Teslis inancının dine,akla,bilgi ve belgeye aykırı olduğunun delil ve isbatları nelerdir?
Teslis inancının dine,akla,bilgi ve belgeye aykırı olduğunun delil ve isbatları nelerdir?
Teslis (Üçleme) inancı, Hristiyanlıkta Tanrı’nın tek bir özde (cevherde) Baba, Oğul (İsa Mesih) ve Kutsal Ruh olmak üzere üç farklı kişide var olduğu doktrinidir. Bu inancın dine (özellikle İslam’a göre), akla, bilgi ve belgeye (özellikle Kitab-ı Mukaddes’in bazı yorumlarına göre) aykırı olduğuna dair çeşitli deliller ve argümanlar öne sürülmüştür. Başlıcaları şunlardır:
1. İslam Dini Açısından Aykırılık Delilleri:
Tevhid İnancına Aykırılık: İslam’ın temel taşı olan Tevhid inancı, Allah’ın mutlak birliğini, eşsizliğini, bölünmezliğini ve hiçbir ortağı veya çocuğu olmadığını vurgular. Teslis inancı, Tanrı’ya ortaklar koşmak (şirk) olarak kabul edilir ve İslam’da en büyük günah sayılır.
Kur’an Ayetleri: Kur’an-ı Kerim’de teslis inancını açıkça reddeden ve eleştiren birçok ayet bulunur:
İhlas Suresi (112:1-4): “De ki: O Allah birdir. Allah Samed’dir (her şey O’na muhtaçtır, O kimseye muhtaç değildir). O doğurmamış ve doğrulmamıştır. Hiçbir şey O’na denk değildir.” Bu sure, Allah’ın doğurmadığını ve doğrulmadığını belirterek Baba-Oğul ilişkisini reddeder.
Nisa Suresi (4:171): “Ey Kitap ehli! Dininizde aşırı gitmeyin ve Allah hakkında, gerçekten başkasını söylemeyin. Meryem oğlu İsa Mesih, ancak Allah’ın resulüdür, (O’nun) Meryem’e ulaştırdığı ‘kün=ol’ kelimesi(nin eseri)dir, O’ndan bir ruhtur. Şu halde Allah’a ve peygamberlerine iman edin. ‘(Tanrı)1 üçtür’ demeyin. Kendi iyiliğiniz için buna son verin. Allah, ancak bir tek ilahtır. O, çocuk sahibi olmaktan yücedir…” Bu ayet doğrudan “üçtür” demeyi yasaklar ve İsa’nın Allah’ın oğlu değil, elçisi olduğunu belirtir.
Maide Suresi (5:73): “Andolsun, ‘Allah, üçün üçüncüsüdür’ diyenler kesinlikle kâfir oldu. Oysa tek bir ilahtan başka ilah yoktur. Eğer dediklerinden vazgeçmezlerse, andolsun onlardan inkâr edenlere elbette elem dolu bir azap dokunacaktır.” Bu ayet, teslis inancını doğrudan küfür (inkar) olarak nitelendirir.
Hz. İsa’nın Konumu: İslam’a göre Hz. İsa, Allah’ın kelimesi ve ruhuyla yarattığı, Meryem’den babasız dünyaya gelen, mucizeler gösteren ulu’l-azm peygamberlerden biridir. Ancak o, ilah veya Allah’ın oğlu değil, Allah’ın kulu ve elçisidir.
2. Akıl ve Mantık Açısından Aykırılık Delilleri:
Matematiksel ve Mantıksal Çelişki: “Bir”in aynı anda nasıl “üç” olabileceği ve “üç”ün nasıl aynı anda “bir” olabileceği sorusu, temel mantık ve matematik prensiplerine aykırı görünmektedir. Eleştirmenler, bunun akılla kavranması mümkün olmayan bir çelişki olduğunu savunur. Hristiyan teologlar bunun bir “sır” olduğunu belirtse de, mantıksal tutarlılık açısından sorgulanır.
Tanım Zorlukları: Üç farklı “kişi”nin (hipostaz/persona) tek bir bölünemez “öz”ü (ousia/substantia) nasıl paylaştığı felsefi olarak karmaşıktır. Üç ayrı bilinç veya irade nasıl tek bir Tanrı olabilir? Öz bölünmeden veya kişiler arasındaki ayrım ortadan kalkmadan bu nasıl mümkündür? Bu sorular, doktrinin akılla tam olarak açıklanmasının zorluğunu gösterir.
Tevhidin Kolaylığı: İslamdaki gibi tek tanrıcılık, Tanrı’nın birliği konusunda teslise göre daha kolay ve akla yatkın bir açıklama sunar.
3. Bilgi ve Belge (Kitab-ı Mukaddes) Açısından Aykırılık Delilleri:
“Teslis” Kelimesinin Yokluğu: “Teslis” veya “Üçleme” kelimesi Kitab-ı Mukaddes’in (Yeni ve Eski Ahit) hiçbir yerinde geçmez. Doktrin, daha çok İsa’dan sonraki yüzyıllarda kilise konsillerinde (özellikle 325 İznik ve 381 Konstantinopolis Konsilleri) formüle edilmiş ve geliştirilmiştir.
Eski Ahit’in Vurgusu: Yahudilerin kutsal metni olan Eski Ahit (Tanah), Tanrı’nın mutlak birliğini güçlü bir şekilde vurgular (Örn: Tesniye 6:4 “Dinle, ey İsrail! Tanrımız RAB tek RAB’dir.”). Eleştirmenler, teslisin bu temel monoteist anlayıştan bir sapma olduğunu iddia eder.
İsa’nın Kendi Sözleri ve Eylemleri: İncillerde İsa’nın kendisini Baba’dan (Tanrı’dan) ayrı ve O’na tabi gösterdiği pasajlar bulunur:
“Baba benden büyüktür.” (Yuhanna 14:28)
Sık sık Baba’ya dua etmesi.
Dünyanın sonunun saatini kendisinin değil, sadece Baba’nın bildiğini söylemesi (Markos 13:32).
İsa’nın kendisi için hiçbir zaman açıkça “Ben Tanrı’yım, bana tapının” demediği, aksine tek gerçek Tanrı’ya ibadeti vurguladığı belirtilir (Örn: Markos 12:29).
Ayetlerin Yorum Farklılıkları: Teslisi desteklemek için kullanılan bazı ayetler (örn: Matta 28:19’daki vaftiz formülü, Yuhanna 1:1 “Kelam Tanrı’ydı”) farklı şekillerde yorumlanabilir ve teslis karşıtları (Üniteryenler, Yehova Şahitleri, Müslümanlar vb.) bu ayetlerin daha sonra formüle edilen üçlü birlik dogmasını açıkça ifade etmediğini savunur. Örneğin, Yuhanna 1:1’deki “Theos” kelimesinin artikelsiz kullanılmasının “tanrısal” veya “ilahi bir varlık” anlamına gelebileceği, mutlak “Tanrı” (Ho Theos) ile aynı olmadığı iddia edilir.
Tarihsel Gelişim: Doktrinin İsa’dan yüzyıllar sonra, uzun tartışmalar ve siyasi etkiler altında şekillenmesi, onun İsa’nın orijinal ve net öğretisi olmadığı yönündeki argümanları güçlendirir.
Bu argümanlar, teslis inancının İslam teolojisi, felsefi mantık ve Kitab-ı Mukaddes’in belirli yorumları açısından neden sorunlu veya kabul edilemez görüldüğünü açıklamaktadır.
***********
Teslis inancının dine,akla,bilgi ve belgeye aykırı olduğunun delil ve isbatları nelerdir?
Teslis inancı, Hristiyanlıkta Tanrı’nın Baba, Oğul ve Kutsal Ruh olmak üzere üçlü bir yapıdan oluştuğunu savunan doktrindir. Ancak bu inanç hem ilahi kaynaklar hem akıl hem de tarihsel belgeler açısından eleştirilmiştir. İşte bu konudaki delil ve ispatlar:
1. Dine Aykırılığı
a) Tevhid İnancına Aykırılığı
İslam açısından: Kur’an-ı Kerim, Allah’ın birliğini kesin bir şekilde ortaya koyar ve Teslis inancını reddeder:
“Ey Kitap Ehli! Dininizde haddi aşmayın ve Allah hakkında ancak gerçeği söyleyin. Meryem oğlu İsa Mesih, sadece Allah’ın elçisi ve Meryem’e ulaştırdığı kelimesi ve ondan bir ruhtur. O hâlde Allah’a ve peygamberlerine iman edin, ‘Üçtür’ demeyin! Bundan vazgeçin, sizin için hayırlıdır. Allah ancak bir tek ilahtır.” (Nisâ, 4/171)
Hristiyan kaynakları açısından: İncil’in ilk bölümlerinde açıkça Teslis’ten bahsedilmez. Aksine, Teslis inancı sonradan, özellikle İznik Konsili (325) ile kilise tarafından resmi doktrin hâline getirilmiştir.
b) Hz. İsa’nın Kendi Beyanları
Hz. İsa, kendisini Allah olarak tanımlamamış, aksine Allah’ın gönderdiği bir peygamber olarak tanımlamıştır:
“Ve bu, ebedî hayattır ki, onlar seni, tek gerçek Tanrı’yı ve senin gönderdiğin İsa Mesih’i tanısınlar.” (Yuhanna 17:3)
İncil’de birçok yerde Hz. İsa’nın dua ettiği, secdeye kapandığı ve Allah’a yalvardığı görülmektedir. Eğer İsa Tanrı olsaydı, kime dua ediyor olurdu?
2. Akla Aykırılığı
Mantık açısından çelişkili:
Eğer Tanrı üç ise, o zaman mutlak birlikten bahsedilemez.
Baba Tanrı, Oğul Tanrı ve Kutsal Ruh Tanrı ise, üç ayrı tanrı mı vardır? Eğer öyleyse, bu şirk (çoktanrıcılık) anlamına gelir.
Eğer “Üçü de bir ve aynı Tanrı” denirse, bu mantıksal olarak çelişkili bir önerme olur.
Matematiksel açıdan:
1+1+1 = 3 eder, yani üç farklı varlık anlamına gelir.
Hâlbuki tevhid inancında Tanrı tektir ve bölünemez.
3. Bilgi ve Belgeye Aykırılığı
Teslis inancı sonradan ortaya çıkmıştır:
İlk Hristiyanlar arasında Teslis inancı yoktu.
İznik Konsili (325) ve sonraki konsillerde bu inanç zorla kabul ettirilmiştir.
Arius gibi ilk Hristiyan âlimleri, Hz. İsa’nın sadece bir peygamber olduğunu savunmuş, fakat kilise tarafından aforoz edilmişlerdir.
Orijinal İncil metinleri değiştirildi:
Hz. İsa’nın getirdiği orijinal İncil elimizde yoktur.
Günümüzde dört farklı İncil bulunmaktadır ve birbirleriyle zıtlıklar ihtiva etmektedir.
Teslis inancı, sonradan İncil metinlerine eklendiği iddia edilen pasajlarla desteklenmeye çalışılmıştır.
Sonuç
Teslis inancı;
✅ Dine aykırıdır çünkü ilahi kitaplarda net bir şekilde bulunmaz.
✅ Akla aykırıdır çünkü çelişkili ve mantıksızdır.
✅ Bilgi ve belgelerle çatışır çünkü tarihsel olarak sonradan oluşturulmuştur.
Gerçek tevhid inancı, hem İslam’da hem de erken dönem Hristiyanlıkta görülen “Allah’ın tek ve bölünmez olduğu” inancıdır.
