93 harbi nasıl başladı, gelişti ve sonuçlandı?
93 harbi nasıl başladı, gelişti ve sonuçlandı?
93 Harbi (1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı), Osmanlı İmparatorluğu ile Rusya arasında gerçekleşen ve özellikle Balkanlar ile Kafkasya’da büyük etkiler bırakan bir savaştır. Savaşın adı, Osmanlı takvimine göre 1293 yılına denk geldiği için “93 Harbi” olarak anılır. İşte savaşın başlaması, gelişimi ve sonuçları:
Başlangıcı
1. Sebepler:
Panslavizm ve Rusya’nın Balkan politikası: Rusya, Slav ırkını birleştirme ideali doğrultusunda Balkanlardaki Slav topluluklarını destekledi.
Milliyetçilik hareketleri: Balkanlarda Sırp, Bulgar ve diğer etnik grupların Osmanlı’ya karşı bağımsızlık mücadelesi hız kazandı.
1875-76 Balkan Ayaklanmaları: Bosna-Hersek ve Bulgaristan’da çıkan ayaklanmalara Osmanlı müdahalesi, Avrupa’da tepki topladı.
Avrupa’nın müdahalesi: Büyük devletler, Osmanlı’yı reform yapmaya zorladı; Osmanlı’nın bunları uygulamakta yetersiz kalması Rusya’nın savaşa müdahalesine zemin hazırladı.
2. Savaşın İlanı:
Rusya, Osmanlı’nın reformları gerçekleştiremediğini öne sürerek 24 Nisan 1877’de savaş ilan etti. Savaş hem Balkanlar hem de Kafkasya cephelerinde başladı.
Gelişimi
1. Balkan Cephesi:
Rus İlerleyişi: Rus kuvvetleri Romanya üzerinden Balkanlara girdi ve Plevne’yi kuşattı.
Osmanlı Direnişi: Osmanlı ordusu, Gazi Osman Paşa komutasında Plevne’de büyük bir direniş gösterdi. Ancak lojistik desteğin yetersizliği nedeniyle Plevne düştü (Aralık 1877).
Rusların İstanbul’a Yaklaşması: Plevne’nin düşmesinden sonra Ruslar hızla ilerleyerek Edirne’ye kadar geldiler.
2. Kafkasya Cephesi:
Rus orduları, Kars, Ardahan ve Batum bölgelerine saldırdı. Osmanlı kuvvetleri başta savunma yapabilse de Kars ve Ardahan düştü.
Sonuçları
1. Ayastefanos Antlaşması (3 Mart 1878):
Osmanlı Devleti büyük toprak kayıplarına uğradı. Bulgaristan özerk bir prenslik haline geldi.
Kars, Ardahan ve Batum Rusya’ya bırakıldı.
2. Berlin Antlaşması (13 Temmuz 1878):
Avrupa devletlerinin müdahalesiyle Ayastefanos Antlaşması gözden geçirildi.
Bulgaristan daha küçük bir özerk prenslik olarak düzenlendi.
Bosna-Hersek, Osmanlı’ya bağlı kalmak şartıyla Avusturya-Macaristan yönetimine bırakıldı.
Sırbistan, Karadağ ve Romanya bağımsızlık kazandı.
3. Etkileri:
Osmanlı’nın Balkanlardaki hakimiyeti büyük ölçüde zayıfladı.
Rusya, Doğu Anadolu’da güç kazandı.
Balkanlarda ulus-devletlerin sayısı arttı ve Osmanlı’nın çözülme süreci hızlandı.
93 Harbi, Osmanlı’nın zayıflığını ve reform yapma konusundaki yetersizliğini gözler önüne sermiştir. Bu savaş aynı zamanda Balkanlardaki ulusal hareketlerin başarıya ulaşmasında bir dönüm noktasıdır.
@@@@@@
Osmanlı İmparatorluğu nasıl parçalandı ve nasıl sonuçlandı?
Osmanlı İmparatorluğu’nun parçalanması, uzun bir süreç sonunda gerçekleşmiş ve I. Dünya Savaşı’nın ardından resmiyet kazanmıştır. Süreç hem iç sorunlar hem de dış müdahalelerle hızlanmış, 20. yüzyılın başında imparatorluk tamamen dağılmıştır.
Parçalanma Sürecinin Aşamaları
1. İç Dinamikler: Yönetim ve Ekonomik Zayıflıklar
Merkezi Otoritenin Zayıflaması:
Osmanlı, özellikle 17. yüzyıldan itibaren merkezi otoritesini kaybetmeye başladı. Yerel yöneticiler (ayanlar) güçlenirken, vergi düzeni ve tımar sistemi bozuldu.
Ekonomik Çöküş:
Kapitülasyonlar, sanayi devrimine ayak uyduramama ve borçlanma Osmanlı ekonomisini zayıflattı. 1881’de Düyun-u Umumiye kurularak Osmanlı’nın maliyesi Avrupalı devletlerin kontrolüne geçti.
Milliyetçilik Hareketleri:
Fransız İhtilali’nin etkisiyle Balkanlar’da ve diğer Osmanlı topraklarında milliyetçi hareketler güçlendi. Sırp, Yunan, Bulgar ve Arap toplulukları bağımsızlık için isyan etti.
2. Dış Müdahaleler ve Savaşlar
Rusya’nın Panslavizm Politikası:
Rusya, Balkanlardaki Slav topluluklarını destekleyerek Osmanlı’yı zayıflatmaya çalıştı.
Batılı Güçlerin Müdahalesi:
İngiltere, Fransa ve Avusturya gibi ülkeler Osmanlı’nın iç işlerine müdahale ederek parçalanmayı hızlandırdı.
Sürekli Toprak Kayıpları:
19. Yüzyıl: Yunanistan (1830), Sırbistan, Romanya ve Karadağ bağımsızlık kazandı. Kuzey Afrika’da Cezayir (Fransa, 1830) ve Mısır (İngiltere, 1882) kaybedildi.
20. Yüzyıl: Balkan Savaşları (1912-1913) sonucunda Osmanlı Balkanlar’daki tüm topraklarını kaybetti.
3. I. Dünya Savaşı ve Osmanlı’nın Dağılışı
Osmanlı, I. Dünya Savaşı’na Almanya’nın yanında katıldı. Savaş, Osmanlı’nın zaten zayıf olan yapısını tamamen çökertti.
30 Ekim 1918’de Mondros Ateşkes Antlaşması imzalanarak Osmanlı fiilen sona erdi.
İşgal güçleri, İstanbul başta olmak üzere Osmanlı topraklarını işgal etti.
Sonuçlanması
1. Sevr Antlaşması (1920):
Osmanlı, bu antlaşma ile Anadolu’nun büyük bölümünü ve Arap topraklarını kaybetti.
İstanbul ve küçük bir Anadolu bölgesi Osmanlı’ya bırakıldı, ancak bu antlaşma uygulanamadı.
2. Kurtuluş Savaşı ve Lozan Antlaşması (1923):
Türk milletinin Kurtuluş Savaşı’yla (1919-1922) Sevr Antlaşması reddedildi.
Lozan Antlaşması ile Türkiye Cumhuriyeti kuruldu, Osmanlı resmen sona erdi.
Osmanlı’nın Parçalanmasının Sonuçları
1. Türkiye Cumhuriyeti’nin Kuruluşu: Osmanlı topraklarının küçülen kısmında yeni bir ulus devlet kuruldu.
2. Ortadoğu’nun Şekillenmesi: Osmanlı’dan ayrılan Arap toprakları, İngiltere ve Fransa’nın kontrolüne geçti. Bu bölgeler günümüz Ortadoğu sınırlarını oluşturdu.
3. Balkan ve Kuzey Afrika’da Yeni Devletler: Osmanlı hâkimiyetindeki topraklar Balkanlar ve Afrika’da yeni ulus devletlerin doğmasına yol açtı.
4. Modernleşme ve Milliyetçilik: Osmanlı’nın yıkılışı, modern ulus devlet anlayışını ve milliyetçiliği güçlendirdi.
Osmanlı İmparatorluğu’nun parçalanması, bir dünya imparatorluğunun yerini modern ulus devletlerin aldığı bir dönüşüm süreci olarak tarihe geçti.
