Tesbitler – islam bilgi arşivi » Blog Archive

0 Paylaşımlar

İÇİNDEKİLER

BİRİNCİ BÖLÜM

-İÇİNDEKİLER-……………………………………………………………………………………………..1-
-Muhtasar Şemail-i Şerif Tercümesi ……………………………………………………………… 4-
-BİRİNCİ BAB-Rasulullah Efendimizin HEYET VE ŞEKLİ saadetlerini beyan eden hadisi şerifleri ihtiva etmektedir ……………………………………………………………………….6-
-1.2.3.4.5.6.7.8.9.HADİSLER
-HADİSLERİN ÖZETİ-…………………………………………………………………………………….16-
-İKİNCİ BAB – Resul-i Ekrem Hazretlerinin MÜHRÜ nübüvveti hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır……………………………………………………………………16-
-1.2.3.3.4.5.6. HADİSLER-
-ÜÇÜNCÜ BAB- Kâinatın süruru (SAM) Efendimizin SAÇLARI hakkında vârid olan hadisi şeriflerin beyanındadır………………………………………………………………………………19-
-1.2.3.4.5.6.HADİSLER-
-DÖRDÜNCÜ BAB- Peygamberlerin en güzeli Efendimizin SAÇ VE SAKALLARINI TARAMAYIP SÜSLEMEYE dair vârid olan hadisi şerifler beyanındadır…………….21-
-1.2.3.4.5.HADİSLER-
-BEŞİNCİ BAB- Habibullah Efendimiz Hazretlerinin BAŞ VE SAKALINDA VESAİR BEDENİNDE OLAN KILLARIN BEYAZ OLMASI ile ilgili gelen hadisler………….23-
-1.2.3.4.5.6.HADİSLER-
-ALTINCI BAB- Efendimiz Hazretlerinin SAÇ VE SAKALINI BOYAMALARI hakkındadır…………………………………………………………………………………………………………27-
-1.2.3.4. HADİSLER-
-YEDİNCİ BAB- Efendimiz Hazretlerinin SÜRMELİ GÖZLERİ hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanındadır………………………………………………………………………………29-
-1.2.3.4.5.HADİSLER-
-SEKİZİNCİ BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin ELBİSELERİ hakkında vârid olan hadisi şerifler hakkındadır…………………………………………………………………………………..30-
-1.2.3.4.5.6.7.8.9.10.11.12.13.14.HADİSLER-

İKİNCİ BÖLÜM

-BİRİNCİ BAB-………………………………………………………………………………………………….34-
-1.2.HADİSLER-
-İKİNCİ BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin AYAĞINA GİYDİĞİ MESTLERİ hakkında vârid olan hadisi şeriflerin beyanındadır……………………………………………..36-
-1.2.HADİSLER-
-İBRETLİ BİR HİKAYE-…………………………………………………………………………………….38-
-ÜÇÜNCÜ BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin NA’LLERİ (ayakkabıları) hakkında vârid hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır……………………………………………………………..38-
-1.2.3.4. 5.6.7.8.9.10.HADİSLER-
-DÖRDÜNCÜ BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin MÜHRÜ ŞERİFİ hakkında vârid olan hadisi şerifler beyanındadır……………………………………………………………………………41-
-1.2.3.4.5.6.7.8. HADİSLER-
-BEŞİNCİ BAB- Resul-i Ekrem Hazretleri MÜHRÜ NİCE TAKINDIKLARI hakkında vârid olan hadisi şerifler beyanındadır……………………………………………………………………45-
-1.2.3.4.5.6.7. HADİSLER-
-ALTINCI BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin KILIÇLARININ ÖZELLİKLERİ hakkında vârid olan hadisi şeriflerin beyanındadır…………………………………………………49-
-1.2.3.4.HADİSLER-
-YEDİNCİ BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin ZIRHLARININ SIFATI hakkında vârid olan hadisi şeriflerin beyanındadır………………………………………………………………………..50-
-1.HADİS-
-SEKİZİNCİ BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin MİĞFERİ hakkında vârid olan hadisi şeriflerin beyanındadır………………………………………………………………………………………….52-
-1.2.HADİSLER-
-DOKUZUNCU BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin AMAMESİ,SARIĞI hakkında vârid olan hadisi şeriflerin beyanındadır……………………………………………………………….53-
-1.2.3.4.5.HADİSLER-
-ONUNCU BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin İZARI şerifi hakkında vârid olan hadisi şeriflerin beyanındadır……………………………………………………………………………………………55-
-1.2.3.4.HADİSLER-
-ONBİRİNCİ BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerine mahsus olan YÜRÜYÜŞÜ hakkında vârid olan hadisi şeriflerin beyanındadır………………………………………………………………….57-
-1.2.HADİSLER-
-ONİKİNCİ BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin TÜLBEND kullanması hakkında vârid olan hadisi şerif beyanındadır…………………………………………………………………………………………………………..58-
-ONÜÇÜNCÜ BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin OTURUŞUNUN HEYETİ VE KEYFİYETİ hakkında vârid olan hadisi şerif beyanındadır……………………………………59-
-1.2.3.HADİSLER-
-ONDÖRDÜNCÜ BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin DAYANDIKLARI ŞEY hakkında vârid olan hadisi şeriflerin beyanındadır…………………………………………………………………60-
-1.2.3.4.5.HADİSLER-
-ONBEŞİNCİ BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin mukteza gereği KİMLERE DAYANDIĞI hakkında varid olan hadisi şerifleri beyanındadır………………………………63-
-1.2. HADİSLER-
ONALTINCI BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin YEMESİ hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır…………………………………………………………………………………..64-
-1.2.3.4.5.HADİSLER-
-ONYEDİNCİ BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin YEDİKLERİ EKMEĞİN VASFI hakkında varid olan hadisi şerifin beyanındadır……………………………………………………….66-
-1.2.3.4.5.6.7.HADİSLER-
-ONSEKİZİNCİ BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin yeme esnasında yedikleri KATIK ile çeşitli yiyeceklerden yemiş oldukları şeylerin hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanındadır…………………………………………………………………………………………………………..70-
-1.2.3.4.5.6.7.8.9.10.11.12.13.14.15.16.17.18.19.20.21.22.23.24.25.26.27.28.29.30.HADİS
LER-
-ONDOKUZUNCU BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin yemekten evvel ve sonra mübarek ELLERİNİ YIKAMALARI sıfatı hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanındadır…………………………………………………………………………………………………………83-
-1.2.3. HADİSLER-
-YİRMİNCİ BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin yemekten evvel ve sonra;BİSMİLLAH VE ELHAMDULİLLAH gibi söylediği kelam hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır……………………………………………………………………………………………….84-
-1.2.3.4.5.6.7.HADİSLER-
-YİRMİBİRİNCİ BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin SU İÇTİKLERİ KÂSELERİ hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanındadır……………………………………………….87-
-1.2.HADİSLER-
-YİRMİ İKİNCİ BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin MEYVESİNİN SIFATI hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır……………………………………………………88-
-1.2.3.4.HADİSLER-
-YİRMİ ÜÇÜNCÜ BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin İÇTİKLERİ ŞEYLERİN SIFATI hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır……………………………………90-
-1.2.HADİSLER-
-YİRMİ DÖRDÜNCÜ BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin İÇMESİ hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır……………………………………………………………………92-
-1.2.3.4.5.6.7.8.9.10. HADİSLER-
-YİRMİ BEŞİNCİ BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin GÜZEL KOKULU NESNE SÜRÜNMESİ sürünmesi hakkında varid olan hadisi şerfilerin beyanı hakkındadır..94-
-1.2.3.4.5.6.HADİSLER-
-YİRMİ ALTINCI BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin KELÂMI ŞERİFLERİNİN KEYFİYETİ hakkında olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır…………………………97-
-1.2.3. HADİSLER-
-YİRMİ YEDİNCİ BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin GÜLMELERİNİN KEYFİYETİ hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır…………………………………….99-
-1.2.3.4.5.6.7.8. HADİSLER-

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

-BİRİNCİ BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin MİZACI hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır…………………………………………………………………………….103-
-1.2.3.4.5.6. HADİSLER-
-İKİNCİ BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinden MEVZUN ve ÖLÇÜLÜ olarak vaki olan şerefli KELÂMLARININ beyanı hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanındadır.106
-1.2.3.4.5.6.7.HADİSLER-
-ÜÇÜNCÜ BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin GECE VAKTİ OLAN YÜCE KELÂMLARINI beyan hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır…112-
-1.2.HADİSLER-
-DÖRDÜNCÜ BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin UYKULARININ SIFATI hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır…………………………………………………….115-
1.2.3.4.5.6.HADİSLER-
-BEŞİNCİ BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin İBADETLERNİN VASFI hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır. ……………………………………………………………117-
-1.2.3.4.5.6.7.8.9.10.11.12.13.14.15.16.17.18.HADİSLER-
-ALTINCI BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin DUHA yani KUŞLUK NAMAZI KILMASI hakkında varid olan hadisi şerifin beyanı hakkındadır…………………………123-
-1.2.3.4.5.6.7.8.HADİSLER-
-YEDİNCİ BAB- Kişinin kendi evinde TETAVVU (nafile) NAMAZINI KILMASININ EFDAL olduğu beyanındadır……………………………………………………………………………….126-
1.HADİS-
SEKİZİNCİ BAB-Resul-i Ekrem Hazretlerinin ORUCU hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır……………………………………………………………………………….126-
1.2.3.4.5.6.7.8.9.10.11.12.13.14.15.16.HADİSLER-
-DOKUZUNCU BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin KUR’AN-I AZİMUŞŞÂNI NE VECİHLE OKUDUKLARININ KEYFİYETİ hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır……………………………………………………………………………………………..130-
-1.2.3.4.5.6.7.8.HADİSLER-
-ONUNCU BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin AĞLAMALARI hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır…………………………………………………………………….132-
-1.2.3.4.5.6.HADİSLER-
-ON BİRİNCİ BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin DÖŞEKLERİ hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır……………………………………………………………………136-
-1.2.HADİSLER-
-ON İKİNCİ BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin TEVAZUU hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır………………………………………………………………………………137-
-1.2.3.4.5.6.7.8.9.10.11.12.HADİSLER-
-ON ÜÇÜNCÜ BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin GÜZEL AHLAKI hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır……………………………………………………………..144-
-1.2.3.4.5.6.7.8.9.10.11.12.13.14.HADİSLER-
-ON DÖRDÜNCÜ BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin HAYALARI hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır……………………………………………………………………..149-
1.2.HADİSLER-
-ON BEŞİNCİ BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin HACAMETİ hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır………………………………………………………………………149-
-1.2.3.4.5.6.HADİSLER-
-ON ALTINCI BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin ESMA-İ ŞERİFELERİ yani kendilerine ıtlak olunan isimler hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır………………………………………………………………………………………………………….150-
-1.2.HADİSLER-
-ON YEDİNCİ BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin hâl-i hayatlarında GEÇİMİNİN KEYFİYETİ hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır…………………..151-
-1.2.3.4.5.6.7.8.9.HADİSLER-
-ON SEKİZİNCİ BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin ÖMRÜ SAADETLERİ hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır……………………………………………………..155
-1.2.3.4.5.6.HADİSLER-
-ON DOKUZUNCU BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin ÂHİRETE TEŞRİFLERİNİN KEYFİYETİ hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır…………………157-
-1.2.3.4.5.6.7.8.9.10.11.12.HADİSLER-
-YİRMİNCİ BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerinin MİRASLARI hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır……………………………………………………………………..162-
-1.2.3.4.5.6.HADİSLER-
-YİRMİ BİRİNCİ BAB- Resul-i Ekrem Hazretlerini RÜYADA GÖRMENİN BEYANI hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır………………………………………164-
-1.2.3.4.5.6.7.8.9.HADİSLER-
-HATİME-……………………………………………………………………………………………………………168-
-İMAM TİRMİZİ-………………………………………………………………………………………………..169-

MUHTASAR ŞEMAİLİ ŞERİF TERCÜMESİ

Hoca Muhammed Raif Efendinin yazmış olup,1311 (1895) yılında Maarif Nezareti’nin 995 numaralı ruhsatıyla,Matbaa-i Osmaniye’de basılmıştır.Kendisinin ihtisar edip kısalttığı Osmanlıca bu eserini bizlerde kısaltarak;varlıkların en güzeli,şekil ve şemâllerinde ne derece hüsnü letafet bulunduğu beyan olunmuştur. Efendimizin Peygamberlik mührü,boy ve giysileri,temizliği,sabır ve kanaatla ahiret işlerini dünyanın faydalı işlerine tercih eden güzel halleri kısaca,Âhirete göç etme zamanına kadar geçirmiş oldukları tüm hal ve fiiller,gerek harbde,gerek sair vakitlerde geçirdiklerini mütalaa ile görülecektir ki;gerçekten o zat (ASM) Allah’ın sevgilisi imiş ve ona olan muhabbeti de bu minval üzere daha da artacaktır. Öyle ki burada anlatılanlar ile onu tanıyan kimse onu rüyada müşahede etmekle şereflenir.Zira;ehli Kur’an,ehlullah ve ehli hadis;ehli Rasûlullahtır. Hepside hadislerin mesnedleriyle sabittir.
Bilinmelidir ki;tüm mü’minlerin kendisine tabi olduğu ahirzaman peygamberi Hz. Muhammed Efendimizin şekil ve Şemaili Şerifesini,âzalarındaki tenasüb,suretindeki güzellik,ahlakındaki övgü,güzel fiil ve amellerinden olan hoş muamelesi ve tavır ve vakar ve güzel idaresi her mü’min tarafından bilinmesi gerekir. Uyulması mümkün olanlara uymak gerektiğinden,âyette:”(Rasûlüm)De ki:Eğer Allah’ı seviyorsanız bana uyunuz ki Allah’da sizi sevsin ve günahlarınızı bağışlasın.” Hitabına mazhar olarak,Allah tarafından sevilmeye mazhar olunsun.
Kitapta Peygamberimizin sîret ve sûreti yani dış ve iç yapısı delillerle anlatılırken neticede şiirlerle ve veciz bir şekilde o konuyu özetler mahiyette bitirilmektedir.
“İşte bak: Hüsn-ü sîret ve cemal-i suret ile mümtaz bir zâtı görüyoruz ki; elinde mu’ciznüma bir kitab, lisanında hakaik-aşina bir hitab, bütün benî-Âdeme, belki cin ve inse ve meleğe, belki bütün mevcudata karşı bir hutbe-i ezeliyeyi tebliğ ediyor. Sırr-ı hilkat-ı âlem olan muamma-i acibanesini hall ve şerh edip ve sırr-ı kâinat olan tılsım-ı muğlakını fetih ve keşfederek, bütün mevcudattan sorulan, bütün ukûlü hayret içinde meşgul eden üç müşkil ve müdhiş sual-i azîm olan “Necisin? Nereden geliyorsun? Nereye gidiyorsun?” suallerine mukni, makbul cevab verir.”
“Hazret-i Yusuf Aleyhisselâm gibi bir cemal ile mümtaz bir zâtın şuhuduna meraklı bir iştiyak; herkes vicdanen hisseder.”
“Evet Hazret-i Yusuf Aleyhisselâm’a güzel bir adam nisbet edilse, yine çirkin göründüğü;” Peygamberimiz;”Ben kardeşim Yusuf’tan da güzelim”buyurmuşlardır.
“Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm’ın ahval ve evsafı, Siyer ve Tarih suretiyle beyan edilmiş. Fakat o evsaf ve ahval-i galibi, beşeriyetine bakar. Halbuki o Zât-ı Mübarek’in şahs-ı manevîsi ve mahiyet-i kudsiyesi o derece yüksek ve nuranîdir ki; Siyer ve Tarihte beyan olunan evsaf, o bâlâ kamete uygun gelmiyor, o yüksek kıymete muvafık düşmüyor. Çünki es-sebebü ke’l-fâil sırrınca: Her gün, hattâ şimdi de, bütün ümmetinin ibadetleri kadar bir azîm ibadet sahife-i kemalâtına ilâve oluyor. Nihayetsiz rahmet-i İlahiyeye, nihayetsiz bir surette, nihayetsiz bir istidad ile mazhar olduğu gibi, her gün hadsiz ümmetinin hadsiz duasına mazhar oluyor. Ve şu kâinatın neticesi ve en mükemmel meyvesi ve Hâlık-ı Kâinat’ın tercümanı ve sevgilisi olan o Zât-ı Mübarek’in tamam-ı mahiyeti ve hakikat-ı kemalâtı, Siyer ve Tarihe geçen beşerî ahval ve etvara sığışmaz. Meselâ: Hazret-i Cebrail ve Mikâil, iki muhafız yaver hükmünde Gazve-i Bedir’de yanında bulunan bir Zât-ı Mübarek; çarşı içinde, bedevi bir arabla at mübayaasında münazaa etmek, bir tek şahid olan Huzeyfe’yi şahid göstermekle görünen etvarı içinde sığışmaz.
İşte yanlış gitmemek için; her vakit mahiyet-i beşeriyeti itibariyle işitilen evsaf-ı âdiye içinde başını kaldırıp, hakikî mahiyetine ve mertebe-i risalette durmuş nuranî şahsiyet-i maneviyesine bakmak lâzımdır. Yoksa, ya hürmetsizlik eder veya şübheye düşer.”
“Şimdi, şu zâtın delail-i sıdkı ve berahin-i nübüvveti yalnız mu’cizatına münhasır değildir. Belki ehl-i dikkat için, hemen umum harekâtı ve ef’ali, ahval ve akvali, ahlâk ve etvarı, sîret ve sureti, sıdkını ve ciddiyetini isbat eder. Hattâ meşhur ülema-i Benî İsrailiyeden Abdullah İbn-i Selâm gibi pek çok zâtlar, yalnız o Zât-ı Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm’ın sîmasını görmekle, “Şu sîmada yalan yok, şu yüzde hile olamaz!” diyerek imana gelmişler.”
“Peygamberimiz (A.S.M.) mu’cizatından ve hasaisinden başka, ef’al ve ahval ve etvarında beşeriyette kalıp, beşer gibi âdet-i İlahiyeye ve evamir-i tekviniyesine münkad ve mutî’ olmuş. O da soğuk çeker, elem çeker ve hâkeza… Herbir ahval ve etvarında hârikulâde bir vaziyet verilmemiş. Tâ ki ümmetine ef’aliyle imam olsun, etvarıyla rehber olsun, umum harekâtıyla ders versin. Eğer her etvarında hârikulâde olsa idi, bizzât her cihetçe imam olamazdı. Herkese mürşid-i mutlak olamazdı. Bütün ahvaliyle Rahmeten lil-âlemîn olamazdı.”
“Muhammed-i Arabî Aleyhissalâtü Vesselâm Resulullahtır ve bütün Resullerin ekmelidir ve bütün mahlukatın efdalidir.”

BİRİNCİ BAB

Rasulullah Efendimizin HEYET VE ŞEKLİ saadetlerini beyan eden hadisi şerifleri ihtiva etmektedir :
Mervidir ki;Rasul-i Ekrem Hazretlerinin bedeni mübarekinde toplanmış olan tüm iç güzellikler,hiçbir ferdin bedeninde olmayan zahiri güzelliğe de delalet etmektedir. Hatta İmam-ı Kurtubi;rivayet eder ki;Nebiyyi Muhterem Hazretlerinin hüsnü cemali tamamen zâhir olmuştur. Eğer tüm zahiri güzelliklerinin tamamı zahir ve açık olsa idi sahabe-i kiram ona nazar etmeğe takat getiremezlerdi.

BİRİNCİ HADİS : Sahabe;Mü’min olduğu halde Rasulullah (SAM) Efendimizi görmüş,yahut Rasulullah Efendimiz onu görmüş olacak.Abdullah İbni Mektum gibiler a’ma olup Rasûlullahı görmemiş ancak onun zamanında yaşayıp ,o tarifin içine girmektedirler.
Ancak onun zamanında yaşamak kâfi olmayıp,onu görmek veya onun tarafından görülmüş olmak gerektir. Veysel Karâni Peygamber Efendimiz zamanında yaşadığı halde onu görmemiş ve onun tarafından görülmediği için sahabe sayılmamıştır.
Rasulullah Efendimizi gerek büluğ halinde,gerek büluğdan önce görmüş olsun,nitekim sahabeden Muhammed bin ebi Bekre olduğu gibi ki;Peygamberimizin vefatından üç ay evvel dünyaya teşrif buyurmuşlardır. Lakin Nebi Aleyhisselamı çocukluk halindeyken gördü. Bundan dolayı ashabdan sayıldı. Bazı muhaddisler Rasulullah Efendimizi gerek peygamberlik vaktinde gerek peygamberlik vaktinden önce görmeyi de sahabeden addetmişlerdir. Nitekim Rahib Buheyra Peygamber Efendimizi Şam’a giderken peygamberlikten önce,12 yaşında iken,bir bulutun güneşten muhafaza için devamlı bulunmasını ilk gören bu rahib iman etmiş olduğundan sahabeden sayılmıştır.
Muhacir ise;Mekke müşriklerinin peygamberimizi öldürmek üzere ittifak ettiği bir sırada Allah tarafından Cebrailin bildirmesiyle Medine-i Münevvereye hicret etti. Kendisiyle beraber hicret edene muhacir ve Medine-i Münevverede kendilerine yardım edenlere de Ensar denildi.
Ensar ve Hazreç kabilesinden olan Enes Bin Malik peygamberimizin hizmetleriyle şeref buldu. 10 yaşında idi. 10 sene hizmet etti. Yaşı yüze ulaşıp,Basra’da hicretin 91.inde vefat etti. Yüz adet evladı dünyaya gelip,yetmişsekizi erkek idi.
“Buharî ve Müslim haber veriyorlar ki: İbn-i Abbas’a şöyle dua etmiş:
“Allahım! Onu dinde fakîh kıl ve ona tefsir ilmini öğret.” Buharî, Vudû’: 10, İlim: 17, Fedâilü’l-Eshâb: 24; Müslim, Fedâilü’s-Sahâbe: 138; İbni Hibban, Sahih, 9: 98; Kadı Iyâz, eş-Şifâ, 1:327; Ali el-Kari, Şerhu’ş-Şifâ, 1:661; Hafâcî, Şerhu’ş-Şifâ, 3:130; İbnü’l-Esîr, Câmiu’l-Usûl, 9:63; Müsned, 1:264, 314, 328, 330; el-Hâkim, el-Müstedrek, 4:534.
Duası öyle makbul olmuş ki; İbn-i Abbas, Tercüman-ül Kur’an ünvan-ı zîşanını ve Habr-ül Ümme, yani allâme-i ümmet rütbe-i âlîsini kazanmış. Hattâ çok genç iken, Hazret-i Ömer, onu ülema ve kudema-yı sahabe meclisine alıyordu.
Hem başta İmam-ı Buharî, ehl-i kütüb-ü sahiha haber veriyorlar ki: Enes’in vâlidesi, Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm’a niyaz etmiş ki: “Senin hâdimin olan Enes’in evlâd ve malı hakkında bereket ile dua et.” O da dua etmiş:

“Allahım! Onun malını ve evlâdını çoğalt. Ve ona ihsan ettiğin nimetlere bereket ver.”
demiş. Hazret-i Enes âhir ömründe kasem ile ilân ediyor ki: “Ben kendi elimle yüz evlâdımı defnetmişim. Benim malım ve servetim itibariyle de, hiçbirisi benim gibi mes’ud yaşamamış. Benim malımı görüyorsunuz ki pek çoktur. Bunlar, bütün dua-yı Nebeviyenin bereketindendir.”
Hz.Enes buyurdu:Rasul-i Ekrem (SAM) Hazretlerinin boyları;ne uzun ne kısa,mutavassıt ve orta boylu idi. O’n ailk bakan kimse orta boylu zan edip,uzuna yakın diye hükmederdi.
Beyhaki ve İbni Asakir rivayet ettilerki;Rasulullah her kimle yan yana gelse,o kimseden uzun görünürdü. Eğer iki uzun kimseler arasında bulunsa idiler,ikisinden de uzun görünürdü. Lakin tek başına olduklarında,orta boylu görünürdü.
İbni Seb’a rivayet etti ki;Hz. Fahri Alem oturduklarında mübarek göğüsleri oturanlardan yüksek görünürdü. Yani Rasul-ü Ekrem Efendimiz birkaç kişiyle oturduğu vakitte mübarek omuzları,beraber oturduğu kimselerden yüksek görünürdü. Bu keyfiyet Resûli Ekremin mu’cizatındandır. Yani ümmetinden hiçbir kimse zahiri suretinde ona denk olmadığı gibi,sîret ve mâna yönünden de ona denk değildi.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek bedeninin rengi;kireç gibi beyaz ve esmer olmayıp kırmızı ile karışık,nurani bir beyaz idi.
Mübarek kılları ziyade kıvırcık olmayıp,kıvırcık ile düz arasında idi.
Allahu Zülcelal Hazretleri tebliği ahkâm için kırk yaşında irsal eyledi.
Fil olayından ellibeş gün önce rebiül evvel ayının 12. gecesi dünyaya teşrif eyledi. Ve ittifakla vahiy kırk yaşının tamamında oldu. Mesud ve İbni Abdil Ber 40. senenin sonunda gönderildi,dediler. Şeyh Şihabuddin bin Hacer bunun sahih olduğunu söyledi. Cumhurca da bu görüş meşhur olup,Ramazan ayında gönderilmiştir.
Cumhur-u ehli hadis ve siyer,Nebiyyi Muhterem bi’setten sonra Mekke’de on üç sene ikamet etti. Üç senesi gizli ve sonra on sene âşikâre olarak halkı hakka davet buyurdu. Enes Hazretlerinin on sene diye rivayeti aşikâre olan davetin müddetini beyan eder.
Rasuli Ekrem Hazretleri Medine’de dahi on sene ikamet etti.
Nebiyyi Muhterem Efendimizin yaşları altmışüç seneye ulaştığında Hak Taâla mübarek ruhlarını kabz edip ruhu saadetleri a’layı illiyyine uruc etti.
Hazreti Enesin ifadelerindeki farklılıklar,küsuratın çıkarılmasındandır.
Rasul-i Ekrem Hazretlerinin dar-ı bekaya teşrifinde mübarek başında ve sakalında yirmi beyaz mübarek kıl olmadı. Yine Enes’den mervidir ki,onyedi,ya onsekiz beyaz kıl var idi. İmamı Tirmizi bu hadisi şerifi Hz.Enes’den üç vasıta ile bize rivayet etti.
Tirmizi Hazretlerinin ismi şerifi Muhammed ve künyesi Ebu İsadır.Pederlerinin dahi ismi İsa olup,büyük pederleri Sûre’ (Tirmizi) dir. Ceyhun kenarında Medinet-ür Rical namıyla bir karyenin ismidir. Tirmizi Hazretleri Meşayihin büyüklerindendir. İlk asırlarda gelib ulemayı izam ve hafız ve meşayihı İslâmdan çok kimseden ilim aldı. Velhasıl İmamı Asr ve Huffazı dehr idi. Ve adalet ve zabtı müttefekun aleyhtir. Cami-i Sahihi Tirmizi kütüb-ü sitteden idi ki,büyüklüğüne şahiddir.
Şeyh Abdullahi Ensariden nakledilir ki;Camii Tirmizi benim yanımda kütübü hamseden daha menfaatlıdır.
Müşarun ileyh,Tirmizi hazretlerinin mübarek yaşları yetmiş seneye ulaştığında 279 tarihinde vefat edip,tirmizde defnolunmuştur.
Hadisin Senedi: İmamı Tirmizi bu hadisi şerifi Ebu Reca Kuteybe bin Said’den,o dahi, Malik bin Enesden,o dahi Rebi’a bin Abdurrahmandan,o dahi Hz. Enesden rivayet buyurdu.
“Buharî, Müslim, İbn-i Hibban, Tirmizî gibi kütüb-ü sahiha; tâ zaman-ı sahabeye kadar, o yolu o kadar sağlam yapmışlar ve tutmuşlar ki, meselâ Buharî’de görmek, aynı sahabeden işitmek gibidir.”

İKİNCİ HADİS : Enes Bin Malik Hazretlerinden mervidir,buyurdular ki;Resûl-i Ekrem Hazretleri orta boylu idi.Malum ola ki,Reb’a mu’tedil kamet yani orta boylu demektir. Lakin itidali kamet için kamet sahibi olan şahsa kıyasla belli bir sınır vardır. Zira boy sahibinin kendi karışı ile yedi karış miktarı olan kamete mu’tedil derler. Eğer boy sahibi zikredilen miktardan ziyade olursa uzun ve kısa olur ise kısa sayılır.
Rasul-i Ekrem Hazretlerinin kâmetleri kendi karışlarıyla yedi karış miktarı olmakla Reb’a denilmesi sahihtir. Malum ola ki,mu’tedil boy;uzuvlar ile uyumlu olursa ilk vakit ve anda uygun sayılır. Zira nice şahıslar vardır ki,boyu ölçülü olup âzaları mütenasib ve uyumlu olmamakla o şahsın endâmı selim bir yapıya uygun olmaz.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin endâmı âzalarıyla tam bir tenasüb içinde olduğu zahirdir.
Resul-i Ekrem Hazretleri ziyade uzun ve kısa değildi. Cismi nazifleri güzel idi. Kılları kıvırcık ve düz olmayıp,ikisi arasında idi. Renkleri esmer idi. Esmerden murad;sırf beyazı nefyetme ve az bir kırmızılığı isbattır. Yani Resul-i Ekrem Hazretlerinin rengi,bir beyaz kimseki henüz hamamdan çıkmış olup kendisine kızıllık ârız olduğu vakitteki rengi gibidir. Yani Resul-i Ekrem Hazretlerinin Levni Şerifi kırmızıyla karışık nurani beyaz idi.
Resul-i Ekrem Hazretleri yürüdükleri vakitte,bir yere giderken bir miktar önüne eğilir idi.
Malum olsun ki;Cenâb-ı Peygamber Aleyhisselam varlık alemine teşriflerinden önce melaike ve peygamberlerin dilinde,kitab ve suhuflarda mükerreren medih ve sena olunmakla Zât-ı Şeriflerine Muhammed tesmiye olundu. Zira Muhammed lafzı şerifi çok çok sena ve hamd ve medih olunmuş mânasınadır. Ve Hak Taala fahri aleme bu ismi şerifi tesmiye buyurup semavat ve arşı yarattığında arş üzerine;” Lâ İlâhe İllallah Muhammedur Rasulullah” diye yazdı. Ve cenneti yarattığında Tuba ağacı üzerine ve hurilerin alnına ve cennetin tüm oda ve sarayları üzerine;” Lâ İlâhe İllallah Muhammedur Rasulullah”diye yazdı. Ve Hz. Âdem tevbe ederken;”Ya Rabbi,Muhammed hürmetine,diye şefaat dilediğinde Hak Taâla:”Sen Muhammedi neden bildin?”buyurduğunda;”Beni topraktan yarattığında gözümü açıp gördüm ki,bütün semavat ve arş üzerinde:” Lâ İlâhe İllallah Muhammedur Rasulullah”yazılmış,o zaman bildimki,Muhammed cümleden makbuldür.”dediğinde Hak Taâla bunu tasdik edip:”Yâ Âdem Muhammed cümleden Muazzez ve Muhteremdir ve senin evladındandır. Cümle peygamberlerin sonunda aleme teşrif eder. Seni,semavat ve arş ve cenneti ve tüm mahlukatı onun hürmetine yarattım.”buyurdu.
Resul-i Ekrem Hazretleri hadisi kudsisinde:”Levlâke levlâke lema halaktül eflâk” buyurdu. Yani;”Habibim sen olmasa idin ben felekleri yaratmazdım.” Yani senin hürmetine yarattım.
Ve Hz. Âmineye rüyasında tüm mahlukatın ulusuna hamilesin. Doğduğunda ismi şerifi Muhammed tesmiye edilsin,diye tenbih olundu.
Hadisin Senedi:İmamı Tirmizi bu hadisi şerifi Hamîd bin Mes’adetül Basri’den,oda Abdul Vehhabüs Sakafi’den,oda Hamidüt Tavilden,o dahi Enes bin malik (RA) den rivayet buyurdu.

ÜÇÜNCÜ HADİS : İshak’dan mervidir,buyurdu ki;Ben Bera bin Âzib sahabiden işittim,buyurdu;Resuli Ekrem hazretlerinin mübarek bedeninde olan kılları ,gerek başında olan kılları ve gerek sakalı şerifinde olan kılları kıvırcık ile düz arasında idi. Boyu mu’tedil yani orta boylu idi. İki omuzlarının arası geniş idi. Mübarek iki döşlerinin geniş ve neciblik ve reislik alameti idi.
Mübarek başından omuzlarına doğru sarkmış çok olan saçları mübarek iki kulağının yumuşağına ulaşmış idi.
Ma’lum ola ki;Bedenindeki mübarek kılları beyanında değişik rivayetler olmuştur.
Bir rivayette iki kulağının yarısına ulaşmış ve bir rivayette kulaklarına ulaşmış ve bir rivayete omuzlarına ulaşmış ve bir rivayette kürek kemiklerine kadar ulaşmış idi.
Kadı Iyaz rivayetler arasında farklılıkların yönünü;vakitlerin ihtilafından olarak değerlendirir. Yani mübarek saçlarını kesmediği vakitte kâh kulaklarına ve kâh kulaklarının yarısına ve kâh kulak yumuşaklarına ulaşırdı. Uzun ve kısalık bu itibarladır.
İmamı Nevevi buyurdu ki;Resul-i Ekremin üzerinde kırmızı Hulle var idi.
Hulle ise;İki veya tek parçadan oluşan giysi.
İmam-ı Şafii;Kırmızı renkli elbise giymek caizdir,demiştir. İmam-ı Âzam ise;kırmızı elbise nehyedilmiştir,demiştir.
Bu hadiste vaki olan hulle,kırmızıdan murad tek renk değil belki kırmızı karışımı tabir olunandır.
Bera bin Âzib buyurur ki;Ben Resul-i Ekrem Hazretlerinden daha güzel bir şey görmedim. Resuli Ekrem cümle bildiğim,gördüğüm şeylerden daha güzeldir.
Bera bin Âzib Resul-i Ekrem Hazretlerinin cemali pür-kemalini beyan esnasında kendisinin o zata kemali iman,tam bir itikad ve yakinin olduğunu bildirir. Zira bu söz kemali muhabbetten ileri gelir. Bu zatın sinni temyiz,idrak ve irfana ulaştığı saatten beri her zaman kalbine Resul-i Ekremden ğayrı bir şey daha güzel görünmemiş olduğunu bu hadisi şerifte ihbar vardır. Zira Resul-i Ekremden ziyade güzellikte denk bir kimse yoktur. Zira o Mahbub-u Hudadır.
Resul-i Ekrem efendimizin Hüsnü cemalleri gayet ziyade olduğundan tamamen güzelliği zahir olmaz idi. Zikri geçtiği üzere,tamamen güzelliği zahir olsa idi ashab hazeratı onun cemaline nazar etmeğe takat getiremezlerdi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Beşşardan,oda Muhammed bin Ca’ferden,oda Şu’be’den,oda Ebu İshak’dan,oda Berab bin Âzib’den rivayet buyurdu.

DÖRDÜNCÜ HADİS : Bu gelecek hadisi şerif İmamı Muhammed Buhari vasıtasıyla Hz. Ali Kerremallahu Veche’den bize rivayet etti. Müşarun ileyh Buhari hazretleri Muhaddislerin imamıdır. Sahihi sahibidir. Künyesi Ebu Abdullahtır.
Malum ola ki,ilim eğer Eb(Baba)-İbn(Çocuk)-Üm(Anne)-Bint(kız) kelimelerinden biriyle masdar olursa yani ilmin başlangıcında zikredilen dört lafızdan biri olursa,ona Künye denir. İmamı Buhari Hazretlerine Ebu Abdullah (Abdullahın babası) denildiği gibi…
Muhammed Buhari hazretleri 194 senesi Şevvalinin üçüncü günü Cuma namazından sonra dünyaya teşrif buyurdu. Ve 256 senesinin kurban bayramı gecesi yatsıdan sonra alemi bekaya ruhları uruc etti. Ve Hartenk nâm karyede vücudu şerifleri defnedildi. Ve ömürleri 63 sene oldu. İmam-ı Buhari Hazretlerinin vefat gününe gelinceye kadar Hartenk karyesi başka isim ile tesmiye olunmuştu.Ölümü anında Semerkand ahalisi cenaze namazına hazır olmak için zikredilen karye Buharaya iki fersah miktarı olduğundan yürümeye kudreti olmayanlar merkeb tutup,ancak halk çok olmasıyla merkeb yetmeyip,bir merkeb kendi kıymetinin iki katına kiraya ulaştığı cihetle karyeye bu ad verilmiştir.
Ve İmam-ı Buhari Hazretlerinin Buharadan zikredilen karyeye nakline sebeb bu idi ki,Buhara Şâhı olan Halid Şâh istedi ki İmam-ı Buhari Hazretleri her gün saray-ı Şâha gelip muhterem evladlarına ilim öğretsin. İmam-ı Buhari icabet etmeyip şu vecihle cevab verdi ki;ilmi şerif muhterem ve aziz olmakla onu insanların kapısına götürüp zelil ve hor etmek bir yönüyle makul değildir. Eğer evladının tam tahsilini istiyorsan;Kemâle âr ve ilim tahsil etmeye haya olmaz. Diğer talebeler gibi üstadın zahmetine katlansınlar, dediğinde Şâh bir çok kere adamlar gönderip davet ederek evlatlarının özel ders almalarını taleb etti.
İmam ise bazısına ilmi tahsis edip de,diğerlerini mahrum etmenin layık olmayacağını söyleyince Şâh bu duruma sinirlenerek mezkur karyeye nefyetti. Yola düşen imamın kalbi ise kırıktı. Rivayet edildi ki;İmamın yürüyüşü müddetinde Hakkın ğayreti zuhur ederek Şâh,evladları ve ekser ahali kahroldu.
İmam-ı Buhari Hazretleri Hz. Aliden vasıta ile rivayet etti ki;Nebi Aleyhisselam orta boylu idi. Mübarek elleri ve ayakları büyük idi. Malum ola ki,erkekte elleri ve ayakları büyük olmak övülmüş,kadında ise övülmemiştir.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin Mübarek Başları büyük idi. Zira kişinin başı büyük olmak dimağında olan kuvvelerin kemaline delildir.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek omuzları ve dizleri ve bilekleri kemikli idi. Kemiğin büyüklüğü kuvvetin alametidir.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek göğsü çok kıllı olmayıp,göğsünden aşağı göbeğine doğru bir ince değnek gibi kılları ulaşıyordu.
Resul-i Ekrem Efendimiz yürüdüğü vakitte önüne eğilir idi,güya yüksek mekândan aşağı iner gibi.
Hz.Ali buyururlar ki;Resul-i Ekrem Hazretleri Resulullahtan önce ve sonrasında ondan daha güzel görmedim. Hepsinden güzeldir. Zira Mahbub-u Rabbül Alemindir (SAM).
Hadisin Senedi:İmamı Tirmizi bu hadisi şerifi İmamı Buhariden,o dahi Ebu Naimden,o dahi Mesudiden,o dahi Osman bin Müslim bin Hermezden,o dahi Nafi bin Cebir bin Mut’imden,o dahi Ali bin ebi Talib’den rivayet buyurdu.

BEŞİNCİ HADİS : Hasan bin Ali Hazretlerinden mervidir. Hz. Hasan Peygamber Efendimizin torunudur. Cennet ehlinin gençlerinin seyyididir.Künyesi Ebu Muhammed,Lakabı Nakiy’dir. Hicreti Nebeviyenin 3. senesi Ramazanı şerifin ortasında dünyaya teşrif buyurdu. Hz. Aliniin şehid olduğu saatte 40 bin kişi kendisine biat etti. Hicretten 41 sene geçtikten sonra Hilafet işlerini Hz. Muaviyeye teslim edip,45 tarihinde dâr-ı bekaya irtihal ettiler. Mübarek nesilleri Hasan bin Hasan ve Zeyd bin Hasen’den devam etti.
İmam-ı Hasan Hazretleri buyurdular ki;Validem Fatımatüz Zehra Hazretlerinin validesi bir biraderi olan Hind bin Ebi Haleden sordum.
Bu Hind,Resul-i Ekrem Hazretlerinin iki oğlu olan Hind bin Ebi Haledir ki, validesi Haticetül Kübradır. Haticetül Kübra Resul-i Ekrem Hazretlerine herkesten evvel iman getirdiği ulema arasında müttefekun aleyhtir. Resul-i Ekrem Hazretleri 25 yaşında ve Haticenin 40 tama olmuştu ki aralarında izdivac akdi oldu. Ve Hind Resuli Ekrem Hazretlerinin terbiyelerinde büyüdü. Ve Resul-i Ekremin İbrahimden başka kız ve erkek evladının tümü Haticeden oldu. Nebiyyi Muhterem Efendimizin nikahı altında 25 sene kalıp,yaşı 65’e ulaştığında Mekkede,Nübüvvetin 10. senesinde dâr-ı bekaya irtihal buyurup Hücun dağında defnolundu.
Hz.Hasan buyurdular ki;Hind Resul-i Ekrem Hazretlerinin vasfını öğrendi. Hz.İmam Resul-i Ekrem Hazretlerinin evsafını Hindden sorduğunda,tümüyle beyan etti. Hind Resul-i Ekremin şerefi hizmetleriyle müşerref olduğundan dolayı layıkıyla şemaili kerimelerine vakıf ve evsafı celilelerini hakikatıyla zabtetmekle Hz. Hasan ondan Resul-i Ekremin Hey’et ve Şemailini sordu ve sordum buyurdu.
Hz. İmam buyurur ki; İbni Ebi Halenin Resul-i Ekremin bazı evsafı cemilelerini vasfeylemesini isterdim. Hilye-i Nebeviyyeyi beyan eylemesini ister idim ki,ta o vasfa teşebbüs edip,o vasfı hayalimde hıfz edeyim ve onunla ahlaklanayım.
İmamı Hasan(RA) Hazretlerinin Resul-i Ekrem Efendimizin dâr-ı bekaya teşrif buyurduklarında temyiz yaşına tamamen ulaşmadığı cihetle eşkalini hıfz ve suretini zabta kadir olmamakla,yukarıdaki sözü söylemiş oldu.
Velhasıl İmam-ı Hasan Resul-i Ekrem Hazretlerinin vasfını tamamen bilen Halam Hind bin Ebi Hâleden bazı güzel vasıflarını beyan eylemesini ister olduğum halde, Hz.Peygamberin Hilye ve Şekil ve Hey’etinden sordum ki vasfını kendi hayalimde hıfzeyleyeyim,buyurdu.
Hind bin Ebi Hâle buyurdu;Resul-i Ekrem Hazretleri haddi zatında kadri büyük idi.
Resul-i Ekrem Beni Âdem içinde en büyük,kendisine,cemaline nazar edip bakanların kalblerinde büyük idi. Ayın birinci ve ikinci gecesi doğana Hilal ve 14. gecesi doğana Bedir ve sair gecelerde doğana kamer denir. Yani Resuli Ekremin vechi kerimleri gayet nurani ve parlak olmakla Bedir gecesinde parlayan ay gibi vechi saadetleri parlar ve ışıldardı.
Resul-i Ekrem Hazretleri Ahseni Mahlukat (varlıkların en güzeli) ve Eltafı Kâinat(Kâinatın en latif ve incesi) olup,hiçbir zaman alemde ona denk bir mevcud yok iken,benzersiz bir yüz ve parlayan yüzü şâirane aya teşbih edilmiştir. İbni Ebi Hâlenin bu teşbihten maksadı Peygamberin parlayan yüzünün güzelliğini ve parlaklığını ta’lim ve temsil yoluyla insanların zihinlerine yerleştirmektir.
Resul-i Ekrem Hazretleri orta boyludan uzunca idi. Gayet uzun olup eti az olan kimseye Müşezzeb denir. Resuli Ekrem Hazretleri ziyade uzun değildi.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek başlarında olan mübarek saçları bizzat iki bölük olsa kendi haline bırakır ve mübarek başlarının iki tarafına salarlardı. Ve o ayrı olan saçı toplamazlardı. Eğer binefsihi ayrı ve iki bölük olmasa bu surette mübarek saçlarını ayırır ve başlarının iki tarafına salmayıp,toplandığı hal üzere terkederlerdi.
Resul-i Ekrem Hazretleri mübarek saçlarını çoğalttığı vakit,mübarek kulağının yumuşağını geçerdi.
İbni Hacer der;Resul-i Ekrem Hazretlerinin rengi şerifleri kırmızılık karışmış beyaz idi.
Alın dedikleri yerin sağ ve sol tarafına Cebin denir. Resul-i Ekrem Hazretlerinin Alnı ve alnının iki tarafı açık idi.
Resul-i Ekremin mübarek kaşları yay gibi olup,ucları gözün ucuna uzamış idi. Uçları ince ve uzun idi. Resul-i Ekrem Hazretlerinin kaşları gayet uzun ve ince,kavisli ve ziyadesiyle tam olup,neredeyse birbirine yakın idi. Resul-i Ekrem Hazretlerinin kaşları çatık değildi. Mübarek kaşları hakkında sahih olan budur. İmamı Ma’bed rivayetinde, Resul-i Ekrem Hazretlerinin kaşları birbirine bitişik idi,dedi. Açıklaması ise budur ki; Zahiren Resul-i Ekremin kaşları bitişik görünürdü lakin dikkatlice bakıldığında iki kaşları arasında bir ince aralık görünürdü. Velhasıl;iki kaşları zahiri hesaba göre birbirine bitişik,hakikatta ise bitişik değildi.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin iki kaşları arasında bir damar vardı ki,kızma anında o damar hareket edip meydana çıkar ve görünürdü. Kızmanın dışında da görünür, ancak açık olmazdı. Kızması simasından bilinirdi. Peygamberin yüzünün aynası nur olup,memnuniyet ve kızgınlığı belli olurdu. Kendi nefsi için ömründe kimseye kızmadı.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek burnunun her iki taraf kaşları biraz yüksekçe ve üstü ince idi.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin Mübarek burunları için bir nur var idi ki,burnu yükselmişti.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin Mübarek burunlarına hakkıyla nazar edip düşünmeyen ve ilk bakışta nazar eden kimse;Burnunun kamışının ortası yüksek ve üst tarafı düz ve uç tarafı alçakça zan ederdi. Amma dikkat edip baktığında,burnunun üst tarafı yüksekçe idi. Yani,burnunun kaşları tarafı biraz yüksekçe ve üstü ince idi. Burnunun üzeri nurani ve güzeldi.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin Sakalı Şerifleri büyük idi. Ne kıvırcık,ne de düz idi. İkisinin ortası mu’tedil idi.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek Yanakları düz idi,mürtefi ve yumru değildi.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek Ağızları geniş idi. Bu durum ise Resul-i Ekremin sözünün kuvvet ve fesahatına,genişlik ve belağatına delildir. Hatta Resul-i Ekrem Hazretleri meharici hurufa yani harflerin çıkışına o kadar riayet ederek konuşurlardı ki,Fasih olmayanların kudretinden hariç olurdu.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek Ön Dişleri seyrekçe ve inci gibi tane tane idi.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek göğsünden saadetli göbeğine kadar ince hat gibi kıllar vardı.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek Boyunları gayet güzel ve cemalde,yaptığı resmin azalarına tam ihtimam gösterip değer veren resimcinin yaptığı resmin boynu gibi idi ve gümüş gibi berrak ve saf idi.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin tüm azası mütenasib ve cümle eczası uygun ve güzel idi.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin azayı şerifleri semizlikten kaynaklanmaksızın büyük idi.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin Vücudu şeriflerinde olan mübarek etleri sıkı olup,sarkmış değildir. Hasılı O,semizlik ile zayıflık arasında idi.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek Karnı ile göğsü düz idi yani mübarek karnı göğsü üzerine ve mübarek göğsü karnı üzerine zâid değildi.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin Mübarek göğüsleri geniş ve enli idi.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin iki omuzlarının arası geniş idi.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin mafsalları,toplu olan kemikleri büyük idi.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin âzayı saadetleri elbiseden soyulduğu vakitte gayet nurlu ve parlak idi.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek göğüslerinin üst tarafındaki çukur ile göbeği arasındaki kılları incelik ve uzunlukta hat gibi uzanmış idi.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek iki memelerinde ve karnında göğsünden göbeklerine varıncaya kadar hat gibi uzamış olan kıllardan başka kıl yoktu.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin kol,pazu ve kürek kemiklerinde ve sinesinin üstünde çok kıl var idi.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek bileklerinde biri baş parmak ve biri küçük ve serçe parmağına bitişik olan diğer diğer parmakları uzun idi.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin el ayası yani mübarek ellerinin avuçları geniş idi. Buda cömertlik alametidir.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek ellerinin ve ayaklarının parmakları kalın ve elleri ve ayakları büyükçe idi.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek parmakları mutedil olarak uzunca idi. İmamı Hasan buyurur ki,İbni Ebi Hâle,parmakları uzundu,dedi.
Velhasıl, Resuli Ekrem Hazretlerinin el ve ayakları ve diğer âzaları uzunca ve kalınca idi. Hüsnü hali kokusundan bilinirdi. Günlerce o koku gitmezdi. Nefesi misk gibi olurdu.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek ayaklarının altı yerden yüksekçe idi.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek ayaklarının üstü düz olup,üzerlerinde kir ve yarık,yırtık yok idi.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek ayaklarının üstü ziyade düz olduğundan su dökülse durmayıp her tarafa akar idi. Şeyhi Cezeri,ayaklarının eti hafifti,buyurdu.
Resul-i Ekrem Hazretleri yürüme esnasında mübarek ayaklarını yerden kuvvetle kaldırırlar ve istenilen tarafa yönelip,sağ ve sollarına meyletmiyerek,bir miktar önlerine meyl buyururlardı.
Resul-i Ekrem Hazretleri ayaklarını yere vurmayıp vakar ve sükunet ile tevazu üzere yürürlerdi.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin yürüyüşleri hızlı ve adımları uzun idi. Bununla beraber yürüyüşü vakar üzere olup acele ile değildi.
Resul-i Ekrem Hazretleri yürüdükleri vakit mekan ve arz sanki yüksekten iner gibi idi.
Resul-i Ekrem Hazretleri bir şeye yöneldiklerinde tüm beden,cümle endam ve tenleriyle yönelirlerdi. Dönüp etrafına nazar ettiğinde tüm cansızlar ve ağaçlar secde eylerlerdi.
Resul-i Ekrem Hazretleri sebebsiz etrafına bakmaz belki sanki alemi ğaybla meşgul olup,önüne bakar gibi idi.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin yer yüzüne bakmaları,göğe bakmalarından daha çok olurdu. Ve yer yüzüne bakışları nihayet tevazu ve ziyade huşu ve hazreti zülcelalden gayet hayalarından dolayı idi. Biline ki,Ebu Davek Abdullah bin Selamdan,Resul-i Ekremin ekser nazarları sema tarafına doğru demelerinden murad;vahyi beklemek ve ahkâmı şer’iyyenin nüzulünü bekleme vakti idi,demektir.Onun aleme nazarı,Hak ile idi pazarı.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin Mübah olan şeylere yüksek nazarları göz ucu ile idi.
Resul-i Ekrem Hazretleri ashabıyla yola gittiklerinde gözetir ve korur ve zayıflarına riayet eder,fakirlerine yardım için kendileri hepsinin arkasında yürürdü. İmamı Dâremi sahih bir senedle rivayet etti ki; Resul-i Ekrem Hazretleri;benim sırtımı melaike için eğdik diye ashabına tenbih buyurdular.
Resul-i Ekrem Hazretleri karşılaştığı kimseye önce selam verirdi. Bu ise tevazudandır.
Önce selam vermelerinden ulema şu hükümde bulundu ki;başlangıçta selam vermek sünnet olup,selama karşılık vermek farz olmakla farzın sevabı sünnetin sevabından çok olduğuna binaen, Resul-i Ekrem Hazretleri çok sevaba nail olmaya,karşılaştıkları kimseyi kendi nefislerine tercih ettiklerindendir,dediler. Velhasıl,selamı vermek sünnet,selamı almak farzı kifayedir,dediler.
Hadisin Senedi: Hz.Tirmizi bu hadisi şerifi Süfyan bin Veki’den,oda Cemi’bin Amirden,oda Ebi Halenin çocuğundan ve Beni Temim kabilesinden Ebu Abdullah künyesiyle bilinen bir zattan,oda İbni Ebi Haleden,oda Hasan bin Ali(RA)dan rivayet buyurdu.

ALTINCI HADİS : Hz.Cabirden mervidir,buyurdular ki;Ben bir mehtablı gecede Sıracı Alem (SAM) Efendimizi gördüm. Üzerlerinde kırmızı var idi.”
Hz.Cabirin kırmızı hulle giydiğini beyan ile muradı;tam bir dikkat ve hıfzını gösterir.
Yüzü nurlu olan peygamber ile,aydan hangisinin daha ziyade güzel olduğuna vakıf olmaklığım için bir kere Resulullahın yüzüne baktım. Vallahi benim yanımda Nebiyyi Muhterem Hazretlerinin mübarek yüzleri aydan daha ziyade güzel idi.
Eğer Yakub Muhammedi görseydi, Yusufu övmezdi.
Hadisin Senedi: Hz. Tirmizi bu hadisi şerifi Hannad bin Seriden,oda Abser bin Kasımdan,oda Eş’as bin Sevardan,oda Ebi İshaktan,oda Cabir bin Semure (RA)dan rivayet buyurdu.

YEDİNCİ HADİS : Cabir bin Abdullah (RA)dan mervidir;gerçek olarak Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdular ki;Benim üzerime,huzuruma Enbiya (AS) arz olundular yani Mi’raç gecesinde gösterildiler.
(Bir çok siyer ehli Resul-i Ekrem Hazretleri semavata çıkmazdan önce büyük peygamberler Beyti Makdiste (Kudüste) toplandılar ve onlara imam olarak cemaatla namaz kıldılar,diye söylediler.)
O gece Musa (AS) yı gördüm. İnsanlar arasında zayıflık ile semizlik arasında orta bir durumda idi. Şenu-e erkeklerindendir.
(Şenû-e;Yemende bir kabile olup,bu kabileye mensub olanlar nazif ve nesebleri temiz,ahlak ve güzel amelleri beğenilen ve zayıflık ile semizlik arasında orta bir durumda olduklarından Hz. Peygamber Musa Aleyhisselamı bu kavme teşbih buyurdu.)
Ve ben o gece İsa bin Meryem Aleyhisselamı gördüm. Benim gördüğüm kimselerden suret cihetinde Mes’ud-üs Sakafinin oğlu Urve ona pek ziyade benzer. Hz. Urve orta boylu ve hamamdan çıkmış gibi kırmızı yüzlüce idi.
Ve ben o gece İbrahim Aleyhisselamı gördüm. Benim gördüğüm kimselerden suret cihetinde ona ziyade benzeyen sizin sahibinizdir.(Yani Nebi Hazretlerinin kendileridir)
Ve ben Cebraili gördüm. Benim gördüğüm kimselerden ona surette ziyade benzeyen Dıhyedir,buyurdular.
Dıhye Hazretleri Beni Küleyb kabilesinden ve ağaç altında biat edenlerdendir. Kadri yüksektir. Bedir savaşında bulunmayıp,daha sonra olan gazaların tümünde hazır oldu. Sultan-ul Enbiya tarafından hicretin altıncı senesi elçilik ile Kayser-Ruma gönderildi. Güzellik ve cemale sahib olduğundan Medineye geldiğinde ahali onu temaşa etmeye çıkarlardı. Hz. Cibril Nebi Aleyhisselama ekseriya Hz. Dıhyenin suretine temessül edip gelirdi. İmamı Tirmizinin bu hadisi şerifi zikirden muradı İbrahim aleyhisselamın Hazreti Fahri Aleme benzerliğini beyandır.
Hadisin Senedi : İmamı Tirmizi bu hadisi şerifi Kuteybe bin Saidden,oda Leys bin Saidden,oda Eslemi Mekkinin oğlu Ebu Zübeyr Muhammedden,oda Cabir bin Abdullahi Ensariden rivayet buyurdu.
“Eimme-i hadîs haber veriyorlar ki: “Hazret-i Cebrail’i çok defa, hüsn ü cemal sahibi olan Dıhye suretinde, Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm’ın yanında sahabeler görüyorlardı.”

SEKİZİNCİ HADİS : Said Ceriri’den mervidirki;Ben Ebu Tufeyl Hazretlerinin yer yüzünde benden başka Resul-i Ekrem Hazretlerini görenlerden bir kimse kalmadı. Ya Said,Hatemul Mürselin Hazretlerinin Şemaili saadeti nebevilerini benden sor,dediğini işitip o Resuli Ekrem Hazretlerini bana gördüğün gibi tavsif buyur,dedim.
Ebu Tufeyl (RA) vasfa başlayıp,cismi saadetleri beyaz ve latif,hoş ve kemal derecesinde güzel,yapıları yakışıklı ve güzel,ne uzun ve ne kısa ve bedeni mübarekleri ne semiz ve ne zaif olup tüm âzaları gayet uygun ve düzgün idi. Allahın rahmet ve selamı o nebiyyi zi-şân üzerine olsun,buyurdular.
Hadisin Senedi : İmamı Tirmizi bu hadisi şerifi Süfyan bin Key’ ile ve Muhammed bin Beşşardan bu ikisi Yezid bin harundan,odaSaidi Ceririden rivayet buyurdu.

DOKUZUNCU HADİS : İbni Abbas Hazretlerinden mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin ikisi üstünde ve ikisi altında olan dört mübarek ön dişleri seyrekçe ve gayet berrak olduğundan konuştukları vakitte o dişleri inciler gibi görünüp aralarında nur zahir olur,görünürdü.
Hadisin Senedi : Hz. Tirmizi bu hadisi şerifi Abdullah bin Abdurrahmandan,oda İbrahim bin Münzirden,oda Abdulaziz bin Sabitten,oda İsmail bin İbrahimden,oda Musa bin Akabeden,oda Küreybden,oda İbni Abbas’dan rivayet buyurdu.
Bu babta zikredilen hadisi şerifleri bir kimse tamamıyla mütalaa edip hadisi şeriflerden anlaşılan Şemaili Şerifi hayal hazinesinde korusa kâinatın en güzeli olan zatın nurlu cismi saadetlerini göz önüne getirebilir. Bu yüce zata muhabbetleri artıp,rüyada görmesine sebeb olur ve rüyada gördüğü şemail,o zata uygun olup olmadığına da vakıf olur.

HADİSLERİN ÖZETİ : Resul-i Ekrem Hazretleri orta boylu ve herkesin yanında beğenilecek kadar büyükce başlı idi. Ve bedenlerinin renkleri kırmızıya yakın beyaz ve mübarek burunlarının iki katlarının birleştiği taraf gayet ölçülü yüksekçe ve gözleri siyah,kaşlarının arası az aralık ve mübarek sakalının kılları sık ve omuzlarının arası geniş ve omuz başları kalın ve göğüsleri enli ve elleri ile ayakları kalınca ve saçları düz ile kıvırcık arasında ve gerdanları (Boyunları) saf ve berrak olup herhangi taraflarına dönseler bütün bedeni saadetleriyle dönerler ve yürürken süratle gidip,yokuştan aşağı iner gibi seyir ve hareket ederler idi.(SAM)

İKİNCİ BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin MÜHRÜ nübüvveti hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır.
Resulullah Efendimiz geçen semavi kitaplarda Hatemi Nübüvvet ile tavsif edilmiş ve ehli kitap yanında Nebiyyi Âhirizzaman,nübüvvet mührü ile bilinmiş olduğundan cismi saadetlerinde risalet mührü zahir oldu.

BİRİNCİ HADİS : Saib bin Yezid’den mervidir,buyurdular ki;Halam beni alıp peygamberin huzuruna getirdi. Ve ya Rasulullah hemşire-zâdemin ağrısı vardır,dedi.
Resul-i Ekrem Hazretleri saadetli elleriyle benim başımı sığadı. Ve benim için bereket ile dua buyurdu. Ve abdest aldı,derhal benden elem gidip Hazreti Peygamberin abdest suyunun kalanından içtim ve edebe riayet için mübarek arkaları tarafına durup mührü nübüvvete nazar eyledim. O mührü nübüvvet o Cismi Mesudun iki kürekleri arasında idi. Mührü Nübüvveti gördüm. Sağ yanına yakın idi. Keklik yumurtası büyüklüğünde idi.
Hadisin Senedi : İmamı Tirmizi bu hadisi Kuteybe bin Saidden,oda Hatim bin ismailden,oda Ca’d bin Abdurrahmandan,oda Saib bin Yezidden rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS : Cabir (RA) Hazretlerinden mervidir,buyurdular ki;Ben Resul-i Ekrem Hazretlerinin iki omuzu arasında peygamberlik mührünü gördüm,güvercin yumurtası kadar kırmızıya yakın bir renk idi.
Hadisin Senedi : Hz. Tirmizi bu hadisi Said bin Ya’kub Talkaniden,oda Eyyub bin Cabirden,oda Semmak bin Harbden,oda Cabir bin Semureden rivayet etti.

ÜÇÜNCÜ HADİS : Rumeysa (RA.ha)dan mervidir,buyurdular ki;Ben Resul-i Ekrem Hazretlerine o derece yakın idim ki,eğer isteseydim gayet yakın olduğumdan omuzları arasında olan peygamberlik mührünü öperdim. Lakin nihayet heybetinden öpemedim. O esnada Hatemul Murselin Hazretlerinin, Sa’d bin Muaz (RA) vefat ettiği gün Arşur-Rahman titredi diye beyan buyurduğu son latif kelamını işittim.
Müşarun ileyh,Sa’d bin Muaz Hazretleri ensarın seyyididir. Kabilesi içinde emri geçerli olduğundan kendisinin İslâma gelmesi sebebiyle umum Abdul Eşhel kabilesi İslâma geldiler. Gazve-i Bedirde hazır ve Gazve-i Uhudda Hazreti Peygamberin apaçık hizmetlerinde idi. Hicretin 5. senesi zilkadesinde hendek gününde ok ile yaralanıp,bir türlü kanını durdurmak mümkün olamadığından bir ay sonra vefat etti ve Baki mezarlığına defnedildi.(RA)
Hadisin Senedi : İmamı Tirmizi bu hadisi şerifi Ebu Mus’abı Medeniden,oda Yusuf bin Mâcuşundan,oda pederinden,oda Âsım bin Amr bin Katadeden,oda Rumeysa-i sahabiyeden rivayet buyurdu.

DÖRDÜNCÜ HADİS : Ebu Zeyd Amr bin Ahtabul Ensari’den mervidir, buyuruyorlar ki; Şeriat ve mucize sahibi Efendimiz Hazretleri,benim içimde mührü nübüvveti görmek arzusu olduğunu keşfedip;Ya Eba Zeyd,bana yakın ol ve arkamı elinle mesheyle. Ben dahi emirlerine imtisalen yanlarına gidip sırtlarını mesheyledim. Tamamen parmaklarım Hatemi Nübüvvet üzerine deydi.
Eba Zeydden rivayet eden Ulba der ki;Hatem lafzını işittiğimde,Ya Eba Zeyd,peygamberlik mührü nasıl şeydir,dedim.Cevabında;Peygamberlik mührünün etrafında birbirine yakın ince kıllar var idi,buyurdu.
Bilinsin ki bu kıssada Resul-i Ekrem Hazretleri Eba Zeyde kemali inayet ve iltifat buyurdular. Zira Hazreti Peygamber Eba Zeydi şu yüksek yakınlığa tahsis ile bu yüksek mertebe ile müşerref kıldı. Ve mübarek ellerini Ebu Zeydin yüzüne koyup sürerek; ”Allahım onu güzelleştir.” diye dua buyurdu. Binaenaleyh,müşarun ileyh hazretleri 120 sene yaşamış olup,baş ve sakallarında ancak birkaç kıl ağarmıştı.
Hadisin Senedi : İmamı Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Beşşardan,oda Ebu Âsım Dahhakdan,oda Uzre bin Sabitten ve Uzre Ulba bin Ahmerden,oda Ebu Zeyd Amr bin Ahtabul Ensariden rivayet buyurdu.

BEŞİNCİ HADİS : Abdullah bin Büreyde Hazretleri buyurdular ki;Pederim Büreyde’den işittim,der idi ki;Hatemi Burcu Risalet Medineye seyir ve hicret buyurduğu vakit Selmanı Farisi huzuru saadete,üzerine taze hurma konulmuş bir sofra Hz.Peygamberin huzuruna konulduğunda,Nebiyyi Zişân Hazretlerinin;Ya Selman,bu nedir? diye sordukları suale Hz. Selmanın cevab olarak;Bu getirdiğim size ve ashabınıza sadakadır,demesi üzerine,Ya Selman,bu sadakayı kaldır,zira bizler,peygamberler topluluğuyuz,sadaka yemeyiz,buyurdular.
Hadisi rivayet eden Büreyde buyurdu ki;Hz. Selman şeref buyuran peygamberin emrine imtisalen,huzuru saadetten sofrayı kaldırıp,ertesi günü o sofra misali bir sofra sunduğunda Efdal-ul Enbiya Efendimizin;Ya Selman,bu getirdiğin nedir? Sualine cevab olarak;Ya Rasulallah,size hediyedir,dediğinde Resul-i Ekrem Hazretleri gelen şeyin kıymetli ve yüksek zatlarına mahsus olması düşüncesini def için ashabı kiramına; Benimle beraber yemeğe buyurunuz,sofraya yakın olunuz,buyurdular. Sonra Selmanı Farisi Resuli Ekrem Hazretlerinin sırtlarında olan Peygamberlik mührüne bakıp gördüğünde,Hak Nebi olduğunu bilip İslâmın şerefiyle şereflendi.
Çünki Hz.Selman yaşlı birisine hayli müddet hizmet edip,o yaşlı vefatına yakın;Ya Selman,uyanık ol ki bu günden sonra dini İsanın hükmü bitti. Zira İncili Şerif ve geçmiş kitaplarda yazılıdır ki , Seyyidi Alem (s.a.v) Mekke i Mükerremede gönderilip bir müddetten sonra taşları siyah ve sahasında gayet uzun boylu hurmalar olan bir yere hicret eder. Ve o Hatemul Mürselin Hazretlerinin üç alameti olup; evvela sadaka kabul etmez. İkincisi, hediye kabul eder. Üçüncüsü, iki omuzu arasında nübüvvet mührü vardır.Ya Selman , eğer her iki dünya saadetini kazanmak istersen, benim vefatımden sonra buralarda durmayıp o Seyyidüs Sakaleynin olduğu şerefli yere gidip kendini ashabı kiramı zümresine ilhak ettiresin, buyurduğundan Hz Selman pirin vefatından sonra bir kafileye katılarak Arab diyarı tarafına yol aldı. Velâkin kafile ahalisi bunu getirip köyün vadisinde –Esirimiz- diyerek bir yahudiye sattılar Ve o yahudinin Beni Kureyzeden amca-zâdesi gelip Hz. Selmanı satın alarak Medine-i Münevvere tarafına getirdi. Şimdi Hz. Selman Resul-i Ekrem Efendimizin oraya geldiğini işitip,hemen huzuru saadete gelerek bu üç alameti gördüğünde tereddütsüz nebiyyi âhirizzaman olduğunu tasdik eyledi.
Hz. Selman bir yahudinin kölesi olduğundan Cenabı peygamber kırk kıyye gümüş vermek ve üçyüz kadar hurma fidanı dikmek ve meyve verinceye kadar Hz. Selman o fidanlara hizmet etmek üzere,Hz. Selmanı satın aldılar. Şimdi Resul-i Ekrem Hazretleri mu’cize eliyle hurma fidanlarını dikti,lakin içinden bir tanesini Hz. Ömer-ül Faruk dikti. Nebiyyi zişan hazretlerinin diktikleri fidanlar o sene meyve verdiler. Fakat onların yanında (Hz. Ömer’in diktiği) bir fidan hurma vermedi.
Şimdi Resul-i Ekrem Hazretleri; bu fidanın hali nedir ki,meyve vermemiş? buyurup Hz. Ömer;Ya Rasulallah,o meyve vermeyen fidanı ben diktim. Ona sizin bereketli eliniz değmedi,dediğinde Hz. Peygamber o fidanı çıkarıp mübarek elleriyle diktiklerinde,o sene o dahi meyve verdi.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek elleriyle diktikleri fidanların o senede meyve vermeleri bir mu’cize-i celile ve o fidanlar ile beraber Hz. Ömer’in diktiği fidanın meyve vermediğinden onu dahi sökerek mübarek elleriyle diktiklerinde,onun dahi o sene meyve vermesi,kezalik bir mu’cize-i acibedir.
Hadisin Senedi : Hz. Tirmizi bu hadisi Ebu Ammardan,oda pederi Hüseyinden,oda Abdullah bin Büreydeden rivayet buyurdu.

ALTINCI HADİS : Ebi Nadre’den mervidir,dediler ki;Ben Ebu Saidi Hudri’den Hatemul Enbiya Hazretlerinin,peygamberlik mühürlerinin keyfiyetinden sual ettim.Müşarun ileyh,Hatemi Nübüvvet o süruru enbiyanın mübarek arkalarında yumrulanmış gül kadar bir parça idi,buyurdular.
Hadisin Senedi : İmamı Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Beşşardan,oda Ebu Haşim Bişr bin Reba’dan,oda Ebu Akîl Bişri Durkiden,oda Ebu Nadreden rivayet uyurdu.

YEDİNCİ HADİS : Abdullah bin Sercis Hazretlerinden mervidir, buyurdular ki;Ben huzuru saadete geldim. Halbuki Hz. Peygamber ashabdan bir cemaatın içinde oturmuşlardı. Huzuru saadete,yer değiştirerek Hatemul Enbiya Hazretlerinin sırtları tarafına gittim. Hz. Peygamber nübüvvet nuruyla,içimde peygamberlik mührünü müşahede etmek arzusu olduğunu keşif buyurup,mübarek sırtlarından hırkalarını kaldırdılar. Şimdi ben hatemi nübüvveti gördüm. O mührü nübüvvet Hatemul Mürselin Hazretlerinin mübarek arkası üzerinde yumruk şeklinde idi. Her ne kadar miktarda yumruk gibi yok ise de yani;Hatemi Nübüvvet Cildi Saadet ile eşit olmayıp,yüksek idi. Ve o peygamberlik mührünün etrafında inciler gibi benler var idi.
Şimdi saadetli sırtlarından dönüp,Rasulullahın yüz tarafına gelerek,Ya Rasulallah,Hak Taâla senin ümmetini mağfiret etsin,dedim. Resuli Ekrem Hazretleri dahi,Ya Abdullah,Allah Taala hususuyla seni mağfiret etsin,buyurdular.
Hadisi rivayet eden Âsım dedi ki,Abdullah bin Cercis Hazretleri bu hadisi şerifi haber verip Hatemul Enbiya Efendimizin kendi hakkında istiğfar buyurduğunu ifade ettiğinde,huzurunda olanlar Hz. Abdullahın ne mertebe saadete nâil olduklarını anladıklarından gıpta edip,Ya Abdullah,Rasulullah senin için istiğfar etti,dediklerinde Hz. Abdullah;Evet,Nebiyyi Muhterem Hazretleri benim ve sizin için istiğfar etti, buyurduktan sonra:”(Ey Muhammed) Hem Kendinin hemde mü’min erkeklerin ve mü’min kadınların günahının bağışlanmasını dile!” âyeti kerimesini okuyarak,meclisinde olanları müjdelediler.
İmamı Beyhaki buyurur ki; Resuli Ekrem Hazretleri dâr-ı bekaya teşriflerinde saadetli yüzlerinde değişiklik görülemediğinden,Ashabı Kiram âhirete göç edip etmediğinde şüpheye düştüler. Binaenaleyh,Esma binti Umeysi saadetli sırtına elini koyup nübüvvet mührünü bulamadığında,Hatemul Enbiya Efendimiz ahirete teşrif buyurmuşlar,zira Hatemi Nübüvvet alınmış ve ref’ olunmuş,buyurdu.
Hadisin Senedi : Hz. Tirmizi bu hadisi Ahmed bin Mikdamdan,oda Hammad bin Zeydden,oda Âsımul Ahvelden,oda Abdullah bin Sercisden rivayet buyurdu.
““Bugün Re’fet Bey’in bir mektubunu aldım. Lihye-i Şerife hakkındaki suali münasebetiyle diyorum ki: Hadîsçe sabittir ki, Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm’ın Lihye-i Saadetinden düşen saçların taneleri mahduddur. Otuz kırk tane veya elli altmış tane gibi az bir mikdarda iken, binler yerde Lihye-i Saadetin saçları bulunması, beni bir zaman çok düşündürdü. O vakit hatırıma gelmiş ki: Lihye-i Saadet, yalnız Lihye-i Şerifin saçlarından ibaret değil, belki re’s-i mübarekinin traş oldukça hiçbir şeyini kaybetmeyen Sahabeler, o nurlu ve mübarek ve daimî yaşayacak saçları muhafaza etmişler. Onlar binlerdir. Şimdiki mevcuda müsavi gelebilirler. Yine o vakit hatırıma geldi ki: Acaba her câmide bulunan, sened-i sahih ile bu saç Hazret-i Risalet’in saçı olduğu sabit midir ki, ona karşı ziyaret makul olabilsin? Birden hatıra geldi ki: O saçların ziyareti, vesiledir. Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm’a karşı salavat getirmeye sebeb ve bir hürmet ve muhabbete medardır. Vesilelik ciheti o şeyin zâtına bakmaz, vesilelik cihetine bakar. Onun için eğer bir saç hakikî olarak Lihye-i Saadet’ten olmazsa, madem zahir hale göre öyle telakki edilmiş ve o vesilelik vazifesini yapıyor ve hürmete ve teveccühe ve salavata vesile oluyor; kat’î sened ile o saçın zâtını teşhis ve tayin lâzım değildir. Yalnız, aksine kat’î delil olmasın, yeter. Çünki telakkiyat-ı âmme ve kabul-ü ümmet, bir nevi’ hüccet hükmüne geçer. Bazı ehl-i takva böyle işlerde, ya takva veya ihtiyat veya azimet noktasında ilişseler de, hususî ilişirler. Bid’a da deseler, bid’a-i hasene nev’inde dâhildir. Çünki vesile-i salavattır.”

ÜÇÜNCÜ BAB

Kâinatın süruru (SAM) Efendimizin SAÇLARI hakkında vârid olan hadisi şeriflerin beyanındadır.

BİRİNCİ HADİS : Enes bin Malik’ten mervidir,buyurdular ki;Güzellik ve cemalin kaynağı Efendimiz Hazretlerinin saadetli başlarında olan saçları,mübarek kulaklarının yarısına varmış idi.
Hadisin Senedi : İmam Tirmizi bu hadisi Aliyyibni Hacerden,oda İsmail bin İbrahimden,oda Hâmid bin Tavîlden,oda Enes bin malik hazretlerinden rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS : Hz. Âişe Hazretlerinden mervidir,buyurdular ki;Ben ve Fahri Âlem bir kabdan gusül ederdik.Halbuki Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek başlarında anber kokulu saçlarının boyları,mübarek omuzlarına ulaşmamış ise de,mübarek kulaklarının yumuşağını geçmiş yani mübarek boyunlarının yarısına ulaşmış idi.
Hadisin Senedi : İmamı Tirmizi bu hadisi Hannad bin Serîden ve Hannad Abdurrahman bin Ebiz Zenaddan,oda fukaha-i seb’anın (Yedi meşhur fakihin) biri olan Hişamdan,oda pederi Urveden ve cenabı Urve Âişe’den (RA.ha) rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS : Bera bin Âzib Hazretlerinden mervidir,buyurdular ki;Risalet-Meâb Efendimiz orta boylu idi ve mübarek başlarında olan mübarek saçları,mübarek kulaklarının yumuşağına dökülüyordu.
Hadisin Senedi : Hz. Tirmizi bu hadisi şerif Ebu Ca’feril Esam Ahmed bin Meni’den,oda Ebu Katenden,oda Şu’beden,oda Ebu İshakdan,oda Berâ bin Âzibden rivayet buyurdu.

DÖRDÜNCÜ HADİS : Katade Hazretlerinden mervidir,buyurdular ki;Ben Enes bin Malikten Seyyidüs Sakaleyn Hazretlerinin mübarek başlarında olan mübarek saçlarının keyfiyetinden sordum. Müşarun İleyh Hazretleri Cenabı Peygamberin mübarek saçları kıvırcık ve ibrişim (ipek) gibi düz olmayıp,ikisi arasında ve mübarek kulakları yumuşağına erişmiş idi,buyurdular.
Hadisin Senedi : İmamı Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Beşşardan,oda Dehb bin Cerirden,oda pederi Cerir bin Hazimden,oda Katadeden rivayet buyurdu.
Bazan uzun olduğunda,biraz keserlerdi.

BEŞİNCİ HADİS : Hz. Alinin hemşiresi Ümmühani’den mervidir ki;Nebiyyi Zişan Hazretleri bir kere Mekkeye teşrif buyurduklarında dört zülüfleri (saç bölüğü) var idi,buyurdu.
Hadisin Senedi : Hz. Tirmizi bu hadisi Muhammed bin Yahyadan,oda Süfyan bin Uyeyneden,oda İbni Ebi Necihden,oda İmam Mücahidden,oda Ümmühani binti Ebi Talibden rivayet buyurdu.

ALTINCI HADİS : İbni Abbas Hazretlerinden mervidir,buyurdular ki;Putlara tapan müşrikler saçlarını iki bölük edip yarısını sağa ve yarısını sola koydukları ve ehli kitab saçlarını alınları üzerine salıverdikleri zaman,Hz. Peygamber müşriklerin âdetlerinden sakınmak ve ehli kitab arasında peygamberlerden kalan neshedilmemiş âdetleri severek,mübarek saçlarını alnı üzerine salıverirlerdi. Velakin sonra âdetlerini değiştirerek mübarek saçlarını saadetli başlarının iki tarafına salıverip mübarek alnı üzerinde sç bırakmadılar.
Mîrik Şâhın sözüne göre,Nebiyyi Muhterem Hazretlerinin bu iki tarafa saçlarını salıvermek âdetine başlamaları vahiy iledir. Çünki bu âdeti terketmediler. Binaenaleyh,ekser ulema sünneti şerif budur,dediler. İmamı Nevevi salmak ve ayırmak caizdir,buyurdu.
Hadisin Senedi : Hz. Tirmizi bu hadisi Süveyd bin Nasrdan,oda Abdullah bin Mübarekten,oda Yunus bin Yezidden,oda Zühriden,oda Ubeydullah bin Abdullahtan,oda İbni Abbasdan rivayet buyurdu.

DÖRDÜNCÜ BAB

Peygamberlerin en güzeli efendimizin SAÇ VE SAKALLARINI TARAMAYIP SÜSLEMEYE dair vârid olan hadisi şerifler beyanındadır.

BİRİNCİ HADİS : Hz. Âişe’den mervidir ki;Ben hayız olduğum halde Resuli Ekrem Hazretlerinin mübarek başlarının saçlarını tarardım,buyurdu.
Bu hadisi şeriften çıkarılan hüküm şu ki;Bir kimse mahremine başını taratması caizdir.O mahrem gerek abdestli olsun,gerek olmasın,Risalet-Meâb Efendimiz ümmete genişlik için Hz. Âişeye saadetli başlarını taratmasıyla cevazına işaret buyurdu.
Hadis kendisinden rivayet olunan Hz. Âişe;Ebu Bekris Sıddık Hazretlerinin kerimeleri,kızlarıdır. Rasulullahın nikahlı üçüncü zevceleridir.
Annesinin isimleri Ümmü Dûman binti Âmir bin Azîm bin Abdişemsdir ki,Hz. Fahri Âlem rüya aleminde Cenabı Âişe’yi görüp sorduklarında,sizin dünya ve âhirette hususi nikahlınızdır,dediler. Binaenaleyh,çok geçmeyip nübüvvetten sonra,hicretten önce Hz. Âişeyi altı yaşında iken Mekkede yüksek zatlarına akid buyurdular. Ve hicretten sonra Medinede zifaf buyurdular. İki sene sonra ve birkaç ay geçtiğinde halvet buyurdular. O vakitte Hz. Âişe dokuz yaşında idiler. Bu durumda akid ile halvet arası üç sene kadardır.
Hz. Âişe Hazretleri Muhammed (SAM) ile beraber dokuz sene ve beş ay yaşayıp,Risalet-Meâb Efendimiz âhirete irtihal buyurdular. Ve ondan sonra ömrünün sonuna kadar başka bir kimsenin nikahı altına girmediler. Peygamberimizin ahirete göçünde onsekiz yaşını beş ay geçmişti. Zevcatı Tahirat içinde Hz. Âişeden fazla âlime ve saliha ve abide ve fakiha ve zahide ve arife ve şaire yoktu. Onun için ashabı kiramın bir müşkülü olduğunda Hz. Âişeye sorup,doğru cevab alırlardı.
Ve Hz. Âişenin Rasulullahtan rivayet ettikleri 1210 hadisi şeriften 174 hadiste Ebu Abdullah Muhammed bin İsmail Buhari ile Ebül Hüseyin Müslim bin Haccac Kuşeyri Hazretleri müttefiktirler.
Ve İmamı Buhari yalnız 54 hadis ve İmamı Müslim dahi yalınız 68 hadis rivayet etmişlerdir. Diğerleri sair cami kitablardadır. Sahabe ve tabiinden 200 kadar kimseler Hz. Âişeden hadisi şerifler rivayet etmişlerdir.
Hz. Âişe ile Hz. Hatice Rasulullahın diğer zevcelerinden azize ve şerife ve fadile olmakla bu ikisini diğer ezvacı tahirat üzerine tercih ve tafdil ederlerdi. Amma Hz. Peygamberin temiz kızları Hz. Fatımat-uz Zehra yüz ve çehrece,Hz. Âişe ve Hz. Hatice’den fazla ziyade idi.
Zira Hz. Âdem cennetten yeryüzüne inip ve Hz. Havva’dan ayrılarak,uzun yıllar inleyip,ağlamışlardı. Ve cennet kapısında Muhammed (ASM),dört halife ve Hasan ve Hüseyin ve Fatımat-uz Zehra’nın şerefli isimlerini görüp hıfzetmiş ve Hz. Âdemin tevbesinin kabulü için bir vasıtaya muhtaç olması,ilahi iradenin muktezasından olması sebebiyle,zikredilen kıymetli isimler Hz. Âdemin gönlüne ilham yoluyla bırakılmakla, Cenâb-ı Hak’tan bunlar ile şefaat dileyip duasına icabet edilmekle,tevbesi makbul olduktan sonra Hz. Havva ile bir araya geldiler.
Bundan anlaşıldı ki;Hz. Fatımat-uz Zehra tüm mü’mine ve müslime kadınların seyyidesidir. Ondan sonra Hz. Âişe ve Hz. Hatice Hazretleridir. Bu ikisinden sonra,peygamberin diğer zevceleridir. Ve bunlardan sonra Hz. Meryemdir,sonra Âsiyedir, sonra Hz. Sâre,sonra Hz. Hacer,sonra Hz. Züleyha ve Rabiadır.
Vatka ki Hz. Âişenin yaşları takriben ellibeş’e vardığında,hicreti nebeviyyenin 57. senesi,Ramazan ayının 17 Salı günü Medinede bu fani aleme veda ettiler. Ebu Hureyre namazını kılıp,cesedi pâkini vasiyetleri üzerine Bâki Mezaristanına defnettiler.
Hadisin Senedi : Hz. Tirmizi bu hadisi İshak bin Mûsel Ensariden,oda Maînden,oda Malik bin Enesden,oda Hişam bin Urveden,oda pederi Urveden,oda Hz. Âişeden rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS : Enes bin Malik Hazretlerinden mervidir, buyurdular ki ; Kâinatın seçkini Efendimiz mübarek saçlarını çok kere yağlarlar ve sakallarını ekseriyet üzere tararlardı.
İbni Cevzinin Vefa ismiyle bilinen kitabında Hz. Enesden rivayet ettiğine göre Resul-i Ekrem Hazretlerinin uyudukları yere misvak ve abdest suyu ve sakal tarağı konurdu ki,uyandıkları vakit misvakı kullandıktan sonra abdest alıp,sonra tarağı kullanırlardı.
Hatibi Bağdadi Hz. Âişeden rivayet etti ki, Resul-i Ekrem Hazretleri mukim ve yolcu iken yanlarında ayna,sürmelik,tarak,kürdan,misvak,bu beş şeyi eksik etmezlerdi. Ve Ebu Hilal rivayetinde;sakallarını taradıktan sonra ayineye bakıp;”Allahım! Yaratılışımı güzel yaptığın gibi,ahlakımıda güzel yap.”duasını okurlardı.
Resul-i Ekrem Hazretleri mübarek saçlarına yağ sürdükten sonra,sarıklarını yağın eserinden korumak için,sarıkları altına çok kere tülbend koyup,yağ eseri saçtan zail olduğunda tülbendi çıkarırlardı.
Yapılarının kemali letafet ve nezafetinden dolayı,mesela bizim beldelerimizde ahlak sahiblerinden nazif kimselerin sünneti nebeviyyeye riayet edip,sıcak günlerde başında olan teri def için kavuğun altına tülbend koydukları gibi;o kadar yağlarlardı ki ,başlarına koydukları tülbend,yağcının elbisesi gibi olurdu. Kokucu yağcı,koku yağı şişelerini sardığı tülbend kokunun tesirinden nasıl olur ise,o peçe dahi öyle olurdu.
Hz. Enesin bu hadisden muradı; Resuli Ekrem Hazretleri başlarını yağladıkta peçe koyarak sarıkları yağ eserinden korunduğunu ifade ve cisim ve elbiseleriyle kemali nezafette olduğunu beyandır. Bilineki, Resul-i Ekrem Hazretlerinin tavrı ahlaklı ve elbiseleri gayet pâk ve temiz idi. Hatta elbisesi kirli bir kimseyi görüp,şu adam elbisesini yıkayacak şey bulamadı mı?buyurdular. Ve herkese elbisesinin temiz olmasına çalışmalarıyla emir buyururlardı.
Hadisin Senedi : Hz. Tirmizi bu hadisi şerifi Yusuf bin isadan,oda Veki’den,oda Rebi’den,oda yezid bin Ebbandan,oda Enes bin Malikden rivayet buyurdu.

ÜÇÜNCÜ HADİS : Hz. Âişe’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri abdest almak ve mübarek saç ve sakallarını ve mübarek ayaklarına papuç giymek istedikleri vakit sağ eliyle ve sağ ayağıyla ve sağ tarafıyla başlamayı pek severlerdi. Yani Resul-i Ekrem Hazretleri abdestte ve gusülde ve saç ve sakal taramakta ve papuç giymekte sağından başlarlardı.
Bu hadisi şerifte üç şey zikrolundu;amele müteallik ki,abdest ve gusüldür. Zinete müteallik ki,saç ve sakal tarayıp yağlamaktır. Üçüncü,giyime müteallik ki,pabuç giymektir. Bu üç şeyi zikirden murad budur ki,bütün işlerde gerek ibadetler,gerek âdetlerde sağ ile başlamak sünnettir. Fakat sol el istibra ve istinca (tuvalette temizlenmek) ve sümkürmek ve bunun emsali şeylerde kullanılır.
Mescidden çıkışta ve helaya girişte ve ayağından mest,pabuç ve emsalini çıkarmakta sol ayakla başlamak lazımdır.
İmamı Nevevi buyurdu ki;Dini kaide şu cihetledir ki;Tekrim ve Tezyin kabilinden olan eşyada sağ eliyle başlamak ve bunların hilafında sol eliyle başlamak müstehabdır.
Yine İmamı Nevevi buyurdu ki;ulema-i ehli sünnet ittifak ettiler ki;bir kimse abdeste sol tarafından başlarsa,abdesti sahih olur ise de,faziletinden mahrum olur.
Hadisin Senedi : İmamı Tirmizi bu hadisi şerifi Hannaddan,oda Ebul Ahvesden,oda Eş’as bin Ebi Şa’şadan,oda pederinden,oda Mesruktan,oda Âişeden rivayet buyurdu.

DÖRDÜNCÜ HADİS : Abdullah bin Mağfel Hazretlerinden mervidir, buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri her vakitte saç ve sakal tarayıp yağlamaktan nehiy buyurdu. Yani Nebiyyi Zi-şan Hazretleri tüm vakitte devamlı saç ve sakal tarayıp yağlamaktan nehiy buyurdu lakin bazı kere saç ve sakal tarayıp yağlamaktan nehiy buyurmadı.
Hadisin Senedi: İmamı Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Bessardan,oda Yahya bin Saidden,oda Hişam bin Hassandan,oda Hasanı Basriden,oda Abdulah bin Mağfelden rivayet buyurdu.

BEŞİNCİ HADİS : Abdullah bin Mağfel Hazretlerinden mervidir,buyurdular ki; Gerçekten Resul-i Ekrem Hazretleri saçlarını zaman zaman tarayıp yağlarlardı.
İmamı Nesa-i Hamîd bin Abdurrahmandan rivayet ettiği üzere,Cenab-ı Hamid dedi ki; Resuli Ekrem Hazretleri ile çok vakit sohbet etmiş bir zata rast geldim. Nebiyyi Zi-şan Hazretleri bizi her gün sakal taramaktan nehyetti,buyurdu. Bazı muhakkikin dediler ki;hergün devamlı yapmaktan nehyettikleri tekellüf (zoraki),tezyin ve süsleme,nefse uymaktan sakındırmaktır. Zira sakal taramak,yağ sürünmek ve vücudunu kirli şeylerden temizlemek,mü’minlerden birbirlerine kerahet hasıl olmasın gerekçesiyle ve nezafeti islâmın şanından olduğu içindir. Yoksa mücerred tezyin için değildir. Binaenaleyh,Hz.Peygamber her vakit yağlayıp taramaktan nehyedip,bazı vakitte yapmaktan nehyetmedi.
Hadisin Senedi : İmamı Tirmizi bu hadisi şerifi Hasan bin Urfeden,oda Abdusselamdan,oda Yezid bin Ebi Halidden,oda Ebil Alâ Evdîden,oda Hamîd bin Abdurrahmandan,oda Abdullah bin Mağfel isminde bir sahabiden rivayet buyurdu.

BEŞİNCİ BAB

Habibullah Efendimiz Hazretlerinin BAŞ VE SAKALINDA VESAİR BEDENİNDE OLAN KILLARIN BEYAZ OLMASI ile ilgili gelen hadisler.

BİRİNCİ HADİS : Tabiinden meşhur Katade Hazretlerinden mervidir, buyurdular ki;Risalet-Meâb Efendimiz kına ile saçını ve sakalını boyadılar mı? diye Hz. Enesden sual ettim.
Hz. Enes cevab olarak buyurdular ki;Nebiyyi Âli Cenab Efendimiz saç ve sakalını kına ile boyamadılar. Zira Mahbubu Kibriya Efendimizin saç ve sakallarının beyaz olması,kına ile boyama mertebesine ulaşmadı. Ancak beyazı sakal başlarında birkaç tane idi.
İmamı Buhari rivayet ettiler ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin beyaz kılları sakal başlarında ve çenesinde idi.
Müslim Hz. Enesden rivayet etti ki;Nebiyyi Muhteremin ağarmış sakal başlarında ve çenesi üstünde ve mübarek başlarında idi. Ve Hz. Enesden diğer rivayette; Resuli Ekrem Hazretlerinin beyaz olmuş kıllarının toplamı 20 adede ulaşmamış idi.
Hz. Enes,lakin Sıddık-ı Ekber Hazretleri saç ve sakallarını kına ve çivit otuyla birbirine karıştırıp boyarlardı.
Çünki bu durumda beyaz olan kıllar kumral olur,yalnız kına olunca kırmızı olur.
Çivit otu;Yemen Ve Afrikada dağlık bölgede yetişen bir ottur.
Hz. Ömer-ül Faruk yalınız kına ile boyardı. Amma siyah ile saç ve sakal boyamak menedilmiştir.
Malum olsun ki;Hz. Ebubekir-is Sıddık’ın ismi Abdullahtır. Ebubekir künyesidir. Bekirin babası demek. Pederlerinin ismi Osmandır. Künyesi Ebu Kuhafedir.Ve Hz. Sıddıkın bir lakabı Atik’tir. Atik tesmiyesinin sebebi budur ki;Bir gün Hz. Fahri Alem (SAM) mübarek gözüne bakıp;”Allahın ateşten âzadlı kuludur.” Ve bu lakab ile şöhret buldu.
Ve bir lakabları dahi Sıddıktır. Ziyade inançlı,doğru demektir. Resuli Ekrem Hazretlerini peygamberlik davasında ve İslâma davette ve mi’raç işinde,ahiret ile ilgili haberlerde tereddütsüz tasdik edip,inandığı için Sıddık diye lakablandılar.
Sahabeden nakledilir ki;Hz. Ebubekirin imanı,semadan nazil olmuş vahye benzer idi. Zira cahiliyet zamanında Hz. Sıddık Şamda ticaret etmekte iken bir olay görüp Buheyra adında bir rahibe olayı arzettiğinde Rahib;ne taraftansın ve hangi kabiledensin? diye söyleyince suale Sıddıkı Ekberden;Mekke kavminden ve Kureyş kailesindenim,cevabını aldığında,müjdeleyip kavminden yakında bir ulu peygamber çıkar,hayatında veziri ve ahirete teşrif buyurduktan sonra halifesi olsan gerek ve o dahi ahirzaman peygamberi olsa gerek,diye tabir etmiş. Ve Hz. Sıddık bu sırrı içinde gizlemiş idi.
O zamanda Hz. Habibi Huda Efendimiz İslâma davete başladılar. Hz. Ebubekir;Ya Muhammed! Bu davayı ediyorsun,buna şahidin var mı? dedi. Hz. Peygamber,Ya Ebubekir,Şam tarafında gördüğün rüya,sana şahid yetmez mi? diye cevab verdiklerinde kat’a tereddüt etmeyip kelime-i şehadet getirerek, Resul-i Ekrem Hazretleriyle sarılıp,mübarek iki gözlerinin arasını öptü.
Naklolundu ki;Sultan-ur Rusûl Efendimiz Allahın emri ile Mekkeden hicret etmek isteyip,benim ile bu yolda kim yol arkadaşı olur ve can ve baş kim koyar? buyurduklarında,Hz. Ebubekir herkesden öne geçip;Anam ve babam,mal ve canım hepsi senin yoluna feda olsun,ya Rasulallah,bu hizmete ben kulunu kabul eyle,diye iltica ve tazarru eylemesi üzerine Hz. Fahri Âlem kabul buyurup,geceleyin birlikte seyreylediler. Hz. Sıddık Rasulullahı koruyup bazen arkasına,bazen önüne ve bazen sağına geçerdi ve bazen Nebiyyi Zişan Hazretlerini omuzuna alıp,düşman izini bulmaması için kendi ayak parmaklarının üzerine basar idi ve bu esnada Hazreti Rasulullah buyurdular ki;Ya Ebabekir!Izdırap çekersin. Kendi nefsin için mi korkarsın? Cevab verdi ki;Hâşa ki Ebubekir bu yolda kendi canını kayıra! Velakin ya Rasulallah,senin mübarek cesedinden bir kıla halel ve zarar gelmesinden,benim gibi birinin başının düşmesi ehvendir,önemsizdir.
Hz. Fahri Âlem:Üzülme,Allah bizimle beraberdir,buyurdular. Vaktaki mağaraya geldiler. Ebubekir;Ya Rasulallah sabredin,o mağaraya ben kulun girsin. Yırtıcı hayvan ve haşerattan sakın. Eğer zarar verici hayvan var ise,zararı Ebubekir görsün, dediğinde, Hz. Peygamber izin verip,Müşarun ileyh mağaraya girdiler ve gördüler ki,sayısız yılan ve akrebler var ise de,Hz. Sıddıkı gördüklerinde her biri dağılıp deliklerine girdiler.
Hz. Sıddık mübarek cübbesini parçalayıp o delikleri kapattı. Lakin bir deliğe parça yetmeyip açık kaldığından onu mübarek ayağıyla tutmayı düşünerek,Hz. Fahri Âlemi getirip de sabah oluncaya kadar ayağını o deliğe tuttu.
Sabah olup Rasulullah Efendimiz Sıddıkı Ekberin önünde cübbesini göremeyince;Ya Ebabekir,hani cübben,ne oldu?diye sorup,Hz. Sıddıkta,yolunda cübbeyi parça parça edip akreb ve yılan deliklerini tuttum,cevabını aldıklarında, mübarek ellerini kaldırıp:”Allahım,kıyamet günü Ebabekri,benim derecemle beraber kıl.”diye dua eylediler. O esnada Nebiyyi Muhterem Hazretleri,Hz. Ebubekrin yüzünde değişiklik görüp sordular. Hükmü gerçekleştirip tüm delikleri tuttum,fakat bir deliğe cübbe parçası yetmeyip ona ayağımı tıkamıştım. Birkaç saattir ki,bir yılan gelip ayağımı sokar ve korkarım ki ayağımı gidersem,çeksem gelip çıkar ve size bir zararı olur, dediğinde Hz. Peygamber,Hz.Ebubekire;
“Onunla benim arama girdin.”buyurup,ayağını delikten çektiğinde,hemen zehirli bir yılan korkunç bir şekilde görüldü. Resul-i Ekrem Hazretleri;Ey yılan,benim mağara ve yol arkadaşımı ve sırlarıma vakıf olanı,Haktan haya etmeyip,niçin zehirleyip cefa ettin?diye azarlayınca,o yılan cevab verme cesareti gösterip dedi ki;Ya Habiburrahman, ey ins ve cinnin nebisi,senin aşıkın sadece insan değildir belki hayvanlar topluluğunda senin küçücük müştakların vardır. Ben kulun çok yanmış,hayvan ve insandan niceyi hayatından etmişim. Bir yılan idim lakin bir uludan senin evsafını işitip aşık divanen olmuş,bu sıkıntılı mağaraya ayağınla geleceğini bilmiştim. Bundan dolayı uzun zamandır ki ben biçare yılan bu sıkıntılı mağaraya sığınıp,gece gündüz yollarını gözetir idim. Tâ ki doğuşun,tiryakını zehirli odama merhem ve derdime çare edeyim. Çünki en mesud vakitte,bu karanlık mağarada arkadaşın gündüz gibi doğdu,arkasından devlet güneşim doğdu. Ama ne oldu ki arkadaşın bana engel oldu.
Binaenaleyh,korku ve haya ben kulundan zail olup,bu küstahlık benden oluştu, diye özür beyan ettiğinde Hz. Rasulullah (SAM) yılanın özrünü kabul ederek,Sıddık-ı Âzamın zehirli yarası üzerine ağzının suyunu merhem edip şifa buldu.
Hadisin Senedi : İmam Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Beşardan,oda Ebu Davud Tayalisiden,oda Hümam bin Yahyadan,oda Katadeden rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS : Enes bin Malik Hazretlerinden mervidir ki;Ben Resuli Ekrem Hazretlerinin saadetli başları,latif sakallarında ondört kılın dışında beyaz kıl saymadım, buyurdular.
Hadisin Senedi : İmam Tirmizi bu hadisi şerifi İshak bin Mansurdan,oda Yahya bin Musayı Belhîden,oda Abdurrezzak bin Hümam bin Nafiden,oda Ma’merden,oda Sabitten,oda Enes bin malikten rivayet buyurdu.

ÜÇÜNCÜ HADİS : Simak Hazretlerinden mervidir,buyurdular ki;Ben Cabir bin Semureyi işittim,gerçekten Hz. Cabir Resuli Ekrem Hazretlerinin beyaz olan kıllarından soruldu;Hz. Cabir soranlara cevaben, Resul-i Ekrem Hazretleri mübarek saçlarına yağ sürdüğü vakit mübarek kılları birbirine karışarak beyazları görünmez idi ise de,saadetli başlarına yağ sürmediği vakit mübarek başındaki saçın beyazı görünür idi,buyurdu. Yani Hz. Simak bin Cabirin yanında hazır olduğumdan,soranların suallerini ve Hz. Cabirin böylece cevab verdiğini işittim,dedi.
Hadisin Senedi: İmamı Tirmizi bu hadisi Ebu Musa Muhammed bin Mesnadan,oda Ebu Davud Tayalisiden,oda Şu’beden,oda Cenabı Simakten rivayet buyurdu.

DÖRDÜNCÜ HADİS : Abd bin Ömer’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin beyaz olmuş kılları yirmi’ye yakın yani yirmi’ye ulaşmamış idi.
Hadisin Senedi : İmamı Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Ömer bin Velid Kûfiden,oda Kütübü Sitte meşayihinden olay Yahya bin Âdimden,oda Şeriki Kûfiden,oda Abd bin Ömerden,oda Nafiden,oda İbni Ömer hazretlerinden rivayet buyurdu.

BEŞİNCİ HADİS : İbni Abbas’dan mervidir,buyurdular ki;Hz. Sıddık Cenabı Peygambere;Ya Rasulallah,sizde beyazlık zahir oldu,saçınız ve sakalınız ağardı.”dedi
Şefi’i Rûzi Ceza Hazretleri,Hazreti Sıddıka cevab olarak; Hud,Vâkı’a, Vel-Mürselat ve Amme yetesâelûne (Nebe),İzeş-şemsu küvviret (Tekvir) sûre-i celilelerinde mezkur olan kıyamet gününün halleri beni ihtiyar eyledi ve saç ve sakalımı ağarttı,buyurdu.
Beyana hacet olmadığı üzere rûzi kıyametin şefiî ve Makamı Mahmudun sahibi ve;”Böylece Allah,senin geçmiş ve gelecek günahını bağışlar.” kavli şerifin mazharı olan Zatı Şerifin Cenabı Saadetlerine kıyametin hallerinden olan bir şey hasıl olmaz ki,kendi nefsi şerifleri için bu sûre-i şerifelerden mübarek vücudlarına ihtiyarlık gele,belki bu sûrelerde mezkur olan haller bizim serencamımız olacağı malumu seniyyeleri olup ve biz zayıf biçarelere nefsimizden daha merhametli ve şefkatli bulundukları cihetle vücudu saadetlerinde beyaz zahir oldu.”Peki inkâr ederseniz,çocukları ak saçlı ihtiyarlara çevirecek o günden kendinizi nasıl koruyabileceksiniz?” buyurdu.
Hadisin Senedi : İmamı Tirmizi bu hadisi Ebu Küreybden,oda Muhammed bin Alâdan,oda Muaviyeden,oda Hişamdan,oda Şeybandan,oda Ebu İshakdan,oda İkrimeden,oda Hz. İbni Abbasdan rivayet buyurdu.

ALTINCI HADİS : Ashabı Nebiden Rübab kabilesinden,Ebu Rimse Hazretlerinden mervidir,buyurdular ki;Ben huzuru saadete gelmek şerefine nail oldum. Oğlum dahi benimle beraber idi. Ebu Rimsenin oğlu buyurdu ki;Pederim veyahut diğeri tarafından Hz.Peygamber bana gösterildi. Ben o nuru mücessem (SAM) Hazretlerini gördüğüm anda bu Zat-ı Âli Cenab Allahın Nebisi ve Hak Peygamberidir,dedim. Çünki cemal,kemal ve azamet ve heybet ve nuraniyet ve letafetleri bir derecede idi ki, Nebiyyullah olduğuna,mu’cize gösterme,delil ve bürhana ihtiyaç yok idi. Bu sebebten gördüğüm anda Hak Nebi olduğunu bildim.
O zaman Resul-i Ekrem Hazretlerinin üzerinde iki yeşil elbise olup,mübarek baş ve temiz sakallarında olan birkaç mübarek kıllarda ağarma olmuş ve o ağarma henüz kızarmaya başlamış idi.
Yani hadisi rivayet eden buyurur ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin birkaç tane ağarmış idi. Lakin kılların uçları kızarmağa başlamış idi. Zira ağarma kılların uçlarından başlayıp,kıllar evvela kırmızı,sonra yavaş yavaş beyaz olur. Böyle oldu ise,Ebu Rimse Resuli Ekrem Hazretleriyle karşılaştığı vakitte mübarek kıllarında henüz kızarma görünmeye başlamış ise de ağarma derecesine varmamış idi.
Malum olsun ki, Resul-i Ekrem Hazretleri her ne vakit halleri beyan olunur ise,şu zikrolunan hadisi şerifler ile beyan olunduğu cihetle, Resul-i Ekrem Hazretlerine ve ahvaline muhabbet etmek ve her ne vakit mübarek yüce isimleri zikrolunursa,yüce isimlerine tazim ve Salatı Şerife getirmek gerekir.
Abdulmuttalib Hazretleri rüyasında sırtından bir gümüş zincir çıkıp dört bölük olarak,biri semaya ve biri zemine ve biri mağribe ve biri maşrika gidip cümleyi ihata ettikten sonra dönüp güya bir ağaç olmakla,her bir yaprağı üzerinde bir nur göründüğünü görüp,tabir edicinin ifadesiyle,sulbünden bir peygamberi zişan dünya alemine teşrif edip,meşrık ve mağrib ehli onun şeriatına tabi olurlar. Ve ehli semavat ve arz ona hamd ve sena ederler ve semavata uruc eder. Ve nurlu mübarek cesedleri arza defnolur,diye tabir ettiğinden doğum anında Muhammed tesmiye eyledi.
Abdullah bin Malik, Hind’de yüksek bir ağaç gördüm. Ceviz gibi meyvesinin iki kat kabuğu var. O kabukları kırıldığında içinde kat kat bükülmüş yeşil yapraklar var. O yaprakların katları açıldığında en güzel yazıyla:”Lâ İlahe İllallah Muhammeder-Resulullah” yazılmış olmakla Hind ehli tazim ederler ve hastalarına içirdiklerinde şifa bulur ve onun hürmetine diyerek ettikleri hayırlı dualar,icabete karin olmakla yağmur yağar,der idi.
Ashabı Kiram,Ya Rasulallah;erkek evladımız olduğunda adını Muhammed koyalım mı? dediklerinde Hz. Peygamber vurma,küfür ve tahkir etmeyip,bana ettiğiniz gibi tazim ederseniz Muhammed tesmiye edin. Zira benim ismimle isimlenmiş iken onu tahkir etmek,beni tazime aykırıdır,buyurdu.
Bir sofrada Muhammed ismiyle isimlenmiş bir kimse bulunsa,Hak Taala o yiyeceğe bereket ihsan eder. Ve bir evde Muhammed ismiyle isimlenmiş bir kişi bulunsa,Hak Taala o haneyi ve ehlini tüm belalardan ve kazalardan emin eder.

ALTINCI BAB

Efendimiz Hazretlerinin SAÇ VE SAKALINI BOYAMALARI hakkındadır.

BİRİNCİ HADİS : Ebu Rimse Hazretleri buyurdular ki;Ben Rasulullahın yüce huzuruyla müşerref oldum. Oğlum dahi benimle beraber idi. Risalet-Meâb Efendimiz; Şu yanındaki kimse oğlun mudur?buyurdular.Bende,evet-oğlumdur ve oğlum olduğuna şehadet ederim,dediğimde:”Oğlun senin cinayetinle ve sen oğlunla,cinayetiyle sorulmazsınız, buyurdular.
Çünki zamanı cahiliyette pederin cinayetiyle oğul ve oğulun cinayetiyle baba sorgulanır idi. Bu kaide:”Hiçbir suçlu başkasının suçunu yüklenmez.” kavli şerifiyle iptal olunarak,bir kimse başkasının cinayetiyle sorulanmayıp,her nefis kendi günahından mesul olduğundan Hz. Peygamber beyan ve izah buyurdu.
Ebu Rimse Hazretleri o esnada Resul-i Ekrem Hazretlerinin saçlarında olan beyazı kına ile boyanmasından dolayı kırmızı gördüm,buyurdu.
Kütübü Sitte sahiblerinden Ebu Davud Hazretleri dahi,Cenabı Habibi Hudanın kına ile sakallarını boyadığını rivayet etti. Hz. Peygamberin saçlarını kına ile boyayıp boyamadığı hususunda değişik rivayetler var ise de,Müslimi şerheden Muhyiddin Nevevi,Nebiyyi Zişan Hazretleri mübarek sakallarını bazen boyayıp bazen terketmekle,herkes gördüğü durum üzere rivayet eyledi,dedi.
Hadisin Senedi : imamı Tirmizi bu hadisi şerifi Ahmed bin Meni’den,oda Haşimden,oda Abdulmelik bin Umeyrden,oda Eyad bin Lakitten,oda Ebu Rimseden rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS : Osman bin Mevhib Hazretlerinden mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri saçlarını kına ile boyarlar mıydı? diye Ebu Hureyreden sual olundu. Hz. Ebu Hureyre;Evet boyarlar,idi buyurdu.
Hadisin Senedi : İmamı Tirmizi bu hadisi Süfyan bin Veki’den,oda pederi Veki’den,oda Şerikten,oda Osman bin Mevhibden rivayet buyurdu.

ÜÇÜNCÜ HADİS : Ashabı Kiramdan Beşir bin Hasasiye Hazretlerinin zevcesi Cehzemeden mervidir,buyurdular ki;Peygamber Hazretlerini güneş doğar gibi hane-i saadetinden çıkarken gördüm. Mübarek saçlarının kıllarını meshederlerdi. Halbuki başlarında kınadan yahut kına boyasından eser var idi.
Yani müşarun ileyha Hazretleri, Resul-i Ekrem Hazretleri yıkamış olduklarından mübarek başlarını silerek ve kurulayarak çıkıp,mübarek başında kınadan eser gördüm,der.
Hadisin Senedi : İmamı Tirmizi bu hadisi şerifi İbrahim bin Harun Belhiden,oda Nadr bin Zerareden,oda Ebu Cenabtan,oda Eyad bin Lakitten,oda Cehzemeden rivayet buyurdu.

DÖRDÜNCÜ HADİS : Enes bin Malik Hazretlerinden mervidir ki;Ben Efdal-ul Enbiya Efendimizin mübarek saçlarını kına ile boyanmış gördüm,buyurdu. Hz. Enes geçmiş babta zikrolunan hadisi şerifinde,Resuli Kibriya Hazretleri kınalamadı. Zira saçları boyama mertebesine ulaşmadı,demiş olduğundan,bu hadisi şerifi geçmiş babtaki hadisine zıd gibi görünürsede,Muhaddisini Kiram bu iki hadisin arasını tevcih edip,Hz.Enesin geçmiş babta, Resul-i Ekrem Hazretleri kına ile saç ve sakalını boyamadı,buyurması,ekser vakitte demek olur. Bu hadisi şerifte boyamış gördüm, dediği,bazı vakitte demektir,dediler.
Malum ola ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek saçı çok temiz ve sakalları gayet siyah olmakla beraber,beyazı yirmi adede ulaşmamış idi. Lakin cevazına işaret için bazı kerre kına kullanırlardı.
Hadisin Senedi: İmamı Tirmizi bu hadisi şerifi Abdullah bin Abdurrahmandan, oda Amr bin Âsımdan,oda Hammad bin Selemeden,oda Hamîd Tavilden,oda Enes Hazretlerinden rivayet buyurdu.
Malum ola ki;ulemayı rical;saçlarını boyamak mı daha münasib,terki mi daha münasib diye ihtilaf ettiler. Bazı ulema,boyamak münasibtir,dediler. Zira Buhari ve Müslim ve Nesa-i,Ebu Hureyreden rivayet ettiler ki, Resul-i Ekrem Hazretleri;Yehud ve Nasara saçlarını kınalamaz,sizler onlara muhalefet için kınalayın,buyurdular. Ve binaenaleyh,İmamı Hasan ve Hüseyin ve Ashabı kiramın büyükleri,saçlarını ve sakallarını kınarlardı.
Bazı ulema kınalamamak evladır,dediler. Çünki Resul-i Ekrem Hazretleri;bir kimse İslâmda sakal ağartsa,kıyamet gününde onun ak sakalı kendisine nur olur, buyurdular. Hatta İmamı Ali ve Seleme bin Ekva’ve Übey bin Ka’b ve sahabenin büyüklerinden bazıları kınalamadılar.
Ve Taberani ibni Mesud’dan rivayet etti ki; Resul-i Ekrem Hazretleri ak sakalı değiştirmeyi sevmezdi. Bu delillerin hepsi sahih ve muteber olması sebebiyle Muhaddisini Kiram Resul-i Ekrem Hazretlerinin müşriklere muhalefet eden işlerine imtisalen kınalamalıdır. Ve kına ile sakalını boyamak,bir beldenin adeti olmayan bir yerde,kınalayarak şöhret olmamak için kınayı terkeylemek evladır,dediler.
Amma siyahla saç ve sakal boyamak,keraheti tahrimiye ile mekruhtur. Bazıları kadınlara caizdir,dediler.

YEDİNCİ BAB

Efendimiz Hazretlerinin SÜRMELİ GÖZLERİ hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanındadır.
Kehl;Göze sürme çekmek,sürmeli göz. Kühl;Sürme.

BİRİNCİ HADİS : İbni Abbas Hazretlerinden mervidir ki; Resul-i Ekrem Hazretleri;”Hicaz ve İsfehan sürmesi ile sürmeleniniz.” Faydaları;Gözden yaş akmayı keser ve gözde olan yaraları defedip,göz damarlarını muhkem kılar. Ve göze baştan inen kötü maddeleri izale ile,gözün sıhhatini korur.Ve göze cila verir ve gözü güzel eder. Ve kirpikleri büyütüp bitirerek göze kuvvet verir. Ve göze düşen çöpü giderir ve gözü saf eder. Yaşlı ve çocuklara gayet faydalıdır.
Binaenaleyh,Nebiyyi Muhterem Hazretleri ümmetlerine sürme çekmek ile emir buyurdu.
Hz. İbni Abbas gerçek olarak buyurdular ki;Gerçekten Resul-i Ekrem Hazretlerinin sürmedanı var idi. O sürmedandan her gece uykuya dalmadan üç kere mübarek sağ ve üç kere sol gözüne sürme çekerlerdi.
Hadisin Senedi :Hz. Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Hamidur Raziden,oda Ebu Davud tayalisiden,oda Abbad bin Mansurdan,oda İkrimeden,oda İbni Abbasdan rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS : İbni Abbas Hazretlerinden mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri uykudan önce sürme ile üç kere mübarek sağ ve üç kere sol gözüne sürme çekerlerdi.
Hadisin Senedi : Hz. Tirmizi bu hadisi Ali bin Hacerden,oda Yezid bin harundan,oda Abbad bin Mansurdan,oda Cenabı İkrimeden,oda İbni Abbasdan rivayet buyurdu.

ÜÇÜNCÜ HADİS : Cabir bin Abdullah Hazretlerinden mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri;uykuya varacağınız zaman sürmeye devam edin,sürmelenin. Zira sürme ile sürmelenmek göze cila verip,kirpikleri bitirir,buyurdu.
Malum ola ki;Bedeni ibadetler,sebeblerin selametiyle mükemmel ve temiz bir kalb ile Allaha yönelmekle olur. Sürme ile sürmelemenin göze faydası olması,yalnız dünya faydası zannolunmasın. Zira gözün sıhhatinde kıbleye yönelme ve Kur’an-a bakma,temiz ile temiz olmayanı ayırmak gibi faydalar olmakla,hakikatta uhrevi menfaatlara da vesile kılınmış. Hz. Peygamber sürme ve sürmelenme ile emir buyurmuşlardır. Gözde parlaklık olmazsa,fayda da doğru olmaz. Ve gözde kirpikler olmazsa,gözde toz ve buna benzer şeylerden salim olmaz ki,dış ve iç alemde hakkın birliğine delalet eden beyanları müşahede edip,ibret ehli zümresine dahil olur.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin sürme çekmenin faydasını beyan ederek bu sürme göze cila verir ve kirpik bitirir,buyurmalarında;insanlardan bu sünneti irade eden kimsenin ilaç kasdıyla sürmelenmesi uygun olup,kadın gibi sadece süs kasdetmemesine işaret vardır. Bu sebepten İmamı Malik erkekler için tedavinin dışında sürme kullanmanın kerahetine hükmetti.
Hadisin Senedi : İmamı Tirmizi bu hadisi şerifi Ahmed bin Meni’den,oda Muhammed bin yezidden,oda Muhammed bishaktan,oda Muhammed bin Münkedirden,oda Cenabı Cabirden rivayet buyurdu.

DÖRDÜNCÜ HADİS : İbni Abbas Hazretlerinden mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri sizin sürmelerinizin hayırlısı İsmid denilen sürmedir. Göze cila verip,kirpikleri bitirir,buyurdular.
Hadisin Senedi : İmamı Tirmizi bu hadisi şerifi Kuteybe bin Saidden,oda Bişr Fadıldan,oda Abdullah bin Osman bin Haym-den,oda Said bin Cübeyrden,odaAbdullah bin Abbas hazretlerinden rivayet buyurdu.

BEŞİNCİ HADİS : Abdullah bin Ömer Hazretlerinden mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri:”İsmid denilen sürmeyi çekmeye devam edin. Muhakkak ismid denilen sürme göze cila verir ve kirpikleri bitirir,buyurdu.
Malum olsun ki;sürme çekmek uykudan önce sünnet olup,uykudan sonra sünnet olmadı. Zamanımızda bazı cahillerin işlediği gibi. Zira Sultanı Rüsul,Mahbubu Huda Hazretlerinin mübarek gözleri kudretten sürmeli iken,uykudan önce sürme kullanırdı.
Uykudan önce abdest anında sürmenin kendisi zail olup,izi kalırdı. Böyle olur ise,sürme çekileceği vakitte uykudan önce üç kerre sağ ve üç kerre sol göze çekmelidir. Sabah vaktinde abdest aldıkta sürme zail,eseri bâki olur,sünnet olan budur.
Her ne ki sünnettir,o şey fıtri,makbul ve mahbubtur.

SEKİZİNCİ BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin ELBİSELERİ hakkında vârid olan hadisi şerifler hakkındadır.

BİRİNCİ HADİS:Ümmül Mü’minin Ümmü Seleme Hazretlerinden mervidir, buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretlerine ziyade sevimli gelen,gömlek idi. Bunun üstü pamuktan,altı ridadan ve izardan ziyade örttüğü içindir.
Ümmü Seleme;Rasulullahın altıncı zevceleridir. Diğer söylenilen isimleri;Âtika binti Âmir bin Rebia’,asıl isimleri;Hind binti Ebi Ümeyne bin Sehil bin Muğire bin Abdullahtır.
Daha önce Ebu Seleme bin Abdulesedin nikahı altında olup,onunla beraber Habeşistana hicret ettiler. Orada Ebu Selemeden;Zeyneb ve Seleme ve Ömer ve Dürre adında dört çocuğu olduktan sonra,H.4.senesinde Ebu Seleme vefat etmekle o senenin Şevvalinde Resuli Ekrem Hazretleri Ümmü Selemeyi kendilerine nikahladılar. Bunlar dahi ziyadesiyle âlime,fakîha,saliha,âbide,zâhide idiler. Onun için İbni Abbas ve Âişe ve Zeyneb ve Zeynebin kızı ve değerli evladları Ömer ve Said bin Müseyyeb ve sahabe ve tabiinden bir çok cemaat Ümmü Seleme Hazretlerinden hadisi şerifler rivayet ettiler. Ömrü azizleri seksendört’e vardığında Hicretin 59.senesinde aleme veda ederek Hz.Ebu Hureyre yahud Sa’d bin Zeyd namazını kılıp bâki kabristanına defnettiler.
Hadisin Senedi : İmamı Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Hamîd Râziden,oda Fadl bin Musadan,oda Abdulmü’min bin Halidden,oda Abdullah bin Büreydeden,oda ümmül Mü’minin Ümmü Selemeden rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS : Esma binti Yezid’den mervidir,Esma Yezid-il Ensari’nin kızıdır.Bir gün Esma huzuru saadete gelip dedi ki;Ya Rasulallah,ben cariyeniz Nisa-i Müslimin tarafından gönderilerek geldim. Ayaklarının topraklarına yüz sürüp şu şekilde arz ettiler ki;biz biçareler ev ve çocuk işleriyle meşgul olduğumuzdan dolayı cemaatta hazır,cihada güç yetiremeyip,erkekler her hususta bizim üzerimize üstün gelip ve sevaba nâil olmakta,bizden mükemmeldirler.
Lakin kocalarımız küffar ile cihadda iken her birimiz kudretimiz miktarı onların mallarını muhafaza ve evladlarını terbiye etmeğe ihtimam ederek erkeklerin ulaştıkları ecre bizler dahi ulaşabiliyor muyuz?diye her birerleri,Efendimizden açıklamasını istemekte ve bu hususta fermanınızı beklemektedirler.
Şimdi Hoca-i Kâinat Efendimiz bunları dinleyip saadetle buyurdular ki;Ya Esma,müslüman kadınlara söyle ve anlat ki;her biri sıdkla kocasının hizmetinde bulunur ve hanımlık hukukuna riayet eder ise,şüphe yoktur ki,erkeklerin nâil olduğu ecre nâil olurlar.
Hz.Esma buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin gömleğinin uçları bileklerine ulaşıp geçmezdi.
Cezeri buyurdu ki;gömleğin kolu bileği geçmemek sünnet olduğuna bu hadis delildir.
Gömleğin dışındaki elbisede hadisçiler;bunda sünnet olan parmakların başını geçmemektir,dediler.
İbni Abbasdan rivayet olundu ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin giydiği gömlek topuklarının üzerine ulaşır ve yenleri parmaklarının başıyla beraber görünür idi,buyurdu.
Muhaddisler bu iki hadisin arasını şu yönle beyan ettiler ki;Nebiyyi Muhterem Hazretlerinin gömleği birkaç tane idi.Bazı gömleklerinin kolu bileklerine ve bazının kolu parmaklarına ulaşırdı. Allahu a’lem.
Hadisin senedi.Hz.Tirmizi bu hadisi şerifi Abdullah bin Muhammed bin Hacceden,oda Muaz bin Hişamdan,oda pederi Hişamdan,oda Bedid bin Meysereden,oda Şehr bin Hûşibden,oda Esma binti Yezidden rivayet buyurdu.

ÜÇÜNCÜ HADİS : Kurre’den mervidir,buyurdular ki;Hz. Peygambere biat etmek için Müzeyne kabilesinden bir cemaat ile huzuru saadete geldim.Ve Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek arkalarındaki gömlek düğmesi olmadığından yahut Kurre dedi ki;düğmesinin iliği bulunmadığından gömleklerinin yakasından elimi sokup, peygamberlik mührüne dokundum.
Bu rivayettte,gömleğin düğmesinin olup olmamada meydana gelen şüphe, Kurrenin oğlu Muaviyeden geldi.
Hadisin Senedi : İmamı Tirmizi bu hadisi şerifi Ebu Ammar Hüseyin bin Harisden,oda Ebu naimden,oda Züheyrden,oda Urve bin Abdullah bin Kuseyrden,oda Muaviye bin Kurreden,oda pederi Kurreden rivayet buyurdu.

DÖRDÜNCÜ HADİS : Enes bin Malik Hazretlerinden mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri Üsame binti Zeyd’e dayanarak saadethanelerinden çıktılar. Üzerlerinde latif manzaralı kalın pamuktan dokunmuş bir elbise olup,hacıların ihram bağladığı gibi mezkur elbisenin bir ucunu sağ koltuğu altından alıp,sol omuzu üzerlerine ırakmışlardı. O halde,huzurlarında bulunanlar ile namaz kıldılar.
Hadisin Senedi : Hz. Tirmizi bu hadisi şerifiAbd bin Hamidden,oda Muhammed bin Fudeylden,oda Hammad bin Selemeden,oda Habib bin Şehidden,oda Hasandan,oda Enes bin Malikden rivayet buyurdu.

BEŞİNCİ HADİS : Ebu Said Hudri Hazretlerinden mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri yeni bir elbise giyseler,o elbiseyi isimi ile söylerler idi.Mesela o elbise,yeni bir amame ise;”Allah o amameyi bana kisve kıldı.”yahud gömlek ise;” Allah o gömleği bana kisve kıldı”Yahud Rida yani Hırka ise;” Allah o ridayı bana kisve kıldı.”derlerdi.Yani yeni elbise her ne olur ise,bu şekilde buyururlardı.
Hz. Peygamber yeni elbisenin ismini zikredip giydikten sonra;Ya Rabbi,tüm hamdedenlerin hamdi sana mahsustur. Benim kuvvetimin müdahalesi yok iken bu elbiseyi bana giydirdiğin gibi,bu kisvenin ve kisve kendi için yapılan âzanın hayrını senden niyaz ederim.Ve dahi kisvenin ve kendisi için yapılan âzanın şerrinden,ya rabbi sana sığınırım,diye dua ederlerdi.
Mîrik Şah buyurur ki;Elbisenin hayrı geç eskimek ve temiz olup kibir için olmamaktır. Elbise kendi için olan uzvun hayrı,sıcaktan ve soğuktan korumak ve elbiseyi ihsan eden Hak Sübhanehu ve Taâlanın ibadetinde bulunmaktır. Ve elbisenin şerri çabuk eskimesi ve haram ve kirli ve kibir için bulunmasıdır. Ve elbise kendi için olan uzvun şer ve günaha vesile olmasıdır.
Hadisin Senedi : Tirmizi bu hadisi şerifi Süveyd bin Nasr’dan,oda Abdullah bin Mübarekten,oda Said bin Eyasdan,oda Ebi Nadreden,oda Ebi Said Hudriden rivayet buyurdu.

ALTINCI HADİS : Enes bin Malik Hazretlerinden mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin giydiği elbiselerin içinde ziyade severek giydiği yeşil Yemen yapımı bol çizgili keten,pamuktan elbise idi. Cennet ehlinin elbisesi yeşil olduğundan, Resul-i Ekrem Hazretleri yeşili ziyade severlerdi.
Mîrik şah buyurdu ki;bu hadisi şerifte Resul-i Ekrem Hazretlerine elbisenin ziyade sevileni pamuktan elbise idi ve geçmiş hadisde gömlektir buyuruldu ise bu iki hadisi şerifin Tevcih ve Tevilinde;kamis yani gömlek,elbisenin altına giyilir olmakla daha güzel olurken,elbise yeşil olduğu için gömlek üzerine giyinilmiş olan elbiseye nisbeten sevimli oldu,denilir.
Hadisin Senedi : İmamı Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Beşşardan,oda Muaz bin Hişamdan,oda Pederi Hişamdan,oda Katadeden ve cenabı Katade Enes bin Malikden rivayet buyurdu.

YEDİNCİ HADİS : Ebi Cuheyfe Hazretlerinden mervidir,buyurdular ki;Ben Seyyidil Mürselin Efendimiz Hazretlerini görmek şerefine nail oldum.Mübarek arkalarında koyu kırmızı elbise var idi. Güya ben hala saadetli parlayan dizlerine bakıyorum.
Süfyan buyurdu ki;Ebu Cuheyfenin, Resul-i Ekrem Hazretlerinin üzerinde gördüm,buyurduğu kırmızı elbiseden murad;bir yeri siyah ve bir yeri kırmızı olan Yemen yapılı elbisedir. Zira bu elbise sırf yeşil Yemenli elbiseye denildiği gibi,kırmızı ve siyahla karışık alacaya dahi denir. Binaenaleyh,alaca giymek müstehab ve sırf kırmızı giymek mekruhtur.
Hz.Cuheyfenin Risalet-Meâb Efendimizi görmesi,Mîrik Şahın sözüne göre;Veda haccı senesi Batha-i Mekke denilen mevkide vaki olmuştur.O mevkide Resul-i Ekrem Hazretleri abdest alıp bir miktar su fazla kaldı ve o suyun kokusu miskden daha güzel idi.Halk bu sudan ellerini ıslatıp yüzlerine sürerler ve suyun bitiminde o suya ulaşamayanlar,nail olanların ellerine kendi ellerini sürerek teberrük ederler idi.
Hadisin Senedi : İmamı Tirmizi bu hadisi şerifi Mahmud bin Gayladan,oda Abdurrezzaktan,oda Süfyan Sevriden,oda Avn bin ebi Cuheyfeden,oda pederi Cuheyfeden rivayet buyurdu.

SEKİZİNCİ HADİS : Bera bin Âzib’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretlerine yaraştığı kadar kırmızı elbisenin,nev-i beşerden diğer bir ferde yaraştığını görmedim. Gerçekten mübarek saçları iki taraftan omuzlarına yakın yerlere ulaşır idi.
Malum ola ki;kırmızı elbise hakkında ulema ihtilaf edip,bunlar şu zikrolunan hadisi şeriflere nazaran,sadece kırmızı giymek mutlaka caizdir ve bazılar mutlaka, sadece kırmızı giymek caiz değildir,dediler. Bazıları dahi,gayet kırmızı giymek mekruh ve açıkça kırmızı olur ise değildir. Ve bir kısmı da zinet ve şöhret kasdıyla olur ise, kırmızı giymek mekruhtur ve bir kısmıda ipliği kırmızıya boyanıp,daha sonra dokunmuş olur ise,giymek caizdir. Ve bir takımda sarı ile boyanmış kırmızı mekruhtur. Ve bazıları yalınız kırmızı renkli elbise giymek nehyedilmiş ve sair renk ile karışık,alaca kırmızı nehyedilmemiştir,dediler.
Evlâ olan,hakkında bir çok ihtilaf olan şeyi terktir.
Hadisin Senedi : Tirmizi bu hadisi şerifi Aliyyibni Haşremden,oda İsa bin Yunusdan,oda İsrailden,oda Ebu İshakdan,oda Bera bin Âzibden rivayet buyurudu.

DOKUZUNCU HADİS : Ebu Rimse Hazretlerinden mervidir ki;Ben Hazreti Fahri Âlemi iki yeşil Yemen mamulü elbise giymiş oldukları halde gördüm,buyurdular.
Hadisin Senedi : Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Beşşardan,oda Abdurrahman bin Mehdiden,oda Ubeydullah bin Eyaddan,oda Ebu Rimseden rivayet buyurdu.

ONUNCU HADİS : Kayle (r.ah)’den mervidir,buyurdular ki;Ben Resul-i Ekrem Hazretlerini gördüm,üzerlerinde zaferan ile boyanmış ve boyasını atıp solmak derecesine varmış eskice iki izar (peştamal)var idi.
Malum ola ki, Resul-i Ekrem Hazretleri,varlıkların başlangıcından nihayetine kadar eşsiz haybet,azamet,güzellik ve cemallerin tüm güzelliğini tamamlayıcı olarak yardıma ihtiyacı olmadığından,elbise gerek yeni ve gerek eski olsun,temizliğine bakıp giyerlerdi. Şimdi bu keyfiyete vâkıf olarak,Allahın ihsan buyurduğu şeylere kanaat edip,övünce sebeb olacak elbise giymek hevesinde olmamalıdır.
Hadisin Senedi : Tirmizi bu hadisi şerifi Abd bin Hamîdden,oda Affan bin Müslimden,oda Abdullah bin Hassan Anberiden,oda pederi ve validesi tarafından dedeleri olan Dahîbe ve Alîbeden,oda Mahremenin Kura kayleden rivayet buyurdu.

ONBİRİNCİ HADİS : İbni Abbasdan mervidir,buyurdu ki;Hoca-i Kâinat Efendimiz;Siz elbisenin beyazına devam ediniz. Hayatta olanlarınız beyaz giysin ve vefat edenlerinizi beyaz ile kefenleyiniz. Zira beyaz elbise sizin elbiselerinizin hayırlısıdır, buyurdular.
Beyaz elbisenin hayırlı olmasının sebebi;gelecek hadisi şerifte beyan olunacaktır.
Hadisin Senedi :Tirmizi bu hadisi şerifi Kuteybe bin Saidden,oda Bişr bin Mafdaldan,oda Abdullah bin Osman bin Haşimden,oda Said bin Cübeyrden,oda İbni Abbasdan rivayet buyurdu.

ONİKİNCİ HADİS : Semure bin Cündübden mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri;Sizler beyaz elbise giyin. Zira gerçekten beyaz elbise ziyade temiz ve ziyade güzeldir. Ölülerinizi dahi beyaz ile kefenleyin,buyurdular.
Bazı Meşayih dediler ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin ümmeti merhumelerine hali hayatta ve ölüm vaktinde beyaz ile emri buyurduklarının hikmeti budur ki;kabre yönelip gideceğinden,büyük bir meclise gidecek kimseye beyaz elbise efdal olduğu gibi,ölü için dahi beyaz kefen efdaldir. Ve hali hayatta beyaz elbisede pisliklerin eseri ziyade göründüğünden,temizliğe sebeb olduğundan ve bununla beraber beyazın yapılışı hali üzerine baki kalıp değiştirilmediğinden hayatta dahi efdaldir.
Hadisin Senedi : Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Beşşardan,oda Abdurrahman bin Mehdiden,oda Süfyandan,oda Habib bin Ebi Sabitten,oda Meymun bin ebi Şebibten,oda Semure bin Cündübten rivayet buyurdu.

ONÜÇÜNCÜ HADİS : Hz.Âişe’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri üzerlerinde siyah kıldan dokunmuş izar(peştamal) olduğu halde sabah vakti saadethanelerinden dışarı çıktılar.
Buhari ve Müslim rivayet ettiler ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin bir siyah kisvesi var idi. Bazen giyerek kemali tevazularından;ben abdi aciz abdler gibi giyerim, buyururlardı.
Hadisin Senedi: İmamı Tirmizi bu hadisi şerifi Ahmed bin Meni’den,oda Yahya bin Zekeriya bin ebi Zaideden,oda pederi Zekeriyadan,oda Mus’ab bin Şeybeden,oda Safiyye binti Şeybeden,oda Hz. Âişeden rivayet buyurdu.

ONDÖRDÜNCÜ HADİS :Hz.Şu’beden mervidir,buyurdular ki;Gerçekten Resul-i Ekrem Hazretleri Rum cübbesi (Şam hırkası) giydiler. Bu cübbenin kolları dar idi.
Buradan çıkarılan hükme göre;Yünden dokunmuş elbise giymek ve seferde dar yenli elbise giymek ve necis mamullerden olmayan ecnebi mamulleri kullanmak,üç imam nezdinde caizdir.
İmam-ı Malike göre bir çok elbise sahibi olanlar,yünden mamul elbise giymesinden sakınmalıdır.Zira yünden elbise giymek zühdü bildirir.Ve amelini gizlemek evladır. Hazerde ve mukimken giyilecek elbisenin yenlerini (kollarını) bol yaptırmalıdır, abdest vaktinde suhulet olması için. Amma yenlerin ifratla bol olması dahi bid’attir. Çünki Ashabı Kiramın elbiselerinin yenleri,ifrat derecesinde bol değildi. Nihayet yenler bir karış kadar bol olmak iktiza eder.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Yusuf bin İyasdan,oda Veki’den,oda Yunus bin ebi İshakdan,oda pederi ebi İshalkdan,oda Şa’biden,oda Muğire bin Şu’beden,oda pederi Şu’beden rivayet buyurdu.

ŞEMAİLİ ŞERİF TERCÜMESİNİN İKİNCİ CÜZÜ

Üç cüz üzere toplanması düşünülen Muhtasar Şemaili Muhammedî’den ikinci cüz bir çok babı müştemildir.
BİRİNCİ BAB

Resuli Ekrem Hazretlerinin HAYAT VE HAYATI KENDİSİYLE HASIL OLAN ŞEYİN KEYFİYETİ hakkında vârid olan hadisi şeriflerin beyanındadır.

BİRİNCİ HADİS:Muhammed bin Sirin Hazretlerinden mervidir,müşarun ileyh kadri yüksek tabiindendir. Hz.Enesin kölesi mükâtebe (âzad edilmesi şartlara bağlı,anlaşmalı köle ve hizmetçi)yoluyla âzad etmiştir. Eimme-i Sitte (Altı imam) Meşayihindendir. Has meclis ve latifliğe ve rüya tabirinde benzersiz,altı evladı var idi ki,her biri muhaddislerdendir. Muhammed,Said,Enis,Yahya,Hafsa,Kerime.
Anlatılır ki;güzellik sahibi bir hatun var idi.İbni Sirinin kendisine davet ettiğinde,İbni Sirin kaçınıp,daha sonra (rüyada)gördüler ki,bir güzel yüzlü kimse gelip ağzına tükrüğünü atıp buyurduktan sonra;Ey İbni Sirin bin Yusuf bin Yakubum,sen bana iffette ve temizlikte ortak oldun. Bugünden sonra rüya tabirinde dahi benim ortağım ol,buyurdu.İbni Sirin uykudan uyanıp kendisini tabirde benzersiz buldu.Hatta tabiratı kitaplarda yazılmış ve meşhurdur.110 tarihinde vefat etti.
Tabirci İbni Sirin buyurdu ki,biz Ebu Hureyrenin yanında idik.(Hureyre denilmesi;yavru kedileri sevdiği içindir.)Hz.Ebu Hureyrenin üzerinde keten bezinden aşı boyasıyla boyanmış iki elbise olup,iki elbisenin birine sümkürdü ve burnunu sildi. Vallahi ben kendimi görür idim ki,mescidi şerifte,minberi şerif ile Hz.Âişenin hücresi arasında baygın kendimden geçmiş olduğum halde,secde eden kimsenin durumu gibi yere kapanmış idim.
Şimdi bir adam gelip beni bu haletimde gördüğünde,beni çarpılmış zan edip, ızdırabımın sakin olması için ayağını boğazıma basardı.Halbuki ben çarpılmış değil idim,ancak benim bu halim açlıktan idi.
Hadisten anlaşılan mâna ise;Tabirci İbni Sirin buyurdu ki,biz Ebu Hureyre Hazretlerinin yanında bulunduk.Üzerlerinde kırmızı toprak ile boyanmış iki elbise var idi.O iki elbiseden birine sümkürüp ve burnunu silip akabinde buyurdu ki,peh peh,Ebu Hureyre keten bezine burnunu sildi.Vallahi ben kendimi görür idim ki, mescidi şerifte, minberi şerif ile Hz.Âişenin hücresi arasında baygın kendimden geçmiş olduğum halde, secde eden kimsenin durumu gibi yere kapanmış idim.Bir adam gelir,beni çarpılmış zan edip,ızdırabımın sakin olması için ayağını boğazıma basardı.Halbuki ben çarpılmış değil idim,ancak benim bu halim açlıktan idi,diye Ebu Hureyre geçmişteki fıkrayı beyan buyurdu.
Malum ola ki,Hz.Ebu Hureyre vakti saadette Ashabı Suffeden olup,daha sonra iki kırmızı elbise giyip kendini ehli dünya oldum,zannıyla kendilerinin evvelki fakirliğini zikredip,o elbisenin birine burnunu silme ile muradı,dünyanın zinetini tahkirdir.Biz biçareler hal ve durumumuzu tefekkür edelim.
İbni Hibban rivayet eder ki;Ebu Hureyre buyururlar;üç gün miktarı asla yemek yemedim.Açlığın galebesinden bîtab oldum,yorgun düştüm.Çoğu Ebu Hureyre çarpılmış,derlerdi.
İttifaken; Resul-i Ekrem Hazretleri Ashabı Suffe için bir kâse terid,yağla ıslanmış ekmek getirdiler.Ashab yemeye başladılar.Ben dahi,beni davet edeler diye kendimi gösterdim.Amma ben kımıldayıncaya kadar Ashabı Kiram kalkdılar.Kâsede bir şey kalmamış,ancak kenarında teridden eser kalmış. Resul-i Ekrem Hazretleri beni gördüğünde mübarek parmaklarını koyup,kâsede bir lokma toplandı.O lokmayı mübarek parmaklarıyla bana verip;”Bismillah diye ye.”buyurdular.Allah hakkı için o lokmayı yedim.Ve isteğim üzere doydum,diye Ebu Hureyre buyurdular.
“Başta Buharî, kütüb-ü sahiha -nakl-i kat’î ile- beyan ediyorlar ki: Hazret-i Ebu Hüreyre aç olmuş, Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm’ın arkasından gidip, menzil-i saadete gitmişler. Bakarlar ki bir kadeh süt, oraya hediye getirilmiş. Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm emretti ki: “Ehl-i Suffe’yi çağır!” Ben kalbimden dedim ki: “Bu sütün bütününü ben içebilirim. Ben daha ziyade muhtacım.” Fakat emr-i Nebevî için onları topladım, getirdim. Yüzü mütecaviz idiler. Ferman etti: “Onlara içir!” Ben de o kadehteki sütü birer birer verdim. Her birisi doyuncaya kadar içer, diğerine veririm. Böyle birer birer içirerek, bütün Ehl-i Suffe o sâfi sütten içtiler. Sonra ferman etti ki: “Geriye seninle ben kaldık, iç.” Buharî, Rikâk: 17; Tirmizî, Sıfatü’l-Kıyâme: 36, no. 2477; Müsned, 2:515; Tirmizî (tahkik: Ahmed Şâkir), no. 2479; el-Hâkim, el-Müstedrek, 3:15; Kadı Iyâz, eş-Şifâ, 1:296.
Ben içtim. “İçtikçe, iç!” ferman eder; tâ ben dedim: “Seni hak ile irsal eden Zât-ı Zülcelal’e kasem ederim, yer kalmadı ki içeyim.” Sonra kendisi aldı. Bismillah deyip hamdederek bâkiyesini içti. Yüzbin âfiyet olsun.”
İmamı Tirmizinin bu hadisi şerifi zikirden muradı,ashabı kiramın geçim zorluklarını beyan ile, Resul-i Ekrem Hazretlerinin geçim sıkıntılarını beyandır.
Hadisin Senedi:Hz.Tirmizi bu hadisi şerifi Kuteybe bin Saidden,Kuteybe Hammad bin Zeydden,Hammad Eyüb Sahtiyaniden,Eyüb Muhammed bin Sirinden rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS : Malik bin Dinar’dan mervidir,buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretleri ekmekten kat’a doymadı.Ancak insanlar ile yediği vakitte doydular.
Malik bin Dinar,ben dafaf’ın manası nedir,diye çöl ehlinden bir kimseden sordum.O kimse cevab olarak;insanlar ile yemek yemektir,dedi.Şimdi bu haberin mânası, Resul-i Ekrem Hazretleri yalınız yedikleri vakitte ekmekten ve etten doymadılar.Lakin insanlar ile yediği vakitte bu ikisinden her birinden doydular.
Malum olaki Tirmizinin Malik bin Dinar hadisini beyandan muradı; Resuli Ekrem Hazretlerini ve ashabı kiramı,fukarayı ihtiyar edip,geçim bolluğundan sakındıklarını beyandır.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Kuteybe bin Saidden,oda Cafer bin Süleymandan,Cafer Malik bin Dinardan rivayet buyurdu.
Malik bin Dinar;Tabiinden olduğu için hadis mürsel oldu.Hadisin ravilerinden, Rasulullah tarafından bir ravi sakıt olursa,o hadise hadisi mürsel denir.Bu hadiste olduğu gibi.Zira bu hadisi şerifte Resuli Ekrem Hazretlerinin halini beyan eden ashabtan râvi terkedilmiştir.

İKİNCİ BAB

Resuli Ekrem Hazretlerinin AYAĞINA GİYDİĞİ MESTLERİ hakkında vârid olan hadisi şeriflerin beyanındadır.

BİRİNCİ HADİS : Büreyde Hazretlerinden rivayet olundu. Büreyde, Resul-i Ekrem Hazretlerini Mekkeden Medineye hicret ederken Ğamim denilen yere geldiğinde seksen kadar kimse ile gelip sohbetin şerefiyle şereflendiler.Yatsı namazını Hz. Peygamberin arkasında eda edip kavminin tarafına gittiler.Uhud gazasından sonra Medineye gelip birkaç gazada hazır oldular.Ve Medinede Resul-i Ekrem Hazretlerinin dâr-ı bekaya teşrifinden sonra bir müddet kalıp,daha sonra Basraya,Basradan Horasana gittiler. Ve daha sonra Mervede ahirete teşrif ettiler.
Büreyde Hazretleri buyurdu ki;Habeş Meliki Necaşi Resul-i Ekrem Hazretlerine hediye yoluyla iki nakışsız siyah mest gönderdi.
Biline ki;Habeş Meliklerine Necaşi,Yemen melikine Teb’a (Tübba;Ki Hz.Peygamberin bi’setten evvel geleceğini haber veren ve şiiri ile imanını ilan eden bir Yemen Meliki) ,Fars Melikine Kisra,Rum Melikine Kayser,Şam Melikine Hirakl,Mısır Melikine Fir’avun denilir.Lakin halen Habeş Melikine Hattâ derler.Bu hediyeyi gönderen Necaşinin ismi Eshamedir.
Mervidir ki; Resul-i Ekrem Hazretleri Necaşiye bir mektub yazıp ve Ömer bin Ümeyye ile gönderip,İslâma davet eyledi.Necaşi İslâmı kabul etti.
İbni Hibban rivayet eder ki;Necaşi Hz.Peygambere ubudiyet-nameyi yazıp ve hediye yoluyla gömlek,iç çamaşır,şal,mest gönderdi.H.9. senesinde Necaşi vefat etti.
İmam Buhari rivayet eder ki,Hz.Cabir buyurdu ki Necaşi vefat ettiği gün Peygamber Efendimiz Sahabe-i Kirama;Bugün Habeşde bir Raculü Salih vefat eyledi.Cenaze namazını eda edelim,buyurduklarında,bizler saf olduk,Nebi Hazretleri dahi imam olup Necaşinin cenaze namazını eda ettik.Hatta ben ikinci safta idim.
“Hem -nakl-i sahih-i kat’î ile- imana gelen Habeş Meliki olan Necaşî, Hicretin yedinci senesinde vefat ettiği gün ashabına haber vermiş, hattâ cenaze namazını kılmış. Bir hafta sonra cevab geldi ki, aynı günde vefat etmiş.”
Büreyde buyurur ki; Resul-i Ekrem Hazretleri Necaşinin hediye olarak gönderdiği mestini tam bir temizlik içerisinde ayaklarına giydiler ve sonra abdest alıp o mestin üzerine meshettiler.
Bu hadisi şeriften hediye kabulünün ve sırf siyah mest giymenin cevazı dahi, mestler abdestli iken giyilse,abdest bozuldukta ayağını yıkamak lazım olmayıp, mest üzerine meshetmenin cevazı zahir oldu.
Hadisin Senedi: Tirmizi bu hadisi şerifi Hammad bin Seriden,Hammad Veki’den,Veki’ Delhim bin Salihden,Delhim Hüceyr bin Abdullahtan,Hüceyr İbni Büreydeden,oda pederi Büreydeden rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS : Muğire bin Şu’beden rivayet olundu,buyurdular ki;Hz.Dıhye Resuli Ekrem Hazretlerine iki mest hediye eyledi. Resul-i Ekrem Hazretleri dahi o iki mesti mübarek ayaklarına giydiler.
Hz.Dıhye;sahabe içinde güzellik sahibidir.Hatta Cebrail Nebi Aleyhisselama çok kerre o Dıhyenin suretinde gelir idi.
Mîrik Şah şöyle zikreyledi; Resul-i Ekrem Hazretleri o iki mesti eski olup yırtılıncaya kadar giydiler.Halbuki bu iki mestler temiz midir bilmezler idi.
Özetle;Muğire bin Şu’be buyurdular ki;Sahabe-i Kiramdan Dıhye Hazretleri Resul-i Ekrem Hazretlerine bir çift mest hediye eyledi. Resul-i Ekrem Hazretleri o mestleri yırtılıncaya kadar giydiler.Halbuki araştırıp o mestlerin aslı temizmidir yoksa temiz değil midir,bilmezlerdi. Resul-i Ekrem Hazretleri bu mestleri araştırmaksızın mübarek ayaklarına giydiklerinde işaret buyurdular ki;eşya-i meçhulede (bilinmeyen şeylerde) asıl olan taharettir.Temizliği bozacak bir alamet zahir olmadıkça bu mestlerin yapılışı temiz midir,değil midir diye sual lazım değildir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Kuteybe bin Saiidden,oda Yahya bin Zekeriya bin ebi Zaideden,Yahya Hasan bin Ayaşdan,oda Ebi İshakdan,oda Şa’biden,Şa’bi Muğire bin Şu’be Hazretlerinden rivayet buyurdu.
Mîrik Şah buyurdu ki;Bu iki hadisi şerif Resuli Ekrem Hazretlerinin mest giyip ve üzerlerine mesh ettiklerine delildir. Hz.Peygamberin seferde ve hazerde iki mest üzerine mesh buyurduğu ehli sünnet yanında tevatür ile sabit olmuştur.

İBRETLİ BİR HİKAYE

Taberani ve Beyhaki İbni Abbasdan rivayet ettiler ki;bir gün Resul-i Ekrem Hazretleri kazayı hacet için insanlardan uzağa gittiler. Ve bir ağaç altında oturarak mübarek ayaklarından mestlerini çıkarıp yere koydular. Abdestten sonra mestlerinin birini giydiler ve birini dahi giyecekleri vakitte havadan bir kuş inerek o mesti kapıp havaya uçup,mesti baş aşağı tuttuğunda,içinden bir yılan yere düştü. Resul-i Ekrem Hazretleri bu hali gördüğünde;bu Rabbimin ikramlarından bana bir ikramıdır, buyurdular.Ve daha sonra şu duayı okudular:”Allahümme eûzü bike min şerri men yemşi alâ batnihi ve min şerri men yemşi alâ ricleyn ve min şerri yemşi alâ erbain”Mânası:”Allahım sana;karnı üzerine yürüyen,iki ayağı üzerine yürüyen ve dört ayağı üzerine yürüyenlerin şerrinden sığınırım.”

ÜÇÜNCÜ BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin NA’LLERİ (ayakkabıları) hakkında vârid hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır.

BİRİNCİ HADİS : Enes bin Malik’den mervidir,buyurdular ki;Ben konuşarak sual ettim.Ya Enes, Resuli Ekrem Hazretlerinin papuçları nice idi.Kıbelleri yani yanları var mı idi,yok mu idi?Enes Hazretleri buyurdu; Resuli Ekrem Hazretlerinin giydiği papuçlarının iki yanları var idi.
Kıbal;Na’lin tasmasına dikilmiş iki kayıştır ki;bir baş parmağı ile yanında olan parmağın arasında olur ve biri dahi orta parmağı ile yanında olan parmağın arasında olur.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi Muhammed bin Beşşardan,İbni Beşşar Ebu davuddan,oda İmam Hümmamdan,oda Katadeden,oda Hz.Enesden rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS : İbni Abbas’dan mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretlerinin na’linin iki tasması var idi.Na’linin tasmaları iki kat idi.
Musannifin bu hadisi zikretmesi papuçların tasmaları iki kat olduğunu beyan içindir. Bu pabuçlar İstanbul Topkapı Müzesinde,Kutsal Emanetler bölümünde bulunmaktadır.
Hadisin Senedi: Tirmizi bu hadisi şerifi Ebu Küreyb Muhammed bin Alâ’dan,oda Veki’den,oda Süfyandan,oda Halid Huzadan,oda Abdullah bin Harisden,oda İbni Abbasdan rivayet buyurdu.
Malum ola ki, Resul-i Ekrem Hazretlerinin oniki amucası var idi.Sekizi Nebi Âleyhisselama yetişip,göremediler idi,dördünü gördüler idi.İkisi iman etmedi,biri Ebu Talib ve biri Ebu Leheb idi.Ve dahi ikisi iman ettiler;Biri Hz. Hamza ve birisi Hz.Abbas idi. Bu hadisi şerifin ravisi İbni Abbas Resul-i Ekrem Hazretlerinin ammizadesi idi.

ÜÇÜNCÜ HADİS : İsa bin Tahman buyurdu;Enes bizim için iki kılsız papuç çıkardı.O iki na’lın iki tasması var idi.
İsa bin Tahman dedi ki,Enes’den sonra Sabit adındaki bir kimse bana dedi ki;Enes Hazretlerinin çıkardığı iki na’l, Resul-i Ekrem Hazretlerinin na’li idi.
Özetle:Tirmizi buyurdu ki;Ebu Ahmed Zübeyr vasıtasıyla Ahmed bin Meni’ İsa bin Tahman’dan bize haber verdi ki;bir gün İsa bin Tahman Hz.Enesin meclisinde idi.Hz.Enes iki na’l gösterdi.Na’lin kimin olduğunu söylemedi.Enesin meclisinden sonra,tabiinden Sabit adında bir kimse bana dedi ki;Ya isa bin tahman malumun olsunki,Hz.Enesin gösterdiği na’ller Resul-i Ekrem Hazretlerinin papuçları idi.
Bu özet mânadan anlaşıldı ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin na’lleri,nebinin vefatından sonra bereket için korunurdu.

DÖRDÜNCÜ HADİS :Ubeyd bin Cüreycden mervidir,Ubeyd tabiinden Medinelidir.
Ubeyd sual yoluyla İbni Ömer Hazretlerine dedi ki;Ben dibağ olmuş,tabaklanmış na’lleri sen giyer olduğun halde gördüm.Devamının hikmeti nedir,dedi. İbni Ömer cevab verdi ki;Ben Resul-i Ekrem Hazretlerini na’llerini giyer olduğu halde gördüm.O na’ller ki,na’llerin köselesinde dahi boyanmış,tabaklanmış kıl olmadığı halde giyerken gördüm.O na’ller mübarek ayaklarında iken abdest aldıklarını gördüm.Yani Resul-i Ekrem Hazretleri mübarek ayakları yaş iken na’lleri giyerler idi.
Bu hadis tabaklanmış derinin temizliğine delalet eder.
İbni Ömer buyurdu ki;Ben dahi Resul-i Ekrem Hazretlerine muvafakat için na’lin tasması,bağ ve köselesi dabağatlanmış ve cilalanmış severim.
İbni Hacer buyurur ki;kabir üzerine oturmak nehyolunduğu gibi,kabirde zaruretsiz papuç ile gezmek nehyedilmiştir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi İshak bin Musa ensariden,oda Maînden,oda Malikden,oda Said bin ebi Said Hakberiden,oda Ubeyd bin Cüreycden rivayet eyledi.

BEŞİNCİ HADİS : Ebu Hureyre Hazretlerinden mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretlerinin na’linin tasmasında iki yön var idi.Tafsili geçti.
Hadisin Senedi:Bu hadisi Tirmizi İshak bin Mansurdan,oda Abdurrezzaktan,oda Ma’merden,İbni ebi Zi’bden,oda Salih Mevla Tevimeden,oda Ebu Hureyreden nakl ve rivayet buyurdu.
Malum olsunki;3. babta zikrolunan hadis ile bu 5. hadis lafız ve mâna yönüyle bir iselerde,1.hadis Enes Hazretlerinden mervi olduğu için 5. hadisi dahi Tirmizi zikir ve beyan eyledi ki,bu iki hadisin senedleri muhtelif olduğunu beyan içindir.

ALTINCI HADİS : Süddi’den (İsmail bin Abdurrahman) rivayet olundu, dedi;Amr’dan işiten kimse bana haber verdi ki,Amr buyurur;
(Amr,sahabi olup,Rasulullah ahirete irtihal ettiğinde oniki yaşında idi. Süddi Amr’dan bu hadisi rivayet eden kimsenin ismini beyan etmedi.Lakin Muhaddisin beyan ettiler ki,o kimsenin ismi Ata bin Sâibtir.)
Amr bin Haris buyurur ki;Ben Resul-i Ekremi gördüm,namaz kılarlar idi. İki kat dikilmiş iki mübarek papuç ayaklarında iken,papuçta iki kat yapışmış kösele,biri birine yapışmış olduğu halde…
Hanefi buyurur ki, Resul-i Ekrem Hazretlerinin papuçları iki kat deriden dikilmiş idi.Namazdan murad,cenaze namazı idi,dediler.
Özetle:İsmail bin Abdurrahman Süddi demiştir ki;bir kimse Amr bin Haris’in, ben Hz.Peygamberi ayağında iki kat dikilmiş papuç var iken namaz kıldığını gördüm,dediğini bize haber verdi.
Hadisin Senedi: Tirmizi bu hadisi Ahmed bin Meni’den,oda Ebu Ahmedden ve onlar Süfyandan,oda Tefsir sahibi İsmail bin Abdurrahman Süddiden,onlar dahi Amr bin Harisden dinlemiş bir tabiinden alıp,rivayet ettiler.

YEDİNCİ HADİS : Ebu Hureyre’den mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri saadetle buyurdu;sizden biriniz bir papuç ile yürümesin yani bir ayağında pabuç,bir ayağı yalın yürümesin,iki ayağına pabuç giysin yahut iki ayağından pabucunu çıkarsın.
Özetle:Ebu Hureyre buyurur ki; Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdu;Elbette sizden biriniz tek pabuç ile yürümesin.İster ise iki pabuç beraber giysin,ister ise iki pabucu beraber çıkarıp,yalın ayak olsun.
Bu hadisi Tirmizinin bu makamda zikri,şu mânaya işaret içindir ki; Resul-i Ekrem Hazretleri bir pabuç ile yürümemiştir.
Hattabi buyurdu ki;Her çift olan şey örme,deri,çorap gibi bir tekini giyip,bir tekini giymese ve rida-ı (hırkayı) bir döşüne koyup bir omuzuna itmemek,kezalik bir ayağına örme ve bir ayağına pabuç giymek mekruhtur,dediler.
Yine Hattabi buyurdu ki;Bir pabuç ile yürümede nehyolunduğunun hikmeti odur ki;aklın zaifliğine ve korkunç görüşe hamlolunur. Bazılar âzalar arasında ölçü olmadığı için yasaklanmıştır,dediler.
İbni Arabi,bir pabuç ile yürümek,şeytan yürüyüşüdür,dedi.Beyhaki,halkın âdetine aykırıdır,ondan kaçınmak lazımdır,dediler.
Hadisin Senedi:Bu hadisi şerifi Tirmizi İshak bin Mûsa Ensariden,oda Maînden,oda Mâlikden,oda Ebi Zenaddan,oda A’recden,oda Ebi Hureyreden rivayet buyurdu.

SEKİZİNCİ HADİS : Hz.Cabir’den mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri bir kimseyi sol eliyle yemekten nehyetti,yahud bir papuçta yemekten yasakladı.
Özetle:Hz.Cabirden menkuldür ki; Resul-i Ekrem Hazretleri insanları sol eliyle yemek yemekten ve bir papuç ile yürümekten nehyettiler. Bu hadiste olan insanları nehye mahsus gibi görünüyorsa da;(hadisde rical-erkek) ifadesi geçmektedir.Şer’i işlerde asıl olan erkekler olup,kadın ona tabidir.
Resul-i Ekrem Hazretleri çocuklara dahi sol eliyle yedirip içirmemeyi tenbih buyurdular.Hatta Ömer bin Ebi Seleme’nin,Ben Rasul-i Ekrem’in kucağında idim,bana sağ elinle al ki,sağ el ile yemek yemeyi mutad edinmiş olasın,buyurdular,dediğini rivayet ederler.
Hadisin Senedi:Bu hadisi şerifi Tirmizi İshak bin Mûsadan ve onlar Maînden ve onlarda Mâlikden,oda Ebu Zübeyir tabi’den,oda Cabirden alıp naklettiler.

DOKUZUNCU HADİS : Ebu Hureyre’den mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdu;Sizden biriniz pabuç giymek dilediğinde sağ tarafı ile başlayıp,evvel sağ ayağa giysin ve dahi pabuç çıkarmak istediğinde sol tarafı ile başlayıp,evvela sol ayağının pabucunu çıkarsın.Pabuç giydirildiğinde sağ ayak ayakların evveli olsun, pabuç çıkarıldığında sağ,ayakların sonu olsun…
Özetle:Ebu Hureyre dedi ki, Resul-i Ekrem Hazretleri;Sizden biriniz pabuç giymek istediğinde,sağ tarafı ile başlayıp evvela sağ ayağına giysin ve pabucu çıkarmak istediğinde başlangıçta sol ayağının pabucunu çıkarsın,pabuç giyilirken sağ ayak ayakların evveli ve çıkarılırken sonu olsun,buyurdular.
Malum olsun ki; Resul-i Ekrem Hazretleri bu hadisi şerifin başlangıcında pabuç giymenin usulünü tarif buyurduktan sonra,yine tekrar hadisin sonunda beyan buyurmalarından murad,pabucun ahkâm ve kullanılışı kolay olmadığından merhameten Ümmeti Muhammediyesine tafsilen anlatmaktır.Pabuç (ayakkabı) giymekten murad ayağı muhafaza olup,sağ taraf sol taraftan efdal olduğundan ayakkabı başlangıçta sağ ayağa ikram edilmek lazım gelir ki;Hz.Peygamber işte bu lüzumu bu hadisle beyan buyurdular.
Şeyh İbni Hacer ve Kadı Iyaz pabuç hakkında Resul-i Ekrem Hazretlerinin emirleri İstihbab için olmasında icma’ vardır,diye nakil ettiler.
Hadisin Senedi: Tirmizi bu hadisi Kuteybeden,oda Malikten,oda Ebiz Zenaddan,oda Tabiî A’recden,oda Ebu Hureyreden nakl ve rivayet buyurdu.

ONUNCU HADİS : Hz.Âişe’den mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri şerefli işlerde sağ tarafı kullanmayı severdi,gücü yettikçe yapardı,zaruret vaktinde sol tarafını kullandıklarına işaret vardır.
Resul-i Ekrem Hazretleri mübarek saçını taramada,pabuçlarını giymede,abdest almada sağ tarafı kullanmayı severlerdi.
Malum ola ki;şu üç şeyi zikirden murad;sağ tarafı bu üçe mahsus demek değil,belki Resul-i Ekrem Hazretleri başından ayağa varıncaya teyemmün edip ,bereket dilediklerine temsildir.
Hadisin Senedi:Bu hadisi Tirmizi Ebu Musa Muhammed bin Mesnadan,oda Ebu Musa Muhammed bin Ca’ferden,oda Şu’beden,oda Eş’as bin ebi Şa’şadan,oda pederi Şa’şadan,oda Mesruk tabiinden,oda Hz.Âişeden rivayet buyurdu.
3.babta beyan olunan hadisten 11.hadis Ebu Hureyreden mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretlerinin her bir pabucu için iki ayakkabı tasması var idi.Kezalik Ebubekir ve Ömerin her bir pabuçları için iki nalin tasması var idi.
Pabucun tasmasının orta yerinden,pabucun ucuna kadar bir kayış olup,iki parmak bir tarafından,üç parmak bir tarafından olur.
Malum ola ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin pabucunda iki kayış olduğu âdet yoluyla olup,ibadet yoluyla olmadığına işaret vardır.Hz.Osmanın pabucunda bir kayış olmasında,eğer pabuçta iki kayış ibadet yoluyla olsaydı,Hz.Osman pabuçta bir kayış edinmezdi.

DÖRDÜNCÜ BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin MÜHRÜ ŞERİFİ hakkında vârid olan hadisi şerifler beyanındadır.
Malum olsun ki;bu babta zikrolunan hadisi şeriflerden anlaşılan mânaların özeti; Resul-i Ekrem Hazretlerinin mührü şeriflerinin maddesi ne cinsden olduğu ve o mührün kaşı ne cinsden olduğu ve üzerinde kazınmış olan ibare kaç satır olduğu ve o mühür ne sebeble edindiği ve Resul-i Ekrem Hazretlerinin vefatından sonra bu mührü şerif kimlere intikal etmiş olduğunu tarif ve tafsildir.
Rivayet edilen hadislerden istifade edildiğine göre, Resul-i Ekrem Hazretleri yüksek huzurlarında bulunanlara hitaben çevredeki Melik ve Krallara birer kıt’a nâme-i saadet yazılıp ve gönderilmesiyle dini mübin olan İslâma davet edeceğini beyan buyurmasıyla,ashabtan bazıları tarafından mühürlenmeyen yerin,Melik ve Sultanlar nazarında muteber olmadığı,beyan olunması üzerine Resul-i Ekrem Hazretleri bir âdet mührün yapılmasını ve hazırlanmasını emir ve ferman buyurduklarından,kaşını yani İsmi Şerifi Nebevi işlenip,kazınan taşı akik olmak üzere gümüş bir mühür yapılıp takdim olunduğu andan,etraftaki Meliklere hitaben meydana gelen yüksek emirleri yazıp mühürledikten sonra mübarek parmaklarına takarlardı.Ve üzerinde kazınmış olan ibareye tazim kasdıyla helaya giderken parmaklarından çıkarmayı itiyad eylediler.
Bazı raviler ol vakit yapılan mührün kaşı dahi gümüşten yapılmış idi.
Gerek birinci söz ve gerek ikinci söz sahih olduğundan,birinin yalınız taşı akik,diğer biri gümüş ve diğerinin taşı dahi gümüş olmak üzere Hâtemen Nebiyyin Efendimizin iki kıt’a hâtemi şerifi olduğu sabit olmuştur.
Zikredilen mühür daima saadetli parmaklarında olduğundan,gerektiği zaman yazılan emirleri mühürlemek için çıkarırlar ve sonra yine parmaklarına takarlardı.
Mührü şerifin kaşında;”Muhammed Rasul-Alllah”ve bir kavilde;”Lâ ilahe illallah Muhammed Rasul-Allah”ve bir kavilde;”Bismillahirrahmanirrahim,”ibare-i şerifesi kazınmış olduğundan her yönüyle övgüye layık tazim ve vakar idi.Peygamberin mührünün nakşı hakkında eğer zikrolunan üç rivayet nakil edilmiş ise de,birinci görüş diğer görüşlere tercih edilip;”Muhammed-Rasul-Allah”ibare-i şerifesi üç satır üzerine yazılmış.Yani birinci satırı “Muhammed”,ikinci satırı;”Rasul”,üçüncü satırı;”Allah” olmak üzere tertip ve kazınmıştı.
Mezkur mührü şerif Resul-i Ekrem Hazretlerinin alemi bekaya teşrif ettikleri saate kadar ellerinde kalıp,irtihalinden sonra Hz.Ebubekire intikal ve onun irtihalinde Hz.Ömere ve ondan sonra Hz.Osman bin Affana intikal etti.Hz.Osman kaza ile Eris kuyusuna düşürüp,bir daha bulamadı.

BİRİNCİ HADİS : 4. babta beyan olunan hadisi şeriflerden 1.hadis Enes bin Malik’den mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretlerinin mührü şerifleri gümüşten idi.Gerek mühürlü olsun,gerek mühürsüz olsun, Resul-i Ekrem Hazretlerinin gümüşten olan mühürlerinin kaşı yani ismi şerifleri yazılmış olan taş,Habeşe mensub taş idi.Yani akik idi,demektir.Zira akik ekseriya Habeş ve Yemen diyarından gelir.
Özetle:Enes bin Malik, Resul-i Ekrem Hazretlerinin mührü şerifleri gümüşten yapılmış ve taşı,habeş taşı yani yemen akikinden idi,dediler.
Hadisin Senedi. Bu hadisi şerifi Kuteybe bin Saidden,oda Abdullah bin Vehbden,oda Yunusdan,oda İbni Şihabdan,oda Enes bin Malikden nakl ve rivayet buyurdular.

İKİNCİ HADİS : İbni Ömer’den mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri gümüşten mühür edindi.
Resul-i Ekrem Hazretleri etrafa olan,Meliklere gönderdikleri mektubları o mühürle mühürler idi.
Resul-i Ekrem Hazretleri o mührü parmağına takmaz idi. Mîrik Şah buyurur ki; Resul-i Ekrem Hazretleri mührü parmağına takmaz idi,demenin mânası budur ki ; mektuba mühür vurdukları vakit parmaklarından çıkararak mühürleyip,yine parmaklarına takarlar idi. Mühür parmakta iken mühürlemezdi,demektir.
Hattabi dedi ki; Resul-i Ekrem Hazretleri mühür takmazdı,demenin mânası; Resul-i Ekrem Hazretlerinin mühür edinmekten muradı,zinet kasdıyla olmayıp, gerektiğinde mühür vurmak içindir,dedi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Kuteybeden,oda Ebu Avaneden,oda Ebi Beşirden,oda Nâfi’den,oda İbni Ömerden rivayet buyurdu.

ÜÇÜNCÜ HADİS : Enes bin Malik’den mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretlerinin mührü şerifi gümüşten idi.O mührün taşı gümüşten idi. Yani Resul-i Ekrem Hazretlerinin bütün gümüşten bir mührü var idi.Mîrik Şah buyurdu ki;bu hadisi şerif Resul-i Ekrem Hazretlerinin müteaddid mührü olmak üzere hamledilir.
Hadisin Senedi: Tirmizi bu hadisi şerifi Mahmud bin Ğaylandan,oda Hafs bin Ubeyddden,oda Züheyr ebu Haysemeden,oda tabiînden Hamîdden,oda Enes bin Malikden rivayet buyurdu.

DÖRDÜNCÜ HADİS : Enes bin Malik’den mervidir,buyurdu;Vaktaki Resul-i Ekrem Hazretleri Hudeybiyeden dönüş ânında dine davet için Avem Melikine fermanı göndermek eylediler ise,ashabdan bir kimse Resul-i Ekrem Hazretlerine beyan ve ifade ettiği;Ya Rasulallah,Acem mektuba itimad etmezler,ancak mühürlenmiş mektuba itimad ederler.
Resul-i Ekrem Hazretleri bu kimsenin sözünü dinledikte,kendileri için bir mühür yapılmasına emir buyurdular.
Hadisi rivayet eden Enes buyururlar ki;bu hadisi rivayet ettikleri vakitte,güya mührün beyazını Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek parmağında görüyorum.Yani bu hususta o derece Hz.Enes’in yakîni var idi ki,hâla Resul-i Ekrem Hazretlerinin parmağında mührü görür gibiyim,diye buyurdu.
Mîrik Şah buyurdu ki,bu hadisten mühür takınmak açıkça görülmüş oldu.
Bazı alimler dediler ki;erkekler gümüşten mühür edinseler,layık olan budur ki; yüzük kaşını parmağın iç tarafına koyalar,tâ ki süs kasdıyla takma vehmini defetmek için.
İbni Battal yüzüğün kaşını parmağın dış ve içinde koymak hakkında kavli hadis vârid olmadı,dedi.
İmam Malik’den sual ettiler ki;siz yüzüğün kaşını parmağın içine koyar mısınız? Cevabında;Hayır,dedi.
Özetle;Amel;niyet,zinet üzere mebnidir.Eğer yüzük takınan kimsenin muradı zinet değilse,mührün kaşı gerek parmağın dışında ve gerek parmağın içinde olsun, caizdir.

BEŞİNCİ HADİS : Enes bin Malik’den mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretlerinin mührü şeriflerinin nakşı üç satır idi.Evvelki satırı Muhammeddir.İkinci satırı Rasul’dür.Üçüncü satırı Allahdır.Mührü şerifin nakşı;”Muhammed-Rasul-Allah”olur ve bazı rivayette mührün nakşı;”Bismillah-Muhammed Rasul-Allah”dır, dediler.Lakin doğru olan Hz.Tirmizinin rivayetidir.
Hadisin Senedi:Bu hadisi şerifi Tirmizi Muhammed bin Yahyadan,oda Muhammed bin Abdullahil Ensariden,oda pederi Abdullahtan,oda Semameden,oda Enes bin Malikden rivayet etti.

ALTINCI HADİS : Enes’den mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri mübarek fermanı yazmak diledi.Acem Melikine,Rum Melikine,Habeş Melikine, Resul-i Ekrem Hazretleri bu üç melike ferman yazılmasını emreylediği esnada,ashabdan bir kimse Resul-i Ekrem Hazretlerine dedi ki;Bu Meliklerden hiç birisi mühür konulmadıkça,mektubu kabul etmezler.
Resul-i Ekrem Hazretleri o sahabiden bu sözü işittiğinde bir mühür yapmayı emrettiler.Bazılar dediler ki,o mührü şerifi beyan eden kimsenin ismi,Ya’la bin Ümeyye idi.
Resuli Ekrem Hazretlerinin mührünün halkası gümüştür.O mührün kaşına; ”Muhammed-Rasul-Allah”lafzı şerifi nakşolundu.
Malum ola ki,muhaddisinin rivayeti üzere üç fermanı şerif yazıldı.Biri Kisraya gönderildi.Kisrayı laine fermanı hümayun ulaştığında,tamamen küfrü inadından daveti hakka icabet etmeyip,o yazılan mektubu parça parça etti.Bu haber Resul-i Ekrem Hazretlerine ulaştığında;”Allahım onun mülkünü parça parça et.”diye buyurdular.Az vakitte kisranın mülkü tarumar oldu.
“Perviz denilen Fars padişahı, name-i Nebeviyeyi yırtmış. Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm’a haber geldi. Şöyle beddua etti: “Yâ Rab! Nasıl mektubumu paraladı, sen de onu ve onun mülkünü parça parça et.” İşte şu bedduanın tesiriyledir ki; o Kisra Perviz’in oğlu Şirveyh, hançer ile onu paraladı. Sa’d İbn-i Ebî Vakkas da, saltanatını parça parça etti. Sasaniye Devleti’nin hiçbir yerde şevketi kalmadı. Fakat Kayser ve sair Melikler, name-i Nebeviyeye hürmet ettikleri için, mahvolmadılar.”
Mu’cize eseri olarak;“Kisra’nın oğlu babasını öldürdüğünü aynı dakikada haber verdiğini” tarih-i siyer haber vermektedir.
“Veladet-i Ahmediye (A.S.M.) gecesinde Kâ’be’deki sanemlerin sukutu ile, Kisra-yı Faris’in saray-ı meşhuresi olan eyvan’ı inşikak etmesi gibi, irhasat denilen yüzer hârikalar tarihçe meşhurdur.”
Ve ikinci ferman Kaysere ulaştığında kabul edip,fermanı korudu.Lakin askerinin kendisini öldüreceğini yakînen bildiği için,imanını açıklayamadı.Lakin mektubu şerife tazim sebebiyle uzun müddet Rum mülkü zevalden korundu.
Ve dahi fermanı şerifin biri Necaşiye ulaştığında şerefi islâm ile müşerref oldu. Nitekim Necaşi menkıbesi daha önce yazılmıştı.
Hadisin Senedi:Bu hadisi şerifi Tirmizi,Nasr bin Ali Cehzemi,ebu Ömerden,oda Nuh bin Kaysdan,oda Halid bin Kaysdan,oda tabiî Katadeden,oda Hz.Enesden rivayet buyurdu.

YEDİNCİ HADİS : Enes bin Malik’den rivayet olundu,buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretleri helaya girmek istedikleri vakit mübarek mührü parmağından çıkarırlar idi.
Malum ola ki,bir kimse helaya girmek istese,eğer mühründe Allah isminden yahut peygamber isminden bir isim var ise mesela;Abdullah, Abdurrahman, Muhammed, Ahmed,Musa,İbrahim gibi,o mührü parmağından çıkarmak lazımdır.Eğer unutsa,helada hatırına gelse,avucu içine alsın.Yahud sarığına,bir beze,yahud ağzına koysun,dediler.Hatta doğru bir görüşte;sahrada dahi kaza-i hacet için oturmadan önce çıkarmak lazımdır,dediler.Mezkur mührü beraber götürmek mekruhtur,bazıları haramdır,dediler.
Hadisin Senedi:Bu hadisi şerifi Tirmizi İshak bin Mansurdan,oda Said bin Âmirden,oda Hümamdan,oda İbni Cüreycden,oda Zühriden,oda Hz.Enesden rivayet buyurdu.

SEKİZİNCİ HADİS: İbni Ömer’den mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri gümüşten bir yüzük edindiler.O mühür Resul-i Ekrem Hazretlerinin parmağına takması üzerine hakikaten mübarek ellerinde idi.Yahud iktizasına binaen,bir şey mühürlemek için yanında bulunmak üzere tasarrufunda idi.
Resul-i Ekrem Hazretleri alemi âhirete teşrif buyurduktan sonra o mühür, Ebubekir Hazretlerinin hakikaten elinde yahud tasarrufunda idi. Ve Hz.Ebubekirden sonra Hz.Ömerin hilafet vaktinde o mühür elinde idi.O mühür Hz.Ömer ahirete irtihal ettikten sonra Hz.Osmanın elinde idi.
İmamı Buhari rivayeti üzere üç halife o mührü nübüvveti parmaklarına takarlar idi.Ve iktiza ettikçe,Meliklere ferman yazıldığında mührü şerif ile mühürlerlerdi.Hatta o Hatemi Şerif Hz.Osman’ın elinden düştü.Bi’ri Eris (Eris kuyusu)denilen yani hatem kuyusu denilen kuyuya düştü.
Malum ola ki,el’an Medine-i Münevverede,Kubaya yakın mahalde bir bostan vardır.O bostanda bir kuyu vardır.O kuyunun adına Bi’ri Eris derlerdi.Mührü Şerif Hz.Osman’ın elinden o kuyuya düştükten sonra adı Bi’ri Hatem oldu,idi.O bostana gitmek sünneti şeriftir ve gayet ferahlı bir mevzidir.
Benabirin,Hz.Osman’ın hilafet vaktinde o kuyuya bir gün teşrif ettiler.O kuyunun kenarında oturup ilahi kudreti temaşa ederken,Allahın hükmü ile mübarek elinden mührü şerif o kuyuya düştü.Büyük bir ihtimam ile mührü aradılar.Allahın hikmeti ile bulunmadı.Hatta üç gün kadar arayıp takdiri Hudaya rıza gösterdiler.O mührün kaşının nakşı;”Muhammed-Rasul-Allah”lafzı şerifi idi.
Ebu Seleme rivayet eder ki;Muhacirin Medine-i Münevvereye geldiklerinde suyu ile imtizac edemediler.Ensardan bir kimsenin bir ev kuyusu var idi,suyu düzenli idi.O kimse bir kırba ile,suyu pahalıya satardı. Resul-i Ekrem Hazretleri o kimseyi getirtip,o kuyuyu cennette bir ırmağa satarmısın,dedi.Cevab verdi ki;Ya Rasulallah,ehil ve iyalimin nafakasına o kuyudan başka hiçbir şeye sahib değilim.Bu haberi Hz.Osman duyup o kimseye dilediğince mal verip o kuyuyu satın alarak, Resul-i Ekrem Hazretlerine geldi ve dedi ki;Ya Rasulallah,o kuyuyu eğer satın alsam,o kimse ile ettiğin pazarlık gibi cennette bir ırmak alır mıyım?
Resuli Ekrem Hazretleri buyurdular ki;Evet,ya Osman.
Hz.Osman dedi ki;Şimdi kuyuyu satın aldım.Müslümanlar için olsun,ya Rasulallah.
Hadisin Senedi.Bu hadisi şerifi Tirmizi İshak bin Mansurdan,oda Abdullah bin Nümeyrden,oda Ubeydullah bin Ömerden,oda Nâfi’den,oda İbni Ömerden rivayet buyurdu.

BEŞİNCİ BAB

Resul-i Ekrem Hazretleri MÜHRÜ NİCE TAKINDIKLARI hakkında vârid olan hadisi şerifler beyanındadır.

BİRİNCİ HADİS: 5.babta beyan olunan hadisi şeriflerden 1. hadis Aliyyibni Ebi Talib Hazretlerinden mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri mührü mübarek sağ eline takar idi.
Hâsılı mâna; Resul-i Ekrem Hazretleri mübarek mühürlerini sağ eline takarlar idi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Sehilden,oda Yahya bin Hassandan,oda Süleyman bin Bilalden,oda Şerik bin Abdullah ebi Nemreden,oda İbrahim bin Abdullah bin Hanînden,oda pederinden,pederi Aliyyibni Ebi Talibden rivayet buyurdu.
Malum olsun ki;Hz.Ali, Resul-i Ekrem Hazretlerinin ammi-zâdesidir ve damadı muhteremidir.Osman bin Muğireden mervidir ki;Hz.Alinin hilafetinin sonunda, Ramazanı şerif girip Hasan Ve Hüseyin ve İbni Abbas ile iftar ederler idi.Üç lokmadan ziyade yemek yemedi.Niçin yemezsin,ya Emirel Mü’minin,diye sual ettiklerinde, isterim ki,karnım yiyecekten boş olduğu halde ölüm bana gele,diye cevab buyurdular.
Ravi rivayet eder ki;bu üslub üzere vâki olarak yani az yiyerek bir gece sonra,ya iki gece sonra şehid oldular.”Emhasibte enne eshabel kehfi”,”(Resulüm)Yoksa sen (sadece) Kehf ve Rakim sahiblerinin ibrete şayan olduklarını mı sandın?” âyeti kerimesinde münasebetle,tefsiri kebirde yazmıştır ki;bir siyah kul var idi,İmamı Aliye muhabbet ederdi.Bir gün heva-i nefisle ve şeytanın aldatmasıyla hırsızlık yaptı.İmamı Alinin hilafeti zamanı idi,huzuru şeriflerine getirdiler.İmamı Ali sordu.İnkâr etmeyip, hırsızlığı ikrar ettiğinde İmamı Ali Şeriata göre elini kesdi.Ve o arabda kesilen elini sağ eline alıp giderken yolda Selmanı Farisi ve İbni Küvabe tesadüf etti. Sordular ki;Elini kim kesdi?Arab cevab verdi ki;Emirel mü’minin Ali kesdi.Dediler ki;Elini keseni ne hoş medih edersin.Cevab verdi ki;Nice medih etmem,o kimseyi ki elimi emri hakla kesdi ve beni cehennem ateşinden kurtardı.
Hz.Selman kulun cevabını tahsin edip,İmamı Aliye haber verdiğinde,arabı huzuruna davet edip,o kesilen elini yerine koyup bir mendil ile üzerini örtüp,İmamı Ali dua ve tazarrua başladı.Bu esnada semadan bir ses işitti ki,mendili kaldırdılar, gördüler ki,olduğu gibi Allahın izniyle eli yerine bitişmiş.
Nakledilir ki;Bir gün İmamı Ali sahrada tek başına gezerken bir düşman pehlivana tesadüf edip durdu,düşman hamle edip,hamlesini menetti.Kendileri hamle ettiklerinde Allahın yardımıyla galebe edip,göğsü üzerine çıkıp,başını kesmek isteyince,düşman yalvarıp;er olan bastığını boğazlamaz,ya Ali,dediğinde onu âzad eyledi.Ve bu halde imamı Ali dalgın iken tekrar düşman hamle eyledi.İmam hamlesini defedip,yine altına aldığında düşman yalvarıp;Ya Ali,sana mürüvvet madeni derler, bana eman ver,diyen düşmanı yine âzad eyledi.Bu defa düşman fırsat gözleyip İmamı Aliye tekrar hamle eyledi.Hamlesini defeyleyip başını kesmek üzere iken düşman gördü ki,artık eman talebinin hiçbir yanı yok,bu halde bir ihanet etmiş olayım,diye mübarek yüzüne tükürdü.
Hz.Ali bu halette düşmanı koyuverip,yürü âzadsın,serbestsin,dedi.Düşman sordu ki;Ya Ali,ben üç defa sana hıyanet ettim.Sonunda bunun gibi bir ihanet daha ettim.Eğer senin yerinde ben olsam,kızgınlığımdan seni parça parça ederdim.Sebeb ne oldu ki,sen beni âzad ettin?
İmamı Ali cevab verdiler ki;Bizim gazamız iki türlüdür;Biri senin gibi kâfir ile gaza etmektir ki,Allah rızası için olur ve biri de nefsimizle gazadır ki,ona muhalefetle olur.Seninle savaşmam Allah rızası için idi.Kaç kere o ihaneti ettin,eğer o halde öldürsem,nefsim rızası için öldürmüş olurdum ve nefsim yol bulup galebe etmiş olurdu. Onun için seni âzad ettim.Nefsimi basdım ve gazayı ekber etmiş oldum ki,senin gibi kâfirin zararından,mü’mine nefsinin zararı fazladır.
O kâfir bu sözleri işitip ve kalbinden hidayet güneşi doğup,islâmla müşerref oldu.

İKİNCİ HADİS : Hammad bin Seleme’den mervidir,buyurdu;Ben Ebi Râfi’in oğlu Abdullahı gördüm.Mührü sağ eline takar idi.Abdullahtan mührü sağ eline takmasının sebebini sordum.Bana cevab verdi ki;Mührü sağ elime taktığımın sebebi budur ki;Cafer Tayyarın oğlunu gördüm.Mührü sağ eline takardı.
Abdullah buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri mührü sağ eline takardı.
Özetle:Hammad bin Seleme buyurdular ki; Ben Ebi Râfi’in oğlu Abdullahı gördüm.Mührü sağ eline takar idi.Abdullah’tan mührü sağ eline takmasının sebebini sordum.Bana cevab verdi ki;Mührü sağ elime taktığımın sebebi budur ki;Abdullah bin Caferi gördüm.Mührü sağ eline takardı. Ve Abdullah bin Cafer buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretleri mührü sağ eline takardı.Yani ben dahi Resuli Ekrem Hazretlerine bu hususta ittiba ettim.
Bu hadisi şeriften anlaşılır ki;Her şeyde Resul-i Ekrem Hazretlerine ittiba,güzel bir iştir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu Hadisi Şerifi Ahmed bin Meni’den,oda Harundan,oda Hammaddan beyan ve rivayet eyledi.
Malum ola ki;Bu Abdullah Hz.Alinin kardeşi olan Caferi Tayyarın oğludur. Sahabi oğlu sahabidir.
Abdullah Habeşistan yurdunda doğdu.Ve Habeşistan ülkesinde İslâmda ilk doğan budur. Resul-i Ekrem Hazretlerine Abdullah biat ettiğinde yedi yaşında idi.On yaşına ulaştığında Resul-i Ekrem Hazretleri âlemi bekâya teşrif buyurdu.Hicretten seksen sene geçince Medine-i Münevverede dâr-ı bekâya teşrif buyurdu.

ÜÇÜNCÜ HADİS : Cafer bin Muhammed’den mervidir ki,müşarun ileyh İmamı Cafer-i Sadık lakabıyla lakablanmıştır.Pederi Muhammed Bakırdır.Muhammed Bakır; İbni Ali,İbni İmamı Hüseyin bin Ali bin ebi Talibtir.İmamı Caferin annesi Firve-dir ki;Binti Kasım bin Muhammed bin ebi Bekris Sıddıktır.
İmamı Caferin menkıbelerini yazmak ve söylemekle bitmez.Hülasa tüm taifelerin yanında makbuldur.Cümle faydalarından biri budur ki;Bir kimse öldürücü bir hastalığa mübtela olsa,Hz.İmamı Cafer o hastaya yüz kere Âyetel Kürsi okusalar,o kimseye Allah şifa ihsan ederdi.
Anlatılır ki;Abbasiyeden Caferi Devânîki,İmamı Cafer Hazretlerini hazır edip ve katline ferman eyledi.Bir ejder Caferi Devanikinin üzerine hücum eyledi.Derhal Caferi Devaniki tevbe ve istiğfar edip Hz.İmamı Caferin huzuru şeriflerine varıp,haya ile oturup dedi ki;Ya İmamı Cafer,benden her ne ki hatırına gelirse ve ne muradınız var ise,isteyiniz,hemen isteğinizi yapayım.
İmamı Cafer;Ey Devaniki,senden rica ederim ki,beni huzuruna bir daha hazır etme,çıkarma ve benden bir şey rica ile diye,rica etme,diye buyurdu.
Hz.İmamı Cafer meşayihi kiramın gerek gizli,gerek açık olarak ulu bir şeyhidir.
İmamı Cafer pederi Muhammed Bakır’dan rivayet etti;Muhammed Bakır ilmin asıl ve fer’ini,açık ve gizlisini bildiği için Bâkır diye lakabladılar.İmamı Bâkır tabiinin kıymetlilerindendir.
Hz.Cabir ve Enesden hadis dinlediler.Tüm rivayetlerinden biri budur ki; Muhammed Bakır Cabirden rivayet eyledi,Cabir buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri mührü sağ eline takar idi.
Malum olaki İmamı Buhari buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretleri mührü sağ eline takar idi,demenin mânası;sağ elinin serçe parmağına takar idi,demektir.Hz.Aliden mervidir ki;mührü orta parmağına ve salavat parmağına takılmasını nehyetmiştir. Amma kadının tüm parmaklarına mührü takma caizdir,dediler.

DÖRDÜNCÜ HADİS : Salt bin Abdullahtan mervidir,buyurdu;İbn-i Abbas mührü sağ eline takar idi.Ve Salt bin Abdullah dedi ki;İbn-i Abbası ancak şöyle düşünürüm ki;o buyurdu, Resul-i Ekrem Hazretleri mührü sağ eline takar idi.Yani Salt ibni Abdullah demek ister ki;İbn-i Abbas’ın mührü sağ elinin serçe parmağına taktığı Resul-i Ekrem Hazretlerine uymak içindir.
Hadisin Senedi:Bu hadisi şerifi Tirmizi Muhammed bin Hamidden,oda Cerirden,oda Muhammed bin İshakdan,oda Salt bin Abdullahtan rivayet buyurdu.

BEŞİNCİ HADİS : İbni Ömer’den mervidir ki,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri gümüşten bir mühür edindi.Mührün kaşını avucunun içine aldı.Yani Resul-i Ekrem Hazretleri parmağına mühür taktığı vakit,mührün kaşı mübarek avuc tarafında olurdu,dedi.Lakin ulema buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri mührün kaşını avucunun içine koymak hususunda bir şey emir eylemediler.İki tarafını koymak caizdir,dediler.
Selefi Salihin iki yönle amel ettiler.Hatta İbn-i Abbas mührün kaşını parmağın içine koyarlar idi,dediler.Bundan anlaşıldı ki;Abdullah bin Ömer Resul-i Ekrem Hazretleri mührün kaşını avucun,parmağın içine koyduğu vakti beyan ettiler.
İmamı Nevevi buyurdu ki;Mührün kaşını avucun içine koymak evladır. Gururdan sakınmaya sebeb olur.Bu beyandan anlaşıldı ki;kibir ve ucübden beri olan kimse mührün kaşını gerek avucun dışına ve gerek avucun içine koymak sünnettir.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin gümüşten olan mührünün kaşına nakşolunmuştur: ”Muhammed-Rasul-Allah”lafzı şerifi dahi, Resul-i Ekrem Hazretleri,her hangi bir kimsenin kendi yüzüğüne ve mührüne;”Muhammed-Rasul-Allah”lafzını nakşeylemekten nehiy buyurdular.Zira bu misullu mühür,Rasulullaha mahsustur.
İbn-i Ömer buyurdu ki;nehyinin sebebi budur ki; Resul-i Ekrem Hazretleri mührü edinmekten murad,gönderdikleri fermanları mühürlemek içindir.Muhammed Rasulullah lafzı şerifi o fermanlarda kendilerine mahsus bir alamettir.Eğer başkalar dahi Resul-i Ekrem Hazretlerinin mührünün nakşı gibi nakış eyleseler fesada sebeb olur.
Binaenaleyh,Muhammed Rasulullah nakşı, Resul-i Ekrem Hazretlerinin mührüne mahsus olur.Başka bir ferdin mührüne Muhammed Rasulullah lafzı nakşolunması nehyolundu.
Abdullah ibn-i Ömer’in şu rivayet ettiği mühür o mühürdür ki,Muaykıb adındaki kimsenin elinden düştü.Bi’ri Hatem denilen kuyuya Muaykıb Hz.Ömerin hilafet vaktinde Beytül Mâlin emini idi.Hz.Osmanın hilafetinde,Hz.Osmanın mühürcüsü idi.Bi’ri Hatem kenarında Hz.Osman oturmuş iken,bir şey mühürlemek gerektiğinde o mühürcüsü olan Muaykıba verir iken yahud Hz.Osman ondan alır iken Allahın hükmü ile Hatemi Şerif kuyuya düştü.
Bazı rivayette,Hz.Osmanın elinden düştü.Bazı rivayette,Muaykıbın elinden düştü,dedikleri ikisinin arasında olduğu içindir,dediler.Şeyh İbn-i Hacer böyle tahkik eyledi.
Hadisin Senedi: Tirmizi bu Hadisi Şerifi Ahmed bin ebi Ömerden,oda Süfyandan,oda Eyyub bin Musadan,oda Nafi’den,oda İbni Ömerden rivayet buyurdu.

ALTINCI HADİS : Muhammed Bakır’dan mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri mührü sağ ellerinin serçe parmaklarına takınırlar idi.Muhaddisin beyan buyurdular ki;İmamı Bakır bu hadisi şerifi pederi Zeynel Âbidinden işitip,pederinden işittiği gibi aynen haber verdi.Bu hadiste râvi önce zikrolunmadığından,bu hadise Munkatı’ denilir.Ve yine Muhaddisin buyurdular ki;İmameyn Hazretleri mührü sol ellerine taktıkları delalet eder ki, Resul-i Ekrem Hazretlerini bu keyfiyette görmüş olalar,yahut işitmiş olalar.
Beyhaki rivayet etti ki; Resul-i Ekrem Hazretleri ve Ebubekir ve Ömer ve Ali ve İmameyn sol ellerine mühür takındılar,idi.Beyhakinin bu rivayeti delalet eder ki; Resul-i Ekrem Hazretleri mührü ekseriya sağ eline ve bazen sol ellerine takmışlar idi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Kuteybe bin Saidden,oda İbni İsmailden,oda Cafer bin Muhammedden,oda pederi M.Bakırdan rivayet buyurdu.

YEDİNCİ HADİS :İbni Ömer’den mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri altundan bir mühür edindi.O altundan yapılmış olan mührü Resul-i Ekrem Hazretleri sağ eline takar idi.Akabinde Ashabı Kiram Resul-i Ekrem Hazretleri ne uymak için altundan mühür edindiler.O vakitte altundan mühür erkeklere haram değildi.Sonra vahiy nazil olup,erkeklere altundan mühür (yüzük) haram oldu.
Vahiy nazil olduğu gibi, Resul-i Ekrem Hazretleri o altun yüzüğü parmağından çıkardı.Saadetle buyurdu ki;ben bu altun yüzüğü ebediyyen takmam.Ashabı Kiram Resul-i Ekrem Hazretlerinin yüzüğü parmağından çıkarıp,ebedi takmam buyurduğunu işittikleri gibi,parmaklarından altun yüzükleri çıkardılar.İmamı Azamdan rivayet ettiler ki;yüzükte itibar halkayadır.Yüzük üzerine altundan nakş etmek caizdir ,dedi. Harbde altunla kılıç ve kalkan ve kuşak caizdir.Harbden sonra bunları çıkarmak lazımdır.

ALTINCI BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin KILIÇLARININ ÖZELLİKLERİ hakkında vârid olan hadisi şeriflerin beyanındadır.
İmamı Kastalani”Mevahibi Ledünniye”sinde buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin dokuz aded kılıçları var idi.İlk kılıcının ismi Me’burdur. Resul-i Ekrem Hazretlerinin ilk sahib oldukları kılıç budur.Hicrette Medineye beraber getirdiler.İkinci kılıcının ismi Adîbdir. Resuli Ekrem Hazretleri Bedir gazasına yöneldiğinde Said bin Übade hediye eylemiş idi.Üçüncü kılıncının ismi Zülfikardır.Bu kılınca Bedir gazasında sahib oldular.Hiçbir gazada yanlarından ayırmazlar idi.Dördüncü kılıncının ismi Kal’dır.Kal’ dedikleri mevzide sahib oldular.Beşinci kılıcının ismi Hatf’dır,ölüm mânasınadır.Altıncı kılıncının ismi Mahdemdir.Kâtı’ kesen mânasınadır.Yedinci kılıcının ismi Rasûbdur.Esefle gidici mânasınadır.Sekizinci kılıcının ismi Betârdır. Dokuzuncu kılıcının ismi Kadîbdir.Kâtı’ mânasına bazılar Kadîb adlı kılıca Resul-i Ekrem Hazretleri değerli pederi Hz.Abdullah bin Muttalibden miras yoluyla sahib oldular,dediler.

BİRİNCİ HADİS : Enes bin Malik’den mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretlerinin kılıcının kabzası gümüşten idi.
Malum ola ki;kılıcı ve sair harb aletleri gümüş ile tezyin etmek caiz olduğuna bu hadisde delalet vardır,dediler.Amma altun ile tezyin mübah değildir.Hanefi dedi ki; Kuşak dahi bu kabildendir.Amma başlık ve eğer süslemesinde ihtilaf ettiler.Bazılar mübah dediler ve bazılar süs halidir diye haramdır dediler.Kezalik hançeri ve kılıfı az bir gümüş ile süslemekte ihtilaf ettiler.
Mîrik Şah buyurur ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin kılıcının yalınız kılıfı gümüş olduğuna bu hadisi şerif delalet etti.Lakin İbni Sa’d rivayet etti ki, Resul-i Ekrem Hazretlerinin kılıçlarının askı taktıkları halkaları gümüş idi ve kılıcı ince idi.Ve yine mervidir ki;Seyfi Şerifin diplik dedikleri mahalli gümüş idi.Vallahu a’lem.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Beşşardan,oda Vehb bin Cerirden,oda Übeyden,oda Katadeden,oda Enes bin Malikden rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS : Sa’d bin Ebil Hasenden mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretlerinin kılıcının kabzası gümüşden idi.
Hadisin Senedi:Bu hadisi şerfii Muhammed bin Beşşardan,oda Muaz bin Hişamdan,oda Übeyden,oda Katadeden,oda Said bin ebil Hasenden rivayet buyurdu.

ÜÇÜNCÜ HADİS : Mezyede’den mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri Mekkenin fethi günü Mekkeye girdi. Resul-i Ekrem Hazretlerinin kılıcının üzerinde altun ve gümüş olduğu halde.Yani Resul-i Ekrem Hazretlerinin kılıcında olan gümüşün üzerine altun yaldız olunmuş idi,demektir.
Bu hadisi şerifin ravisi olan Talib dedi;Ben Şeyhim Hud’dan sual ettim ki,üzerine altun yaldız olan gümüş Resul-i Ekrem Hazretlerinin kılıcının ne tarafında idi.Şeyhim Hud bana cevab verip dedi ki;Kılıcın kabzası gümüş idi,yani ravi demek ister ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin Mekkenin fethi günü kılıcında olan altun yaldızlı gümüş kılıcın kabzasında idi.
Hadisin mânası;Mezyede Hazretleri buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri Mekkenin fethi günü Mekkeye kılıcının üzerinde altun ve gümüş olduğu halde girdi. Yani Resul-i Ekrem Hazretlerinin kılıcında olan gümüşün üzeri altun ile yaldızlanmış idi,demektir.Bu hadisi şerifi Mezyededen rivayet eden Hud’dan rivayet buyuran Talib Hazretleri buyurdu ki;bunu rivayet eden Hud’a sual ettim ki,üzerinde altun yaldız olan gümüş Resuli Ekrem Hazretlerinin kılıcının ne tarafında idi?Hud Hazretleri buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin gümüşünün kabzası gümüş idi.Ravi demek ister ki;Mekkenin fethi günü Resul-i Ekrem Hazretlerinin kılıcında altun yaldızlı gümüş kılıcının kabzasında idi.
Hadisin Senedi:Bu hadisi Tirmizi Ebu Cafer bin Muhammedden,oda Talib bin Hüceyrden,oda Huddan,oda Mezyededen rivayet buyurdu.

DÖRDÜNCÜ HADİS : İbni Sirin’den mervidir,buyurdu;Ben kılıcımı her keyfiyette Semurenin kılıcı misalinde olmasını,kılıççıya emredip yaptırdım.Sebeb bu idi ki;Semure,ben kılıcımı Resul-i Ekrem Hazretlerinin kılıcı gibi yaptırdım,dedi. Zikrolunacağı gibi,Hz.Semure zannı üzere dedi;ben kılıcımı şekilde ve keyfiyette Resul-i Ekrem Hazretlerinin kılıcı misalinde yaptırdım.
İbni Sirin kılıcını Semurenin kılıcı gibi yaptırdığını ve Semurenin kılıcı Resul-i Ekrem Hazretlerinin kılıcına müşabih olduğunu beyan ettikten sonra Resul-i Ekrem Hazretlerinin kılıcının tarifine başlayıp der ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin kılıcı Benî Hanif kabilesinde yapılan kılıç üslubunda idi.Bu kabilede gayet güzel kılıç yaparlar idi.Hatta bazılar derler ki; Resul-i Ekrem Hazretlerine bu kılıç Beni Hanife kabilesinden gelmiş idi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Şeca’dan,oda Ebu Ubeydeden,oda Osman bin Saidden,oda İbni Sirinden rivayet buyurdu.

YEDİNCİ BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin ZIRHLARININ SIFATI hakkında vârid olan hadisi şeriflerin beyanındadır.
İmamı Kastalani buyurur ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin silahhanelerinde yedi aded zırhları var idi.Evvelkisi Zat-ı Fuzûledir. Resul-i Ekrem Hazretleri Bedir ğazasına gittiği vakitte Sa’d bin Ubadeye buyurmuş idi.İkincisi Zat-ı Veşahdır.Üçüncüsü Zat-ı Havaşdır.Bazıları bu Zatı havaşı adlı Zırh Davud(AS)ın Calut ile cenk vaktinde giydiğidir.Bu zırh elden ele intikal ederek Resul-i Ekrem Hazretlerine ulaştı,dediler. Dördüncüsü Sa’diyedir.Beşincisi Fuddedir.Altıncısı Tebradır.Yedincisi Harnakdır.

BİRİNCİ HADİS : 7.babta beyan olunan hadisi şeriften 1. hadis Zübeyir bin Avvamdan mervidir;Malum olsun ki;Zübeyir bin Avvam Aşere-i Mübeşşere’den (cennetle müjdelenen on kişiden biri) dir.Habeşistana Resul-i Ekrem Hazretlerinin emriyle hareket etmişti.Bir müddetten sonra yine Mekkeye gelip, Resul-i Ekrem Hazretlerine ulaştılar,idi. Resul-i Ekrem Hazretleri Medineye hicret buyurup,Zübeyir dahi Medineye hicret eyledi.Gazada küffara başlangıçta kılıç sıyıran budur.Zübeyir bin Avvam sekiz yaşında şerefi sohbetle müşerref olmuştur.Altmışdört yaşına ulaştığında otuzaltı tarihinde Sarkuz adında bir eşkiyanın elinde şehid oldu.
Zübeyir bin Avvam buyurdu;Uhud günü Resul-i Ekrem Hazretlerinin üzerinde iki zırh vardı.
Mîrik Şah buyurdular ki;O iki zırhın biri Zatil Fudul adındaki zırh idi ve biri Fudde adındaki zırh idi.Bazı ehli siyer böyle rivayet buyurdu.
Resul-i Ekrem Hazretleri bulunduğu mahalden hareket ile büyük bir taş üzerine çıkıp, yöneldi.Tâ ki ashab Resul-i Ekrem Hazretlerini görüp hayatına muttali olmakla yanına toplansınlar,toplandılar.Zira o gün harbin şiddeti cihetiyle Resul-i Ekrem Hazretlerini göremediklerinden ashaba helecan gelmişti.O helecanı def edip ve Ashabı Kiramı şâd buyurmak için Resul-i Ekrem Hazretleri yüksek bire yere çıkmayı murad ettiler,idi.
Resul-i Ekrem Hazretleri o taş üzerine çıkmaya güç yetiremediler,O iki zırhların ağırlığından dahi Resul-i Ekrem Hazretlerinin vücudu şeriflerine isabet eden yaranın za’fından…Zira o gün cenkde küffar tarafından Resul-i Ekrem Hazretlerine saldırıp yaralamışlardı.Cezahullahi hayrel ceza.-Allah en güzel şekilde cezalarını versin-
Resul-i Ekrem Hazretleri Talhayı oturttu,kendi altına yani Resul-i Ekrem Hazretleri taşa çıkmak için Talhanın sırtına mübarek ayaklarıyla basdı. Resul-i Ekrem Hazretleri Talhanın sırtına basıp onun yardımıyla taşa çıktı.Hatta Resul-i Ekrem Hazretleri o taşın üzerine çıkıp yerleşti.
Hadisin ravisi Zübeyir bin Avvam buyurdu;Ben Resul-i Ekrem Hazretlerinden işittim,buyurdular;Talha nefsi için cenneti yahud şefaatı yahud büyük ecri vacib kıldı. Yani Zübeyir buyurur ki;-O gün Resul-i Ekrem Hazretleri Talhayı cennet ile müjdeledi. Aşere-i Mübeşşerenin biri de Talhadır.Zira o gün Talha nefsini Resuli Ekrem Hazretlerinin uğruna feda etti.Ve o gün Talha bir eli çolak oldu.Vücudu şerifine dahi seksenden ziyade yara isabet eyledi.
Malum ola ki;Ashabı Kiram Resul-i Ekrem Hazretlerinin uğruna mallarını ve canlarını feda edip saadeti dareyni kazandılar.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifiAbdullah bin SaidEşecden,oda Yunus bin Bekirden,oda Muhammed bin İshakdan,oda Yahya bin Abbasdan,oda pederi Abbasdan,oda ceddi Abdullahtan,oda Zübeyir bin Avvamdan rivayet buyurdu.7.babta beyan olunan hadisi şerfilerden 2. hadis Sâib bin Yezidden mervidir.
Malum ola ki,Uhud olayı h.3.senede idi.Hz.Sâib yedi yaşında olarak pederi Yezid ile o senede veda haccında idiler.Böyle olunca Sâib bu hadisi uhud gazasında bulunan ashabdan birinden nakletti.
Sâib dedi;Uhud günü Resul-i Ekrem Hazretlerinin üzerinde iki zırh var idi. Resul-i Ekrem Hazretleri o iki zırhın birini zırh gibi altına ve birini örtü ve perde gibi üstüne giyer idi.
Mîrik Şah buyurur ki;Bilinen budur ki,iki zırhı,biri birinin üzerine giydiklerinde,zırhın birini önce giyip,üzerine bez ve kumaştan bir gömlek giydikten sonra ikinci zırhı giyerlerdi.Zira iki zırhın arasında engel ve perde olmadıkça layıkıyla o zırhlar biri birine temas etmez yani bitişmez.Üstüne giyilen zırha Zahare,içeri giyilen zırha Batane derler.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi İbni ebi Ömerden,oda Süfyan bin Uyeyneden,oda Yezid bin Hasifeden,oda Sâib bin Yezidden nakleyledi.

SEKİZİNCİ BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin MİĞFERİ hakkında vârid olan hadisi şeriflerin beyanındadır.
Miğferi,baş miktarınca takınmış zırhdır ki,külah altına giyerler.Başa korunmak üzere giyilen zırhdır ki,tepesinde bir kubbeli yumurta kadar yaldızlı bir şey vardır.Ve onun kenarlarında nice halkalar vardır ki,baştan omuz ve göğse inip onları örter.Ve o Uhud gazasında Resul-i Ekrem Hazretlerinin başlarında idi,dediler.

BİRİNCİ HADİS : 8.babta beyan olunan hadislerden 1. hadis Enes bin Mâlik’den mervidir,buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin başında miğfer olduğu halde Mekkeye girdiler.Ashabdan bir kimse gelip Resul-i Ekrem Hazretlerine;Ya Rasulallah, İbni Hatal canından korkarak Kâbe-i Şerifenin örtüsüne yapışmıştır,dedi.O vakit Resul-i Ekrem Hazretleri,hemen katledin,buyurdular.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Kuteybe bin Saidden,oda Malik bin Enesden ve onlar İbni Şihabdan,oda Enes bin malikden rivayet buyurdu.
İbni Hatalenin katlinin sebebi budur ki;Zamanı cehalette ismi Abduluzza idi.İslâmı kabul ettiğinde Resul-i Ekrem Hazretleri Abdullah diye tesmiye etmiş idi.Bir müddet İbni Hatal vahiy kâtibi olmuş idi.Bir gün Resul-i Ekrem Hazretleri İbni Hatel’in yanına ensardan bir kimseyi yol arkadaşı edip zekât toplamak için gönderdiler.İbni Hatal ensarlılara kızarak bir ensarlıyı öldürüp kaçtı ve mürted olup geçmiş küfründe ısrar etmiş idi.Bu İbni Hatalin tağanniyle şiir söyleyen iki cariyesi var idi. Resul-i Ekrem Hazretlerine,gerek Ashabı Kirama hicviyeler söyleterek düşmanlığını izhar ederdi. Vaktaki, Resul-i Ekrem Hazretleri Mekkenin fethi günü Mekke-i Mükerremeye girdiğinde İbni Hatal Mekke-i Mükerremede Beytullaha yapışıp kaldı.Zira cehalet vaktinde bir kimsenin her ne kadar töhmeti büyük olsa,Kisve-i Şerife yapışınca cürmü af olunur idi.Lakin Resul-i Ekrem Hazretleri şer’i şerif mûcibince âdeti cahiliyeyi iptal edip İbni Hatalin katline ferman buyurdu.

İKİNCİ HADİS : Enes bin Malik’den mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri Mekkenin fethi senesi Mübarek başı üzerinde miğfer olduğu halde Mekkeye girdi.Enes buyurdu;Vakta ki Resuli Ekrem Hazretleri mübarek başından çıkardı. Mervidir ki; miğferi mübarek başlarından çıkardıktan sonra siyah amame,sarık sardılar,idi.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin siyah sarık sardıklarında ilâ yevmil kıyam bu yüksek dinin bâki olmasına işaret vardır.Zira siyah renkde beka vardır,değişme olmaz.
Resul-i Ekrem Hazretlerine ashabtan bir kimse geldi,bazıları o kimse,Ebu Bürzet-ül Eslemidir,dedi.O sahabi kimse dedi;İbni Hatel Kâbenin perdelerine yapışmış, duruyor. Resul-i Ekrem Hazretleri bu kelâmı dinlediği gibi,hazır olan cemaata hitab edip buyurdular;İbni Hateli katledin.O anda katlettiler.
Muhaddisinden Hakim dahi Dâr-ı Kutni rivayet ettiler ki; Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdular;Dört kimseye halde dahi haramda eman vermem:O dörtten biri,Huveyris bin Nakîd adındaki müşrik,Biri Hilal ibni Hatal ve biri Abdullah bin ebi Serh,biri İbni Hatal adındaki müşriklerdir.Gerçekten bu dört müşrik katlolundu.Diğer müşrikler hakkında buyurdular;Mescidi Harama dahil olan emandadır.Ebi Süfyanın evine giren emandadır.Kendi evinin kapısını kapatan emandadır.Amma bu dördü hakkında eman yoktur.
Hatta Beyhaki Sa’d bin Ebi Vakkas’dan rivayet eyledi ki;bu dördü öldüreler, velev Kâbenin örtüsüne yapışırlarsa bile,buyurdu.
Meşayihi hadisten Zühri bin Şihab adındaki şeyh buyurdu;Bana ulaştı,yani Zühri der ki;Bir sahabiden şu vecihle işittim ki, Resul-i Ekrem Hazretleri fetih günü Mekkeye girdiği gün ihramlı değildi.
Malum ola ki;ulema ihtilaf ettiler,hac ve umre kasdı olmayan kimse Mekkeye girdiğinde ihram giymek lazım mıdır,yoksa değil midir?İmamı Şafiiden meşhur olan budur ki;Bir kimse gerek bir hacet için girsin,gerek ticaret için dahil olsun,hac ve umre kasdı olmadıkça ihram vacib değildir,dedi.
Eimme-i Selase (İmamı Âzam,Muhammed,Yusuf) yanında,mutlaka Mekkeye dahil olan ne için olursa olsun ihram vacibdir,dediler.
Amma Hanbeliler;Bişr çok kere ihtiyaç sahiblerini istisna ettiler. Hanefiye, mîkatında, girişinde olanları istisna etti.Yani mikattan içeride sakin olanlar,oturanlar Mekkeye girdiğinde,hac ve umre kasdı olmadıkça ihram lazım değildir,dedi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi İsa bin Ahmedden,oda Abdullah bin Vehbden,onlar Malik bin Enesden ve onlar İbni Şihabdan,oda Enesden rivayet buyurdu.

DOKUZUNCU BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin AMAMESİ,SARIĞI hakkında Vârid olan hadisi şeriflerin beyanındadır.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin müteaadid sarıkları var idi.Naklolunduğuna göre biri yedi zira’(arşın,el parmak uzunluğu,yirmidört parmak uzunluğu,75-90 cm. kadar) ve biri oniki zira’ uzunluğunda iki sarıkları var idi.Bunları takke üzerine sarınırlar idi.Ve alt ucuyla üst ucunu önden ve arkadan çıkarıp Taylesan-vâri (şal gibi,başa sarılan sarığın omuza uzanan ucu) sarkıtırlar idi.Bazı defa sarığı mübarek başlarına dolaştırıp, ucunu arkaları tarafına sokarlardı.Ve bazı kerre omuzları arasına salıverirlerdi.

BİRİNCİ HADİS : Hz.Cabirden mervidir,buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek başında siyah sarık olduğu halde Mekkenin fethi günü,Mekkeye girdiler.
İmamı Nevevi Sahih-i Müslim şerhinde bu hadisi şerifi şöyle beyan buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri Mekkenin fethi günü Mekke-i Mükerremede insanlara tesirli bir hutbe irad buyurdular.Mübarek başlarında siyah sarık var idi.Şeyhi Cezeri buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretleri fetih gününde siyah sarık giydiklerinin sırrı budur ki;Dini Muhammediye kıyamete kadar bir vecihle değişmeyeceğine işarettir.Zira siyah renk değişken değildir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerfi Muhammed bin Beşşardan,oda Abdurrahman bin Mehdiden ve onlar Hammad bin Selemeden,oda Mahmud bin Ğaylandan,oda Veki’den,oda geçen sözü Hammad bin Selemeden,odaEbu Zübeyirden,oda Cabir bin Abdullah ensariden rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS : Ömer bin Harisden mervidir,buyurdu;Ben Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek başlarında siyah sarık gördüm.Başta siyah sarık görmesi fetih senesine ve başkasına dahi hutbe haline ve başkasına Cuma gününe ve dahi başkalarına değişik ihtimaller olur.Ve bazı ulema bu hadisi şerif ile siyah giymenin cevazını delil getirdiler.Her ne kadar beyaz giymek efdal olsa da…
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi İbni ebi Ömerden,oda Süfyandan,oda Mesaviril Verakdan,oda Cafer bin Amr bin Harisden,oda pederi Amr bin Harisden rivayet buyurdu.

ÜÇÜNCÜ HADİS:Amr bin Harisden mervidir, Resul-i Ekrem Hazretleri mübarek başlarında siyah sarık olduğu halde insanlara hutbe okudular,buyurdu.İbni Hacerden menkuldür ki; Resul-i Ekrem Hazretleri hutbeyi Kâbenin kapısında okumuşlar.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Mahmud bin Ğaylan ile Yusuf bin İsadan ve onlar Veki’den,oda Mesavirul Verakdan,oda Cafer bin amr bin Harisden,oda pederinden alıp nakil buyurdular.

DÖRDÜNCÜ HADİS :İbni Ömer, Resul-i Ekrem Hazretleri mübarek başlarına sarık sardıkları vakit,sarığın ucunu iki omuzu arasına salıverir idi,buyurdu.
Malum ola ki;İbni Cevzi rivayeti üzere Hz.İbni Ömerden sual olundu ki; Resul-i Ekrem Hazretleri sarığı ne keyfiyette sararlar idi?Cevab verdi ki;Sarığı mübarek başlarına dolaştırıp,sarığın ucunu mübarek arkası tarafına sokarlar idi.Bazı kerre omuzları arasına salıverirler idi,buyurdu.
Siyer kitablarında sahih rivayet ile isbat olundu ki; Resul-i Ekrem Hazretleri bazen omuzları arasına sarığın ucunu koyuverirler ve bazen salıvermezler idi.
Şeyhi Cezeri buyurur;Ulema buyurdular ki,sünnet olan başına takke giyip,sarığı takke üzerine sarmaktır.Zira sarıksız takke(şapka) giymek müşriklerin adetidir.Ebu Davud ve Tirmizi Rüka’dan rivayet ettiler ki; Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdular; Bizim ile müşriklerin arasını kalensevi(takke-şapka) üzerine sarık fark eder,ayırır.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Harun bin ishak hemedaniden,oda Yahya bin Muhammed Medeniden,oda Abdulaziz bin Muhammedden,oda Ubeydullah bin Ömerden,oda İmamı Nâfi’den,oda İbni Ömerden rivayet buyurdu.

BEŞİNCİ HADİS :İbni Abbas’dan mervidir, Resuli Ekrem Hazretlerinin mübarek başlarında,hasta olan kimsenin başına ön tarafından bağladığı tülbend gibi,siyah bir sarık olduğu halde insanlara hutbe okudular.
İmamı Buhari buyurur ki;Bu hutbe Resul-i Ekrem Hazretlerinin dâr-ı ahirete teşrifine yakın olan hastalıklarında idi.Hatta Hz.Enesden İmam-ı Buhari rivayet etti ki, Resul-i Ekrem Hazretleri bu hutbeden sonra bir dahi minbere çıkıp hutbe buyurmadılar.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Yusuf bin İsadan,oda Veki’den,oda Ebu Süleyman Abdurrahman bin Ğuseylden,onlar İkrimeden,oda İbni Abbasdan rivayet buyurdu.

ONUNCU BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin İZARI şerifi hakkında vârid olan hadisi şeriflerin beyanındadır.
İzar;bedenin altını örtecek nesnedir.Rida’;Bedenin üstünü örten nesnedir.
Malum ola ki hacıların göğüsten aşağı büründükleri ihrama izar ve sırtına aldıkları ihrama rida denilir.
İbni Cevzi rivayet eder ki, Resul-i Ekrem Hazretlerinin rida-i saadetlerinin uzunluğu dört zira ve eni iki buçuk zira idi.
Vakididen rivayet olundu ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin izarının uzunluğu dört zira ve bir karış,eni iki zira idi.Vakidi rivayetinde rida-i saadetlerinin uzunluğu altı zira ve eni üç zira ve bir karış idi.

BİRİNCİ HADİS :Ebu Bürde buyurdu ki;Bize Ümmül Mü’minin Hz. Aişe yamalı bir rida ve kalın iplikten dokunmuş bir izar çıkarıp ve gösterdi,Mefhari Mevcudat ve sahibi makamı mahmud Resul-i Ekrem Hazretlerinin ruhu kabzolunduğu vakit vücudu saadetleri bu rida ve bu izarın içinde idi,buyurdu.
Hz.Aişenin bu iki elbise içinde Rasulullah Efendimizin dâr-ı bekâya irtihal buyurdu,demesi Resul-i Ekrem Hazretlerinin bu iki libası fakiraneyi giymiş olması,o peygamberlik günlerindedir,tevehhümünü reddedip,bu iki elbise ile giyinmesi güçlük vaktinin sonu ve kuvvet zamanında ve fetih ve nusretten sonra genişlik halinde olup,yoksa darlık halinde değil,olduğunu bildirmek ve ifadedir.
Malum ola ki; Resul-i Ekrem Hazretleri libası fâhire (gurur elbisesi,gurura sebeb olacak giysi)giymezler idi.Kemâli tevazularından fakrı seçip,kulluğa layık ve ve münasib olan elbiseler giyerler idi ki;ümmeti merhumesi,Hz.Peygamberin tavrını bilip uymaları için.
İmam-ı Nevevi buyurur ki;Bu hadisi şerif ve bu hadisi şerifin emsali Resul-i Ekrem Hazretlerinin dünya lezzetlerinden ziyade yüz çevirip,yetecek kadarla iktifa edip yetinmek,âdeti kerimeleri olduğunu beyan eder.
Şimdi akıllı olana layık olan budur ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin yoluna gidip,onun övülen ahlakıyla ahlaklanmak,gerek elbise hususunda ve gerek sair dünya işlerinde…
Eğer maazallah,Allah korusun, Resul-i Ekrem Hazretlerine uymayıpta; nefis,şeytan ve hevaya uyup dünya işlerinin çoğaltılmasına çalışır ise,akibeti husran olacağı mukarrerdir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ahmed bin Meni’den,oda İsmail bin İbrahimden,oda Eyyubdan,onlar Hamid bin Hilalden,oda Ebu Bürdeden rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS : Eş’as dedi ki;amcamdan işittim,oda amcasından haber verdi.Eş’asın pederi,hemşiresinin amcası dedi ki;Bir vakitte Medine-i Münevverede izarımı yere sürüyerek yürür idim,arkamdan bir kimse söylüyor ki,sen izarını yukarı kaldır.İzarı yukarı kaldırmak,ziyade temizliğe sebebtir.Ve ziyade izarın bekâsına sebebtir.Şimdi bu sözü işitip,dönüp arkama baktım.Meğer izarını kaldır,buyuran,Zât-ı Nebi Hazretleri imiş.
Ben izarı sürümeğe özür ve mazeret düşüncesiyle Resul-i Ekrem Hazretlerine dedim ki;Benim yere sürüdüğüm izar,arab katında kıymeti olmayan bir elbisedir.Elbise kibirden değildir.Bürde-i Melha (arabın kullandığı siyah ve beyaz ile alaca bürde ve elbiseye derler.)dır.Güya bu sahabi zannetti ki, Resul-i Ekrem Hazretlerinin izarı kaldır,ile emirden muradı,kibirlilerin izarı gibi yere sürüyerek yürüme,demektir.Bu zannına binaen,izarın kıymetsizliğiyle özür beyan etti.
Resul-i Ekrem Hazretleri izarı kaldır,ile emirden muradı,bu sahabinin anlamadığını bilip,buyurdular.Senin için benim fiilime ve halime uymak yok mudur? İzar hususunda bana uymaz mısın?Uyarsın ya!
O sahabi dedi ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin izarına baktım,gördüm ki;diz ile ayak arası kısmının yarısına ulaşmış,o vakit bildim ki, Resul-i Ekrem Hazretlerinin,izarı kaldır,ile emirden muradı;Zât-ı Kudsiye uymak imiş,izar gerek kıymetli olsun,gerek kıymetsiz olsun..
Bu hadisi şerifi nakilden murad; Resul-i Ekrem Hazretlerinin izarı şerifinin uzunluğu baldırının yarısına kadar olduğunu beyandır.Ve bizlere dahi elbiselerimizin uzunluğunu,baldırın yarısına kadar etmeyi tayindir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Mahmud bin Ğaylandan ve onlar Ebu Davuddan,oda Şu’beden,oda Eş’as bin Süleymden alıp rivayet buyurdu.

ÜÇÜNCÜ HADİS :Seleme bin Ekvadan mervidir,buyurdu ki;Hz.Osman bin Affan izar giyer ve izarını baldırının yarısına koyuverir idi.Hz.Osman buyurdular ki; Benim sahibim yani Nebi Aleyhisselamın izar giymesinin heyeti,benim izar giymemin heyeti ve şekli gibi idi..
Velhasıl; Resul-i Ekrem Hazretlerinin izarının uzunluğu dizinin yarısına kadar idi.Malum ola ki,Hz.Seleme Ashabı Kiramdan olup, Resul-i Ekrem Hazretlerinin izar giymelerinin keyfiyeti malumu iken,Hz.Osmanın izarının keyfiyetini beyan etmesinde sebeb ne olur denirse;cevab budur ki;İzarın uzunluğu dizin yarısına kadar olmak meşhur sünnet ve bilinen kaide olup hatta Resul-i Ekrem Hazretlerinin halifesi dahi bu kaideye riayet edip sünneti tekid ettiğini ifade etmek içindir.Ve sair ümmet dahi bu kaideye riayet edip,elbiselerinin uzunluğu diz kapağının yarısına kadar edeler, demektir.Zira Resul-i Ekrem Hazretleri:”Aleyküm bisünneti ve sünneti Hülefa-i Raşidin min ba’di.”,yani:”Ey Ümmetim,siz benim sünnetime ve benden sonra Hulefa-i Raşidinin sünnetine yapışınız.”demektir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Süveyd bin Nasrdan,onlar Abdullah bin Mübarekden,oda Musa bin Ubeydeden,oda İyas bin selemetül Ekva’dan,oda pederi Selemeden nakil ve rivayet buyurdu.
Mezkur hadisin ravisi Seleme Hazretleri,ağaç altında biat edenlerdendir.Tüm kerametlerinden biri,kurt kendilerine konuşmuştur.Zamanı saadette yedi kere gazaya gitmiştir.Yaşı seksen yaşına ulaştığında h.74.senesinde Medine-i Münevverede vefat eyledi.
“Beş-altı tarîkle manevî bir tevatür hükmünü almış kurd hâdisesidir ki; bu kıssa-i acibe çok tarîklerle meşhur sahabelerden nakledilmiş. Ezcümle: Ebu Said-il Hudrî ve Seleme İbn-il Ekva’ ve İbn-i Ebî Vehb ve Ebu Hüreyre ve bir vak’a sahibi çoban (Uhban) gibi müteaddid tarîklerle haber veriyorlar ki: Bir kurd, keçilerden birisini tutmuş; çoban, kurdun elinden kurtarmış. Zi’b demiş: “Allah’tan korkmadın, benim rızkımı elimden aldın.” Çoban demiş: “Acaib, zi’b konuşur mu?” Zi’b ona demiş: “Acib senin halindedir ki, bu yerin arka tarafında bir zât var ki; sizi Cennet’e davet ediyor, peygamberdir, onu tanımıyorsunuz!” Bütün tarîkler kurdun konuşmasında müttefik olmakla beraber, kuvvetli bir tarîk olan Ebu Hüreyre ihbarında diyor ki: Çoban kurda demiş: “Ben gideceğim; fakat kim benim keçilerime bakacak?” Zi’b demiş: “Ben bakacağım.” Çoban ise, çobanlığı kurda devredip gelmiş. Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm’ı görmüş, iman etmiş, dönüp gitmiş. Zi’bi çoban bulmuş. Zayiat yok. Bir keçi ona kesmiş, çünki ona üstadlık etmiş.”

DÖRDÜNCÜ HADİS:Hz.Huzeyfeden mervidir,malum ola ki,Huzeyfe sahabenin büyüklerinden Resul-i Ekrem Hazretlerinin sır katibi idi. Resul-i Ekrem Hazretleri Hendek gazasında müşriklerin hallerine muttali olmak için Hz.Huzeyfeyi casus göndermiş idi. Ve pederleri Yeman ve biraderleri Safvan Uhud gazasında hazırlardı. Lakin Uhud gazasında Yeman Hazretleri hataen öldürüldü.Hz.Huzeyfe pederinin diyetini hibe eyledi.Bir kimse vefat eylese,eğer Huzefye cenaze namazına hazır olur ise,Hz.Ömer dahi hazır olur idi.Eğer Hz.Huzeyfe hazır olmaz ise Hz.Ömer dahi hazır olmaz idi.Zira Hz.Huzeyfe münafıkları bilir idi.Ve Hz.Ömer Efendimiz münafıkların hallerini ondan sual ederler idi.Zira Resul-i Ekrem Hazretleri Huzayfeye bildirmiş idi.Hemedan,Rey Ve Dînûr adındaki Vilayetler Hz.Huzeyfenin eliyle fetholdu.Hz.Alinin hilafetinin başlangıcında Huzeyfe dâr-ı bekâya teşrif eyledi.
Hz.Huzeyfe buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri benim baldırımın sinirli etine yapıştı.Yahud Resul-i Ekrem Hazretleri kendi baldırının sinirli etine yapıştı yani baldırının yarısına yapıştı.
Hadisi rivayet eden Müslim bin Nezir şüphe edip Huzeyfe Hazretleri şu iki sözün birini buyurdu,dedi.
Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdu ki;şu sinirli et,izarın yeridir ki,efdal olan izarın uzunluğu şuraya kadar olmaktır.
Eğer sen efdal ile amelden sakınır isen,izarın yeri sinir etin aşağı,topuktan yukarı olmaktır.Eğer sen bu yerden dahi sakınır isen,izarın uzunluğu topuğa erişir ise,bilmiş olasın ki,izarın topuklarda hakkı yoktur.Yani izarın topukları geçmesi caiz değildir.
Malum ola ki,arabın ekser elbiseleri izar ve rida olmakla,hadisi şerifte izar ve rida zikir olundu.Yoksa gömlek ve sair giyecekler izar gibidir.
Amma bir kimse zaruret hasebiyle izarı topuklarından aşağı geçirmesi, caizdir dediler.
Malum ola ki,izar hususunda mezkur olan,erkeklere aid bir hükümdür.Amma kadın hakkında izarın uzunluğu erkeğin izarından bir karış veyahud bir zira’ ziyade olmalıdır.
Hülasa-i kelâm;Kadın ne miktar ile örtülür ise,izar ve ridalarını o miktar yapmalılar.
Malum ola ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin nazif bedenlerinde güzellik ve temizlikten başka bir şey olmamakla,asla izarı ve ridası ve gömleği ve sarığı ve sair elbiseleri asla kir olmaz idi.Ve vücudu şeriflerinde pire ve sair zararlı böcek olmaz idi.Üzerlerine sinek konmaz idi.Ve vücudu şerifini sinek emmezdi.
“Hem sinek onu taciz etmezdi, onun cesed-i mübarekine ve libasına konmazdı. Nasılki evlâdından olan Seyyid Abdülkadir-i Geylanî (K.S.) dahi, ceddinden o hali irsiyet almıştı; sinek ona da konmazdı.”

ONBİRİNCİ BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerine mahsus olan YÜRÜYÜŞÜ hakkında vârid olan hadisi şeriflerin beyanındadır.
Bilindiği üzere Menba-ı Hüsün ve Cemal ve Mahbubu Hüda Hazretlerinin tüm âzaları hüsün ve cemalde ve tüm organ ve duyguları kemal mertebesinde olup,kalbi saadetlerinden doğan hakikat güneşinin ışığı mübarek pâk yüzlerinde zahir idi.
Huzurlarında lamba,fanus yansa,yahud ay doğsa veya güneş parlasa yüzünün nurundan karanlık geceler,yolda yürürdü yiğitler,kocalar,hükmünce nuru cemali fanus ve lambanın nurunu,güneş ve ayın parlaklığını mahvederdi.
Bununla beraber mağruru hüsün ve cemal ve mesruru feyzi kemal olmayıp, mütevaziane hareket,kibir ve gurur tavrı göstermekten korunup sakınarak,yürüme esnasında,mübarek ayaklarına meyleder ve her nerede olsa iniş bir yerden iner gibi önüne meylederek yürür ve hareket eylerdi.Yolda giderken kibir ve gurur sahibleri gibi göğsünü gererek yürümez ve sağına ve soluna salınıp gezmezdi.Yüksek zatlarına mahsus ve mûtad olan tavır ve yürüyüşleri gayet tabii olup fevkalade vakar ve sekinetle yürüdüğü halde,refakatında bulunan ihtiyarlar yorulurlardı.Halbuki kendileri en az derecede zahmet çekmeyip,normal bir hız üzere yürür ve mu’cize-i celile eseri olmak üzere mübarek ayakları altında güya,yerin damarları toplanır idi.Ve mübarek ayaklarını yerden kuvvet ile kaldırır yani mübarek ayaklarını yerlere sürmeyerek inişten iner gibi yürürler idi.Bu ise nihayet kemali tevazudan olup,Zat-ı Kudsi ve Sıfatı Nebevilerine münhasır bir yürüyüş idi.

BİRİNCİ HADİS : 11.babta beyan olunan hadisi şeriflerden 1.hadis Ebu Hureyreden mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretlerinden ziyade güzel yahud hüsünde Resul-i Ekrem Hazretlerine denk hiçbir şey görmedim.Güya güneş felekinde, yörüngesinde aktığı gibi, Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek yüzünde câri olur idi,hatta güneşin nuru Resul-i Ekrem Hazretlerinin vechi şerifinden aks ile olmuş idi.
Ebu Hureyre buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinden ziyade yürüyüşte sür’atli bir kimseyi görmedim.Güya yer yüzü Resul-i Ekrem Hazretlerinin tez olduğu,zemin dürüldüğü için idi,yoksa Resul-i Ekrem Hazretleri acele yürürler idi demek değildir.
Resul-i Ekrem Hazretlerine biz arkadan yetişmek için kendimize büyük zahmet verir idik.Halbuki Resul-i Ekrem Hazretleri kendisine meşakkat verecek derecede sür’at etmez idi.Belki vakarı teenni üzere idi ve zeminin,mübarek ayağı altında dolanması mucizat cümlesindendir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Kuteybe bin Saidden,oda İbni Lühey’adan,oda Yunusdan,oda Ebu hureyreden rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS: Ali ibni Ebi Talib Hazretlerinin evladlarından İbrahim bin Muhammedden mervidir,buyurdu ki;pederim Hz.Ali, Resul-i Ekrem Hazretlerini vasfettiği vakitte buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri yürüdüğünde mübarek ayağını yerden kuvvetle kaldırırdı.Güya inişden inerdi yani Resul-i Ekrem Hazretleri yürürken mübarek ayaklarını yere sürerek yürümez idi.Belki yerden kuvvet ile ayağını kaldırıp,iniş yere iner gibi yürür idi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ali bin Hacerden,oda İsa bin Yunusdan,oda Ömer bin Abdullahtan,oda Alinin evladından İbrahim bin Muhammedden rivayet buyurdu.

ONİKİNCİ BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin TÜLBEND kullanması hakkında vârid olan hadisi şerif beyanındadır.
Koku yağı kullanımından sonra kavuğun altına başa koyarlar.Tâ ki kavuğu ve sarığı yağ eserinden korusun diye.Bu babta beyan olunan hadisi şerif Enes bin Malik’den mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri tülbendi çok kullanırlardı. Mübarek saçlarını koku yağı ile ekseri yağlardı.Sarıkları yağ izinden korumak için mübarek başlarına tülbend örtüp,sarığı o tülbendin üzerlerine giyerlerdi.Vaktaki o tülbenti mübarek saçlarından yağ eseri zail olduğunda çıkarırlar idi.Güya o mübarek tülbend koku yağı satan kimsenin yahud koku yağı yapan kimsenin koku ile kokulanmış tülbenti gibi idi.
Yani Hz.Enes demek ister ki;o iki cihan serveri mübarek başına koyduğu tülbend,başı mesettiği için güzel koku olurdu.Nitekim kokucunun koku şişesini sardığı tülbendi hoş koku aldığı gibi…
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Yusuf bin İsadan,oda Veki’den,oda Rebi’a bin Sabihiden,oda Yezid bin Ebandan,oda Enesden rivayet buyurdu.

ONÜÇÜNCÜ BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin OTURUŞUNUN HEYETİ VE KEYFİYETİ hakkında vârid olan hadisi şerif beyanındadır.

BİRİNCİ HADİS :Kayle binti Mahremeden rivayet olundu ki,Kayle mescidde Resul-i Ekrem Hazretlerini gördü. Resul-i Ekrem Hazretleri dizlerini dikip ve uyluklarını karnına yapıştırıp,ellerini dizlerinin üzerine bağlar olduğu halde idi.
Kayle buyurdu;Vaktaki ben tevazu izhar edici olarak Rasulullahı gördüğümde ise,korkudan ben titredim.
Özetle;Kayle binti Mahremeden menkuldür ki; Resul-i Ekrem Hazretlerini mescidi şerifte kurfesa (mak’adı üzerine oturup dizlerini karnına yapıştırarak iki kolunu baldırları üstüne kavuşturma) şeklinde gördüm.
Kayle demiştir ki;Ben kurfesa şekliyle oturmuş,kemali mahviyetlerinden tevazu edici vaziyette gördüm.Heybeti sebebiyle ârız olan korkumdan dolayı vücudum titremeye başladı.
Kaylenin Rasulullahı bu halde görüp,korkarak titremesi birinci görüşünde idi.Hatta Kayle bizzat rivayet eder ki,demiştir;Ben Huzuru Saadette titremekte iken Resul-i Ekrem Hazretlerinin meclisinde olan bir zat;Ya Rasulallah!Bu miskineye titremek ârız oldu,diye arz ettiler.Ben o esnada Hz.Peygamberin arka tarafları yönünde idim.Beni görmediği halde,Ey Miskine,sakin ol,buyurdular.Onun üzerine kalbimi istila eylemiş olan titreme ve korku kalkdı.
Hz.Ali buyurdu ki;Başlangıçta Resul-i Ekrem Hazretlerini gören kimseye Resul-i Ekrem Hazretleri heybetli görünürdü,ancak görüşüp marifet elde eden kimse ona muhabbet eder idi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Abdullah bin Hamidden ve onlar Affan bin Müslimeden,oda Abdullah bin Hassandan,oda nenesinden,oda Kayle binti Mahremeden rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS : Abdullah bin Zeydden rivayet olundu ki;o zat, mescidi şerifte arkası üzerine yatar olduğu halde,Resul-i Ekrem Hazretlerini gördü.Mübarek ayağının birini birinin üzerine koymuş olduğu halde yani Resul-i Ekrem Hazretleri istirahat için günlerden bir günde mescidi şerifin bir tarafında arkası üzerine yatmışlar ve mübarek ayaklarını uzatıp,birini birinin üzerine koymuşlar.O halde Abdullah bin Zeyd Hazretleri dahi Resul-i Ekrem Hazretlerini görmüşler.
Malum ola ki; Resul-i Ekrem Hazretleri mescidde arkası üzerine yatıp,dizinin birini dikip ve bir ayağını o diktiği dizinin üzerine atmayı nehiy buyurdular.Amma arka üzere yatıp ayaklarını uzatarak,biribirinin üzerine koymak caizdir.
Tirmizi bu hadisi şerifi beyandan muradı; mescidde bu fiilin cevazını beyandır. Zira bu fiilde avretin açılması yoktur.Lakin insanlara zararlı olmaz ve uyumaz ise…
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Said bin Abdurrahman Mahzumi dahi başkalarından,onlar Süfyandan,oda Zühriden,oda Ubad bin Temimden,oda amcası Abdullah bin Zeydden rivayet buyurdu.

ÜÇÜNCÜ HADİS : Ebu Saidil Hudriden mervidir,buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretleri mescidde oturduğu vakitte iki ellerini dizlerinin üzerinden bağlarlardı.Lakin Resul-i Ekrem Hazretleri Cuma gününde hatib hutbede iken,iki ellerini dizlerinin üzerinden bağlamayı nehyetti.Zira uyku vermekle,hutbeyi dinlemeye engel olur,belki abdestin bozulmasına sebeb olur.
Allahın salatı o Resul-i Ekrem Hazretlerinin üzerine olsun.Malum ola ki,Ebu Davud rivayet etti ki; Resul-i Ekrem Hazretleri sabah namazını kıldığı yerde bağdaş kurup otururlar idi. Tâ güneş doğuncaya kadar.
Malum ola ki, Resul-i Ekrem Hazretleri ekseriya diz üzerine otururlar idi.Bazen dizlerini dikip ve uyluklarını karnına yapıştırıp,ellerini dizlerinin üzerine bağlayarak oturur yani ellerini ayaklarının altından getirip detop çekip bağlarlardı,bazen bağdaş kurarak ve bazen arka üzere yatmak ümmetine cevazı beyan içindir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu had,isi şerifi Seleme bin Şebibden,oda Abdullah bin İbrahim Medeniden,oda Rebih bin Abdurrahman bin ebi Saidden,oda pederi Abdurrahmandan,oda ceddi ebi Saidil Hudriden rivayet buyurdu.

ONDÖRDÜNCÜ BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin DAYANDIKLARI ŞEY hakkında vârid olan hadisi şeriflerin beyanındadır.
Hadislerin özeti; Resul-i Ekrem Hazretleri daima bir tarz üzerine oturmayıp,bazı defalar sağ tarafına yastık koyarak dayanırlar.Cahiliyet dönemindeki batıl âdetlere muhalefet için,yemek esnasında bir şeye dayanmaktan nehyedip,ben dayanır olduğum halde yemek yemem,buyururlardı.Yüksek zatlarının yasdığa dayandıklarını,hadis imamlarından bir çok kimseler rivayet eylediler ise,yastığı sağ tarafına yahud sol taraflarına mutadları olduğunu haber vermediler.Yalınız İshak bin Mansur yastığı Resul-i Ekrem Hazretlerinin sol tarafında gördüm,diye haber verdi.
Binaenaleyh,gerek sağ,gerek sol tarafa dayanmak sünnet olup,lakin yastığa, yahud diğer bir şeye dayanarak yemek yemek memnudur.Zira yemek yerken yastığa dayanmak kibirlilerin âdet ve tavırlarından olduğundan Hz.Peygamber;Ben ve bana tabi olanlar yemek esnasında bir şeye dayanmayız,buyurdular.
Arabın cahiliye devrinde ilk müşrikler kibir ve büyüklük göstermek için yastığa dayanarak yemek yerlerdi.Dayanarak yemek yemek dört nevi olup, Resul-i Ekrem Hazretleri her ne türlü olursa olsun dayanarak yemek yemeyi nehiy buyurdular.Mezkur nevilerin birincisi;Bir yanı üzerine,ikincisi;Sol eli yere koyarak onun üstüne dayanmak, Üçüncüsü;Bağdaş kurup döşüne yaslanmak,Dördüncüsü;Arkasına yastık koyup ona dayanmaktır ki,bu dört heyet üzere yemek yemek mutlaka zemmedilmiş ve nehyedilmiştir.

BİRİNCİ HADİS :Cabir bin Semureden mervidir,buyurdu ki;Ben Resul-i Ekrem Hazretlerini yastığa dayanmış olduğu halde gördüm.O yastık Resul-i Ekrem Hazretlerinin sol yanında olduğu halde.Lakin Cabir Hazretleri,yastık Resul-i Ekrem Hazretlerinin sol tarafında olduğunu beyandan murad;sağ tarafına yastık koyup dayanmak caiz değildir,demek değil.
Muhaddisini Kiram,Hz.Cabirin Resul-i Ekrem Hazretlerini gördükte yastık sol taraflarında bulunmuş dediler
Hadisin Senedi:Bu hadisi Tirmizi Abbas bin Muhammed Devril bağdadiden,oda İshak bin Mansurdan,oda İsrailden,oda Simak bin harbden,oda Cabir bin Semureden rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS :Hz.Ebubekreden mervidir,sahabi olup Taif gazasında ehli Taifden birkaç çocuklar ile kaleden inip,sohbetin şerefi ile müşerref oldular. Resul-i Ekrem Hazretleri Ebubekre’yi seher vaktinde âzad ettiği için Ebubekre tesmiye olundu.
Ebubekre Hazretleri buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri saadetle buyurdular ki; Ben size günahı kebâirden (Ekberül Kebâir) ziyade büyük günahtan haber vereyim mi?
Yüksek huzurlarında bulunan Ashabı Kiram dediler;Evet,ya Rasulallah,haber ver.
Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdu;Allaha ortak koşmaktır.Bazılar dediler ki, Ortak koşma ile murad,Allahtan başkasını ilah edinmektir.
Şeri’ata muhalif olmayan yerde,Anaya ve babaya âsi olmaktır.
Malum ola ki,büyük günah o günahtır ki,şeriatın kurucusu Resul-i Ekrem Hazretleri o günah hakkında dünyada Had yahud ahirette ceza ile azab ve tehdidi beyan buyurmuş ola.
Hadisi rivayet eden Ebubekre buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri oturdu. Halbuki hadisi şerifi konuşması esnasında bir şeye dayanmış idi.
Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdu;Kebâirin biri dahi,yalan şahidliğidir.Yani Resul-i Ekrem Hazretleri bu hadisi şerifi buyururlar iken,bir şeye dayanmışlar idi. Vaktaki yalan şahidliği hakkındaki söze başladığı vakit o dayandığı şeyden doğrulup,öyle buyurdular ki,işitenler, Resul-i Ekrem Hazretlerinin yalan şahidliğini beyan hakkında ihtimamını görüp ziyade sakınalar.
Ve dahi Resul-i Ekrem Hazretlerinin bu mertebe yalan şahidliğinin nehyinde ihtimam ettiklerinin sebebi bu ki;Halk arasında çok vaki olur ve halkın yanında kolay iş görünür.Amma şirk bir şeydir ki,müslümanların kalbi ondan sakınır.Ve dahi valideyne âsi olmak bir nesnedir ki;selim yapılı olan ondan yüz çevirir.
Hadisi rivayet eden Ebubekre buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretleri ya yalancı şahidlik buyurdu yahud yalan söz,buyurdu.İkisi dahi bir mânaya yakındır.Kötü söz,umumiliği mutlaktır.
Ebubekre dedi ki; Resul-i Ekrem Hazretleri yalan şehadeti günahı kebâirdendir, diye o kadar tekrar ve devam buyurdular ki,keşki Resul-i Ekrem Hazretleri tekrardan sükut edeler ve yüksek nefislerine zahmet vermeyeler idi,dedik.
Malum olsun ki;Şeriatı Mutahharada olan davaların icrası ekseri şahid ile vücud bulur.Şahid doğru olsun,gerek yalancı olsun, Resul-i Ekrem Hazretlerinin yalancı şahid hakkında bu mertebe ihtimamı bu ki;Mü’minim diyen kimse Resul-i Ekrem Hazretlerinin nehyini duyub şehadeti ile şeriatı mutahharanın hükmünü ifsada cesaret etmeye.İmamı Tirmizinin bu hadisi zikirden muradı,ancak Resul-i Ekrem Hazretlerinin bir şeye dayanmış olduklarını beyandır.
Hadisin senedi:Bu hadisi şerifi Tirmizi Hamid bin Mes’adeden,oda Beşir bin Mafdelede den,oda Cerirden,oda Abdurrahman bin ebi Bekreden,oda pederi Ebibekreden nakil ve rivayet buyurdu.

ÜÇÜNCÜ HADİS :Ebu Cuheyfe dedi ki, Resul-i Ekrem Hazretleri saadetle buyurdu;Ben bir şeye dayanır olduğum halde yemek yemem.
Malum ola ki;Her bir âyeti kerimenin nüzul sebebi olduğu gibi,her bir hadisi şerifin sebebi vürûdu vardır. Bu zikrolunan hadisi şerifin sebebi vürudu budur ki;İbni Mâce ve Taberani rivayet ederler ki,bir gün Resul-i Ekrem Hazretlerinin yüksek huzurlarına Abdullah bin Yüsr adında sahabi bir pişmiş koyun getirip hediye eyledi. Resul-i Ekrem Hazretleri Ashabı Kiram ile iki dizleri üzerine oturup yemeye başladılar. Orada bir A’rabi gelip;Ya Rasulallah,bu oturuş ne oturuşudur,dedi.Bu Arabinin muradı,siz Süruru Kâinat ve Nebiyyi Muhteremsiniz,böyle biçareler gibi niçin oturursunuz,demektir. Resul-i Ekrem Hazretleri o Arabiye cevab verip;Allah-ı Azimuşşan ve Sahibi Kerem kıldı,cebbar ve muânid kılmadı,buyurdular.
İbni Battal buyurur ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin yeme esnasında edeb üzere oturduğu,Allaha tevazu içindir.Kibarı Muhaddisinden olan Zühriden mervidir ki;Bir gün Resul-i Ekrem Hazretlerinin huzuru şeriflerine tarafı Hakdan bir Melik geldi.O Melik başka kerre geldiği yok idi.O Melik dedi ki,ya Rasulallah,Rabbin seni muhayyer kıldı;Nebiyyi abd mi olursun,Nebiyyi malik mi olursun?Herhangisini murad edersen, beyan buyur,dediğinde; Resul-i Ekrem Hazretleri müşavere (danışma) misullu Hz.Cebrailin yüzüne nazar buyurdu.Cebrail dahi tevazu eylemek üzere işaret eyledi. Resul-i Ekrem Hazretleri abd-i Nebi olmayı ihtiyar ederim,buyurdular.
Binaenâlazalik, Resul-i Ekrem Hazretleri abdiyyet tavrında olup,melik ve saltanat tavrında olmadılar.
“İşte o zât, bir saadet-i ebediyenin muhbiri, müjdecisi, bir rahmet-i bînihayenin kâşifi ve ilâncısı ve saltanat-ı rububiyetin mehasininin dellâlı, seyircisi ve künuz-u esma-i İlahiyenin keşşafı, göstericisi olduğundan; böyle baksan -yani ubudiyeti cihetiyle- onu bir misal-i muhabbet, bir timsal-i rahmet, bir şeref-i insaniyet, en nurani bir semere-i şecere-i hilkat göreceksin. Şöyle baksan, -yani risaleti cihetiyle- bir bürhan-ı Hak, bir sirac-ı hakikat, bir şems-i hidayet, bir vesile-i saadet görürsün. İşte bak nasıl berk-i hâtıf gibi onun nuru, şarktan garbı tuttu ve nısf-ı arz ve hums-u beşer, onun hediye-i hidayetini kabul edip hırz-ı can etti. Bizim nefis ve şeytanımıza ne oluyor ki; böyle bir zâtın bütün davalarının esası olan “Lâ ilahe illallah”ı, bütün meratibiyle beraber kabul etmesin?”
“İşte bak: O zât öyle bir salât-ı kübrada dua ediyor ki: Güya şu cezire, belki Arz, onun azametli namazıyla namaz kılar, niyaz eder. Bak, hem öyle bir cemaat-ı uzmada niyaz ediyor ki: Güya benî-Âdemin zaman-ı Âdem’den asrımıza, kıyamete kadar bütün nuranî kâmil insanlar, ona ittiba ile iktida edip duasına âmîn diyorlar. Hem bak, öyle bir hacet-i âmme için dua ediyor ki: Değil ehl-i arz, belki ehl-i semavat, belki bütün mevcudat, niyazına “Evet yâ Rabbena ver, biz dahi istiyoruz” deyip iştirak ediyorlar. Hem öyle fakirane, öyle hazînane, öyle mahbubane, öyle müştakane, öyle tazarrukârane niyaz ediyor ki; bütün kâinatı ağlattırıyor, duasına iştirak ettiriyor.”
Malum ola ki;yemek yerken dayanmaktan başka şekilde oturmaya kâdir olmayan kimseye,dayanmaya cevaz verdiler.
Yeme esnasında müstehab olan oturuş;dizleri üzerine oturmaktır.Yahud sağ dizini dikip sol dizin üzerine oturmaktır.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Kuteybe bin Saidden,oda Şerikden,oda Ali bin Akmerden,oda Ebu Cuheyfeden rivayet buyurdu.

DÖRDÜNCÜ HADİS : Ebu Cuheyfeden rivayet olundu;Ali bin Akmer buyurdular ki; Ben Ebu Cuheyfeden işittim,der idi ki; Resul-i Ekrem Hazretleri ben dayandığım halde yemek yemem buyurdular.Tirmizinin bu hadisi getirmekten muradı,geçen hadis ile olan rivayeti tekiddir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Beşşardan,onlar Abdurrahman bin Mehdiden,onlar Süfyanı Sevriden,oda Ali bin Akmerden,oda Ebu Cuheyfeden rivayet buyurdu.

BEŞİNCİ HADİS : Cabir bin Semureden mervidir,buyurdu;Ben Resul-i Ekrem Hazretlerini yastığa dayanmış olduğu halde gördüm.
Tirmizi buyurur;Veki’ bu hadisde yastık Resul-i Ekrem Hazretlerinin sol tarafında olduğunu zikretmedi.
Birkaç kimse hadisi rivayet eden israilden bu hadisi şerifi Veki’in rivayeti gibi rivayet ettiler.Yani Resul-i Ekrem Hazretlerinin dayandığı yastık sol tarafında mı yahud,sağ tarafında mı,beyan etmediler.Ancak Resul-i Ekrem Hazretlerinin yastığa dayandığını beyan ettiler.Tirmizi buyurur ki;Bir kimseyi ben bilmem ki yastık Resul-i Ekrem Hazretlerinin sol tarafında idi,diye rivayet eyleye.
Ancak hadisi rivayet eden İsrailden İshak bin Mansur rivayetinde Resul-i Ekrem Hazretlerinin dayandığı yastık sol tarafında idi yani bu hadisi şerifte Resul-i Ekrem Hazretlerinin yastığa dayandığını çok kimseler rivayet eylediler.Yastık sol tarafında olduğunu ancak İshak bin Mansur rivayet eyledi.
Hâsılı kelâm;yastığa dayanmak sünneti şeriftir.Yastık gerek sağ tarafında olsun ve gerek sol tarafında olsun…
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Yusuf bin isadan,onlar Veki’den,onlar İsrailden,onlar Simak bin Harbden,onlar Cabir bin Semureden rivayet buyurdular.

ONBEŞİNCİ BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin mukteza gereği KİMLERE DAYANDIĞI hakkında varid olan hadisi şerifleri beyanındadır.

BİRİNCİ HADİS : 15.babta beyan olunan hadisi şeriflerden 1.hadis Hz.Enes’den mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri hasta oldular,Hücre-i Saadetinden çıkıp,Üsame Hazretlerine dayandığı halde,mescidi şerife teşrif buyurdular,idi.Halbuki Resul-i Ekrem Hazretlerinin üzerinde kalınca bürde,hırka var idi. Resul-i Ekrem Hazretleri hacıların ihrama sarındığı gibi,o bürdeye sarılmışlar idi.Mihraba geçip Sahabe-i Kirama imam olup,namaz kıldılar.Bazılar dediler ki,bu keyfiyet Resul-i Ekrem Hazretlerinin ölüm hastalığında idi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Abdullah bin Abdurrahmandan,onlar Amr bin Âsımdan,oda Hammad bin Selemeden,oda Hamidden,oda Enesden rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS :Fadl bin Abbasdan mervidir,Fadl; Resul-i Ekrem Hazretlerinin amcası Abbasın oğludur.Sahabi oğlu sahabidir.Fadl bin Abbas buyurdu ki;Ben Resul-i Ekrem Hazretlerinin dâr-ı ahirete teşrif ettikleri hastalıklarında,Hücre-i Şerifesine dahil oldum.Halbuki Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek başlarında sarı renkli sarık (tülbend) var idi.Ben Resul-i Ekrem Hazretlerine selam verdim.Selamımı Resul-i Ekrem Hazretleri yahud başkaları aldılar.Akabinde Resul-i Ekrem Hazretleri bana seslenip;Ya Fadl,diye buyurdular.Ya Rasulallah,dedim.Buyurdular ki;Şu tülbend ile benim başımı sağlamca bağla.
Fadl buyurdular ki;Ben dahi emirlerine imtisal edip o mendil ve sargıyı Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek başlarına bağladım.O vakitte sağ yanları üzerine yatmışlardı,sonra oturdular.Akabinde mübarek elini omuzuma koydular,sonra ayak üzerine kalkdılar,mescidi şerife teşrif ettiler.
Bu hadisi şerifte uzun bir hikaye vardır,İnşaallah Resul-i Ekrem Hazretlerinin vefatı babında zikrolunur.
Bu hadisi şeriften anlaşıldığı gibi Seyyidül Müttakin Efendimiz ömrü mübarekleri son buluncaya kadar saadetle namazlarını cemaatla eda ederler idi.Zira cemaatla namazın ecir ve sevabı gayet çoktur.Tafsili cami âdabı adındaki kitapta beyan olunmuştur.

ONALTINCI BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin YEMESİ hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır.
Malum olsun ki; Resul-i Ekrem Hazretleri her bir işinde hakimane hareketi olduğu gibi,yemeği yemeleri hususunda hareketleri dahi hikmete muvafık olup ve bunun hikmetinin ne olduğu bu babta olan hadisi şeriflerin şerhinde beyan olunacaktır.

BİRİNCİ HADİS:Ka’b bin Malikden mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri mübarek üç parmaklarını yalar idi.Bundan murad;Baş parmak,ikinci parmak,üçüncü parmaktır.Diğer bir mâna,üç defa yalardı.
Tirmizi buyurdu ki;Bu hadisi şerifi Muhammed bin Beşşarın ğayrı kimse rivayet eyledi.O kimse dedi; Resul-i Ekrem Hazretleri üç parmağı yalar idi,yıkamazdan yahud bir şeye silmezden evvel.Başlangıçta orta parmağını,sonra şehadet parmağını, sonra baş parmaklarını yalar idi.Bu âdetin hikmeti; Resul-i Ekrem Hazretleri yiyeceği israftan ziyade hıfz ve yiyeceğin bereketini celbetmektir,dediler.Parmağı yalamaklığın edebi budur ki;parmağını yalayan kimse elinin içini yüzü tarafına tutup yalayacaktır.Ve orta parmağından başlayıp baş parmağında tamam edecektir,dediler.İmam-ı Müslim rivayet buyurur ki; Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdular;Sizin birinizin lokması düşse,o düşen lokmaya tozdan,topraktan isabet edeni giderip,o lokmayı yesin,elini silmesin, yalamadıkça yahud yalanmadıkça.Zira bilinmez ki,yiyeceğin bereketi hangisindedir.
İmamı Nevevi buyurdu ki;Bir yiyecek ki,insan onu yemek için hazırlaya,o yiyecekte bereket muhakkaktır.Lakin malum değildir ki,o bereket yenilen yiyecekte midir,ya parmakta olan yiyecekte midir veya sahanın içinde kalan yiyecekte midir,yahud düşen lokmada mıdır?Layık olan budur ki;bereketi tahsil ve Allahın nimetine tazim için her birine riayet oluna.
Mîrik Şah Sahih-i Müslimden bir hadisi şerif rivayet eder ki; Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdular;Şeytan sizin her işinize hazır olur ve karışır,hatta yiyeceğiniz yanında dahi hazır olur.
Şimdi eğer sizden birinizden bir lokma düşse,o lokmadan düşmek ile hasıl olan ezayı defedip,o lokmayı yesin.Ve şeytan aleyhil la’neye bırakmasın,buyurdular.Mesela bir kimse yemek yerken elinden bir parçası yere düşse,toz oldu diye terk etmek olmaz.O lokmayı alıp,silip yahud yıkayıp yemek lazımdır.
Malum ola ki;yemek arasında parmağını yalamak istikrah etmeye, hoşlanmamaya sebebdir,dediler.Zira ağzının yağı parmaklarının üzerinde iken yiyeceğe sokmaktan tabiat ve fıtrat nefret eder.Amma sünnet olan yiyecekten sonra yalamaktır? Ve eğer yiyecek arasında parmağını yalamak iktiza eder ise,parmağını yaladıktan sonra bir şeye silip,daha sonra yiyeceğe koy ki,hazır olanların tabiatına istikrah gelmeye.Zira mü’minlere eziyet haramdır.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Beşşardan,onlar Abdurrahman bin Mehdiden,oda Süfyandan,oda Said bin İbrahimden,oda İbni ka’b bin Malikden,oda pederi Ka’b bin Malikden rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS : Enes’den mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri yemeğe başlayıp,yeme işi bittiği vakitte,üç mübarek parmağını yalar idi.
Malum ola ki;Bu hadisten anlaşılan,yiyeceği üç parmakla yemek sünnettir,meğer zaruret ola.Ama zaruretsiz iki parmağıyla yemek,şeytan yemesidir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Hasan bin ali halalden,onlar Affandan,oda Hammad bin Selemeden,oda Tâbii olan Sabitten,oda Enes bin Malikden rivayet buyurdu.

ÜÇÜNCÜ HADİS :Ebu Cuheyfeden mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdular;Hele ben (iki taraftan birine)dayanmış olduğum halde yemek yemem.Çünki iki tarafından birine meyl,yiyeceğin sür’at ile mideye ulaşmasına sebeb ve nüfuzuna mani olur.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Hasan bin Ali bin Zeyd Sadaiyyul Bağdadiden,oda Yakub bin İshakdan,oda Şu’beden,oda Süfyanı Sevriden,oda Ali bin Akmerden,oda Ebu Cuheyfeden rivayet etti.

DÖRDÜNCÜ HADİS :Ka’b bin Malik’den mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri üç parmağıyla yemek yeyip,yemekten sonra üç mübarek parmaklarını yalar idi,buyurdu.
Malum ola ki;Zaruret gereği dört parmağıyla yahud beş parmağıyla yemek caizdir,dediler.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Harun bin İshak Hemedaniden,oda Abede bin Süleymandan,oda Hişam bin Urveden,oda Ka’b bin Malikin oğlundan,oda pederi Ka’b binMalikden rivayet buyurdu.

BEŞİNCİ HADİS : Mus’ab bin Süleym’den mervidir,dedi;Ben Hz.Enes’den işittim,buyururlar idi; Resul-i Ekrem Hazretlerinin huzurlarına hurma getirildi,yani hurma getirdiler.Ben Resul-i Ekrem Hazretlerini gördüm,o huzuruna gelen hurmayı Açlıktan doğan peygamberin oturuşu olan kurfesa yani mak’adı üstüne oturup dizlerini karnına yapıştırarak iki kolunu baldırları üstüne kavuşturma şeklinde oturduğu halde yediler.
Bu hadisi zikirden murad;hurma çeşidi bir yemek yenildikte ne türlü oturulur ise olur,demektir.
Malum ola ki;hurmada gıdalık olduğuna binaen Resul-i Ekrem Hazretleri açlığı defetmek için hurma yediler.
“Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm’ın nasılki eli, parmakları, tükürüğü, nefesi, sözü yani duası çok mu’cizatın mebdei oluyor. Aynen öyle de, Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm’ın sair letaifi ve duyguları ve cihazatı, çok hârikalara medardır.”
Hadisin Senedi:Bu hadisi şerifi Tirmizi Ahmed bin Meni’den,oda Fadl bin Dekînden,oda Mus’ab bin Süleymden rivayet buyurdu.

ONYEDİNCİ BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin YEDİKLERİ EKMEĞİN VASFI hakkında varid olan hadisi şerifin beyanındadır.

BİRİNCİ HADİS : Hz.Âişe’den mervidir,buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin Ehli Beyti birbiri ardınca iki gün arpa ekmeğinden doyuncaya kadar yemediler.Tâ Resul-i Ekrem Hazretleri dâr-ı ahirete irtihal edinceye kadar.
İmam-ı Buhari buyurdu ki;Âl-i Muhammed bir günde iki kere yemek yemediler. Meğer o günkü iki yemeğin biri hurma idi.
Şeyh İbni Hacer buyurdu ki;bir günde iki kere Âl-i Muhammed yemek yemek lazım gelse,kolay olması için,bir sırayı hurmaya tahsis ederlerdi.Zira onların dünya ile iştiğale meyilleri yok idi.Yoksa bulunmadığından değil ve ümmete talim için ki,yiyecek ve içecekte zorlanmayıp ihtiyaç miktarına kanaat edip,zevk ve rahatı ahirette bulalar.
Müslim Hz.Âişe’den rivayet eder ki; Resul-i Ekrem Hazretleri dünyadan ahirete intikal etti.Mübarek karınları bir günde iki yiyecekten doymadı.Hurmadan doyduğunda,arpa ekmeğinden doymadı.Ve arpa ekmeğinden doyduğunda,hurmadan doymadı.Yani Resul-i Ekrem Hazretleri az yerler idi.Zira az yemek kemaldir ve ümmet dahi az yeyip,nefsine galib olup,kemale ereler.Ve az yemek sıhhati korumaya sebebtir. Çok yemek nefsin galebesine ve bozuk mideye ve susamaya belki bütün hastalıklara sebebdir.
Çünki ümmeti merhume suri ve manevi illet ve hastalıklardan kurtulması için Resul-i Ekrem Hazretleri az yiyip az içmeyi fiiliyle talim buyurdular.
“İnsana en mühim bir ilâç nev’inden maddî ve manevî bir perhizdir ve tıbben bir hımyedir ki: İnsanın nefsi, yemek içmek hususunda keyfemayeşa hareket ettikçe, hem şahsın maddî hayatına tıbben zarar verdiği gibi; hem helâl-haram demeyip rast gelen şeye saldırmak, âdeta manevî hayatını da zehirler. Daha kalbe ve ruha itaat etmek, o nefse güç gelir. Serkeşane dizginini eline alır. Daha insan ona binemez, o insana biner. Ramazan-ı Şerifte oruç vasıtasıyla bir nevi perhize alışır; riyazete çalışır ve emir dinlemeyi öğrenir. Bîçare zaîf mideye de, hazımdan evvel yemek yemek üzerine doldurmak ile hastalıkları celbetmez. Ve emir vasıtasıyla helâli terkettiği cihetle, haramdan çekinmek için akıl ve şeriattan gelen emri dinlemeğe kabiliyet peyda eder. Hayat-ı maneviyeyi bozmamağa çalışır.”
“İslâm hükemasının Eflatunu ve hekimlerin şeyhi ve feylesofların üstadı, dâhî-i meşhur Ebu Ali İbn-i Sina, yalnız tıb noktasında “Yiyin, için, fakat israf etmeyin.” A’râf Sûresi, 7:31. âyetini şöyle tefsir etmiş. Demiş:

Yani: “İlm-i Tıbb’ı iki satırla topluyorum. Sözün güzelliği kısalığındadır. Yediğin vakit az ye. Yedikten sonra dört-beş saat kadar daha yeme. Şifa, hazımdadır. Yani, kolayca hazmedeceğin mikdarı ye. Nefse ve mideye en ağır ve yorucu hal, taam taam üstüne yemektir.”
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Mesnâ ve Muhammed bin Beşşardan,bu ikisi Muhammed bin Caferden,oda Şu’beden,oda Ebi İshakdan,oda Abdurrahman bin Yezidden,oda Esved bin Yezidden,oda Hz.Âişeden rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS : Süleyman bin Âmir’den mervidir,dedi ki;Hz.Ebi Ümame’den işittim,buyururlardı; Resul-i Ekrem Hazretlerinin Ehl-i Beytinden arpa ekmeği artıp kalmadı yani sofrada ihtiyaçtan fazla arpa ekmeği olmaz idi.Bazılar buyurdular ki;arpa ekmeğinden artmaz idi,demek;Rasulullahın Ehl-i Beyti arpa ekmeğinden doymaz idi,demekten kinayedir.
İbni Hacer buyurdu ki;Ehl-i Beyt bulup arpadan ekmek yaptıkları şey yanlarında çok olmaz idi ki,tâ ki arta.Belki çok kere buldukları şey onları doyurmazdı.
Mîrik Şah buyurdu ki;Ehl-i Beytin sofralarında yiyeceklerden fazla bir zerre ekmek kalmazdı.
Malum ola ki;yeme ve içme hususunda Allah Zülcelal Hazretleri verdiği nimet her ne ise o nimeti kifayet derecesinde yeyip ve başkalara yedirip,sonrayı düşünmemek Allahu Zülcelal Hazretlerine kemali tevekküle alamettir.
Zira Allah bir kuluna ki can verdi.Kuluna ekmek dahi verir. Resul-i Ekrem Hazretleri Sultanı Mütevekkilin,Maden-i Sıdk ve Yakin oldukları için Ehl-i Beyti Kiram dahi o Sultanı Zişana yakınlık sebebiyle tevekkülün en üst derecesini kazandıklarından yemek vaktinde sofrada hazır olan her ne ise yeyip sonrayı düşünmezlerdi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Abbas bin Muhammed Devriden,oda Yahya bin ebi Bekrden,oda Hariz bin Osmandan,oda Süleym bin Âmirden rivayet buyurdu.

ÜÇÜNCÜ HADİS :İbni Abbasdan mervidir,buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretleri mübarek karınları yiyecekten hali ve aç oldukları halde birkaç gece birbiri ardınca bir şey yemeyip evlerinde geceler idi.
Resul-i Ekrem Hazretleri ve Ezcavı Tahirat akşam yiyeceği düşüncesinde olmadıkları için bulmazlardı.Fakat bazı kerre su ile yahud bir hurma ile iftar ederlerdi.Hatta Ashabı Kiram Resul-i Ekrem Hazretlerinin bu tavrına uymak için,bizler dahi iki gün,üç gün yemek yemeyip siyamı visal(peşpeşe,iki gün aralıksız oruç tutmak,zaruret olmadıkça mekruh sayılmıştır.) edelim,dediler.
Resul-i Ekrem Hazretleri savmı visalden nehyedip Ashab-ı Kirama buyurdular ki; Ashabım,Rabbim beni yedirir ve içirir.Sizler bana kıyas olmazsınız.
Zira Resul-i Ekrem Hazretlerinde bir kuvve-i kudsiyye var idi ki,asla dünya yiyeceği yemese bile olur idi.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin ve Ehl-i Beytin ekser vakitte yedikleri ekmek,arpa ekmeği idi.
Ey din kardeşlerim.O iki cihan güneşinin yiyecek bulamadıkları cihetle savmı visale devam eyledikleri hatıra getirilmesin.El-iyazu billah,bu hatıra mûcibi küfürdür. Resul-i Ekrem Hazretlerinin dünya devlet ve gücüne ulaşmamaları,dünya işlerine itibar etmeyip,her şeyde Allaha tevekkül etmelerinden idi.Hatta murabelerde getirilen mallar,ganimetler bile,tamamen fakirlere tevzi ve taksim ile,fakirliği seçmelerine halel getirmemek için yüksek huzurlarında ertesi güne hiçbir şey bırakmazlardı.
Hadisin senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Abdullah bin Muaviye Cemhîden,oda Sabit bin Zeydden,oda Hilal bin Hababdan,oda İbni Abbasdan rivayet buyurdu.

DÖRDÜNCÜ HADİS : Sehl bin Sa’dden rivayet olundu ki;Hz.Sehlden sual olundu;kepekten saf ve temizlenmiş undan ekmeği Resul-i Ekrem Hazretleri yedi mi yahut yemedi mi?
Sehl Hazretlerinden soran kimsenin,birkaç defa elenip,beyaz olmuş undan yapılmış ekmekten muradı; Resuli Ekrem Hazretleri kepeği hiç ayrılmamış undan ekmek yer idi demek,değildir.
Hz.Sehl Resul-i Ekrem Hazretlerinin ekmeğinden soran kimsenin cevabında buyurdular; Resul-i Ekrem Hazretleri birkaç defa elenmiş ve beyaz kılınmış,undan yapılmış ekmeği görmedi,bu kelamda mübalağa vardır.
Allahu Zülcelale kavuştular.Hasılı Kelam; Resul-i Ekrem Hazretleri hayatta oldukça has ekmek ne gördüler,ne yediler.Bu hadisi şerifte Resul-i Ekrem Hazretlerinin yiyeceğe zorlanma ve şanına ihtimamı terkini beyan vardır.Zira bu mezkur tekellüfe ve zorluğa riayet,ehli hamakat ve gaflet ve tenbellerin halidir.
Sehlin Resul-i Ekrem Hazretleri kepekten ziyade pâk ekmek görmedi,demesiyle muradı;Peygamberlikten sonra demektir.Zira Resul-i Ekrem Hazretleri bi’setten evvel Şam tarafına ticaret amacıyla iki kere gitti,idi.Buheyra adındaki rahibin ziyafetinde bulundu,idi.Ehl-i Şam ve Buheyra yanında kepekten fazla pâk,halis ekmek gördü,idi.
Ve bazılar buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri kepekten ziyade pâk,halis ekmek,Sehlin ilminde görmedi,demektir.
Yine Sehl Hazretlerinden soruldu,denildi ki;Ya Sehl, Resul-i Ekrem Hazretlerinin zamanı saadetlerinde sizin ekmek için olan unu elemeğe eleğiniz varmı idi?
Sehl bu sorunun cevabında buyurdu ki;Bizim hiç birimizin Resul-i Ekrem Hazretlerinin zamanı saadetlerinde eleği yok idi.
Ancak Resul-i Ekrem Hazretlerinin zamanı saadetinden sonra ashab ve ashabın ğayrı elek edindiler.Bazılar,elek bid’atin evvelidir,denildi.
Yine Sehlden soruldu ki;arpa unundan ekmek yoğurmak murad eylediğinizde ne işlerdiniz?Zira arpanın kepeği çoktur,denildi.
Sehl cevabında buyurdu ki;arpa ununu savurur idik,o undan kepek gibi hafif olup uçacak şey uçup,bâkisi kalır idi.Sonra kalan undan yoğurup ekmek eder idik,diye sorana Sehl bin Sa’d cevab verdi.
Şimdi bu sözden anlaşıldı ki; Resul-i Ekrem Hazretleri ve Ashabı Kiram yiyecek hususunda katiyyen ihtimam etmezler imiş.Geçmişte beyan olunduğu gibi,belki ihtimamları o yiyeceğin temizliğine ve helalden olmasına ve o yiyecekten hasıl olan beden kuvvetini Allah rızasına uygun amele sarfedilmesine imiş.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerfii Abdullah bin Abdurrahmandan,odaUbeydullah bin Abdulmecid Hanefiden,oda Abdurrahman bin Abdullah bin Dinardan,oda Ebu Hâzımdan,oda Sehl bin sa’dden rivayet buyurdu.

BEŞİNCİ HADİS : Enes’den mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri ayaklı sofra,sini altı üzerinde yiyecek yemedi.İskemle üzerinde tepsi gibi sefahet ehli başlarını aşağı eğmek zahmetinden kurtulmaları için yiyeceği onun üzerinde yerler.Bid’attir, bid’ati hasene.Zira;zamanı saadette bulunmayıp,sonra ihdas olan şeye bid’at denir.Lakin caizdir.
Dinde olmayan ancak dine de aykırı olmayan bir şey,dinle çatışmıyor ve çakışmıyorsa;o bidat değildir.
Dinle çatışan bir insan harika da olsa,o makbul değildir.
İmam Şafii der;”Bir bid’at sahibini havada uçarken görseniz bile bununla aldanmayınız!”
Resul-i Ekrem Hazretleri ufak çanakta yemek yemedi.Ekseri o çanaklara tereşî ve salâta tabir olunan yiyecekler konur.Zira bu misullu çanaklarda yemek yenilmesi harîs olanların halidir.
Resul-i Ekrem Hazretleri için has ekmek yapılmadı.Zira istemezler idi.Çünki o tekellüf ehlinin işi idi.
Hadisi rivayet eden Yunus buyurdu ki;Ben Katadeden sordum; Resul-i Ekrem Hazretleri ve Ashabı Kiram yedikleri vakitte,Ne üzerinde yerlerdi?
Katade cevabında;Şu sofralar üzerinde yerlerdi,buyurdu.Katade şu sofralar diye,meşinden değirmi sofralara eliyle işaret eyledi.Yani Resul-i Ekrem Hazretleri yemek istedikte yere meşinden değirmi bir sofra yayıp,o sofranın üzerine yiyeceği koyup yerlerdi.Bizim zamanımızda bu âdet,bazı seyyah ve yolcularda olur.Hz.Katade’den rivayet eden Yunus,Pabuççu Yunus denilmekle meşhurdur.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Beşşardan,oda Muaz bin Hişamdan,oda babasından,oda Yunusdan,oda Katadeden,oda Hz.Enesden rivayet buyurdu.

ALTINCI HADİS :Mesruk’tan mervidir,buyurdu;Hz.Âişe’nin ziyaretine vardım idi.Hz.Âişe hizmetçisine emreyledi;benim için yiyecek hazırladılar.
Hz.Âişe buyurdu;Her vakit yiyecekten tok olmam akabinde,ağlamak isterim,illa ağlarım,buyurdu.
Hz.Mesruka yani –her ne zaman doyar isem,ağlamak murad ederim, ağlarım, demektir.
Mesruk dedi ki;Ya Âişe,ne için her yiyecekte doyduğunda ağlarsın,dedim.
Ben düşünür ve hatırlarım o hali ki, Resul-i Ekrem Hazretleri o hal üzerine dünyadan ahirete teşrif buyurdu.Vallahi Resul-i Ekrem Hazretleri bir günde iki kerre ekmekten ve etten doymadı.Yani bir gün olmadı ki, Resul-i Ekrem Hazretleri o günde iki kere ekmekten ve etten doymuş ola.Onun için her yemek arkasından ağlarım,ya Mesruk!buyurdular.
Hz.Âişenin her vakit yemekten doydukta ağlamasının sebebi;Hz.Âişe Ümmül Mü’minin olduklarından,etraftan hediyeler gelmesiyle,fakirliği seçme gibi,geçmişin yüksek bir mertebesinin geçmesine teessüftür.Hz.Âişe bu kelâmıyla Resul-i Ekrem Hazretlerinin fakirliği seçip,dünyayı terk ettiklerini beyan buyurdular.
Özetle;Hz.Mesruk dediler ki;Hz.Âişenin ziyaretine gittim,idi.Benim için yemek hazırlama emrini verdiler.Ben tok olmam akabinde,ağlamak isterim,illa ağlarım, buyurdu.
Buna sebeb nedir ki,ne için her yiyecekte doyduğunda ağlarsın,dedim.
Ben düşünür ve hatırlarım o hali ki, Resul-i Ekrem Hazretleri o hal üzerine dünyadan ahirete teşrif buyurdu.Vallahi Resul-i Ekrem Hazretleri bir günde iki kerre ekmekten ve etten doymadı.Yani bir gün olmadı ki, Resul-i Ekrem Hazretleri o günde iki kere ekmekten ve etten doymuş ola.Onun için her yemek arkasından ağlarım, buyurdular.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ahmed bin Meni’den,oda Abbad binAbbadil Mehlebiden,oda Mecalibden,oda Şa’biden,oda Mesruktan rivayet buyurdu.
Bu hadisi rivayet eden Hz.Mesruk küçük olduğu halde çalınmıştı.Sonra ebeveyni bulmuşlar idi.Bu sebebden Mesruk(Çalınmış) ismiyle tesmiye olundu.Nebi Aleyhisselamın vefatından önce İslama gelip Ashab-ı Kiramdan Ebubekir ve Ömer ve Osman ve Ali ve İbni Mesud ve Hz. Âişe gibi Sadr-ı Evvele (ilk büyük zatlara) erişmiş idi.Haricilerle yapılan harbde hazır oldular.102 senesinde ahirete irtihal buyurdular. Cami-ul Usulde böylece beyan olunmuştur.

YEDİNCİ HADİS :Hz.Âişe’den mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri ruhları kabzolunduğu vakte kadar arpa ekmeğinden iki gün birbiri ardınca doymadılar. Mervidir ki; Resul-i Ekrem Hazretlerine dünya arzolundu,fakirliği seçtiler ve buyurdular ki;Bir gün aç olayım,sabredeyim ve bir gün tok olayım,şükredeyim buyurdu.
Tenbih: Resul-i Ekrem Hazretleri her ne kadar fütuhattan ganimet malı topladı ise de,yine fakirlik tavrını terk buyurmayıp,o malı fukaraya dağıtıp,ertesi güne hiçbir şey terketmezler idi.
Malum ola ki,Resul-i Ekrem Hazretlerinin fakrı ihtiyar buyurduklarının sırrı hakkıyla mahşer gününde zuhur eder.Şimdi sen dahi istersen fukarayı sabirin zümresine dahil olmaya çalış.

ONSEKİZİNCİ BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin yeme esnasında yedikleri KATIK ile çeşitli yiyeceklerden yemiş oldukları şeylerin hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanındadır.
Şu babta zikrolunan hadisi şeriflerin hülasası; Resul-i Ekrem Hazretleri gıdalarını bir şeye hasretmezlerdi.Her ne kadarda o şey nefis dahi olur ise de…Zira bir tek gıdaya devam,bedene zarardır.Onun için bazen bir iki çeşit yiyeceği toplar ve bazen bir vakitte bir çeşit yemek ve son vakitte başka çeşit yerlerdi.Zira bedeni muhafaza ile memuruz.Kaldı ki ibadet beden ile olur amma ifrat her şeyde mezmumdur.
Yedikleri yiyecekler;sirke,kuru hurma,tavuk eti,tuva kuşunun eti,zeytin yağı,kabak,helva,koyun eti,kuru et(kavurma),kabak ile pişirilmiş çorba, Biryan(kebab), bal,çörek otu,yağsız peynir(yoğurt peyniri),kavrulmuş un,taze hurma,hays yani çekirdeksiz hurma,sade yağ,keş ve undan yapılan bir çeşit arap yemeği,bunlardan ibaret olup,bunlardan bal ile helva ve soğuk su ve biryan etini severler ve kabak yemeğini kemali istihsanla yerlerdi.Ve yiyeceklerde kolay bir şey ile iktifa edip, nefis,lezzetli yemeklerden meneylemek güzel olduğunu îma ederlerdi.
“Sirke ne güzel ekmek katığıdır.”buyurarak ekser vakitte sirke gibi hazmı kolay ve mideye hafif olan şeyleri ekmeğe katık ederek yemek için hiçbir suretle teklif iktiza etmediği tefhim ve tenbih eder idi.Ve bizzat kuru arpa ekmeğini sirkeye batırıp yerlerdi. Yenilmesi şer’an mübah olan hayvan etlerinin kol ve sert taraflarını severler ve etlerin buraları gayet latif ve lezzetli olduğunu söylerlerdi.Nihayette şehadetleri dahi biryan edilmiş bir keçi oğlağının kolundan vuku’ bulmuştur.Eti yeme esnasında bıçak ile keserler ve bazı kerre ısıra ısıra yerlerdi.Bazı kerrelerde arpa unuyla bulamaç yaptırıp piştikten sonra üzerine bir miktar zeytin yağıyla biber ve zencebil(hoş kokulu bir baharat) ve darçın ve kâkûl(su içinde biten çiçek,çöğen kökü) gibi karışık baharat dökerek kemali iştiha ve istihsanla yerlerdi.
Velhasıl,yemeğin nevi ve cinsini ayırmayıp her ne hazırlansa hoşça yönelirler ve akşamdan alıkonulan çeşitli yiyecekleri sabahları yerler idi.Ve yiyecek hususunda ehli beytini ve bilhassa hürmet sahibi misafirleri kendi zatlarına takdim ve tercih ederler idi.Ve tencerenin dibinde kalan yiyeceklerin yenilmesini severler ve yemeği hizmetçi ile birlikte yerlerdi.

BİRİNCİ HADİS : Hz.Âişeden rivayet olundu ki; Resul-i Ekrem Hazretleri ”Sirke ne güzel katıktır.”buyurdu.İmamı Nevevi ve Kadı Iyaz buyurdular ki;Mezkur hadisten maksud yiyeceklerde kolay bir şey ile iktifa ve leziz,lezzetli yiyeceklerden meneylemek övülen bir iş olduğunu ifadedir.Hadisi şerifin manası şöyle demek olur ki;ekmeğe katığı sirke misali zahmeti az ve hafif olan bir şey ile edip zorlanmayalar, demektir.
Abdullah bin Abdurrahman rivayetinde buyurdu;Yani müşarun ileyhin rivayetinde şüphe vaki oldu ki, Resul-i Ekrem Hazretleri;”Ni’mel udûmu el-hallu”diye mi buyurdu,yoksa:”Ni’mel idâmu el-hallu”diye mi buyurdu? Edem ve idam ikisi bir mânayadır.Şüphe Muhammed bin Sehlin rivayetinde değil,Müslimde Cabir bin Abdullahdan rivayet olundu ki, Resul-i Ekrem Hazretleri ehlinden katık var mı?diyerek sual buyurdu.Onlarda yanımızda yok ancak sirke var buyurdular,istedi ve getirtti.” Ni’mel idâmu el-hallu”buyurduğu halde yemeye başladılar.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Sehl bin Asker ile Abdullah bin Abdurrahmandan,bu ikisi Yahya bin Hassandan,onlar Süleyman bin Bilalden,oda Hişam bin Urveden,oda pederinden,pederi Hz.Âişeden rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS:Simak bin Harb’den mervidir,buyurdu ki;Ben Nu’man bin Beşir Hazretlerinden işittim,tabiine hitab edip buyurdu;Sizler istediğiniz kadar yemeye ve içmeye mübtelasınız.Lakin yiyecek ve içeceklerde bu mertebe ifrat, Resul-i Ekrem Hazretlerinin âdeti kerimesine muhaliftir.
Ol Allah hakkı için ki;Ben sizin ve bizim peygamberimizi, Mübarek karnını doyuracak kadar eski,kuru hurması olmadığı halde gördüm.
Malum ola ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin fakrı ihtiyar ettiklerinin vechi;birkaç kere beyan olundu.Gafil olmayasınız,bu makamda bu hadisi şerifi zikirden murad, hurma gıda dahi katık nevinden olduğunu beyandır.
Malum ola ki;Nu’man bin Beşir,Sahabe-i Kiramın mert,yiğit ve ziyade müttakilerindendir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Kuteybe bin Saidden,oda Ebul Ahvesden,onlar Simak bin Harbden rivayet buyurdu.

ÜÇÜNCÜ HADİS :Zehdemil Ceremi’den mervidir,buyurdu ki;Biz ashabdan Ebu Musa Hazretlerinin meclisinde idik.Yiyecek hazırlandıkta,sofraya tavuk getirildi. Meclisde hazır olanlardan bir kimse sofraya tavuk kondukta,sofradan kalkıp,geri çekildi.
Ebu Musa o kimseye hitab edip buyurdu ki;Senin için ne vardır ki,tavuğu yemeden geri çekildin?
O kimse cevabında dedi ki;Ben tavuğu kötü kokulu bir şey yer olduğu halde gördüm.Tabiatım tavuktan istikrah eyledi.Ben yemin ettim ki,tavuk yemem.
Ebu Musa o kimseye;-Yakın gel ve sofraya yakın ol.Ve muktezayı tabiattan yüz çevirip diğer cemaat gibi tavuktan yedi,buyurdu.
Zira gerçekten ben Resul-i Ekrem Hazretlerini tavuk etini yer olduğu halde gördüm idi.
Tirmizinin bu hadisi şerifi zikirden muradı, Resul-i Ekrem Hazretlerinin tavuk etini yer olduğunu beyandır.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Hannaddan,oda Veki’den,oda Süfyandan,oda Eyyubdan,odaEbu Kalâbeden,onlar Zahdemil Ceremîden rivayet buyurdu.

DÖRDÜNCÜ HADİS :Sefine Hazretlerinden mervidir;Mezkur Sefine Resul-i Ekrem Hazretlerinin âzadlı kölelerindendir.Cümle-i kerametinden Mesabih-i Şerifte mervidir ki;Hz.Sefine bir gün yolu şaşırıp askerden geride kaldığında,askeri bulayım diye Beyâbânda gider iken karşısına bir arslan çıka gelir.Hz.Sefine arslana hitab edip;Ey arslan,ben Rasulullahın kölesiyim.Yolu şaşırıp,askerden geri kaldım,dediğinde arslan gelip sahibine yaltaklanır gibi Hz.Sefinenin yanına gelip lisanı hal ile yolu işaret edip beraber gitmeye başladılar.Her ne zaman arslan bir ses işitse,o ses tarafına çevrilip, yine dönüp Hz.Sefinenin yanında gelir idi.Arslanın bu hali Hz.Sefineyi düşmandan muhafaza idi.Bu tarz üzere Hz.Sefine askere ulaştığında,arslan Sefinenin huzurundan dönüp,yerine gitti.
“Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm’ın hizmetkârı Sefine, Yemen Valisi Muaz İbn-i Cebel’in yanına gitmek için, Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm’dan emir alıp gitmiş. Yolda bir arslan rast gelmiş. O Sefine, ona demiş: “Ben, Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm’ın hizmetkârıyım.” Arslan ses verip ayrılmış. İlişmemiş. Diğer bir tarîkte haber veriyorlar ki: Sefine döndüğü vakit yolu kaybetmiş, bir arslana rast gelmiş; arslan ona ilişmemekle beraber, yolu da göstermiş.”
Hz.Sefine;Ben Resul-i Ekrem Hazretleri ile beraber Tuva kuşu eti yedim.
Tuva kuşu;Kaz etinden hafif ve tavuk etinden ağırdır.O kuşun özelliğindendir ki;onun karnında bir taş vardır,o taşı bir kimse üzerinde taşısa ihtilam olmaz,derler.
Tirmizinin bu hadisi zikirden muradı; Resul-i Ekrem Hazretlerinin av eti yediğini beyandır.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Fadl bin Sehl el-A’recil Bağdadiden,oda İbrahim bin Abdurrahman bin Mehdiden,onlar İbrahim bin Ömer bin Sefineden,oda babası Ömerden,oda ceddi Sefineden rivayet buyurdu.

BEŞİNCİ HADİS :Zehdemil Ceremi’den mervidir,Zehdem;Biz Ebi Musanın meclisinde idik,buyurdu.Zehdemil Ceremi Ebu Musa Hazretlerinin sofrasına çeşitli yemekler getirdiler.Diğer yiyeceklerden evvel tavuk eti sofraya getirildi,buyurdu.Ebu Musanın yiyeceğinde hazır olan kavmin arasında Beni Teym kabilesinden kırmızı çehreli bir adam var idi.Güya o adam Zehdemin zannı hasebiyle kabilesinin beyi idi.
Hadisi ivayet eden Zehdem buyurdu ki;o adam tavuk etini yemeye yönelmeyip, sofraya yakın olmadığı için,o adama Ebu Musa hitab edip buyurdu ki;Beri gel,tavuk etinden ye.Zira ben Resul-i Ekrem Hazretlerini gördüm,tavuk etinden yediler idi, buyurdu.
Şimdi o kırmızı çehreli adam dedi ki;Ben tavuğu kötü kokulu şey yerken görmüş olduğumdan,ben tavuğu murdar saydım.Ve yemin ettim ki,hayatta oldukça tavuk eti yemem.
Hadisin Senedi;Tirmizi bu hadisi şerifi Ali bin Hacerden,oda İsmail in İbrahimden,onlar Eyyubdan,oda Kasım Temimiden,oda Zehdemil Ceremiden rivayet buyurdu.

ALTINCI HADİS:Hz.Ömer’den mervidir,buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretleri;- zeytin yağını ekmek katığı edip yeyin ve bedeninize sürün.Zira zeytin yağı mübarek ağaçtandır,buyurdu.
Malum ola ki;Ebu Naim,Ebu Hureyreden rivayet eder ki,zeytin yağında(bedende olan yetmiş türlü hastalığa) şifa vardır.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Yahya bin Musadan,oda Abdurrezzaktan, oda Ma’merden,onlar Zeyd bin Eslemden,oda Pederi Eslemden,oda Hz.Ömer bin Hattabdan rivayet buyurdu.
Hz.Ömerin künyesi Ebu Hafsdır.Ve lakabı Farukdur;Hak din ile batıl din arasını ayırdığı için,İslâma geldiği gün;Ya Rasulallah,Hak din aşikâre olmak gerek ve batıl din zahir olup,hak dinin gizli kalmasında ne cihet var,dediğinde Hz.Rasulallah;”Ente Faruk,ya Ömer.”buyurdular.Bu lakab ile meşhur oldu.Hz.Ömer imana geldiğinde rivayeti meşhure üzere müminler otuzdokuz erkek idi.Hz.Ömer ile kırk tamam oldu.Ve onbir’de kadından var idi.Böylece kırk tamam oldu.O gün:”Ey peygamber!Sana ve sana tabi olan mü’minlere Allah yeter.” Âyeti kerimesi nazil oldu.
Mervidir;Bir gün Resul-i Ekrem Hazretleri ashaba sordular ki;Bu gün sizden hanginiz oruçtur?Hz.Ömer dedi ki;Ben,ya Rasulallah.Tekrar buyurdular;Bu gün sizden hanginiz sadaka verdi;Yine Hz.Ömer dedi ki;Ben,ya Rasulallah.Tekrar buyurdular; Bugün sizden hasta hatırı kim sordu?Hz.Ömer dedi ki:Ben,ya Rasulallh.Yine buyurdular ki;Bugün cenaze namazı kim kıldı?Yine Hz.Ömer dedi ki;Ben,ya Rasulallah. Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdu ki;Cennet sana vacib oldu,ya Ömer.

YEDİNCİ HADİS :Enes bin Malik’den mervidir,rivayet olundu ki; Resul-i Ekrem Hazretlerine kabak yemek hoş gelirdi.Yani kabağı güzel şey sayıp,yemesini sever idi.Bundan dolayı Resul-i Ekrem Hazretlerine kabak ile pişmiş bir yemek getirildi. Yahud kabak ile pişmiş bir yemek için Resul-i Ekrem Hazretleri davet olundu. Resul-i Ekrem Hazretlerinin kabağı sevdiğini bildiğim için,bana kabak ile pişmiş yiyeceğin içinden kabağı araştırmaya başladım.Kabdan kabağı buldukça Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek önlerine koyar idim,buyurdu.
Bu hadisde delil vardır ki;Bir kâsede değişik yiyecek olup,yiyecek sahibi razı olduğu surette o kâseden yiyen kimse,başka kimsenin önünde olan tarafa el uzatması caiz ola.Misafirlerin bazısı bazısının önüne lokma koymak caiz ola,ziyafet sahibinin rızasına binaen…
Ve dahi kabağın özelliğindendir;aklı ziyade etmek ve mutedil bir rutubet,yaşlık vermek gibi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Beşşardan,oda Muhammed bin Cafer ile Abdurrahman bin Mehdiden,bu ikisi Şu’beden,oda Katadeden,oda Hz.Enes bin malikden rivayet buyurdu.

SEKİZİNCİ HADİS :Cabir bin Tarık Hazretlerinden mervidir,buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin yüksek huzurlarına vardım,gördüm ki, Resul-i Ekrem Hazretleri kabağı parça parça doğrar idi.Ben,ya Rasulallah,kabağı böylece doğramanın faydası nedir?dedim.Bana cevab olarak;Biz kabağı böylece parça parça etmekle yiyeceğimizi çoğaltırız,buyurdu.
Bu hadisi şeriften anlaşıldı ki;kabak ve patlıcan misali yiyecek pişmezden evvel doğranır ise,berekete sebeb olur.Ve yine bu hadisi şeriften anlaşılır ki; Resul-i Ekrem Hazretleri kemali mürüvvetlerinden ehli beytin hizmetlerine yardım ederler,imiş.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Kuteybe bin Saidden,oda Hafs bin Ğıyasdan,oda İsmail bin ebi Halidden,oda Hakim bin Cabirden,oda pederi Cabir bin ebi Tarikden rivayet buyurdu.

DOKUZUNCU HADİS :Enes bin Malik’den mervidir,buyurdular;Ashabdan bir terzi Resul-i Ekrem Hazretlerini pişirmiş olduğu yiyeceğe davet etti.Bazı muhaddisin dediler ki;Bu terzi Resul-i Ekrem Hazretlerinin âzadlı kölelerinden idi.Hz.Enes buyurdu;Ben Resul-i Ekrem Hazretleri ile beraber o terzinin davet ettiği yiyeceğe gittim.Terzinin menziline vardığımızda Resul-i Ekrem Hazretlerine arpa unundan yapılmış ekmek getirdi.Bir çorba getirdi ki,o çorbanın içinde kabak ve güneşte kurumuş et var idi.
Enes buyurdu;Ben Resul-i Ekrem Hazretlerini gördüm,kabağı sevdiklerinden,o çanağın etrafından kabağı araştırıyor idi.
Enes buyurdu ki;O gündenberi kabağa muhabbet ettim.
Hadisde geçen çanak olan kıs’a;on adet kimsenin yiyeceği miktarı yiyecek alan çanaktır.
Bu hadisi şerifte vardır ki;Bir kimse kendinden aşağı kimsenin davetine icabet edip,yiyeceğini yiyebilir.Efendi hizmetkârıyla beraber yemeli.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Kuteybe bin Saidden,oda Malik bin Enesden,oda İshak bin Abdullah bin ebi Talhadan,oda Hz.Enes bin Malikden alıp,rivayet buyurdu.

ONUNCU HADİS :Hz.Âişe’den mervidir,Hz.Âişe, Resul-i Ekrem Hazretleri helvayı ve balı sever idi,buyurdu.
Mervidir ki; Resul-i Ekrem Hazretlerine bir kafile geldi ki içlerinde Resul-i Ekrem Hazretlerinin bir devesi var idi.O deveye un ve bal ve yağ yüklenmiş idi. Resul-i Ekrem Hazretleri bereket ile dua edip buyurdular ki;Bir tencere getirin,getirdiler. Tencereyi, ateş üzerine koyup içine bal ve yağ ve un koydular.Layıkıyla katılanıncaya kadar karıştırdılar,daha sonra tencereyi ateşten kaldırıp yere koyup,yeyiniz diye buyurdu. Kafile halkı yeyip doydular.
“Evet berekete dair o mu’cizeler gösteriyorlar ki: Muhammed-i Arabî Aleyhissalâtü Vesselâm, umuma rızık veren ve rızıkları halkeden bir Zât-ı Rahîm ve Kerim’in sevgili memurudur, pek hürmetli bir abdidir ki; rızkın enva’ında, hilaf-ı âdet olarak, ona hiçten ve sırf gaybdan ziyafetler gönderiyor. Malûmdur ki: Ceziret-ül Arab, suyu ve ziraati az bir yerdir. Onun için ahalisi, hususan bidayet-i İslâmdaki sahabeler, dîk-ı maişete maruzdular. Hem susuzluğa çok defa giriftar oluyorlardı. İşte bu hikmete binaen, mu’cizat-ı bahire-i Ahmediye Aleyhissalâtü Vesselâm’ın mühimleri, taam ve su hususunda tezahür etmiş. Bu hârikalar dava-yı nübüvvete delil ve mu’cize olmaktan ziyade, ihtiyaca binaen Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm’a bir ikram-ı İlahî, bir ihsan-ı Rabbanî, bir ziyafet-i Rahmaniye hükmündedir. Çünki o mu’cizatı görenler, nübüvveti tasdik etmişler. Fakat mu’cize zuhur ettikçe, iman ziyadeleşir, “nurun alâ nur” olur.”
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ahmed bin İbrahim Devrekî,odaSelebe bin Şebib,oda Mahmud bin Ğaylan,bu üçünden,bu üçü dahi Ebu Üsameden,oda Hişam bin Urveden oda pederi Urveden,oda Hz.Âişeden rivayet buyurdu.

ONBİRİNCİ HADİS :Ümmül Mü’minin Ümmü Selemeden mervidir,haber verdi ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin huzurlarına biryan olunmuş yan eti(bud) getirdi idi. Resul-i Ekrem Hazretleri o biryandan yediler.Yemekten sonra namaza kalkdılar.Abdest yenilemediler.
Malum ola ki; Resul-i Ekrem Hazretleri ateş dokunmuş bir şeyi yemek,abdesti bozmadığını beyan zımnında biryan(kebab) yedikten sonra,namaz için tekrar abdest almadılar.
İmamı Şafii buyurur ki; Eti yemek aklı ziyade ve işitme duygusunu arttırır.
Hz.Ali’den mervidir ki;Eti yemek bedenin rengini saf ve insanın yaratılışını güzel kılar.
Bir kimse kırk gün miktarı et yemese,huyu kötü olur buyurdu.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Hasan bin Muhammed Za’feraniden,oda Haccac bin Muhammedden,oda İbni Cüreycden,oda Muhammed Yusuftan,oda Atâ bin Yesardan,oda Ümmü Selemeden alıp rivayet buyurdu.

ONİKİNCİ HADİS :Abdullah bin Haris’den mervidir,Abdullah bin Haris Resul-i Ekrem Hazretleri ile beraber mescid içinde biryan yedik,buyurdu.Muhaddisin beyan buyurdular ki;İbni Haris mescidde büryan yediği vakit, Resul-i Ekrem Hazretleri ile i’tikâfta idiler.Zira mescidde yememek evladır,dediler.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Kuteybeden,oda Lühey’adan,onlar Süleyman bin Ziyaddan,oda Abdullah bin Harisden rivayet buyurdu.

ONÜÇÜNCÜ HADİS :Muğire bin Şu’be’den mervidir,buyurdu;Bir gece Resul-i Ekrem Hazretleri ile beraber bir kimseye misafir oldum. Resul-i Ekrem Hazretlerine biryan olmuş yan eti(bud) getirildi,yani ziyafet sahibi getirdi.Biryan getirildikten sonra Resul-i Ekrem Hazretleri büyük bıçağı aldı,onunla biryandan benim için kesdi.
Muğire buyurdu;Hz.Bilal geldi. Resul-i Ekrem Hazretlerine namaz vaktinin girdiğini bildirdi. Resul-i Ekrem Hazretleri mübarek elinde olan bıçağı,namaza gitmek için yere bıraktı. Resul-i Ekrem Hazretleri latife yoluyla Hz.Bilale buyurdu;Bilale ne oldu?Bilale Allah Taala çok hayır versin.Namazın vaktini bilir ve güzel bildirir, buyurdular.
Malum ola ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin âdeti kerimeleri, idi ki,bazen latife buyurduğunda:”Terebbet yedâhu”yani;”İki eli toprağa yapışsın.”lafzını buyururlar idi.Bu hadiste Hz.Bilale latife buyurdular.Namazın vaktini Bilalin bildirmesinden ziyade hoşlandıklarından dolayı…
Hz.Muğire buyurdu;Halbuki benim bıyığım uzamış idi. Resul-i Ekrem Hazretleri muğireye buyurdu;Bıyığını misvak üzerine koyup,misvaktan fazlasını keseyim yahud sen bıyığını misvak üzere kırk.
Hadisin Özeti:Muğire bin Şu’be dediler ki;Bir gece Resul-i Ekrem Hazretleri ile birlikte misafirlikte bulundum.Ziyafet sahibi Resul-i Ekrem Hazretlerine biryan olmuş yan eti(bud) getirdi. Resul-i Ekrem Hazretleri büyük bıçağı alıp bana bir parça kesdi. Bilali Habeşi gelip namaz vaktinin girdiğini haber verdiğinde Resul-i Ekrem Hazretleri elinden bıçağı bırakıp latife yoluyla;Allah Taala Bilal’e hayır versin.Namaz vaktini bilip güzelce bildirir,buyurdular.Halbuki benim bıyığım uzamış idi.Bana hitaben bıyığını misvak üzere koyup,fazlasını keseyim yahud bıyığını misvak üzerinde kırk buyurdu.
Bu hadisi şeriften anlaşıldı ki;Misvak kalınlığından fazla bıyığı kırkmak lazımdır ve yine bu hadisten anlaşıldı ki;namaz vakti olduğunda her şeyi terkedip namaza başlamak lazımdır.
İmamı Nevevi buyurdu ki;Bıyık kırkmakta sünnet olan dudağın kırmızısı görülecek kadar olduğuna bu hadisi şerif delildir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Mahmud bin Ğaylandan,oda Veki’den,oda Mes’ardan,oda Ebi Sahreden,oda Cami’ bin Şedaddan,oda Muğire bin Abdullahtan,onlar Muğire bin Şu’beden rivayet buyurdu.

ONDÖRDÜNCÜ HADİS :Hz.Ebu Hureyre’den mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretlerine pişmiş et getirildi.O gelen etten kol dedikleri yerini ayırıp Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek önlerine konuldu.Kol, Resul-i Ekrem Hazretlerine merğub idi,rağbet edip,beğenir idi.Zira kol eti ziyade pişkin ve yumuşak ve kuvveti arttırmaya sebeb olur.
Resul-i Ekrem Hazretleri mübarek ön dişleriyle o koldan yediler.
Tirmizi bu hadisi şerifi zikirden muradı;eti ısıra ısıra yemek caiz olduğunu beyandır.Nitekim bıçak ile kesmek caiz olduğunu önceki hadisde beyan eyledi idi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Vasıl bin Abdul A’ladan,oda Muhammed bin Fudayldan,onlar EbiHayyan Temimiden,oda Ebi Zer’adan,oda Ebi Hüreyreden rivayet buyurdu.

ONBEŞİNCİ HADİS :İbni Mes’ud’dan mervidir,buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretleri kol etini ziyade severdi.İbni Mesud buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretlerini şehid etmek için kola (buda) zehir konuldu.İbni Mesud şöyle zan eder,düşünür ki;Kolu yahudiler zehirlediler ki Resul-i Ekrem Hazretleri yeyip şehid olsun diye.
Bu olayı muhaddisin şöyle beyan ettiler ki;Vaktaki Resul-i Ekrem Hazretleri Hayberi fetih buyurduğunda,Hayber yahudileri içinde Zeyneb bintil Haris adında bir yahudi kadını var idi.Araştırdı ki, Resul-i Ekrem Hazretleri koyunun âzalarından hangi uzvun yenilmesini sever?Haber verdiler ki;Kolunu ziyade sever idi.Şimdi o yahudi kadını sair yahudiler ile müşavereden sonra bir koyun biryan edip,saatinde helak edici bir zehir bulup o koyunun eczasına hususen omuz ve kola ziyade koyup, Resul-i Ekrem Hazretlerinin huzuruna o zehirli biryanı hediye yoluyla getirdiler.
Resul-i Ekrem Hazretleri dahi hazır olan sahabe ile o koyunun yenilmesine başladılar. Resul-i Ekrem Hazretleri koldan bir lokma alıp mübarek ağızlarına almışlar idi.Derhal ashaba buyurdular ki;Bu koyundan ellerinizi çekin.Zira şu kol,bu koyun zehirlidir,diye bize haber verdi.
Bir rivayette Hz.Cibril haber verdi.Ashabı Kiram ellerini çekip yemekten vaz geçtiler.Lakin Bişr bin Bera’ bir lokmayı yutmuş idi. Resul-i Ekrem Hazretlerina zehir tesir etmedi.Amma Bişre tesir edip vefat etti. Resul-i Ekrem Hazretleri o yahudi kadını çağırıp buyurdular ki;Ya mel’une!Sen bu koyunu zehirlemişsin.O yahudi kadını dedi ki;Benim zehir attığımı kim haber verdi? Resul-i Ekrem Hazretleri,şu kol haber verdi, buyurduğunda o yahudi kadını zehir attığını ikrar etti. Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdular ki;Niçin bu kadar kimsenin helakine çalıştın?Yahudi kadını dedi ki;Ey Muhammed,hâla sen nübüvvet dâva edersin.Eğer hak peygamber isen,sana zehirden zarar gelmez.Eğer değil isen,halkı senden kurtarayım,düşüncesiyle yaptım,dedi.
Resul-i Ekrem Hazretleri kemali hilim ve kereminden nefsi şeriflerine bir zarar olmadığı için o kadını af etmiş idi.Lakin şeriat gereği üzere Bişr bin Bera’ o zehirden şehid olduğu için,o kadını Bişrin varislerine teslim ettiler.Onlar dahi kısasen katlettiler.
“Şu vak’a-i acibedeki vech-i i’cazı gösterecek iki-üç noktayı dinle:
Birincisi: Bir rivayette var ki, o keçinin kolu haber verdiği vakit, bazı sahabeler de işittiler.
İkincisi: Hem bir rivayette vardır ki, Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm haber verdikten sonra dedi: “Bismillah deyiniz, ondan sonra yiyiniz. Zehir daha tesir etmeyecektir.” Şu rivayeti çendan İbn-i Hacer-i Askalanî kabul etmemiş, fakat başkaları kabul etmişler.
Üçüncüsü: Hem dessas Yahudiler, Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm’a ve mukarrebîn-i Sahabeye birden darbe vurmak istedikleri halde, birden gaibden haber verilmiş gibi, hâdisenin inkişafı ve desiselerinin akîm kalması ve o ihbarın ifade ettiği vakıa doğru çıkması ve hiçbir vakit sahabeleri nazarında mütehalif bir haberi görülmeyen Zât-ı Ahmediyenin “Şu keçinin kolu bana söylüyor” demesi; herkesin kulağıyla o keçiden, o sözü işitmesi kadar kanaat-ı kat’iyyeleri olmuş.”
Hadisin Senedi:Trimizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Beşşardan,oda Ebu davuddan,oda Zübeyir bin Muhammedden,oda Ebi ishakdan,oda Sa’d bin Iyazdan,onlar İbni mesuddan rivayet buyurdu.

ONALTINCI HADİS : Resul-i Ekrem Hazretlerinin kölesi olan Ebu Ubeyd Hazretlerinden mervidir;Ebu Ubeyd Resul-i Ekrem Hazretleri için bir çömlek içinde et pişirdim,buyurdu. Resul-i Ekrem Hazretleri kol etini ziyade severler idi.Ben dahi kolu sevdiklerini bildiğimden çömlekten kolun birini Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek ellerine verdim.O kolu yedikten sonra buyurdular;Bana kol ver,ya Eba Ubeyd.Ben dahi öbür kolu verdim.Verdiğim kolu dahi yedikten sonra;Bana kol ver,buyurdular.Çünkü ben iki kol verdim.Kol kalmadı idi.
Bende dedim ki;Bir koyunun kaç kolu olur?İki var idi,verdim.Başka kol yoktur ki,onu dahi vereyim.
Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdular ki;O Allaha kasem ederim ki,benim nefsim onun elinde yani kudretinde ve iradesindedir.Eğer sükut etseydin yani söylediğini söylemeyip,emrime uysaydın,ben her istedikçe kol verseydin,kadir olur, verebilirdin, buyurdu.
Biline ki, Resul-i Ekrem Hazretleri Ebu Ubeyde bir mu’cize izhar buyuracak imiş,lakin devletli Ebu Ubeyd acele buyurmuşlar.
Hadisin Özeti.Hz.Ubeyd buyurdular ki, Resul-i Ekrem Hazretleri için bir çömlek içinde pişirdim.Mu’cize sahibi Efendimizin kol tarafını sevdiğini bildiğim için,ben çömlekten birini çıkarıp Resul-i Ekrem Hazretlerine verdim.Yedikten sonra, bana bir kol ver, buyurdular.Çömlekten etin öbür kolunu dahi verdim.Onu da yiyip bana;Ya Ubeyd,bir kol ver,buyurdular.Lakin çömlekte artık kol eti kalmadığı cihetle,Ya Rasulallah,bir koyunun kaç kolu vardır?İki kolu vardı,verdim.Bir daha yoktur ki, takdim edeyim,cevabını verdiğimde,O Allah hakkı için ki;Benim nefsim onun yedi kudretindedir.Eğer sükut edip emrime imtisal etmiş olsaydın,ben her istedikçe,kol eti vermeğe kadir olurdun,buyurdular.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Beşşardan,oda Müslim bin İbrahimden, oda Ebân bin Yezidden,oda Katadeden,oda Şehr bin Hûşibden,oda Ebi Ubeydeden rivayet buyurdu.

ONYEDİNCİ HADİS:Hz.Âişe’den mervidir,buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretlerine etin içinde kol eti ziyade sevgili değil idi.Lakin Resul-i Ekrem Hazretleri eti bazı bazı bulurlar ve yerlerdi.Ve kol etin tez pişeni olduğu için Resul-i Ekrem Hazretleri yemesinden ziyade,tez bitirmek üzere kol etine acele ederdi.Bu cihetle,kol etine muhabbet eder,zannolunurdu.
Bu durumda Hz.Âişe buyururlar ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin kalbi şerifinde nefsi kala,-hâşaki- muhabbeti ola.Belki Resul-i Ekrem Hazretlerinin kalbinde mâsivaullahtan (dünyadan) bir şeye muhabbet edecek yer yoktur.Belki kola muhabbet tabiri şunun içindir ki;insan bedeninin,sahibinde hakkı vardır.O hakkı bedene vermek ile,beden yıkılmaktan salim olup ubudiyette çalışır.Bedenin tüm haklarından biri,bazı bazı et yemektir ki,et sağlığı korumaya sebebtir.Âdeti ilahiyye böyle caridir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Hasan bin Muhammed Za’feraniden,oda Yahya bin Ubadden,oda Felih bin Süleymandan,oda Beni Ubad kabilesinden Abdulvehhab bin Yahya bin Ubadden,oda Abdullah bin Zübeyirden,oda Hz.Âişeden rivayet buyurdu.

ONSEKİZİNCİ HADİS:Abdullah bin Cafer’den mervidir,buyurur; Resul-i Ekrem Hazretlerini işittim,buyururlar idi;Etin gayet latif ve lezizi sırt etidir.Malum ola ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin masivaya (Allahın dışında olan her şeye) meyletmemelerinden,bilmemek lazım gelmez.Belki her şeyi pek âla bilirler,lakin meyletmezler.Nitekim sırt etinin latif olduğunu bildikleri gibi…
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Mahmud bin Ğaylandan,oda Ebu Ahmedden,oda Mes’ardan,oda Fehm kabilesinden bir şehyden,oda abdullah bin Ca’ferden rivayet buyurdu.

ONDOKUZUNCU HADİS:Hz.Âişe’den mervidir, Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdu;”Sirke ne güzel katıktır.”yani sirke zatında yahut tekellüf ve zorluk olmadığı cihetle ne güzel katıktır.

YİRMİNCİ HADİS :Hz.Ali’nin hemşiresi olan Hz.Ümmehani buyurdu ki;Mekke-i Mükerreme fetholunduğu gün Resul-i Ekrem Hazretleri haneme teşrif buyurdular.Ve yiyecek var mıdır?diye sual buyurdular idi.Yemeye uygun kuru ekmek ile sirkeden başka bir şey yoktur,dediğinde,-Getir o kuru ekmek ile sirkeyi.Ol hane ki,onda sirke ola.Katıktan hâli olmadı,buyurdular.Yani katık cihetinden kâfi olur,sair katığa ihtiyaç olmadı,demek olur.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi ebu Küreybden,oda ebubekir bin ayaşdan,oda Sabit ebi Hamzatül Semâlîden,oda Şa’biden,oda hz.Ümmehaniden rivayet buyurdu.

YİRMİBİRİNCİ HADİS : Ebu Musel Eş’ariden mervidir,der ki; Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdu;Hatunların üzerine Hz.Âişenin üstünlüğü,sair yiyecek üzerine Teridin(seridde denir,yağla ıslanmış ekmek) üstünlüğü gibidir.
Terid;Çorba yahud süt ile karışmış ekmeğe denir.Kezalik et suyu ile karışmış ekmeğe dahi derler.Lakin et suyu ile ıslanmış olan terid,ziyade lezzetli olur ve yiyene kuvvet verir.
“Nihaye”kitabı sahibi buyurdu ki;Bu makamda teridden murad,et suyundan yapılanıdır.Zira arab yanında terid ekseri etten olur.Muhaddisini Kiram, Resul-i Ekrem Hazretleri Hz.Âişe’yi teride teşbih buyurduğunun sebebini şöyle beyan buyurdular;Et ile olan terid lezzet ve kuvveti toplayıp,yenilmesi kolay ve hazmı güzel ve vücuda faydalı olduğu gibi,Hz.Âişenin yaratılışı güzel,lisanı tatlı ve Resul-i Ekrem Hazretlerine hulus ve muhabbeti ve hüsnü muaşereti(güzel geçimliliği) ve Resul-i Ekrem Hazretlerinin kelâmı şerifini anlamaya selahiyetli ve rızayı şerifini tahsile tam çalışması vardır.Hatta Hz.Âişenin Resul-i Ekrem Hazretlerinden aldığı hakikat ve hükmü,diğer kadınlar almadılar.Belki Hz.Âişenin Resul-i Ekrem Hazretlerinden rivayet ettiği haberler gibi,erkekler bile rivayet etmedi,dediler.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Mesnadan,oda Muhammed bin Caferden,oda Şu’beden,oda Amr bin Merreden,oda Merre-i Hemedaniden,oda Ebi Musel Eş’ariden rivayet buyurdu.

YİRMİİKİNCİ HADİS : Ebu Hureyreden mervidir,Ebu Hureyre; Resul-i Ekrem Hazretlerini keşden (yağsız peynir,süt kurusu,tozu) bir parça yeyip,Mübarek elini ve ağzını yıkadığı halde gördüm.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin tabiatı şeriflerinde kemali nezafet olduğu için,keş yedikten sonra mübarek ellerini ve ağızlarını yıkadılar.
Bu hadisden anlaşıldı ki;Her yemekten sonra,elini ve ağzını yıkamak sünnettir.
Bir zamandan sonra Ebu Hureyre Resul-i Ekrem Hazretlerini gördü.Bir koyunun sırt tarafından bir miktar yediler.Yedikten sonra namaz kıldılar.Namaz için abdest almadılar.
Bu hadisten anlaşılır ki,Ateşte pişmiş yiyeceği yiyenlerin abdesti bozulmayıp fakat temizlik için elleriyle ağızlarını yıkamak lazım gelir.
Hadisin Özeti:Rivayet olundu ki;Hz.Ebu Hureyre Resul-i Ekrem Hazretlerini keş tabir olunan yiyecekten bir miktar yedikten sonra,mübarek elleriyle ağzını yıkadığını ve bir müddet sonra bir koyunun arkasından biraz yeyip,daha sonra abdest almıyarak namaz kıldığını görmüş idi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Kuteybe bin saidden,onlar Abdulaziz bin Muhammedden,onlar Süheyl bin ebi Salihden,onlar pederlerinden,oda Ebu Hureyreden rivayet buyurdu.

YİRMİÜÇÜNCÜ HADİS :Enes bin Malik’den mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri Safiyyeyi tezevvüc ettiğinde hurma ve kavrulmuş un(yani sevig,öyle bir yiyecektir ki,onu su ile karıştırıp tava içinde helva gibi pişirirler.),düğün yiyeceği için hazırladılar.Hz.Safiyye Musa Peygamberin kardeşi Harun(As)ın neslindendir.Safiyye kavminin hatunlarının ziyade güzelidir.Kenane bin Ebi Hakikin nikahı altında idi.Mezkur Kenane Hayber vak’asında h.7.senesi Muharreminde öldürüldü idi. Resul-i Ekrem Hazretleri Safiyyeyi kendisi için seçti ve nikah eyledi.Safiyye uykusunda görmüş idi ki;ay kendi hanesine indi.Hz.Safiyyenin bu rüyası, Resul-i Ekrem Hazretleri kendisini nikah eylemekle tabir olunmuştu.50 senesi ahirete irtihal buyurup,bâki mezarlığına defnolundu.
İbni Hacer buyurdu ki;Velime,düğün yemeği o yiyecektir ki;nikah akdi vaktinde hazırlarlar.Yahut nikahtan sonra yaparlar.Velime sünneti müekkededir.Efdal olan nikah akdi vaktinde yapmaktır,dediler.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi İbni Ebi Ömerden,oda Süfyan bin Uyeyneden,oda Vail bin Davuddan,oda pederi Bekir bin Vailden,oda Zühriden,oda Enes bin malikden rivayet buyurdu.

YİRMİDÖRDÜNCÜ HADİS: Resul-i Ekrem Hazretlerinin kölesi Ebu Rafi’ Hazretlerinin zevcesi Hz.Selmadan mervidir,Ebu Rafi’ Hazretlerinin ismi Eslemdir. Daha önce Hz.Abbasın kölesi idi.Hz.Abbas şerefi islâm ile müşeref olduğunda Ebu Rafi’i Resul-i Ekrem Hazretlerine hediye eyledi. Resul-i Ekrem Hazretleri dahi ziyade sevincinden Ebu Rafi’i âzad eyledi.Daha sonra Resul-i Ekrem Hazretleri oğlu İbrahim Hazretlerinin kabilesi olan Selma adındaki cariyesini Ebu Rafi’a tezvic eyledi, evlendirdi.Hz.Osman Efendimizin şehadetinden önce Ebu Rafi’ Medinede vefat etti.
Selma rivayet buyurdu ki;İmamı Hasan ve İbni Abbas ve Abdullah bin Cafer,Selmaya ziyaret amacıyla geldiler.Dediler ki;Ya Selma!Bizim için bir yiyecek hazır eyle ki, Resul-i Ekrem Hazretlerine ziyade sevimli ve seve seve yediği yiyecek olsun.Bu zatlara cevabında Selma dedi ki;Ey benim oğulcuğum! Resul-i Ekrem Hazretlerinin severek yediği,yiyeceği sen bugün onu seve seve yemezsin.
Onların her biri dedi ki;O yiyeceği bizler severek yeriz.Hemen sen Resul-i Ekrem Hazretlerinin sevdiği yiyeceği bizim için hazırla,buyurdular.
Hadisi rivayet eden ravi dedi ki;Selma hazırlamak için kalkdı.Biraz arpa alıp,değirmende çekerek un yaptı.Sonra o unu toprak tencere içine koyup pişirdi,o tencereye koyup pişirdiği hamurun üzerine bir miktar zeytin yağı koydu.Biber,Zencebil ve Kâkule(çöğen kökü) ve Darçın döküp,o yiyeceğin üzerine ekdi.Selma bu yiyeceği İmamı Hasan ve İbni Abbas ve Abdullah bin Caferin huzuru şeriflerine getirdi.Selma dedi ki;Bu yiyecek Resul-i Ekrem Hazretlerine ziyade sevimli idi.Bu yiyeceği severek yönelip yerdi.
Hadisin Özeti:Ebi Rafi’in zevcesi Selma nakleder ki;İmamı Hasan bin Ali ile Abdullah bin Abbas ve Abdullah bin Cafer Selmayı ziyarete gelip, Resul-i Ekrem Hazretlerinin ziyade seve seve yedikleri bir yiyeceğin hazırlanmasını istediler. Hz.Selma;Ey benim oğullarım,Hz.Peygamberin severek yediği yiyeceği bugün siz seve seve yemezsiniz,diye herbirine cevab verdiğinde;evet,Rasulullahın seve seve yediği yiyeceği biz severekten yeriz.Sen hemen Hz.Peygamberin ziyadece sevdiği yiyeceği bize hazırla, demiş olduklarından kalkıp,değirmende biraz arpa üğüttükten sonra bir tencere içine koyup,bir çeşit arpa unu pişirdikten sonra üzerine biraz zeytin yağıyla biber ve zencebil ve kakule ve darçın gibi baharat ekerek zikrolunan Zevatı Kiramın huzurlarına getirip, Resul-i Ekrem Hazretlerinin tam bir istekle yönelip iştiha buyurdukları yiyecek işte budur,buyurmuşlardı.
Bu hadisi şerifi beyandan murad; Resul-i Ekrem Hazretlerinin her nasıl yiyecek olur ise tahkir etmeyip,severek ve istekle yediklerini beyandır.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Hüseyin bin Muhammed Basriden ve onlar Fudayl bin Süleymandan,onlar Ubeydullah bin Ali bin ebi Rafi’in kölesi Fâidden,oda Abdulah bin Aliden,oda Selmadan rivayet buyurdu.

YİRMİBEŞİNCİ HADİS:Cabir bin Abdullah-il Ensariden mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri bizim hanemize teşrif buyurdular. Biz dahi onun için bir koyun kestik.Bizim koyun boğazladığımızı gördüğünde buyurdular ki;Bu menzilde olan cemaat,bizim eti sevdiğimizi bildiler.Biz istemeden bizim beğendiğimiz et ile ziyafet murad edip,başka yiyecek kaydında olmadılar.
Bu hadiste işaret vardır ki;Hane sahibi mümkün ise misafirin sevdiği şeyi tedarik eylesin.Misafire dahi layık olan budur ki;hane sahibine zahmet olmaz ise,sevdiği yiyeceği istesin.
Bu hadisi şerifte bir kıssa vardır;Şeyh İbni Hacer bu kıssayı Hz.Cabirden şu yönüyle rivayet etti ki;Hendek gazasında Hz.Cabir Resul-i Ekrem Hazretlerinin yemek yemediklerini hissedip evine geldi.Hanımına dedi ki;yanında yemeye uygun bir şey var mıdır?Zira Resul-i Ekrem Hazretlerinde ziyade açlık hissettim,dediğinde hanımı bir dağarcık çıkardı ki içinde bir kile(1040 dirhem) miktarı arpa var.Ve dahi bir semiz koyunumuz var,dedi.
Cabir buyurdu ki;Ben o koyunu boğazladım ve hatun arpayı değirmende çekip un etti.Ve eti çömleğe koyup ateş üzerine koyduktan sonra, ben Resul-i Ekrem Hazretlerine,ayaklarının toprağına yüz sürüp,dedim ki;Ya Rasulallah,iki-üç adama yetecek miktar yiyecek hazır ettim.Zatınız bir-iki arkadaşınızla teşrif buyurup,bu bendenizi,kulunuzu mesrur edin,diye davet ettim.
Resul-i Ekrem Hazretleri dahi Hendek gazasında hazır olanların hepsine buyurdular ki;Ey Ehli Hendek,Cabir yiyecek hazırlayıp hepinizi davet eder.Cümleniz Cabirin davetine icabet ediniz,buyurdu.
Hz.Cabir buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri Ehli Hendeğin cümlesini davet ettiği gibi,ben evde olan yiyeceğin azlığını ve Ehli Hendeğin çokluğunu düşünüp telaşa düştüm. Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdu ki;Ya Cabir,sen sür’at ile ve ehli beytine söyle ki,ben varmadıkça çömleği sehpa üzerinden indirmeyesin ve hamuru ekmek yapmayasın.Ben dahi sür’atle evime gelip, Resul-i Ekrem Hazretlerinin emrine imtisal ettik.Ve o saadetle teşrif buyurdular.Hamuru mübarek ağızlarından biraz tükrük ve çömleğe dahi biraz tükrük koyup ve her birine bereket ile dua ettiler ve buyurdular ki;hamuru ekmek yapmaya başlasınlar ve çömleği sehpadan indirmeden kevgir ile içinden etini kurtarsınlar.
Cabir dedi ki;Ehli Hendek bin adet miktarı var idi.Hepsi Turna Kuşu gibi doyup gittiler ve çömlek önceki gibi sehpa üzerinde kaynar ve bu kadar ekmek yendikten sonra hamur evvelki kadar idi.İbni Hacerin beyan ettiği kıssa budur.
“İşte şu mu’cize-i bereketi, bin zâtın huzurunda, onları ona alâkadar göstererek Hazret-i Câbir kasemle ilân ediyor. Demek şu hâdise, bin adam rivayet etmiş gibi kat’î denilebilir.”
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi Mahmud bin Ğaylandan,oda Ebu Ahmedden,onlar Süfyandan,oda Esved bin Kaysdan,oda Nebih Anziden,oda Cabirden rivayet buyurdu.

YİRMİALTINCI HADİS:Hz.Cabir’den mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri mescidi şeriften yahut beyti mübareklerinden çıktılar.Ben kendilerine yakın idim.Ensardan bir hatunun hanesine indiler.O hatun Resul-i Ekrem Hazretleri ve etbaına ziyafet için bir koyun kesdi.Pişirip yüksek huzurlarına getirdi. Resul-i Ekrem Hazretleri o koyundan hazır olan ashabıyla yediler.
O ensarlı hatun Resul-i Ekrem Hazretlerinin huzuru şeriflerine biraz taze hurma konulmuş bir sepet getirdi.O hurmadan yediler.Sonra öğlen namazı için abdest aldılar, öğle namazını kıldılar.Sonra o hatunun ziyafetinde başlangıçta kuşluk yiyeceğini yediler sonra akşam yiyeceğini ikindiden evvel yediler,demektir.
Burada birkaç meseleye işaret edilmiş olmaktadır;Bir yiyeceğin bir miktarını sabah ve diğer miktarını akşam yemek caiz oluşudur.Diğeri,yemeğin akabinde yemiş tipi şeylerin yenilmesinin caiz olduğu ve diğeri;bir abdest ile birkaç vakit namaz kılınmasının caiz olduğu,diğeri;ateşte pişen yiyeceğin yenilmesinde,abdest yenilemenin lazım olmadığı,diğeri;bir günde iki kere yemek yemek caiz olduğu,ancak sünnet olanın bir defasında gayet az yemek olduğudur.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi İbni ebi Ömerden,oda Süfyandan,oda Abdullah bin Muhammed bin Akîl ile Muhammed bin Münkedirden,bu ikisi Hz.Cabirden rivayet buyurdular.

YİRMİYEDİNCİ HADİS :Ümmi Münzir’den mervidir,mezkur Ümmi Münzirin ismi Selmâdır. Resul-i Ekrem Hazretlerinin halalarından biridir.Buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri benim haneme teşrif etti.Hz.Ali onun ile beraber ve benim hanemde asılı birkaç hurma salkımı var idi.
Ümmi Münzir buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri ayak üzerine kalkıp o asılı salkımdan hurma yenilmesine başlandı.Hz.Ali dahi Resul-i Ekrem Hazretleri ile salkımdan hurma yemeye başladı. Resul-i Ekrem Hazretleri Hz.Aliye hitab edip buyurdu ki;Ya Ali,sen hurma yemekten ferağat eyle.Zira sen hastalıktan yakında kurtulup,evvelki sağlığın mertebesine varmadın,sana zarardır.
Ümmi Münzir dedi ki;Hz.Ali, Resul-i Ekrem Hazretlerinin emri şerifine imtisalen, hurma yemeyi terkedip,oturdu.O asılı hurma salkımından yerlerdi.
Ümmi Münzir buyurdu; Ve Hz.Ali hurmadan ferağat eyledi.Hasseten Hz.Ali için ve sair hazır olanlardan istekli olanlar için kolu arpa unu ile pişirip hazırladım. Resul-i Ekrem Hazretleri o yiyeceği gördüğünde buyurdular ki;Ya Ali,şu yiyecekten ye.Bu yiyecek senin mizacına ziyade muvafıktır.
İbni Hacer buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin Hz.Aliyi hurma yemekten menettiklerinin hikmeti budur ki,mutlaka hastalıktan yeni kalkmış kimseye yemiş çeşidi şeylerin zararlı olduğunu beyandır.Zira mide yemiş tipi şeylere tez alışmaz.Tabiat zayıf olmakla o yemişin zararını def’e kâdir olamaz.Arpa suyunda gıdalanma ve yumuşatma ve tabiatı takviye etmekle,hastalıktan kalkan kimseye gayet faydalıdır.Ve bu hadisi şerifte işaret vardır ki;gerek hastaya ve gerek hastalıktan yeni kurtulan kimseye perhiz lazımdır.
İbni Mâce letaifinden bir şey rivayet eder ki;Hz.Süheyb buyururlar ki;Gözümün biri ağrırdı.Bir gün Resul-i Ekrem Hazretlerinin huzuruna çıktım.Önlerinde ekmek ile hurma var idi.Beni yemeye davet ettiler.İcabet edip yemeye başladığımda;-Gözün ağrırken niçin hurma yersin?buyurdular.Ve tarafı âcizanemden ben hurmayı ağrımayan gözüm cihetinde çiğnemekteyim,diye cevab verişime tebessüm buyurup, hurmayı yemeye müsaade buyurdular.
Hadisin Senedi:Bu hadisi şerifi Tirmizi,Abbas bin Muhammed Devrîden,oda Yunus bin Muhammedden,oda Felih bin Süleymandan,oda Osman bin Abdurrahmandan,oda Yakub bin ebi Yakubdan,oda Ümmi Münzirden rivayet buyurdu.

YİRMİSEKİZİNCİ HADİS :Hz.Âişeden mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri bazen sabahleyin benim kaldığım haneye teşrif edip buyururlardı ki;Yanında sabah yiyeceği olacak bir nesne var mıdır?Ben bazı vakit;Ya Rasulallah,yoktur,cevabı verir idim.Derlerdi ki;Ben oruca niyet ettim ve o gün oruçlu olurlardı.
Hz.Âişe buyurdular; Resul-i Ekrem Hazretleri âdetleri üzere bir gün teşrif buyurdular.Ben dedim ki;Ya Rasulallah,bize bir gün bir hediye verildi.Buyurdular ki;O hediye nedir?Ben dedim ki;Hays’dır.(Hays;hurma,yağ ve un hepsi karıştırılıp pişirmekten oluşur.Bazı kere un yerine yağsız peynir koyarlar.Lakin el ile oğup,bu üç şeyi karıştırarak yaparlar.Eside gibi tatlı ve latif bir yiyecek olur.)Buyurdular ki;Ya Âişe,bil ki ben bu gün oruçlu olmayı dilemiştim.Lakin oruca kat’i niyet etmemiş idim.Hz.Âişe buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri oruç tutmayı dileyip ve oruca kesin niyet(niyeti câzime) etmediğini beyandan sonra Haysdan yediler.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Mahmud bin Ğaylandan oda Beşir bin Seriden,oda Süfyanı Sevriden,oda Talha bin Yahyadan,oda Âişe bin Talhadan,oda Ümmül Mü’minin Hz.Âişeden buyurdu.

YİRMİDOKUZUNCU HADİS : Yusuf bin Abdullah bin Selamdan mervidir, Abdullah bin Selam ve oğlu sahabilerdir.Abdullah bin Selamın oğlu dünyaya geldiklerinde,oğlunu Resul-i Ekrem Hazretlerinin huzuru şerifine getirdi. Resul-i Ekrem Hazretleri kucağına alıp Yusuf tesmiye buyurdular.Ve müşarun ileyh Abdullah bin Selam,sahabenin büyüklerindendir.43 tarihinde Medine-i Münevverede vefat etti.
Yusuf bin Abdullah buyurdu;Ben Resul-i Ekrem Hazretlerini gördüm.Arpa ekmeğinden bir parça mübarek eline aldı.O bir parça ekmeğin üzerine bir hurma koydu ve buyurdu;Şu hurma şu arpa ekmeğinin katığıdır.Daha sonra o hurma ile ekmeği yediler.
Bu hadisi şerifte gıdayı bir yönüyle ıslah etmek uygun olduğuna işaret vardır, dediler.Zira arpanın tabiatı soğuk ve kurudur.Hurmanın tabiatı sıcak ve yaştır.Hurma ile arpa mutedil olur.Diğer yiyecekler buna kıyas olunsun.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Abdullah bin Abdurrahmandan,odaÖmer bin Hafi bin Ğıyasdan,oda Ebiden,oda Muhammed bin ebil Yahya Eslemiden,oda Yezid bin ebi Ümeyye A’verden,odaYusuf bin Abdullah bin Selamdan rivayet buyurdu.

OTUZUNCU HADİS :Enes bin Malik’den mervidir,buyurdu ki, Resul-i Ekrem Hazretleri Sefl’e ziyade rağbet ederlerdi.Tirmizinin şeyhi olan Abdullah buyurdu ki; Yani Enes Hazretleri Sefl lafzıyla tencerenin yahud içinde yemek yenilen kabın dibinde kalan yiyeceği murad eder.Bu hadisi şerifte Resul-i Ekrem Hazretlerinin tevazuuna delalet vardır.
Hadisin Özeti: Hz.Enes buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri tencerenin dibinde kalan yiyeceği severlerdi.Bu hadisi şeriften istifade edildiğine göre Resul-i Ekrem Hazretlerinin âdeti şerifleri ehil ve iyal ve misafir ve muhtaçları kendilerinden önce tutarlar idi.Ve tencerenin üstünde olanı zikredilenlere verip,kendileri tencerenin dibinde kalan yiyeceği yerler idi.Tencerenin dibinde kalan yiyeceği sevmeleri,diğerlerini nefsi şerifleri üzerine yemek yedirmede tercih buyurdukları içindir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Abdullah bin Abdurrahmandan,oda Said bin Süleymandan,oda Abbad bin Avâmdan,oda Hamidden,oda Hz.Enesden rivayet buyurdu.

ONDOKUZUNCU BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin yemekten evvel ve sonra mübarek ELLERİNİ YIKAMALARI sıfatı hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanındadır.

BİRİNCİ HADİS :İbni Abbas rivayet buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri kazayı hacet edecek yerden çıktılar.Ve huzurlarına yiyecek getirdiler.Yüksek huzurlarında olan bazı sahabe dedi ki;Ya Rasulallah,yüksek zatlarınıza abdest suyu getirelim mi?
Buyurdular ki; Namaz kılmak murad ettiğim vakitte ,Ben ancak abdest ile emrolundum.
Muhaddisin dediler ki; Resul-i Ekrem Hazretlerine abdest suyu getireyim mi,diyen sahabi,yemekten önce abdest almak farz zannedermiş.Bundan dolayı Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdular ki;Abdest namaz için farzdır.Yoksa yemek yemek için farz değildir.
Malum ola ki;Abdest birkaç yerde lazımdır;Namaz ve tilavet secdesi,Kur’an-ı ele alma ve Kâbeyi tavaf..
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerfi İbni meni’den,oda İsmail bin İbrahimden,oda Eyyubdan,oda İbni Melikeden,onlar İbni Abbasdan rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS :İbni Abbas buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretleri Heladan çıktılar.Huzurlarına yiyecek hazırlandı.Bazı sahabe dediler ki;Ya Rasulallah,abdest almaz mısınız?Buyurdu ki;Namazımı kılacağım zaman abdest alacağım.Halbuki bu vakitte yiyecek yiyeceğim,namaz kılacak değilim.Abdesti almayı gerektirecek bir durum yoktur,buyurdular.
Bu iki hadisde yiyecekten evvel abdest almanın vücubunu nefyeden,yiyecekten evvel ellerini yıkamanın müstehab olmasını nefiy lazım gelmez.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Said bin Abdurrahman Mahzumiden,oda Süfyan bin uteybeden,oda Amr bin Dinardan,oda Said bin Huveyrisden,oda İbni Abbasdan rivayet buyurdu.

ÜÇÜNCÜ HADİS :Selman-ı Farisi’den rivayet olunur,buyurdular ki;Ben Tevratta okudum,yiyeceğin bereketinin sebebi,yemek yedikten sonra ellerini yıkamaktır. Yemekten sonra el yıkamak berekete sebeb olduğunu Tevratta okumuş olduğumu Resul-i Ekrem Hazretlerine haber verdim.
Resul-i Ekrem Hazretleri benim sözümü dinleyip yiyeceğin bereketine sebeb, yemek yemeden evvel ellerini yıkayıp,yemek yedikten sonra ellerini yıkamaktır, buyurdu.
Resul-i Ekrem Hazretleri işaret buyurdular ki;Şeriatı Muhammediye Tevratın üzerine ziyadedir.Zira Tevratta yemekten sonra elini yıkamak idi.Amma Şeriatı Muhammediyede hem yemekten önce,hem yemekten sonra elini yıkamaktır.
Malum ola ki;Yemekten evvel ellerini yıkamak,nimeti temiz bir şekilde karşılamaktır.Allahın ihsanı olan yiyeceğe tazim ve ikramdır.Yemekten sonra ellerini yıkamak,yemeği yeme vaktinde hasıl olan şeyden ellerini temizlemek içindir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Yahya bin Musadan,oda Abdullah bin Numeyrden,oda Kays bin Rebi’den,onlar Ebi haşimden,oda Zâzândan,oda Selmani Farisiden nakil ve rivayet buyurdu.

YİRMİNCİ BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin yemekten evvel ve sonra;BİSMİLLAH VE ELHAMDULİLLAH gibi söylediği kelam hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır.

BİRİNCİ HADİS :Hz.Ebu Eyyubel Ensari’den mervidir;Müşarun ileyh sahabenin büyüklerindendir.İsmi Halid bin Zeyddir.Ensardan Hazreç kabilesindendir. Hz.Ali ile çok harblerde bulundu.Kostantiniyyeye (İstanbula) Allah yolunda mücahid olarak teşrif edip,dâr-ı bekâya göç etmiştir.Hâla İstanbul Eyüb semtinde kabri şerifi ile teberrük olunur.Ahval ve menakibi kitablarda yazılmış olmakla,burada tafsile gerek olmamıştır.
Hz.Halid buyurdu;Bir gün Resul-i Ekrem Hazretlerinin huzuru şerifinde idik. Resul-i Ekrem Hazretleri için yiyecek hazırlandı.Biz dahi beraber yemeye başladık.
Hz.Halid dedi ki;Ben müddeti ömrümde,yememizin başlangıcında bu yiyecekten bereketli yiyecek görmedim.Yine bu yiyeceğin sonunda,bu yiyecekten bereketsiz yiyecek görmedim.
Hasılı kelâm;Hz.Halid demek ister ki;o yiyecek ki,Huzuru Rasulullaha geldi.Biz ondan yemeye başladık.Yiyecekte ziyade bereket var idi.Birden o yiyecekten bereket zail oldu.Ben dahi taaccüb edip Resul-i Ekrem Hazretlerinden sormam lazım geldi.Ben,ya Rasulallah,bu ne keyfiyettir ki,bu yiyecekten bereket birden zail oldu,dedim.
Resul-i Ekrem Hazretleri bana cevaben buyurdu ki;Ya Halid,biz yemeye başladığımızda –Bismillah-deyip başladık.Allah Taala yiyeceğe bereket ihsan eyledi.Biz yiyeceğe başladıktan sonra,bir kimse yiyeceğe oturdu,o kimse Bismillah demedi.Şeytan o kimse ile yeyip,yemekten bereket zail oldu,diye Hz.Halid’e cevab buyurdular.
Cumhuru ulema;Şeytan yer ve içer,dediler.Ve yine buyurdular ki;Bir cemaat yemeğe beraber başlasa,içlerinde biri Bismillah dese,sairlerine de kifayet eder.Amma sonradan bir kimse o cemaatın içine gelip yemeğe otursa,Bismillah demese,o kimseye önceki Besmele kifayet etmez.Besmelesiz yiyen kimse ile şeytan beraber yer.
Nitekim hadisten anlaşıldı ki;Eğer denilse, Resul-i Ekrem Hazretleri ile o sonradan gelen adam sebebiyle yiyecekte şeytan nasıl bulunur ki, Resul-i Ekrem Hazretlerinin sâye-i devletinde Hz.Ömerin geçtiği yoldan şeytan bile geçmez idi.
Cevaben; Resul-i Ekrem Hazretleri sahabeye besmelesiz yemek yiyen ile beraber şeytanın yemesini bilfiil göstermek murad buyurdular.Ve-hâşa sümme hâşa ki- Resul-i Ekrem Hazretlerinin huzuruna şeytanın gelmesi düşünülemez.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Kuteybe bin Saidden,oda İbni Lühey’adan,oda Yezid bin ebi Habibden,oda Raşid bin Cündül Yafi’îden,onlar Habib ibni Evsden,oda Ebu Eyyubel Ensariden aldı ve rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS :Hz.Âişeden mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdular ki;Ümmet ve ashabım,sizden biriniz yemek yemeye başlayıp Bismillah demeyi unutsa,o kimse:”Bismillah evvelehu ve âhirehu “desin.Yani yemeğin tüm eczasında Allah Taalanın ismi ile yerim,demektir.
Bu hadisi rivayet eden Tirmizinin bunu zikirden muradı;Yiyen kimse besmeleyi unutsa,o kimseye besmele demek ne yolla olacağını beyandır.
Malum ola ki;Emir vücub için ve mendubiyet ve mübah için olur.Bu makamda Resul-i Ekrem Hazretlerinin;Bismillah evvelehu ve âhirehu-desin emri,mendubiyet içindir.Yani gerek yiyeceğin evvelinde Bismillah demek,gerek unutup yeme esnasında Bismillah evvelehu ve ahirehu demek,mendub ve müstehabdır,dediler.
Tenbih:Bismillah evvelehu sözünde lâmın fethiyle ve ahirehu sözünde râ-nın fethiyle okunacaktır.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Yahya bin Musadan,oda Ebu Davuddan,onlar Hişam Destevâîden,onlar Bedil Ukayliden,oda Abdullah bin Ubeyd bin Umeyrden,oda Ümmü Gülsümden,oda Hz.Âişeden rivayet buyurdu.

ÜÇÜNCÜ HADİS :Ömer bin Ebi Seleme’den rivayet olundu ki;Ömer bin Ebi Seleme ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin yüksek huzurlarına girdi.Halbuki Resul-i Ekrem Hazretlerinin yanında yiyecek var idi.Ömere şefkat edip buyurdu ki;Ey benim oğulcuğum,yemeğe yakın ol,dahi Bismillah de ve sağ elinle yemeği ye ve kendi tarafından ye ve başkasının önünden lokma alma.
Ömer bin Ebi Seleme Resul-i Ekrem Hazretlerinin üvey oğludur.Validesi Ümmü Seleme Resul-i Ekrem Hazretlerinin ezcavı mutahharatındandır. Resul-i Ekrem Hazretleri dâr-ı bekâya teşrif ettiğinde,Ömer dokuz yaşına ulaşmış idi.Seksen tarihinde vefat etti.
Hülasa-i Kelâm; Resul-i Ekrem Hazretlerinin üvey oğlu olan Ömer bin Ebi Seleme’ye yemeğin âdabını talim buyurdular.
Tenbih:Cumhuru ulema dedi ki;Bu hadisi şerifte üç emir vardır;Biri Bismillah ve biri;sağ el ile yemek ve biri;Önünden yemek.Her biri mendubiyet içindir.Bazı ulema sağ ile yemek işi vücub için olduğu düşüncesine vardılar.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Abdullah bin Sabah Haşimi Basriden,oda Abdul A’ladan,onşar Ma’merden,oda Hişam bin Urveden,oda pederinden,onlar Ömer bin ebi Selemeden rivayet buyurdu.

DÖRDÜNCÜ HADİS : Ebu Said-el Hudri’den mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri yeme işlemi bittikten sonra:”Elhamdulillahil-lezi et’amena ve sakânâ ve ceâlena müslimin.”buyururlar idi.Yani:”Bizi yedirip içiren ve müslümanlardan kılan Allaha hamdolsun.”
Bu hadisi şeriften anlaşılır ki;Yemekten sonra Allaha hamdetmek sünnettir. Denildi ki,yemekten sonra Allaha hamd irad etmenin faydası,nimeti verene şükrü edâdır.Şükrün Allahu Taaladan ziyade olmasını talebdir.Zira Allah buyurdu:”Eğer şükrederseniz,elbette bende size nimeti ziyade ederim.”
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Mahmud bin Ğaylandan,oda Ebu Ahmed Zübeyriden,onlar Süfyan Sevriden,oda Ebi Haşimden,oda İsmail bin Riyahdan,onlar Riyah bin Ubeydeden,oda Ebi Saidil Hudriden rivayet buyurdu.

BEŞİNCİ HADİS :Rivayet olundu ki,Ebu Ümame buyurdular; Resul-i Ekrem Hazretlerinin huzurundan yemek sofrası kaldırıldığı vakit:”Ben Allaha hamdederim, öyle bir hamd ile ki;Nihayeti yok ve riya ve gösterişten uzak ve daim ve kesik değil ve öyle bir hamd ile ki;terkedilmiş olmayıp,ondanda yüz çevrilmeyip,müstağni kalınmadığı halde ey Rabbimiz.”diye hamdederlerdi.
Bu hadisi şeriften anlaşılır ki;Yemek işlemi bittiği vakit,Cenâb-ı Hakka mutlaka hamdeylemek sünneti şeriftir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Beşşardan,oda Yahya bin Saidden,oda Sevr bin Yezidden,oda Halid bin Mi’dandan,oda Ebi Ümameden rivayet buyurdu.
Beyhaki buyurdu ki;Haberde varid olmuştur ki,Bir cemaat bir sofrada yemek yerken,içlerinden bir kimse eğer doymuş olursa dahi sofradan kalkmasın.Zira oturan kimseler utanmış olur.
Özetle;Sofraya beraber oturup,beraber kalkmak gerektir.Müslimde rivayet olundu ki; Resul-i Ekrem Hazretleri, bir kavmin yanında yiyecek yeseler,o kavme dua etmeden gitmezlerdi.

ALTINCI HADİS:Hz.Âişe’den rivayet olundu ki; Resul-i Ekrem Hazretleri ashabdan altı kimse ile yemek yerlerdi.Şimdi bir arabi geldi,Bismillah demeyip,o yiyeceği iki lokma eyledi.Hülasa arabi iki lokma alınca yemek tükendi. Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdular ki;Eğer arabi Bismillah demiş olsaydı,Bismillah demenin bereketi sebebiyle yiyecek size yeterdi. Resul-i Ekrem Hazretleri beyan buyurdular ki;o arabinin Besmeleyi terki sebebiyle yemekten bereket gidip,yiyecek tükendi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ebubekir bin Ebandan,oda Veki’den,oda Hişam Destevaiden,oda Bedil bin Mesiretül Ukeyliden,onlar Abdullah bin Ubeyd bin Umeyrden,oda Ümmü Gülsümden,onlar Hz.Âişeden rivayet buyurdu.

YEDİNCİ HADİS :Hz.Enes’den menkuldür,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdular ki;Allah Taala o kuldan razı olur ki;bir kere yemek yemekle yer.(Bir kerede yer)Ve bir kere su içmekle içer.(Bir kerede içer)O yemek karşılığında ve o içmek mukabilinde Hz.Allaha hamd eder.Yani kişi yiyip yahut içip Allaha hamd etmesi sebebiyle,Hak Taala o kulundan razı olur.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Henad ile Mahmud bin ğaylandan,bu ikisi Ebu Üsameden,oda Zekeriya bin ebi Zaideden,oda Said bin ebi Bürdeden,onlar Enes bin Malikden rivayet buyurdu.

YİRMİBİRİNCİ BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin SU İÇTİKLERİ KÂSELERİ hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanındadır.

BİRİNCİ HADİS:Hz.Sabit’ten menkuldür ki,buyurdu;Enes bize ağaçtan yapılmış kuvvetli ve kenarı demirden çenberlenmiş bir kadeh çıkardı.
Enes dedi ki,Ya Sabit,işte bu gördüğün kâse Resul-i Ekrem Hazretlerinin su içtikleri kâsedir.
Mîrik Şah dedi ki;Hz.Enesin çıkardığı kâse halis ağaçtan yapılmış gayet güzel,eni uzunluğundan fazla idi.Güya fukarayı Nakşibendiyenin Keşkûl-ü (Keşkûl;Yüzünden bir kapak açılarak içi alınan büyük Hindistan cevizidir ki,fakirler içine ekmek ve yemek koyarlar.) gibi,o kâsenin kenarı kıymetli demirden çenberli idi.
Rivayet olundu ki;Hz.Enes Resul-i Ekrem Hazretlerinin kadehinin halkasına, münasib olduğu mahalline gümüşten yahut altından bir halka takmayı dilemiş idi.Onu Enesin annesi Ümmü Selemenin zevci Ebu Talha men etti ve buyurdu ki;Ya Enes, Resul-i Ekrem Hazretlerinin yaptığı şeyi değiştirme.
İmamı Hacer rivayet etti ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin kadehi şerifi Nadr bin Enes’in terekesinden sekizyüz bin dirheme satıldı.
İmamı Buhari,o kadehi ben Basrada gördüm,içinden su içtim,dedi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Hüseyin bin el-Esvedül Bağdadiden,onlar Ömer bin Muhammedden,oda İsa bin Tahmandan,onlar Hz.Sabitten rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS :Hz.Enes buyurdu; Ben Resul-i Ekrem Hazretlerine içilecek şeylerin hepsini,şu kadeh ile içirdim.
Yani ondan bedel;suyu,nebizi,bal şerbetini,südü içirdim.Yani zikredilenleri Resul-i Ekrem Hazretleri o kadehten içerlerdi.Kadehin tafsili geçen hadisde geçmiştir.
Hz.Enes,içecek şeylerden su ile başladı.Zira su içilen şeylerin en önemlisidir.Zira Hak Taala:”Her canlı şeyi sudan yarattığımızı görüp düşünmediler mi?” buyurdu.
İçilen şeylerin biri de nebizdir.Nebiz;hurma içeceği,o suya hurma veya başka tatlılardan koyarak yapılır,üzüm ,bal,buğday,arpa gibi.
Nihaye’de beyan olunduğu gibi, Resul-i Ekrem Hazretleri için gecenin evvelinde nebiz yapılır idi.O gecenin gününün sabah vaktinde içerler idi.Ve gelen gecede içerler idi ve ertesi gün ikindiye kadar içerler idi.Eğer o nebizden bir şey bâki kalır ise hizmetçiler içerler idi.Yahut Resul-i Ekrem Hazretleri hizmetçiye emir buyururlar o nebizi dökerler idi.
Müslim rivayet etti ki,bu nebiz kuvveti ziyade etmede büyük menfaatı vardır.O nebizi üç günden sonra içmezler idi.Sarhoşluk veren şeye dönmesi korkusundan dolayı böyle yapılırdı.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Abdullah bin Abdurrahmandan,oda Amr bin Âsımdan,oda Hammad bin Selemeden,onlar Hamid ile Sabitten,bu ikisi Hz.Enesden rivayet buyurdu.

YİRMİ İKİNCİ BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin MEYVESİNİN SIFATI hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır.
Rağıb dedi ki;Tüm meyveye Fakihe denir.Bazılar nar ile hurmanın ğayrı, dediler.Kur’an-da.”İkisinde de her türlü meyvalar,hurma ve nar var.” kavli şerifinde Ve Nahl ve Rummanın fâkiheye atfı ile bu ikisi arasında aykırılık iktiza eder.Hurma ile nar meyveden sayılmış olmadığı İmamı Âzamın görüşüdür.Zira İmamı Âzama göre fakihe odur ki;onunla nimetlenip gıdalanma ve tedavi olunmaya.Halbuki hurma ile gıdalanma ve nar ile tedavi olur.

BİRİNCİ HADİS:Abdullah bin Cafer’den menkuldür ki,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri hıyar ile taze hurmayı beraber yerler idi.
İmamı Kurtubi dedi ki;Bu hadisten anlaşılır ki,yiyeceklerin tabiatına riayet olunmalı.Zira yaşlıkta hararet ve hıyarda soğukluk olmakla,ikisi beraber yenildiğinde mutedil olurlar.Mutedil olan şey yenildiğinde mizacını tadil eder ve sıhhati korur.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi İsmail bin Musa Fezariden,oda İbrahim bin Sa’dden,onlar pederinden,oda Abdullah bin Caferden rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS :Hz.Âişe’den mervidir ki; Resul-i Ekrem Hazretleri karpuz ile taze ve olgun hurmayı beraber yerlerdi.Zira karpuz soğuk ve hurma sıcak olmakla hurmada olan sıcaklığı karpuzun soğukluğunu kırıp mizacı mutedil kılar.
Muhaddisinden Ebu Davud ve Tirmizi rivayet ettiler ki; Resul-i Ekrem Hazretleri karpuz ile hurmayı yeyip buyururlardı ki;hurmanın sıcaklığı,karpuzun soğukluğunu ve karpuzun soğukluğu hurmanın sıcaklığını defeder.
Tenbih:Türk lugatında Bostan tabiri kavun ile karpuza şümulü olduğu gibi, Batıh-ın dahi arab lugatında kavun ile karpuza şümulü olması sebebiyle,bazılar bu hadisi şerifte Batıh-la murad,kavundur,dediler ve bazılar dahi karpuzdur,dediler.Zahir ve doğru olan karpuz olmasıdır.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ubeyd bin Huza-i Basriden,oda Muaviye bin hişamdan,oda Süfyandan,onlar Hişam bin Urveden,oda pederinden,onlar Hz.Âişeden rivayet buyurdu.

ÜÇÜNCÜ HADİS :Ebu Hureyre’den menkuldür ki,buyurdu;İnsanların âdetleri,gerek sahabi olsun,gerek sahabinin ğayrı olsun bu idi ki;Her meyvenin turfandasını gördükte,o turfandayı teberrüken Resul-i Ekrem Hazretlerinin yüksek huzurlarına getirirlerdi.Ve dahi Resul-i Ekrem Hazretlerini kendi nefislerine takdim için yaparlardı.Tâ ki Resul-i Ekrem Hazretleri hürmetine Allahu azimuşşan meyvelere bereket ihsan etsin diye.
Şimdi Resul-i Ekrem Hazretlerinin huzuru şeriflerine gelen turfanda meyveyi mübarek ellerine aldıklarında saadetle buyururlardı;Ya Allah,bizim meyvelerimize bereket ihsan eyle.Ya Allah,bizim şehirlerimize bereket ihsan eyle.Ya Allah,bizim sa’ tabir olunan (1040 gr) kilelerimize ve med (18 litrelik ölçek)tabir olunan ölçeklerimize bereket ihsan eyle.
(Sa’ ve Müd ile murad;bu ikisi ile ölçülen şeydir.)
Ya Allah,İbrahim Peygamber senin kulun ve dostun ve peygamberindir.Ben dahi senin kulun ve peygamberinim.İbrahim sana Mekke için dua etti,ben dahi sana Medine için dua ederim,İbrahim Peygamberin Mekke için sana ettiği dua misullu…O İbrahim Peygamberin Mekke için ettiği duanın dahi bir misli ile…
Ebu Hureyre buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri turfanda meyveyi mübarek eline alıp,zikrolunan duaları bitirdikten sonra gördüğü çocukların en küçüğünü çağırıp,o turfanda meyveyi ona verirdi.
Malum ola ki bu hadisi şerifte birkaç mesele vardır:
1.Mesele: Resul-i Ekrem Hazretleri zâd ve zahirelerin bereketi için dua buyurdular.Zira zahire;geçim işinin en büyük temeli olmakla beraber,ahiret işlerine dahi ziyade yardımı vardır.
2.Mesele:Sa’ bir ölçektir ki;ona dört müd miktarı şey sığar.Ulemanın ittifakıyla; amma müddün miktarında ulema ihtilaf ettiler.İmamı Şafii ve fukahayı Hicaz dediler ki;Müd o ölçektir ki;bir rıtl ve bir sülüsü (üçte biri) rıtli Irakî miktarı şeyi alır.Amma İmamı Âzam ve fukahayı Irak buyurdular ki;Müd,iki rıtli Irakîdir.Bir rıtl 130 miktar şeyi alır.
Rıtl;12 ukiyye değerinde ağırlık.Her ukiyye 40 dirhemdir.Bu ölçü Bağdata,Şama vs-ye göre değişiyor.Şam-da 480 dirhemdir.
3.Mesele:İbrahim (AS)ın Mekke hakkında olan duası,Hak Taala Hazretlerinin Kur’an-ı Aziminde:”Ey Rabbimiz!Ey sahibimiz!Namazı dosdoğru kılmaları için ben;çocuklarımdan bir kısmını senin Beyti Hareminin (Kabenin) yanında,ekinsiz bir vadiye yerleştirdim.Artık sen de insanlardan bir kısmının gönüllerini onlara meyledici kıl ve meyvelerden bunlara rızık ver.Umulur ki,bu nimetlere şükrederler.” âyeti kerimesinde beyan buyurduğudur.
4.Mesele: Resul-i Ekrem Hazretlerinin Medine-i Münevvere hakkında buyurduğu duanın semeresinin zuhuru,kendi zamanı saadetlerinde Hulefa-i Raşidinin günlerinde Medine-i Münevvere gayet be gayet muazzam ve mamur ve müşerref olduğu ve hamden lillah bu günümüze kadar Medine-i Münevvere mamur ve muazzam ve cümle mü’minin ve mü’minatın kalbleri o mukaddes yere müştak olması ve Resul-i Ekrem Hazretlerinin buyurduğu dua-i şerifin semeresindendir.Allaha dileyene kadar Medine-i Münevverede o duanın semeresi görünmektedir.
Medine hakkında Resul-i Ekrem Hazretlerinin buyurduğu duanın semeresi bu vecihle zahir olduğu onun bir mu’cizesidir.
5.Mesele: Resul-i Ekrem Hazretlerine turfanda hediye geldiğinde huzuru devletlerinde Ehli Beytten ve gayrıdan çocuk bulunur ise,yaratılışlarının büyüklüğünün gereği bu idi ki;başkasının çocuğunu Ehli Beyt üzerine tercih edip,o turfandayı başkasının çocuğuna verirlerdi.
6.Mesele: Resul-i Ekrem Hazretleri kendisine hediye olan turfandayı kendileri yemediklerinin hikmeti budur ki;herkesin elde etmesi ve yemesine güç yetirecek mertebe çoğalmayıpta,sairleri yemesinden mahrum bulundukça kendileri o meyvenin yenilmesini mürüvvetlerinden hariç görürlerdi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi İshak bin Musadan,oda Maînden,oda Malikden,onlar Sehil bin ebi Salihden,oda pederinden,onlar Ebu Hureyreden rivayet buyurdu.

DÖRDÜNCÜ HADİS :Rübeyya’a binti Muavvizden mervidir ki, buyurdu; Amcam Muaz beni Resul-i Ekrem Hazretlerine gönderdi.Bir tabak ile o tabakta biraz taze hurma ve birkaç üstü tüylüce ufak hıyar konulduğu halde…
Resul-i Ekrem Hazretleri hıyarı severlerdi.Rübeyye’a binti Muavviz dedi ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin huzuru şeriflerine amcam Muazın benim ile gönderdiği, içinde hurma ve ufacık tüylü hıyar olan tabağı getirdim.Halbuki yanlarında takı var idi.O takılar Resul-i Ekrem Hazretlerine Bahreyn ismiyle meşhur olan beldeden gelmiş idi.Ve mübarek elini o tatlıdan doldurup bana verdi.
Huliyye;takı,kadınların gümüşten ve altından ve cevahirden zinet için takındıkları şeydir.
Resul-i Ekrem Hazretleri cûd-u kereminden bir tabak taze hurma ve birkaç ufacık hıyar mukabilinde altun ve gümüşten bir avuç verdiler.Kemali sehalarına ve tam bir münasebete riayetlerine delalet eder.Zira kadına zinet verici şeye ziyade layık olduğundan, Resul-i Ekrem Hazretleri Rübeyye’a takıyı ihsan buyurması cihetiyle, münasebete riayet etmiş olur.Rübeyye’a-nın bu hadisi şeriften muradı; Resul-i Ekrem Hazretlerinin kemali sehalarını ve münasebete riayetlerini beyandır.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin hamid Râzîden,oda İbrahim bin Muhtardan,onlar Muhammed bin ishaktan,oda Ebi Ubeyde bin Muhammed bin Ammar bin Yasirden,onlar Rübeyye’a binti Muavviz bin Afrâdan rivayet buyurdu.

YİRMİ ÜÇÜNCÜ BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin İÇTİKLERİ ŞEYLERİN SIFATI hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır.

BİRİNCİ HADİS :Hz.Âişe’den menkuldür ki,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretlerine ziyade içeceklerin sevimlisi;soğuk tatlı su idi.
Muhaddisler buyurdular ki;tatlı su istemek zühde mani değildir.Hatta Resul-i Ekrem Hazretleri için tatlı su istenir idi.Soğuk su ile bal şerbeti edip içerlerdi.
Bazı muhaddisler buyurdular ki;Hz.Âişenin bu hadisi şerifte Resul-i Ekrem Hazretlerinin soğuk tatlı suyu severdi,sözünden muradı;bal şerbeti ve üzüm hoşafıdır,dediler.
Ve İbni Kayyım buyurdu ki;Bal yemek ve aç karnına bal şerbeti içmek bedenin sıhhatini korumada benzersizdir ve balgamı izale eder ve midede olan fazla şeyleri giderir.Soğuk su yaş olmakla harareti kesip,bedeni korur,lakin terli ve hamamdan çıkmış ve vakitsiz değil ise.Allahu A’lem
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi İbni ebi Ömerden,oda Süfyandan,onlar Ma’merden,oda Zühriden,oda Urve bin Zübeyrden,oda Hz.Âişeden rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS :İbni Abbas’dan mervidir ki,buyurdu;Ben ve Halid Resul-i Ekrem Hazretleri ile beraber Hz.Meymûnenin hanesine vardık.Meymune bize bir kab süt getirdi. Resul-i Ekrem Hazretleri, ben sağ tarafında ve Halid sol tarafında olduğumuz halde,o sütün birazını içti.Ve bana buyurdu ki;Sütün geri kalanı senin içindir ki,sen sağ tarafında bulundun.Eğer hüsnü rızan ile ister isen bu südü Halide verirsin.
Malum ola ki;Bir kimse su,süt,şerbet ve herneise içse,o kimsenin sağında ve solunda kimseler bulunsa,o içtiği şeyin geri kalanını sağ tarafında olan kimseye vermek sünnettir.Zira Resul-i Ekrem Hazretlerinin âdeti şerfi bu idi.Amma sağ tarafında bulunan küçük,sol tarafında büyük olur ise;o bakiyeyi sağ tarafında olan küçüğe teklif edip,eğer o küçük razı olur ise sol tarafında olan büyüğe vermek caiz olur.
Ben,Ya Rasulallah,bana layık değildir.Senin içtiğin sütün mübarek bakiyesini içmeye başka bir ferdi,ben kendi üzerime takdim edeyim,dedim.
Bu sözden sonra Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdu ki;Hz.Allah bir kimseye bir yiyeceği yemek müyesser eylese,o yiyeceğin şükranesi için yemekten sonra o kimse bu duayı okusun:”Allahümme bârik lenâ fîhi ve et’ımnâ hayran minhu.”,”Ya Rabbi,sen bu yiyecekte bizim için bereket ihsan eyle ve bu yediğimiz yiyecekten hayırlı yiyecek ihsan eyle.”
Ve Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdular ki;Hz.Allah bir kimseye süt içmek nasib eylese,o kimse süt içtikten sonra bu duayı okusun:” Allahümme bârik lenâ fîhi ve zidna minhu.”yani:”Ya Rabbi,sen bu süte bizim için bereket ihsan eyleVe bize bu içtiğimiz süt nevinden ziyade eyle.”
İbni Abbas buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdular ki;yiyecek ve içeceğin makamına sütten başka bir şey kâim olmadığını,süt kişiyi hem tok tutar,hem harareti keser,demektir.
Hz.Cabir buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretleri ensardan bir kimsenin hanesine teşrif buyurdular ki,o hanenin havalisinde su akar idi. Resul-i Ekrem Hazretleri o Ensara selam verdikten sonra buyurdu ki;eğer kırbada gecelemiş (geceden kalma) suyun var ise,getir içelim.Yok ise şu akan sudan içeriz.
O Ensar dedi ki;gecelemiş suyum vardır.Çardağına gitti,bir kâseye su koyup ve hanesinde olan koyundan o soğuk suya biraz süt sağıp geldi.Ve Resul-i Ekrem Hazretleri saadetle içtiler.
Kastalani buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretleri sütü bazen saf,halis (katışıksız) , bazen soğuk su ile karıştırıp içerlerdi.Zira süt taze sağıldıkta sıcak olur.Arabistanın sıcaklığı çok olmakla,sütün hararetini soğuk su ile defederlerdi.
Bu 2.hadisde zikrolunan Meymune ki;İbni Abbas ve Halid bin Velid Resul-i Ekrem Hazretleri ile beraber hanesine teşrif etmişlerdi.O Meymune Resul-i Ekrem Hazretlerinin ezvacı mutahharatındandır.Ve Halid bin Velidin ve İbni Abbasın ve Yezid bin Esemmin Meymune halalarıdır.Meymune hanesine Resul-i Ekrem Hazretleri ile bu ikisinin girmeleri,mahrem oldukları içindir.H.7.senesi Resul-i Ekrem Hazretleri Sırf nam mevkide Meymuneyi tezevvüc ettiler.H.61.tarihinde Hz.Meymune Baîne nam mevzide vefat edip,namazını İbni Abbas edâ edip o yerde defin ve mescid bina olundu.Hâla ziyaret ve teberrük olunur.Ve Meymune Resul-i Ekrem Hazretlerinin zevcelerinin sonuncusudur.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ahmed bin Meni’den,oda İsmail bin İbrahimden,oda Ali bin Zeydden,oda Ömer bin ebi Harmeleden,onlar İbni Abbasdan rivayet buyurdu.

YİRMİ DÖRDÜNCÜ BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin İÇMESİ hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır.
Hadislerin Özeti: Resul-i Ekrem Hazretlerinin her fiilinde özel âdabları olduğu gibi,su ve meşrubatı ve saire için dahi mazbut âdetleri olduğundan,meşrubatın zikredilen âdablara uygun surette içilmesi sünneti seniyyedendir.Suyun ayakta içilmesine cevaz var isede,zemzemden başka herhangi meşrubat içecek olur ise olsun,otururken içilmesi evlâ ve efdaldir. Resul-i Ekrem Hazretleri zemzemi ayakta ve diğer içecekleri oturarak içerlerdi.Ayakta su içilmesi caiz olduğunu (yani haram olmadığını) bildirmek için nâdiren ayakta içtikleri mervidir.Her ne vakit su vesair bir içecek içseler,içme esnasında üç defa nefes alırlar.Ve her nefesde Besmele ile başlayıp bitirdikten sonra Elhamdulillah buyururlardı.
Vakı-a şu ki;Su içerken iki veya üç kere nefes alınmakta bir çok faydalar vardır.İnsanın susuzluğunu keser ve hazma yardım eder.Mideye yavaş yavaş ulaşan soğuk suyun zarar vermesinden korkulmaz isede,bir defadakinde inen soğuk suyun vücudun normal hararetini söndürüp,sahibini telef etmesinden yahutvücudun normal hararetini zayıf düşürmesinden korkulur.Böyle olmasa dahi mide ve ciğeri ifsad ile nice nice kötü hastalıkların zuhurunu netice verir.Özellikle sıcak beldelerde yaz mevsiminin hararetinin şiddeti zamanında birden soğuk içmekten sakınmalıdır.Eğer soğuk su Peygamberimizin tarifi üzere,nefes alarak,teenni ile içilir ise;soğuk su,harareti ziyade olan mideye teenni ile varacağından,ilk defada giderilemiyen harareti ikinci defada, yahut üçüncü defada defeder ve keser.
Soğuk suyun bir anda içilmesinde zuhuru tarif olunan fenalıklardan başka;su içilirken nefes alacak yer kapanıp,boğazda kalıp,boğulmak dahi hatıra gelen korkulu durumlardandır.Eğer nefes alarak içilir ise,bu tehlikelerden dahi korkulmaz.Onun için Hz.Peygamber su içerken sıra sıra ve dura dura içilmesini ve su kabının içine nefes verilmemesini ve zarar verici eziyetlerden korunmak için,içilecek suyun içinin görünmesini emir ve tavsiye ederlerdi.Şerbet yahut hoşaf gibi içecekler içilirken dahi birkaç kere nefes almak iktiza eder.

BİRİNCİ HADİS :İbni Abbas buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretleri zemzemden ayakta oldukları halde içtiler.Zemzem Mekke’de bilinen bir kuyudur.Çok olmakla zemzem tesmiye olundu.Yeryüzünde bundan efdal su yoktur.
Malum ola ki;Ayakta su içmekten Resul-i Ekrem Hazretleri nehiy buyurdular. Zira insan vücuduna zararlıdır.Amma zemzemi şerif hakkında caiz ve evladır,dediler.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ahmed bin Meni’den,oda Haşimden,oda Âsım el-Ahvel ile Muğireden,bu ikisi Şa’biden,onlar İbni Abbasdan rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS :Abdullah bin Amr buyurdu;Ben Resul-i Ekrem Hazretlerini ayak üzerinde olduğu halde ve oturduğu halde,su içerken gördüm.
Muhaddisler beyan buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri ayakta su içmek caiz olduğunu beyan için,nâdiren ayakta su içerler.Ekmel ve efdal olduğunu beyan için ekseri oturduğu halde içerlerdi ve ayakta su içmekten nehiy buyurduğu,tıbben zararlı olduğu içindir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Kuteybe bin Saidden,oda Muhammed bin Caferden,onlar Hüseyin Ma’lemden,oda Amr bin Şuaybdan,oda Abdullah bin amr bin Âsımdan rivayet buyurdu.

ÜÇÜNCÜ HADİS :Hz.İbni Abbasdan mervidir ki,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretlerine ayakta oldukları halde zemzemden su verdim,vermemin akabinde içtiler.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ali bin hacerden,onlar İbnul Mübarekten,oda Âsım el-Ahvelden,oda Şuaybdan,onlar İbni Abbasdan rivayet buyurdu.

DÖRDÜNCÜ HADİS :Nezzal bin Sebreden mervidir,buyurdu;Hz.Aliye su getirdiler.Halbuki Hz.Ali Kûfe mescidinin ortasında,kendileri için özel olan parmalıklarla çevrili yüksek yerde insanlara va’zederdi.
Hz.Ali o sudan bir avuç aldı,ellerini yıkadı,ağzına su verdi ve burnuna su verdi ve mübarek yüzüne yaş elini sürerek mesheyledi.Sonra o bardakta kalan suyu,Hz.Ali ayakta olduğu halde içti idi.Sonra buyurdular;Şu benim tafsil üzerine işlediğim işi,abdesti bozulmayan kimsenin abdestidir yani mücerred nezafet ve serinlemek için demektir.
Ben Resul-i Ekrem Hazretlerini gördüm,benim işlediğim gibi işledi.Yani abdesti var iken,bir gün bir bardak su getirdiler.Bir avuç su aldı,mübarek ellerini yıkadı, mazmaza etti ve istinşak etti ve mübarek yüzüne ve kollarına ve mübarek başlarına mesh buyurdu ve kalan abdest suyunu ayakta içti.
Tirmizi Hazretlerinin bu hadisi şerifi zikir ve beyandan muradı; Resul-i Ekrem Hazretleri ayakta olduğu halde içtiklerini ifade içindir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ebu Küreyb Muhammed bin Âlâ-i ile Muhammed bin Tarif Kufiden,bu ikisi İbni Fadıldan,oda A’meşden,onlar Abdulmelik bin Meysereden,oda Nezzal bin Sebreden rivayet buyurdu.

BEŞİNCİ HADİS :Hz.Enes buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretleri su içtikleri vakit kâseyi mübarek eline alıp,bir iki yudum içip,kâseyi ağzından ayırıp nefes aldıktan sonra,yine kâseyi ağzına alıp bir miktar dahi içip nefes aldıktan sonra,yine kâseyi ağzına alıp bir iki yudum dahi içerler idi.Yani üç kere bu şekilde içerler idi demektir.
Ve Resul-i Ekrem Hazretleri buyururlar idi ki;Suyu bu vecih üzere içmek,ziyade hazma yardım eder ve susuzluğu fazlasıyla keser.
İmamı Taberani Ebu Hureyreden rivayet eder ki; Resul-i Ekrem Hazretleri üç defa su içerken,herbir defada kâseyi ağzına yakınlaştırdığında Bismillah ve ağzından ayırdıkta Elhamdulillah buyururlardı.
Beyhaki rivayet eder ki, Resul-i Ekrem Hazretleri buyururlar;Sizin biriniz su içtiği vakit yavaş yavaş,sıra sıra içsin,birdenbire içmesin,zira ciğer hastalığı oluşur
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Kuteybe bin Said ile Yusuf bin Hammaddan,bu ikisi Abdul Varis bin Saidden,oda Ebi Âsamdan,onlar Enes bin malikden rivayet buyurdu.

ALTINCI HADİS: İbni Abbas’dan mervidir ki; Resul-i Ekrem Hazretleri içme esnasında iki kere nefes alırlar idi.Yani Resul-i Ekrem Hazretleri eğer iki kere nefes almakla suya kanar ise,iktifa eder,yetinirler idi.Ve eğer teneffüs ile kanmaz ise üç kerre nefes alırlar idi.Su içerken teneffüsün mutlaka üç defa olmasının gerekmediğine bu hadisde delalet vardır.Tabiatın iştihasına göre bazen iki teneffüs,bazen üç nefes almak caizdir.Teneffüsün suret ve kolaylığı önceki hadisde tafsil olundu.Lakin içme esnasında teneffüs suya mahsus değildir.Hoşaf,süd,şerbet hepside böyledir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ali bin Haşremden,oda İsa bin Yunusdan,oda Rüşd bin Küreybden,oda pederinden,onlar İbni Abasdan rivayet buyurdu.

YEDİNCİ HADİS :Kebşe’den mervidir ki,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri benim haneme teşrif buyurdu;Asılı kırbanın ağzından ayakta oldukları halde içtiler.Kebeşe buyurdu ki,kırbanın ağzını teberrük için kesdim.Ve Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek ağzı dokunduğu yere herkesin dokunmaması için…
Malum ola ki;Hz.Peygamberin ayakta içmeleri kırba asılı olup,oturarak içmek mümkün olmadığı içindir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi İbni Ebi Ömerden,oda Süfyandan,oda Yezid bin Yezid bin Cabirden,onlar Abdurrahman bin ebi Ömerden,oda Ceddesi Kebeşeden rivayet buyurdu.

SEKİZİNCİ HADİS:Sümame’den menkuldür ki,buyurdu;Hz.Enes bin Malik suyu üç defada içerlerdi.Herbir defada teneffüs eder idi.Ve Enes bin Malik buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri içtiğinde üç kere nefes alırlar idi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Beşşardan,oda Abdurrahman bin Mehdiden,oda İzzet bin Sâbin Ensariden,oda Sümame bin Abdullahdan rivayet buyurdu.

DOKUZUNCU HADİS:Hz.Enes’den mervidir ki,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri bizim hanemize teşrif etti.Bir asılı kırba var idi. Resul-i Ekrem Hazretleri ayakta oldukları halde içtiler.Enes buyurdu ki;Validem Ümmü Süleym ayak üzerine kalkıp tâ kırbanın yanına vardı ve buldu.Kırbanın ağzını kesdi,teberrüken sakladı.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Abdullah bin Abdurrahmandan,oda Ebu Âsımdan,oda Cüreycden,oda Abdulkerimden,onlar Enes bin Malikin kızının oğlu Berâdan,oda Enes bin Malikden rivayet buyurdu.

ONUNCU HADİS :Aşere-i Mübeşşreden Sa’d bin Vakkas’dan mervidir, buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretleri ayakta olduğu halde bazen suyu yahud abdestten baki kalan suyu yahud zemzem suyunu içerler idi.
Muhaddislerin bu hadisi şeriften muradı; Resul-i Ekrem Hazretlerinin bazen ayakta oldukları halde su içtiklerini beyandır.

YİRMİ BEŞİNCİ BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin GÜZEL KOKULU NESNE SÜRÜNMESİ sürünmesi hakkında varid olan hadisi şerfilerin beyanı hakkındadır.
Kastalani buyurur ki;Koku kullanılmaksızın,güzel koku Resul-i Ekrem Hazretlerinin peygamberliğinin özelliğinden idi.Hatta Hz.Enesin; Resul-i Ekrem Hazretlerinin kokusundan daha güzel misk ve anberden bir şey koklamadım, buyurduğunu İmamı Ahmed bin Hanbel rivayet etti.Beyhaki ve Darimi ve Ebu Naim,Cabir bin Abdullahtan rivayet ettiler ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin vücudu saadetlerinde bir derece güzel koku var idi ki;herhangi bir yoldan geçseler,o yolu gayet güzel bir koku kapladığından,yüksek zatlarını o civarda görmemiş olanlar bile güzel koku delaletiyle,Hz.Peygamberin o yoldan teşrif buyurduğuna hükmederlerdi.
Taberani rivayet etti ki;Ukbe bin Firkat hazretlerinin zevcesi Ümmü Âsım buyurdu ki;Biz Ukbenin nikahı altında dört hatun idik.Herbirimiz kokulu şey kullanımında birbirimizle yarışırcasına mübalağa eylerdik.Ve biri birimizden daha güzel ve kokulu olmayı ister idik.Amma zevcemiz olan Ukbe,hiçbir çeşit koku kullanmadığı halde,güzel kokusu,hepimizin kokusundan fazla güzel idi.Ve hatta halk güzel kokularda Ukbenin kokusu gibi güzel koku görmedik,derlerdi.Ben bir gün, bizler güzel koku kullanımında herne kadar güç sarfediyorsakta,yine sende olan tabii koku,bizim ârizi kokumuza takaddüm ve galebe ediyor,sebebi nedir?diye zevcimden sorduğumda buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin zamanı saadetlerinde bir hastalığa mübtela oldum,idi. Resul-i Ekrem Hazretleri mübarek ellerine tükürüp çıplak olduğum halde,benim sırtımı ve karnımı sığadılar.O hastalık benden gidip,o vakitten beri bedenimde bu güzel koku zuhur etti.
Taberani rivayet eder ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin huzuru şeriflerine sahabiden biri gelip kızının cihazı hususunda yardım istedi. Resul-i Ekrem Hazretleri dahi mübarek terlerinden bir şişeye iki damla koyarak,bu şişeyi kızına götür ve söyle ki;İçindeki şey ile kokulansın,buyurduğundan bu zatın kızı her ne vakit zikredilen terden kokulandıysa,bütün Medine ahalisi koklarlar idi.Hatta onun evine;”Beytül Mutayyibin-Güzel koku sürünenlerin evi) diye isimlendirdiler.
Müslim Hz.Enesden rivayet buyurdu ki;Birgün Enes bin Malikin hane-i saadetine teşrif vaki olmuş ve atı nebevileri rahat bir uykuya varıp vücudu şerifleri terlemeye başlamış idi.Hz.Enesin validesi Ümmü Süleym bir şişe tedarikiyle Hz.Peygamberin vücudu saadetlerinde zahir olan terden alıp mezkur şişeye koyarken, Resul-i Ekrem Hazretleri uykudan uyanıp,Ümmü Süleymin harekatını gördüler.Ya Süleym,ne işlersin?diye sorduğunda,kokumuza koymak için,mübarek terinizi alıyorum, cevabını almasıyla,evet ondan a’la güzel koku olmaz,buyurdular.

BİRİNCİ HADİS :Enes bin Malik’den menkuldür ki, Resul-i Ekrem Hazretlerinin misk ve râmın dedikleri şeyden yapılan kokusu var idi.Ondan kokulanır,sürünürler idi.
Muhaddisler beyan buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin kullandıkları kokular;rengi açık olmayanlar idi.Misk ve anber ve ud(hoş kokulu buhur) gibi. Resul-i Ekrem Hazretleri bazı kerre buhurdanlığa ud ağacı koyub buhurlanırlardı.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Râfi’den,oda Ebu Ahmed Zübeyriden,oda Şeybandan,onlar Abdullah bin Muhtardan,oda Musa bin Enes bin Malikden,oda pederi Enes bin Malikden rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS :Sümame bin Abdulah’tan mervidir,buyurdu ki;Hz.Enes kokuyu reddetmeyip az-çok kabul ederler idi.Hz.Enes buyurdu ki, Resul-i Ekrem Hazretleri kokuyu reddetmezler idi.Yani Resul-i Ekrem Hazretlerine bir kimse kokulu yağ verse,kabul buyururlar idi.
Ebu Davud ve Nesa-i ve Ebu Avane Ebu Hureyreden rivayet ederler ki; Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdular;Bir kimseye koku sunulsa reddetmesin,belki kabul etsin.Zira koku ağır yük değildir.Ve kokusu güzeldir,buyurdular.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Beşşardan,oda Abdurrahman bin Mehdiden,oda İzzet bin Sâbitten,onlar Sümame bin Abdullahtan rivayet buyurdu.

ÜÇÜNCÜ HADİS :İmamı Ömer’den menkuldür ki,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdular ki;Üç türlü hediye vardır,reddolunmaz.Yastık,koku,süt.Yani Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdular ki;Bir kimseye bir adam dayanmak için yahud uyku vaktinde başı altına koymak için bir yastık verse,bunları kabul etmelidir.Bir kimse bu üç hediyeyi kabul etmese Resul-i Ekrem Hazretlerinin emri şerifinin aksini yapmış olur.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Kuteybe bin Saidden,oda İbni Ebi Fudeykden,oda Abdullah bin Meslemden,oda Meslem bin Cündübden,onlar İmamı Ömerden rivayet buyurdu.

DÖRDÜNCÜ HADİS: Resul-i Ekrem Hazretleri saadetle buyurdular ki; Erkeklerin sürüneceği koku o kokudur ki,rayihası açık olup,rengi kapalı ola.Mesela gül suyu ve misk ve anber ve ud gibi.Ve kadının sürüneceği koku o kokudurki,rengi zahir olup,kokusu gizli ola.Za’feran ve kına gibi.
Muhaddisler buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin,kadının kokusu zahir olan kokuyu sürünmesinler,diye nehiyden muradları,evlerinden dışarı çıktıkları vakitte demektir.Amma kocaları yanında iken her çeşit koku ile kokulansalr caizdir,dediler.
Eimme-i kiramın haber verdiğine göre,erkekler için koku sürünmenin vakti; Cuma,bayram,ihram vakti,toplantıya gidildiğinde,Kur’an okurken,ilim vaktindedir.Ve kadın için vakti;kocasıyla buluşma vaktidir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Mahmud bin Ğaylandan,oda Ebu Davud Hufriden,oda Süfyandan,oda Cerirden,onlar Ebu Nadreden,onlar Tefaviden,oda Ebu Hureyreden rivayet buyurdu.

BEŞİNCİ HADİS:Ebu Osman Mehdi’den mervidir ki;buyurdu, Resul-i Ekrem Hazretleri sizden birinize reyhan yani kokusu güzel bir ot verilse,o reyhanı reddetmeyip,kabul eylesin.Zira reyhan cennetten çıktı,buyurdular.Bazılar dediler ki; cennetten çıkan reyhanın aynı değildir,belki reyhan denilen şeyin tohumu cennetten çıkmıştır.Zira reyhan cennetin kokusu beşyüz senelik yoldan duyulur.
Bazı hadisi şerifte varid olduğu gibi,Hak Taala Hazretleri dünyada kokulu şeyleri yarattı ki;kullar güzel kokulu dünya ile,ahiretin güzel kokulu şeylerini hatırlayıp,salih amellerini ziyade ederek a’mali saliha sebebiyle cennete ulaşmaları içindir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin halife ile Amr bin Aliden,bu ikisi Yezid bin Zeri’den,oda Haccac Sevafdan,oda Hannandan,onlar Ebu Osman Nehdiden rivayet buyurdu.

ALTINCI HADİS:Cerir bin Abdullah’tan rivaye olundu,bu zat H.51.senesi Kûfede Karfas denilen yerde vefat etti.Saadet asrında bir gün Resul-i Ekrem Hazretlerinin huzuru âlilerine gelip, at üzerinde oturamadığından şikayet eyledi. Resul-i Ekrem Hazretleri dahi mübarek elleriyle sinesine vurup dua eyledi.Duasının tesiriyle ata binmek hususunda arab atlarının ziyade şecaatlısı oldu.
Cerir bin Abdullah buyurdu ki;Ben Hz.Ömerin huzuru şeriflerine çıktım.Yani Cerir demek ister ki;Hz.Ömer gerçi benim at üzerinde olan bahadırlığımı bilirler ise de,piyadelikte olan şecaata muttali olmamakla piyadeliğimde olan celadetime ve çabuk olduğuma vakıf olmak için beni halifenin huzuruna arzettiler. Cerir dahi Hz.Ömere celadetini göstermek için hırkasını bıraktı.
Hz.Ömerin huzurunda Cerir orta kuşak olduğu halde,merdane yürüdü.Hz.Ömer Ceririn piyadelik halinde olan celadetini tavır ve yürüyüşünden anlayıp;Ey Cerir,ridanı arkana alıp yürümeden vaz geç,celadetin zahir oldu,buyurdu.Çünki o vakitte hükümdar olan zata ekseriya asker sunarlar idiki,askerinin şecaatlı ve şecaatsız ve celadet sahibi olmayanlarına haberdar olmakla beğendiğini kabul ve beğenmediğini reddeyleye yani harb esnasında herbirini muktedir olacağı makamda istihdam etmek için…
Şimdi Hz.Ömer hazır olan kavme hitab edip buyurdu ki;Ben Ceririn suretinden güzel bir kimse görmedim.Lakin işittik ki,Hz.Yusufun cemali sureti Cerirden daha güzeldir,buyurdular.Hz.Ömerin hüsün ve cemali Cerirden güzel cemal görmedim, buyurması,ümmetin herbirine nazaran güzel olduğunu ve Ceririn hakkında;Yusufun cariyesi-kölesi sözü layık olduğunu bildirmek için olup,yoksa peygamberlerin en güzeli olan Peygamberimizin hüsün ve cemali hiçbir kimseye kıyas kabul etmediği,herkesce bilinmek hasebiyle,Hz.Ömer Ceririn güzelliğini beyanda,yüksek hüsün ve cemallerinden bahsetmek gerekmez.
Onun hüsün ve cemali o derece kemalde idi ki;onu hakkıyla idrak edip anlamak mümkün değildir.Habibi kibriyada olan hüsün ve cemali ancak o hüsnü veren halıkı kâinat bilir.Hüsün ve cemal sahibi olan kimseler ekseriya güzel ve kokulu şey kullandıkları cihet ve münasebetle bu hadisi şerif bu makamda zikrolundu.
Hadisin Senedi:Tirmizi Bu hadisi şerifi Ömer bin İsmail bin Mecaliden,oda babasından,onlar Beyandan,oda Kays bin ebi Hazimden,oda Cerir bin Abdullahtan rivayet buyurdu.

YİRMİ ALTINCI BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin KELÂMI ŞERİFLERİNİN KEYFİYETİ hakkında olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır.
Malum ola ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin fesahat ve belağatını tarif ve ifadeden tüm füseha,güzel söz söyleyenler acizlerdir.Hatta beni Nehd Resul-i Ekrem Hazretlerinin huzuru şeriflerine gelip,güzel kelimelerini dinlediğinde taaccüb ederek,Ya Rasulallah,biz hepimiz bir beldede büyüdük.Yüksek zatınız,bazı araba,bazı lugat ile konuşursunuz ki,biz onu anlıyamayız,hikmeti nedir?dedi. Resul-i Ekrem Hazretleri cevab buyurdu ki;Hak taala beni gayet güzel edeb ile tedib buyurdu ve tüm arab lugatına vâkıf kıldı.

BİRİNCİ HADİS :Hz.Âişe’den mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretlerinin kelâmı,sizin şu söylediğiniz gibi söylemez idi ki,hatta her dinleyen kimse layıkıyla anlayamaz idi.Belki Resul-i Ekrem Hazretleri konuşur iken ağır ve her kelamın arasını fasıl ve tefrik edip ayırarak konuşurlardı.Hatta Resul-i Ekrem Hazretlerinin yüksek huzurlarında oturup,kelamı şerifini dinleyen zatlar,o inci gibi olan kelam,gayet hüsnü eda ile söylendiğinden dolayı hıfz ve ezber ederler idi.
Mervidir ki;Bir kimse Resul-i Ekrem Hazretlerinin yüksek kelamlarını harf be harf saymak istese,saymaya kadir olur idi.Lakin zannolunmaya ki,bizler dahi öyle ağır ağır söylemeye kadiriz.Bizim ağır ağır sözümüzden dinleyene ağırlık gelir.Çünki Nebilerin en fasihi,açık ve net konuşanı olan Resul-i Ekrem Hazretlerinin ağır ağır konuştukları halde,konuşma esnasında geçen vakit ve zaman,bizim fevkalade çabuk çabuk söylediğimiz kelimelerin geçiş müddeti kadar idi.Bu mutlaka mu’cize-i nebeviyedir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Hamid bin Mes’adetül Basriden,oda Hamid bin Esvedden,onlar Üsame bin Zeydden,oda Züheyr tabiiden,onlar Urve bin Zübeyirden,oda Hz.Âişeden rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS:Enes bin Malik’den mervidir ki,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri anlaşılması gerekli olan kelimeyi,kendilerinden layıkı vechiyle alınıp düşünülmesi için üç kere konuşmak âdeti kerimelerinden idi.
Tenbih: Resul-i Ekrem Hazretlerinin anlaşılan makamda üç kere kelimeyi konuşmasında,halk üzerine kemal derecesinde güzel bir ahlak ve şefkat ve merhametlerine delalet vardır.Ve üç kere konuşmalarında şunu bildirmektedir ki;Aklın yüksek ve orta ve aşağı üç mertebesi olup,aklı ilk mertebede olan ilk kere konuşmada anlar ve aklı ikinci mertebede olan kimse ikinci kere konuşmada anlar,aklı üçüncü mertebede olan kimse üçüncü kere konuşmada anlar.Üç kere konuşmada anlamayan, asla anlamaz velevki bir çok kerre ile olsun…
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Yahyadan,oda Ebu kuteybe Selm bin Kuteybeden,oda Abdullah bin Mesnadan,onlar Sümameden,oda Enes bin Malikden rivayet buyurdu.

ÜÇÜNCÜ HADİS :İmamı Hasan’dan mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretlerinin hakkıyla vasfına ârif olan dayım Hind bin Ebi Haleden sordum,bu halin tafsili kitabın evelinde beyan olundu.
Ben dedim ki;Ey dayım, Resul-i Ekrem Hazretleri konuştuklarında ne keyfi yette konuştuklarını bana vasfeyle.
Hind buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretleri daima Allah Taalayı düşünür ve Allahı taalanın huzuru deryasında dalmış idi.Yani ekseri Resul-i Ekrem Hazretleri sükut üzere olurlardı.
Haberde gelmiş ki;Allah Taala hüzünlü kalblere muhabbet eder.”ve:”Allah Taalayı bir saat (bir ân) tefekkür ve düşünmek,bir sene (nafile) ibadetten hayırlıdır.”
Resul-i Ekrem Hazretlerinin ehli dünya gibi dünya ile istirahatları olmaz idi.Ve susma zamanı,konuşma zamanından daha uzun idi.Ve gerekmedikçe konuşmazlardı.Ve konuşmanın başında ve sonunda Allahın ismini zikrederdi.Kelamı hak ve sevab,doğru olup,çok mânaları,az lafızlar ile söyler ve ifade ederlerdi.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin yüksek kelamlarında meramını yerine getirmekten fazla yahut noksan bir lafız yoktur.Ve huyu hoş ve güzel haslet olmakla hiçbir ferde cefa etmezler ve bir vakit hiçbir ferdi tahkir etmezlerdi.
Resul-i Ekrem Hazretleri her ne kadar az olur ise de,mutlaka nimete tazim ederler ve asla bir nimeti zemmetmezlerdi.Belki her nimete hamd ve şükür ile mukabele ederler.Ve yiyecek ve içeceği lezzetsizliği için zem ve güzelliği için methetmezlerdi.Yani her ne kadar lezzetsiz olur isede,o nimeti veren Allah Taalaya tazim için,o nimete tazim ederler idi.Zemmetmedikleri nimet olduğundan dolayı idi ve methetmedikleri hırsı olmadığı içindir.
Resul-i Ekrem Hazretlerini dünyanın makamı ve malı,kızmaya götüremez idi.Ve dünyaya aid olan işler onu daraltmaz ve sıkmazdı.
Şimdi hakdan tecavüz olunsa ve bir kimse hakdan yüz çevirse ve batılı icra etse; Resul-i Ekrem Hazretleri bir derece kızarlar idi ki,hiçbir şey asla kızmalarına mukavemet ve hışımlarına engel olamazdı.Hatta tecavüz olunan hak için yardım olunup ve o hak yerini bulmadıkça…
Resul-i Ekrem Hazretleri kendi nefsi şerifleri hususunda bir kimseye kızmayıp,o kimseye intikam sadedinde olmazlardı.Belki hilim ve kerem ile mukabele ve kötülük edene iyilik ederlerdi.Ve bir şeye işaret murad ettikleri vakit,mübarek elleriyle işaret buyurup,parmak ile işaret buyurmazlardı.Zira parmağıyla işaret etmek kibirlilerin halidir.
Resul-i Ekrem Hazretleri bir şeye taaccüb ettikleri vakit,mübarek elini bulunduğu heyetten çevirirdi.Yani taaccüb vaktinde mübarek avucu içi gök tarafına açık bulunsa,yer tarafını çevirirler ve mübarek ellerinin içi yer tarafına ise,gök tarafına çevirirlerdi.Alemin halleri ve acaiblikleri değişeceğine işaret için idi.
Resul-i Ekrem Hazretleri konuştukları vakit,konuşmaları eliyle beraber idi.Konuşmasının eliyle beraber olmasının keyfiyetini beyan içindir.
İbni Ebi Hale buyurur ki; Resul-i Ekrem Hazretleri konuşma ânında sağ eliyle sol elinin baş parmağının iç tarafına vurmak,âdeti kerimeleri idi.Hikmeti ne olduğunu Allah ve Rasulü daha iyi bilir.
Resul-i Ekrem Hazretleri bir keimseye kızdıkları vakit kırılır,intikam etmeyip kemali hilim ve kerem ile mukabele belki yüz çevirip ve afda mübalağa ederlerdi.
Resul-i Ekrem Hazretleri şâd oldukları vakit,tevazu edip gülerlilik göstermemek için, mübarek gözlerini kaparlar idi.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin büyük gülmeleri tebessüm olup,tebessümleri vaktinde safi ve berrak,inci taneleri gibi üst dişleri görünür idi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Süfyan bin Veki’den Cemi’ bin Ömer bin Abdurrahman Acliden,oda Haticetül Kübranın eski kocası Ebu Hâlenin oğlundan Beni Temimden Ebu Abdurrahman adındaki kişiden,oda İbni ebi haleden,oda Hasan bin aliden rivayet buyurdu.

YİRMİ YEDİNCİ BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin GÜLMELERİNİN KEYFİYETİ hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır.

BİRİNCİ HADİS:Cabir bin Semure’den mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek baldırları kalın değildi.Zira Resul-i Ekrem Hazretlerinin tüm âzalarında hüsün ve tenasüb vardır.Kalın baldır,güzel değildir.
Resul-i Ekrem Hazretleri herhangi bir şekilde gülmez idi,ancak tebessüm ederlerdi.
Muhaddisler buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin gülmeleri ahiret işi için olup,dünya işleri için ses etmeyerek,güleç yüzlülükten fazla etmezlerdi.
Hz.Cabir buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek yüzlerine baktığım vakitte ve ilk bakışta mübarek gözlerine sürme çekmiş,der idim.Halbuki mübarek nurlu gözleri,kudretten sürmeli olup,gözlerinin siyahlığı sürmeden değildi.
Hz.Cabir Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek gözleri kudretten sürmeli olduğunu beyan etti.Yoksa sürme çekmezdi demek değildir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ahmed bin Meni’den,oda Ubad bin Avâmdan,onlar Haccac binErtaddan,oda Simak bin Harbden,onlar Cabir bin Semureden rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS :Abdullah bin Haris’den mervidir ki,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretlerinden tebessümü çok bir kimse görmedim.
Tebessüm;ses etmeyerek gülümsemektir.Yani Abdullah bin Haris demek ister ki; Resul-i Ekrem Hazretleri güleç yüzlü idi.Bazılar buyurdu ki;Abdullah bin Harisin muradı; Resul-i Ekrem Hazretlerinin tebessümleri,gülme yoluyla olan gülmelerinden çoktur.Diğer insanların gülmeleri tebessümlerinden fazladır,demektir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Kuteybe bin Saidden,oda İbni Lühey’adan,oda Abdullah bin Muğireden,onlar Abdullah bin Harisden rivayet buyurdu.

ÜÇÜNCÜ HADİS :Abdullah bin Haris’den mervidir ki,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretlerinin ekser vakitlerde gülmesi değil idi,geçmiş tebessümde beyan olunduğu gibi,sessiz gülümsemektir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ahmed bin Halid Halâldan,oda Yahya bin İshak Seylehaniden,onlar Leys bin Saidden,onlar Yezid bin ebi Habibden,oda Abdullah bin Harisden rivayet buyurdu.

DÖRDÜNCÜ HADİS:Ebi Zer’den mervidir ki,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdular ki;Ben cehennemden kurtulanlardan cennete ilk giren kişiyi ve cehennemden en sonra çıkacak kişiyi bilirim.Kıyamet gününde bir kimse hesab yerine getirilir ve melaikeye emrolunur ki;şu kimsenin küçük olan günahlarını,büyük olan günahları o kimseden gizli olduğu halde, kendisine birer birer arzedin.
Şimdi büyük günahları gizlenip,küçük günahları arz olunan kişiye melaike;Ey kimse,sen falan senenin falan gününde falan saatinde şöyle bir günah işledin,derler.Bu şahsın dahi hatırına gelip,tasdik ederek,inkâr etmez.Halbuki o kişi küçük günahdan sual olunduğunda,büyükten sual olunacağında şüphe kalmadı,diye büyük günahlarından korkarak ızdıraba düşer.
Bu kişi,büyük günahlardan sual olunur isem,halim ne olur,diyerek düşünce ve korkuda iken;Günahları bağışlayan Allah,Şu kulumun her işlediği seyyienin karşılığında hasene verin,diye melaikeye hitab eder.
Bu bîçare günahkâr,ummadığı bir şekilde lutuf ve inayete ulaştığını görünce,hırs ve tamaa düşüp benim daha büyük günahlarım vardır.Amel defterinde onların kaydını göremiyorum,keşki onlar dahi meydana çıkıpta,karşılığında büyükçe iyilikler ihsan buyurulsa idi,diye endişe eder.
Ebu Zer buyurdu ki;bu kişinin haseneye(iyiliğe) hırsı ile söylediği sözü nakli esnasında, Resul-i Ekrem Hazretlerini gördüm.Bir derecede güldülerki,hatta azı dişlerinin arkasındaki altlı üstlü bulunan Nevaciz dişleri göründü.Nevaciz,âdet olarak gülme vaktinde görünen dişlerdir.
Tirmizi bu hadisi şerifi zikirden muradı;ahiret işleri için Resul-i Ekrem Hazretlerinden birkaç defa gülme vaki olduğunu beyan içindir ki;bu hadisi şerifte Allah Taalanın kullarına olan lutuf ve ihsanını bildirme vardır.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin kıyamet hallerine,ehli cennet,cehennem ve ehli hesabın hallerine tam haberdar olduğu bu hadisi şerif ile sabittir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ebu Ammardan,oda Veki’den,oda A’meşden,onlara Ma’rur bin Süveydden,onlar Ebi Zerden rivayet buyurdu.

BEŞİNCİ HADİS:Cerir bin Abdullah’tan mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri İslâmı kabul ettiğim gündenberi,beni sadetle istediğim şeyden menetmeyip istediklerimi verdi.Ve o zamandan beri beni gördükçe gülerler idi.Bu hadisi şerifte işaret vardırki;Bir kimse sevdiği bir adamı görse,tebessüm eylemek iktiza eder.
Umulurki; Resul-i Ekrem Hazretleri Ceriri her gördüğünde güldüklerinin bir ciheti;Cerir hüsün ve cemale mazhar olduğu içindir.Hatta zikri geçtiği üzere Hz.Ömer Cerire,-Yusuful Emet-buyurmuşlardır.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ahmed bin meni’den,oda Muaviye bin Amrdan,oda Zaideden,oda Beyandan,oda Kays bin ebi Hâzimden,oda Cerir bin Abdullahtan rivayet buyurdu.

ALTINCI HADİS :Abdullah bin Mesud’dan mervidir,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdular ki;Ben mü’minlerin günahkarlarından,cehennemden en sonra çıkan kimseyi bilirim.Cehennemden en sonra çıkan kişi, kıçı üzerine sürünerek cehennemden çıkar ve adama derler ki,yürü cennete gir.
Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdular ki;O kişi meleklerden bu sözü dinledikten sonra,cennete girmek için,cennet tarafına yönelir.Şimdi o kişi cenneti a’la kapısından girip,ehli cenneti görür ki,herkes birer yüksek yer sahibi olarak otururlar.Kendisine oturacak yer kalmamıştır zannıyla dönerek;Ya Rabbi,cennete girişimi ferman buyurdun.Ben dahi girdim,lakin herkes cennette yerlerini almasıyla bana yer kalmamış,ben dahi döndüm,der.
Şimdi o kişiye derler ki;Sen dünyada olan zamanımı hatırına getirdin.Yani bu dünya zamanına mı kıyas eylemek ve bu dünya vaktinde herkes yerinde oturup, başkasına oturacak yer kalmadığı vakit gibi mi zannetmektesin? O kişi dahi;evet,dünya zamanı hatırıma gelip,cenneti dünyaya kıyas eyleyerek,bana yer kalmadı zannıyla döndüm,diye cevab vermesi üzerine,o adama derlerki;cenneti dünyanın hal ve zamanlarına kıyas etmiyerek,hatırına gelen şeyleri yani herne kadar geniş menziller ve kasır ve bağ ve bostanlar,nehirler,ağaçlar,hizmetkârlar ve diğer isteklere dair her neki ister isen iste,zihninde büyültüp çoğalttığın şeyler kendince herne kadar büyük ve çok isede,bugün esirgenmeyip,hepsi verilecektir.
Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdular ki;O kişi herneki muradı var ise hepsini ister.Evet,o adama derler ki,istediğin şeyler senin içindir.Ve isteklerinden fazla olarak bildiğin dünyanın on misli kadarı ihsan buyurulmuştur.
Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdular ki;O kişi kendi hakkında zuhur eden keremi ilahiyeyi düşünüp gayet sevincinden der ki,Ya Rabbi,benimle alay mı edersin?Halbuki sen padişahı azimuşşansın.
İbni Mesud buyurdu ki;Adamın bu sözünü beyan esnasında Resul-i Ekrem Hazretlerini gördüm.Bir derecede güldülerki hatta nevacizleri göründü.
Bu hadisi şerif ile murad; Resul-i Ekrem Hazretlerinin ahiret işleri için tebessümün dışında gülmüş olduklarını beyandır.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Hannad bin Sedîdden,oda Ebu Muaviyeden,oda A’meşden,onlar İbrahimden,oda Ubeydetül Selmaniden,onlar Abdullah bin Mesuddan rivayet buyurdu.

YEDİNCİ HADİS:Ali bin Rebia’dan mervidir,dedi ki;Ben Hz.Alinin huzurunda bulundum.Hz.Aliye benim için bir binek getirildi.Vaktaki Hz.Ali ayağını üzengiye koymak istedi.Bismillah dedi,çıkıp hayvanın üzerine yerleştiğinde Elhamdulillah dedi.Hayvanın üzerinde oturduktan sonra:”Bunu bizim hizmetimize vereni tesbih ve takdis ederiz,yoksa biz bunlara güç yetiremezdik.” bu âyeti kerimeyi okudu.Bu âyeti okuduktan sonra üç kere Elhamdulillah ve üç kere Allahu ekber deyip,sonra bu duayı okudu:”Sübhaneke innî zalemtü nefsi,fağfirli, Feinnehu yağfiruzzunûbe illâ ente ”bu duadan sonra Hz.Ali güldüler.
İbni Rebi’ dedi ki;Hz.Alinin güldüğünü merak edip,Ey Mü’minlerin emiri,sebeb nedir ki,duadan sonra güldün?dedim.
Hz.Ali cevab olarak buyurdu;Ben Resul-i Ekrem Hazretlerini aynen benim yaptığım gibi yapar gördüm ve sordum ki,Ya Rasulallah,Güldüğünüze sebeb nedir?Saadetle buyurdular ki;Ya Ali!Rabbin o vakitte kulundan hoşnud olur ki,o kul;Ya Rabbi,benim günahlarımı mağfiret eyle,diye niyaz eder,bu niyaz eden kul bilir ki;Allahdan başka mağfiret edecek yoktur yani günahkârın sahibi rabbül alemindir.Mağfiret dileyip ve ondan başka bir ferd günahı affedemeyeceğini bilip,o vecihle niyaz ve itikad ederse,Allahu taala o kulun niyazından hoşnud ve razı olacağına,Resul-i Ekrem Hazretleri kemali sürurlarından gülmüşler.
Ve Hz.Ali ve Resul-i Ekrem Hazretlerinin gülmesine uyarak güldüler.Bu usul üzere bineğin üzerine binip,duadan sonra gülmek sünnettir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Kuteybe bin Saidden,oda Ebul Ahvesden,onlar Ebu İshakdan,oda Ali bin Rebi’adan rivayet buyurdu.

SEKİZİNCİ HADİS :Amr bin Said’den mervidir.Sa’d bin ebi Vakkasın oğlu Âmir dedi ki;Pederim Sa’d Hz.peygamberin Hendek gününde mübarek nevacizleri yani azı dişlerinin arkasındaki altlı üstlü dişleri görününceye kadar güldüklerini ben gördüm,dedi.
Âmir dedi ki;Hendek gazası gününde Resul-i Ekrem Hazretlerinin gülmesinin sebebi ne idi?diye pederim Sa’dden sordum.
Cevab buyurdu ki;Hendek gününde bir kalkanlı adam var idi.Ve benim dahi ok atmada maharetim olup,attığım ok hedefe isabet ederdi.Ve o kalkanlı kimse kalkanını bazen sağına ve bazen soluna çevirir idi.
Yani kalkan çevirmekten muradı,siper edip arkasında gizlenir idi.Ve ben bir ok çıkarıp o kimsenin fırsatını gözettim.Vaktaki o adam kalkanın ardından başını çıkarıp cephesi yani alnı göründü.Hazırlamış olduğum oku attım.Ok o kimseden sapmayıp, alnından vurdu.Ve arkası üzerine düşüp,kemali ızdırabından ayağını kaldırdı.
Resul-i Ekrem Hazretleri bu adamın bu suretle öldürüldüğünü taaccüb edip bir derece güldüler ki,nevaciz dişleri göründü.Çünki o adam kâfir idi.Ve harb esnasında Resul-i Ekrem Hazretleri ve ashabı kiramı hakkında kötü kelimeler söyler idi.Ve kalkanı ile alnını oktan korur idi.Allahın ve rasulünün düşmanı olan bir hainin katli sürura sebeb olduğundan Resul-i Ekrem Hazretleri güldüler.
Âmir buyurdu ki;pederim Sa’dden o vakit Resul-i Ekrem Hazretlerinin bu kadar gülmesine ne sebeb oldu?diye sordum.Pederim Sa’d cevab verdi ki;Sa’dın o kâfire ettiği iş oldu.Yani herifin siper arkasında bulunmuş olduğu halde telef edilmiş olması oldu,cevabını verdiler.
“Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm’ın hâdimi ve bir kumandanı ve Hazret-i Ömer’in zamanında ordu-yu İslâmın baş kumandanı ve İran’ın fâtihi ve Aşere-i Mübeşşere’den olan Hazret-i Sa’d İbn-i Ebî Vakkas diyor:
Gazve-i Uhud’da ben Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm’ın yanında idim. Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm, o gün kavsi kırılıncaya kadar küffara oklar attı. Sonra bana okları veriyordu. “At!” diyordu. Nasl’sız, yani okun uçmasına yardım eden kanatları olmayan okları verirdi. Ve bana emrederdi: “At!” Ben de atardım. Kanatlı oklar gibi uçardı, küffarın cesedine yerleşirdi.”
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifiMuhammed bin Beşşardan,oda Muhammed bin Abdullah Ensariden,oda İbni Avndan,onlar Muhammed bin Muhammed bin Esvedden ve odaÂmir bin Sa’dden rivayet buyurdu.

Ü Ç Ü N C Ü C Ü Z
Muhtasar Şemaili Şerif Tercümesinin 3. cüzü

BİRİNCİ BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin MİZACI hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır.
İstihza ve eziyet ve sıkıntısız olan latifeye mizaç derler.İmamı Tirmizinin; ”Camius Sahih”inde beyan olunduğuna göre;gülmeyi ve kalb hastalığını îras eden ve zikrullahı ve dinen ehemmiyetli şeyleri düşünmekten alıkoyan yahud eza ve sıkıntıyı netice veren ve düşmanlık ve hasede sebeb ve heybet ve vakarı izale eden latifeyi Resul-i Ekrem Hazretleri nehyetmiş ve menetmişlerdir.Bu zararlara sebeb olmayan latifelerin hepsi mübah olduğundan Resul-i Ekrem Hazretleri ashabının gönlünü hoş etmek için bazen latife buyururlardı.

BİRİNCİ HADİS:Hz.Enes buyurdu ki, Resul-i Ekrem Hazretleri bana iki kulak sahibi buyurdular.
Bunun sebebi Hz.Enesin iki kulağı büyük olduğu içindir.
Tirmizi buyurdu;Mahmud bin Ğaylan dediki;Benim şeyhim olan Ebu Üsame buyurdular idi; Resul-i Ekrem Hazretlerinin;Ya zel Uzuneyn-ey iki kulak sahibi- kelamı şerifinden yüksek muradları latifedir.Hz.Enes Resul-i Ekrem Hazretlerinin şerefi hizmetiyle müşerref olduğu zamanda on yaşında idi. Resul-i Ekrem Hazretleri Enese latife yoluyla,bazı kere iki kulak sahibi,diye buyururlardı.Muradı âlileri budur ki; Söylenen sözü gereği gibi dinlemeğe teşvik ve tenbihdir.Zira hak taala bir kimseye iki kulak ihsan eyleye,o kimse kendisine söylenilen sözden gaflet edip,güzelce söz dinlemekle ihtimam etmez ise,Allahın ve insanların yanında mazur olmaz.
Muhtemeldir ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin Hz.Enese latife edip,iki kulak sahibi buyurduğunun sebebi,Hz.Enesin işitmesi kuvvetli ve ziyade olduğu içindir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Mahmud bin Ğaylandan,oda Ebi Üsameden,onlar Şerikden,oda Âsimul Ahvelden,onlar Enes bin malikden rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS :Enes bin Malik’den mervidir,buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretleri bizim içimize karışır ve latife ederlerdi.Hatta benim küçük biraderime hoşnud etmek için;Senin Nüğayyir ne işledi?diyerek latife buyururlar idi.
Hz.Enesin Ebu Umeyr künyesiyle adlanmış küçük kardeşi var idi ki,Nuğayyir dedikleri kuş ile oynar idi.Yani kafesde o çocuğun Nuğayyir isminde bir kuşu var idi.Çocuk olması hasebiyle o kuş ile eğlenirken,bir gün kuş öldü.O çocuk üzüldü.Ve Resul-i Ekrem Hazretleri o çocuğu taltif için;Ya Eba Umeyr,Mâ faalen Nuğayr.-Ey Eba Umeyr,Nuğayr ne işledi?-buyurdular.
Nuğayyir dedikleri,serçe gibi kırmızı gagalı bir kuştur.Bazılar dediler ki; Nuğayyir,ehli Medinenin bülbül dedikleri kuştur.
Resul-i Ekrem Hazretleri o çocuğa bu latifeden muradı şerifleri;o çocuğun yanında olan kimselere,fani olan bir şeye kalbi bağlamak layık olmadığını bildirmek ve ölümsüz olan Allaha kalbi bağlamanın layık olduğunu beyandır.
Hz.Tirmizi buyurdu ki;Bu hadisi şeriften istinbat olunan mesaili fıkhiyye budur ki; Resul-i Ekrem Hazretleri bazen latife ederler idi.
Ve geçen hadisde vardır ki, Resul-i Ekrem Hazretleri küçük çocuğu künyeledi,o çocuğa “Ya Eba Umeyr”buyurdu.
Ve geçen hadisde vardır ki;Küçük çocuğa oynamak için kuş verilmekte bir sakınca yoktur.Eğer bu kuşa zulmetmeyeceği malum olursa mesela kafesde büyümüş ve kafesde yaşayışı güzel olan kuşlarki,kanarya gibi çocuğun hatırını hoşnud etmek için bir kimse kafesi,çocuğun yanında tutup,çocuğa sevinç vermek caizdir.Amma evcil olmayan kuşları tutup,çocuğa vererek o kuşa eziyet ettirmek yahud evcil olan kuşlarki,kanarya ve tuti yani papağan gibileri,kafesli ya kafessiz çocuğun eziyet etmesi caiz değildir.Ve günahını o kuşlara eziyet ettiren çeker.
Resul-i Ekrem Hazretleri bu küçük çocuğa;Ya Eba Umeyr,ma faalen Nuğeyr-lafzını bu sebebden buyurdular ki,zira bu çocuğun bir Nuğayyir kuşu var idi ki,onunla oynardı.Bu kuş kaybolmakla,bu çocuk mahzun oldu.O küçük çocuğu hoşnud etmek için latife edip,Ya Eba Umeyr,ma faalen Nuğayr-lafzı şerifini buyurdu.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Hennaddan,oda Veki’den,oda Şu’beden,oda Ebi Tayahdan,onlar Enes bin Malikden rivayet buyurdu.

ÜÇÜNCÜ HADİS :Ebi Hureyre’den mervidir ki,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretlerine Ashabı Kiram;Ya Rasulallah,siz bizi latifeden men buyurursunuz,kendiniz bize latife edersiniz,bunun hikmeti nedir?dediler.
Resul-i Ekrem Hazretleri bu sualin cevabında saadetle buyurdular ki;Ben hakdan başka konuşmam.Hatta latifemde dahi hak konuşurum.Eğer siz dahi latifenizde batıl söylemeyip alaya ve eza ve yalan sözü söylemez iseniz,size dahi latife mübah olur,buyurdular.
Bu hadisi şerifden anlaşılan mesele;Bir kimse latife yoluyla yalan söylese haram olur.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed Devriden,oda Ali bin Hasan bin Şakikden,oda Abdullah bin Mübarekten,oda Üsame bin Zeydden,oda Saidil Makberiden,onlar Ebu Hureyreden rivayet buyurdu.
DÖRDÜNCÜ HADİS:Hz.Enes’den mervidir ki,bir çeşit hamakatı olan bir kimse Resul-i Ekrem Hazretlerinden bir binek istedi. Resul-i Ekrem Hazretleri dahi latife ile,binek isteyen adama;Ya fülan,ben seni dişi deveden doğmuş bineğe bindirmek isterim,buyurdu.
O adam yavru deve ihsan olunacak zannıyla;Ya Rasulallah,Ben deve yavrusuyla ne işliyeyim?Yavru deve beni nice götürür?dedi.
Resul-i Ekrem Hazretleri o kimseye cevab buyurdular ki;Devenin küçük ve büyüğünü dişi deve doğurmaz mı?Benim deve yavrusundan muradım,binmeye uygun dişi deveden doğmuş büyük devedir,buyurdular.
Malum ola ki;bu latife-i şerifede işaret budur ki;Bir şahsa,bir söz söylendiğinde,o kimse o sözden maksud ne olduğunu layıkı ile anlayamaz ise,o kimseye;Sen sözü anlamaz bir adam imişsin,diye reddetmeyip,o kimseye sözden maksad ne olduğunu güzelce anlatmak iktiza eder.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Kuteybe bin Saidden,oda Halid bin Abdullahdan,oda Hamîdden,onlar Enesden rivayet buyurdu.

BEŞİNCİ HADİS :Hz.Enes’den mervidir,buyurdular ki;Çölde yaşayan bir adam var idi ki,ismi Zâhir idi.O Zahir adındaki sahabi Resul-i Ekrem Hazretlerinin ziyaretine geldikçe,çölde olan çiçeklerden,meyvelerden,bitkilerden,çölde bulunan şeylerden Resul-i Ekrem Hazretlerine hediye getirir idi.
Zahir çöle gitmek istediğinde Resul-i Ekrem Hazretleri şehirden çöle lazım olan şeyleri verir idi.Zahire bu ikramı ettiklerinde buyurdular ki;Zahir bizim badiyemiz (ova-çöl) gibidir.Zira her geldiğinde bize çöl malı getirir.Bizler dahi Zahir için,şehirde oturup bulunan,çöle lazım eşyayı ona veririz.
Resul-i Ekrem Hazretleri Zahiri gayet sever idi.Halbuki Zahir Hazretleri güzel bir suret sahibi değil idi.Zira itibar,ahlak güzelliğinedir.Zira varid oldu ki;”Allah Taala insanın suretlerine ve mallarına bakmaz,belki kalblerine ve amellerine nazar eder.”
Hz.Zahir günlerden bir gün çölden gelip,çarşıda malını satmak için oturmuş idi. Resul-i Ekrem Hazretleri Zahirin arkasından yavaş yavaş geldiler.Zahir malını satmakla meşgul olduğundan, Resul-i Ekrem Hazretlerinin geldiğinden haberdar olamadılar. Ve Resul-i Ekrem Hazretleri latife için Zahiri ardından kucakladı ve iki mübarek elleriyle Zahirin iki gözlerini kapattılar.Halbuki Zahir Resul-i Ekrem Hazretlerini görmedi.Ve dedi ki;Kimdir beni ardımdan kucaklayan?Her kim ise koyuversin.dedi ve göz ucuyla Zahir ardına baktı.Kendini kucaklayanın Resul-i Ekrem Hazretleri olduğunu bildi.
Ve Zahir,fırsat ganimettir,diye,sırtını teberrük ve bereketlendirmek amacıyla Resul-i Ekrem Hazretlerinin saadetli göğsüne yapıştırmaya çalışdı.
Resul-i Ekrem Hazretleri latife yoluyla,Kimdir şu kulu satın alacak?buyurdular.
Hz.Zahir,Ya Rasulallah,benim gibi bir köleye kim akçe sayar,ben kıymet etmem,zira güzel yüzlü değilim,dedi.
Ve Resul-i Ekrem Hazretleri Zahire buyurdu ki;Ya Zahir,gerçi sen zahire (dışa,yüzeye) bakanların yanında kıymet etmez isen de,Allahın yanında kıymetsiz değilsin.Belki ağır kıymetlisin.
Yahud Resul-i Ekrem Hazretleri,Ya Zahir,sen Allahın yanında,kıymetli ve ağır bahalısın,buyurdular.
Bu hadisi şerifte işaret olunduğuna göre;itibar suret güzelliğine olmayıp,sirete yani ahlak güzelliğinedir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi İshak bin Mansurdan,oda Abdurrezzaktan,onlar Ma’merden,oda Sabitten,onlar Enes bin malikden rivayet buyurdu.

ALTINCI HADİS :Hz.Hasan-ı Basri’den mervidir ki,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretlerinin huzuruna bir yaşlı hatun geldi.O hatun Abdulmuttalibin kızı Safiyedir ki,Zübeyir bin Avvâmın validesidir.Hz.Ömerin hilafeti günlerinde ahirete intikal buyurmuştur.
Hz.Safiyye dedi ki,Ya Rasulallah,benim için dua buyur ki,Allah cennetine koya.
Resul-i Ekrem Hazretleri latife yoluyla,koca ve yaşlı hatunu Allah Taala cennete koymaz,buyurdular.
Hasanı Basri buyurdu ki;Hz.Safiyye Resul-i Ekrem Hazretlerinin latifesinden muradını anlamayıp,koca ve yaşlı hatun cennete girmez-imiş diye,ağlayarak geri gitti.
Resul-i Ekrem Hazretleri Safiyyenin hakkında olan kelamı şerifini anlamadığına vakıf olup,buyurdular ki;Safiyyeye haber verin,yaşlı hatunlar ihtiyarlık sıfatıyla cennete girmez.Belki cennete giren hatunları Hak Taala otuzüç yaşındaki surette tasvir edip, daha sonra cennete koyar.
Resul-i Ekrem Hazretleri Kur’an-ı Kerimden delil getirip buyurdular ki:”Biz cennet ehli kadınlarını (hurileri) dünyada olan yaratılışlarına aykırı ve başka yaratılış ile iade ettik,yarattık.Onları bakireler kıldık.(zevcelerine yakınlaştıklarında,onları bakire bulurlar.)Eşlerine düşkün ve yaşıttırlar.(kocalarına gönüllerinin derinliklerinden aşık ve bağlıdırlar.)”
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Abdullah bin Hamidden,oda Mus’ab bin Mikdamdan,oda Mübarek bin Fudaleden,onlar Hasanı Basriden rivayet buyurdular.

İKİNCİ BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinden MEVZUN ve ÖLÇÜLÜ olarak vaki olan şerefli KELÂMLARININ beyanı hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanındadır.

BİRİNCİ HADİS:Hz.Aişe’den mervidir,Hz.Âişeye soruldu ki, Resul-i Ekrem Hazretleri bir şairin şi’rinden konuştular mı?Hz.Âişe cevab buyurdu ki;İbni Revahanın şiirinden birkaç beyit söyledikleri oldu.Bu Abdullah bin Revaha ensarlı ve Hazreclidir. Resul-i Ekrem Hazretlerinin nükeba yani araştırıcı ve bilginlerinden biridir.Uhud ve Hendek ve Hudeybiye ve Umretül Kadâ misali gazalarda Resul-i Ekrem Hazretleri ile hazır idi.H.8.senesinin Cemadiyel ûlasında(cemaziyel evvel,arabi ayların beşincisi),Şam yerinde olan Mute gazvesinde şehid oldu ve kendileri güzel şairlerden idi.
Hz.Âişe buyurdular ki;ve Resul-i Ekrem Hazretleri şiirden şu mısraları buyurdular;”En yakın zamanda senin bilmediğin eşyayı gösterir ve sana haber getirir,o kimse ki,sen ona yiyecek ve azık vermeyip ve senin terbiyen altında olmayıp,senden ücret istemez.Yani Resul-i Ekrem Hazretlerinin bu beyitte ikinci mısra-ı söylemekten muradları şuna işarettir ki;Ben sizleri hakka davet ettiğim için,sizden ücret istemem, ancak benim sizleri davetim Allah içindir.Benim ücretimi bana Rabbim verir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ali bin Hacerden,oda Şerikden,onlar Mikdam bin Şüreyhden,oda pederi Şüreyhden,onlar Hz.Âişeden rivayet buyurdular.

İKİNCİ HADİS :Hz.Ebu Hureyre’den mervidir ki,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri saadetle buyurdular;Şairlerin söyledikleri şiirlerin en ziyade doğrusu, Lübeydin kelimesidir.Ve o kelime;”Elâ külli şey’in,mâ halallahe bâtilun.” mısraıdır. Yani:”Bil ki,Allahdan başka her şey fanidir.”Lübeyd Hazretleri bu beyti, Allahın: ”O’nun zatından başka herşey helak olacaktır.” kavli şerifinden iktibas etmiştir.Zira Lübeydin sözü,bu kavli şerife mânada uygundur.
Bu Lübeyd Rebiatül Âmirinin oğludur.Künyesi Ebu Akîldir.Kendi kavmi olan Beni Cafer tarafından elçilik yoluyla Resul-i Ekrem Hazretlerinin huzuru şeriflerine geldiğinde,şerefi islâm ile müşerref oldu.Hz.Osmanın hilafeti vaktinde Lübeydi Kufeye emîr atadılar.Ömer bin Hattab,bir gün Lübeyde buyurdular ki;Ya Lübeyd,isterim ki, bana kendi şiirinden birkaç beyit okuyasın.Lübeyd,Ya Emirel Mü’minin,Hz.Allah bana sure-i Bakara,Âl-i İmranı talim edeliden beri asla şiir söylemedim,dedi.
Hz.Ömer hoşlanıp Lübeydin beytül malden ulufesi yani maaşı olan miktarı arttırdı.H.41.senesinde dâr-ı bekaya irtihal buyurdu.Yaşı 157’ye ulaşmış idi.
“Arab kavmi maarifsiz, bedevi bir millet idi. Muhitleri de, onlar gibi bedevi bir muhit idi. Divanları, şiir idi. Yani medar-ı iftihar olan hallerini, şiir ile kayd-u muhafaza ederlerdi. İlimleri, belâgat idi. Medar-ı iftiharları, fesahat idi. Sair kavimlerden fazla bir zekâya mâlik idiler. Başka insanlara nisbeten cevval fikirleri vardı. İşte Arab kavmi böyle bir vaziyette iken ve zihinleri de bahar çiçekleri gibi yeni yeni açılmaya başlarken, birdenbire Kur’an-ı Azîmüşşan yüksek belâgatıyla, hârika fesahatıyla mele-i a’lâdan yeryüzüne indi. Arabların medar-ı iftiharları ve timsal-i belâgatları olan ve bilhassa Kâ’be duvarında teşhir edilmek üzere altun suyu ile yazılmış “Muallakat-ı Seb’a” ünvanıyla anılan en meşhur ediblerin en belig ve en fasih eserlerini iftihar listesinden sildirtti.”
“Kur’anın hergün daha fazla tecelli etmekte olan güzellikleri, hergün daha fazla anlaşılan fakat bitmeyen esrarı, şiir ve nesirde üstad olan müslümanları, üslûbunun nezahet ve ulviyeti huzurunda diz çökmeye mecbur etmektedir.”
“Kur’an şiir midir? Değildir, fakat onun şiir olup olmadığını tefrik etmek müşkildir. Kur’an şiirden daha yüksek bir şeydir.”
Kur’an;“ Ve ehl-i şiir ve hitabet tabakasına karşı; garib, güzel, yüksek üslûb-u bediin i’cazını gösterir.”
“Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm’ın dahi zamanında Ceziret-ül Arab’da en ziyade revaçta dört şey idi:
Birincisi: Belâgat ve fesahat.
İkincisi: Şiir ve hitabet.
Üçüncüsü: Kâhinlik ve gaibden haber vermek.
Dördüncüsü: Hâdisat-ı maziyeyi ve vakıat-ı kevniyeyi bilmek idi.
İşte Kur’an-ı Mu’ciz-ül Beyan geldiği zaman, bu dört nevi malûmat sahiblerine karşı meydan okudu.”
“Hem de, âyetler, sahibinin şuunat ve ef’alinden bahseder. Şiir ise, fuzulî olarak gayrdan bahseder. Hem de filcümle âdi şeylerden bahsi hârikulâdedir. Şiirin hârikulâdelerden bahsi, alelekser âdidir.”
“Ceziret-ül Arab ahalisi o asırda ekseriyet-i mutlaka itibariyle ümmi idi. Ümmilikleri için mefahirlerini ve vukuat-ı tarihiyelerini ve mehasin-i ahlâka yardım edecek durub-u emsallerini kitabet yerine şiir ve belâgat kaydıyla muhafaza ediyorlardı. Manidar bir kelâm, şiir ve belâgat cazibesiyle eslaftan ahlafa hâfızalarda kalıp gidiyordu.”
“Her insan kıymetli bir sözünü ve fiilini bâkileştirmek için iştiyakla kitabet ve şiir, hattâ sinema ile hıfzına çalışır.”
“Şiir ise çendan kıymetdar, şirin bir vasıta-yı ifadedir. Fakat şiirde hayal hükmettiği için hakikata karışır, hakikatların suretini değiştirir. Bazan hakikat birbirine geçer.”
Ve Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdular ki;Ebu Saltın oğlu Ümeyye İslâmı kabul etmeye yakın oldu.Malum ola ki;Ümeyye adındaki kimse Efendimizin bi’setinden önce olan cahiliyet vaktinde ibadet eder ve bi’setine iman getirmiş idi.
Ümeyye Hak Taalayı isbat hakkında nice beliğ şiir söyler idi.Müslim Sahihinde rivayet eder ki;Şerid adındaki sahabi buyurdu ki;Bir gün Resul-i Ekrem Hazretleri ile arkadaş olmuş,arkasındaydım.Bir tarafa yöneldik.Bana buyurdular ki;Ümeyyenin şiirlerinden hatırında var mıdır?Ben dahi dedim ki;Evet,vardır.Buyurdular ki;Oku.Ben dahi okudum.Daha oku,buyurdular.Ben dahi okudum.Hasılı,yüz beyit miktarı okudum. Buyurdular ki;Ümeyye müslim olmağa yakın oldu.
Malum ola ki;Vakti cahiliyet;o vakte derler ki;peygamber olmaya.Yahud geçen peygamberden geride kalan bir kitab olmaya yahud kitab olur ise de,o taife duymamış ola.Bu vakti cahiliyette olan kimselerin tamamen küfrüne hükmolunmaz.Eğer aklı ile istidlal edip delil getirse ki;Bu mahlukatın bir halıkı vardır deyip puta tapmaz ise,o kimse kâfir değildir.Amma peygamber gönderildikten sonra,o peygamberi kabul etmez ise,her ne kadar kendi aklıyla hakkı bilir ise de kâfirdir.
Ve dahi bu hadisi şerifte işaret vardır ki;Nasihat ve ibreti müştemil olan mevzun, ölçülü kelâmı dinlemek ya okumak veya okutmak caizdir.Mesela Siyeri Nebi, Muhammediye ve Mevlidi Şerif gibi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Beşşardan,oda Abdurrahman bin Mehdiden,oda Süfyan Sevriden,onlar Abdulmelik bin Umeyrden,onlar Ebu Hureyreden rivayet buyurdu.

ÜÇÜNCÜ HADİS:Hz.Cündüb’den mervidir ki,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek parmaklarına taş dokunup kanadı idi.İmam Buharinin rivayetinde,Kermaninin beyanı üzere bu iş Uhud gazasında idi,dediler.
Resul-i Ekrem Hazretleri taş dokunup yaralanan mübarek parmaklarına hitab edip,buyurdular ki;Ey parmak,niçin elem çekersin,fakat biraz kan ile doldun.Senin karşılaştığın elem,Allah Taalanın yolundadır,boş değildir,buyurdular.
Malum ola ki; Resul-i Ekrem Hazretleri şair değildir,zira Hak Taala;” Biz ona(peygambere)şiir öğretmedik.Hem bu ona gereklide değildir.Onun söyledikleri ancak Allahtan gelmiş bir hatırlatma,açık bir okumadır.” buyurdu.
Bir adam Resul-i Ekrem Hazretlerine şair dese,kâfir olur.Ama bazı mevzun kelam yüksek lisanlarından sadır olsa,o kelama şiir denilmez.Zira kasd ile değildir.Belki fesahat lisanlarından öyle mevzun sadır olmuştur.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Mesnadan,oda Muhammed bin caferden,onlar Şu’beden,oda Esved bin Kaysdan,onlar Cündüb bin Süfyan Beceliden rivayet buyurdu.

DÖRDÜNCÜ HADİS :Bera bin Âzib’den mervidir,Künyesi Ebu Ammaredir. Buyurdular ki;Bir adam benden sordu ki,Ya Eba Ammare,Huneyn gazası günü Resul-i Ekrem Hazretleri küffar ile cenk ederken, Resul-i Ekrem Hazretlerini terkedip,sizler küffardan firar ettiniz mi?
Hz.Bera o adama cevab verdi ki;Hepimiz birden kaçmadık.Yemin ederim ki, Resul-i Ekrem Hazretleri küffar ile cihadda sabiti kadem,yerinde direnen oldu.Lakin insanların ileri gidenleri perişanlık suretini gösterdiler.İleri ve öncü kuvvetlerin perişanlığına sebeb bu idi ki;küffar tarafından Hevazin kabilesi ok ile karşılamış ve o kabile ok atıcılık ile bilinmektedir.Halbuki Resul-i Ekrem Hazretleri şecaatlı olarak Düldül üzerinde idi.Bu hal onun kemali şecaatına delalet etmektedir.Zira bu halde asla firar tasavvur olunmaz.Ve Resul-i Ekrem Hazretlerinin amcazadesi ve hem süt kardeşi olan Ebu Süfyan Hazretleri. Resul-i Ekrem Hazretlerinin Düldüllerinin dizginini tutmuş idi.Halbuki Resul-i Ekrem Hazretleri küffara hücum edip buyururlar idi ki;Ben o Nebiyyim ki,peygamberliğimde asla yalan yoktur.Ve ben Abdulmuttalib oğluyum, buyurdu. Resul-i Ekrem Hazretleri cenk esnasında kemali şecaat ve salabetlerinden böyle buyururlar idi.
Malum ola ki;Huneyn Gazası o gazadır ki;Zil-mecarr adındaki mevzi-e yakın bir vadide olmuştur.Ve o vadinin ismine Huneyn derler.Vaktaki buradaki mevzide cenk kurulduğu esnada, Resul-i Ekrem Hazretleri Düldül adında beyaz bineğe binip,küffar tarafına yöneldiklerinde,sabahın karanlığı vaktinde İslâm askerinin öncülerine bir yönden ok yağdırıp gerilettiler.Öncülerin gerilemesinden dolayı,sair insanlar dahi perişan olmakla, Resul-i Ekrem Hazretleri Düldülü küffar tarafına şiddetle sürmeğe başladığında amcaları Hz.Abbas bineği tutup ve süt kardeşi Ebu Süfyan Düldülün dizginini tutarak,düşman içine girmekten bu iki zat menetmeye çalıştılar.Amma Resul-i Ekrem Hazretleri kemali şecaatlarından;Ben o Nebiyyim ki,nübüvvetimde asla yalan yoktur ve ben Abdulmuttalib oğluyum.,buyururlar idi.
Amma Ashabı Kiramın öncülerinin gerilemesi,cengin ahvalinden olan bazen ileri ve bazen geri gitmek sureti idi.Ve o perişanlık hengamında Resul-i Ekrem Hazretleri amcaları Hz.Abbasa emir buyurdular ki;Ensara nida eyle,dönsünler.Hz.Abbas dahi,Ya Ashabuş Şecere,diye nida ettiğinde,çünki müslümanlar Hz.Abbasın sesini işittiler, Lebbeyk,Lebbeyk (buyur,buyur) diyerek Resul-i Ekrem Hazretlerinin tarafına o derece hızlı gitiler ki,az bir zamanda yine Resul-i Ekrem Hazretlerinin yüksek huzurlarında toplandılar.
Resul-i Ekrem Hazretleri Ashabı Kirama emir ve ferman buyurdu ki;Gönül birliği ile küffar toprak gibi,hakir olarak hamle edeler.Her biri arslan gibi küffara hücum ve savaşa başladılar.O vakit Resul-i Ekrem Hazretleri,cenk karıştı,buyurdular. Ve yerden bir avuç toprak alıp,müşriklerin tarafına serptiler.Ne kadar bin-binlerce-kâfir var ise hepsinin gözleri ve ağızları toprak ile doldu.Küffar hezimete uğradı. Resul-i Ekrem Hazretleri emir buyurdular ki;Herkes gücü yettiğini katleyleye amma çocuk ve kadınların katlinden nehiy buyurdular.Ve buyurdular ki;Herkes öldürdüğü kâfirin malını alsın.Hatta o gün Ebu Talha yirmi kadar kâfirin malına hak kazandı.
Bihamdillahi Taala Resul-i Ekrem Hazretlerinin devletleri sayesinde İslâm askeri mansur ve küffar kahroldu.
Tirmizinin bu hadisi zikirden muradı;Rasuli Ekrem Hazretlerinden kasıtsız geçen hadisi şerifin mevzun vaki olduğudur.
“Hem Gazve-i Huneyn’de, başta İmam-ı Müslim olarak ehl-i hadîs haber veriyorlar ki: Gazve-i Huneyn’de -Bedir gibi- küffar, şiddetle hücum ederken, yine bir avuç toprak atıp, “Şâheti’l-vücuh” (yüzleri ve bahtları kara olsun)diyerek, herbirinin kulağına bir “Şâheti’l-vücuh”kelimesi girdiği gibi; biiznillah, herbirinin yüzüne bir avuç toprak gitti. Gözleriyle meşgul olup, kaçtılar. İşte Bedir’de ve Huneyn’deki hârika olan şu hâdise, esbab-ı âdi ve kudret-i beşer dâhilinde olmadığından, Kur’an-ı Mu’ciz-ül Beyan (Attığın zamanda sen atmadın,fakat Allah attı.) ferman eder. yani “O hâdise, kudret-i beşer haricindedir. Kuvve-i beşeriye ile değil; belki fevkalâde bir surette, kudret-i İlahiye ile olmuştur.”
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Beşşardan,oda Yahya bin Saidden,onlar Süfyan Sevriden,oda Ebu İshakdan,onlar Bera bin Âzibdeb rivayet buyurdu.

BEŞİNCİ HADİS :Enes bin Malik’den menkuldür,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri Kaza-i Umre olayında Mekke-i Mükerremeye girdi.
Malum ola ki;bu hadisi şerifi layıkıyla anlayabilmek,bu hadisde olan kıssayı nakle bağlıdır.Kıssa budur ki; Resul-i Ekrem Hazretleri umre niyetiyle h.6.senesi zilkadesinde,1400 miktarı ashab ile Medineden çıkıp,Mekkeye dokuz mil miktarı(mil bir kilometreden fazla,toplam on km kadar) uzaklıkta olan Hudeybiye adındaki yere teşrif ettiğinde,Mekkenin müşrikleri Resul-i Ekrem Hazretlerinin Mekkeye girip umre etmelerine mani oldular idi.Ve Resul-i Ekrem Hazretleri ertesi sene o niyet ettikleri umreyi kaza için Sahabe-i Kirama emir buyurdular ki;Hudeybiyede her kim bulundu ise,bu sene-i mübarekede umreye niyet eylesin. Resul-i Ekrem Hazretleri izzet ve vakar ile bineğine binip ve Ashabı Kiram kılıçlarını kuşanıp, Resul-i Ekrem Hazretlerinin kutlu hizmetinde azamet ve heybet ile Mekke-i Mükerremeye girdiler.Enes Hazretlerinin,Resul-i Ekrem Hazretleri Umre-i kazada Mekkeye girdi,buyurduğu,bu giriştir.
Ve Resul-i Ekrem Hazretlerinin şairlerinden olan İbni Revaha adındaki sahabi Resul-i Ekrem Hazretlerinin önünde yürüyerek bu şiiri okur idi:
“Hallû benil küffar an sebîlihi.
Elyevme nadribküm alâ tenzilihi.”
“Ey evladı küffar, Resul-i Ekrem Hazretlerinin yolundan savulun.Bugün nusret bizimdir.Eğer su-i kasd ederseniz,sizi vururuz.Allah tarafından, Resul-i Ekrem Hazretlerinin üzerine vahiy nazil olmuştur.
Ey evladı küffar,eğer Resul-i Ekrem Hazretlerine su-i kasd ederseniz,sizi öyle bir vuruş ile vururuz ki,başlarınızı bedenden giderir.Ve o bizim size olan vuruşumuz,dostu dostuna unutturur.Yani sizin ile bir derece cenk ederiz ki,bizim cengimizin şevketinden, her kâfir kendi başı kaydına düşüp,sevdiğini unutur.”Böylece İbni Revaha şiiri okurdular.
Ve Ömer bin Hattab buyurdular ki;Ya İbni Revaha,sen Resul-i Ekrem Hazretlerinin önünde ve Haremi Şerifte şiir söylersin.Bu yer,edeb mahallidir,şiir mahalli değildir.Yani Hz.Ömer huzuru saadette şiir söylemek edebi bozar,diye meneyledi.
Resul-i Ekrem Hazretleri İbni Revahanın söylediği kelimeler,edebe aykırı şiirler olmadığını Hz.Ömere beyan için buyurdular ki;Ya Ömer,İbni Revahayı haline bırak. İbni Revahanın söylediği kelimelerin küffara tesiri ok atmanın tesirinden fazladır.
Malum ola ki,bu hadisi şerifte kaside söylemenin ve na’tı şerif okumanın cevazına işaret vardır.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi İshak bin Mansurdan,oda Abdurrezzaktan,oda Cafer bin Süleymandan,oda Sabitten,onlar Enes hazretlerinde rivayet buyurdu.

ALTINCI HADİS :Hz.Cabir’den mervidir,buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretleri ile yüz kereden ziyade bir meclisde bulundum ve sohbetlerinin şerefiyle şeref buldum. Halbuki Ashabı Kiramın bazısı bazısından sevilen şiirin okunmasını isterdi ve cahiliyet zamanında geçen şeylerden söyleşirler idi.Halbuki Resul-i Ekrem Hazretleri sükut edip,Ashabı Kiramı menetmezlerdi.Ve bazı Ashabı Kiramın hikayeleriyle tebessüm buyururlardı.
Malum ola ki; Resul-i Ekrem Hazretleri kemali hilim ve keremlerinden va’z ve dinin taliminden başka vakitte Ashabı Kiram ile oturdukları olur idi.O vakitte Ashabı Kiram Kur’an-ı Azimuşşanın fesahat ve belağatından bahsederek,cahiliye vaktinde bizim fasih ve benzer kabul etmez saydığımız beyitler ve şiirler,Kur’an nazil olduğunda fesahat ve belağatın ne olduğu bilinip,başlangıçta zannolunan en iyi şairlerin değişmiş ve bozuk ve fesahatsız olduğu görünür oldu,derler.Ve Resul-i Ekrem Hazretleri vasıtasıyla kendilerine gönderdiği Kur’anın şükrünü edaya vesile olması için geçmiş şiirlerden bazen okuyup o şiirlerin batıl olduğunu ve Kur’an-ı Azimuşşanda olan fesahat ve belağatın,beşerin gücünden hariç bulunduğunu yâdederek,İslâmiyetin yüksek nimetine nâil olduklarına kemali iftihar ve teşekkür ederlerdi.
Resul-i Ekrem Hazretleri Ashabı Kiramın yüce İslâm dininin ve Kur’an-ı Azimuşşanın kadrini bilip,teşekkür eylediklerinden memnun oldukları gibi,Ashabı Kiramın bazı rivayetlerine de tebessüm buyururlardı.Bir gün Resul-i Ekrem Hazretlerinin huzurunda bulunan Ashabı Kiramdan biri;hiçbir cemaatın putu,bizim kavmin putu kadar kendine tapanlara fayda verici olmadı.Zira biz putumuzu süt kurusundan yapmış idik.Vaktaki yurdumuzu kıtlık istila etti,zikrolunan putu parça parça edip cemaata taksim ettik.Hem umum cemaatı hemde bizim hane halkını idare ederek kıtlıktan kurtardı,dedi.Bu zatın sözüne Resul-i Ekrem Hazretleri tebessüm buyurdular.
Diğer biride taptığımız putun üzerine bir tilki çıkıp,yüzüne gözüne bevletti.Hatta putun gözü kör oldu.Ben bu halden müteessir olup dedim ki;Bu nasıl uluhiyettir ki,tilki gelip üzerine bevletsin?İşte bu olay üzerine puta tapınmaktan vaz geçip,müslüman oldum,diyerek cahiliyet âdetlerini zemmeyledi.Ashabı Kiramın Resul-i Ekrem Hazretlerinin yüksek huzurlarında söyleşdikleri sözler bu misullu şeyler olup,yoksa Resul-i Ekrem Hazretlerinin meclisinde mâlâyani sözler ile vakit geçirmeye cüret etmek hiçbir ferdin haddi değil idi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ali bin Hacerden,oda Şerikden,oda Simak bin Harbden,onlar Cabir bin Semureden rivayet buyurdu.

YEDİNCİ HADİS:Şerid Sakafi buyurdu ki;Bir gün Resul-i Ekrem Hazretleri bir yere gitmek üzere binekleri arkasına binmeyi emir buyurdular.Ben dahi bineğin arkasına bindim idi.Yürüme esnasında güzelce İbni Ümeyyenin şiirlerinden Resul-i Ekrem Hazretlerine yüz beyit okudum.Ümeyyenin okuduğum şiir ve beyitleri Vahdaniyeti İlahiye ve haşir ve neşre dair olduğundan, Resul-i Ekrem Hazretleri beğenerek biraz daha okumaklığımı ferman buyurduklarından dolayı yüz adet beyt okudum.Hz.Peygamber bu şiirleri tamamıyla dinkedikten sonra,Ümeyye müslüman olmaya yakın oldu,buyurdular.

ÜÇÜNCÜ BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin GECE VAKTİ OLAN YÜCE KELÂMLARINI beyan hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin bazı gecelerde Ezvacı Tahiratı, (Mü’minlerin anneleri diye de bilinen Peygamberimizin pâk,temiz ve iffetli hanımları.” Zât-ı Risaletin akvali gibi, ef’al ve ahvali ve etvar ve harekâtı dahi menabi-i din ve şeriattır ve ahkâmın me’hazleridir. Şıkk-ı zahirîsine Sahabeler hamele oldukları gibi, hususî dairesinde mahfî ahvalâtından tezahür eden esrar-ı din ve ahkâm-ı şeriatın hameleleri ve râvileri de, Ezvac-ı Tahirattır ve bilfiil o vazifeyi îfa etmişlerdir. Esrar ve ahkâm-ı dinin hemen yarısı, belki onlardan geliyor. Demek bu azîm vazifeye, bir çok ve meşrebce muhtelif Ezvac-ı Tahirat lâzımdır.” ) taltif ve kalblerini memnun etmek için olan kelimelerin beyanındadır.
Malum ola ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin âdeti kerimeleri şu şekilde câri olmuş idi ki;Ezvacı Tahirelerinin kalblerini ferahlatmak ve memnun edip,onlar ile hüsnü muaşeret yani güzel geçim için bazı latifeli acib hikayeler buyururlar idi.Hatta İmamı Buhariden mervidir ki; Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdular;İmanı ziyade kâmil ve olgun olan mü’min,huyu ziyade güzel olup ve ehline ziyade lutuf ile muamele edendir.

BİRİNCİ HADİS :Hz.Âişe’den mervidir,buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretleri bir gece Ezvacı Mutahharaya bir acib hikaye buyurdular idi.
Çünki gece buyurdukları acib hikayeyi temiz hanımları dinlediler.İçlerinden bir hatun Resul-i Ekrem Hazretlerinin nakil buyurdukları hikaye,hurafe hikayesi gibi ola dedi.
Malum ola ki,arablar arasında âdet bu idi ki;bir acib hikaye dinleseler,hurafe hikayesi derler idi.Ama hurafe ne olduğunu bilmezler idi.Ve Resul-i Ekrem Hazretlerinin buyurdukları hurafe hikayesine teşbih eylemesi üzerine, Resul-i Ekrem Hazretleri dahi hurafe ne olduğunu beyana başladılar.Buyurdular ki;Siz hurafe ne olduğunu bilir misiniz?Hurafe Yemende Beni Ûzre kabilesinden bir adam idi.Cahiliyet zamanında hurafeyi,cin taifesi esir ettiler.Çok zaman hurafe,cinniler arasında durdu. Sonra hurafeyi cinniler yine insanların arasına götürdüler idi.
Ve cinniler arasında gördüğü acaib ve gariblikleri insanlara haber verir idi.Ve insanlar bir acib hikaye dinleseler,bu söz hurafe derler idi. Resul-i Ekrem Hazretleri o hatuna hurafeyi beyan vesilesiyle,lutuf ile te’dib buyurdular ki, Resul-i Ekrem Hazretlerinin kelamını cin arasında tahsis olunan hurafe hikayelerine soğuk bir teşbihde bulunmasından dolayı…
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Hasan bin Sabahdan,onlar Ebi Nadrden,oda Akîl Sakafiden,oda Abdullah bin Akîlden,onlar Mücadilden,oda Şa’biden,onlar Mesrukdan,oda Hz.Âişeden rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS:Hz.Âişe’den mervidir ki,buyurdu;Onbir hatun bir yere oturup,kocalarının güzel ve kötü hallerinden bir şeyi gizlemeyip,vaki’ olan hali birer birer söylemeğe birbirleriyle sözleşip akdettiler.Kirmanî,bu hatunların hepsi Yemen tarafından idi,buyurdu.
Evvelki hatun dedi ki;Benim kocam yüksek dağ tepesi üzerinde semiz olmayan devenin eti gibidir.O dağın tepesine çıkmak kolay değildir ki,o dağın tepesine çıkıp faraza bir yol ile o dağın tepesine çıkılsa,o deve eti semiz değildir ki,o tepede olan et o yerden nakloluna,dedi.
Sanki birinci hatun teşbih yoluyla demektedir ki;Benim kocam bir yönüyle faydalanmaya uygun biri değildir.Bana hayrı olmadığından başka,kendisine dahi hayrı yoktur.Ve gayet çirkin huylu olmakla,yanına yakın olmak mümkün değildir.Bari böyle olduğuna göre,devlet ve gücü olsaydı,devleti de yok ki ona gönül bağlana,dedi.
Malum ola ki;Bu evvelki hatunun sözünden,hatunların kocalarını zemme muktedir oldukları anlaşılıyor.
İkinci hatun dedi ki;Ben zevcimin sırrını izhar ve beyan etmem.Zira korkarım ki,ben zevcimin sırrını ve halini açıklasam,işitip buna rencide olur.Eğer zevcimin sırrını ve halini zikredecek olsam,ondan çektiğim gamları ve eziyeti zikrederim,dedi.
Güya buda şöyle demek istedi ki;Ben dahi zevcimden hoşnud değilim.Benim ile kötü geçimi vardır.Lakin susarım ki,işitip ayrılığa sebeb olmasın,bu dahi çirkin bir şeydir,diye sükut ederim,dedi.
Üçüncü hatun dedi ki;Benim zevcim kötü huyludur.Eğer yanında konuşur isem,boşanmış olurum.Eğer kızgınlığımdan,edebimden susarsam;ne zevci olan hatunlar gibi olurum,ne de kocası olmayan hatunlar gibi olurum,dedi.
Güya bu hatunda demiş oldu ki;Benim zevcim o kadar kötü huyludur ki;eğer bazı söz söylesem beni boşar.Eğer sussam,zevci olan hatunlar gibi değilim ki,diğer zevc gibi benim ile güzel geçimi olsun.Zevci olmayan hatunlar gibi değilim ki,bir başkasıyla evleneyim.Ama benim halim ikisinin orta yerindedir ki,ne zevcim var desem olur,nede zevcim yok desem olur,dedi.
Bu üçüncü hatunun sözünden anlaşılan,hatunların güzel ve iyi geçimi matlubdur.
Dördüncü hatun dedi ki;Benim zevcim Hicaz geceleri gibi mûtedil olup,onda ne hararet ve ne soğukluk vardır.Onun için benim zevcimden korkum ve usanmam yoktur,dedi.
Yani bu hatun teşbih yoluyla,zevcinden hoşnutluk gösterdi ki;benim zevcimin huyu mutedildir.Kendisinden korkulacak bir şey yoktur.Ve onun kelamı,tabiatıma düşkünlük ve zihnime yorgunluk ve usanç vermez,dedi.
Beşinci hatun dedi ki;Benim zevcim eve girdiğinde kedi gibi çok uyur.Ve eğer evden dışarı çıksa arslan kesilir.Uhde ve sorumluluğunda olan bir şeyi,nihayet cömertliğinden hiç sormaz,dedi.
Güya bu hatun zevcini methedip demiş oldu ki;Benim zevcim gündüzlerde malı ve işi çok ve diğer meşakkatli işlerle meşguliyet sebebiyle vücuduna yorgunluk geldiğinden akşam olup eve girdiğinde çok uyur.Ve gündüz dışarı çıktığında şecaat ve kahramanlık gösterir.Cömertlik ve keremden öyle bir seviyeye ulaşmıştır ki;mal,rızık ve zahireleri sorup,falan şey ne oldu demez,dedi.
Altıncı hatun dedi ki;Benim zevcim eğer yiyecek yerse;dürer,büker,yutar.Eğer su içerse bir damla bırakmaz.Eğer yatarsa,yorgana bürünür yatar.Elini benim yorganın içine sokup,bedenime dokunmaz ki,benim üzüntüme vakıf ola,dedi.
Sanki bu hatun zevcini zemmetmiş oldu ki,benim zevcim çocuklar gibi yeyip içtikten sonra,evin bir köşesinde yorganına sarılıp uyur.Ve benim halim nicedir,diye elini uzatıp bakmaz ki,ben açmıyım,tokmuyum,üşürmüyüm,mahzunmuyum halimi bile.Böyle bir hayırsız adamdır,dedi.
Yedinci hatun dedi ki;Benim zevcim yorgundur yahud süratli giden at gibidir. Gayet ahmaklığından işi birbirine karışmıştır.Herneki hastalık varsa,benim zevcimde mevcuddur.Benim zevcimin yanına varır isen,ya başını yarar,ya âzandan bir uzvunu kırar yahud hem başını yarar ve hem bir yerini kırar,dedi.
Yani bu hatun zevcini o derecede zemmetmiş oldu ki;benim zevcim yorgun ve orgun ve ahmak ve tüm hastalıklar kendinde var iken;eğer yanına varacak olur isen,o derece kötü huyludur ki başını yarar,ya bir yerini kırar,ordan kovar,böyle bir murdar heriftir,dedi.
Sekizinci hatun dedi ki;Benim zevcim eliyle bana yapışsa,güya tavşan yapışır gibi eli yumuşaktır.Kokusu iyi kokulu ot gibidir.
Sanki bu hatun zevcinden hoşnudluk gösterip,benim zevcim tavşan gibi yavaş ve iyi kokulu ot gibi kokusu güzeldir.Lakin bir faydası yoktur,dedi.
Dokuzuncu hatun dedi ki;Benim zevcimin evi yüksektir.İhtiyaç sahiblerinin görmesi için yüksektedir.Kocam kişilik sahibi olup,cömertliğinden dolayı çok ziyafet verir.Kılıcının bağı uzun yani uzun boyludur.
“Meselâ: “Filanın kılıncının bendi uzundur” ve “Ramadı çoktur” denildiği vakit, o adam uzun ve sahî ola… Ramad ve kılıncı hiç olmazsa da kelâm sadıktır.”
Benim zevcimin evi mahallenin ortasındadır ki;etraftan gelip eğlenirler.
Yani bu hatun demiş oldu ki;Benimki kişileri seven ve güleç ve uzun boylu bir kimsedir.Hatta mahallemiz halkı eğlenmeye ve danışmak için burada toplanırlar,dedi.
Onuncu hatun dedi ki;Benim zevcimin ismi Mâlikdir.Ne olduğunu bilir misiniz? Kocasını medih ve senada pek ileri giden dokuzuncu kadının zevcinden hayırlıdır.Benim zevcimin çok develeri vardır.Otlamaya gidip,uzaklaşmaz,kabileye yakın yerde otlarlar ki,eve misafir geldiğinde hazır bulunup lüzumu miktarı kesilmeleri içindir.Çünki hanemize misafir gelse sevinçlerinden saz çalmaya başlayıp,develer o sazın sadasını işittiğinde kesin olarak bilirler ki,bizim sahibimiz ziyafet için bizden birini boğazlıyacaktır.
Güya bu hatun zevcini güler yüzlülük ve zenginlik ile medih edip,öbür hatunların zevclerine tefevvuk ettirmiş,üstün göstermiş oldu.
Onbirinci hatun dedi ki;Benim zevcimin ismi Ebu Zer’dir..Nice kimse olduğunu bilir misiniz?Kulağımı mücevherli küpenin ağırlığından sarkıttı ve pazularımı yağdan doldurdu yani ziyade semirdim,iyi baktığından ve beni şâd ve sevinçli eyledi.Ve bundan dolayı,nefsim dahi bana övünmeklik gösterdi.
Benimle tezevvüc murad ettiğinde birkaç koyunlu,hali fakir bir cemaat içinde,bir mağarada buldu ki,koyunları gayet az olmakla,o mağarada kalıp dururlardı.Yani Ebu Zer beni aldığında biz böyle fakir idik.Ebu Zer beni fakir olan bir toplumdan alıp öyle bir yere getirdi ki,onların atları ve develeri ve ekinleri ve çeşitli hububatın harmanları olmakla,sünbüllerden,başaklardan çıkan daneleri samandan ayırmağa çalışan bir çok hizmetçileri var idi.Yani bu mertebe Ebu Zer’ çiftlik ve her türlü koyunlar, harman, hizmetçi sahibidir.Ve onun yanında sözüm geçerlidir.Ve bana olan çok sevgisinden ben uyusam,beni uykudan uyandırmaz,sabaha kadar uyurum.Çok yemekle güzel yiyeceklerden hasıl olan harareti def için gönlüm istediği kadar su içip,suya kanarım , dedi.
Hz.Âişe buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri bu hikayeleri dinleyip;Ya Âişe Ümmü Zer’ adındaki hatuna,Ebu Zer’ adındaki zevci nasıl hayırlı olduysa,bende sana öyle hayırlıyım,buyurdular.
Bu tabir ve teşbihi Hz:Âişe validemizi taltif ve gönlünü hoş etmek için olup yoksa ne mümkündür ki,Ümmül Mü’minin,Hz.Âişenin Resul-i Ekrem Hazretlerinden bulduğu devlet gibi,Ümmü Zer’ adındaki hatun zevcinden böyle bir devlet bulsun.Ve Ebu Zer’ kim oluyor ki, Resul-i Ekrem Hazretleri ona benzetilmiş olsun?
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ali in Hacerden,oda İsa bin Yunusdan,oda Hişam bin Urveden,oda kardeşi Abdullah bin Urveden,oda Urveden,onlar Hz.Âişeden rivayet buyurdu.

DÖRDÜNCÜ BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin UYKULARININ SIFATI hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır.

BİRİNCİ HADİS :Berâ bin Âzib’den rivayet olundu ki; Resul-i Ekrem Hazretleri yatacak yerlerinde uyumak istediğinde,sağ elinin ayasını,sağ yanaklarının altına koyar idi.
Kastalani –Mevahibi Ledünniye-sinde buyurdu ki;sağ yanına yatıp uyumakta,bir sırrı azim vardır.Zira kalb sol tarafına bağlı olmakla,sol yanına yatıp uyuyan kimsenin uykusu ağır olur.Ama sağ tarafına yattığı vakit,kalb muzdarib olmakla tez uyanır.Gerçi sol tarafı üzerine rahat olur ise de,kalbe zararlıdır.Zira âza kalb tarafına meyletmekle, sair maddeler kalb üzerine olur.Arka üzeri yatmak istirahat için zarar etmez,lakin uyku için zararlıdır.Yüz üzeri yatmak hepsinden kötüdür,buyurdu.
Kütüb-ü Sitte sahiblerinden İbni Mâce rivayet eder ki; Resul-i Ekrem Hazretleri mescidde bir şahsı yüzü aşağı yatar gördüler.Mübarek ayaklarıyla uyandırıp,kalk,zira bu uyku ehli cehenneme mensub uykudur,buyurdular.
Ve Resul-i Ekrem Hazretleri yattıklarında bu duayı okurlardı:”Ya Rabbi! Kullarını dirilttiğin günde,Sen beni azabından hıfzeyle”
Malum ola ki; Resul-i Ekrem Hazretleri azaptan tüm zamanda korunmuştur.Bu duayı ümmetlerine talim için buyurmuşlardır.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Mesnadan,oda Abdurrahman bin Mehdiden,oda İsrailden,oda Ebu İshakdan,oda Abdullah bin Yezidden,oda Bera bin Azibden rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS :Hz.Huzeyfe’den rivayet olunur,buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretleri uyku için yataklarına girdiklerinde,bu duayı okur idi:”Ya Rabbi!Ben senin ismin ile uyurum ve senin ismi şerifini zikir üzere uyanıp kalkarım.”
Ve Resul-i Ekrem Hazretleri kalkdıklarında bu duayı okurlar idi:”Herbir hamd o Allaha mahsusdur ki,bizi uyuttuktan sonra uyandırdı.Ve geçim için o Allahu Taalaya bölük bölük ayrılıp,dönülür.Ve kıyamet gününde tüm halkın son olarak vardığı yer,o Hak Taalanın huzurudur.Herkes hayır ve şer amelinin cezasını bulur.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifiMahmud bin Ğaylandan,oda Abdurrezzaktan,onlar Süfyandan,oda Abdulmelik bin Umeyrden,oda Rebiî bin Hiraşdan,onlar Huzeyfeden rivayet buyurdu.

ÜÇÜNCÜ HADİS:Hz.Âişe’den mervidir,buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretleri her gece uyuma kasdıyla yatağına girdiğinde,iki ellerinin ayalarını(avuç içlerini) bir yere toplayıp,bu üç sureyi okuyarak,iki ayalarına üfürürler idi.Sonra iki ayalarıyla âzayı şerifesinden kadir oldukları kadar âzalara meshederler idi.Başlangıçta mübarek başını meshederlerdi.Daha sonra yüzlerini meshederlerdi.Sonra mübarek kollarını ve mübarek göğüslerini ve mübarek dizlerini meshederlerdi.Ve üç defa bu işi işlerler idi.Yani üç kere bu sure-i şerifi okuyarak,mübarek ayalarına üfleyip,üç defa beyan olunduğu suret üzere,mübarek âzalarına mesh buyururlardı.Malum ola ki;her geceden murad;iktiza ettiğinde,her gece demektir.Mesela yüksek vücudlarında bir hastalık gibi bir şeyi olduğunda okurlar idi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Kuteybe bin Saidden,oda Mafdal bin Fudaleden,oda Akîlden,onlar Zühriden,oda Urveden,onlar Hz.Âişeden rivayet buyurdu.

DÖRDÜNCÜ HADİS :İbni Abbas’dan mervidir,buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretleri uyudular.Hatta mübarek ağızlarına Bûf (püf) dediler. Resul-i Ekrem Hazretlerinin âdeti seniyyelerinden idi ki,uyuduğu vakitte Bûf ederler idi.
Ve Hz.Bilal teşrif buyurdular. Resul-i Ekrem Hazretlerine namaz vakti olduğunu bildirdiler.Kalkdılar,namazı eda buyurdular.Halbuki abdest almadılar.Velakin uyuyup abdest almaksızın namaz kılmak Resul-i Ekrem Hazretlerine mahsusdur.Zira Efendimizin mübarek gözleri uyur,kalbi saadetleri uyumaz idi.Kalbi saadetin uyumaması hadesten men ederdi.
Bu hadisi şerifte bir hikaye vardır.İnşaallah Resul-i Ekrem Hazretlerinin ibadeti hakkında olan babın 4.hadisinde zikrolunur.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Beşşardan,oda Abdurrahman bin Mehdiden,oda Süfyandan,onlar Seleme bin Küheylden,oda Küreybden,onlar İbni Abbasdan rivayet buyurdu.

BEŞİNCİ HADİS:Hz.Enes buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretleri yatağına yattığı vakitte buyururlardı;”Hamd ve sena o Allaha mahsusdur ki,bize yiyecek yedirdi ve bize içecek içirdi ve bizim lüzumlu şeylerimizi bize verdi ve bizi akşam oldukta meskenlerimize sığındırdı.Varlıklar içerisinde bir çok varlık vardır ki,Rabbül Alemin o mahlukun dilediğini en mükemmel bir şekilde verdi ve akşam olduğunda bir duracak mekan ihsan etmemiştir,demektir.
Malum ola ki; Resul-i Ekrem Hazretleri bu duayı şerifde işaret buyurdular ki;Bir kimsenin Hak Taala yiyeceğini ve içeceğini ve sair levazimatını verip,akşam olduğunda kendi yatağında yatmak,bir nimeti uzmadır ki,şükründe ihtimam lazımdır.Zira nice kulları vardır ki,duracak yeri yok,lüzumlu ihtiyaçları noksan, bunların halini düşünmek gerekdir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi İshak bin mansurdan,oda Afândan,onlar Hammad bin Selemeden,oda Sabitten,onlar Enes bin Malikden rivayet buyurdu.

ALTINCI HADİS:Ebu Katade’den mervidir,buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretleri seferde gece giderken istirahat ve uyku için gece sonunda indiğinde,sağ tarafının üzerine yatarlar idi.
İbni Hacer, Resul-i Ekrem Hazretleri yan üstü yattıkları vakitte mübarek başlarının altına çamurdan yapılmış kireç tabir olunan şeyi alırlar idi,buyurdu.
Aliyyül Kâri, Resul-i Ekrem Hazretlerinin başının altında kireç olması,bazı karyelerde olur idi.Çöllerde ve sahralarda kireç tabir olunan şeyi bulmaz ki,yattıkları vakitte mübarek başlarının altına alsınlar,demiştir.
Eğer Resul-i Ekrem Hazretleri seferde gece giderken,sabahdan evvelce biraz istirahat ve uyku için inseler,sağ yan üzerine yatıp,mübarek kolunu dikip,başlarını ayası üzerine koyarlardı.Muradları bu idi ki;sair ashab dahi Resul-i Ekrem Hazretlerinin bu minval üzere yattığını görüp,yorgunluk hasebiyle uykuya varıp,sabah namazını geçirmesinler.

BEŞİNCİ BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin İBADETLERİNİN VASFI hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır.

BİRİNCİ HADİS:Muğire bin Şu’be’den mervidir ki,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri namaz kılmakta bir derece meşguliyet ve gayret etti ki,hatta iki mübarek ayakları şişti.
Ve Ashabı Kiram Resul-i Ekrem Hazretlerine;Ya Rasulallah,siz namaz kılmakta o derece ciddi ve yorgunluğu istersiniz ki,mübarek ayaklarınız ayakta durmaktan şişti. Halbuki Hak Taala sizden geçmiş ve gelecek bağışlanmıştır,dediler.
“Böylece Allah,senin geçmiş ve gelecek günahını bağışlar.”
Resul-i Ekrem Hazretleri,Rabbim Taalanın bana ihsan buyurduğu nimet karşılığında,ben ziyade şükredici kul olmayayım mı?buyurdular.
Rebiül Ebrar adlı kitapta Hz.Aliden rivayet olundu ki;Bir kavim Hz.Allahdan korkduğu için ibadet ederler.Bu ibadet abdlerin fiilidir.
Ve bir kavim dahi Hz.Allahdan sevab karşılığında ibadet ederler.Bu ibadette tüccar fiilidir.
Ve bir kavim dahi Hz.Allahın verdiği nimet karşılığında şükür için ibadet ederler.Bu minval üzere ibadet hürlerin fiili ve işidir,buyurdu.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadii şerifi Kuteybe bin Said ile Bişr bin Muazdan,bu ikisi Ebu Avaneden,oda Ziyad bin Alâkadan,onlar Muğire bin Şu’beden rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS:Ebu Hureyre’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri namaz hususunda bir derece gayret ederler idi ki,hatta mübarek ayakları şişer idi.
Ebu Hureyre buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretlerine dediler ki,Şaşılır ki,siz bu derece namaz hususunda gayret edersiniz ve kendinize bu kadar zahmeti seçersiniz. Halbuki Allah Taala sizlere haber verdi ki,Allah sizi mağfiret etti,dediler.
Resul-i Ekrem Hazretleri bunlara cevab olarak;Ben ziyade şükredici bir kul olmayayım mı? buyurdular.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ebu Ammar Hüseyin bin Harisden,oda Fadl bin Musadan,oda Muhammed bin Ömerden,oda Ebi Selemeden,onlar Ebu Hureyreden rivayet buyurdu.

ÜÇÜNCÜ HADİS:Esved bin Yezid’den mervidir ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin gece vakti kıldığı namazların keyfiyetini Hz.Âişeden sordum,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretlerinin âdeti seniyyeleri bu idi ki,ekseriya o gecede yatsı namazını eda buyurup uyurlar idi.Sonra gecenin üçte birinde kalkıp,diledikleri kadar namaz kılarlar idi.Ve seher vakti olunca,vitir namazını eda ederler idi.
Malum olsun ki;Seher,gecenin son altıda biri demektir.İbni Abbasdan mervidir ki; Resul-i Ekrem Hazretleri vitir namazının ilk rekatında:”Sebbihisme Rabbikel a’la” ve ikinci rekatta:”Kâfirun” Ve üçüncü rekatta”İhlas sure-i şerifelerini okurlar idi.
Resul-i Ekrem Hazretleri yüksek muradları kadar teheccüdü dahi vitri kıldıktan sonra istirahat için yataklarına yatarlar idi. Eğer muradı devletleri olur ise,Ezvacı Mutahharata yönelir ve bazı latifeler yaparlar idi.Ve sabah ezanını işittiklerinde süratle yataktan kalkıp,gusül gerekti ise,guslederlerdi.Ve eğer gusül gerekmedi ise,abdest alıp sabah namazının iki rekat sünnetini haremi saadetlerinde eda buyurup,sabah namazının farzını eda için mescidi şerife teşrif buyururlar idi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Beşşardan,oda Muhammed bin Caferden,onlar Şu’beden,oda Ebi İshakdan,onlar Esved bin Yezidden rivayet buyurdu.

DÖRDÜNCÜ HADİS:Küreyb’den mervidir,İbni Abbasdan Küreyb bize haber verdi ki;İbni Abbas bir gece teyzesi Meymunenin yanında yatmış idi.İbni Abbas buyurdu ki;Ben başımı yastığın enine koyup yattım. Resul-i Ekrem Hazretleri dahi mübarek başlarını yastığın uzunluğu tarafına koyup yattılar.
Ve Resul-i Ekrem Hazretleri güzel bir uyku uyuyarak daldılar.İbni Abbas buyurur ki,tahminen gecenin yarısı ya yarısından evvelce ya yarısından sonraca oldu. Resul-i Ekrem Hazretleri uykudan uyanıp kalkdılar.Mübarek elleriyle mübarek yüzlerine mesh buyurdular.Sonra Âl-i İmranın sonunda olan on âyeti okudular ki,o âyetler;”İnne fi halkissemavati”den,sonuna kadardır.
Malum ola ki;Bir kimse uykudan kalktığında,eğer cünüb değil ise,bu âyetleri okumak mendubdur.Bu âyetleri okuduktan sonra Resul-i Ekrem Hazretleri kalkıp asılı olan mataradan abdest aldılar.Abdesti güzel güzel tam olarak aldılar.Sonra kalkıp namaz kılmaya başladılar.
İbni Abbas buyurdu ki;Ben kalkdım,abdest aldım ve Resul-i Ekrem Hazretlerinin sol tarafına durdum.Ve Resul-i Ekrem Hazretleri mübarek sağ elini benim başım üzerine koyup,sonra benim sağ kulağımı tuttu ve burdu.Yani Resul-i Ekrem Hazretleri İbni Abbasın kulağını burduğu şuna tenbihdir ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinden sudur eden fiilleri basiretle hıfzeyle.
Ve Resul-i Ekrem Hazretleri teheccüde (gece namazına)başladı.İki rekat namaz kıldılar.Daha sonra iki rekat,daha sonra iki rekat,daha sonra iki rekat,daha sonra iki rekat,daha sonra iki rekat kıldılar.Tirmizinin şeyhinin şeyhi olan Ma’n iki rekat lafzını altı kerre tekrar eyledi.Toplam oniki rekat namaz olur.Teheccüdün nihayet sayısı budur.
İbni Abbas buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretleri teheccüdden sonra vitir kıldılar.Çünki âdeti kerimeleri vitir namazını teheccüdden sonra kılmak idi.Sonra yattılar.Zahire göre uyudular.
Sonra sabah namazını bildirmek için müezzin Resul-i Ekrem Hazretlerine geldi.Ve Resul-i Ekrem Hazretleri iki rekat fecir sünneti hafifce (kısa sure ve sürede) kıldılar.Daha sonra mescide teşrif buyurup sabah namazını kıldılar.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Kuteybe bin Saidden,oda Malik bin Enesden ve İshak bin Musa Ensariden,oda Mainden,onlar Malikden,oda Mahreme bin Süleymandan,onlar Küreybden,oda İbni Abbasdan rivayet buyurdu.

BEŞİNCİ HADİS:İbni Abbas’dan mervidir ki,buyurdu; Resul-i Ekrem Hazretleri gece vakti onüç rekat namaz kılarlardı.Geçen hadisde beyan olunduğu gibi zahir olan üç rekatı vitir olmasıdır.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Küreyb Muhammed bin A’ladan,oda Veki’den,onlar Şu’beden,oda Ebi Hacreden,onlar İbni Abasdan rivayet buyurdu.

ALTINCI HADİS:Hz.Âişe’den mervidir ki; Resul-i Ekrem Hazretleri teheccüd namazını kılmasalar,kılmamaya sebeb uyku galebe edip,namaza muktedir olmaması yahud mübarek gözleri uykulanıp namazı kılmak mümkin ise de,lakin Resul-i Ekrem Hazretlerinin çekinmesi olan huşu bulunamayacağıdır.Bu hallerin zuhuru sebebiyle teheccüd terk olunsa,gündüz oniki rekat namaz kılarlar idi.
Bu hadisin meâlinden anlaşıldı ki;Bir kimse gece vakti âdeti olan namazını yahud evrad ve ezkarını bir mani sebebiyle terk eylese,ertesi gün o terkeylediği namazı yahud evrad ve ezkarı kaza etmek münasib ve layık olur.
Hadisin Senedi:Kuteybe bin Saidden,oda Ebu Avaneden,oda Katadeden,onlar Zerare bin Evfadan,oda Said bin Hişamdan,onlar Hz.Âişeden rivayet buyurdu.

YEDİNCİ HADİS:Ebu Hureyre Resul-i Ekrem Hazretlerinden rivayet eder ki; Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdular;Sizden biriniz teheccüd namazı kılmak için kalksa,iki rekat hafife(kısa,ağır ve uzun,sıkıcı olmayan sureler ) ile başlasın.Tâ ki nefsine kolay bir iş yapıp,geri kalan namazı sevinç üzere eda ederek,tedric ile tabiatına ibadeti mutad eylemiş olsun.Ve teheccüd namazını iki rekat hafife ile iftitah etsin, başlasın,diye tabirden murad;teheccüd namazını iki rekata tahsis edip kasretmek layık olmadığına işarettir.En azı,dört yahud altı rekat kılmak münasibtir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Alâdan,oda Ebu Üsameden,onlar Hişam bin Haandan,oda Muhammed bin Sirinden,onlar Ebu Hureyreden rivayet buyurdular.

SEKİZİNCİ HADİS:Zeyd bin Halidden mervidir,buyurdular ki;Seferde bir gece Resul-i Ekrem Hazretleri teheccüdü nice kılar?diye ihtimam ile bakar ve hıfzederdim.
Zeyd buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin teheccüd namazına layıkıyla haberdar olmak için, Resul-i Ekrem Hazretlerinin kapısının eşiğine başımı koydum. Yahud çadırına dayandım ve nazarımı vererek bakdım,gördüm ki; Resul-i Ekrem Hazretleri evvela iki rekat hafife kıldılar,sonra iki rekat tavile yani uzun,çok süren namaz kıldılar ki,âdeta kıldıkları namazın üç misli miktarı idi.Bu manayı ifade için Zeyd Tavileteyn (yani iki uzun) lafızlarını te’kiden zikrettiler.Daha sonra iki rekat daha kıldılar,bu iki rekat evvelki kıldıkları iki rekata nisbetle kısaca idi.Daha sonra yine iki rekat kıldılar,bu da öncekine nisbetle kısa idi.Daha sonra yine öncekine nisbetle kısaca olarak iki rekat daha kıldılar.Bundan sonra yine iki rekat kıldılar,bu da öncekine nisbeten kısa idi.Sonra üç rekat vitir kıldılar. Resul-i Ekrem Hazretlerinden sudur eden namaz onüç rekat oldu.Başlangıçta kıldıkları iki rekat hafifeden ayrı idi.Ancak iki rekat hafife ile onbeş rekat namaz oldu ki,oniki-si teheccüd,üçü vitir namazı idi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Kuteybe bin Saidden,oda Malik bin Enesden ve İshak bin Musadan,oda Maînden,oda Malikden,oda Abdullah bin ebi Bekirden,oda pederinden,oda Abdullah bin Kaysdan,oda Zeyd bin Halid Cüheniden rivayet buyurdu.

DOKUZUNCU HADİS :Ebu Seleme bin Abdurrahmandan mervidir,haber verdi ki;Ebu Seleme Hz.Âişeden, Resul-i Ekrem Hazretleri ramazan gecelerinde teheccüd namazı ne keyfiyette kılarlar idi?diye sual etti.
Hz.Âişe buyurdular ki;Benim hanemde,benim gördüğüm şu vecihledirki; Resul-i Ekrem Hazretleri ramazan gecesinde ve sair gecelerde teheccüd namazını onbir rekattan ziyade kılmazlar idi.Evvela dört rekat namaz kılarlar idi ki,o dört rekatın güzelliğinden ve uzunluğundan sorma.Yani o rekatların güzelliği ve uzunluğu öyle bir dereceye ulaşmıştır ki,vasfı kabil değildir.Sonra dört rekat namaz dahi kılarlar idi ki,güzellikde eşsiz,uzunlukta benzersiz,vasfı mümkün değildir.Sekiz rekat teheccüd namazını kıldıktan sonra,üç rekat vitir namazını bir selam ile kılarlar idi.
Malum ola ki;Hadisi şerifin zahiri delalet eder ki; Resul-i Ekrem Hazretleri teheccüd namazında dört rekatta bir selam verdiler.Bu rivayete göre İmamı Azam yanında efdal olan budur ki;gece ve gündüzde,nafile namazlarda dörtte bir selam vermektir.Amma İmamı Muhammed ve İmamı Yusuf yanında,gece kılınan nafilelerde iki rekatta bir selam vermektir.Hz.Zeydin geçmiş hadisdeki rivayetinde olduğu gibi.
Hz.Âişe buyurdular ki;Ben dedim ki,Ya Rasulallah,siz yatsı namazını kıldıktan sonra vitir namazını eda etmezden evvel uyursanız,şayet ki uykudan uyanamayıp vitir namazı geçer ise,dedim. Resul-i Ekrem Hazretleri cevab buyurdular ki;Ya Âişe,ben uykudan uyanamayıp ve terk etme ve de geçmesinden korkmam.Zira benim zahirde gözlerim uyur,lakin kalbim uyumaz.Vakti geldiğinde kalkıp,teheccüdü ve vitri eda ederim,buyurdular.
Resul-i Ekrem Hazretleri teheccüd namazını daima bir tertib üzere kılmadığından,Hz.Âişe dahi gördüğü gibi rivayet buyurdu.Nitekim daha önce geçen Zeydin rivayeti onüç rekat idi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi İshak bin Musadan,oda Maînden,oda Malikden,oda Said bin ebi Saidden,oda Ebi Seleme bin Abdurrahmandan rivayet buyurdu.

ONUNCU HADİS:Hz.Âişe buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri ekser gecelerde onbir rekat namaz kılarlardı.Ve namazı bitirdikten sonra,eğer sabah yakın ise dinlenmek için mübarek sağ yanının üzerine yatarlar idi.Eğer sabah vakti yakın olmayıp,seher vakti olur ise,uyku için yatarlardı.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi İshak bin Musadan,oda Maînden,oda Malikden,oda İbni Şihabdan,oda Urveden,oda Hz.Âişeden rivayet buyurdu.

ON BİRİNCİ HADİS :Hz.Âişe’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri bazı kerre gece vaktinde dokuz rekat namaz kılarlar idi ki;altı rekatı teheccüd,üç rekatı vitir olur idi.
Malum ola ki;Muhaddisler şöyle buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri teheccüdü vitir ile beraber yedi rekattan noksan ve onüç rekattan ziyade etmedilerdi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Hennaddan,oda Ebul Ahvesden,oda A’meşden,oda İbrahimden,oda Esvedden,oda Hz.Âişeden rivayet buyurdu.

ON İKİNCİ HADİS:Huzeyfe bin Yemani’den mervidir,Huzeyfe gece vakti Resul-i Ekrem Hazretleri ile teheccüd namazı kılmış olduğundan,onun namazının keyfiyetini beyana başlayıp buyurdular ki;Vaktaki Resul-i Ekrem Hazretleri namaz kılmayı dilediklerinde iftitah tekbirinde:”Allahu Ekberu zül melekuti vel ceberut vel kibriya vel azameti”,”Allahu Teala zatında ziyade uludur,Melekut (hakimiyet)sahibidir,Malikül mülkdür ve gayb alemi tasarrufundadır.Ceberut sahibidir ki,Kahhar demektir.Kibriya sahibidir ki,noksanlıklardan münezzehtir.Azamet sahibidir ki,künhü idrak olunmaktan münezzehtir.” Lafzı şerifini buyururlardı.
Huzeyfe buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri bu kelimeleri okuduktan sonra,sure-i Fatiha ve sure-i Bakarayı okudular,sonra rüku ettiler,rükuun müddeti, kıyamı müddetine yakın idi.Ve rükularında;”Sübhane Rabbiyel azim.Sübhane Rabbiyel azim.”,”Azim olan Rabbimi,noksanlıklardan tenzih ederim.”lafzını çok çok okurdu.
Sonra başını rükudan kaldırıp kıyamda durmasının süre ve müddeti,rükuun müddetine yakın idi.Ve halbuki kıyamda;”Lirabbiyel hamd.Lirabbiyel hamd.”,”Hamd Rabbime mahsus”lafzı şerifini çok çok buyururlardı.
Sonra secde eylediler.Secdesinin müddeti,rükuundan sonra olan kıyamın müddetine yakın idi.Halbuki secdede;”Sübhane Rabbiyel A’la.Sübhane Rabbiyel A’la”,”Yüce olan Rabbimi noksanlıklardan beri kılarım.”lafzı şerifini çok çok buyururlardı.
Sonra mübarek başlarını secdeden kaldırdı.İki secdenin arasında oturuşun müddeti,secdenin müddetine yakın idi.Ve oturması halinde:”Rabbiğfirli, Rabbiğfirli.”, ”Rabbim beni mağfiret eyle.”lafzı şerifini çok çok söylerlerdi.
Ve bu namazda dört sure-i celileyi okudular.
Mîrik Şah dedi ki;Bu hadisi şerifin zahiri iktiza eder ki; Resul-i Ekrem Hazretleri bir rekatta sure-i Bakarayı okudu.Lakin Âl-i İmran ve Nisa ve Mâide’yi ikinci rekatta mı okudu,yahud geri kalan üç rekatta mı okudu,açıklamadı.Bazılar buyurdular ki;Zahir olan o namaz dört rekat idi.Geri kalan üç rekatta Âl-i İmran ve Nisa ve Mâide’yi okudu.İkincinin birinciden uzun olması lazım gelmemesi için idi.
İmamı Tirmizi buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretleri sure-i Nisadan sonra Mâide mi okudu,yoksa sure-i En’am-ı mı okudu?Rivayet eden Şu’be şüphe etti.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Mesnadan,oda Muhammed bin Caferden,oda Şu’beden,oda Amr bin Merreden,oda Ebu Hamzadan,oda Beni Abeseden bir kimseden,oda Huzeyfetül Yemaniden rivayet buyurdu.
Beyt:Ey kişi!Bütün gece sabaha kadar uykudasın.Kabrin için bir ışık yak.Yani kalk,geceleyin teheccüd namazı kıl.Zira gece kılınan namazın sahibine Allah üç nur ihsan eder:Biri o kimsenin kalbinde,biri yüzünde ve biri dahi o kimsenin kabrindedir.

ON ÜÇÜNCÜ HADİS :Hz.Âişe buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri bir bütün gece bir âyet ile kâim oldular,ibadetle geçirdiler.Yani o gece namazda,her rekatta o âyeti tekrar okudular,demektir.
Ebu Ubeyd Ebu Zerden rivayet ederek,”Fedailül Kur’an”adındaki kitabında buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri kıyamda ve rükuda ve sücudda bir âyeti okuduğu halde,gecelerden bir gece tâ sabaha kadar namaz kıldı.Hz.Ebu Zerden soruldu ki;o âyet hangi âyet idi?Ebu Zer cevab buyurdular ki;İn tuazzibhüm feinnehüm îbaduke ve in tağfir lehüm feinneke entel azizul hakim.”,”Eğer kendilerine azab edersen şüphesiz onlar senin kullarındır.Eğer onları bağışlarsan şüphesiz sen izzet ve hikmet sahibisin.” âyeti kerimesi idi.
Sahihi Müslimde Hz.Aliden ve Hz.İbni Abbasdan rivayet olunan hadislere binaen,bizlere rükuda ve secdede Kur’an okunmasından nehiy ulaştı.Yani Resul-i Ekrem Hazretleri kıyamda ve rükuda ve secdede bir âyet ile namaz kılmışlar diye, bizde kılar isek caiz değildir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ebubekir Muhammed bin Nâfi’ Basriden,oda Abdulsamed bin Abdulvarisden,oda İsmail bin Müslim Abdiden,oda Ebi Mütevekkilden,oda Hz.Âişeden rivayet buyurdu.

ON DÖRDÜNCÜ HADİS:Abdullah bin Mesud’dan mervidir,buyurdular ki;Bir gece Resul-i Ekrem Hazretleri ile namaz kıldım.Bir derece kıyamda durdular ki,ben hoş olmayan bir iş düşündüm.
İbni Mesuda sordular ki;Kasd edip düşündüğünüz şey ne idi?
İbni Mesud cevabında; Resul-i Ekrem Hazretlerinin kıyamda uzun durmasından hatırıma geldi ki,kendileri kıyamda kılar olduğu halde,oturayım ve namazı oturduğum yerde kılayım.Lakin bu husus edebe aykırı olmakla o fikri defedip yine kıyamda durdum,buyurdu.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Mahmud bin Ğaylandan,oda Süleyman bin Harbden,oda Şu’beden,oda A’meşden,oda Ebi Vâilden,oda Abdullah bin Mesuddan rivayet buyurdu.

ON BEŞİNCİ HADİS:Âişe’den mervidir ki, Resul-i Ekrem Hazretleri oturduğu yerde namaza başlayıp,oturduğu halde Kur’an okurlar idi.Ve okuduğu sureden tahminen otuz ya kırk âyet miktarı kaldıkta ayak üzerine kalkıp o geri kalan âyetleri kâim olduğu halde okurlardı.Bu kavli şeriften anlaşılır ki;Oturuşta okuduğu otuz ya kırk âyetten ziyade imiş.Zira çok kerre geri kalan şey diye,az nesneye denilir.
Sonra rüku ve secde edip,sonra ikinci rekatta dahi,ilk rekatta tafsil olunduğu vecih üzere işler idi.Bu hadisi şerifte nafile namazda böyle yapmanın cevazını beyan vardır.Lakin Kur’an-ı çok okur ise mesela herbir rekatta yarım cüz yahud daha ziyade okur ise demektir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi İshak bin Musa Eş’ariden,oda Maînden,oda Malikden,oda Ebi Nadrdan,oda Ebi Selemeden,oda Hz.Âişeden rivayet buyurdu.

ON ALTINCI HADİS:Abdullah bin Şakik’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin nafile kıldığı namazın keyfiyetinden,Hz.Âişeden sual ettim ve buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin âdetleri bu idi ki,bir gece salatı tavileye yani uzun,peşpeşe olan namazı ayakta kıldığı halde ve bir gece salatı tavileyi oturur olduğu halde kılarlar idi.Okumayı tamamladıktan sonra rükua ve secdeye kıyamdan intikal eder idi.Yani kıyamdan rükua ve rükudan secdeye demektir.Eğer oturdukları yerden namaza başlayıp,okumayı oturduğu yerde ederler ise,rüku ve sücudu dahi oturdukları yerde ederler idi.
Malum ola ki;Ulema icma ettiler ki,ümmet kıyama kadir iken,nafile namazı oturarak kılmak caizdir.Lakin sevab cihetinden kaimin yarı sevabına müstehak olur,dediler.
Amma Resul-i Ekrem Hazretlerinin kıyamı ve kuudu ümmete kıyas olunmaz.Zira o cevazı beyan için işlerler idi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ahmed bin Meni’den,oda Heşimden,oda Halid Huzâdan,oda Abdullah bin Şakikden rivayet buyurdu.

ON YEDİNCİ HADİS:Peygamberimizin temiz hanımlarından Hz.Hafsa’dan mervidir;Malum olsun ki; Resul-i Ekrem Hazretleri Hz.Hafsayı hicretten otuz ay sonra Şabanın başında tezevvüc eyledi.Ve Hafsa muhacirlerden idi.Ve altmış yaşına ulaştığında H.45 senesi Şabanında vefat etti.Ve Resul-i Ekrem Hazretlerinden altmış hadis rivayet buyurdu.Ve Hz.Ömerin kızları idi.
Hz.Hafsa buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretleri nafile namazda oturduğu halde kılardı.Ve bir kısa sureyi okuyup,bir derece Kur’an-ın huruf ve harekat ve sekenatını tebyin ve meharicini,çıkışını temyiz edip ayırarak,teenni yoluyla mânasını düşünerek okur idi ki;hatta Resul-i Ekrem Hazretlerinin açıklaması üzere okuması sebebiyle okudukları, sure-i Enfal gibi bir kısa sure mesela sure-i A’raf gibi uzun sureden uzun olur idi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi İshak bin Musa Ensariden,oda Maînden,oda Malikden,oda İbni Şihabdan,oda Sâib bin Yezidden,oda Muttalib bin ebi Vera’adan,oda Hz.Hafsadan rivayet buyurdu.
ON SEKİZİNCİ HADİS:Hz.Âişe Ebu Selemeye haber vererek buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri nafile namazı ekseri oturduğu halde kılmadıkça ahirete teşrif etmedi.Yani Hz.Âişe demek ister ki; Resul-i Ekrem Hazretleri ömrünün sonlarında nafile namazları ekseri oturduğu halde kılarlardı.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu ahdisi şerifi Hasan bin Muhammed Za’feraniden,oda Haccac bin Muhammedden,oda İbni Cüreyhden,oda Osman bin ebi Süleymandan,oda Eba Seleme bin Abdurrahmandan,oda Hz.Âişeden rivayet buyurdu.

ALTINCI BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin DUHA yani KUŞLUK NAMAZI KILMASI hakkında varid olan hadisi şerifin beyanı hakkındadır.
Kuşluk namazının ilk vakti göğün kenarından güneş iki mızrak boyu çıktığı vakittir.Son vakti,zeval vaktinden evvelce olan vakittir.
Malum ola ki;kuşluğun ilk vaktinde kılınan namaza İşrak namazı denir.Ve kuşluğun son vaktinde kılınan namaz Salatı Zeval ve Evvâbin namazı denir.Ama bu iki vaktin ara yerinde olan namaza duha yani kuşluk namazı tesmiye olunur.

BİRİNCİ HADİS :Maâze’den mervidir,buyurdular ki;Bir gün Ümmü Mü’minin Hz.Âişeden Resul-i Ekrem Hazretleri duha namazını kılar mı idi?diye sordum.
Hz.Âişe cevab verdi ki;Evet, Resul-i Ekrem Hazretleri duha namazını bazen dört rekat kılarlar idi ve bazen Aziz ve Celil olan Hz.Allah dilediği miktarı dört rekat üzerine ziyade eder idi,buyurdu.
Lakin hadisciler beyan ettiler ki; Resul-i Ekrem Hazretleri duha namazını oniki rekattan ziyade kıldığı rivayet olunmadı,dediler.Ama ekseri dört rekat kılar idi, dediler. Ve yine hadisciler dediler ki;duha namazının en azı iki rekat caiz ise de,dört rekat kılmak efdaldir,dediler.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Mahmud bin Ğaylandan,oda Ebu Davud Tayalisiden,oda Şu’beden,oda Yezid Reşkden,oda Maâzeden rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS :Enes bin Malik’den mervidir ki; Resul-i Ekrem Hazretleri duha namazını altı rekat kılarlar idi yani bazı vakitte demektir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Mesnadan,oda Hakim bin Muaviyeden,oda Ziyad bin Ubeydullahtan,oda Hamîd Tavilden,oda Enes bin malikden rivayet buyurdu.

ÜÇÜNCÜ HADİS:Abdurrahman bin Ebi Leyla’dan mervidir,buyurdu ki;Bana sahabeden bir kimse Resul-i Ekrem Hazretlerinin duha namazını kıldığını haber vermedi,ancak Ümmehani haber verdi.
Ümmehani haber verdi ki; Resul-i Ekrem Hazretleri Mekkenin fethi gününde Ümmehani’nin hanesine teşrif buyurdular.Ve teberrüken(uğur ve bereket sebebiyle) gusleylediler.Gusülden sonra sekiz rekat duha namazı kıldılar.
Ümmehani buyurdu ki;Ben hiçbir vakitte Resul-i Ekrem Hazretlerinin farz ve nafile namazlarında bu kıldığı sekiz rekat namaz gibi,hafif namaz kıldığını görmedim. Lakin rüku ve sücudu tamam eylediler.Yani Ümmehani’nin Resulü Ekremin kıldığı sekiz rekat hafif idi,buyurması,namazın kıyamında uzun sure ve teşehhüdlerde uzun dua eylemediler,demektir.Yoksa tadili erkanı terk demek değildir.
Malum ola ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin duha namazını daima hafifçe kıldığı bu hadisi şerif ile sabit olmaz.Zira onun fetih gününde,başka meşguliyet olduğundan hafif kıldılar.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Mesnadan,oda Muhammed bin Caferden,oda Şu’beden,oda Amr bin Merreden,oda Abdurrahman bin ebi Leyladan rivayet buyurdu.

DÖRDÜNCÜ HADİS:Abdullah bin Şakik’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri duha namazını kılar mı idi?diye Hz.Âişeden sordum.
Hz.Âişe cevab olarak;Kılmazlar idi,ancak seferden geldiği vakit kılarlardı, buyurdu.Mervidir ki; Resul-i Ekrem Hazretleri seferden geldiğinde,elbette kuşluk vaktinde gelip evvela mescide teşrif buyururlar idi.Ve mescidde iki rekat namaz kılıp mescide otururlar idi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi İbni Ebi Ömerden,oda Veki’den,oda Kehmis bin Hasenden,oda Abdullah bin Şakikden rivayet buyurdu.

BEŞİNCİ HADİS:Ebu Saidel Hudri’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri bazı günlerde kuşluk namazını kılarlar idi ki,hatta biz Resul-i Ekrem Hazretleri kuşluk namazını terketmez der idik ve sonra terk ederler idi ki,hatta biz Resul-i Ekrem Hazretleri bir daha kuşluk namazı kılmaz,der idik.
Müslim Sahihinde buyurdular ki;Kuşluk namazının faydalarından biri budur ki;İnsanda olan üçyüzaltmış mafsala lazım gelen sadakaya kuşluk namazı kifayet eder.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ziyad bin Eyyub Bağdadiden,oda Muhammed bin Rebi’adan,oda Fudayl bin Merzuktan,oda Atiyyeden,oda Ebi Saidel Hudriden rivayet buyurdu.

ALTINCI HADİS:Ebu Eyyub-el Ensari’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin şemsin zevali akabinde dört rekat namaz kılmak âdeti seniyyelerinden idi.
Hz.Halid buyurdu ki;Ben Resul-i Ekrem Hazretlerinin bu dört rekat namaza devamlılıklarını görüp,kendilerinden hikmetini sordum.Buyurdular ki;Göğün kapıları zeval vaktinin akabinde açılır.Ve öyle namazının edasına kadar kapanmaz.Ve benim bir hayır amelimin o saatte göğe yükselmesine muhabbet ederim.Yani bu hikmete mebni bu namaza devam ederim,buyurdular.
Hz.Halid Ebu Eyyub buyurdu ki;Ya Rasulallah,bu dört rekatın herbirinde zammı sure var mıdır?dedim.Evet,vardır buyurdu ve bu dört rekatı ikişer rekat kılıp selam vermek olur mu?diye sordum.İki rekatta bir selam olmaz belki dört rekat kılıp kade-i ahirede selam verilir,buyurdular.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ahmed bin Meni’den,oda Heşimden,oda Ubeydeden,oda İbrahimden,oda Sehm bin Mencabdan,oda Kaz’adan,oda Karsa’dan,oda Ebu Eyyubel Ensariden rivayet buyurdu.

YEDİNCİ HADİS:Abdullah bin Sâb’den mervidir ki; Resul-i Ekrem Hazretleri güneş,gündüzün yarı dairesinden zail olduğunda,öğlenin farzından evvel dört rekat namaz kılarlar idi.
Ve Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdular ki;Zevalden sonra bir saat vardır ki,o saatte gök kapıları açılır ve benim bir ameli salihimin o saatte göğe çıkmasına muhabbet ederim,buyurdular.
Beyzavi buyurdular ki;Bu rivayet olunan dört rekattan murad;Öğlenin farzından evvel kıldıkları öğlenin sünnetidir.
“Bir tek kelimeyi aynı anda milyon, belki milyar kelime olarak, cilve-i kudret sahife-i havada istinsah ettiği gibi; (O’na ancak güzel sözler yükselir(ulaşır).Onları da Allaha ameli salih ulaştırır.) âyetinin remziyle her kelime-i tayyibe, bütün küre-i havada birden, âdeta zamansız, kalem-i kudret ile istinsah edildiği gibi; manevî ve makbul hakikatların bir yazar-bozar tahtası hükmünde olan küre-i havada kudretin acib bir mu’cizesinin zaman-ı Âdem’den beri ülfet perdesi altında ehl-i gaflet nazarında saklandığı gibi; şimdi radyo namı verdikleri ayn-ı hakikat ile sabit olmuş ki: İçinde hadsiz bir ilim ve hikmet ve irade bulunan gayr-ı mütenahî bir kudret-i ezeliyenin cilvesi, her zerre-i havaîde hazır ve nâzırdır ki; hadsiz ayrı ayrı kelimeler herbir zerre-i havaînin küçücük kulağına girip, incecik dilinden çıktığı halde karışmıyor, bozulmuyor, şaşırmıyor.”
“Bir melaike var, kırk bin başı var. Her başında, kırk bin dil var. Her bir dilde, kırk bin tesbihat yapıyor. Altmışdört trilyon tesbihat aynı anda söylüyor. Demek küre-i hava, bu melaike gibidir. Yani; bu melaikenin tesbihatı adedince her kelime-i tayyibe, hava sahifesinde yazılıyor.”
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Mesnadan,oda Ebu Davuddan,oda Muhammed bin Mesnadan,oda Mücahidden,oda Abdullah bin Sâbden rivayet buyurdu.

SEKİZİNCİ HADİS:Hz.Ali’den mervidir;Hz.Ali öğlenin farzından evvel dört rekat namaz kılarlar idi. Resul-i Ekrem Hazretlerinin öğlenin farzından önce yani zevalin arkasında öğlenin sünnetini kıldıklarını ve bu namazın rekatlarında uzattıklarını zikrederlerdi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ebu Selemeden,oda Ömer bin Ali Makdemiden,oda Mes’ar bin Küdamdan,oda Ebi İshakdan,oda Asım bin Damreden,oda Hz.Aliden rivayet buyurdu.

YEDİNCİ BAB

Kişinin kendi evinde TETAVVU (nafile) NAMAZINI KILMASININ EFDAL olduğu beyanındadır.
Tetavvu ile murad;farzın dışında olan namazdır ki;müekked sünnetler ve müstehablar ve kuşluk ve bunların emsali gibi.

BİRİNCİ HADİS:Abdullah bin Said’den mervidir,buyurdular ki;Nafile namazı evimde mi kılmak daha efdaldir yoksa mescidde mi eda etmek efdaldir?diye Resul-i Ekrem Hazretlerinden sordum.Buyurdular ki;Sen görüyorsun ki,benim evim mescide ziyade yakındır ve ben evimde nafile namaz kılmayı,mescidde kılmaktan ziyade severim.
Yani Resul-i Ekrem Hazretleri demek ister ki;Nafile namazı evimde kılmam kolay olması için değildir.Lakin farzları mescidde kılmak bana sevimlidir, buyurdular. Ulema nafile namazı evde kılmak sevgili ve güzel olduğunun yönünü şöyle beyan ettiler ki;riyadan uzak ve bereketi eve ulaştığından başka,şeytanı evden kovmaya sebebdir.
Hadisin Senedi:Trimizi bu hadisi şerifi Abbas Anberiden,oda Abdurrahman bin Mehdiden,oda Muaviye bin Salihden,oda Alâ bin Harisden,oda Haram bin Muaviyeden,oda amcası olan Abdullah bin Sa’ddan rivayet buyurdu.

SEKİZİNCİ BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin ORUCU hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır.

BİRİNCİ HADİS:Abdullah bin Şakik’den mervidir,buyurdular ki;Ben Hz.Âişeden Resul-i Ekrem Hazretlerinin nafile orucundan sordum.Hz.Âişe cevab buyurdu ki;Bir çok günde şu yönüyle oruçlu olurlar idi ki;hatta biz ayın günlerini bütün oruç oldular,der idik.Ve yine bazen orucu şu yönüyle terk eder idi ki,hatta biz ayın günlerini bütün iftar etti,tutmadı der idik.
Hz.Âişe buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri Medine-i Münevvereye teşrif buyurduğundan beri ramazanı şeriften başka bütün bir ayı oruç tutmadılar. Yani Resul-i Ekrem Hazretlerinin nafile orucu bir aydan noksan olur idi.Mesela onbeş gün, yirmi gün gibi.
Malum ola ki;Ramazan orucu H.2. senesinde farz olup, Resul-i Ekrem Hazretleri dokuz kerre ramazan tutmuşlardır.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Kuteybe bin Saidden,oda Hammad bin Zeydden,oda Eyyubdan,oda Abdullah bin Şakikden rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS:Hz.Enes’den mervidir,Hz.Enes’den Resul-i Ekrem Hazretlerinin tetavvu orucundan soruldu;Hz.Enes cevab verdiler ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin tetavvu orucunda âdeti kerimeleri bu idi ki,bazen bir ayda şöyle oruçlu olup,devam ederler idi ki,hatta biz onun o ayın hiçbir gününde iftar etmek istemez,zannederdik.Ve bazen bir aydan şöyle iftar ederler idi ki,biz o ayın hiçbir gününde oruçlu olmazlar, zannederdik.Yani bazen bir ayda ekseriya oruca devam ederler ve bazen bir ayda ekseriya iftara devam buyururlar idi,demektir.Ama her ay birbiri ardınca böyle idi demek değildir.
Ve Hz.Enes buyurdular ki;Sen Resul-i Ekrem Hazretlerini gece vakti namaz kılar görmeyi düşünmeyip,uyur düşündüğün zamanda namaz kılar görür idik.Ve uyur görmeyi düşünmeyip,namaz kılar düşündüğün zamanda,uyur görür idik.Yani gece vakti Resul-i Ekrem Hazretlerinin nafile namazı senin düşündüğüne uymaz bir tarz üzere değil idi.Belki her nice müyesser ve kolay olur ise,öyle ederlerdi.Orucu dahi buna kıyasdır.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ali bin Hacerden,oda İsmail bin Caferden,oda Hamidden,oda Enes bin Malikden rivayet buyurdu.

ÜÇÜNCÜ HADİS :İbni Abbas’dan mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri bazı günlerde bir derece oruç olurdu ki,hatta biz onun bu oruçtan iftar eylemek istemez,der idik.Ve bazı günlerde şöyle iftar ederler idi ki,hatta biz bir daha oruçlu olmak istemez,der idik.Ve Resul-i Ekrem Hazretleri Medineye teşrif buyurduğundan beri ramazandan başka bütün bir ayı oruçlu olmadılar.Yani İbni Abbas, Resul-i Ekrem Hazretlerinin nafile olan orucu bir aydan eksik olur idi, buyurdular.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Mahmud bin Ğaylandan,oda Ebu Davuddan,oda Şu’beden,oda Ebi Bişrden,oda Said bin Cübeyrden,oda İbni Abbasdan rivayet buyurdu.

DÖRDÜNCÜ HADİS:Ümmü Seleme’den mervidir,buyurdular ki;Ben Resul-i Ekrem Hazretlerini iki ay birbiri ardınca oruçlu olduğunu görmedim,illa Şaban ve Ramazan aylarını peşpeşe oruçlu olurlar idi.
Malum ola ki;Hz.Âişe ve İbni Abbasdan,önceden rivayet olunan birinci ve üçüncü hadisler, Resul-i Ekrem Hazretlerinin ramazandan başka bütün bir ay oruçlu olmadıklarını anlattığından,bu hadisi şerif dahi Resul-i Ekrem Hazretlerinin Şaban ayını tamamen oruçlu olduğuna delalet ettiğinden önceki hadislere zahiren muhalif görülüyorsa da,Şaban ayının ekser günlerinde oruçlu olduklarından Ümmü Seleme Hazretleri ekser için külli bir hüküm olması kaidesiyle,şaban ayında oruçlu idi,demek istediğinden geçen hadisin beyanlarına muhalif değildir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Beşşardan,oda Abdurrahman bin Mehdiden,oda Süfyandan,oda Mansurdan,oda Salim bin ebi Ca’dden,oda Ebu Selemeden,oda Ümmü Selemeden rivayet buyurdu.

BEŞİNCİ HADİS:Hz.Âişe’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri aylardan bir ayda Şabanda oruçlu olduğundan çok oruçlu olduğunu görmedim yani sair aylara nisbetle,şabanda orucu çok idi,demektir.
Resul-i Ekrem Hazretleri Şaban ayı günlerinde oruçlu olurlar idi.Ancak gayet az günlerde oruçlu olmazlar idi,belki ekser günlerde oruçlu olurlar idi.
Nesa-i ve Ebu Davud Üsame bin Zeydden rivayet buyurdular.Üsame buyurdular ki;Ya Rasulallah,siz şabanda oruçlu olduğunuz kadar,diğer aylarda oruçlu olmazsınız, bunun hikmeti nedir?diye sorulduğunda cevaben buyurdular ki;Ya Üsame,şaban ayı öyle bir aydır ki,Receb ve Ramazan arasındadır.Halk onun faziletinden gafildir.Ve şabanda kulların amelleri Allahın huzuruna yükseltilir.Ben dahi isterim ki,benim amelim oruçlu olduğum halde yükseltile.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Hannaddan,oda Abededen,oda Muhammed bin Ömerden,oda Ebu Selemeden,oda Hz.Âişeden rivayet buyurdu.

ALTINCI HADİS:İbni Mesud’dan mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri her ayın evvelinde üç gün oruçlu olurlar idi.Ve Cuma günlerinde az kerre iftar ederler idi.Yani ekser Cuma günleri oruçlu olurlar idi.
Bazı ulema buyurdular ki;İmam-ı Âzam ve İmam-ı Malike göre;Cuma günü oruçlu olmak güzeldir,ama cumhur,çoğunluk;Şafii;Cuma gününü oruca tahsis etmek mekruhdur,dediler.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Kâsım bin Dinar Kûfiden,oda Abdullah bin Musa ile Talk bin Ğanamdan,onlar Şeybandan,oda Âsımdan,oda Ebu Zerden,oda Abdullah bin Mesuddan rivayet buyurdu.

YEDİNCİ HADİS:Hz.Âişe’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri Pazartesi ve Perşembe günlerinde oruçlu olmak uygun olduğunu düşündüğünden dolayı,o günlerde orucu taleb ederler ve oruçlu olurlar idi.
Ebu Katade rivayet eder ki; Resul-i Ekrem Hazretleri ekseri Pazartesi günü oruçlu olduğunun sebebinden soruldu,cevab buyurdular ki;isneyn yani haftanın ikinci günü olan Pazartesi gününde dünyaya geldim ve Pazartesi gününde Kur’an nazil oldu.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ebu Hafs Ömer bin Aliden,oda Abdullah bin Davuddan,oda Sevr bin Yezidden,oda Halid bin Ma’dandan,oda Rebi’a Cerşiden,oda Hz.Âişeden rivayet buyurdu.

SEKİZİNCİ HADİS:Ebu Hureyre’den mervidir, Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdular ki;Kulların amelleri Pazartesi ve Perşembe günü Allahın huzuruna arz olunur.Ve ben dahi isterim ki,benim amelim oruçlu olduğum halde arzoluna, buyurdular.
Malum ola ki;İbni Talha İbni Abbas’dan rivayet etti ki,herkesin hayır ve şer ameli hatta yeme ve içmesiyle söylediği sözü ve görüp ve dinlediği dahi yazılıp arzolunur.Ve dahi amellerin arzı iki çeşittir;Biri,umumi arzdır ki,her sabah ve akşam vaki olur.Ve biri dahi,hususi arzdır ki,Pazartesi ve Perşembe günlerinde vaki olur.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Yahyadan,oda Ebi Âsımdan,oda Muhammed bin Refa’adan,oda Sehl bin ebi Salihden,oda pederinden,oda Ebu hureyreden rivayet buyurdu.

DOKUZUNCU HADİS:Hz.Âişe’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri bir ayın günlerinden;Cumartesi,Pazar,Pazartesi ve sonra gelen ayda Salı ve Çarşamba ve Perşembe günlerini oruçlu olurlar idi.
Hadiscilerden Tayyibi buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretleri açıklandığı şekliyle oruçlu olmakla ümmete sünneti talim buyurdu.Amma altı gün hafta günlerini peşpeşe oruçlu olmadıkları,ümmete bu babta Resul-i Ekrem Hazretlerine uyarak zahmet olmasın diye merhametindendir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Mahmud bin Ğaylandan,oda Ebu Ahmed ile Muaviye bin Hişamdan,bu ikisi Süfyandan,oda Mansurdan,oda Haysemeden,oda Hz.Âişeden rivayet buyurdu.

ONUNCU HADİS:Hz.Âişe’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri hiçbir ayda Şabanda oruçlu olduğu kadar oruçlu olmazlardı.Belki Şabanda çok oruçlu olurlar idi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ebu Mus’ab Medeniden,oda Malik bin Enesden,oda Ebi Nadrden,oda Ebi Seleme bin Abdurrahmandan,oda Hz.Âişeden rivayet buyurdu.

ON BİRİNCİ HADİS:Muaze’den mervidir,buyurdular ki;Ben Hz.Âişeden Resul-i Ekrem Hazretlerinin her aydan üç gün oruçlu olmak âdeti mi idi?diye sual ettim Cevabında;Evet,âdeti idi,dedi.
Muaze dedi ki;Ben yine Hz.Âişeden Resul-i Ekrem Hazretlerinin her ayda oruçlu olduğu bu üç gün,ayın neresinde idi?Evvelinde mi,ortasında mı,sonunda mı?diye sordum.Hz.Âişe, Resul-i Ekrem Hazretlerinin yüksek muradları her nice olur ise,oruçlu olurlar idi.Gerek evvelinde,gerek ortasında,gerek sonunda olsun yüksek nezdlerinde beraber idi,diye cevab buyurdu.
Ulema buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri her ayda üç günü oruç için tayin etmediklerinin sırrı budur ki;eğer belli kılsa,her ayda üç günün orucu vacib zan olunur idi.Vacib zan olunmaması için üç günü muayyen kılmadılar.Eğer bir kimse sünneti icra için belirtmeksizin her ayda üç günü oruçlu olsa,sünneti icra etmiş olur.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Mahmud bin Ğaylandan,oda Ebu davuddan,oda Şu’beden,oda Yezid Reşkden,oda Muazeden rivayet buyurdular.

ON İKİNCİ HADİS:Hz.Âişe’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin bi’setinden yani peygamber olarak gönderilmesinden evvel cahiliyet vaktinde Kureyş Aşure gününde oruçlu olurlar idi. Resul-i Ekrem Hazretleri dahi aşure gününde oruçlu olurlar idi. Resul-i Ekrem Hazretlerinin bu günde oruçlu oldukları, mücerred olarak hayır ameli olmakla o günün orucuyla memur olmuş ola,dediler.Ama zamanı cahiliyette Kureyşin bu günü oruçlu olduklarının sebebi;Hz.Nuh,Hz.İbrahim şeriatına imtisalendir,dediler.
Hz.Âişe buyurdular ki;Vaktaki Resul-i Ekrem Hazretleri Medineye teşrif buyurdular.Aşure gününü oruçlu oldular.Ve başkalarına dahi oruçlu olmalarını emir buyurdular.Hicretten sonra bu günü tutmak,farz olduğu için,çünki ramazan farz oldu.Farziyyeti ramazan orucuna münhasır olmakla aşurenin farziyyeti mensuh oldu, hükmü ortadan kalkdı.Müstehab olmak üzere isteyenler,aşure gününde oruçlu olur, istemeyenler terk eyler.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Harun bin İshak Hemedaniden,oda Abede bin Süleymandan,oda Hişam bin Urveden,oda pederinden,oda Hz.Âişeden rivayet buyurdu.

ON ÜÇÜNCÜ HADİS:Hz.Alkame’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri nafile namaz ve orucu bazı günlere tahsis ederler mi idi?diye Hz.Âişeden sordum.
Hz.Âişe cevab olarak; Resul-i Ekrem Hazretlerinin ameli devamlı idi.Ve sizin hanginiz onun tahammül ettiği amele tahammül edebilir.Ve onun devamlılığı gibi hanginiz devama takat getirebilir?Onun her bir ameli en mükemmel şekildedir.Hemen siz onun ameline uymaya ve benzemeye gücünüz yettiği kadar çalışınız yeter, buyurdular.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Beşşardan,oda Abdurrahman bin Mehdiden,oda Süfyandan,oda Mansurdan,oda İbrahimdenoda Alkameden rivayet buyurdu.

ON DÖRDÜNCÜ HADİS:Hz.Âişe’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri benim evime teşrif buyurdu.Halbuki benim yanımda bir hatun var idi.Bu hatun kimdir,diye sual buyurduklarında,geceleri namaz ve zikir ve tilavet ile meşgul olup,sabahlara kadar uykuyu terki mûtad edinmiş olan Havlâ adında cariye kızdır, cevabını verdim.
Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdular ki;Amellere gücünüz yettiği kadar meşgul olunuz.Kudretinizin derecesinden hariç olan amele devam ile kendinize meşakkat vermeyiniz.Allahu Taala fazl ve sevabı kesmez,tâ siz ameli kesib,dilemekten yorulmadıkça.Yani amelinizi kesib duadan geçmedikçe,buyurdular.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Harun bin İshakdan,oda Abededen,oda Hişam bin Urveden,oda pederinden,oda Hz.Âişeden rivayet buyurdu.

ON BEŞİNCİ HADİS:Ebu Salih’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretlerine hangi amel makbul ve sevimli idi,diye Hz.Ümmü Seleme ve Hz.Âişeden sordum.
Hz.Âişe ve Ümmü Seleme cevab olarak; Resul-i Ekrem Hazretlerinin nezdinde makbul olan amel sahibi,ona devam ettiği ameldir,eğer o amel az bile olsa,buyurdular.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ebu Haşim Muhammed bin Yezid Rifaiden,oda İbni Fudeylden,oda Ebi Salihden rivayet buyurdu.

ON ALTINCI HADİS:Avf bin Malik buyurdular ki;Bir gece Resul-i Ekrem Hazretleri ile beraber bulundum.Misvak kullanmayı buyurup,sonra abdest aldı ve sonra namaz kılmaya kalkdılar.Ben dahi kendisiyle beraber namaza kalkdım.
Ve Resul-i Ekrem Hazretleri iftitah tekbiriyle namaza başlayıp,fatihayı okuduktan sonra,sure-i Bakarayı okumaya başladı ve Bakara suresini okur iken,bir rahmet âyeti geldiğinde durup Hz.Allahdan rahmet rica buyurur.Ve bir azab âyeti geldiğinde durup,azabdan Allahu Taalaya sığınırlar idi.
Malum ola ki;Bu keyfiyet ile namaz,nafileye mahsustur,dediler.
Avf buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretleri Bakara suresini bu keyfiyet ile tamamladıktan sonra rüku buyurdu.Rükuda,kıyamda durdukları kadar durdular ve Rükuda;”Sübhane zil ceberut vel melekut vel kibriya-i vel azameti.”lafzı şerifini okurlar idi.Yani;”Ceberut ve Melekut ve Kibriya ve Azamet sahibi olan Allah-u Azimuşşan-ı noksanlıklardan tenzih ederim.”
Rükudan sonra secde buyurup,secdelerinde rükuda durdukları kadar durup geçen tesbihi okudular.
Birinci rekattan sonra ikinci rekatta Fatihayı okuduktan sonra,sure-i Âl-i İmranı okudular
Üçüncü ve dördüncü rekatta dahi birer sure okuyup,rüku ve sücud ve tesbihlere birinci rekattaki gibi riayet buyurdular.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin ismailden,oda Abdullah bin Salihden,oda Amr bin kaysdan,oda Âsım bin Hamidden,oda Avf bin Malikden rivayet buyurdu.

DOKUZUNCU BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin KUR’AN-I AZİMUŞŞÂNI NE VECİHLE OKUDUKLARININ KEYFİYETİ hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır.
Malum ola ki; Resul-i Ekrem Hazretleri yakıcı ve tesirli sada sahibi oldukları yani hoş ses bulundukları cihetle,Kur’an okumaya başladıkları vakit,dinleyenleri vecde ve hale ğark olurlardı.Ve Kur’an-ı Kerimi bazen gizli ve bazen aşikâre olarak tilavet ederlerdi.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin sadası her ne kadar müsaid ise de,ne tağanni eyler ve ne de sesini yükseltirlerdi.
Cehren okudukları vakit mübarek seslerini evin dışından işitmek mümkün olmadığından,yalnız evin içinde işitilebilirdi.Tağannisi tabii olup,hızlı veya bildirme suretiyle talimi değildi.
Malum olduğu üzere;Tağanni,biri tabii ve diğeri talimi olarak iki kısımdır. Birinci kısmı;talimsiz ve nağamat,ahenk ve güzel ses olmadan okuyuştur.Bu okuyuş tabiatın sevk ve iktizasıyla olduğundan,alimlere göre caizdir.İkincisi;Fenni musiki ve nağamatı talim ile hasıl olur.Bu kısım ile ve bu yolda Kur’an-ı Kerim tilaveti caiz değildir.

BİRİNCİ HADİS:Ya’la bin Memlek’den mervidir,Ya’la bin Memlek Resul-i Ekrem Hazretlerinin Kur’an okumasının keyfiyetini Ümmü Selemeden sual etti.
Ümmü Seleme durmadan vasfa başlayarak, Resul-i Ekrem Hazretlerinin kıraatını kelime kelime açıklayıcı idi,deyip onun kıraatı gibi tertil ve tebyin ederek (yavaş yavaş,yerli yerinde okuyup açıklayarak) Kur’an okumaya başladı.
Bu hadisi şeriften anlaşıldı ki; Resul-i Ekrem Hazretleri Kur’an tilavetini olduğu gibi,hakkıyla maharici hurufa (ağızda harflerin çıktığı yere),harflerin yerli yerince çıkmasına riayet buyurarak tecvid üzere teenni ile kıraat buyururlar,imiş.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Kuteybe bin Saidden,oda Ebul Leysden,oda Ebi Melikeden,oda Ya’la bin Memlekden rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS:Katade’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin Kur’an-ı Azimuşşanı kıraat etmesinin keyfiyetini Hz.Enesden sordum. Hz.Enes, Resul-i Ekrem Hazretlerinin kıraatı med sahibi idi.Yani hurufu med ve hurufu linde med edip mesela meddi tabiide bir elif ve meddi muttasıl ve munfasılda dört elif miktarı,velhasıl;tecvid ilminde Kıraatı Seb’anın Resul-i Ekrem Hazretlerinin rivayet ettiği medler ne şekilde ise,o şekilde medlere riayet buyururlar idi,demek olup yoksa gereksiz medde mübalağa ederdi,demek değildir.
Kıraatı Seb’a;” Kur’an-ı Kerim’i yedi türlü okuma tarzı. Mâna değişmemek üzere Kur’an-ı Kerim Kureyş, Huzeyl, Havâzin, Kinane, Sakif, Temim ve Yemen lehçeleriyle “sırat, mâlik, cibril” gibi kelimelerin yedi türlü okunmasına denir. * Yedi türlü okuma”
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Beşşardan,oda Vehb bin Cerir bin Hazimden,oda Übeydeden,oda Katadeden rivayet buyurdu.

ÜÇÜNCÜ HADİS :Ümmü Seleme’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri Kur’an-ı Azimuşşanı kıraat buyurduğunda kıraatini âyetin sonlarında durmalarıyla Kıt’a kıt’a ederler idi.Yani Resul-i Ekrem Hazretleri;”Elhamdulillahi rabbil alemin”deyip durur idi.Sonra;”Errrahmanirrahim.”deyip yine dururlardı.Yani her âyette dururlardı.Ve;”Mâliki yevmiddin.”okuyup,”Meliki yevmiddin”okumazlar idi,buyurdu. Cumhuru Kurrâ; ”Meliki yevmiddin”okudukları cihetle,Ümmü Selemenin;”Mâliki yevmiddin”kıraatini işitmemiş oldukları anlaşılır.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ali bin hacerden,oda Yahya bin said Emeviden,oda İbni Cüreyşden,oda İbni ebi Melikeden,oda Ümmü Selemeden rivayet buyurdu.

DÖRDÜNCÜ HADİS:Abdullah bin Ebi Kays’dan mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin kıraatı gizli mi idi yahut açıktan mı idi? diye Hz.Âişeden kıraatının keyfiyetini sordum.
Cevab verdiler ki; Resul-i Ekrem Hazretleri Kur’an-ı Azimi gizli ve açık olarak herbir şekliyle okurlar idi.Bazen gizli ve bazen açık kıraat buyururlar idi.
İbni Kays dedi ki;Bu cevabı aldığımda mesrur olup,Elhamdulillah,Allahu Azimuşşan dinde genişlik buyurup,kullarını tazyik etmedi,dedim.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Kuteybe bin Saidden,oda Muaviye bin Salihden,oda Abdullah bin ebi Kaysdan rivayet buyurdu.

BEŞİNCİ HADİS:Hz.Ali’nin kız kardeşi Ümmü Hâniden mervidir, buyurdular ki;Ben serir ve tahtın üzerinde olduğum halde, Resul-i Ekrem Hazretlerinin Kur’an-ı Azimuşşanı okuduğunu,gece vakti işitir idim.
Bu hadisden murad; Resul-i Ekrem Hazretlerinin açıktan Kur’an okuduklarını beyandır.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Mahmud bin Ğaylandan,oda Veki’den,oda Mes’arden,oda Ebil Alâ Abdiden,oda Yahya bin Ca’deden,oda Ümmü Hâniden rivayet buyurdu.

ALTINCI HADİS:Muaviye bin Kurre’den mervidir,buyurdu ki;Ben Abdullahtan işittim,buyurdu ki;Mekkenin fethi günü Resul-i Ekrem Hazretlerini devesine biner olduğu halde gördüm.Halbuki Resul-i Ekrem Hazretleri;”İnna Fetahnaleke fethen mübinen.Liyağfirelekallâhu ma takaddeme min zenbike vema teehher..”,(Biz sana doğrusu apaçık bir fetih ihsan ettik.Böylece Allah senin geçmiş ve gelecek günahını bağışlar.” Âyetini okurlar idi.
Abdullah buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretleri Kur’an-ı kelime kelime okudu. Ve kıraatini medlerine riayet ile güzel eyledi.
Ve hadisi rivayet eden Şu’be dedi ki;bana Muaviye bin Kurre buyurdu;Eğer halkın başıma toplanmasından korkmasam, Resul-i Ekrem Hazretlerinin güzel sesi gibi ses ve güzellik ile size okurdum,dedi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Mahmud bin Ğaylandan,oda Davuddan,oda Şu’beden,oda Muaviye bin Kurreden rivayet buyurdu.

YEDİNCİ HADİS:Katade’den mervidir,buyurdular ki;Allah bir peygamber göndermedi ki,illa güzel yüzlü ve hoş sesli olarak göndermiş olmasın.Katade buyurdular ki;Ümmeti Muhammed,sizin peygamberiniz tüm peygamberlerden ziyade güzel yüzlü ve ziyade hoş sesli idi,yüksek sadası iyi idi.Amma tağanni etmezler idi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Kuteybe bin Saidden,oda Nuh bin Kays Hudaniden,oda Hüsam bin Meskden,oda Katadeden rivayet buyurdu.

SEKİZİNCİ HADİS:İbni Abbas’dan mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri okuduğunda öyle bir vecihle okurlardı ki,kendileri evinde oldukları halde, evin içinde olan kimseler dinler idi.Ziyade açık olarak kıraat etmezler idi ki,evin dışındakiler dinlemiş olalar.Yani nihayet derecede açıktan okunmaz ve gayet gizli dahi yapmazlardı.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Abdullah bin Abdurrahmandan,oda Yahya bin Hasandan,oda Abdurrahman ebi Zenaddan,oda Amr bin ebi Amrdan,oda İkrimeden,oda İbni Abbasdan rivayet buyurdu.

ONUNCU BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin AĞLAMALARI hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır.
Resul-i Ekrem Hazretleri huşu ve huzularında kemal derecesine ulaştıkları cihetle havf ve tazimi kibriya ve sevk ve muhabbeti ilahiyeye bağlılık cihetiyle mübarek kalblerinin inleyiş ve enini zahir olup;Ve eğer benim bildiğimi siz dahi bilmiş olsanız, hiçbir vakit gülmeyip,hemen ağlardınız,buyurarak,Azameti Kibriyadan korkmak, muktezayı beşeriyetten olduğunu beyan ve ifade buyurdular.
Taat ve ibadet esnasında kalben ağlamak âdeti kerimeleri cümlesinden olup,hatta bazen namaz kılarken kalbi şeriflerinden ateş üzerinde kaynayan,sularda zuhur eden süt kaynaması gibi coşma ve galeyan sesi işitilirdi.Ölüye dahi ağlamak âdeti Şerifelerinden idiyse de,ağlamaları hüzün ve telaş ve korku nevinden olmayıp,yalnız mübarek gözlerinden yaş akıtırlardı.Ve sızlanarak ve korkarak ölü üzerine ağlamaktan nehyederek,mevtaya merhamet suretiyle ağlamak iktiza eder.Mü’min ölü için hediye ve armağandır.Ölmüş olan ölümünden hoşnud olup,onun haline yüksek ses ile ağlamak, kârı akıl değil,buyururlar idi.
Her ne vakit mahzun ve üzüntülü olsalar,mübarek sakallarını tutmak,âdeti Nebevilerinden olmak hasebiyle,yüksek zatlarının hüznü malum olurdu.
Kur’an-ı Kerim okunurken âyetlerin mânalarını fikir ve düşünmek dahi alışıla gelen âdetlerinden olduğundan,Kur’an okutup dinlemeyi severler ve Furkanı Mübini dinler iken rikkati kalblerinden dolayı gözlerinden yaş dökerlerdi.Kur’an-ı Kerimi dinlemekten muradı;dinleyenin tam bir sevinç ve genişliğiyle mânaları düşünmeyi, okuyandan daha çok kadir olduğunu ima ile,Kur’an-ı Kerim tilavet olunurken can kulağıyla dinleyip,Kur’an âyetlerinin yüksek mânalarını hayal hazinesinde düşünerek, gerçek gerekçeleriyle amel ve hareket edilmesi gerektiğini talim idi.

BİRİNCİ HADİS:Hz.Abbas’dan mervidir,buyurdular ki;Ben Resul-i Ekrem Hazretlerinin huzurlarına geldim.Halbuki Zat-ı Akdesleri namaz kılarlar idi.Ve içlerinde ağlamaktan dolayı bir coşku sesi var idi ki,ateş üzerine konmuş,kaynayan çömleğin kaynamasından hasıl olan sada gibi idi.
Bu hadisi şeriften Resul-i Ekrem Hazretlerinin ibadette nihayet korku ve huşu içerisinde olduğuna delil olunur.
Malum ola ki; Resul-i Ekrem Hazretleri geçmiş ve geleceği bağışlanmış olup, Habibi Kibriya iken,Allah-u Azimuşşana korku ve şevkden kalbi saadetlerinin galeyanı zahir olduğunda,biz biçarelerin korku ve dehşeti nasıl olmalı,düşünülsün.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi İbni Nadrden,oda İbni Mübarekten,odaHamele bin Selemeden,oda Matrafdan,oda pederi Abdullah bin Şuhayrden rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS:Abdullah bin Mesud’dan mervidir,buyurdular ki;Bir gün Resul-i Ekrem Hazretleri bana hitab edip,yüksek huzurlarında biraz Kur’an okumaklığımı ferman buyurdular.Ben dedim ki,Ya Rasulallah,ben sizin huzurunuzda Kur’an okuyabilir miyim?Haya etmez miyim?Halbuki Kur’an-ı Azimuşşan size nazil oldu?
İbni Mesud dedi; Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdular ki;Ben Kur’an-ı başka bir kimseden dinlemeyi severim.
Ben dahi Resul-i Ekrem Hazretlerinin yüksek fermanlarına uyarak,sure-i Nisayı okumaya başlayıp;”Ve ci’na bike alâ hâ ulâ-i şehida”,(41.âyete kadar),”Her türlü ümmetten bir şahid getirdiğimiz ve seni de onlara şahid olarak gösterdiğimiz zaman durumları nasıl olacak?”âyeti celilesine ulaştığında, Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek iki gözlerinden yaş aktığını gördüm.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Mahmud bin Ğaylandan,oda Muaviye bin Hişamdan,oda Süfyandan,oda A’meşden,oda İbrahimden,oda Ubeydeden,oda İbni Mesuddan rivayet buyurdu.

ÜÇÜNCÜ HADİS:Abdullah bin Amr’dan mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin zamanı saadetlerinde bir gün güneş tutuldu.Ve Resul-i Ekrem Hazretleri küsuf namazını kılmak için kalkıp,namazda kıyamı bir derece uzattı ki,rüku etmeyecek zannolundu.Sonra rüku edip,rükuu dahi bir derece uzattı ki,rükudan kalkmayacak zannolundu.Sonra rükudan mübarek başlarını kaldırıp,bir derece durdular ki,secde etmeyecek zannolundu.Sonra secde edip,secdede bir derece durdu ki, secdeden kalkmayacak zannolundu.Sonra ilk secdeden mübarek başlarını kaldırıp bir derece oturdular ki,ikinci secdeyi etmeyecek zannolundu.Sonra ikinci secdeye varıp bir derece uzattı ki,secdeden başını kaldırmaya yakın olmadı yani secdeyi ziyade uzattı.
Secdede oldukları halde mübarek nefesini kuvvetli alıp vererek ağladı.Ve ağlarken buyururlar idi ki;Ya Rabbi,sen bana va’d etmedin mi ki,ben kavmim içinde oldukça azab etmem,diye ya Rab.Sen bana va’d etmedin mi ki,benim kavmime azab etmeyesin,onlar istiğfar üzere oldukları halde…Halbuki biz senden mağfiret isteriz.
Resul-i Ekrem Hazretleri iki rekat namaz kıldı.Güneş açılıp,küsuf defoldu.
Ve Resul-i Ekrem Hazretleri minbere çıkıp Allaha hamd ve sena eyledi.Sonra buyurdular ki;Güneş ve ay Allahın vahdaniyetine delalet eden alametten bazısıdır.Eğer güneş ve ay tutulur ise,o vakit korku ve tazarru ve namaza hemen koyulun,buyurdular.
Malum ola ki;Hanefi alimlerinin yanında küsuf namazının yolu budur ki;Sultan tarafından Cuma kılmaya mezun olan kimse yahud ancak küsuf namazı için mezun olan kimse,gün tutulduğu vakit insanlara imamet edip iki rekat namaz kılarak ezan ve ikamet ve açıktan kıraat ve hutbe olmak şartıyla ve her rekatta kıraatı uzun eyleye.Ve namazı tamamladıktan sonra güneş açılıncaya kadar niyaz ve tazarru ve dua ile meşgul olurlar.Eğer hatib yahud küsuf namazına izinli bulunmaz ise herkes teker teker ikişer rekat namaz kılarlar ve dua ile meşgul olurlar.
“Sual: Üstadım, yağmur duası ve namazın neticesi görünmedi, faidesiz kaldı; iki-üç defa bulut toplandı, yağmur vermeden dağıldı. Neden?
Elcevab: Yağmursuzluk, bu çeşit dua ve namazın vaktidir, illeti ve hikmeti değil. Nasılki güneş ve ayın tutulması zamanında küsuf ve husuf namazı kılınır ve güneşin gurubuyla akşam namazı kılınır; öyle de yağmursuzluk, kuraklık, yağmur namazının ve duasının vaktidir. İbadet ve duanın sebebi ve neticesi, emir ve rıza-i İlahîdir; faidesi, uhrevîdir. Eğer namazdan, ibadetten dünyevî maksadlar niyet edilse, yalnız onlar için yapılsa, o namaz battal olur. Meselâ: Akşam namazı güneşin batmaması için ve husuf namazı ayın açılması için kılınmaz. Öyle de: Bu nevi ibadet, yağmuru getirmek için kılınsa, yanlış olur. Yağmuru vermek, Cenab-ı Hakk’ın vazifesidir. Biz vazifemizi yaptık, onun vazifesine karışmayız. Gerçi yağmur namazının zahir neticesi yağmurun gelmesidir, fakat asıl hakikî, en menfaatli neticesi ve en güzel ve tatlı meyvesi şudur ki: Herkes o vaziyetle anlar ki, onun tayinini veren, babası, hanesi, dükkânı değil; belki onun tayinini ve yemeğini veren, koca bulutları sünger gibi ve zemin yüzünü bir tarla gibi tasarrufunda bulunduran bir zât, onu besliyor, rızkını veriyor. Hattâ en küçücük bir çocuk da -daima aç olduğu vakit vâlidesine yalvarmağa alışmışken- o yağmur duasında küçücük fikrinde büyük ve geniş bu manayı anlar ki: Bu dünyayı bir hane gibi idare eden bir zât; hem beni, hem bu çocukları, hem vâlidelerimizi besliyor, rızıklarını veriyor. O vermese, başkalarının faidesi olmaz. Öyle ise ona yalvarmalıyız der, tam imanlı bir çocuk olur.”
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Kuteybe bin Saidden,oda Cerirden,oda Atâdan,oda pederi Sâibden,oda Abdullah bin Amrdan rivayet buyurdu.

DÖRDÜNCÜ HADİS:İbni Abbas’dan mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri ölümü yakın bir kızını eline alıp kucakladı.Bir saat miktarı bu hal üzere tutup,önüne koydu.Önünde iken o kız,ruhunu Hakka teslim etti.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin kızları vefat ettiğinde cariyeleri olan Ümmü Eymen sesini yükselterek ağladı.Ve Resul-i Ekrem Hazretleri;Sen huzuru Rasulullahda ağlar mısın?buyurdular.Ümmü Eymen cevab olarak;Ben sizi ağlar olduğunuz halde görmedim mi?dedi.
Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdular ki;Ey Ümmü Eymen,ben sabredemediğimden telaşla ve bağırarak ağlamam.Benim ağlamam ancak merhamettendir.Kâmil bir mü’min her halde her hayra yakındır,ruhu bedenden kabzolunur.Halbuki o mü’min bu hali kendine hayırlı bilip,Allaha hamd eder.Yani Resul-i Ekrem Hazretleri,sen ölüye ağlarsın,halbuki ölü halinden memnundur.Halinden hoşnud olana ağlanır mı?buyurdular.
Mervidir ki;Ölüm mü’minin hediye ve armağanıdır.Hediyeden korkulmaz. Resul-i Ekrem Hazretlerinin bu hadisi şerifte beyan olunan küçük kızından murad; Kendi soyunun kızları mıdır,yoksa torunları mıdır?Bir çok ihtilaf vardır.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Mahmud bin Ğaylandan,oda Ebu Ahmedden,oda Süfyandan,oda Atâ bin Sâibden,oda İkrimeden,oda İbni Abasdan rivayet buyurdu.

BEŞİNCİ HADİS:Hz.Âişe’den mervidir ki; Resul-i Ekrem Hazretleri süt kardeşi olan Osman bin Maz’unun iki gözleri arasından öptü.Halbuki Osman bin Maz’un ölmüş idi.Ve Resul-i Ekrem Hazretleri ağlar idi.Veyahut ravi dedi ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek gözleri yaş döker idi.
Bu Osman bin Maz’un; Resul-i Ekrem Hazretlerinin süt kardeşi ve Mekke-i Mükerremede sohbetin şerefi ile müşerref olanların ondördüncüsüdür.Ashabı Bedirdendir.Hicretten otuz ay geçince,şaban ayında vefat edip,bâki mezarlığına defnolunduğun da Resul-i Ekrem Hazretleri onun hakkında;Osman bizim için ne güzel seleftir,buyurdular.Muhacirlerden Medinede ilk vefat eden bunlardır.Sahabenin faziletlilerinden âbid ve müçtehid bir zat idi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Beşşardan,oda Abdurrahman bin Mehdiden,oda Süfyanı Sevriden,oda âsım bin Ubeydullahtan,oda Kasım bin Muhammedden,oda Hz.Âişeden rivayet buyurdu.

ALTINCI HADİS:Enes bin Malik’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin Ümmü Gülsüm adında bir kızının cenazesinde bulunduk.Halbuki Resul-i Ekrem Hazretleri kabrin bir tarafında oturmuş idi.Ve ben Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek gözlerinden yaş aktığını gördüm.
Ve Resul-i Ekrem Hazretleri cenazede bulunan Ashabı Kirama hitab edip; aranızda dün gece ehliyle (ailesiyle) yakınlaşmamış kimse var mıdır? buyurdular. Ashabdan Ebu Talha,Ya Rasulallah,ben dün gece yakınlaşmadım,demesiyle Habibi Kibriya Ebu Talhaya;Sen kabre in,buyurdular.Ebu Talha kabre inip,Ümmü Gülsümü kabre indirdi.
Malum ola ki; Resul-i Ekrem Hazretleri kızlarını kabre indirmek için ashab arasında,hanımına yakınlaşmamış kimse aramalarının hikmeti budur ki;birkaç gün yakınlaşmayan kimse şehveti unutup,nefsinden mutmain olur.Ama yakınlaşma anında,kadına yakınlaşan kimsenin gereği gibi yakınlaşması hatırından çıkmayıp, nefsinden mutmain yani rahat ve emin olamaz,dediler.Allah ve Rasulü daha iyi bilir.
Ebu Talhanın ismi Zeyddir.Sehl oğludur.Ensardandır. Resul-i Ekrem Hazretleri Ebu Talha hakkında;Ordu içinde Ebu Talhanın sesi,yüz adamdan hayırlıdır, buyurdular.Yani Resul-i Ekrem Hazretleri Ebu Talhanın şecaat ve heybetini ve küffarın Ebu Talhadan ziyade korkmalarını beyan içindir,buyurdu.Hatta Huneyn gününde yirmi kadar kâfiri öldürüp,ganimetlerini aldı.Menkıbeleri gayet çoktur.
Bu hadisden anlaşıldığına göre;Bir kadın vefat etse,o ölen kadının velisi tarafından kabirden bir yabancı kimseye,o ölüyü kabre indirmek için izin verilmesinde bir beis ve sakınca yoktur.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi İshak bin Mansurdan,oda Ebi Âmirden,oda Felih bin Süleymandan,oda Hilal bin Aliden,onlar Enes bin Malikden rivayet buyurdu.

ON BİRİNCİ BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin DÖŞEKLERİ hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır.

BİRİNCİ HADİS:Hz.Âişe’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin saadethanelerinde,üzerinde yatıp uyudukları döşeğin yüzü deriden ve içindeki hurma lifinden idi.
Malum ola ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin döşeğinin yüzü meşin ve içi lif olduğu iki şeye binaendir;Birincisi;Hicaz sıcak memleket olduğu için bu misillu döşek gayet münasibtir.İkincisi; Resul-i Ekrem Hazretleri mütevazi oldukları için.
Hatta Resul-i Ekrem Hazretleri bir gün,bir hasır üzerine yatıp,hasır mübarek bedenlerine tesir etmiş idi.Bazı sahabe;Ya Rasulallah,hasırın zahmetini def için,hasırın üzerine bir elbise ve yüz daha döşeyelim,dediler. Resul-i Ekrem Hazretleri Ashabı Kirama cevab olarak;Benim dünya ile ne işim vardır?Benim ile dünyanın misali;o atlı yolcu kimse gibidir ki,bir ağacın gölgesine varıp,bir an durduktan sonra yoluna gidip,o ağacı terkeder,buyurdular.
Ve bir gün Hz.Ali toprak üzerine yatıp uyurken, Resul-i Ekrem Hazretleri Hz.Aliyi bu hal üzere görüp medih yoluyla-Ebu Türab-diye künyelediler.
Ve Hz.Ali bu künyeden ziyade memnun olur idi.Hatta Resul-i Ekrem Hazretleri Hz.Aliyi topraktan kaldırıp,üzerinde olan tozları izale buyurdular.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ali bin Hacerden,oda Mesharden,oda Hişam bin Urveden,oda pederinden,oda Hz.Âişeden rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS:İmamı Muhammed Bâkır’dan mervidir,buyurdular ki;Ya Âişe,senin evinde Resul-i Ekrem Hazretlerinin döşeği ne idi?diye Hz.Âişeden soruldu. Hz.Âişe cevab olarak; Resul-i Ekrem Hazretlerinin döşeği tabaklanmış deriden olup, içinde olan şey hurma lifi idi,buyurdu.
İmamı Bâkır buyurdu ki;Hz.Hafsadan dahi;Senin evinde Resul-i Ekrem Hazretlerinin döşeği ne idi?diye soruldu.O da dedi ki;Benim hanemde onun döşeği yünden dokunmuş palas tabir olunan ihram olup,o ihramı Resul-i Ekrem Hazretlerinin altına iki kat büküp döşerdik.Ve Resul-i Ekrem Hazretleri onun üzerinde uyurlar idi ve bir gece oldu,aklımca bu ihramı dört kat büküp Resul-i Ekrem Hazretlerinin altına döşesem,onda yatmak için ziyade yumuşak olur idi,dedim.Ve bu düşünce ile ihramı dört kat büküp altlarına döşedik.
Resul-i Ekrem Hazretleri âdeti şerifeleri üzere ihramın üzerine yattılar.Sabah olup kalktığında;Siz bu gece benim altıma ne döşediniz?buyurdular.Biz dahi cevab olarak dedik ki;Ya Rasulallah,bu gece döşediğimiz döşek önceki döşeğinizdir.Lakin yumuşak olup vücudu şerifiniz rahat etmesi için ihramı dört kat döşemiş idik.
Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdular ki;Döşeği evvelki haline çevirip,iki kat edin.Zira döşeğin yumuşaklığı gece namaza kalkmaya bana mani oldu.
Bu hadisi şeriften anlaşıldı ki;döşekte uyumak zühde mani değildir.Lakin döşeğini ziyade kaba etmek çok uyumaya ve gaflete sebeb ve gecenin taatini terke sebeb olur.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ziyad bin Yahyadan,oda Abd bin Meymundan,oda Cafer bin Muhammedden,oda pederi Muhammed bin Bakırdan rivayet buyurdu.

ON İKİNCİ BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin TEVAZUU hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır.
“Mütevazi olanı Allah yükseltir.”
“Mütevazi olan gayzını yutar.”

BİRİNCİ HADİS:Ömer bin Hattab’dan mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri;Siz beni medihte pek ileri gidip mübalağa eyleyip abartmak,Nasaranın İsa bin Meryemi medihde ifrat edip,Allahu Azimuşşanın oğlu dedikleri gibi,ben ancak Allahın kuluyum.Ve siz dahi benim hakkımda Allahın kulu ve Rasulü deyin,buyurdular.
Ve Resul-i Ekrem Hazretleri ashab ve ümmetini kendi hakkında caiz olmayan vasıf ile medihten nehiy buyurdular.Yani Resul-i Ekrem Hazretlerine Celle Celâluhu, Azze Şânuhu gibi vasıflar demek caiz değildir.Yoksa Resul-i Ekrem Hazretleri hakkında denilmesi caiz olan Fahri alem,Şefii rûz-i ceza,Rahmeten lil alemin ve bunun gibi emsali vasıfları demeyin demek değildir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Meni’den ve Said bin Abdurrahman Mahzumi ile diğer bir meşayihden ve bunlar dahi Süfyan bin Uyeyneden,oda Zühriden,oda Abdullahtan,oda İbni Abbasdan rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS:Enes bin Malik’den mervidir,buyurdular ki;Bir gün Resul-i Ekrem Hazretlerinin yüksek huzurlarına bir hatun geldi.Ya Rasulallah,benim size gizli olarak arzolunacak bir ihtiyacım vardır,dedi.Ve Resul-i Ekrem Hazretleri,Ey hatun,sen Medine sokaklarından hangi sokakta diler isen otur,ben seninle otururum ve ihtiyacını yerine getiririm,buyurdular.
Beğavi buyurdu ki;Bu hatun Resul-i Ekrem Hazretlerinin emri üzere Medine sokaklarından birinde oturdu.Ve Resul-i Ekrem Hazretleri dahi varıp o hatunun ihtiyacını gördü.
Mervidir ki;Fakir bir kimse gelip, Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek saadetli ellerinden tutarak,istediği yere getirse,o fakirin ihtiyaçlarını gidermek için Resul-i Ekrem Hazretlerine giderler idi.
Bu hadisi şeriften hakim ve vali ve sair büyüklerin ibret alması gerektir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ali bin hacerden,oda Süveyd bin Abdulazizden,oda Hamidden,oda Enes bin malikden rivayet buyurdu.

ÜÇÜNCÜ HADİS:Enes bin Malik’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri hastaların hatırını sormaya giderlerdi.Cenaze namazında ve defninde hazır olurlar idi.Ve kemali tevazularından ata ve deveye binmeye kudreti var iken,merkebe binerler idi.Ve bir âzadsız kul davet etse, icabet buyururlar idi.Beni Kureyze üzerine sefer edip,orduyu hümayun ile gazaya gittikleri günde hurma lifinden yularlı bir merkebe binmişler idi.O merkebin üzerinde olan palanı dahi hurma lifinden yapılmış idi.
Malum ola ki; Resul-i Ekrem Hazretleri tevazularından her bir hastaya varırlar idi.Kul olsun,efendi olsun ve âdeti şerifleri bu idi ki;hastanın başı ucuna oturup halinden sorarak;”Lâ be’se aleyke tahûrun,inşaallah”buyururlar idi.Ve bazı kerre hastanın ağrıyan yerine mübarek elini koyup;”Bismillah urkîke min külli dâin yu’zikellâhu yeşfîke”diye dua buyururlar idi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ali bin Hacerden,oda Ali bin Mesherden,oda Müslim A’verden,oda Enes bin Malikden rivayet buyurdu.

DÖRDÜNCÜ HADİS:Enes bin Malik’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri arpa ekmeğine ve kokusu değişmiş ihale yani;iç yağını eriterek yapılan ekmek katığını yiyeceğine davet olunsa icabet buyururlar idi.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin bir zırhı yirmi sa’ (kile) karşılığında Ebi Şahm adındaki yahudiye rehin idi.O zırhı yahudiden kurtaramadan dâr-ı bekâya teşrif buyurdular.
Mervidir ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin irtihalinden sonra Hz.Ebu Bekiri Sıddık o borcu ödeyerek,zırhı şerifi kurtarıp Hz.Aliye teslim buyurdu.Denildi ki,bu zırh kaziyesinin nakli,hadisi şerifi tamamlamak içindir,tevazuu beyan için değildir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Vâsıl bin Abdul A’la Kufiden,oda A’meşden,oda Enes bin Malikden rivayet buyurdu.

BEŞİNCİ HADİS:Enes bin Malik’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri bir kerre hac eylediler.Yolda bindikleri devenin semeri eski olup,bu semer üzerine örtülen örtü eğer satılsa dört dirhem etmez idi.Ve Resul-i Ekrem Hazretleri bu kadar tevazu ile beraber;Ya Rabbi,riya ve süm’adan (ihlassızlık) temiz kıl,diye dua buyurdular.
Riya;beni görsünler diye yapılan iş.
Süm’a;Beni işitsinler diye olan ve yapılan işler.
Hacda ve sair vakitlerde zinetli şeye binmek arzusunda bulunanlar bu hadisi şeriften ibret alsınlar.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Mahmud bin Ğaylandan,oda Ebu Davud Hazrîden,oda Süfyandan,oda Rebi’ bin Sabihden,oda Yezid bin Ebandan,oda Enes bin Malikden rivayet buyurdu.

ALTINCI HADİS:Enes bin Malik’den mervidir,buyurdular ki;Ashabı Kirama Resul-i Ekrem Hazretlerinden daha sevimli bir kimse yok idi.Hz.Enes buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretlerini bu kadar severler iken Zât-ı Kudsilerini gördükleri vakit kalkmazlar idi.Zira bilirler idi ki,kendine kıyam ettiklerini sevmezler idi.
Bu hadisi şeriften müslümanların bir diğerine tazim için kıyamları mekruh olduğu anlaşılır ise de,Ulema-i Kiram, Resul-i Ekrem Hazretleri ashabın kendilerine kıyamını istemedikleri mekruh olduğundan olmayıp,Zât-ı Nebevileri hakkında tazimde ifrat olunmaması için idi.Ve Ashabı Kiramın birbirlerine kıyamının mekruhiyetine dair hiçbir şey buyurmayıp,belki İkrime Va’dî bin Hatim ve Fahd bin Sabit ve Cafer bin Ebi Talib gibi bazı sahabelere kendileri bizzat kıyam buyurdular idi,diye bu hadisi şerifi tevil edip,Allah için ve Allah yolunda,Ulema ve Süleha ve Meşayiha kıyamı caiz gördüler.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Abdullah bin Abdurrahmandan,oda Affandan,oda Hammad bin Selemeden,oda Hamidden,oda Enes bin Malikden rivayet buyurdu.

YEDİNCİ HADİS:Hasan bin Ali’den mervidir,buyurdular ki;Bir şeyi güzelce vasfetmekte olan dayım Hindden, Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek Hilye-i Saadetlerinden yani sıfatlarından sual ettim.Çünki Hind bin Ebi Hâlenin Hilye-i Saadetten biraz şey vasfedilmesini ister idim.Binaenaleyh,Hind,söze başlayıp buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri kendi zatında azimuşşan ve halkın kalb ve gözlerinde büyük olup,mübarek yüzlerinin nuru,Bedir gecesinde,ayın nurunun parlaklığı gibi parlar idi.
Hz.Tirmizi buyurdular ki;Bu hitabın evvelinde zikrolunduğu vecihle Hind bin Ebi Hâle Hz.İbni Hasana bu hadisi şerifi tamamıyla zikreyledi.Lakin bu makamda Resul-i Ekrem Hazretlerinin tevazuuna delalet eden tarafı vardır.
İmam-ı Hasan buyurdu ki;Halam Hindin beyan ettiği hadisi bir müddet kardeşim İmam-ı Hüseyine haber vermedim.Ve sonra haber verdim ise de,kendilerini şöyle buldum ki,Hilye-i Nebeviyeyi benden evvel bu Hindden sual etmiş ve Hindin rivayetine kanaat etmeyip,pederi İmam-ı Aliden dahi Resul-i Ekrem Hazretlerinin Hane-i Şerifinde olan halinden ve Sahabe-i Kiram ile olan muamelesinden sual etmiş buldum.Ve Hz.Ali oğlu İmam-ı Hüseyinin Resul-i Ekrem Hazretlerine dair,her ne ki sual etti ise hepsini beyan edip,birşey terketmemiştir.
İmam-ı Hüseyin pederinden işittiği şeyleri beyana başlayıp buyurdular ki; Pederimden Resul-i Ekrem Hazretlerinin Hane-i Şerifine girişinin keyfiyetinden sual ettim.Pederim imam-ı Ali buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri Hane-i Şerifine buyurdukları zaman,ikamet buyurdukları vakti üç kısma taksim etmişler idi.Bu kısımlardan birinci kısmı,ancak Allah Taalanın ibadetine mahsus idi.Namaz ve tilaveti Kur’an gibi.
Ve ikinci kısmı,ehil ve iyaliyle hüsnü muaşeret ve onların işlerini düzenleme idi.
Ve üçüncü kısmı,kendi nefsi şerifinin maslahatları ve istirahatı için idi.
Ve Resul-i Ekrem Hazretleri Hane-i Saadetlerinde rahatı için olan vakti,kendi ile insanlar arasında taksim etmiş idi ki,o vakitte huzuru saadete Havassı Mukarrebinden olan büyük zatlar girip,avam giremezler idi.
Havassı Mukarrebin Huzuru Saadette her ne öğrenmek üzere sorarlar ise,avama talim ederler idi.Bu vasıta ile avam dahi Resul-i Ekrem Hazretlerinin meclisinden faydalanırlardı. Resul-i Ekrem Hazretleri ashab ve ümmetine bağlı olan hususların hiçbirisini,gerek havas ve gerek avam ümmetinden gizlemez ve saklamazlar idi.Ve Huzuru Saadetlerine kabul ettikleri ashabdan ilim ve salah ve takva sahibi olanlarını herkesden evvel Huzuru Şeriflerine girmeye izin verirler idi.Ve onlara teveccüh ve ikbal ederler idi ki,sair insanlar dahi salah ve takva,Allahın ve Rasulünün yanında makbul ve muteber olduğunu bilip,salah ve takvayı kazanalar.Ve Resul-i Ekrem Hazretleri dünya ve ahirete bağlı olan hayırlı işleri herkesin dindeki faziletine göre taksim edip,haseb ve nesebe göre taksim etmezler idi.
Allah-u Taalanın:”Muhakkak ki Allah yanında en değerli ve en üstün olanınız, O’ndan en çok korkanınızdır.”
Ve takva üç mertebedir;Evvelkisi,şirkten takvadır ki,avam-ı mü’mininin halidir. İkincisi,menhiyattan ve günahlardan takvadırki,havassı mü’mininin halidir. Üçüncüsü,kalbine masiva-ullahın yani Allahın dışındaki her şeyin girmesinden takvadır ki,ehlullahın halidir.
“Kalb, takva ile seyyiattan temizlenir temizlenmez hemen onun ardında iman ile tezyin edilmiş ve süslendirilmiştir.”
“İbadetin hilkat-ı beşere terettübü iki şeyden ileri geliyor: Ya insanlar ilk yaratılışında ibadete istidadlı ve takvaya kabiliyetli olarak yaratılmışlardır. Ve o istidadı ve o kabiliyeti onlarda gören, onların ibadet ve takva vazifelerini göreceklerini kaviyyen ümid eder. Veyahut insanların hilkatinden ve memur oldukları vazifeden ve teveccüh ettikleri kemalden maksad, ibadetin kemali olan takvadır.
Şu cümle, her iki noktaya da tatbik edilebilir. Yani istidad ve kabiliyetinizde ekilen veya vazife ve hilkatinizden kasdedilen takvanın kuvveden fiile çıkarılması lâzımdır.”
“Kezalik -bilâ teşbih- Cenab-ı Hak insanlara kemal için bir istidad, teklif için bir kabiliyet ve bir ihtiyar vermiştir. Bu itibarla Cenab-ı Hak insanlardan o işlerin yapılmasını intizar etmektedir, denilebilir. Bu teşbih ve istiarede, hilkat-i beşerdeki hikmetin takva olduğuna ve ibadetin de neticesi takva olduğuna ve takvanın da en büyük mertebe olduğuna işaret vardır.”
“Arz, takva üzerine tesis edilmiş bir mescid hükmündedir.”
“Takva, menhiyattan ve günahlardan içtinab etmek; ve amel-i sâlih, emir dairesinde hareket ve hayrat kazanmaktır. Her zaman def’-i şer, celb-i nef’a racih olmakla beraber; bu tahribat ve sefahet ve cazibedar hevesat zamanında bu takva olan def’-i mefasid ve terk-i kebair üss-ül esas olup, büyük bir rüchaniyet kesbetmiş.
Bu zamanda tahribat ve menfî cereyan dehşetlendiği için, takva bu tahribata karşı en büyük esastır. Farzlarını yapan, kebireleri işlemeyen, kurtulur. Böyle kebair-i azîme içinde amel-i sâlihin ihlasla muvaffakıyeti pek azdır. Hem az bir amel-i sâlih, bu ağır şerait içinde çok hükmündedir.
Hem takva içinde bir nevi amel-i sâlih var. Çünki bir haramın terki vâcibdir. Bir vâcibi işlemek, çok sünnetlere mukabil sevabı var. Takva, böyle zamanlarda, binler günahın tehacümünde bir tek içtinab, az bir amelle, yüzer günah terkinde, yüzer vâcib işlenmiş oluyor. Bu ehemmiyetli nokta niyetiyle, takva nâmıyla ve günahtan kaçınmak kasdıyla, menfî ibadetten gelen ehemmiyetli a’mal-i sâlihadır.”
“Ey nefis! Eğer takva ve amel-i sâlih ile Hâlıkını razı etti isen, halkın rızasını tahsile lüzum yoktur; o kâfidir. Eğer halk da Allah’ın hesabına rıza ve muhabbet gösterirlerse, iyidir. Şayet onlarınki dünya hesabına olursa kıymeti yoktur. Çünki onlar da senin gibi âciz kullardır.”
“Ey ehl-i iman! Bu müdhiş düşmanlarınıza karşı zırhınız: Kur’an tezgâhında yapılan takvadır. Ve siperiniz, Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm’ın Sünnet-i Seniyesidir. Ve silâhınız, istiaze ve istiğfar ve hıfz-ı İlahiyeye ilticadır.”
Resul-i Ekrem Hazretleri Huzur-u Saadetlerine giren zatların bazısı bir ihtiyaç ve bazısı iki ihtiyaç ve bazısı ziyade ihtiyaç sahibi olup, Resul-i Ekrem Hazretleri ihtiyaç sahiblerinin her birerlerinin ihtiyaçlarına ve işlerine ihtimam buyurup yerine getirmekle uğraşırlar idi.Zat-ı Nebevilerinden gerek dünyevi ve gerek uhrevi sual ettikleri şeylerden soranın haline münasib ve layık ve dünya ve ahirete hayırlı ne ise, onun hayırlı bir ifadesiyle onları meşgul kılar idi.Ve Meclisi Nebevilerinde bulunanlar, dini meselelerini sual edip, Resul-i Ekrem Hazretleri o kimselerin her birine lazım geleni talim ve ifade buyurduktan sonra bu meclisde herneki istifade ettiniz ise,bu meclisde olmayanları mahrum etmeyip,talim ve tebliğ ediniz.Ve kadın ve erkek ve köle ve cariye ve başkaları ki,zaaflarından dolayı kendileri gelip bana ihtiyaçlarını sunmaya kudretleri yoktur.Onların ihtiyaçlarını bana bildiriniz.
Sultana ihtiyaç arz etmeğe kadir olmayan bir kimsenin ihtiyacını her kim arz ederse,Hak Taala o kimsenin ayaklarını kıyamet gününde,sırat üzerinde sabit eder,diye yüksek meclislerinde bulunanlara tenbih buyururlar idi.Ve Resul-i Ekrem Hazretlerinin huzurlarına gelen ihtiyaç sahibleri din işlerinden başka bir şey ifade etmedikleri gibi, Resul-i Ekrem Hazretleri dahi ihtiyaç sahiblerine layıkı vechi üzere bu ifadeden başka bir söz söylemezler.Ve meclisi şerifinde hazır olanlardan dini menfaatlar ve dünyaya lazım olan şeylere bağlı olamyan faydasız kelamı kabul etmezler.Yani abes yere söz söylemezler idi.Sahabenin büyüklerinden meclisi saadetlerine gidenler,kendileri faydalanmak ve diğerlerine ifade etmek maksadıyla dahil olup,Meclisi Nebevilerinden ayrılmazlar idi.Ancak suri ve manevi bir zevk ile lezzet alıp daha sonra ayrılırlar idi.Ve huzura vakıf olunur,peygamberlerinden ayrılanlar öğrendikleri ilimleri insanlara delil ve mürşid olup,talim ve tebliğ edici oldukları halde çıkarlardı.
Bu makama kadar İmam-ı Hüseyin Resul-i Ekrem Hazretlerinin Hane-i Saadetlerinde olan hallerini beyan buyurdu.Ve bundan sonra dahi dışarıdaki hallerinin beyanını murad eyledi.
İmam-ı Hüseyin buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin dışarıdaki halini dahi pederim Hz.Aliden sual ettim,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri dışarı çıktığında Lisanı Şeriflerini faydasız sözden korurlardı.Ashabı Kiram ile kendileri arasında muhabbete sebeb olacak kelâmı buyururlar.Ve Ashabı Kirama hoş muamele buyurup,nefret ettirmezler idi.Ve her kavmin riyaset sıfatını hâiz olanlarına münasib derece ikram ederler.Ve her kavmin tabiatı kerim ve şefkatli olan kimsesini,kavmi üzerine reis tayin ederler idi.İnsanların bazısını bazılarından korurlar idi.Ve dahi yüksek nefislerini,insanların kendilerinden nefret etmelerine karşı korurlar idi. İnsanların hiç birinden güler yüzü ve güzel ahlakını yani hoş mübarek kelâmlarını esirgemezler idi.Ve meclisi şeriflerinde yahud cami ve cumada görmedikleri Ashabı Kiramı sual ve Ashabı Kiram ve müslümanlar arasında gerek uzak ve gerek yakın olan olaylardan sual buyururlar idi.Ve din ve dünyada güzel şeyin hüsnüne hüküm ve onun hüsnünü isbat ve çirkin olan şeyin çirkinliği ile hükmedip,onun çirkinliğini beyan ve ondan men buyururlardı.
Yüksek emirleri her işte mutedil olup,her bir emri ve sözü diğerine muhalif değil idi.Ve Sahabe-i Kiramın zatlarına mahsus olan maslahatlardan sormazlar yahut işlerine zafiyet gelir korkusuyla,sahabenin maslahatlarından habersiz kalmayıp,daima din ve dünyaları hususunu hatırlatır ve doğru yola irşad buyururlar idi.Bütün ibadet ve taatler ve kulların faydaları için kendilerinde bir derece kemali istidat var idi ki,her bir şeye kadir olurlar idi.Ve hakkı icrada kusur etmeyip,hakkı dahi tecavüz etmezler idi.Ve mübarek zatlarına yakın olanlar dahi insanların iyileri ve hayra çalışanları idi.
Ve yüksek huzurlarında efdal olanlar başkalara ziyade hayır murad edenler idi. Ve Nezdi Saadetlerinde mertebesi yüksek olanlar zaifler üzerine rahim ve şefkat edip, onlara yardımı ziyade güzel olan kimseler idi.
İmam-ı Hüseyin, Resul-i Ekrem Hazretlerinin oturuşlarının beyanını murad edip buyurdular ki;pederim Hz.Aliden Resul-i Ekrem Hazretlerinin meclisde oturdukları vakitteki âdatı şerifesinden dahi sual ettim.Buyurdular ki;Hüsün sahibi olan Resul-i Ekrem Hazretlerinin kalkış ve oturuşları zikrullah üzere idi. Resul-i Ekrem Hazretleri oturmuş bir topluluğa geldiğinde,meclisin sonu ve boş tarafına oturup,üst başına geçmezler idi.Ve başkalara dahi meclisin son ve baş tarafına oturmakla emir buyururlar idi.Yanında oturanları kabiliyet ve kemallerine göre taltif buyururlar idi.Ve oturanları o derece taltif ve hoşnud ederler idi ki,herkesi kendi yanında,benden mükerrem kimse yok,der idi.
Ve Resul-i Ekrem Hazretleri ile yan yana otursa yahut Huzuru Peygamberlerine bir kimse gelip,ihtiyacını arzeylese sabır ve tahammül edip o kimseyi istiskal etmezler idi.Hatta o kimse kendi dönüp gidinceye kadar…Yani Huzuru Saadetlerinde biri çok otursa,o kimse kalkıp gidinceye kadar sabır ve ihtiyacını karşılayıp,hüsnü muamele ederler idi.Kendi zatlarından bir kimse bir şey istese reddetmeyip verirler.Ve eğer istenilen şey mevcud değil ise,kavli leyyin,yumuşak bir dil ile vadederler idi.Cömertlik ve şefkati ve güzel ahlakı umum insanlara ulaşmış idi.Ve insanların şefkatli ve sehavetli olanı,pederleri makamında idi.
Bütün insanlar kendilerinin sevgili evladı menzilinde olup,şeriatın muktezasında ve hak hususunda hiçbir ferdi bir ferde tercih buyurmazlar idi.Meclis,peygamberin şerefli toplantıları,meclisi ilim ve haya ve sabır ve emanet idi ki,ulum ve mearif zikrolunur.Ve Ashab-ı Kiram haya ve edeb üzere otururlar ve sabır sahibleri olup, Meclisi Saadette olan halleri başkalardan muhafaza ederler idi.Ve Meclisi Şeriflerinde ses yükseltilmeyip Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek seslerinden yavaş ve sessiz söylerler idi.
Allah-u Azimuşşanın:”Ey iman edenler!Seslerinizi peygamberin sesinden fazla yükseltmeyin.Birbirinize bağırdığınız gibi,peygambere yüksek sesle bağırmayın.Öyle yaparsanız, siz farkına varmadan amelleriniz boşa gider.” kavli şerifine uymak için, mânayı latifdir.
Ve Resul-i Ekrem Hazretlerinin meclislerinde hiçbir kimsenin ayıbı söylenmez ve hiçbir kimseye töhmet olunmaz idi.Ve yüksek meclislerinde yanılma ve hata açıklanmaz idi.Yani Meclisi Nebevide Ashab-ı Kiramdan bil-farz ve takdir,zelle ve hata sadır olsa faş olunmaz idi.Meclisi Saadette olan Ashab-ı Kiramın hepsi birbirine muvafık ve bir tek gönül olup,takvaları itibarıyla birbirlerine tekaddüm,geçmiş olma ve üstünlük ve tefadul,fazilette geçerler idi.Meclisi Şeriflerinde olan Ashabı Kiram mütevazi olup, Meclisi Saadette yaş ve kıymet cihetinden büyük olanlara tazim ve küçük olanlara merhamet ederler idi.Ve ihtiyaç sahiblerini,ihtiyacı olmayan üzerine tercih edip,onun ihtiyacını yerine getirmeye çalışırlar idi.
Ve meclis bilgilenir,bilinir,uzaktan gelenlere ikram ve gözetilerek,hatırları hoş edilirdi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Süfyan bin Veki’den,odaCemi’ bin Umeyr bin Abdurrahman Acelîden,oda Beni Temimden,oda Hz.Haticenin eski zevci Ebu Hâle evladına mensub ve Ebu Abdullah künyesiyle bilinen bir adamdan,oda İbni ebi Haleden,oda İmam Hasan bin Aliden rivayet olundu.

SEKİZİNCİ HADİS:Enes bin Malik’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri;Eğer bana bir koyun ayağı hediye olunsa,Nimeti İlahiyeyi tazim için kabul ederim.Ve eğer bir ayağa davet olunsam,icabet ederim,buyurdular.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin etin çeşitlerinden bir ayağı kabul buyurmaları, kemali tevazularını isbat eder.Az şeyi kabul edip,çok sevab kazanmak güzel ahlakdandır.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Abdullah bin Bezi’den,oda Bişr bin Mafdaldan,oda Saidden,oda Katadeden,oda Enes bin Malikden rivayet buyurdu.

DOKUZUNCU HADİS:Hz.Cabir’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri katıra ve ata binmeyip yürüdükleri halde,benim hatırımı sorup öğrenmek için evime teşrif buyurdular.
İmam-ı Buhari rivayet eder ki,Hz.Cabir hasta olup Resul-i Ekrem Hazretleri Hz.Ebubekir ile beraber yürüyerek Hz.Cabirin hatırını sormak için evine teşrif buyurduklarında,Hz.Cabiri dalgın bulduklarından, Resul-i Ekrem Hazretleri abdest alıp,abdest suyunu Cabire serptiler.Hemen o saatte Hz.Cabir’in aklı başına geldi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Beşşardan,oda Abdurrahmandan,oda Süfyandan,oda Muhammed bin Münkedirden,oda Cabirden rivayet buyurdu.

ONUNCU HADİS:Yusuf bin Abdullah’tan mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri beni Yusuf diye isimlendirdi.Ve beni kucağına oturtup,mübarek eliyle başımı sığadı.
Bu hadisi şerif Resul-i Ekrem Hazretlerinin tevazu ve güzel ahlak ve çocuklara olan hoş muamelesine delalet eder
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Abdullah bin Abdurrahmandan,oda Ebu Naimden,oda Yahya bin ebi Heysem Aktardan,oda Yusuf bin Abdullah bin Selamdan rivayet buyurdu.

ON BİRİNCİ HADİS:Enes bin Malik’den mervidir,buyurdular ki;sahabeden terzi bir kimse Resul-i Ekrem Hazretlerini davet eyledi.Ve Resul-i Ekrem Hazretleri icabet buyurup,Huzuru Saadetlerine o kimse terid getirdi.Ve o teridin üzerinde kabak var idi.
Terid;et suyu ile yahud çorba ile ıslanmış ekmeğe derler.Zahir olan bu makamda terid ile murad,pişmiş kabağın suyuna ıslanmış ekmektir ki,üzerine kabak konuldu. Resul-i Ekrem Hazretlerinin böyle bir kimsenin teride davetine icabet buyurmasından kemali tevazuları anlaşılmış olur.
Hz.Enes buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri o kabaktan alıp ve yemeye başladı.Çünki Resul-i Ekrem Hazretleri kabağı gayet severler idi.
Hadisi rivayet eden Sabit dedi ki;Ben Hz.Enesden işittim,buyururlar idi ki; Benim için bir yiyecek pişirilmez,o yiyeceğe kabak konmak mümkün ise,elbette o yiyeceğe kabak konulur.Yani Resul-i Ekrem Hazretleri kabağı sevdiklerinden,Hz.Enes dahi kabağı severler idi.Hz.Enesin hizmetçileri,Hz.Enesin kabağı sevdiğini bildiklerinden kabak ile pişmesi mümkün olan her bir yiyeceğe kabak koyarlar idi.
Bu hadisi şeriften Ashabı Kiramın her bir şeyde ve hatta tabiat ve huy hususunda Rasulullaha uydukları anlaşılır.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi İshak bin Mansurdan,oda Abdurrezzaktan,oda Ma’merden,oda Sabit Benani ile Âsım Ahvelden,bu ikisi Enes bin Malikden rivayet buyurdu.

ON İKİNCİ HADİS:Hz.Amre’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri Saadethanelerinde ne işler idi? diye Hz.Âişeden sual ettiler.
Hz.Âişe cevab verip buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri kemali tevazularından diğer insanlar gibi bir kişi idi.Mübarek eliyle elbiselerinden pire ararlar ve koyununu kendi mübarek elleriyle sağarlar ve kendi işlerini kendileri görürler idi. Yani kemali tevazularından diğer insanlar gibi saadethanelerinde evlad ve iyaline yardım ederler idi.Ve kendi işini kendileri görüp,çarşı pazardan satın aldıkları lüzumlu şeyleri dahi kendileri bizzat yüklenip getirirler idi.Her ne kadar Ashabı Kiram kendisinin hizmetinde bulunmak,kendilerine sebebi saadet ve devlet olduğunu bilip;Ya Rasulallah,canımız sana feda olsun,müsaade buyurun şu işi biz görelim ve bu eşyaları Hane-i Saadetinize biz getirelim,derler idiyse de,kemali tevazularından,herkesin kendi işini kendi görmesi lazımdır,diye cevab verip,buyururlar idi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin İsmailden,oda Abdullah bin Salihden,oda Muaviye bin Salihden,oda Yahya bin Saidden,oda Amreden rivayet buyurdu.

ON ÜÇÜNCÜ BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin GÜZEL AHLAKI hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır.
Hz.Âişe’den Resul-i Ekrem Hazretlerinin ahlakından soruldu,cevab olarak buyurdular ki;O’nun ahlakı Kur’andır.Kur’anın gadab ettiği şeye gadab eder,kızar ve Kur’anın razı olduğu şey ile razı olur.Yani Resul-i Ekrem Hazretleri Kur’anda zikredilen her bir güzel sıfat ile vasıflanmış olup,Kur’anda yazılmış her bir kötü hasletten sakınırlar idi.

BİRİNCİ HADİS:Harice bin Zeyd’den mervidir,buyurdular ki;Zeyd bin Sabitin huzuruna bir kısım kimseler gelip,Ya Zeyd, Resul-i Ekrem Hazretlerinin ahvaline dair haberlerden bize haber ver,dediler.
Zeyd dedi ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin haberlerinden size ne haber vereyim? Eğer onun tüm ahval ve sözlerinden sual ederseniz,o bir denizdir ki,onun kenarı yoktur.Fakat bazı hallerinden sorarsanız,layıkıyla haberdar olduğum şeyi beyan edeyim,deyip buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin komşusu idim.Ve kendilerine vahiy nazil olduğunda,bana bir adam gönderip çağırırlar idi.Ben dahi huzuru saadetlerine gidip,nazil olan vahyi onlar için yazar idim.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin meclisinde biz bazı dünya işleri konuşur isek,kendileri dahi ahlaklarının mükemmellliğinden bizim ile beraber dünya işleri konuşurlar idi.Yani dünya işlerinden murad,cihada dair istişare ve bunun emsali kelamlar ki,ahiret faydasına vesile olur.Ve biz ahireti konuşsak,bizimle beraber ahirete dair kelamlar buyurup,bizi ahirete teşvik ederler idi.Eğer biz yemeğe dair yani bir yiyeceğin fayda ve zararları ve yeme âdabı gibi bir kelam konuşsak söze katılıp,yiyeceğe dair bir çok fayda ve zararları beyan buyururlar idi.
Hz.Zeyd bin Sabit bu haberleri haber verip,şu size zikrettiğim işler ve hallerin cümlesini kendisinden rivayet ederim,buyurdular.
Bu hadisi şerifte Resul-i Ekrem Hazretlerinin güzel ahlakına ve Ashabı Kiramla hüsnü muaşeret ve onlara olan çok merhametine delalet vardır.Zira Resul-i Ekrem Hazretleri kendi hallerine kalsalar Allahu Azimuşşandan başka içte ve dışta hiçbir şey zikir ve tefekkür etmezler idi.Bu takdirce sureten ashabın hal ve kelamlarıyla iştirak etmeleri,güzel ahlaklarının kemaline delildir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Abbas bin Muhammed Devriden,oda Abdullah bin Yezidül Mukriden,oda Leys bin Saidden,oda Ebi Osman Velidbin ebil Velidden,oda Süleyman bin Hariceden,oda Harice bin Zeyd bin Sabitten rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS:Amr bin Âs’dan mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri kavmin en kötülerine güler yüz gösterip,lütuf ve kerem ile bakar ve taltif ile konuşurlar idi ki,o kimselerin Resul-i Ekrem Hazretleri ile aralarında ülfet ve ünsiyet hasıl olup,islamı kabul etmelerine sebeb olurdu.
Amr buyurdu ki; Resul-i Ekrem Hazretleri bana dahi teveccüh ve ikbal ve lütuf ile muamele buyururlar idi.Bana bu derece iltifat buyurduklarından dolayı ben kendimi kavmin hayırlısı zan edip;Ya Rasulallah,ben mi hayırlıyım yoksa Ebubekir mi hayırlıdır?dedim.Saadetle, Ebubekir hayırlıdır,buyurdular.Bunun üzerine tekrar;Ben mi hayırlıyım yoksa Ömer mi hayırlıdır?dedim.Ömer hayırlıdır,buyurdular.Daha sonra,ben mi hayırlıyım,yoksa Osman mı hayırlıdır?dedim.Osman hayırlıdır, buyurdular.
Çünki Rasulullahtan bu zatları sual edip,soruma hak ve doğru cevab aldım.Böyle olunca ben istedim ve temenni ettim ki,ne olaydı da Resul-i Ekrem Hazretlerinden bu şeyi sual etmiş olmayaydım.Zira bildim ki, Resul-i Ekrem Hazretlerinin bana hüsnü teveccüh ve muamelesi beni taltif ve hoşnud etmeleri için imiş,zannımda hata oldu.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi İshak bin Musadan,oda Yunus bin Bekirden,oda Muhammed bin İshakdan,oda Ziyad bin ebi Ziyaddan,oda Muhammed bin Ka’b Kuraziden,oda Amr bin Âsdan rivayet buyurdu.

ÜÇÜNCÜ HADİS:Enes bin Malik’den mervidir,buyurdular ki;Ben Resul-i Ekrem Hazretlerine on sene hizmet ettim.Kemali hilim ve kerem ve güzel ahlaklarından bana bir kere öf demediler.Ve hizmetim müddetinde yolsuz bir iş yapsam;Bu işi böyle niçin işledin,demezler.Ve önemli bir işi terk eylesem,bu işi niçin terk ettin,diye azarlamazlardı.
Yani bu husus dünya işlerine bağlı demek olup,yoksa din işlerine bağlı,caiz olmayan bir şeyin icrasına ve elzem olanını terke müsaade buyururlar idi,demek değildir.
Ve her zaman insanların yaratılış cihetinde en güzeli olup,kendilerinden güzel huylu bir kimse yok idi.
Hz.Enes buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin elinden yumuşak yün ile ipekten yapılmış ve halis ipek ve sair bir şeye yapışmadım.Belki latif tabiatlı efendimiz mübarek elleri ipekten ve sair şeyden daha latif ve yumuşak idi.Ve ben misk ve ıtır koku koklamadım ki,tüm ahlakı cemeden Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek terlerinden güzel kokusu olsun.Belki mübarek terlerinin kokusu,tüm güzel kokulu şeylerden daha hoş idi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Kuteybe bin Saidden,oda Ca’fer bin Süleymandan,oda Baîden,oda Sabitten,oda Enes bin Malikden rivayet buyurdu.

DÖRDÜNCÜ HADİS:Enes bin Malik; Resul-i Ekrem Hazretlerinden rivayet buyurdu ki;Bir gün Resul-i Ekrem Hazretlerinin huzuruna bir adam geldi.Sarı renkli, koku sürünüp,eseri zahir olmuş idi. Resul-i Ekrem Hazretlerinin âdeti dahi bu idi ki,bir kimsenin üzüleceği şeyi yüzüne karşı söylemezler ve hiçbir kimsenin ayıbını yüzüne vurmazlar idi.Ve o kimse meclisi saadetlerinden kalkıp gittikten sonra Resul-i Ekrem Hazretleri Ashabı Kirama;Keşke şu kimseye sarı renkli nesne sürünmeyi terketmesini söyleseydiniz,buyurdular.
Malum ola ki; Resul-i Ekrem Hazretleri Ashabı Kiramın birinde bir çirkinlik görse kemali hilim ve keremlerinden o münkeri cümleden nehyederler idi ki,o kimse utanmayarak anlayıp terk etsin diye.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi lafzı değişik manası aynı olduğu halde,Kuteybe bin Said ile Ahmed bin Abededen,bu ikisi Hammad bin Zeydden,oda Selm Aleviden,oda Enes bin Malikden rivayet buyurdu.

BEŞİNCİ HADİS:Hz.Âişe’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri söz ve fiillerinde tabii olarak çirkin iş yapmazlar yani tabiatının iktizası olarak,kelam ve işlerinde yaramaz ve çirkin şey sahibi olmadı ve işlenilecek yanlışları yapmazlardı.Yani tabiatı iktiza etmediği yaramazlık şey kelamında ve fiilinde işlemezler idi.Yani ne tabii ve ne kesbi kendilerinden yaramazlık ve çirkin şey vaki olmadı.Ve çarşı ve pazarda insanlarla hasımlaşıp,seslerini yükseltmezler ve kendilerine kötülük edene kötülük ile mukabele etmeyip,afv ile muamele ve intikam almaktan sakınırlar idi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Mahmud bin Beşşardan,oda Muhammed bin Caferden,oda Şu’beden,oda Ebu İshakdan,oda Ebu Abd Cedeli Abd bin Abd-den,odaHz.Âişeden rivayet buyurdu.

ALTINCI HADİS:Hz.Âişe’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri mübarek eliyle bir şeye vurmadı.Lakin gazada,cihad vaktinde mübarek eliyle darb edip vurdu.Ve hiçbir hizmetkârı ve bir zecvesini dahi vurmadılar.
Malum ola ki;hizmetçi ve zevceyi iktiza ettiğinde darb caiz ise de,terki evladır, dediler.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Harun bin İshak Hemedaniden,oda Abededen,oda Hişam bin Urveden,oda pederinden,oda Hz.Âişeden rivayet buyurdu.

YEDİNCİ HADİS:Hz.Âişe’den mervidir,buyurdular ki;Ben Resul-i Ekrem Hazretlerinin,Allahın yasakladıklarından bir şey işlenmedikçe,kendilerine olan zulüm sebebiyle,zalimden intikam kasdında olduğunu görmedim.Eğer Resul-i Ekrem Hazretlerine olan zulümde,Allah Taalanın haram kıldığı şeylerden bir şey işlenir ise,bir derece kızarlardı ki,kızma cihetinden insanların ziyade şiddetlisi olurlar idi.Ve Resul-i Ekrem Hazretleri iki iş arasında muhayyer kılınsa,kolay olanını seçerlerdi.Eğer o kolay olan şey günaha sebeb olacak ise,ondan ziyade uzak olurlar idi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ahmed bin Abedetüd Dabîden,oda Fadl bin İyazdan,oda Mansurdan,oda Zühriden,oda Urveden,oda Hz.Âişeden rivayet buyurdu.

SEKİZİNCİ HADİS:Hz.Âişe’den mervidir,buyurdular ki;Bir kimse gelip Resul-i Ekrem Hazretlerinin huzuruna girmeye izin istedi.Ve ben dahi nezdi saadetlerinde idim.Ve o kimsenin sesini işittiğinde;Şu kimse kavmi arasında yaramaz adamdır, buyurdular.Ve sonra huzuru saadetlerine kabul buyurup hilim ve kerem ile mükâleme ve taltif buyurdular.
Hz.Âişe buyurdular ki;O kimse huzuru saadetten çıkıp gittikten sonra;Ya Rasulallah,bu kimse içeri girmezden önce kötü halini takrir buyurdunuz,sonra huzuru şerifinize kabul edip kavli leyyin,yumuşak bir dil ile kendisini taltif buyurdunuz,bunun hikmeti nedir?dedim.
Resul-i Ekrem Hazretleri saadetle buyurdular;Ya Âişe,bazı insanların şerlisi vardır ki,insanlar onu kendi haline bırakıp,çirkin sözünü dinlemekten sakınmak için dost gibi görünürler.O adam insanların şerlisi olmakla çirkin sözü dinlememek için ben dahi taltif ettim,buyurdular.
Bu hadisi şerifte ehli küfrü ve ehli fıskı gıybetin cevazına delalet vardır,dediler.
“Gıybet, mahsus birkaç maddede caiz olabilir:
Birisi: Şekva suretinde bir vazifedar adama der, tâ yardım edip o münkeri, o kabahati ondan izale etsin ve hakkını ondan alsın.
Birisi de: Bir adam onunla teşrik-i mesaî etmek ister. Senin ile meşveret eder. Sen de sırf maslahat için garazsız olarak, meşveretin hakkını eda etmek için desen: “Onun ile teşrik-i mesaî etme. Çünki zarar göreceksin.”
Birisi de: Maksadı, tahkir ve teşhir değil; belki maksadı, tarif ve tanıttırmak için dese: “O topal ve serseri adam filan yere gitti.”
Birisi de: O gıybet edilen adam fâsık-ı mütecahirdir. Yani fenalıktan sıkılmıyor, belki işlediği seyyiatla iftihar ediyor; zulmü ile telezzüz ediyor, sıkılmayarak aşikâre bir surette işliyor.
İşte bu mahsus maddelerde garazsız ve sırf hak ve maslahat için gıybet caiz olabilir. Yoksa gıybet, nasıl ateş odunu yer bitirir; gıybet dahi a’mal-i sâlihayı yer bitirir.”
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi İbni ebi Ömerden,oda Süfyandan,oda Muhammed bin Münkedirden,oda Urveden,oda Hz.Âişeden rivayet buyurdu.

DOKUZUNCU HADİS:Muhammed bin Münkedir’den mervidir,buyurdular ki; Ben Cabir bin Abdullahtan işittim,buyurdular ki;Rasulü Ekrem Hazretlerinden dünya şeylerinden bir şey istenildiğinde,asla red ile cevab vermeyip,istenilen şey var ise verirler,yok ise va’d buyururlar idi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Beşşardan,oda Abdurrahman Mehdiden,oda Süfyandan,oda Muhammed bin Münkedirden,oda Cabir bin Abdullahtan rivayet buyurdu.

ONUNCU HADİS:İbni Abbas’dan mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri hayra cömertlikte bulunanların ziyade cömert ve kerimi idi.Yani Zâtı Nebevilerinden ziyade cömert bir kimse olmaz ve tasavvur dahi olunmaz idi.Ve Ramazanı Şerifte sonuna kadar,sair zamanda olan cud ve sehavetinden ziyade sehavet ve cömertlik ederler idi.
Ve Hz.Cibril gelip Kur’an-ı Resul-i Ekrem Hazretlerine okuyup,Cebrail dinler idi.Ve Resul-i Ekrem Hazretlerine Cibril karşılaştığı vakitte,etrafa gönderilen rüzgarın yayılıp,beldeye menfaatı umumi ve tam olduğundan ziyade, Resul-i Ekrem Hazretleri bütün kullara hayır ile faydası umumi ve cömertliği tam idi.Bu derece kemali sehavetleri güzel ahlaklarından olmuştur.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Abdullah bin İmran ebil Kasım Kureşi Mekkiden,oda İbrahim bin Sa’dden,oda İbni Hişam Zühriden,oda Ubeydullahtan,oda İbni Abbasdan rivayet buyurdu.

ON BİRİNCİ HADİS:Enes bin Malik’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri kemali tevekküllerinden yarın için zahire hazır etmezler idi.
İmamı Tirmizinin bu hadisi şerifi zikirden muradı; Resul-i Ekrem Hazretlerinin güzel ahlaklarından biri tevekkül olduğunu beyandır.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Kuteybe bin Saidden,oda Cafer bin Süleyman Dabiden,oda Sabitten,oda Enes bin Malikden rivayet buyurdu.

ON İKİNCİ HADİS:Hz.Ömer bin Hattab’dan mervidir,buyurdular ki;Bir kimse Resul-i Ekrem Hazretlerinin huzuru saadetlerine gelip onun br şey vermesini niyaz etti. Ve Resul-i Ekrem Hazretleri o kimseye;Sana verecek yanımda bir şey yoktur.Lakin kıymetini ben vermek üzere istediğin şeyi satın alarak,bana bir şey geldiğinde o borcu sahibine vereyim,buyurdu.
Hz.Ömer buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin kelamı şerifini dinledikten sonra;Ya Rasulallah,bir kimseye bundan önce nice defalar hediye verdiniz.Şimdi yükümlü olduğunuz kavli leyyini,yumuşak dili ve sözü verdiniz.Hz.Allah size gücünüz yetmeyen şeyi yüklemedi,dedim.
Resul-i Ekrem Hazretleri bu sözü hoş karşılamayıp,yüksek huzurlarında bulunan ensardan bir kimsenin;Ya Rasulallah,infak ile arşın sahibi olan Allah,beni fakir eder,diye korkma,demesine tebessüm buyurdular.Ve o ensarın sözünden bir derece memnun oldular ki,mübarek Çehre-i Saadetlerinde güler yüzlülük zahir oldu.Ve bu zatın sözünden sonra ben infak ve fakrdan korkmamak ile memur oldum, buyurdular.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Harun bin Musa bin ebi Alkameden,oda Hişam bin Sa’dden,oda Zeyd bin Eslemden,oda babasından,oda Ömer bin Hattabdan rivayet buyurdu.

ON ÜÇÜNCÜ HADİS:Rübeyye’a binti Muavviz’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretlerine hediye olarak bir tabak taze hurma ve üstü tüylü birkaç ufak hıyar götürdüm. Resul-i Ekrem Hazretleri altundan yapılmış olarak,kadınların süsüne mahsus olan şeylerden mübarek avucu dolusu bana verdiler.
Bu hadisi şeriften murad; Resul-i Ekrem Hazretlerinin az bir şey karşılığında, çok şey verdiklerini zikir ile,peygamberin mükemmel ahlaki güzelliğini beyandır.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi ali bin Hacerden,oda Şerikden,oda Abdullah bin Muhammed bin Akilden,oda Rübeyyeâ binti Muavvizden rivayet buyurdu.

ON DÖRDÜNCÜ HADİS:Hz.Âişe’den mervidir ki; Resul-i Ekrem Hazretleri hediyeyi kabul ederler ve hediye verene mukabilinde mükafat ve ziyadesiyle ihsan buyururlar idi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ali bin Haşrem ve başkalarından,onlar dahi İsa bin Yunusdan,oda Hişam bin Urveden,oda pederi Urveden,oda Hz.Âişeden rivayet buyurdu.

ON DÖRDÜNCÜ BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin HAYALARI hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır.
Haya;kalbde olan bir hâleti kâmiledir.Onun için Resul-i Ekrem Hazretleri;”El-haya-ü minel iman”,”Haya imandandır.”buyurdular.

BİRİNCİ HADİS:Katade’den mervidir,buyurdular ki;Ben Abdullah bin Ebu Utbenin,Ebi Said Hudri’den rivayet etti ki;işittim,Ebu Said el-Hudri buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri ön tarafında bâkire için olan,peçe içinde oturan bâkire gelinden ziyade haya sahibi idi.Ve kemali hayalarından hoş görmedikleri şeyi,lisanen izhar etmeyip,çehrelerinde hasıl olan değişiklikten anlaşılır idi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Mahmud bin Ğaylandan,oda Ebu Davuddan,oda Şu’beden,oda Katadeden,odaAbdullah bin ebu Utbeden,oda Ebu Saidel Hudriden rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS:Hz.Âişe’den mervidir,buyurdular ki;Ben hiçbir vakitte Resul-i Ekrem Hazretlerinin avret yerini görmedim.
Bu hadisi şerifte işaret vardır ki;haya ehlinden,haya olur.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Mahmud bin Ğaylandan,oda Veki’den,oda Süfyandan,oda Mansurdan,oda Musa bin Abdullah bin Yezid Hatemiden,oda Hz.Âişenin kölesinden,oda Hz.Âişeden rivayet buyurdu.

ON BEŞİNCİ BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin HACAMETİ hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır.

BİRİNCİ HADİS:Hamid’den mervidir,buyurdular ki;Enes bin Malikden, hacametçinin yaptığı iş helal mıdır,değil midir?diye sual ettiler.Hz.Enes cevab olarak buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri hacamet ettirdi.Ve hacamet eden Ebu Tayyibeye hacametin arkasında ücret olarak iki sa’ (kile) yiyecek verilmesini emir buyurdular.Ve eğer hacametçinin işi haram olsa, Resul-i Ekrem Hazretleri ücret vermez idi,diye Hz.Enes o soranlara cevab vermiş oldu.
Ve Resul-i Ekrem Hazretleri Ebu Tayyibenin sahiblerine,Ebu Tayyibenin size her gün vermekte bulunduğu vazifeyi eksiltin,buyurdular.Onlar dahi eksilttiler.
Resul-i Ekrem Hazretleri bu emri verdikten sonra,hacamet sizin tedavi ettiğiniz şeyin efdalidir,buyurdular.Yahut,hacamet sizin tedavi ettiğiniz şeyin efdalinden bazısıdır,buyurdular.
Bu hadisi şeriften hacametçinin işi helal olduğu ve hicaz beldesinde hacametin efdali,devadan olduğu anlaşılır.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ali bin Hacerden,oda İsmail bin Caferden,oda Hamidden rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS:Hz.Ali’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri hacamet ettirdi ve hacametçinin ücretini ver,diye bana emir buyurdular,ben dahi verdim.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Amr bin Aliden,oda Ebu Davuddan,oda Varaka bin Ömerden,oda Abdul A’ladan,oda Ebu Cemilden,oda Hz.Aliden rivayet buyurdu.

ÜÇÜNCÜ HADİS:İbni Abbas’dan mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri mübarek boyunlarının iki tarafında bulunan damarlardan ve iki kürekleri ortasından hacamet ettirdiler.
Hadiscilerden İbni Mace Hz.Ali’den rivayet etti ki;Cibrili Emin gelip Resul-i Ekrem Hazretlerine boynunun iki tarafından ve iki kürekleri ortasından hacamet etmeyi talim eyledi.
Ve Resul-i Ekrem Hazretleri hacametçinin ücretini verdi.Eğer hacametçinin ücreti haram olsaydı vermezler idi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Harun bin İshak Hemedaniden,oda Abededen,oda Süfyanı Sevriden,oda Cabirden,oda Şa’biden,oda İbni Abbasdan rivayet buyurdu.

DÖRDÜNCÜ HADİS:İbni Ömer’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri bir hacametçi getirtip,hacamet ettirdi.Ve o hacametçiye;yevmiye, Efendilerine ne verirsin?diye sual buyurdu.Ebu Tayyibe;Günde üç sa’(Kile) veririm, demesiyle Resul-i Ekrem Hazretleri Ebu Tayyibenin sahiblerine verdiği şeyi az edip,sahibleri dahi kabul etti.Ve Ebu Tayyibenin hacamet ücretini dahi verdiler.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Harun bin İshakdan,oda Abededen,İbni ebi Leyladan,oda Nafi’den,oda İbni Ömerden rivayet buyurdu.

BEŞİNCİ HADİS:Enes bin Malik’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri mübarek boyunlarının iki tarafında olan damarlardan ve iki kürekleri ortasından hacamet ettirdi ve âdeti seniyyeleri ayın onyedi ve bazı ondokuz ve bazı yirmibirinci günü hacamet olmak idi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Abdul Kuddüsden,oda Amr bin Âsımdan,oda Hümam ile Cerir bin Hazimden,bu ikisi Katadeden,oda Enes bin Malikden rivayet buyurdu.

ALTINCI HADİS:Enes bin Malik’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri melel dedikleri yerde,mahrem oldukları halde mübarek ayağının üzerinden hacamet ettirdi.
Melel;Medineden onyedi mil mesafe uzak olup,Mekke ile Medine arasında olan bir yerin ismidir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi İshak bin Mansurdan,oda Abdurrezzaktan,oda Ma’merden,oda Katadeden,oda Enes bin Malikden rivayet buyurdu.

ON ALTINCI BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin ESMA-İ ŞERİFELERİ yani kendilerine ıtlak olunan isimler hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek isimleri “Camiut Tirmizi” şarihlerinden Ebubekir bin Arabi merhumun haber verdiğine göre,Allahın yüce isimleri gibi bin isim olup,bunların yirmiyedisi Kur’an-da ve diğerleri diğer semavi kitablarda yazılmıştır.

BİRİNCİ HADİS:Cübeyir bin Mut’im dedi ki; Resul-i Ekrem Hazretleri saadetle buyurdular ki;Ben Muhammed ismiyle isimlendirildim.
Malum olsun ki; Resul-i Ekrem Hazretlerine Muhammed tesmiye olunduğu, güzel hasletleri çok olduğu içindir.Ve ben Ahmed ismiyle dahi müsemmayım.Ve ben Mahv Nebiyim.Allahu Azimuşşan benim sebebimle küfrü mahveder.Ve ben Hâşirim ki,insanlar benim gelmem üzere haşir olunur.Yani kıyamet gününde insanlar benden sonra haşir olunur.Ve ben tüm enbiyanın arkasında geliciyim.Âkib o nebidir ki,ondan sonra nebi gelmez.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Said bin Abdurrahman Mahzumi ilşe diğer bir zattan bu ikisi Süfyandan,oda Zühriden,oda Muhammed bin Cübeyir bin Mut’imden,oda babası Cübeyirden rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS:Hz.Huzeyfe’den mervidir,buyurdular ki;Medine-i Münevverenin bazı sokaklarında Resul-i Ekrem Hazretleriyle karşılaşıldığında kendileri saadetle;Ben Muhammedim,ben Ahmedim,ben Rahmet Nebisiyim.Cenab-ı Peygamberin rahmet nebisi buyurduğu,onsekiz bin aleme rahmet olduğu içindir.Ve ben Tevbe Nebisiyim ve Nebiyyüt Tevbe buyurdukları,ümmetinde tevbe edici sair ümmetten ziyade olduğu içindir.
Ve ben enbiyaya Tevhidin aslında ve temelinde ve mekârimi ahlakta ittiba’ ediciyim.Ve ben haşir ediciyim.Haşrin mânası birinci hadiste geçti.Ve ben büyük büyük cenklerin Nebisiyim,buyurdular.
Bu hadisi şeriften anlaşıldı ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin zamanı saadetlerinde cihad ziyade olurdu.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Zarif Kufiden,oda Ebubekir bin Ayaşdan,oda Âsımdan,oda Ebu Vâilden,oda Hz.Huzeyfeden rivayet buyurdu.

ON YEDİNCİ BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin hâl-i hayatlarında GEÇİMİNİN KEYFİYETİ hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır.
Maişet;yiyecek ve içecekten hayatın kendisiyle hasıl olduğu şeydir.

BİRİNCİ HADİS:Simak bin Harb’den mervidir,buyurdular ki;Numan bin Beşirin yiyecek ve içecek telaşına düşenleri kınayıp azarlayarak,sizler istediğiniz yiyecek ve içecekte nimetlenmez misiniz?Ben sizin peygamberinizi gördüm.Eski hurmadan karnını doyuracak miktarı bir şey bulamaz idi,buyurduğunu işittim.Yani Numan bin Beşir Hazretleri;sizler dahi az yiyeceğe kanaat hususunda uymakta olduğunuz peygamberinize iktida ediniz,demek istedi.
Malum ola ki; Resul-i Ekrem Hazretleri âhireti dünyaya tercih buyurup,fakrı ihtiyar ettiler.Yoksa dünyada istediği şeyi bulamaz idi,demek değildir.Belki istemezler idi,demektir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Kuteybe bin Saidden,oda Ebu Ahvesden,oda Simak bin Harbden rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS:Hz.Âişe’den mervidir,buyurdular ki;Bizler ki Âl-i Muhammed’deniz,bir ay bekleyip,bir şey pişirmek için ateş yakmaz idik.Yani bir ay geçerdi ki,ateş yakıp ocakta bir şey pişirdiğimiz olmazdı.Yeyip ve içeceğimiz ancak hurma ve su idi.Birkaç defalar beyan olunduğu gibi,hakkında “Levlâke levlâke lemâ halaktül eflâk”,”Eğer sen olmasaydın,sen olmasaydın;Ben felekleri,varlıkları yaratmazdım.” buyurulan bir zatın fakrı ihtiyarıdır,haşa zaruri değildir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Harun bin İshak Hemedaniden,oda Abededen,oda Hişam bin Urveden,oda pederi Urveden,oda Hz.Âişeden rivayet buyurdu.

ÜÇÜNCÜ HADİS:Ebu Talha’dan mervidir,buyurdular ki;Bir gün Resul-i Ekrem Hazretlerine açlığımdan şikayet edip,karınlarımıza bağladığımız taşları göstermek için karınlarımızdan elbiselerimizi açtık.Herbirimizin karnında birer taş var idi.Ve Resul-i Ekrem Hazretlerinin dahi mübarek karınlarında iki taş bağlamışlar idi. Yani karnı aç olan kimselerin karınlarına taş bağlamaları açlık elemini teskin içindir. Resul-i Ekrem Hazretlerinin açlığı onlardan ziyade olmak hasebiyle iki taş bağlamışlar idi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Abdullah bin ebi Ziyaddan,oda Seyyardan,oda Sehl bin Eslemden,oda Yezid bin ebi Mansurdan,oda Enesden,oda Ebu Talhadan rivayet buyurdu.
“Hem Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm’ın küçüklüğünde ona bakan ve hizmet eden Ümm-ü Eymen demiş: “Hiçbir vakit Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm açlık ve susuzluktan şikayet etmedi, ne küçüklüğünde ve ne de büyüklüğünde.”

DÖRDÜNCÜ HADİS:Ebu Hureyre’den mervidir,buyurdular ki;Bir gün Resul-i Ekrem Hazretleri bir saatte saadethanelerinden dışarı çıktılar ki,o saatte Hane-i Saadetlerinden dışarı çıkmak âdeti seniyyeleri değil idi.Ve o saatte bir kimse Hücre-i Saadetine girerek,Rasulullah ile karşılaşması âdet dışı idi.
Hz.Ebubekir âdet dışı olarak bu zikredilen saatte huzuru saadete geldiler.Ve Resul-i Ekrem Hazretlerinin;Ya Ebabekir,âdet dışı gelmene sebeb ne oldu? buyurmalarına,Ya Rasulallah,Cenabı Peygamberlerinizle karşılaşıp,mübarek cemalinize bakmaktır,dediler.Ve az bir zaman geçince Hz.Ömer dahi âdet dışı olarak huzuru saadete girip, Resul-i Ekrem Hazretlerinin,Ya Ömer,âdet dışı olarak gelmene sebeb ne oldu?buyurmalarına,Ya Rasulallah,açlık sebeb oldu,cevabını verdiler.O vakit Resul-i Ekrem Hazretleri;Bende sizin mübtela olduğunuz açlığın bazısına mübtela oldum.Yani ben dahi acım,buyurdular.
Bu kıssada ima vardır ki;Allah Taalanın tevfikiyle her birinin kalbi,diğerinin kalbini celbetti.
Ve Resul-i Ekrem Hazretleri ve Ebubekir ve Ömer üçü beraber Ebu Heysem Ensarinin hanesine teşrif buyurdular.Ve Ebu Heysem hurma ağaçları ve koyunları çok bir kimse idi.Lakin hizmetkârı olmadığından evinin işlerini düzenlemeye gitmişti. Resul-i Ekrem Hazretleri Ebu Heysemi evinde bulamayıp;Zevcin ne taraftadır?diye hatunundan sual buyurdular.Hatun ise;Bizim için tatlı su aramaya gitti,cevabını verdi.Ve az bir zaman içinde Ebu Heysem bir kırba tatlı su yüklenmiş olduğu halde geldi.Ve kırbayı bir yere koyduktan sonra gelip, Resul-i Ekrem Hazretleri ile kucaklaştı. Ve kemali muhabbet ve sevincinden;anam-babam sana feda olsun,ya Rasulallah,dedi.
Sonra Ebu Heysem bu zatları alıp bağına getirdi.Ve oturmaları için bir şey döşedi.Ve oturduktan sonra Ebu Heysem bir hurma ağacının yanına gitti.Ve bir dal kopararak Resul-i Ekrem Hazretlerinin huzuruna koyduklarında buyurdular;Ya Eba Heysem,Bu salkımı getirmekte acele mi ettin?Bizim için hurmayı kendi elinle ayırmadın?buyurdular.
Ebu Heysem;Ya Rasulallah,hurmayı kendi elimle ayırmadım,isteğim budur ki,siz kendi mübarek elinizle olmuşunu olmamış ve koruğundan seçesiniz ve hangisinden murad buyurur iseniz yeyiniz,dedi.
Ve bu zatlar yediler ve kırbada olan sudan içtiler. Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdular ki;Bizim yediğimiz ve gölgelendiğimiz gölge,o Allaha kasem ederim ki, benim nefsim onun yedi kudretindedir.O nimetlerdendir ki,siz onun şükrünü hakkıyla yerine getirdiğinizden kıyamet gününde sual olunursunuz.
Ve Resul-i Ekrem Hazretleri o bahçede kendilerine olan nimetleri beyan etmek murad buyurup;Serin gölgedir,güzel hurmadır,soğuk sudur,buyurdular idi.
Ebu Heysem bu zatlara yiyecek hazırlamak için evine gitmeyi murad eylediğinde Resul-i Ekrem Hazretleri;Hanene vardığında elbette bizim için süt sahibi olan hayvanı kesme,süt vermeyen hayvanı kes,buyurdular.
Ve Ebu Heysem bir dişi oğlak yahut yaşına girmemiş erkek oğlak kesti ve pişirip bahçede huzuru saadete getirdi ve onlarda yediler.
Ve Resul-i Ekrem Hazretleri Ebu Heyseme;Hizmetkârın var mıdır?diye sual buyurup Ebu Heysem;Yoktur,dediğinde;Senin hizmetkârın yoktur,bize bir taraftan esir geldiği vakit,sen bize gel ve o vakitte hazır ol,fermanını buyurdular.
Ve Resul-i Ekrem Hazretlerine iki tane esir getirildi ki,üçüncüsü yok.Yani ikiden ziyade değil idi.Ebu Heysem huzuru saadete geldi ve o iki esiri gördü.Ve Resul-i Ekrem Hazretleri Ebu Heyseme;Şu ikisinden birini seç,buyurdular.Ebu Heysem;Ya Rasulallah, Zatı Saadetiniz benim için seçin,dediğinde buyurdular ki;Bir kimse bir görüş sahibi ile müşavere edip danışsa,o kimse görüş sahibini emin edinmiş olur.Böyle olunca da ben dahi doğru olanı sana söyler ve seni sevkederim,buyurarak esirin birine işaret ederek; Şu esiri al,zira ben bunu namaz kılarken gördüm.Ve bu esiri aldıktan sonra sen buna iyilikle emir ve bildiğini öğret,buyurdular.
Ve Ebu Heysem esiri alıp ailesine gitti.Ve Resul-i Ekrem Hazretlerinin bu esir hakkında buyurduğunu haber verdiğinde Ebu Heysemin hatunu;Ya Eba Heysem,sen esirin hakkında her ne ki iyilik eylesen, Resul-i Ekrem Hazretlerinin iyilik ile buyurduğuna ulaşamazsın,meğer bu esiri âzad edesin,dedi.Ebu Heysem dahi;Âzad olsun,dedi.
Resul-i Ekrem Hazretleri Ebu Heysem ile hatunu arasında geçen hallere muttali olduğunda;Hak Sübhanehu ve Teala Enbiyadan bir nebiyi ve hulefadan bir halifeyi göndermedi ki ancak onların ikişer sırdaşı vardır.Onlardan biri;Ona iyilik ile emir ve kötülükten nehyeder.Ve diğeri;Onu fesaddan men etmez.O kimse ki şerli olan hem sırrından mahfuz olur,tüm kötülüklerden dünya ve ahirette korunmuş olur,buyurdular.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin İsmailden,oda Âdem bin ebi İyasdan,oda Şeyban ebi Muaviyeden,oda Abdulmelik bin Umeyrden,oda Ebu Selemeden,oda Ebu Hureyreden rivayet buyurdu.

BEŞİNCİ HADİS:Hz.Kays’dan mervidir,buyurdular ki;Sa’d bin Ebi Vakkasdan işittim,buyururlar idi ki;Ben Hak yolunda kan döken kimselerin evveliyim.Ve ben bu ümmette Allah yolunda ok atan kimselerin ilkiyim.Ashabı Muhammedden gaza edici bir cemaat içinde ben kendimi gördüm.Yani onlar ile gazada bulundum.Yemek yeme olmadığından dolayı,ağaç yaprağı ve sakız ağacı meyvesi yer idik.Hatta bunlardan yediğimizden dolayı kazayı hacete vardığımızda,koyun ve devenin atık ve dışkıları gibi yapardık.
Benim dini mübinde sebkatim ve can baş ile hizmetim var iken,Beni Esed kabilesi beni,namazı layıkı vechi üzere kılmaz diye tazir eder oldular.Böyle olduysa,yazık benim başıma.Dini mübin için ettiğim çalışmalar ve çektiğim zahmetler zayi olup,bana faide vermedi,diye Hz.Sa’d buyurdular.
Malum ola ki;Sa’d bin Ebi Vakkas,Aşere-i Mübeşşeredendir.Beni Esed kabilesi bu zatı Basra hakimine tekdir ettirmek için iftiraya,nihayet derece infiallerinden,gençlik zamanında dini mübin yolunda bu kadar meşakkat çekmiş iken;Şimdi son vaktimde mi,namazı layıkı vechi üzere kılmıyorum?demek murad buyurdular.
İmamı Tirmizinin bu hadisi şerifi zikirden muradı;Ashabı kiramın geçim darlıklarını beyandır.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ömer bin İsmail bin Mecalid bin Saidden,oda pederi İsmailden,oda Beyan bin Bişrden,oda Kays bin ebi Hazimden rivayet buyurdu.

ALTINCI HADİS:Amr bin İsa’dan mervidir,buyurdular ki;Halid ve Süveyş adındaki zatlardan işittim,buyurdular ki;Hz.Ömer hilafet zamanında Utbe bin Gazvani Serasker (ordu kumandanı)edip bir yere gönderdi.Veya Utbenin maiyyetinde bulunan asker ile tâ arab yerinin nihayetine ve acem beldelerinin arab yerine yakın olan bir yere kadar git,buyurdu.
Ve Hz.Utbe aldığı emir üzerine asker ile,memur oldukları tarafa yönelip hatta Mirbed adındaki yere geldiğinde küflü,taşlı bir yeri buldular.Askerler birbirine;burası acaba neresidir?deyip,Basradır,dediler.
Ve Utbe askerler ile Mirbed adındaki yerden kalkıp,küçük bir köprü karşısına geldiğinde,vazifeli olduğumuz yer burasıdır deyip,o yere indiler.Muradları,düşmanın su tarafından gelip,köprüyü zaptetmemesi idi.Halid ve Süveyş bu kıssanın tamamını zikrettikten sonra dediler ki,Hz.Utbe buyurdu ki;Ben kendimi bu seferde şöyle gördüm ki,ağaç yaprağından başka yiyeceğimiz yok idi.Ve ağaç yaprağının sert ve sıcaklığından ağızlarımızın kenarı yara olmuş idi.Halbuki ben Resul-i Ekrem Hazretleri ile beraber İslâmda yedi kimsenin yedincisi idim.Bir elbise,hırka alıp kendim ile Sa’d bin Malik arasında o elbiseyi iki parça ettim.Bir parçasına kendim ve bir parçasına Sa’d büründü. Elbisemizin hali bu idi.
Bürde;Bazı meşlah yapıp giyilir,bir tarafı siyah,bir tarafı beyaz olur. Meşlahda;altı üstü bir olan ve kol yerine yarıkları bulunan bir çeşit elbise.
Ben Rasulullah ile İslâmda yedincisi olduğum yedi kimseden her biri bir şehrin emiri oldu.Yakında bizden sonra olan emirleri ve hallerini tecrübe edersiniz.Yani Hz.Utbe tabiine,sizin emiriniz Ashabı Kiramdan olmakla,sıfatı habibullah ile mevsuflardır.Bunlardan sonra gelen ümera bu hal üzere olamazlar,demek olur.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Beşşardan,oda Saffan bin İsadan,oda Amr bin İsa bin Neame Adeviden rivayet buyurdu.

YEDİNCİ HADİS:Enes bin Malik’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri peygamberliğinin başlangıcını beyan sadedinde buyurdular ki;Bu başlangıçta dini açıkladığım vakit bir derece korkutuldum ki,benden başka bir kimse o korkunun misli ile korkutulmaz ve ben din yolunda bir derece eziyet olundum ki,benden başka bir kimse o eziyet ile eziyet olunmaz.
İslâm kuvvet buluncaya kadar Resul-i Ekrem Hazretlerinin küffardan çektiği korku ve gördüğü eziyeti bir kimse görmemiştir.
Ve Resul-i Ekrem Hazretleri buyurdular ki;Benim üzerime öyle bir ay geçti ki, benim ve Bilalin bir kimseyi layıkıyla doyuracak kadar yiyeceğimiz bulunmaz idi.Fakat bir miktar az yiyecek bulunur idi ki,gayet azlığından Bilal koltuğu altına gizlese, o yiyeceği Bilalin koltuğu gizler idi.
O vakitte Hz.Bilal Resul-i Ekrem Hazretlerinin arkadaşı idi.O yiyecekleri koyacak bir şeyleri olmadığından,Bilal koltuğu altına alır idi.
İmam Tirmizinin bu hadisi zikirden muradı; Resul-i Ekrem Hazretlerinin geçim zorluklarını beyandır.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Abdullah bin Abdurrahmandan,oda Ruh bin Eslem ebi Hatemi Basriden,oda Hammad bin ebi Selemeden,oda Sabitten,oda Enes bin Malikden rivayet buyurdu.

SEKİZİNCİ HADİS:Enes bin Malik’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin huzurunda sabah ve akşam yiyeceği et ve ekmekten ikisi toplanmadı. Meğer yiyenler yiyeceğin doyuracağı miktardan çok olduğu vakitte et ile ekmek toplanırdı.Yani ekmek bulunsa et bulunmaz,et bulunsa ekmek bulunmaz idi.Eğer misafir çok olur ise,ikisi bulunur idi.

DOKUZUNCU HADİS:Hz.Nevfel’den mervidir,buyurdular ki;Aşere-i Mübeşşereden Abdurrahman bin Avf bizim ile otururlar idi.Ve ne güzel arkadaş idi.Kendisiyle teklifsiz görüşür idik.Birgün bizim ile beraber çarşıdan döndü.Ve bizi evine götürdü.Tâ ki evine girdik.Zât-ı Âlileri banyoya girip yıkandıktan sonra,bizim yanımıza geldi.Ve bizim önümüze içine et ve ekmek konulmuş bir çanak getirilip konulduğunda,kendileri ağlamaya başladı.
Nevfel der ki;Ya Eba Muhammed!Bu ağlamaya sebeb ve gerekçe nedir?diye sual ettim.Cevab olarak buyurdular ki;Ey Nevfel,nasıl ağlamıyayım ki, Resul-i Ekrem Hazretleri dünyadan ahirete intikal buyurdu.Kendi ve ehli beyti arpa ekmeğinden doymadılar.Dünyada böyle dar bir geçim ile vakit geçirip,biz böyle et ile ekmeği toplayıp faydalandık.Ben zannetmem ki,Ey Nevfel,bizler kendimize hayırlı olan şey için sağ kalmış olalım.Belki bize hayırlı olan şey,peygamberimiz gibi dar bir geçim ile zaman geçirmek ve ona uymak idi.Onun için ağlarım,buyurdular.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Abdullah bin Hamidden,oda Muhammed bin İsmailden,oda İbni ebi Zi’bden,oda Müslim bin Cündübden,oda Nevfel bin Hezeliden rivayet buyurdu.

ON SEKİZİNCİ BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin ÖMRÜ SAADETLERİ hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır.

BİRİNCİ HADİS:İbni Abbas’dan mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri kendine vahiy nazil olduğu halde Mekke-i Mükerremede onüç sene ikamet buyurdu.Yani kendilerine vahiy nazil olduktan sonra,peygamberliğini izhar edip,onüç sene Mekkede halkı dine davet buyurdu.Ve elliüç yaşında iken Medine-i Münevvereye hicret ile on sene dahi Medinede halkı İslâma davet buyurup,altmışüç yaşında dâr-ı bekâya teşrif buyurdular.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ahmed bin Meni’den,oda Ruh bin Abededen,oda Zekeriya bin ishakdan,oda Amr bin Dinardan,oda İbni Abbasdan rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS:Cerir’den mervidir ki,Cerir Hz.Muaviyeden işitti;hutbede der idi ki; Resul-i Ekrem Hazretleri ile Hz.Ebubekir ve Ömer altmışüçer yaşında dâr-ı bekâya irtihal buyurdular.Ve ben dahi altmışüç yaşına girdim.
Yani Muaviye onlar gibi altmışüç yaşında vefat etmek talebinde bulunmuş ve muvaffak olamayıp seksen yaşına yakın olarak vefat etmiş ise de,talebiyle ecrine nail oldu.Muaviyenin bu makamda Hz.Osman ile Hz.Aliyi zikretmediği,Hz.Osman sekseniki veyahud seksensekiz yaşlarında şehid olduğu için ve Hz.Alinin ömrü şeriflerinde ihtilaf olduğundan veyahud o zamanda hayatları devam ettiğindendir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Beşşardan,oda Muhammed bin Caferden,odaŞu’beden,oda Ebi İshakdan,oda Âmir bin Sa’ddan,oda Cerirden,oda Muaviyeden nakil ve rivayet buyurdu.

ÜÇÜNCÜ HADİS:Hz.Âişe’den mervidir ki; Resul-i Ekrem Hazretleri altmışüç yaşlarında oldukları halde ahirete teşrif buyurdular.Bu altmışüç senesi ömür müddetinin en güzeli olduğundan bazı arifler yaşları altmışüçe ulaştığında,hayatının geri kalanında lezzet kalmadığına işaret için ölüm sebeblerini hazırlarlar idi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Hüseyin bin Mehdi Basriden,oda Abdurrezzaktan,oda Cüreycden,oda İmamı Zühriden,oda Urveden,oda Hz.Âişeden rivayet buyurdu.

DÖRDÜNCÜ HADİS:Beni Haşim kölelerinden Umareden mervidir,buyurdular ki;Hz.İbni Abbasın,Hz.Peygamber altmışbeş yaşlarında vefat etti,buyurduğunu işittim.
Malum ola ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin ömrü saadetleri hakkında üç rivayet olup;bir rivayette altmış ve bir rivayette altmışüç ve bir rivayette altmışbeş denildi,ise de İmamı Buhari ve Müslim altmışüç rivayetini sair rivayetler üzerine tercih ve diğer rivayetleri tevil edip,altmış rivayet edenler ukûdu,şartları itibar edip,küsuru düşürerek kırk-elli-altmış deyip,üçü terk etmişlerdir.Ve altmışbeş rivayet edenler,doğdukları sene ile,dâr-ı bekâya teşrif ettikleri seneyi saymışlardır,dediler.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ahmed bin Meni’ ile Yakub bin İbrahim Dûrkiden,bu ikisi İsmail bin Aliden,oda Halid Huza’dan,oda Umareden rivayet buyurdu.

BEŞİNCİ HADİS:Dağfel bin Hanzele’den mervidir ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin nurlu ruhları kabzolundu.Yaşları altmışbeş idi.
İmamı Tirmizi buyurdular ki;Dağfel,Hz.Peygamber altmışbeş yaşında vefat etti,dedi.Lakin biz Dağfelin Resul-i Ekrem Hazretleri ile karşılaşıp,hadis dinlediğini bilmez ki,sözünü kabul edelim.Her ne kadar zamanı saadette çocuk değil ise de, Resul-i Ekrem Hazretlerinden hadis dinlediği malum değildir.Böyle olduğu takdirde Dağfelin rivayeti makbul değildir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Beşşar ile Muhammed bin Ebandan,bu ikisi Muaz bin Hişamdan,oda pederinden,oda Katadeden,oda Hasan Basriden,oda Dağfel bin hanzeleden rivayet buyurdu.

ALTINCI HADİS :Rebia bin Ebi Abdurrahman’dan mervidir ki;Bu zat Hz.Enesden işitti,buyururlar idi ki; Resul-i Ekrem Hazretleri ne ziyade uzun boylu ve ne kısa boylu idi. Ve renkleri ziyade kireç gibi beyaz olmayıp,esmer dahi değil idi.Ve mübarek saç ve sakalları ziyade kıvırcık olmayıp,ziyade düz dahi değil idi.Belki azca kıvırcık idi.Ömrü saadetleri kırka ulaştığında Hak Taala Hazretleri ahkamı diniyeyi tebliğ için nebi gönderdi. Resul-i Ekrem Hazretleri peygamber olduktan sonra on sene Mekkede ve on sene Medinede ikamet etti ve yaşları altmışa ulaştığında ahirete göç ettiler.
Halbuki geçmişde beyan olunduğu vecihle,mübarek sakallarında ve başlarında yirmi kadar beyaz kıl yok idi.Bu hadisi şerifin ravisi şartları itibar edip,kesirleri iskat etti.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi İshak bin Musa Ensariden,oda Mainden,oda Malik bin Enesden,oda Rebia bin ebi Abdurrahmandan,oda Enes bin malikden rivayet buyurdu.

ON DOKUZUNCU BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin ÂHİRETE TEŞRİFLERİNİN KEYFİYETİ hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır.
Malum ola ki;tüm peygamberlere ölüm zamanı bildirilip,ahirete gitmeklik ile dünyada bulunmaklık arasında muhayyer kılındıkları gibi, Resul-i Ekrem Hazretleri dahi şu ikiden birini kabulde muhayyer kılınmış ise de,bâki nimetleri fâni nimetler üzerine üstün kılıp,ahirete teşrifi seçmişlerdir.Göç zamanları yakınlaştığında bir gün bir baş ağrısı arız olarak hasta oldukları halde Hz.Âişenin evinde yatmışlar idi.Hastalık müddetleri oniki gün,bir rivayete göre ondört gün olup,rebiül evvel ayının ikinci günü,kuşluk vaktinde dâr-ı bekâya intikal buyurdular.

BİRİNCİ HADİS:Hz.Enes bin Malik’den mervidir,buyurdular ki;Benim Resul-i Ekrem Hazretlerini son görüşüm Pazartesi günü Hz.Âişenin kapısının perdesini açıp, Ashab-ı Kiram sabah namazını kılar iken,baktığı vakit idi.Ve mübarek ruhu saadetlerine bakdım,güçsüzlüklerinden parlayan vechi nebevileri mushaf yaprağı gibi beyazlanmış idi.Halbuki sahabeler Hz.Ebubekire uymuşlar idi. Resul-i Ekrem Hazretleri namaz kılınır iken perdeyi açtıklarından Ashabı Kiram Resul-i Ekrem Hazretlerini görmeleriyle afiyetlerini anlayarak ziyade sevinçlerinden namazı kesip, Resul-i Ekrem Hazretlerine mihraba yol vermeyi dilemeleri ve en büyük arkadaşı olan Hz.Ebubekir Resul-i Ekrem Hazretlerinin emriyle imam olup,o dahi Rasulullah mescide çıkacak düşüncesiyle mihrabdan çekilecek gibi bir hal göstermesi üzerine Hz. Peygamber;Herkes kendi makamında olup,namazın bozulmamasını işaret buyurduktan sonra,perdeyi indirip içeri girdiler.Ve o gün kuşluk vaktinde ahirete teşrif buyurdular.
Hz.Enesin,ruhu saadeti mushaf kağıdına teşbihden muradı;Rasulullahın nurlu yüzü mushaf gibi hidayet edip yol gösterici ve vücudu şeriflerinin zayıflığından mushaf yaprağı gibi beyaz ve ince olduğunu beyandır.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ebu Ammar Hüseyin bin Haris ile Kuteybe bin Said ve diğer bir zattan,bu üçü Süfyan bin Uyeyneden,oda İmamı Zühriden,oda Enes bin malikden rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS:Enes bin Malik’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretlerinin ahirete göçüşleri zamanında,Ashab-ı Kiram Zât-ı Saadetlerinin defni hususunda ihtilaf edip;bazısı mescidi şerife ve bazısı bâki kabristanına ve bazıları ceddi İbrahimin (AS) yanına ve bazıları Mekkeye defin edelim dediler.
Ve Hz.Ebubekir buyurdular ki;Ben Resul-i Ekrem Hazretlerinden işittiğim şeyi unutmadım ki,Hak Taala nebilerden bir nebinin ruhunu kabzetmedi,illa o nebinin defin olmayı istediği yerde kabzeyledi,buyurdular idi.Böyle olunca siz dahi Hz.Peygamberi döşeği olan yere defin edin,buyurdu.
Ve Rasululahın vücudu hal-i hayatında kendi Hücre-i Saadeti olup ve gece yattığı döşeklerinin yerine defnettiler ki,o yere el-an Hücre-i Muattara denilir.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ebu Küreyb Muhammed bin Alâdan,oda Ebul Muaviye Muhammed bin Hazımdan,oda Abdurrahman bin Ebubekir bin Melikiden,oda Ebu Melikeden,oda Hz.Âişeden rivayet buyurdu.

ÜÇÜNCÜ HADİS:Hz.İbni Abbas ve Âişe’den mervidir,buyurdular ki; Hz.Ebubekir Resul-i Ekrem Hazretlerini vefatlarından sonra iki gözleri arasından öptüğü, Resul-i Ekrem Hazretlerine uymak için idi.Çünki Resul-i Ekrem Hazretleri süt kardeşi olan Osman bin Maz’un Hazretlerini ölü olduğu halde iki gözü arasından öpmüş ve hüzünlerinden Hz.Osmanın üzerine göz yaşı akıtmış olduğu,-ağlama- babında zikrolunmuş idi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Beşşar ve Abbas Anberi ve Sivar bin Abdullah ve diğer bir zattan ve bunlar Yahya bin Saidden,oda Süfyan Sevriden,oda Musa bin ebi Âişeden,oda Abdullah bin Abdullahtan,oda Hz.İbni Abbas ile Hz.Âişeden rivayet buyurdu.

DÖRDÜNCÜ HADİS:Hz.Âişe’den mervidir,buyurdular ki;Hz.Ebubekir Resul-i Ekrem Hazretlerinin vefatlarından sonra içeri girip ağzını Resul-i Ekrem Hazretlerinin mübarek iki gözleri arasına ve iki ellerini mübarek iki kolları üzerine koyup;Vâ Nebiyyâh (vah vah peygamber),vâ Safiyyâh (vah vah safiyyullah,seçkin kişi),vâ Halilâh (vah vah dost,arkadaş)dedi.
İmamı Ahmed rivayetinde Hz.Ebubekir Cenabı Peygamberin mübarek başları tarafından gelip,iki gözleri arasından üç defa öperek;birincide,vâ Nebiyyah ve ikincide,vâ Safiyyah ve üçüncüde,vâ Halilah buyurdu.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Nadr bin Ali Cehzemiden,oda Merhum bin Abdulaziz Attardan,oda Ebu İmran Cevziden,oda Yezid bin Babnusdan,oda Hz.Âişeden rivayet buyurdu.

BEŞİNCİ HADİS:Hz.Enes’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri Medineye teşrif buyurdukları gün,Medinenin her tarafı,yönü ve eşyası ve herşeyi karanlık oldu.O nuru cihanı defnederken kabri saadetin toprağından ellerimizi çekmeden,Allah tarafından vahyin kesilmesi ve sohbeti saadetin bereketinin ayrılmasıyla kalblerimize doğan halleri beğenmez olduk.
Yani Hz.Enes Rasulullahın huzurunda kalblerinin füyuzat ve muhabbetullah ile parladığını beyan buyurdu.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Bişr bin Hilal Savvaf Basriden,oda Cafer bin Süleymandan,oda Sabitten,oda Enes bin bin Malikden rivayet buyurdu.

ALTINCI HADİS :Hz.Âişe’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri Pazartesi günü ahirete teşrif buyurdular.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin hatimden,oda Âmir bin Salihden,oda Hişam bin Urveden,oda pederi Urveden,oda Hz.Âişeden rivayet buyurdu.

YEDİNCİ HADİS:Hz.Caferi Sadık’ın pederleri İmam Muhammed Bâkır buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri Pazartesi günü alemi bekaya teşrif buyurdu. Pazartesi günü ve Salı gecesi ve Salı günü durup,Çarşamba gecesi defnolundu.
Süfyan dedi ki;İmam Muhammed Bâkırın dışındakiler Resul-i Ekrem Hazretlerinin defin olduğu vakitte kabri saadete toprak dökmek için kullanılan küreklerin sesi,gecesi sonunda işitilir idi.
Yani Resul-i Ekrem Hazretleri gecenin üçte birinin sonunda defnolundu, buyurdular.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin ebi Ömerden,oda Süfyan bin Uyeyneden,oda Cafer bin Muhammedden,oda pederi Muhammed Bakırdan rivayet buyurdu.

SEKİZİNCİ HADİS:Ebu Seleme’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri Pazartesi günü vefat edip,Salı günü defnolundu.
İmamı Tirmizi,bu hadis garibdir,buyurdu.Garabeti bundan evvel zikrolunan hadisin meşhur olduğu cihettendir.Bazılar Ebu Selemenin muradı;Salı günü defin sebeblerine başlanıp,Çarşamba gecesi defin işi bitti,demektir buyurdular.Bu suretle bu hadis öncekine muvafıktır.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Kuteybe bin Saidden,oda Abdulaziz bin Muhammedden,oda Şerik bin Abdullah bin ebi Temrden,oda Ebu Selemeden rivayet buyurdu.

DOKUZUNCU HADİS:Ashabı Suffe’den Salim Hazretlerinden mervidir, buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretlerine ölüm hastalıklarında baygınlık geldi ve açılıp namaz vakti geldi mi,buyurdular.Ashabı Kiram;Evet,geldi,dediklerinde;Bilale söyleyin,ezan okusun ve Ebubekire söyleyin insanlara imamet etsin,buyurduktan sonra bayıldılar.Ve ayılıp,namazın vakti geldi mi?buyurdular.Evet,geldi,demeleri üzerine; Bilale söyleyin ezanı okusun ve Ebubekire söyleyin halka imam olsun,buyurduktan sonra bayıldılar.Ve yine ayılıp bu emri tekrar eylemeleri akabinde Hz.Âişenin,Ey Rasulü Zülcelal,benim pederim ince kalb sahibi bir kimsedir.Yüksek makamınıza durduğunda hastalığınızı hatırlayıp ağlar.Kur’an-ı okumaya kâdir olamaz.Keşke imameti başka bir kimseye emir buyura idiniz,diye olunan ricasından sonra,bayılıp yine kendilerine geldikten sonra;Bilale söyleyin ezanı okusun ve Ebubekire söyleyin imamet etsin.Hz.Âişeye hitab ederek;Siz Züleyha gibisiniz,buyurdu.Zira Züleyha Mısırın hatunlarını davet ve onlara ziyafet ile ikram izhar eyledi.Muradı o hatunların misilsiz cemal sahibi Yusufu görmeleriyle,kendini Hz.Yusufa aşk ve muhabbette mazur tutarak kınayıp zemmetmelerini terk etmeleri idi.
Kezalik Hz.Âişenin özür beyaniyle pederinden imameti geri çevirme talebinde bulunmasından muradı; Resul-i Ekrem Hazretlerinin hastalıklarında Makamı Nebeviye kâim olmakla insanlar uğursuzluk saymasınlar diye idi. Resul-i Ekrem Hazretleri Hz.Âişenin bu içindeki isteğini nübüvvet nuruyla keşif edip,kemali hilim ve keremlerinden;Sen isteğinin dışındakini söyledin,diyerek ümitsiz etmeyip,sizler Yusufun aile ve arkadaşlarısınız,buyurarak gönüllerini aldılar. Resul-i Ekrem Hazretlerinin imameti Sıddık-ı Ekbere havalesi,Halife-i Rasul olacağına işaret idi.
Hz.Salim buyurdular ki;Hz.Bilale söylediler ezanı okudu ve Hz.Ebubekire söylediler namazı kıldırdı.
Sonra Resul-i Ekrem Hazretlerinin hastalıkları hafifleşip;Bakınız,benim için dayanacak bir kimse bulunuz,dayanıp namaza çıkayım,buyurdular.
Ve Hz.Âişenin cariyesi Berire ile Nevbe adındaki zatlar mübarek koltuklarına girip,Hücre-i Saadet kapısına kadar getirdiklerinde hemen Ashabı Kiram Resul-i Ekrem Hazretlerini koltukladılar.Ve Hz.Ebubekir Resul-i Ekrem Hazretlerinin Hücre-i Saadetlerinden çıkıp mescidi saadete yöneldiğini gördüğünde,geriye çekilip yer vermek istedi ise de, Resul-i Ekrem Hazretleri;Makamında sabit ol,hareket etme,diye işaret ettiler.
Ve Hz.Sıddık dahi işareti nebevi üzerine yerinde durup namazı tamamlamaya ihtimam eyledi.Ve Resul-i Ekrem Hazretleri Hücre-i Saadetlerine avdet ile bir müddet sonra dâr-ı bekâya göç ettiler.Göç etmeleri ânında Hz.Ebubekire izin vermeleriyle evine gitmiş idi.Hz.Ömer Rasulullahın irtihallerini işitip,hastalıklarında mûtad-ı peygamberleri olan bayılma ihtimaline binaen kılıç çekerek, Resul-i Ekrem Hazretleri vefat etti sözünü her kimden işitir isem,vallahi şu kılıncım ile vururum,dedi.
Hz.Salim buyurdular ki;İnsanların çoklarının okuyup yazmaları olmadığından, nebiler vefat ettiği zaman ne gerekeceğini kitab mütalaasıyla hüküm çıkarmamışlar.Ve Resul-i Ekrem Hazretlerinden önce bir peygamber görmeyip,Rasulullahın vefatını ona kıyas edemediklerinden insanların ekserisi, Resul-i Ekrem Hazretleri vefat etti demeye cesaret edemeyip bu kelamdan kendilerini men ile mütehayyir kalıp,bana dediler ki;Ya Salim, Resul-i Ekrem Hazretlerinin arkadaşı olan Sıddıkı Ekberin huzuru şerifine git ve Zât-ı Âlilerini davet eyle.Umulur ki,bu hayreti def eder,dediler.Ben dahi insanların şu ifade ve kararları üzerine Hz.Ebubekire gittim.Kendileri avâli denilen mahallesinin mescidinde idi.Ben Hz.Ebubekre büyük bir ağlayışla geldim.Beni bu halde görüp;Ya Salim, Resul-i Ekrem Hazretleri vefat mı etti?buyurdu.
Ey Rasulullahın arkadaşı,Hz.Ömer kılıcı çekip;Her kimden Rasulullah vefat etti,sözünü işitirsem,şu kılıcım ile vururum,diye insanları hayrette bıraktı,şaşkın etti,dediğimde;Sen git ya Salim,buyurdu ise de,ben beraberlerinde olarak döndüm.
Ve Hz.Ebubekir Hz.Âişenin hücresine geldiğinde insanlar döşeğin yanına toplanmışlardı.Hz.Ebubekir,bana yol verin,buyurdular.Ve halk bir tarafa çekilip yol verdiklerinde,Rasulullahın döşeğine kadar gidip Resul-i Ekrem Hazretlerinin üzerine kapanarak mübarek cismini öpüp;”Muhakkak sen de öleceksin,onlar da ölecekler.” âyeti celilesini okudu.İnsanlar Hz.Sıddıktan bu âyeti kerimeyi işittikten sonra;Ey Rasulullahın arkadaşı,Rasulullah vefat etti mi?diye sorup,Hz.Sıddıktan,evet,vefat etti,cevabını aldıklarından,bu zatın doğru söylediğini bilip,beka alemine teşrif buyurduğunu şüphesiz anlayarak,şüphelerini def ettiler.
Ve insanlar,Ey Rasulullahın arkadaşı Resul-i Ekrem Hazretlerinin üzerine namaz kılınır mı?dediler.Hz.Sıddık;Evet kılınır,buyurdular.Ve ne suretle kılınır? demelerine;evvela bir cemaat girip tekbir ve Resul-i Ekrem Hazretlerine salavat getirsinler ve dua edip çıksınlar ve sonra bir cemaat girip,onlar dahi açıklandığı üzere namazı eda ettikten sonra çıksınlar.Bu tertip üzere insanlar bölük bölük gelip,hepsi namaz kılarlar,buyurdu.
Ve halk,Ey Rasulullahın arkadaşı, Resul-i Ekrem Hazretleri defnolunur mu? yoksa kokup ve değişmeden beri olduğu için,yahud göğe kaldırılmasını beklemek için yer üstünde terk olunur mu?dediler.
Hz.Sıddık Resul-i Ekrem Hazretleri sair enbiya gibi defnolunur,buyurdu.
Ve hangi yere defnolunur?suallerine, Resul-i Ekrem Hazretlerinin ruhu kabzolunduğu mekana defnolunur.Zira Hak Taala onun ruhu saadetini kabzeylemedi ancak bir mübarek yerde ve kendilerinin sevdiği yerde kabzeyledi,buyurdu.İnsanlar Hz.Sıddıkın doğru ve sahih söylediğini bildirler.
Sonra Hz.Sıddık Resul-i Ekrem Hazretlerini pederi tarafından olan akrabasının yıkamasını emir buyurdular.Ve mübarek cisimlerini Hz.Ali yıkayıp Hz.Abbas ve çocukları Fadl ve Kusem Hz.Aliye yardım ettiler.Ve muhacirini kiram toplanıp,halife tayini hususunu müşavere ettiler.
Ve ey Sıddık,bizi kardeşimiz olan Ensara götür.Onları dahi bizimle beraber halife tayini işine dahil edelim,dediler.Ashabı Kiramın halife tayini hususunda müşavere etmeleri Hz.Sıddıkın beliğ bir hutbe irad edip;Ey insanlar, Resul-i Ekrem Hazretleri dâr-ı bekâya teşrif buyurdu.Daimi olan ancak halıkı kâinattır.Şimdi ümmeti Muhammed dini Ahmediyeyi ve ahkâmı şer’iyyeyi ikamet edici bir emire muhtaçtır.Bu meseleyi etrafıyla,güzelce düşünüp istişare ederek görüşünüzü ortaya koyun, buyurmalarına mebni idi.
Vaktaki Muhacirler Ensarın yanına gittiler ve onlardan görüşlerini sordular.Ve Ensarı Kiram biraz istişareyle kararlarının neticelerinde;Sizden size bir emir ve bizden bize bir emir tayin olunsa maslahata uygun olur,demeleri akabinde Hz.Ömer;Ey Ensar, kim vardır ki onun hakkında;”Eğer siz ona(Muhammede) yardım etmezseniz,(iyi bilin ki) iki kişiden biri olduğu halde(Rasulullah ve Ebubekir) kâfirler onu (Mekkeden) çıkardıkları zaman Allah ona yardım etmişti.Hani onlar mağarada(Sevr mağarasında) idiler,(Ebubekir korkunca Rasulullah)o zaman arkadaşına;-Üzülme Allah bizimle beraberdir-diyordu.” âyeti celilesi nazil olmuştur.Bu iki zat kimlerdir?buyurdular.
Yani bu âyeti kerime Resul-i Ekrem Hazretleri ile Sıddıkı Ekberin beraber olup Hz.Ömer Hz.Sıddıkın kadri celil sahibi olduğunu beyan ile,hakkıyla rasulullahın halifesi olduğunu bildirdiler.Ve ensarı kiram Hz.Ömeri tasdik edip,Hz.Sıddıkın doğrudan hilafetine müstahak olduğunu anladılar.
Hz.Salim buyurdular ki;Bunun üzerine Hz.Ömer elini uzatıp Hz.Sıddıktan biat ettiler.Ve tüm Ashabı Kiram dahi kendi rıza ve hoşnudluklarıyla güzel bir biat ile Hz.Sıddıka biat ettiler.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Nasr bin Cehzemiden,oda Abdullah bin Davuddan,oda Seleme bin Nebitten,oda Naim bin ebi Hindden,oda Neit bin Şüreytden,oda Hz.Salimden rivayet buyurdu.

ONUNCU HADİS:Hz.Âişe’den mervidir,buyurdular ki;Ölümün şiddetinden olarak Resul-i Ekrem Hazretlerinden gördüğüm şeyden sonra bir kimseye ölümün hafif hafif ve kolay olmasıyla gıbta etmem.Velhasıl,ben bir kimseye ölümün şiddetini çirkin görmem ve bir kimseye şiddetsiz ölüm sebebiyle gıbta etmem.Zira ölümün şiddeti yüksek dereceye sebeb olur.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Hasan bin Sabahdan,oda Mübeşşir bin İsmailden,oda Abdurrahman bin Alâdan,oda pederi Alâdan,oda İbni Ömerden,oda Hz.Âişeden rivayet buyurdu.
Vaktaki, Resul-i Ekrem Hazretlerinin kesin dâr-ı bekâ olmasına üç gün kaldığında Hz.Cibril ziyaret için teşrif edip;Ya Rasulullah,kendinizi nasıl buluyorsunuz?dediler. Resul-i Ekrem Hazretleri;Kendimi sıkıntılı ve yorgun olduğum halde buluyorum,buyurdu.Hz.Cibril ikinci ve üçüncü günü dahi teşrif ile açıklandığı üzere sualden sonra ölüm meleğinin Resul-i Ekrem Hazretlerinin huzuruna gelmekle izin taleb ettiğini arz ile beraber, Resul-i Ekrem Hazretlerinden önce hiçbir kimseden izin istemediğini beyan eyledi. Resul-i Ekrem Hazretleri İzin verdiklerinde,yüksek huzurlarına teşrif ile,Zâtı Saadetlerinin ruhunu kabz ile terki arasında muhayyer kılması akabinde Hz.Cibrilin;Ya Muhammed Hak Taala senin kavuşmana müştak oldu,buyurması üzerine,ölüm meleğinin ruhu şerifini kabz eylemekliğine izin verip,oda onun ruhunu kabz buyurdu.

ON BİRİNCİ HADİS:Enes bin Malik’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri ahirete göç halinde bulduğu şeyi bulduğunda,Hz.Fatıma pederlerinin ahirete intikal edeceğini anlayıp;Vâ keribah yani ya hüzün,ya ğam buyurdu.
Resul-i Ekrem Hazretleri saadetle;Ey Fatıma,bugünden sonra senin pederin için keder ve mahzuniyet yoktur.Zira bu ölüm sebebiyle olan elem süratle zail olup,senin pederinin istediği olan zat-ı mukaddese kavuşmak ile,hüsnü hale intikal eder ve yüksek dereceye nail olup,asla kendisine bir keder isabet etmez.
O büyük şey babana yakın oldu ki,kıyamet gününe kadar Hak Taala o büyük şeyden hiçbir kimseyi terk edici değildir.O büyük şey ölümdür.Yani her nefis ölümü tatsa gerektir, buyurdular.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Nasr bin Aliden,oda Abdullah bin Zübeyir Bâhili şeyhi kadim Basriden,oda Sâbit Benaniden,oda Enes bin Malikden rivayet buyurdu.

ON İKİNCİ HADİS:İbni Abbas’dan mervidir ki;Bu zat Resul-i Ekrem Hazretlerini işitti,müjdeleme yoluyla;Benim ümmetimden bir kimsenin kendinden önce iki evladı vefat etmiş olsa,Hak Taala o kimseyi o iki evladı sebebiyle cennete koyar, buyurduklarında; Hz.Âişe; Ya Rasulallah,senin ümmetinden bir kimsenin kendinden önce bir çocuğu vefat etmiş olsa onun hali nasıl olur?diye sordu.
Resul-i Ekrem Hazretleri,o kimse dahi iki evladı vefat eden gibi cennete dahil olur.Yani muvaffak olunmuş olur,buyurdular.
Hz.Âişe;Ya Rasulallah,senin ümmetinden hiç evladı olmayan ve kendinden önce bir evladı vefat etmeyenin hali ne olur?diye sorulduğunda;Ben ümmetim için fartım yani ben ümmetim için şefaat makamında kaim olurum.Zira benim ümmetim benden ayrılmak acısı gibi hiçbir musibet görmemişlerdir,buyurdular.
Resul-i Ekrem Hazretlerinin ayrılık acısı yalnız ahirete teşrifi zamanında bulunup,kendilerinden ayrılık musibetine uğrayanlara tahsis olunmaz.Zira kıyamete kadar ümmeti Muhammedin herbirerlerinin ayrılık acısıyla yürekleri yanmış olup,ancak zamanı saadette bulunan Ashabı Kiramın yürekleri daha ziyade ayrılıktan dolayı ayrılık ateşiyle yanmıştı.

YİRMİNCİ BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerinin MİRASLARI hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır.
Nebilerin varisi olmayıp malları ve eşyaları fisebilillah vakıf ve sadaka olduğundan,herbir peygamberin vefatından sonra ehil ve evladının kendi halifesi tarafından iaşe ve idare edilmesi dini hükümler ve ahkâmı celilelerinden idi.

BİRİNCİ HADİS:Mü’minlerin annesinden Hz.Cüveyriye’nin biraderi Ashabı Kiramdan Amr bin Haris’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri geriye bir şey bırakmadı.Ancak hayatı saadetlerinde kullandıkları kılıç ve mızrak ve zırh ve miğfer ve harbe (kısa mızrak tarzında bir silah) gibi silahlarını ve bindiği katırı ve bir parça hurmalık bırakdı ki,onu hal-i hayatında sadaka etmiş idi.Ve hurmalık Ezvac-ı Tahirat ile fukarayı müslimine mahsus idi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Ahmed bin Meni’den,oda Hüseyin bin Muhammedden,oda İsrailden,oda Ebu İshakdan,oda Amr bin Harisden rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS:Ebu Hureyre’den mervidir,buyurdular ki;Hz.Ebubekir halife olduktan sonra Hz.Fatıma gelip;Ya Halife-i Rasulullah,sen vefat ettiğin vakit,sana kim varis olur?sualini irad edip ve Hz.Sıddıktan;Hatunum ve Evladım,cevabını alması üzerine;Ya ben niçin pederime varis olamam?buyurduğunda,Sıddıkı Âzam;Ya Fatıma,ben senin pederinin;Bize kimse varis olamaz.Bizim mallarımız ve eşyalarımız sadakadır,buyurduğunu işittim.Lakin Rasulullah hayatı saadetlerinde Ehli Beytine ve sairlere ne vecihle nafaka vermekte bulunmuş ise,ben dahi öylece nafaka veririm.Senin nafakana noksanlık vermez,buyurdu.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Mesnadan,oda Ebu Velidden,oda Hammad bin Selemeden,oda Muhammed bin Amrdan,oda Ebu Selemeden,oda Ebu Hureyreden rivayet buyurdu.

ÜÇÜNCÜ HADİS:Ebu Bahteri’den mervidir ki;Faruku Âzamın hilafet zamanlarında Hz.Abbas ile Cenabı Haydar hasımlık edip birbirlerine;Ben ziyade müstehakım,diyerek Hz.Ömerin huzuruna geldiler.Hz.Ömerin huzurunda sahabenin büyüklerinden Talha ve Zübeyir ve Abdurrahman bin Avf ve Sa’d Hazretleri var idi. Hz.Ömer,Abbas ve Alinin birbirleriyle husumet yolunda söylediklerini görüp meclisde olanlara;Ey kimseler,Allah için size sual ederim,söyleyin Resul-i Ekrem Hazretlerinin, herbir nebinin ehline yedirmiş olduğu malından başkası fisebilillah vakıf ve sadakadır, buyurduğunu işitmediniz mi?buyurdular.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Mesnadan,oda Yahya bin Kesir Anberiden,oda Şu’beden,oda Amr bin Merreden,oda Ebul Bahteriden rivayet buyurdu.

DÖRDÜNCÜ HADİS:Hz.Âişe’den mervidir ki; Resul-i Ekrem Hazretleri;Biz Nebileriz,bizim malımıza kimse varis olamaz.Biz her ne bırakır isek sadakadır, buyurdular.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Mesnadan,oda Saffan bin İyasdan,oda Üsame bin Zeydden,oda Zühriden,oda Urveden,oda Hz.Âişeden rivayet buyurdu.

BEŞİNCİ HADİS:Ebu Hureyre’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri;Benim vefatımdan sonra varislerim dirhem ve dinar taksim etmezler.Terk ettiğim,geride bıraktıklarımın,ezvacımın nafakası ile âmile verilmesi lazım gelenden sonra hepsi sadakadır,buyurdular.
Bazılarına göre âmilden murad;Hz.Peygamberden sonra olan Hulefa-i Kiram ve bazılara göre;vakıf olunan bahçenin hizmetçisi ve zekat toplamaya tayin olunan kimsedir,dediler.
Ezvacı Tahirata verilen nafaka miras olmayıp,mü’minlerin anneleri oldukları hasebiyle maişetleri için beytül malden tahsis olunan maaştır.Ve herbiri vefat edinceye kadar Hücre-i Saadetlerinden çıkarılmamışlardır.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Beşşardan,oda Abdurrahman bin Mehdiden,oda Süfyandan,oda İbni Zenaddan,oda A’recden,oda Ebu Hureyreden rivayet buyurdu.

ALTINCI HADİS:Hz.Âişe’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri altın ve gümüş ve koyun ve deve terk etmedi.
Hz.Âişeden rivayet eden ravi;Hz.Âişe,cariye ve köle zikretti mi,etmedi mi?onda şekkim vardır dedi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Beşşardan,oda Abdurrahman bin Mehdiden,oda Süfyandan,oda Âsım bin Behidleden,oda Zürre bin habişden,oda Hz.Âişeden rivayet buyurdu.

YİRMİ BİRİNCİ BAB

Resul-i Ekrem Hazretlerini RÜYADA GÖRMENİN BEYANI hakkında varid olan hadisi şeriflerin beyanı hakkındadır.
İmamı Tirmizinin Resul-i Ekrem Hazretlerinin zahiri sıfatları ahlakı mâneviyesini beyandan sonra,kitabın sonunu o nuru mücessemi rüyada görmekliğin zikri ile hatmetmesi ve Resul-i Ekrem Hazretlerinın evsafı celilesi layıkıyla bilinip düşünerek rüyada görüldüğünde,malum olan bu evsafa tatbik edilmek kolay olupta, Resul-i Ekrem Hazretlerinin Şemaili Şerifeye uygun olan veya olmayan ne şekilde görüldüğü malum olması içindir.

BİRİNCİ HADİS:Abdullah bin Mesud’dan mervidir ki; Resul-i Ekrem Hazretleri;Bir kimse beni rüyasında görse,gerçekten beni görmüştür.Zira şeytan benim suretime giremez,buyurdular.
Çünki;Hak Taala Hz.Peygamberi hayatı saadetlerinde her yönüyle şeytandan koruduğu gibi,vefatından sonra dahi hıfzeyledi.
Ve Resul-i Ekrem Hazretlerini rüyada müşahede etmek,uyanık halde görmek gibidir.Eğer bir gecede bir çok cemaat Resul-i Ekrem Hazretlerini değişik yönlerde görürler ise,bu hali gören kimselerin hallerinin farklılığından doğar.Mesela,ayineye bakan kimseler kendi hallerini yani kendilerini beyaz ise beyaz,esmer ise esmer görürler.Halbuki ayine o ayinedir.Böyle olunca,bir kimse rüyada Resul-i Ekrem Hazretlerini tebessüm eder görse,o kimsenin sünnet ile amel ettiğine delalet eder.Ve bir kimse kızgın görse,sünnetini terk etmiş olduğuna delalet eder.Ve eğer noksan görse, sünneti noksan olarak eda ettiğine delalet eder.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Beşşardan,oda Abdullah bin Mehdiden,oda Süfyandan,oda Ebu İshakdan,oda Ebu Ahvesden,oda Abdullah bin Mesuddan rivayet buyurdu.

İKİNCİ HADİS:Ebu Hureyre’den mervidir,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri;Bir kimse beni rüyasında görse,gerçek olarak beni görmüştür.Yani gördüğü suret benim suretimdir.O kimsenin rüyası şeytani değildir.Zira şeytan benim suretimi göstermeye yahud bana benzemeye kadir olamaz,buyurdular.
Yahud bu kavli şerifin manası;Beni rüyada gören kimse,uyanık halinde yakinde, kesin olarak beni görür,demektir.Bu manaya göre, Resul-i Ekrem Hazretlerini rüyada gören kimseyi iman ile göç etmesi ve dâr-ı bekâda Resul-i Ekrem Hazretlerini görmesi ile müjdeleme vardır.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Beşşar ile Muhammed bin Mesnadan ve bu ikisi Muhammed bin caferden,oda Şu’beden,oda Ebu Hasînden,oda Ebu Salihden,oda Ebu Hureyreden rivayet buyurdu.

ÜÇÜNCÜ HADİS:Hz.Tarık’dan mervidir,buyurdular ki;Hz.Peygamber;Bir kimse beni rüyasında görse,gerçek olarak beni görmüştür,buyurdu.
Hadisi rivayet eden Beni İsa buyurur ki;Bu hadisin senedinde olan Ebu Malikin ismi Sa’ddir.Pederinin ismi Tarıkdır.Tarık,Ashabı Kiramdandır.Bu hadisden başka çok hadisler rivayet etti.Ve Ebu Malik tabiinden idi
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Kuteybe bin Saidden,oda Halef bin Halifeden,oda Ebu Malik Eşcaiden,oda pederi Tarıkdan rivayet buyurdu.

DÖRDÜNCÜ HADİS:Hz.Küleyb dedi ki;Ebu Hureyreden işittim,buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri;Bir kimse beni rüyada görse,gerçek olarak beni görmüştür. Zira şeytan benim heyetime giremez.Yani rüyası şeytani değildir,buyurdular.
Âsım bin Küleyb buyurdu ki;Pederim Küleyb dedi ki;Bu hadisi İbni Abbasa hikaye ve Nebiyyi Muhteremi rüyada,İmamı Hasana benzer surette gördüğümü ifade ettim.İbni Abbas,hakikatta Hz.Hasan Resul-i Ekrem Hazretlerine benzer,buyurdu idi. İmamı Hasanın Resul-i Ekrem Hazretlerine benzerliliği hakkında bir çok sahih hadisler varid olduğu gibi;İmamı Hasanın göğsünden başına ve İmamı Hüseyinin göğsünden ayağına kadar Hz.Peygambere nihayet derece benzerliği,Hz.Aliden rivayet olunmuştur.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Kuteybe bin Saidden,oda Abdulvahid bin Ziyaddan,oda Âsım bin Küleybden,oda pederinden,oda Ebu Hureyreden rivayet buyurdu.

BEŞİNCİ HADİS:Mushafı Şerif yazımını itiyad etmiş olan Yezid Farisi’den mervidir,buyurdular ki;Ben İbni Abbasın zamanında Resul-i Ekrem Hazretlerini rüyada görüp,İbni Abbas Hazretlerine haber verdim.İbni Abbas, Resul-i Ekrem Hazretleri;Bir kimse beni rüyada görse,gerçek beni görmüştür.Zira şeytan bana benzemeye kadir olamaz,buyururlar idi.Sen gördüğün zatı vasfetmeye kadir olabilir misin?dediler.
Yezid Farisi buyururlar ki;İbni Abbasa cevab makamında;Evet kadirim,sana vasfedeyim.Mübarek yakışıklı boyları;ne uzun ve ne kısa ve cismi latifleri ne semiz ve ne zaif ve parlak,yüzü beyaza meyilli kırmızı yani kırmızı ile karışık nurani beyaz idi.Ve mübarek iki gözleri kudretten sürmeli ve güler yüzünün her tarafı güzel ve yakışıklı ve sakalları iki mübarek kulakları arasını ve gerdanı mübarekini (mübarek boynunu) doldurmuş yani mübarek sakalı çok idi,dedim.
Yezid Farisiden bu hadisi rivayet eden Avf ,Yezidi Farisi rüyasından yani Rasulullahın vasıflarından daha çok şey söyledi ise de hatırımdan çıkmış dedi.Yezid Farisi dedi ki;Bu evsafı böylece naklettiğimde İbni Abbas;Ey Yezidi Farisi,eğer Resul-i Ekrem Hazretlerini hayatı saadetlerinde görmeye nail olsaydın,bundan ziyade vasfa kadir olamaz idin.Yani hayatı saadetlerinde görüldüğü gibi görmüşsün,buyurdular.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin beşşardan,oda İbni Adiy ile Muhammed bin Caferden,bu ikisi Avf bin ebi Cemileden,oda Yezid Farisiden rivayet buyurdu.

ALTINCI HADİS:Ebu Katade buyurdular ki; Resul-i Ekrem Hazretleri;Bir kimse beni rüyada görse doğru ve sabit olarak görmüş olur.O kimsenin rüyası edğasu ahlam yani karışık rüya kabilinden değildir,buyurdular.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Abdullah bin ebi Ziyaddan,oda Yakub bin Sa’dden,oda kardeşi oğlu İbni Hişam Zühriden,oda Umeysi Zühriden,oda Ebu Selemeden,oda Ebu katadeden rivayet buyurdu.

YEDİNCİ HADİS:Enes bin Malik’den mervidir ki; Resul-i Ekrem Hazretleri;Bir kimse beni rüyada görse,gerçek olarak beni görmüştür.Zira şeytan benim suretime görünüp bir ferde görünemez,buyurdu.Ve kâmil mü’minin rüyası nübüvvetin kırkaltı cüzünden bir cüzdür,buyurdu.
Yani rüyayı salihin emri azimdir.Onun ile gaybi işler malum olur.Nitekim nübüvvet ile malum olduğu gibi…
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Abdullah bin Abdurrahmandan,oda Mu’la bin Esedden,oda Abdulaziz bin Muhtardan,oda Sabitten,oda Hz.Enesden rivayet buyurdu.

SEKİZİNCİ HADİS:Muhammed bin Ali dedi ki;Ben pederimden işittim,der idi ki;Abdullah bin Mübarek,Eğer sen kadılığa mübtela olur isen âsar ve Rasulullahın haberlerine uy ve Sahabe-i Kiramın bildirdiklerine tabi ol,buyurdu.
Malum ola ki;Takva ve salih kimselerden çok zatlar,hükümetten sakındılar. Hatta İmamı Âzamın hükümetten içtinabı,kaçınması kâfidir ki,hükümet çeşitli belalardan bir beladır.
İmamı Tirmizinin bu hadisden muradı;Hadislere uymak lazım olduğunu beyandır.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Aliden,oda pederinden,oda Abdullah bin Mübarekten rivayet buyurdu.

DOKUZUNCU HADİS:Tabiinin büyüklerinden İbni Sirin’den mervidir, buyurdular ki; Hadis ilmi yani kitab ve sünnet dinidir.Muktezasıyla amel etmek lazımdır.Layıkıyla düşünüp dinimizi kimden alacağımızı düşünüp adl ve sika ve güvenilir kimselerden almaya çalışın,buyurdu.Hadis ilminin şanına ihtimam ve erbabından alınmak lazım olduğunu beyan için İmamı Tirmizi kitabın sonunu nasihatı hâvi ve vasiyeti muhtevi olarak Selefi Salihinin kelimelerinden iki kelam ile bitirdi.
Hadisin Senedi:Tirmizi bu hadisi şerifi Muhammed bin Aliden,oda Nadr bin Şemilden,oda tabiinin büyüklerinden,hürmet sahiblerinden İbni Sirinden rivayet buyurdu.
“Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm ferman etmiş:

Yani: “Fesad-ı ümmetim zamanında kim benim sünnetime temessük etse, yüz şehidin ecrini, sevabını kazanabilir.” Evet Sünnet-i Seniyeye ittiba, mutlaka gayet kıymetdardır. Hususan bid’aların istilâsı zamanında sünnet-i seniyeye ittiba etmek daha ziyade kıymetdardır. Hususan fesad-ı ümmet zamanında Sünnet-i Seniyenin küçük bir âdâbına müraat etmek, ehemmiyetli bir takvayı ve kuvvetli bir imanı ihsas ediyor. Doğrudan doğruya Sünnete ittiba etmek, Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm’ı hatıra getiriyor. O ihtardan o hatıra, bir huzur-u İlahî hatırasına inkılab eder. Hattâ en küçük bir muamelede, hattâ yemek, içmek ve yatmak âdâbında Sünnet-i Seniyeyi müraat ettiği dakikada, o âdi muamele ve o fıtrî amel, sevablı bir ibadet ve şer’î bir hareket oluyor. Çünki o âdi hareketiyle Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm’a ittibaını düşünüyor ve şeriatın bir edebi olduğunu tasavvur eder ve şeriat sahibi o olduğu hatırına gelir. Ve ondan şâri-i hakikî olan Cenab-ı Hakk’a kalbi müteveccih olur, bir nevi huzur ve ibadet kazanır.
İşte bu sırra binaen Sünnet-i Seniyeye ittibaı kendine âdet eden, âdâtını ibadete çevirir, bütün ömrünü semeredar ve sevabdar yapabilir.”
“İmam-ı Rabbanî Ahmed-i Farukî (R.A.) demiş ki: “Ben seyr-i ruhanîde kat’-ı meratib ederken, tabakat-ı evliya içinde en parlak, en haşmetli, en letafetli, en emniyetli; Sünnet-i Seniyeye ittibaı, esas-ı tarîkat ittihaz edenleri gördüm. Hattâ o tabakanın âmi evliyaları, sair tabakatın has velilerinden daha muhteşem görünüyordu.” Evet müceddid-i elf-i sâni İmam-ı Rabbanî (R.A.) hak söylüyor. Sünnet-i Seniyeyi esas tutan, Habibullah’ın zılli altında makam-ı mahbubiyete mazhardır.”
“Sünnet-i Seniyenin mes’eleleri, hattâ küçük âdâbları, gemilerde hatt-ı hareketi gösteren kıblenameli birer pusula gibi, hadsiz zararlı, zulümatlı yollar içinde birer düğme hükmünde görüyordum.”
“Evet Cenab-ı Hakk’a iman eden, elbette ona itaat edecek. Ve itaat yolları içinde en makbulü ve en müstakimi ve en kısası, bilâ-şübhe Habibullah’ın gösterdiği ve takib ettiği yoldur.”
“Muhabbetullah, Sünnet-i Seniyenin ittibaını istilzam edip intac ediyor. Ne mutlu o kimseye ki, Sünnet-i Seniyeye ittibaından hissesi ziyade ola. Veyl o kimseye ki, Sünnet-i Seniyeyi takdir etmeyip, bid’alara giriyor.”
“Sünnet-i Seniyenin meratibi var. Bir kısmı vâcibdir, terkedilmez. O kısım, Şeriat-ı Garra’da tafsilâtıyla beyan edilmiş. Onlar muhkemattır, hiçbir cihette tebeddül etmez. Bir kısmı da, nevafil nev’indendir. Nevafil kısmı da, iki kısımdır. Bir kısım, ibadete tabi Sünnet-i Seniye kısımlarıdır. Onlar dahi şeriat kitablarında beyan edilmiş. Onların tağyiri bid’attır. Diğer kısmı, “âdâb” tabir ediliyor ki, Siyer-i Seniye kitablarında zikredilmiş. Onlara muhalefete, bid’a denilmez. Fakat âdâb-ı Nebevîye bir nevi muhalefettir ve onların nurundan ve o hakikî edebden istifade etmemektir. Bu kısım ise (örf ve âdât), muamelât-ı fıtriyede Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm’ın tevatürle malûm olan harekâtına ittiba etmektir. Meselâ: Söylemek âdâbını gösteren ve yemek ve içmek ve yatmak gibi hâlâtın âdâbının düsturlarını beyan eden ve muaşerete taalluk eden çok Sünnet-i Seniyeler var. Bu nevi Sünnetlere “âdâb” tabir edilir. Fakat o âdâba ittiba eden, âdâtını ibadete çevirir, o âdâbdan mühim bir feyz alır. En küçük bir âdâbın müraatı, Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm’ı tahattur ettiriyor, kalbe bir nur veriyor. Sünnet-i Seniyenin içinde en mühimmi, İslâmiyet alâmetleri olan ve şeaire de taalluk eden Sünnetlerdir. Şeair, âdeta hukuk-u umumiye nev’inden cem’iyete ait bir ubudiyettir. Birisinin yapmasıyla o cem’iyet umumen istifade ettiği gibi, onun terkiyle de umum cemaat mes’ul olur. Bu nevi şeaire riya giremez ve ilân edilir. Nafile nev’inden de olsa, şahsî farzlardan daha ehemmiyetlidir.”
“Evet siyer-i Nebeviyeye dikkat eden ve Sünnet-i Seniyeyi bilen, kat’iyyen anlar ki: Edebin enva’ını, Cenab-ı Hak habibinde cem’etmiştir. Onun Sünnet-i Seniyesini terkeden, edebi terkeder.”
“Ey insanlar! Ey müslümanlar! Böyle hadsiz bir şefkatiyle sizi irşad eden ve sizin menfaatiniz için bütün kuvvetini sarfeden ve manevî yaralarınız için kemal-i şefkatle getirdiği ahkâm ve sünnet-i seniyesiyle tedavi edip merhem vuran şefkatperver bir zâtın bedihî şefkatini inkâr etmek ve göz ile görünen re’fetini ittiham etmek derecesinde onun sünnetinden ve tebliğ ettiği ahkâmdan yüzlerinizi çevirmek, ne kadar vicdansızlık, ne kadar akılsızlık olduğunu biliniz! Ve ey şefkatli Resul ve ey re’fetli Nebi! Eğer senin bu azîm şefkatini ve büyük re’fetini tanımayıp akılsızlıklarından sana arka verip dinlemeseler, merak etme! Semavat ve Arz’ın cünudu taht-ı emrinde olan, arş-ı azîm-i muhitin tahtında saltanat-ı rububiyeti hükmeden Zât-ı Zülcelal sana kâfidir. Hakikî muti’ taifeleri, senin etrafına toplattırır, seni onlara dinlettirir, senin ahkâmını onlara kabul ettirir!” Evet şeriat-ı Muhammediye ve Sünnet-i Ahmediyede hiçbir mes’ele yoktur ki, müteaddid hikmetleri bulunmasın.”
“İşte böyle bir zâtın sünnet-i seniyesine elden geldiği kadar ittibaa çalışmak, ne kadar kârlı ve hayat-ı ebediye için ne kadar saadetli ve hayat-ı dünyeviye için ne kadar menfaatli olduğu kıyas edilsin.”
“Sünnet-i Seniyenin herbir nev’ine tamamen bilfiil ittiba etmek, ehass-ı havassa dahi ancak müyesser olur. Ona bilfiil olmasa da, binniyet, bilkasd tarafdarane ve iltizamkârane talib olmak, herkesin elinden gelir. Farz ve vâcib kısımlara zâten ittibaa mecburiyet var. Ve ubudiyetteki müstehab olan Sünnet-i Seniyenin terkinde günah olmasa dahi, büyük sevabın zayiatı var. Tağyirinde ise, büyük hata vardır. Âdât ve muamelâttaki Sünnet-i Seniye ise, ittiba ettikçe, o âdât, ibadet olur. Etmese itab yok. Fakat Habibullah’ın âdâb-ı hayatiyesinin nurundan istifadesi azalır.” “İmam-ı Rabbanî Müceddid-i Elf-i Sâni (R.A.) diyor ki: “Ben seyr-ü sülûk-u ruhanîde görüyordum ki: Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm’dan mervî olan kelimat nurludur, sünnet-i seniye şuaı ile parlıyor. Ondan mervî olmayan parlak ve kuvvetli virdleri ve halleri gördüğüm vakit, üstünde o nur yoktu. Bu kısmın en parlağı, evvelkinin en azına mukabil gelmiyordu. Bundan anladım ki; sünnet-i seniyenin şuaı, bir iksirdir. Hem o sünnet, nur isteyenlere kâfidir, hariçte nur aramağa ihtiyaç yoktur.”
“Evet nasılki hayat, bu kâinattan süzülmüş bir hülâsadır.. ve şuur ve his dahi hayattan süzülmüş, hayatın bir hülâsasıdır.. akıl dahi şuurdan ve histen süzülmüş, şuurun bir hülâsasıdır.. ve ruh dahi, hayatın hâlis ve safi bir cevheri ve sabit ve müstakil zâtıdır; öyle de maddî ve manevî hayat-ı Muhammediye (A.S.M.) dahi, hayat ve ruh-u kâinattan süzülmüş hülâsat-ül hülâsadır.. ve risalet-i Muhammediye dahi (A.S.M.), kâinatın his ve şuur ve aklından süzülmüş en safi hülâsasıdır, belki maddî ve manevî hayat-ı Muhammediye (A.S.M.), âsârının şehadetiyle hayat-ı kâinatın hayatıdır.. ve risalet-i Muhammediye (A.S.M.), şuur-u kâinatın şuurudur ve nurudur.. ve vahy-i Kur’an dahi, hayatdar hakaikının şehadetiyle hayat-ı kâinatın ruhudur ve şuur-u kâinatın aklıdır. Evet, evet, evet… Eğer kâinattan risalet-i Muhammediyenin (A.S.M.) nuru çıksa, gitse; kâinat vefat edecek.. eğer Kur’an gitse, kâinat divane olacak ve Küre-i Arz kafasını, aklını kaybedecek, belki şuursuz kalmış olan başını bir seyyareye çarpacak, bir kıyameti koparacak.”

H A T İ M E

Bu kitab “Muhtasar Şemail-i Şerifin Tercemesi” hususu son bulduğu için,Allaha hamdu sena olduktan sonra;Malum olsun ki;dünya saadeti ve ahiret selametinin tamamının olması Resul-i Ekrem Hazretlerinin ahlakı celile ve evsafı Cemile-i Peygamberlerini tamamıyla bilmeye ve her söz ve fiilde Sünneti Seniyye-i Nebeviyelerine uymaya bağlıdır.Hadis imamlarından Hafız Ebu İsa bin Sûre bin Dahhak Tirmizi Hazretlerinin dünya ve ahiret selametine ulaşmak için muvahhidine bilinmeli;iktiza eden tüm incelikler ve hakikatları hâvi,telif ve tasnif ettikleri;”Şemail-i Şerif”kitabı latifi Resul-i Ekrem Hazretlerinin bil-cümle ahlak ve Evsafı Kerimelerini câmi bir kitab,âla bulunduğundan iş bu”Muhtasar Tercüme-i Şemail”adındaki kitab,bu Şemaili Şeriften kısaltılarak tercüme olundu ki,din kardeşlerimize mütaleası ve meâlinin anlaşılması kolaylıkla hasıl olup,Hz.Peygamberin hallerine haberdar olmaya çalışarak Resul-i Ekrem Hazretlerine ziyade muhabbet gibi bir mesudiyetin husulü bu fakire(ve inşaallah ondan da biz fakire-sadeleştiren-) mağfiret sebebi ola.Âmin.

NOT:-Tercüme-i Muhtasar Şemail- adındaki kitab,maarif nezareti celilesinin 995 numaralı ruhsatnamesiyle Padişahı cihan Gazi”Abdulhamid”Han Hazretlerinin 11.Sal-ı Yemen cülusunda 1304 senesi Şevvalinin sonlarında-Matbaa-i Osmaniyede-tab’ ve temsil olunmuştur.
Şu beş kimse tarafından tashih ve düzenlemesi yapılmıştır:
1-Bab-ı Meşihat Penahiden tayin olunan Beyazıd Camii Şerifi Dersiâm (asistan) Mücîzlerinden (icazet verenlerinden) Eğili Eşref-Zâde Hacı Hafız Muhammed Hulusi Efendi.
2-Fatih Camii Şerifi Dersiâm Mücizlerinden İstanbullu Seyyid Hafız Muhammed Emin Efendi.
3-Beyazıd Camii Şerifi Dersiâm Mücizlerinden İstanbullu Seyyid Hafız Muhammed Es’ad Efendi.Matbaa-i Osmaniyede Reis-i Musahhihin.
4-Bab-ı Meşihat Penahiden tayin olunan Aydınlı Kadızâde Hacı Hafız Muhammed Emin Efendi.
5-Nuru Osmaniye birinci İmamı Rizeli Hoca Hafız Ahmed Efendi.
NOT:Ebu Musa Muhammed et-Tirmizinin eseri olan”Şemail-i Şerif”adlı eseri;ayrıca Hüsamüddin en-Nakşibend tarafından Tercüme ve Şerh edilmiş,Mehmed Sadık Aydın tarafından da sadeleştirilmiştir.
Bizlerde Muhammed Râif-in yapmış olduğu; “Muhtasar Şemail-i Şerif”adlı eseri sadeleştirerek,eklerle yeniden düzenledik.

İMAM TİRMİZİ

Adı;Ebu İsa Muhammed İbni İsa İbni Dahhak olup,209 /824- 279/892 yıllarında, Türkistan’in Buhârâ vilâyeti; Ceyhun nehri kıyısındaki, Tirmiz kasabasında doğduğu için ”Tirmizi”olarak anıldı. Hadis ilmini ögrenmek üzere, çok seyâhatler yaptı. Hadis-i Şerif aldıgı âlimler, sayılamayacak kadar fazladır. İmâm Müslim bunlar arasındadır.
Buharinin ifadesiyle Tirmizi:”Benim senden istifadem,senin benden istifadenden fazladır.”demiştir.
Bir yönüyle Darir yani âma olarak isimlendirilmiş,bunun ise ömrünün sonlarında olduğu ifade edilmiştir.
Güvenilir,hafızası kuvvetli,senedi sahih olup,Camius Sahih adlı eseriyle tanınmaktadır.
Bu kitabı hakkında:”Ben bu kitabı yani el-Müsnedüs Sahih’i telif edince, Hicaz,Irak ve Horasan alimlerine arzettim,hepsi de onu beğendi.Kimin evinde bu kitab yani el-Cami bulunursa,sanki evinde konuşan bir Peygamber vardır.”der.
Onun hakkında Zehebi şöyle der:”Buhari öldüğü zaman,Horasanda ilim, hıfz, verâ ve zühd yönleriyle Tirmizi denginde bir başkasını geride bırakmamıştı.
Hadis ilminde sahih ve zayıfın yanında hasen tabirini kullananlardandır.
Rasulullahın Şemaili yanında sahabenin isimlerini ele alan;”Kitabu Esma-is Sahabi”adlı eseri de,hadis alanındaki başarısının yanında bu alandaki devamının başarısını göstermektedir.İlimdeki otoritesi geniş bir şahsiyettir. Tefsir ve Fıkıh alanında da imtiyaz sahibidir.
Şemail ile ilgili olarak:” Önemli eserlerinden biri de Şemâil-i Nebi kitabıdır. Sevgili Peygamberimizin, güzelliklerini anlatır. Sayılamayacak kadar bereketli, fâideli bir eserdir. Okuyanların, murâdlarının gerçeklesmesi yönünde çok mücerreb (tecrübe edilmiş) olduğu rivâyet edilir. “
Şemailde;Peygamberimizin huy,tabiat,ahlakıyla beraber sîret ve sûreti cem edilerek zikredilmiştir.
Kütüb-ü Sittede Tirmiziye aid tekrarlarıyla beraber 3951 (süneninde 3962 hadis mevcuddur.) hadis zikredilmiştir.
MEHMET ÖZÇELİK
24-10-2002/PERŞEMBE

Tweetle

Paylaş

0 Paylaşımlar

Posted in Şemâil-i Şerif

This entry was posted on Cuma, Ocak 2nd, 2015 at 08:59 and is filed under Şemâil-i Şerif. Follow the comments through the RSS 2.0 feed. Both comments and trackback are closed.

No ResponsesOcak 2nd, 2015