Tesbitler – islam bilgi arşivi

İnsan, yaratıcısının ona bahşettiği en büyük nimetlerden biri olan “söz” ile diğer varlıklardan ayrılır. İnsan konuşur, düşüncelerini ifade eder ve sözüyle kendini tanıtır. Söz, insanın iç dünyasının, ahlakının ve niyetinin aynasıdır. Bu yüzden “İnsanın özü, sözüdür” ifadesi, derin bir hakikati dile getirir. İnsan neyse, sözü de odur. Peki, bu hakikatten çıkarılacak dersler nelerdir? Hayatımıza nasıl bir rehber olur? Gelin, bu konuyu ibretli bir şekilde ele alalım.

Söz, Kalbin Dışa Yansımasıdır

Söz, insanın zihnindeki ve kalbindeki düşüncelerin dış dünyaya bir yansımasıdır. Güzel bir söz, güzel bir kalpten doğar; sert ve kırıcı bir söz ise bozulmuş bir iç dünyanın habercisidir. Peygamber Efendimiz (sav), “Kişi dilinin altında gizlidir” buyurarak, insanın karakterini en net şekilde sözlerinin ortaya koyduğunu ifade etmiştir.

1. Güzel Söz, Güzel Bir Ruhun İşaretidir

Bir insanın kalbi ne kadar temiz ve güzel ise, ağzından çıkan sözler de o kadar yapıcı, teşvik edici ve güzeldir. Güzel söz, insanları birleştirir, sevgi oluşturur ve kırgınlıkları ortadan kaldırır.

Örnek: Zor durumda olan bir insana söylenen cesaret verici bir söz, onun hayata yeniden tutunmasını sağlayabilir. Bir selam, bir teşekkür ya da bir dua bile, insan ilişkilerinde büyük etkiler oluşturur.

Kur’an-ı Kerim, güzel sözün önemine şu şekilde vurgu yapar:
“Güzel bir söz, kökü sağlam, dalları göğe yükselen güzel bir ağaca benzer.”
(İbrahim, 24)

2. Kötü Söz, Kötü Bir Kalbin Habercisidir

Kırıcı, yalan, iftira ve dedikodu dolu sözler ise insanın içindeki karanlığın dışa vurumudur. Kötü sözler, insanları birbirinden uzaklaştırır, kin ve düşmanlığa neden olur. Unutmamak gerekir ki, bir kez ağızdan çıkan kötü bir söz, geri alınamaz ve bıraktığı izler silinmesi zor yaralar açabilir.

Örnek: Kırıcı bir söz, bir dostluğu bitirebilir; yanlış bir ifade, insanların arasına nifak sokabilir. Bu yüzden, konuşmadan önce düşünmek büyük bir erdemdir.

Söz, İnsanlığın Temelidir

Tarih boyunca medeniyetler, toplumlar ve insan ilişkileri söz ile şekillenmiştir. Verilen sözlerin tutulması, insanın güvenilirliğini ve itibarını belirler. Bir toplumun huzuru, insanların birbirine karşı dürüst ve sözünde durur olmasına bağlıdır.

1. Sözünde Durmak: Ahlakın Temel Taşı

Söz vermek, sadece bir ifade değil, aynı zamanda bir sorumluluktur. İnsan, verdiği sözde durarak hem ahlakını hem de güvenilirliğini ortaya koyar. Kur’an-ı Kerim, sözünde durmanın önemini şöyle vurgular:
“Sözleştiğiniz zaman sözünüzü yerine getirin. Çünkü verilen söz, sorumluluk doğurur.”
(İsra, 34)

İbretli Ders: Bir insanın sözüne güvenilmezse, o kişiyle ilişki kurmak zordur. Güven, insan ilişkilerinin temelidir ve bu güven, büyük ölçüde insanın sözüne sadık kalmasıyla sağlanır.

2. Dürüstlük: Sözün Temel Şartı

Bir insanın sözü ne kadar doğruysa, o insan o kadar değerlidir. Yalan söylemek, insanın hem kendine hem de çevresine olan güvenini zedeler. Peygamber Efendimiz (sav), “Doğru söz insanı iyiliğe, iyilik de cennete götürür” buyurarak dürüstlüğün insan hayatındaki önemini açıkça ortaya koymuştur.

Söz, Bir Miras Gibi Kalır

Söz, uçup giden bir şey gibi görünse de etkisi uzun süre kalıcıdır. İnsan, bir sözüyle iz bırakabilir ya da tam tersi, kötü bir sözüyle toplum içinde itibarını kaybedebilir. Bu yüzden sözlerimizi birer emanet gibi düşünmeli ve ağızdan çıkmadan önce bin kere tartmalıyız.

1. İyilikle Hatırlanmak

Hayatını güzel sözlerle, yapıcı ifadelerle ve insanlara değer vererek geçiren bir kişi, öldükten sonra bile hatırlanır. İnsanların kalbinde sevgi ve minnetle yer edinir.

Örnek: Bir öğretmen, öğrencisine söylediği cesaret dolu birkaç cümleyle onun hayatını değiştirebilir. Bu söz, o kişinin hayatı boyunca unutulmaz.

2. Kötü Sözün Gölgesi

Kötü bir söz, yıllar sonra bile hatırlanır ve unutulması zor bir yara açabilir. Bu yüzden insanlar, kırıcı ifadeler kullandıkları için pişmanlık duyabilirler. Ancak, bu pişmanlık çoğu zaman iş işten geçtikten sonra gelir.

Söz, Bir İmtihan Alanıdır

Allah, insanı sözüyle de imtihan eder. Dil, insana emanet edilen ve doğru kullanılması gereken bir nimettir. Peygamber Efendimiz (sav), “Allah’a ve ahiret gününe inanan, ya hayır söylesin ya da sussun” buyurmuş ve insanı diline hakim olmaya teşvik etmiştir.

Sözün Hesabı

Kur’an-ı Kerim, her sözün kaydedildiğini şu şekilde ifade eder:
“İnsanın ağzından çıkan hiçbir söz yoktur ki, yanında bir gözetleyen bulunmasın.”
(Kaf, 18)

Bu ayet, insanın sözlerinden bile sorumlu olduğunu ve her bir kelimenin hesabının verileceğini hatırlatır.

Sonuç: İnsan Sözüyle Tanınır

İnsanın özü, sözüdür. Söz, insanın kimliğini ve karakterini ortaya koyan en önemli göstergedir. Bu yüzden insanlar, ağızlarından çıkan sözlere dikkat etmeli, kalplerini temiz tutarak güzel sözler söylemeye gayret etmelidir.