmazsa, mahkemeler çözüm değil kriz üretir.
Bediüzzaman’a göre emniyet; adaletin zemini, huzurun teminatıdır.
⚖️ 4. Helal-Haram Şuuru: Vicdanın Ayarı
Helal ve haramı bilmek sadece bir dinî bilgi meselesi değildir. Toplumun ahlaki istikametini belirler. Haramdan çekinmeyen bir toplumda:
Kul hakkı çiğnenir,
Rüşvet sıradanlaşır,
Nefisler serbest kalır,
Ekonomi kirlenir.
Bu yüzden dinin helal-haram çizgisi; milletin vicdan terazisidir. Ahlaksız özgürlük, toplumu anarşiye götürür.
🧭 5. İtaat: Başıboşluk Değil, Disiplinli Hürriyet
İtaat; zorbalığa boyun eğmek değil, hukuka, nizama ve meşru otoriteye saygı göstermektir. Serseriliğin, disiplinsizliğin ve başıboşluğun kol gezdiği toplumlarda:
Eğitim çöker,
Uyuşturucu yayılır,
Suç artar.
Bediüzzaman bu noktada “serseriliği bırakmak” ifadesiyle, özgürlüğün sınırını çizer. Özgürlük başıboşluk değildir; sorumlulukla dengelenmiş davranıştır.
🌟 Sonuç: Bu Beş Temel Olmazsa, Toplum Sarsılır
Bugün bir milletin kalkınması sadece yollarla, binalarla veya savunma sanayiiyle olmaz. Eğer merhamet yoksa taşlaşırız; hürmet yoksa çözülürüz; emniyet yoksa korkarız; helal-haram ayırt edilmezse kirleniriz; itaat yoksa dağılırız.
Bu beş esas; Kur’an’dan süzülmüş, sosyal hayatın temel direkleridir. Risale-i Nur, bu esasları sadece teori değil, hayat pratiği olarak ortaya koyar.
📌 Özet:
Bediüzzaman’a göre, bir milletin anarşiden kurtulması ve ayakta kalması için beş temel esas gerekir:
- Merhamet
- Hürmet
- Emniyet
- Helal-haram şuuruyla yaşamak
- İtaat ve serseriliği terk etmek
Bu esaslar bir araya geldiğinde toplum ahlâken ve hukuken sağlam temellere dayanır.
Aksi takdirde, toplum içten çöker; maddî kalkınma dahi fayda etmez.
