K A N
– K A N
İnsanlık tarihi ilk kanını Kâbil-in Hâbil-i öldürmesiyle[1] başlatmış ve akıtmış,tarih boyunca akan ve akıtılan bu kan,hala zamanımıza kadar da devam edip,süre gelmiştir.
Kur’an-ı Kerim’de kan (dem) doğrudan on ayette[2] geçmektedir.
İnsanlığın yaratılışında meleklerin İstifsar yani açıklanmasını isteme babında Cenâb-ı Hakka karşı ilk ifadeleri ibret-amizdir=
“Hatırla ki Rabbin meleklere:Ben yeryüzünde bir halife yaratacağım,dedi. Onlar=Bizler hamdinle seni tesbih ve seni takdis edip dururken,yeryüzünde fesat çıkaracak,orada KAN dökecek insanı mı halife kılıyorsun?dediler. Allah’da onlara:Sizin bilemeyeceğinizi her halde ben bilirim,dedi.”[3]
Kan görme,kan akıtma bu bir insan tabiatının fıtri bir halidir. Ancak her şeyde olduğu gibi,bunda da iyiye,hayra ve doğruya yönlendirmek gerekmektedir.
Nitekim bir şeydeki helal veya haramlık;o şeydeki emir veya nehye bakar. Allah emreder iyi olur,nehyeder şer ve kötü olur. İllet ve sebep budur ve Hak-dandır.
Allah’ın izni ve rızasına göre hüküm almakta ve verilmektedir.
Mesela;yemek helal iken,yasaklanmış veya başkasına aid ise haram olmaktadır.
Domuz,kan,leş,Allah’dan başkası adına kesilen haram iken,mecellede ki hüküm gereğince”Zaruretler haramı helal kılar-bu durumda haddi aşmadan,doymadan yenilmesinde günah yoktur.[4]
Evlilik helal iken,zina haram kılınmıştır.[5]
Adam öldürüp,kan akıtmak haram iken[6],Allah yolunda cihad etmek helal kılınmıştır.[7]
Hayvana eziyet haram iken,Allah için kurbanlık bir hayvanın kanını akıtmak helal kılınmıştır.
Ve bir kurban Allah için kesilirken helal,O’nun ğayrı,putlar adına[8] veya besmelesiz kesilen[9] hayvanlar haram kılınmıştır.
Kadındaki kan yani ay hali (hayız)onlar için bir eziyettir.[10] Temizlenmek eziyetten kurtulmadır.
Abdeste mani olan kadın akması,elbise de bulunması halinde de namaza manidir.
İnsanın içerisinde duran kan hayata hayat katar iken,akması halinde hayatı tüketmekte,çalışan organları çalışmaz hale getirmektedir.
Tarih boyunca hayata ve insanlığa düşman olanlar,sürekli kan akıtmakla hayat bulacaklarını sanmışlardır. Yüz binler bir çırpıda öldürülürken,zulüm binaları onların üzerine kurulmuş,neticede de âbad olmadan kendileri de berbad olarak bu dünyadan göçüp gitmişlerdir.
Ne insanlar kana doymuş,ne de dünya…
Kan içenler,kana susamış kansızlar olarak tarihe geçmiş,silinmez bir kan lekesi halinde kalmışlardır.
Kan kendi içinde güzeldir,dışa akmadıkça…
Balık suda hayat bulduğu gibi,sudan çıkmadıkça…
10-3-1998
MEHMET ÖZÇELİK
[1] Maide.27-32,bkn.Konularına göre K.Kerim Fihristi. N.Yüksel.sh.263.
[2] Bakara.30,84,173,Maide.3,En’am.145,A’raf.133,Yusuf.18,Nahl.66,115,Hac.37,bkn.Mu’cemul Müfehres.M.F.Abdulbaki.sh.261.
[3] Bakara.30.
[4] Bakara.173,Maide.3,En’am.145,Nahl.115.
[5] İsra.32,Nur.30-31,Furkan.68.
[6] Furkan.68.
[7] Nisa.95-96,Enfal.72,Tevbe.19-20,41,44,Furkan.52,Hac.78,Hucurat.15.
[8] Maide.3.
[9] En’am.121.
[10] Bakara.222.
