Her Gün Yeni Bir Şan: Kudretin Tecellisi ve İlmin Derinliği
Her Gün Yeni Bir Şan: Kudretin Tecellisi ve İlmin Derinliği
**“كُلَّ يَوْمٍ هُوَ فِي شَأْنٍ” (Rahman, 29)
“فَعَّالٌ لِمَا يُرِيدُ” (Bürûc, 16)**
Kur’ân-ı Kerim’de geçen bu iki ayet, Allah Teâlâ’nın sürekli bir fiil, sürekli bir tasarruf, sürekli bir yaratma, idare etme ve yönlendirme hâlinde olduğunu bildirir. Bu, hem tevhid akîdesinin özüdür hem de modern bilimin gözlemlediği dinamik ve değişken kâinat gerçeğiyle mükemmel bir şekilde örtüşür.
- Tefsirî Boyut: Her Gün Yeni Bir Tecelli
İbn Abbas (ra) bu ayetin tefsirinde şöyle buyurmuştur:
> “Allah’ın her gün bir işi vardır: Hastaya şifa verir, mazlumu kurtarır, bir kavmi aziz eder, diğerini zelil eder, bir millete yağmur indirir, bir milleti kurak bırakır.”
Bu tefsir, Allah’ın zamanla kayıtlı olmadığını ama kullarının zaman içinde ihtiyaç duyduğu her hâl ile her an ilgilendiğini gösterir.
“Külli şan”, sadece fizikî hadiselerle sınırlı değildir. İnsanların kaderinden tutun da evrenin galaksilerine kadar uzanan geniş bir yelpazede tecelli eder. “Şan”, bir hâl ve fiil içinde olmak, bir işle meşgul olmak anlamındadır.
- Bilimsel Yön: Dinamik Kâinatın İlahi Dili
Modern bilim bize göstermiştir ki evren durağan değil, sürekli bir hareket ve dönüşüm içindedir.
Her saniye 4 milyon ton madde Güneş’te enerjiye dönüşmektedir.
Her hücrede saniyede binlerce işlem gerçekleşmekte, DNA kopyalanmakta, proteinler sentezlenmektedir.
Kuantum alanında “boşluk” olarak zannedilen alanlar bile enerjinin fokur fokur kaynadığı bir faaliyet alanıdır.
Bu sürekli işleyiş, bir irade ve kudret olmadan düşünülemez. Tesadüflerin bu kadar düzenli bir sistemi açıklaması mümkün değildir. İşte “كُلَّ يَوْمٍ هُوَ فِي شَأْنٍ” ayeti, bu dinamikliği bin dört yüz yıl öncesinden haber verir.
- Hikmetli ve İbretli Bir Bakış: Sen de Her Gün Bir Şan İçindesin
Bu ayet sadece Allah’ın fiillerini anlatmakla kalmaz; kula da bir yön çizer.
Sen de her gün bir hâl içindesin: Ya terakkîde, ya tedennîde. Ya istiğfarda, ya isyanda. Ya şükürde, ya gaflette.
Allah her gün bir şan üzerindeyken, kul da her gün ya Allah’a yakınlaşır ya da uzaklaşır.
Bediüzzaman Said Nursî, bu ayete Risale-i Nur’da şöyle temas eder:
> “Kâinatı her an tazeleyen, kudretini her lahzada gösteren Zât-ı Zülcelal, mahlûkatını her anda yeni tecellilerle halk eder. Bu tazelik ve devamlılık, Cenâb-ı Hakk’ın ‘Her gün bir şan üzerindedir’ sırrını izhar eder.” (bkz. Mektubat)
- Muradına Olan Diğer Ayetlerle İzah
“وَ مَا تَشَاءُونَ إِلَّا أَنْ يَشَاءَ اللَّهُ” (İnsan, 30): Siz bir şey dileyemezsiniz, ancak Allah’ın dilemesiyle…
“إِنَّ رَبَّكَ فَعَّالٌ لِمَا يُرِيدُ” (Hud, 107): Şüphesiz ki Rabbin, dilediğini yapandır.
“وَ مَا أَمْرُنَا إِلَّا وَاحِدَةٌ كَلَمْحٍ بِالْبَصَرِ” (Kamer, 50): Bizim işimiz bir anda olur; bir göz kırpması kadar çabuktur.
Bu ayetler, Allah’ın mutlak kudretini, irade bağımsızlığını ve hiçbir varlığın O’na müdahale edemeyeceğini beyan eder.
- Düşündürücü Bir Gerçek: Durağanlık Allah’ın Sünnetinde Yoktur
Her gün bir şan üzerindedir demek, statik olanın değil, dinamik olanın Allah’ın sünneti olduğudur. O halde mü’min de durağan olamaz. Çünkü:
Allah’ın fiilleri hep yenidir.
Tecellileri hep tazedir.
Kul da her an tecdid-i iman, tecdid-i niyet ve tecdid-i amel ile bu ilahi akışa uymalıdır.
Sonuç ve Özet
> Allah her an yeni bir tecelli içindedir.
Kâinat, bir fabrikanın çarkları gibi sürekli işler.
İnsan, bu düzenin merkezinde imtihan içindedir.
Ayet, hem ilahi kudreti bildirir hem de kulluğa bir uyarıdır.
Tefekkür eden insan, bu ayetle kendini sorgular: “Ben bugün hangi şan içindeyim?”
Bu ayet, evrenin İlahi bir kontrol altında olduğunu gösterdiği gibi, her bireyin de hayatını boş ve tesadüfî değil, bilinçli ve sorumlulukla yaşaması gerektiğini haykırır. Çünkü her gün bir iş vardır ve her kul da o günkü şanı ile yazılmaktadır.
⟪ÖZET⟫
“كُلَّ يَوْمٍ هُوَ فِي شَأْنٍ” ayeti, Allah’ın her an faaliyette olduğunu, kudret ve rahmetini sürekli tecelli ettirdiğini bildirir. Modern bilimde gözlemlenen evrensel dinamizmle örtüşür. “فَعَّالٌ لِمَا يُرِيدُ” ise bu kudretin mutlak olduğunu ifade eder. Ayet, insanın da hayatını boş geçirmemesi, tecdid-i iman ve amel ile her gün bir hayır yolunda olması gerektiğini bildirir.
