Osmanlı ve Türk milleti
Osmanlı ve Türk milleti
Osmanlının yıkılışı, 1.dünya savaşının başlayıp, Türk devletinin kuruluşu ile birlikte başlayan süreçte Türkiye haritası ve Ortadoğu nasıl ve kim ve kimler tarafından çizildi ve belirlendi?
Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkılışı, I. Dünya Savaşı’nın ardından yaşanan süreçler, Türkiye’nin kuruluşu ve Ortadoğu haritasının belirlenmesi, uluslararası siyasi gelişmelerle dolu karmaşık bir tarih sürecidir. Bu süreçte, çeşitli antlaşmalar, konferanslar ve uluslararası ilişkiler önemli rol oynamıştır.
Osmanlı İmparatorluğu’nun Yıkılışı
1. Osmanlı İmparatorluğu’nun Çöküşü: 19. yüzyıldan itibaren Osmanlı İmparatorluğu, iç sorunlar ve dış baskılar nedeniyle zayıflamış, Birinci Dünya Savaşı’na girmesiyle birlikte imparatorluğun sonunu hazırlayan süreç hızlanmıştır.
2. I. Dünya Savaşı: 1914-1918 yılları arasında süren bu savaşta, Osmanlı İmparatorluğu Almanya’nın yanında yer almıştır. Savaşın sonunda Osmanlı, İtilaf Devletleri tarafından mağlup olmuştur.
Türkiye’nin Kuruluş Süreci
1. Mondros Ateşkes Antlaşması (30 Ekim 1918): Savaşın ardından imzalanan bu antlaşma, Osmanlı Devleti’nin fiilen sona erdiğini gösteren bir belgedir. Antlaşma, İtilaf Devletleri’ne Osmanlı topraklarını işgal etme yetkisi vermiştir.
2. Kurtuluş Savaşı: 1919-1923 yılları arasında gerçekleştirilen Kurtuluş Savaşı, Türkiye’nin bağımsızlık mücadelesidir. Bu süreçte, özellikle 23 Nisan 1920’de Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılması, yeni devletin temellerini atmıştır.
Ortadoğu Haritasının Çizilmesi
1. Sykes-Picot Antlaşması (1916): Bu gizli antlaşma, İngiltere ve Fransa arasında Osmanlı İmparatorluğu’nun Ortadoğu topraklarının paylaşımını öngörmüştür. Bu antlaşma ile, bölge haritası büyük ölçüde belirlenmiş ve yeni sınırlar çizilmiştir.
2. Balfour Deklarasyonu (1917): Bu deklarasyon, İngiltere’nin Filistin’de bir Yahudi devleti kurulmasını desteklediğini duyurmuştur. Bu durum, Filistin toprakları üzerindeki gelecekteki sınır anlaşmazlıklarının temelini atmıştır.
3. Versay Antlaşması (1919): I. Dünya Savaşı’nı sona erdiren bu antlaşma, Osmanlı İmparatorluğu’nun topraklarını parçalamış ve yeni devletlerin kuruluşuna zemin hazırlamıştır.
4. Lozan Antlaşması (1923): Türkiye’nin uluslararası alanda tanınmasını sağlayan bu antlaşma, Türkiye’nin sınırlarını belirlemiştir. Lozan, Türkiye Cumhuriyeti’nin varlığını resmen kabul eden ilk uluslararası anlaşmadır.
Sonuç
Yeni Sınırlar ve Devletler: Sykes-Picot Antlaşması ile çizilen sınırlar sonucunda Irak, Suriye, Ürdün ve Lübnan gibi yeni devletler ortaya çıkmıştır. Bu süreç, Ortadoğu’da birçok etnik ve dini grubu etkileyen sorunlara yol açmıştır.
Türkiye’nin Sınırları: Kurtuluş Savaşı sonrası imzalanan Lozan Antlaşması ile Türkiye Cumhuriyeti’nin sınırları belirlenmiş ve uluslararası alanda tanınmıştır.
Bu olaylar, yalnızca Türkiye’nin değil, aynı zamanda Ortadoğu’nun da siyasi haritasını değiştirmiştir. Bu dönemde ortaya çıkan yeni sınırlar ve devletler, günümüzdeki siyasi çatışmaların ve sosyal dinamiklerin temelini atmıştır.
@@@@@@@
Syket-Picot Anlaşmasının asıl amacı ne idi ve bu bölme ile ne amaçlandı?
Sykes-Picot Anlaşması, 16 Mayıs 1916 tarihinde, Birinci Dünya Savaşı sırasında Britanya ve Fransa arasında imzalanan gizli bir antlaşmadır. Anlaşmanın temel amacı, Osmanlı İmparatorluğu’nun topraklarının paylaşımını düzenlemektir. Bu bağlamda, Sykes-Picot Anlaşması’nın asıl amacı ve içerdiği stratejik hedefler şunlardır:
1. Osmanlı İmparatorluğu’nu Parçalamak
Yıkılma Süreci: Sykes-Picot Anlaşması, Osmanlı İmparatorluğu’nun savaşta yaşadığı zayıflıktan yararlanarak, imparatorluğun Ortadoğu topraklarını paylaşmayı hedeflemiştir. İtilaf Devletleri, Osmanlı’nın yıkılışını hızlandırarak bu toprakları kendi nüfuz alanlarına dahil etmek istemiştir.
2. Siyasi ve Stratejik Kontrol Sağlamak
Bölgedeki Etki: Britanya ve Fransa, anlaşma ile belirledikleri sınırlar üzerinden bölgedeki stratejik ve siyasi kontrolü elde etmeyi amaçlamıştır. Özellikle, petrol kaynaklarına sahip olan bölgelerde hakimiyet kurmak, savaş sonrası ekonomik çıkarları güvence altına almak için önemli bir adımdı.
Hindistan’a Giden Yol: Britanya, bu anlaşma ile Ortadoğu’daki stratejik yolları kontrol etmeyi ve Hindistan’a ulaşımını kolaylaştırmayı hedeflemiştir.
3. Etnik ve Dini Çatışmaların Tohumlarını Atmak
Sınır Çizimleri: Anlaşma ile çizilen sınırlar, etnik ve dini grupların karıştığı bir yapıda oluşturulmuştur. Bu durum, gelecekteki çatışmalar ve sorunların zeminini hazırlamıştır. Farklı etnik grupların bir arada bulunduğu yeni devletlerin kurulması, bölgedeki istikrarsızlığı artırmıştır.
4. Yahudi Yerleşimi Destekleme
Balfour Deklarasyonu ile İlişki: Sykes-Picot Anlaşması, Yahudi yerleşim alanlarının oluşturulmasıyla ilgili planların bir parçası olarak da değerlendirilebilir. Balfour Deklarasyonu (1917) ile birlikte, bu süreçte Filistin topraklarında bir Yahudi devleti kurulması hedeflenmiştir.
5. Fransa ve İngiltere Arasındaki Güç Dengesini Kurmak
Sömürgecilik Rekabeti: Anlaşma, özellikle İngiltere ve Fransa arasındaki bölgesel güç mücadelesini de göz önünde bulundurarak, iki ülkenin Ortadoğu’daki etkilerini artırmayı hedeflemiştir.
Sonuç
Sykes-Picot Anlaşması, sadece bir toprak paylaşımı değil, aynı zamanda bölgedeki siyasi, sosyal ve ekonomik dinamiklerin de yeniden şekillenmesine neden olmuştur. Bu anlaşmanın sonuçları, günümüzdeki Ortadoğu sorunları ve çatışmalarının kökenlerini anlamak için önemli bir referans noktasıdır. Anlaşmanın gizli olması ve sonrasında kamuoyuna açıklanması, Arap dünyasında büyük bir hayal kırıklığına yol açmış ve bu durum Arap milliyetçiliğinin uyanışına zemin hazırlamıştır.
