KUR’AN-I KERİMDE KÖLE VE CARİYE MESELESİ
KUR’AN-I KERİMDE KÖLE VE CARİYE MESELESİ[1]
Kuranı Kerimde köle ve cariye.
Kur’an-ı Kerim’de kölelik ve cariyelik konuları, tarihsel bağlamda önemli bir yere sahiptir. İslam öncesi toplumlarda yaygın olan kölelik, İslam’ın getirdiği düzenlemelerle belirli bir çerçeveye oturtulmuş ve kölelerin hakları gözetilmiştir. Kur’an, kölelik ve cariyelik ile ilgili çeşitli prensipler ve öğütler sunarak, bu konuda bir insanlık ve ahlaki perspektif geliştirmiştir.
1. Kölelik ve Cariyelik Kavramları
Köle: Kişi özgürlükten mahrum olan, başkası tarafından satın alınan veya savaş esiri olarak elde edilen bir bireydir.
Cariye: Genellikle savaşta esir alınan kadınlardan veya kölelerden birinin, sahibinin cinsel ihtiyaçlarını karşılamak üzere sahip olduğu kadındır.
2. Kur’an’da Kölelik ve Cariyelik
Kur’an, kölelerin ve cariyelerin durumunu ele alarak bazı önemli noktalara dikkat çeker:
Eşitlik ve Adalet: Kur’an, insanların kökenine, rengine veya statüsüne bakılmaksızın eşit olduğunu vurgular. “Ey insanlar! Şüphesiz, biz sizi bir erkek ve bir dişiden yarattık.” (Hucurat, 13)
Kölelere İyilik Yapılması: Kölelerin haklarına saygı gösterilmesi, onlara iyi davranılması ve özgürlüklerinin teşvik edilmesi gerektiği vurgulanır. “Onlarla iyi geçinin.” (Nisa, 36) ayeti, kölelere karşı şefkatli ve adil olmayı emreder.
3. Kur’an’da Özgürlük ve Azat Etme
Kur’an, kölelerin azat edilmesini teşvik eden birçok ayet içerir:
Azat Etme: Köleleri azat etmek, sevap ve iyi bir iş olarak teşvik edilmiştir. “Kendini kurtarmak için, bir kölenin azat edilmesi.” (Bakara, 177) ayeti, bu konuya vurgu yapar.
Oruç ve Kefaret: İslam hukukunda, bazı günahların kefareti olarak köle azat etme emredilmiştir. “Oruç tutamadığınızda, bir köleyi azat edin.” (Mücadele, 4)
4. Cariye İlişkileri
Kur’an, cariye ile ilişkilere dair bazı düzenlemeler getirmiştir:
Dürüstlük ve Adalet: Cariye ile ilişkiler, adalet ve eşitlik ilkelerine uygun olmalıdır. “İki veya üç veya dört kadınla evlenebilirsiniz; ama adalet edemezseniz, bir tane ile veya sahip olduğunuz cariyelerle yetinin.” (Nisa, 3) ayeti, çok eşlilik ve cariyelik konusundaki sınırlamaları belirtir.
Cariye Hakları: Cariyelerin de hakları vardır. Onlara iyi muamele edilmesi ve korunması gerektiği vurgulanmıştır. “Ona (cariye) karşı iyi davranın.” (Nisa, 36) ayeti, bu konuyu destekler.
5. İslam’ın Kölelik ve Cariyelik Üzerindeki Etkisi
Kur’an, kölelik sisteminin kaldırılmasını teşvik eden bir yaklaşım sergilemiştir. İslam’ın özünde adalet, eşitlik ve merhamet yatar. Dolayısıyla, kölelik ve cariyelik konusunu ele alırken, insanların hürriyetlerini ve onurlarını koruyacak bir sistem geliştirilmiştir.
Sonuç
Kur’an-ı Kerim’de kölelik ve cariyelik konuları, tarihin belirli bir döneminde var olan sosyal yapılarla ilgili olmakla birlikte, bu konudaki düzenlemeler insan onurunu ve adaleti ön planda tutmaktadır. Kur’an, kölelere ve cariyelere karşı adil muamele yapılmasını ve onların haklarının gözetilmesini öğütlerken, azat etme ve özgürlük konusunda da teşvik edici bir yaklaşım sergilemiştir. Bu, İslam’ın evrensel mesajının bir parçasıdır ve insanlığa, insan haklarına saygı duyan bir anlayışla yaklaşmayı öğütlemektedir.
@@@@@@@
Kur’an-ı Kerim’de Kölelik ve Cariyelik
Kur’an-ı Kerim indiği dönemde kölelik, yaygın bir sosyal kurumdu. Kur’an bu durumu tamamen ortadan kaldırmasa da, kölelerin durumunu iyileştirmek ve köleliğin kademeli olarak ortadan kalkmasına yönelik önemli adımlar atmıştır.
Kur’an’ın Kölelik Konusundaki Yaklaşımı
* İnsanlık Onuru: Kur’an, tüm insanların Allah’ın birer kulu olduğunu ve eşit haklara sahip olduğunu vurgular. Köleler de bu kapsamda değerlendirilerek, onlara insanlık onuru verilmesi gerektiği belirtilir.
* Kölelerin Hakları: Kur’an, kölelerin de belirli haklara sahip olduğunu belirtir. Kölelerin iyi beslenmesi, giydirilmesi, dinlenmesi ve adil davranılması gerektiği vurgulanır.
* Kölelerin Azad Edilmesi: Kur’an, kölelerin azat edilmesini teşvik eder ve bunu büyük bir sevap olarak görür.
* Köle Alım Satımının Kısıtlanması: Kur’an, köle alım satımını kısıtlayıcı tedbirler alır. Örneğin, savaş esirlerinin köleleştirilmesi yerine serbest bırakılması teşvik edilir.
Cariyeler
Cariye, genellikle savaş esiri olarak alınan veya borç karşılığında verilen kadın kölelerdir. Kur’an, cariyelerin de insan olduğu ve onlara iyi davranılması gerektiğini belirtir. Cariyelerle evlenmek İslam’da caiz kılınmış olsa da, bu durumun belirli şartlara bağlı olduğu ve köleliğin temel bir kurum olarak devam ettirilmesi anlamına gelmediği vurgulanmalıdır.
Köleliğin İslam Toplumlarındaki Kademeli Olarak Ortadan Kalkması
İslam peygamberi Hz. Muhammed (sav), köleliğin kademeli olarak ortadan kalkması için birçok adım atmıştır. Özellikle, kölelerin azat edilmesi teşvik edilmiş, kölelerin sosyal hayata katılımı kolaylaştırılmış ve kölelik kurumunun ekonomik temeli zayıflatılmıştır.
Özetle, Kur’an-ı Kerim, köleliği tamamen ortadan kaldırmasa da, kölelerin durumunu iyileştirmek ve köleliğin kademeli olarak ortadan kalkmasına yönelik önemli adımlar atmıştır. İnsanlık onuru, eşitlik ve adalet gibi temel değerler, Kur’an’ın kölelik konusundaki yaklaşımını şekillendiren en önemli unsurlardandır.
Günümüzde kölelik, uluslararası hukuk tarafından yasaklanmış bir suçtur. Kur’an’ın kölelik konusundaki yaklaşımı, tarihsel ve kültürel bağlamı içinde değerlendirilmelidir. Günümüzde İslam dünyasında da kölelik kabul edilemez bir durum olarak görülmektedir.
[1] https://www.youtube.com/watch?v=sX2cvyAvTJg
