BİTLİS-TİFLİS
Bundan sonra İstanbul’da fazla kalmaz, Van’a gitmek üzere İstanbul’dan ayrılır. Batum yoluyla Van’a giderken Tiflis’e uğrar. Tiflis’te, Şeyh San’an Tepesine çıkar. Dikkatle etrafı temaşa ederken, yanına bir Rus polisi gelir ve sorar:
“Niye böyle dikkat ediyorsun?”
Bediüzzaman der:
“Medresemin plânını yapıyorum.”
O der:
“Nerelisin?”
Bediüzzaman:
“Bitlisliyim.”
Rus Polisi.
“Bu Tiflis’tir.”
Bediüzzaman:
“Bitlis Tiflis birbirinin kardeşidir.”
Rus Polisi:
“Ne demek?”
Bediüzzaman:
“Asya’da, Alem-İslâm’da, üç nur birbiri arkasında inkişafa başlıyor. Sizde, birbiri üstünde üç zulmet inkişafa başlayacak. Şu perde-i müstebidâne yırtılacak, takallüs edecek, bende gelip burada medresemi yapacağım.”
Rus Polisi:
“Heyhat!.. Şaşarım senin ümidine!”
Bediüzzaman:
“Ben de şaşarım senin aklına! Bu kışın devamına ihtimâl verebilir misin? Her kışın bir baharı, her gecenin bir nehârı vardır.”
Rus Polisi:
“İslâm parça parça olmuş?”
Bediüzzaman:
“Tahsile gitmişler. İşte Hindistan, İslamın müstaid bir veledidir; İngiliz mek- teb-i idadîsinde çalışıyor. Mısır İslamın zekî bir mahdumudur; İngiliz mekteb-i mülkiyesinden ders alıyor. Kafkas ve Türkistan İslamın iki bahadır oğullarıdır; Rus mekteb-i harbiyesinde talim ediyorlar, ila ahir…
“Yahu, şu asilzade evlat, şehadetnamelerini aldıktan sonra, herbiri bir kıta başına geçecek, muhteşem adil pederleri olan İslamiyetin bayrağını afak-ı kemalatta temevvüc ettirmekle, kader-i ezelînin nazarında feleğin inadına, nev-i beşerdeki
Van’a muvasalat ettikten sonra, aşairi (aşîretleri) dolaşarak içtimaî, medenî, ilmî derslerle onları irşada çalışmıştır. Bu hususta, sual-cevap halinde Münazarat isimli bir kitap neşretmiştir.
Bediüzzaman’ın bir taraftan ehl-i siyasetle, diğer taraftan halk tabakası ve aşîretlerle muhaveresi, şüphesiz ki gayet merakaverdir. Bütün bunlarda; bu zatın yegane azim ve gayesinin İslamiyet nûrunun ve Kur’an hakîkatlerinin dünyaya yayılması olduğu ve kendisinin de bir dellal-ı Kur’an vazifesini bütün hayatında îfa ettiği görülmektedir.”
https://kulliyat.risaleinurenstitusu.org/tarihce-i-hayat/birinci-kisim-ilk-hayati/69