Tesbitler – islam bilgi arşivi

1935 yılında milli eğitime katkı amacıyla Türkiye’ye getirilen Yahudi eğitimciler.

## 1935 Yılında Milli Eğitime Katkıda Bulunan Yahudi Eğitimciler

1933 yılında Nazi Almanya’sında Yahudilere karşı artan zulümden kaçan birçok akademisyen ve eğitimci Türkiye’ye sığındı. Bu göçmenler arasında, Türk eğitim sisteminin modernleştirilmesine ve laikleştirilmesine önemli katkılarda bulunan birçok yetenekli eğitimci vardı.

**En önemli göçmen eğitimcilerden bazıları şunlardır: **

* **Leo Spitzer:** Alman edebiyat eleştirmeni ve dilbilimciydi. İstanbul Üniversitesi’nde Alman Dili ve Edebiyatı Kürsüsü’nü kurdu ve 1939 yılına kadar burada ders verdi. Spitzer’in çalışmaları, Türk edebiyat araştırmalarının gelişmesinde önemli rol oynadı.

* **Ernst Kantorowicz:** Alman tarihçi ve Orta Çağ uzmanıydı. İstanbul Üniversitesi’nde Tarih Bölümü’nü kurdu ve 1950 yılına kadar burada ders verdi. Kantorowicz’in çalışmaları, Bizans ve Osmanlı İmparatorluklarının tarihi anlayışımız üzerinde önemli bir etkiye sahip olmuştur.

* **Hans Reichenbach:** Alman filozof ve fizikçiydi. İstanbul Üniversitesi’nde Felsefe Bölümü’nü kurdu ve 1938 yılına kadar burada ders verdi. Reichenbach’ın çalışmaları, mantık, bilim felsefesi ve bilgelik felsefesi alanlarında önemli katkılar sağladı.

* **Alfred Isaac:** Alman dilbilimci ve filologdu. İstanbul Üniversitesi’nde Klasik Filoloji Kürsüsü’nü kurdu ve 1950 yılına kadar burada ders verdi. Isaac’ın çalışmaları, Yunanca ve Latince dillerinin tarihi ve filolojisi üzerine önemli bir etkiye sahip olmuştur.

* **Erich Auerbach:** Alman edebiyat eleştirmeni ve roman teorisyeniydi. İstanbul Üniversitesi’nde Roman Filolojisi Kürsüsü’nü kurdu ve 1947 yılına kadar burada ders verdi. Auerbach’ın çalışmaları, edebi türler ve Batı edebiyatının tarihi üzerine önemli katkılar sağlamıştır.

Bu göçmen eğitimcilerin katkıları, Türk eğitim sisteminin modernleşmesine ve laikleştirilmesine önemli katkıda bulundu. Ayrıca, Türkiye’de akademik araştırma ve burs geleneğinin gelişmesine de yardımcı oldular.

**1935 yılında Türkiye’ye gelen diğer önemli Yahudi eğitimciler şunlardır: **

* **Paul Hindemith:** Alman besteci ve müzik teorisyeni. Ankara Devlet Konservatuvarı’nın kurulmasına yardımcı oldu ve 1937 yılına kadar burada ders verdi.
* **Salomon Goldman:** Alman sosyolog ve tarihçi. İstanbul Üniversitesi’nde Sosyoloji Kürsüsü’nü kurdu ve 1949 yılına kadar burada ders verdi.
* **Arthur Ungar:** Alman ekonomist. İstanbul Üniversitesi’nde İktisat Kürsüsü’nü kurdu ve 1949 yılına kadar burada ders verdi.
* **Felix Frankfurter:** Avusturyalı kökenli Amerikalı hukukçu ve akademisyen. 1933 yılında Türkiye’ye sığındı ve burada Türk hükümetine danışmanlık yaptı.

@@@@@@@@

1935 yılında, Türkiye’ye Nazi rejiminin baskılarından kaçan birçok Yahudi kökenli Alman bilim insanı ve eğitimci getirilmiştir. Bu dönemde, Adolf Hitler’in iktidara gelmesiyle başlayan Yahudi düşmanlığı nedeniyle, birçok Yahudi akademisyen ve bilim insanı Almanya’dan ayrılmak zorunda kalmıştır. Türkiye, bu süreçte birçok değerli bilim insanını ülkeye davet ederek, üniversite reformu ve milli eğitim sistemine önemli katkılarda bulunmalarını sağlamıştır¹.

Bu dönemde Türkiye’ye gelen bazı önemli isimler arasında, **Prof. Dr. Philipp Schwartz** gibi isimler bulunmaktadır. Prof. Schwartz, Türkiye’deki üniversite reformunun önemli figürlerinden biri olmuş ve birçok Yahudi kökenli mülteci bilim insanının Türkiye’ye gelmesine öncülük etmiştir¹.

Türkiye’nin bu adımı, dönemin zor şartlarında bilim ve eğitim alanında uluslararası bir dayanışma örneği olarak görülmekte ve bu sayede birçok değerli bilim insanının bilgi ve deneyimlerinden yararlanılması mümkün olmuştur¹.

Kaynak: Bing ile konuşma, 19.04.2024
(1) Türkiye`ye gelen çoğu Yahudi Kökenli Alman profesörler ve Albert Einst …. https://www.salom.com.tr/arsiv/haber/64078/turkiyeye-gelen-cogu-yahudi-kokenli-alman-profesorler-ve-albert-einst.
(2) Türkiye’de Yahudilik – Vikipedi. https://bing.com/search?q=1935+y%c4%b1l%c4%b1nda+T%c3%bcrkiye%27ye+getirilen+Yahudi+e%c4%9fitimciler.
(3) 1933 ALMAN BİLİM İNSANLARININ TÜRKİYE’YE GÖÇÜ. https://encyclopedia.ushmm.org/asset/10363.
(4) Savaş sonrası dönemde TÜRKİYE YAHUDİLERİ – Şalom Gazetesi. https://www.salom.com.tr/arsiv/haber/90403/savas-sonrasi-donemde-turkiye-yahudileri-.
(5) undefined. https://bing.com/search?q=.

@@@@@@@

Türkiye’deki Yahudi topluluğu hakkında daha fazla bilgi alabilir miyim?

Türkiye’deki Yahudi topluluğu, zengin bir tarihe sahip ve Anadolu’da binlerce yıldır varlığını sürdüren bir topluluktur. İşte Türkiye Yahudileri hakkında bazı önemli bilgiler:

1. **Tarih ve Köken**:
– Anadolu’da en az MÖ beşinci yüzyıldan beri Yahudi toplulukları bulunuyordu.
– 15. yüzyılın sonlarına doğru, İspanya ve Portekiz’den sürülen Yahudiler Osmanlı İmparatorluğu’na kabul edildi ve Osmanlı Yahudilerinin çoğunluğunu oluşturdular.
– Bugün Türkiye Yahudilerinin büyük çoğunluğu İsrail’de yaşarken, günümüz Türkiye’si mütevazı bir Yahudi nüfusuna ev sahipliği yapmaya devam etmektedir¹.

2. **Nüfus ve Dağılım**:
– Türkiye’deki Yahudi nüfusu yaklaşık **330.000-450.000** arasında tahmin edilmektedir.
– Önemli nüfusa sahip bölgeler arasında Türkiye ve İsrail bulunmaktadır. İsrail’de yaşayan Türkiye kökenli Yahudilerin sayısı **280.000** civarındadır².

3. **Dil ve Din**:
– Çoğunlukla İbranice konuşulurken, azınlık olarak Türkçe ve İngilizce de kullanılmaktadır.
– Din olarak Yahudilik yaygındır.

4. **Göç ve İsrail Bağlantısı**:
– 1948’de İsrail’in kuruluşuyla birlikte Türkiye’den göç arttı. Bu göçler, Yahudilerin kendi istekleriyle İsrail’e gitmeleriyle farklıdır.
– Türkiye’deki Yahudiler, İsrail Devleti’nin kurulmasını destekledi ve bu süreçte göç ettiler¹².

Kaynak: Bing ile konuşma, 19.04.2024
(1) Türkiye’de Yahudilik – Vikipedi. https://bing.com/search?q=T%c3%bcrkiye+Yahudi+toplulu%c4%9fu+tarih%c3%a7esi.
(2) Türk Yahudiler Kimlerdir?. https://www.memleket.com.tr/turk-yahudiler-kimlerdir-2320419h.htm.

@@@@@@@@

Türkiye’deki Yahudi kültürel mirası nedir?

Türkiye’deki Yahudi kültürel mirası oldukça zengin ve tarihi bir geçmişe sahiptir. İşte bazı önemli noktalar:

1. **Ankara İstiklal (Yahudi) Mahallesi**:
– Ankara’da bulunan İstiklal Mahallesi, aslen Yahudi Mahallesi olarak bilinir.
– Osmanlı döneminde çoğunlukla etrafındaki mescit ve camilere göre adlandırılan bu mahalle, günümüzde hâlâ bölge halkı tarafından Yahudi Mahallesi olarak anılmaktadır.
– Mahalle, Yahudi nüfusunun yaşadığı ve sinagogun bulunduğu bir alan olarak önem taşır. Ancak günümüzde neredeyse görmezden gelinerek kaderine terk edilmiş durumdadır¹.

2. **İzmir Havraları**:
– İzmir’in Kemeraltı Mahallesi’nde bulunan “Havralar Sokağı,” 9 sinagog ve havradan oluşur.
– Bu sinagoglar ve havralar restore edilmiş ve şimdi müze konseptiyle ziyarete açılmıştır.
– Proje, her yıl 300.000 turistin ziyaret etmesini amaçlamakta ve İzmir Yahudilerinin kültürel mirasını yaşatmayı hedeflemektedir⁴.

3. **Sinagoglar ve Havralar**:
– Türkiye genelinde birçok tarihi sinagog ve havra bulunmaktadır.
– Bu yapılar, hem ibadet mekanları olarak hem de Yahudi kültürünün ve tarihinin önemli sembolleridir.
– İstanbul, İzmir, Edirne ve diğer büyük şehirlerde bu tür yapılar bulunmaktadır.

Kaynak: Bing ile konuşma, 19.04.2024
(1) Ankara’da kültürel bir miras: YAHUDİ MAHALLESİ – Şalom Gazetesi. https://www.salom.com.tr/haber/113971/ankarada-kulturel-bir-miras-yahudI-mahallesI.
(2) İzmir’de Yahudi cemaatinden kalan miras: Havralar… | Rudaw.net. https://www.rudaw.net/turkish/middleeast/turkey/260720231.
(3) Türkiye’nin Yahudi Mirasını Yeniden Sahnelemek: Mimari Koruma Ve Hafıza …. https://polen.itu.edu.tr/items/01b4bfa8-73f1-4992-a2cb-360b5db33bd8.
(4) ANKARA İSTİKLAL (YAHUDİ) MAHALLESİ: TARİHİ, DOKUSU VE KONUTLARI. https://search.trdizin.gov.tr/yayin/detay/249124/.