Tesbitler – islam bilgi arşivi

Osmanlı edebiyatı, genel olarak iki ana döneme ayrılır:

* **Divan edebiyatı: ** 13. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar süren bu dönem, Osmanlı edebiyatının klasik dönemidir. Bu dönemde, Arapça ve Farsça edebiyatın etkisiyle gelişen bir edebiyat anlayışı hakimdir. Divan edebiyatı, şiir, nesir, musiki, minyatür, hat gibi birçok sanat dalını kapsayan bir edebiyattır.

* **Yeni edebiyat: ** 19. yüzyılın sonlarında başlayan ve 20. yüzyılın başlarında gelişen bu dönem, Osmanlı edebiyatının modernleşme dönemidir. Bu dönemde, Batı edebiyatından etkilenen yeni bir edebiyat anlayışı ortaya çıkmıştır. Yeni edebiyat, şiir, nesir, roman, hikâye, tiyatro gibi birçok sanat dalında eserler vermiştir.

**Divan edebiyatında yetişen edebiyatçılar ve özellikleri**

Divan edebiyatında yetişen edebiyatçılar, Arapça ve Farsça edebiyatın etkisiyle gelişen bir edebiyat anlayışına sahip olmuşlardır. Bu edebiyat anlayışında, şiir en önemli sanat dalı olarak kabul edilmiştir. Divan şiiri, genellikle aruz ölçüsü ile yazılmıştır. Divan şiirinin başlıca türleri şunlardır:

* **Gazel:** Divan şiirinin en yaygın türü olan gazel, aşk, ayrılık, tabiat, tasavvuf gibi konuları işleyen bir şiir türüdür.
* **Kaside:** Övgü, yergi, öğüt, teşvik gibi konuları işleyen bir şiir türüdür.
* **Mesnevi:** Uzun hikayeleri anlatan bir şiir türüdür.
* **Şarkı:** Makamla söylenen bir şiir türüdür.
* **İlahi:** Allah’ı öven bir şiir türüdür.

Divan edebiyatında yetişen önemli edebiyatçılar arasında şunlar yer alır:

* **Mevlana Celaleddin-i Rumi:** Tasavvufi şiirin en önemli şairidir.
* **Fuzuli:** Aşk şiirinin en önemli şairidir.
* **Bakî:** Kaside ve gazel türünde önemli eserler vermiştir.
* **Nedim:** Şarkı türünde önemli eserler vermiştir.
* **Şeyh Galip:** Divan şiirinin en önemli şairlerinden biridir.

**Yeni edebiyatta yetişen edebiyatçılar ve özellikleri**

Yeni edebiyat, Batı edebiyatından etkilenen yeni bir edebiyat anlayışına sahip olmuştur. Bu edebiyat anlayışında, şiir, nesir, roman, hikaye, tiyatro gibi birçok sanat dalı gelişmiştir.

Yeni edebiyatta yetişen önemli edebiyatçılar arasında şunlar yer alır:

* **Namık Kemal:** Türk romanının kurucularından biridir.
* **Recaizade Mahmut Ekrem:** Türk şiirinin Batılılaşmasında önemli rol oynamıştır.
* **Şinasi:** Türk gazeteciliğinin kurucularından biridir.
* **Abdülhak Hamit Tarhan:** Romantik şiirin öncülerinden biridir.
* **Mehmet Emin Yurdakul:** Milliyetçi şiirin öncülerinden biridir.

Osmanlı edebiyatı, genel olarak iki ana döneme ayrılır:

* **Divan edebiyatı: ** 13. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar süren bu dönem, Osmanlı edebiyatının klasik dönemidir. Bu dönemde, Arapça ve Farsça edebiyatın etkisiyle gelişen bir edebiyat anlayışı hakimdir. Divan edebiyatı, şiir, nesir, musiki, minyatür, hat gibi birçok sanat dalını kapsayan bir edebiyattır.

* **Yeni edebiyat: ** 19. yüzyılın sonlarında başlayan ve 20. yüzyılın başlarında gelişen bu dönem, Osmanlı edebiyatının modernleşme dönemidir. Bu dönemde, Batı edebiyatından etkilenen yeni bir edebiyat anlayışı ortaya çıkmıştır. Yeni edebiyat, şiir, nesir, roman, hikâye, tiyatro gibi birçok sanat dalında eserler vermiştir.

Osmanlı edebiyatı, Türk edebiyatında çok önemli bir yere sahiptir. Bu edebiyat, Türk dilinin ve kültürünün gelişmesinde önemli bir rol oynamıştır. Osmanlı edebiyatı, günümüzde de Türk araştırmacıları tarafından ilgiyle incelenmektedir.

**Divan edebiyatı**

Divan edebiyatı, Osmanlı edebiyatının klasik dönemidir. Bu dönemde, Arapça ve Farsça edebiyatın etkisiyle gelişen bir edebiyat anlayışı hakimdir. Divan edebiyatı, şiir, nesir, musiki, minyatür, hat gibi birçok sanat dalını kapsayan bir edebiyattır.

Divan edebiyatında şiir, en önemli sanat dalıdır. Divan şiiri, genellikle aruz ölçüsü ile yazılmıştır. Divan şiirinin başlıca türleri şunlardır:

* **Gazel:** Divan şiirinin en yaygın türü olan gazel, aşk, ayrılık, tabiat, tasavvuf gibi konuları işleyen bir şiir türüdür.
* **Kaside:** Övgü, yergi, öğüt, teşvik gibi konuları işleyen bir şiir türüdür.
* **Mesnevi:** Uzun hikayeleri anlatan bir şiir türüdür.
* **Şarkı:** Makamla söylenen bir şiir türüdür.
* **İlahi:** Allah’ı öven bir şiir türüdür.

Divan edebiyatının önemli şairleri arasında şunlar yer alır:

* **Mevlana Celaleddin-i Rumi:** Mevlana, tasavvufi şiirin en önemli şairidir.
* **Fuzuli:** Fuzuli, aşk şiirinin en önemli şairidir.
* **Bakî:** Bakî, kaside ve gazel türünde önemli eserler vermiştir.
* **Nedim:** Nedim, şarkı türünde önemli eserler vermiştir.
* **Şeyh Galip:** Şeyh Galip, divan şiirinin en önemli şairlerinden biridir.

**Yeni edebiyat**

Yeni edebiyat, Osmanlı edebiyatının modernleşme dönemidir. Bu dönemde, Batı edebiyatından etkilenen yeni bir edebiyat anlayışı ortaya çıkmıştır. Yeni edebiyat, şiir, nesir, roman, hikaye, tiyatro gibi birçok sanat dalında eserler vermiştir.

Yeni edebiyatın başlangıcı, Namık Kemal’in “Vatan Yahut Silistre” adlı tiyatrosunun 1873 yılında sahnelenmesi olarak kabul edilir. Yeni edebiyatın önemli temsilcileri arasında şunlar yer alır:

* **Namık Kemal:** Namık Kemal, Türk romanının kurucularından biridir.
* **Recaizade Mahmut Ekrem:** Recaizade Mahmut Ekrem, Türk şiirinin Batılılaşmasında önemli rol oynamıştır.
* **Şinasi:** Şinasi, Türk gazeteciliğinin kurucularından biridir.
* **Abdülhak Hamit Tarhan:** Abdülhak Hamit Tarhan, romantik şiirin öncülerinden biridir.
* **Mehmet Emin Yurdakul:** Mehmet Emin Yurdakul, milliyetçi şiirin öncülerinden biridir.

Yeni edebiyat, Türk edebiyatında önemli bir dönüm noktası olmuştur. Bu edebiyat, Türk edebiyatına yeni temalar, yeni şekiller ve yeni bir bakış açısı kazandırmıştır.

@@@@@@@@

Osmanlıda kıraathane kültürü.

Osmanlıda kıraathane kültürü, 16. yüzyılda ortaya çıkmış ve 19. yüzyılın sonlarına kadar varlığını sürdürmüştür. Kıraathaneler, Osmanlı toplumunda önemli bir sosyal ve kültürel merkez haline gelmiştir.
[Image of Osmanlı Kıraathanesi]

Kıraathaneler, genellikle kahve, çay ve meşrubat satan, gazete ve dergilerin okunabildiği, insanların sohbet ettiği ve vakit geçirdiği yerlerdi. Kıraathanelerde çeşitli oyunlar da oynanırdı. En yaygın oyunlar arasında satranç, tavla, domino ve bilardo yer alıyordu.

Kıraathaneler, Osmanlı toplumunda farklı kesimlerden insanların bir araya geldiği yerlerdi. Buralarda farklı mesleklerden, farklı gelir düzeylerinden ve farklı kültürlerden insanlar bir araya gelerek sohbet eder, bilgi alışverişinde bulunur ve kültürel paylaşımlarda bulunurlardı.

Kıraathaneler, Osmanlı edebiyatı ve kültüründe de önemli bir yere sahip olmuştur. Kıraathanelerde şairler, yazarlar ve diğer sanatçılar bir araya gelerek şiirler yazar, eserler kaleme alırdı. Kıraathanelerde yapılan sohbetler ve tartışmalar, Osmanlı toplumunun kültürel ve sosyal gelişiminde önemli bir rol oynamıştır.

Kıraathaneler, Osmanlı toplumunda önemli bir yere sahip olsa da, 19. yüzyılın sonlarında modernleşme hareketleri ile birlikte önemini kaybetmeye başlamıştır. Bu dönemde, gazete ve dergilerin yaygınlaşması, sinema ve tiyatro gibi yeni eğlence mekânlarının ortaya çıkması, kıraathanelerin popülaritesini azaltmıştır.

İnal, ilk eğitimini evde aldı. Daha sonra, Enderun’da eğitim gördü. Enderun’dan mezun olduktan sonra, 1890 yılında Tarik gazetesinde bir makale yayımlayarak basın hayatına girdi. Gazete yazılarına devrin önemli basın organlarında devam etti. Gazete yazılarını “Sa’y-i Beşer” adıyla bir araya getirdi ama bastıramadı. Namık Kemal’in Cezmi adlı eserini örnek alarak “Sabîh Târihe Müstenid Hikâye” adlı tarihi roman yazdı.

İnal, 1894 yılında Osmanlı Arşivi’nde görev almaya başladı. 1923 yılından ölümüne kadar, Türk Tarih Kurumu’nda görev yaptı. Bu süre zarfında, Osmanlı arşivlerinde yaptığı araştırmalarla, Osmanlı tarihinin ve kültürün önemli bir kısmını gün ışığına çıkardı.

İnal, özellikle kaleme aldığı biyografi çalışmalarıyla dünyaca meşhurdur. “Son Asır Türk Şairleri” adlı eseri, Osmanlı edebiyatı tarihinin en önemli eserlerinden biridir. Bu eserde, 18. ve 19. yüzyıllarda yaşamış Türk şairlerinin biyografilerini ve eserlerini incelemiştir.

İnal, 24 Mayıs 1957’de İstanbul’da öldü. Mezarı, Eyüp Sultan Mezarlığı’ndadır.

İnal’ın en önemli eserleri şunlardır:

* Son Asır Türk Şairleri
* Son Hattatlar – İbnülemin Külliyati
* Hoş sâdâ: son asır Türk musikişinasları
* Hatira-i Atif
* Divan Mukaddimeleri: Seyhülislam Yahya Efendi, Leskofcali Mustafa Galib Bey, Hersekli Arif Hikmet Bey
* Son Asır Türk Müellifleri
* Osmanlı Tarihi

İnal, Osmanlı tarihinin ve kültürün önemli bir kısmını gün ışığına çıkaran, büyük bir bilim insanıdır. Eserleri, günümüzde de Osmanlı araştırmacıları tarafından başvuru kaynağı olarak kullanılmaktadır.

Eser, Osmanlı Devleti’nin son dönemindeki siyasi ve sosyal olayların yanı sıra, bu dönemde görev yapmış sadrazamların kişisel hayatlarını da ele alır. İnal, eserde, sadrazamların doğumları, eğitimleri, siyasi kariyerleri ve ölümleri hakkında ayrıntılı bilgiler verir. Ayrıca, sadrazamların devlet yönetimindeki rollerini ve bu dönemde yaşanan önemli olayları da değerlendirir.

**Son Sadrazamlar**, Osmanlı Devleti’nin son dönemindeki siyasi ve sosyal hayatı anlamanın önemli bir kaynağıdır. Eser, sadrazamların kişisel hayatlarını ve devlet yönetimindeki rollerini derinlemesine inceleyerek, bu dönemin önemli bir dönemini aydınlatmaktadır.

Eserin önemli özellikleri şunlardır:

* Osmanlı Devleti’nin son döneminde görev yapmış 12 sadrazamın biyografilerini içermektedir.
* Osmanlı Devleti’nin son dönemindeki siyasi ve sosyal olayları da ele almaktadır.
* Sadrazamların kişisel hayatlarını ve devlet yönetimindeki rollerini derinlemesine incelemektedir.

1878 yılında İstanbul’a geldi ve memuriyet hayatına başladı. 1892 yılında Meclis-i Mebusan’a Diyarbakır mebusu olarak seçildi. 1908 yılında II. Meşrutiyet’in ilanından sonra da mebus olarak görevine devam etti.

Ali Emiri Efendi, bir yandan memuriyet hayatına devam ederken, diğer yandan da araştırma ve yazma faaliyetlerine de devam etti. Özellikle Türk dili ve edebiyatı tarihi alanında yaptığı çalışmalarla büyük bir ün kazandı.

Ali Emiri Efendi’nin en önemli eseri, 1915 yılında bir tesadüf sonucu sahaflardan satın aldığı ve Millet Kütüphanesi’ne bağışladığı Divânu Lügati’t-Türk adlı eserdir. Bu eser, bilinen en eski Türkçe sözlüktür. Ali Emiri Efendi, bu eseri bulup kültür hayatına kazandırmasıyla Türk dili ve edebiyatı araştırmalarında önemli bir dönüm noktası yaratmıştır.

Ali Emiri Efendi’nin diğer önemli eserleri arasında şunlar yer alır:

* Osmanlı Doğu Vilayetleri
* Cevâhirü’l-mülûk
* Mir’âtü’l-fevâ’id fî terâcimi meşâhîri Âmid
* Yemen hatıratı

Ali Emiri Efendi, 23 Ocak 1924 tarihinde İstanbul’da vefat etti. Mezarı, Fatih Camii Haziresi’ndedir.