Kuran-ı Kerim’de insan hak ve hukuki ile ilgili düstur ve ölçüler.
Kuran-ı Kerim’de insan hak ve hukuki ile ilgili düstur ve ölçüler.
Kur’an-ı Kerim, insan hak ve hukukunu gözeten bir dizi ilke ve ölçü içermektedir. Bu ilkeler, insanların onuruna, özgürlüğüne ve adaletine büyük önem verir. Aşağıda, insan haklarıyla ilgili bazı temel düsturlar ve ölçülerden bahsedilmektedir:
1. İnsanın Değeri ve Eşitliği
Her insan eşit yaratılmıştır: Kur’an, insanın en değerli varlık olarak yaratıldığını ve üstünlüğün sadece takvada olduğunu vurgular.
“Andolsun, Biz insanı şerefli kıldık.” (İsra, 17/70)
“Ey insanlar! Biz sizi bir erkekle bir dişiden yarattık… Allah katında en üstün olanınız, O’na karşı gelmekten en çok sakınanınızdır.” (Hucurât, 49/13)
2. Adalet ve Hukukun Üstünlüğü
Adaletin temel olduğu: Adaletin herkes için geçerli olduğu, haksızlık ve zulmün yasaklandığı ifade edilir.
“Allah size, emanetleri ehline vermenizi ve insanlar arasında hükmettiğiniz zaman adaletle hükmetmenizi emrediyor.” (Nisa, 4/58)
“Ey iman edenler! Adaleti titizlikle ayakta tutan ve Allah için şahitlik eden kimseler olun.” (Maide, 5/8)
3. Can Güvenliği ve Yaşam Hakkı
Yaşama hakkı kutsaldır: Haksız yere bir cana kıyılması, bütün insanlığı öldürmekle eşdeğer görülür.
“Kim bir canı öldürürse, sanki bütün insanları öldürmüş gibi olur. Kim de bir canı kurtarırsa, sanki bütün insanları kurtarmış gibi olur.” (Maide, 5/32)
4. Özgürlük ve İnanç Hakkı
Dinde zorlama yoktur: İnanç özgürlüğü esastır ve bir kişiye zorla bir din veya görüş benimsetilemez.
“Dinde zorlama yoktur. Artık doğruluk, sapıklıktan ayrılmıştır.” (Bakara, 2/256)
5. Mülkiyet Hakkı
Haksız kazanç yasaklanmıştır: Kur’an, bireylerin mal ve mülk edinme hakkını tanır ancak bu hakların adaletli yollarla elde edilmesini şart koşar.
“Birbirinizin mallarını haksız yere yemeyin.” (Bakara, 2/188)
6. Kadın ve Erkek Hakları
Kadın ve erkeğin eşitliği: Kadınlar ve erkekler, insanlık onuru bakımından eşittir; ancak biyolojik ve sosyal farklılıklara uygun hak ve sorumluluklar tanınmıştır.
“Erkeklerin kazandıklarından bir payı olduğu gibi, kadınların da kazandıklarından bir pay vardır.” (Nisa, 4/32)
7. Yetim ve Zayıfların Korunması
Yetim haklarına saygı: Yetimlerin haklarının korunması ve zayıf durumdaki insanların gözetilmesi teşvik edilir.
“Yetimin malına, erginlik çağına ulaşıncaya kadar, en güzel bir tarz dışında yaklaşmayın.” (En’am, 6/152)
8. İnsanın Özgür İradesi
İradenin korunması: İnsanlar seçimlerinde özgürdür ve baskı altına alınmaları yasaklanmıştır.
“De ki: Hak Rabbinizdendir. Artık dileyen iman etsin, dileyen inkâr etsin.” (Kehf, 18/29)
9. Zulüm ve Haksızlığın Yasaklanması
Haksızlık ve zulmün her türlüsü yasaktır: İnsanlara karşı adil davranmak bir müminin görevidir.
“Zulmedenlere meyletmeyin, yoksa size ateş dokunur.” (Hud, 11/113)
10. Mazlumlara Yardım
Mazlumları savunma görevi: Mazlumların korunması ve zalimlerin zulmüne karşı durulması emredilmiştir.
“Size ne oluyor ki, Allah yolunda ve ‘Ey Rabbimiz! Bizi bu zalim halkın içinden çıkar’ diyen zayıf erkekler, kadınlar ve çocuklar uğrunda savaşmıyorsunuz?” (Nisa, 4/75)
Bu ilkeler, Kur’an-ı Kerim’in insan haklarını koruma ve toplumsal düzeni sağlama konusundaki genel yaklaşımını özetlemektedir. İslam hukukunda bu ilkeler, bireysel ve toplumsal hakların çerçevesini çizer.
