KURAN-I KERİM’DE ‘AZAP’ OLARAK NİTELENDİRİLEN AYETLER VE HİKMETLERİ
KURAN-I KERİM’DE ‘AZAP’ OLARAK NİTELENDİRİLEN AYETLER VE HİKMETLERİ
Kur’ân-ı Kerim, yalnızca bir rahmet kitabı değil; aynı zamanda bir uyarı, bir hatırlatma ve bir ikaz kitabıdır. O, müjdelediği gibi uyarır da. Merhamet ettiği gibi azaptan da bahseder. Çünkü insanoğlunun hem umutla hem de korkuyla dengede kalması, fıtratının gereğidir. Kur’ân’da “azap” kelimesi, Allah’ın adaletiyle tecelli eden, haddi aşanlara verilen karşılığı ifade eder. Fakat bu azap, ne bir zulümdür ne de keyfî bir cezadır. Bilakis her biri hikmetle dolu, ibret yüklü bir ilâhî ikazdır.
Azap Kavramı Ne Anlatır?
Kur’ân’da azap kelimesi; acı, sıkıntı, ceza ve ilâhî karşılık anlamlarında geçer. Genellikle hakikate sırt çeviren, peygamberleri yalanlayan, zulmü hayat tarzı haline getiren toplumlara karşı kullanılır. Amaç intikam değil; ikaz ve ıslahtır. Kur’ân’daki azap ayetleri, Allah’ın kullarını uyandırmak için çalan rahmet tokmakları gibidir.
Azap Olarak Nitelenen Bazı Ayetler ve Hikmetleri
1. “İnkâr edenlere, şiddetli bir azap vardır.”
(Bakara Suresi, 7)
Bu azap, küfrün kalpte sabit hale gelmesiyle Allah’ın kalbi mühürlemesinin neticesidir. Kalp ölü olduğunda azap kaçınılmaz olur. Bu bir cezadan çok, bir sonucu ifade eder: Hakkı gören göz kapalıysa, hakikatin ışığı azaba dönüşür.
2. “Onlara gökten bir azap gönderiverdik de hemen yere yığılıp kaldılar.”
(Şuara Suresi, 189)
Medyen halkının kıssasında geçen bu ayet, azabın bir anda, beklenmedik şekilde gelişini gösterir. Hikmeti şudur: Zalim ve azgın toplumlar gaflet uykusunda iken ansızın yakalanırlar. Çünkü vakit tükenmiş, hakikate karşı tüm kapılar kapanmıştır.
3. “Nice memleketler vardır ki, zulmediyorlardı da biz onları helâk ettik; sonra yerlerine başka kavimler getirdik.”
(Enbiya Suresi, 11)
Bu ayet, azabın toplumsal boyutunu ve tarihî yankılarını gösterir. Zalim topluluklara azap gelir, ama bu ilâhî adaletin sonucu olarak gerçekleşir. Her gelen azap, bir nesli silerken, diğerine ibret bırakır.
4. “Biz peygamberleri sadece müjdeleyici ve uyarıcı olarak göndeririz. Artık kim iman eder ve kendini düzeltirse onlara korku yoktur. Kim de yalanlar ve yüz çevirirse, işte onlar azaba uğrayacaklardır.”
(A’raf Suresi, 35–36)
Bu ayet azabın Allah’ın tercihi değil, kulun tercihinin sonucu olduğunu gösterir. Azap, haktan kaçışın bedelidir. Kur’ân bu gerçeği haber verirken, aynı zamanda bir seçim fırsatı da sunar.
Azabın Hikmetleri Nelerdir?
1. Adaletin Tecellisi
İlâhî azap, zulmün cezasıdır. Dünyada her kötülüğün karşılığını görmediğini düşünenler için Kur’ân azabı hatırlatır. Zalimlere mühlet verilir ama asla ihmal edilmezler. Allah, mutlak adildir.
2. İkaz ve Uyarı
Azap ayetleri bir nevi “dur” levhasıdır. Gafletle, hırsla, kibirle kendini kaybetmiş insanlara uyarıdır. Rahmet tokadıdır. Her azap uyarısı, geri dönüş için bir çağrıdır aslında.
3. İbret ve Ders
Kur’ân’daki azap anlatımları, sadece tarih bilgisi olsun diye değil, ibret alınsın diye anlatılır. Kavimlerin helakı, modern insanın da kalbinde yankılanmalıdır. “Onlara olan, bize de olabilir” şuuru, insanı ıslaha sevk eder.
Azap, Her Zaman Ateş mi?
Kur’ân’da azap sadece ahiret azabı değil; dünyada da şekil bulur:
Kalp huzurunun gitmesi,
Toplumların bozulması,
Ahlâkî çöküntü,
Bela ve musibetler…
Bunların her biri azabın farklı tecellileridir. Bazen azap, Allah’ın kulu terk etmesi, gaflet içinde başıboş bırakmasıdır ki, bu en korkuncudur.
Sonuç: Azap Ayetleri Korku Değil, Farkındalık İçindir
Kur’ân’daki azap anlatımları, sadece korkutmak için değil; uyanmak ve yönelmek içindir. Çünkü her “azap” uyarısı, satır aralarında bir “rahmet” çağrısı taşır.
“Dön, vazgeç, affolunursun” diyen bir ses vardır her azap ayetinde. Çünkü Allah, azabı dileyen değil; rahmeti yayandır. Ama kul tercihini zulümden, inkârdan yana kullanırsa, azap da hak olur.
Ey insan!
Kur’ân’daki azap ayetleri seni korkutmasın; seni uyandırsın. Çünkü o azaplar, senin içindeki merhamete, vicdana ve hakka çağrıdır.
Ve unutma… Azap, yalnız zulme razı olanadır.
