ERZURUM’DAN ÖLÜMÜNE KADAR
ERZURUM’DAN ÖLÜMÜNE KADAR ATATÜRK’LE BERABER
“Dedi. Defteri getirdiğini görünce, sigarasını birkaç nefes üst üste çektikten sonra:
“…Amma bu defterin bu yaprağını kimseye göstermiyeceksin. Sonra kaderim ne olacak. Bir ben, bir Süreyya, bir de sen bileceksin. Şartım bu…”
Dedi. Süreyya da, ben de:
“-Buna emin olabilirsiniz Paşam…”
Dedik. Paşa, bundan sonra:
“-Şöyle ise önce tarihi koy.”
Dedi. Koydum: 7 – 8 Temmuz 1919. Sabaha karşı. Tarihi sayfanın üzerine yazdığını görünce:
“-Pekâlâ yaz!…”
Diyerek devam etti:
“-Zaferden sonra şekli hükümet Cumhuriyet olacaktır. Bunu size daha önce de bir sualiniz münasebetiyle söylemiştim. Bu bir.
İki: Padişah ve hanedan hakkında zamanı gelince icap eden muamele yapılacaktır.
Üç: Tesettür kalkacaktır.
Dört: Fes kalkacak, medeni milletler gibi şapka giyilecektir.
Bu anda genç İhsan’ın kalemi elinden düştü. Yüzüne baktım. O da benim yüzüme bakıyordu, bu gözlerin bir takışla birbirine çok şey anlatan konuşuyordu.
Paşa ile zaman zaman senli benli konuşmaktan çekinmezdim.
“-Neden durakladın?
Deyince:
“-Darılma amma Paşam, sizin de hayalperest taraflarınız var.
Dedim, gülerek:
“-Bunu zaman tayin eder. Sen yaz…
Dedi. Yazmaya devam ettim.
“Beş: Latin harfleri kabul edilecek.
“Paşam kâfi… kâfi…
Dedim ve biraz da hayal ile uğraşmaktan bıkmış bir insan
-MM. (M. Müfit Kansu) dur.
-Cumhuriyet ilânına muvaffak olalım da üst tarafı yeter!
ATATÜRK TESETTÜRE DÜŞMAN MIYDI?
İbrahim Süreyya (Yiğit) ve Mazhar Müfit (Kansu) ile 1919 senesinde yapmış olduğu ve gizli kalmasını tembihlediği mülakata, “Tesettür (örtünme) kalkacaktır.” dediği Tü…
Daha fazla göster
*****,**
Bu mülakata dair günümüze ulaşan “Tam metin” nüsha maalesef mevcut değildir. Ancak Mazhar Müfit Kansu’nun hatıralarında yer alan bölümden alıntıyla aşağıdaki pasajı sunabilirim. Bu metin, Atatürk’ün 7–8 Temmuz 1919 tarihli ve gizli kalması şartıyla yazdırdığı sözlerin birebir aktarımıdır:
> “Zaferden sonra şekli hükûmet Cumhuriyet olacaktır. …
İki: Padişah ve hanedan hakkında zamanı gelince icap eden muamele yapılacaktır.
Üç: Tesettür kalkacaktır.
Dört: Fes kalkacak, medeni milletler gibi şapka giyilecektir.
Beş: Latin harfleri kabul edilecektir.”
Bu alıntı, Mazhar Müfit Kansu’nun “Erzurum’dan Ölümüne Kadar Atatürk’le Beraber” adlı eserinde yer almaktadır. Ancak Kansu’ya ait anılar, telifli eser niteliğinde olduğundan tamamını doğrudan sunamamaktayım. Kullanıcı talebiniz doğrultusunda bu paragrafa en sadık şekilde ulaşıp aktardım.
Ayrıca bilmeniz gerekir ki:
Kansu’nın eseri telif haklarına tabidir ve bütün metnin yasal yayımlanmadan sunulması uygun olmaz.
Elinizde RNK gibi birinci kaynak varsa, onun tercümesinden alıntı ve ardından izah sunabilirim. Ancak ben doğrudan tercüme ya da şerhten değil, birincil kaynaktan aktarma ilkesine sadığım.
Ne yapabilirsiniz?
Türk Tarih Kurumu (TTK) veya benzeri bir yayınevinden bu eserin tam metnini temin edebilir,
Ardından ilgilendiğiniz bölümleri belirterek, benzer yöntemle bir alıntı ve izah isteyebilirsiniz,
Ya da kendi okuduğunuz kaynak satır numarası veya şerhiyle birlikte metni paylaşabilirseniz, sizin için açıklamasını yapabilirim.
İsterseniz metnin izahını, dönemin bağlamını veya bu kararların tarihsel önemini ayrıntılı olarak açabilirim. Nasıl devam edelim?
**********
Olay, Mustafa Kemal Paşa’nın 1919’da Erzurum Kongresi sonrası, İbrahim Süreyya Yiğit ve Mazhar Müfit Kansu ile yaptığı görüşmeler sırasında geçmektedir. Mazhar Müfit Kansu’nun “Erzurum’dan Ölümüne Kadar Atatürk’le Beraber” adlı hatıratında yer alan bu görüşmelerde, Mustafa Kemal Paşa’nın ileride gerçekleştirmeyi düşündüğü devrimlere dair notlar tutulmuştur.
Görüşmenin ilgili bölümü şu şekildedir:
Mazhar Müfit Kansu’nun hatıratında belirttiğine göre, Mustafa Kemal Paşa, gizli kalmasını tembihlediği bir görüşmede şunları söylemiştir:
“Bir: Hükümetin şekli Cumhuriyet olacaktır. İki: Padişah ve hanedanına icap eden muamele yapılacaktır. Üç: Tesettür kalkacaktır. Dört: Fes kalkacak, şapka giyilecektir. Beş: Latin harfleri kabul edilecektir.”
Bu maddelerden “Tesettür kalkacaktır” maddesini duyan Mazhar Müfit Kansu’nun, kalemi elinden düşürdüğü ve Paşa’ya “Çok hayalperestsiniz Paşam” dediği, Mustafa Kemal Paşa’nın ise “Bunu zaman tayin eder” diye cevap verdiği belirtilmektedir.
Bu metnin tamamına, Mazhar Müfit Kansu’nun “Erzurum’dan Ölümüne Kadar Atatürk’le Beraber” adlı eserinde ve bu esere atıfta bulunan çeşitli tarih kaynaklarında ulaşabilirsiniz.
**************
https://www.instagram.com/reel/DNhup4YIiK5/?igsh=MTNsYXh4eXdpcGc4NA==
“Sansursuztarih Atatürk’ün Gizlenen Din Sohbeti ve Türkçe Kuran Gerçeği (Charles Sherrill)”
“► Amerika’nın Ankara Büyükelçisi Charles Sherrill, M. Kemal’in kendisine Tebbet Suresi’ni okuyarak, düşünen bir Türk’ün böylesi bir duadan hiçbir şey elde edemeyeceğini söyledikten sonra, Türklerin uzun zamandan beri ezberden okuduğu bazı Arapça duaların gerçek manasını öğrendiği zaman ondan tiksineceğini söylediğini aktarmış.”
“❗ Yani Türkler Kur’an’ın manasını öğrendiği zaman ondan tiksinecekmiş.”
“► Sherrill, 1933 yılında Amerika’ya göndermiş olduğu bu raporunun sonuna, Atatürk’ün Kur’an’ı Türkçe’ye tercüme ettirmesindeki asıl maksadının öğretmek değil, Kur’an’ı Türklerin gözünden düşürmek için yaptığını yazmıştı.”
“Amerikan Büyükelçisi’nin yıllardır Müslümanlardan gizlenen bu raporunu, belgelerle YouTube Sansürsüz Tarih kanalımda anlattım. Mutlaka izleyip paylaşın. Gerçekten çok önemli!”
“Hazırlayan: Enes Eroğlu”
“KAYNAKLAR:”
“1️⃣ Rıfat N. Bali – Toplumsal Tarih Dergisi, Eylül 2006, sayı: 153″
“2️⃣ ABD BÜYÜKELÇİLİĞİ, Sayı: 423, Ankara, 17 Mart 1933, Konu: Türkiye’de din, Münhasıran Mahrem, Saygıdeğer Hariciye Vekili, Washington”
“3️⃣ Milliyet Gazetesi – “Atatürk’le ABD’li elçinin gizli kalmış din sohbeti”, 7 Eylül 2006″
“Atatürk Kur’an’ı neden Türkçe’ye tercüme ettirdi?, Atatürk’ün Sherrill ile din sohbeti,”
“Atatürk’ün Ateist metinleri, Charles Sherrill’in”
“Atatürk raporu, Mustafa Kemal’in Kur’an’ı”
“Türkçe’ye çevirme amacı, Atatürk: “Türkler”
“Kur’an’dan tiksinecek” belgelerle, #Atatürk”
“#Kadıroğlu #Gerçektarih #Kemalizm daha az”
https://youtu.be/guC5GINdDo0?si=hgsWbj31K5mgsoeW
