Tesbitler – islam bilgi arşivi

Makale 1: Tekrarlanan Öğütlerin Hikmeti

​”Sık sık verilen aynı öğütten sıkılma. Çünkü bir çiviyi çakabilmek için defalarca vurmak gerekir.” – Hz. Mevlana (R.A)

​Bu hikmetli söz, insan gelişiminin ve öğrenme sürecinin temel bir gerçeğini dile getirir. Bir işi başarıyla tamamlamak için gösterdiğimiz tekrar eden çabaların, aslında o işin ruhunu ve inceliklerini kavramamız için ne kadar elzem olduğunu anlatır. Hz. Mevlana’nın bu metaforu, bir çivinin yerine oturması için gereken darbelerle, bir fikrin, bir bilginin veya bir ahlaki değerin kalbimize ve zihnimize nüfuz etmesi için gereken tekrarları ustaca eşleştirir.

​İzah ve Açıklama:

Günümüz dünyasında, her şeyin hızlı tüketildiği ve anlık sonuçların beklendiği bir kültürde yaşıyoruz. Bu durum, sabır ve sebat gerektiren süreçlere karşı tahammülsüzlüğümüzü artırıyor. Bir öğüdün defalarca tekrarlanması, bize sıkıcı veya gereksiz gelebilir. Ancak, tıpkı bir çivinin sağlamlaşması için ardı ardına gelen darbelerin kaçınılmaz olması gibi, bir bilginin de tam anlamıyla yerleşmesi için tekrar tekrar işlenmesi gerekir. Bu tekrarlar, bilginin sadece zihinde kalmasını değil, aynı zamanda karaktere ve davranışlara yansımasını sağlar.
​Tarih, bu ilkeyle yoğrulmuş sayısız örnekle doludur. Büyük ustalar, zanaatlarını mükemmelleştirmek için binlerce kez aynı hareketi tekrarlamıştır. Filozoflar ve alimler, aynı ahlaki prensipleri farklı açılarda tekrar tekrar ele alarak, öğrencilerine ve topluma aşılamaya çalışmışlardır. Bu süreç, sadece bilgiyi aktarmakla kalmaz, aynı zamanda bilginin derinliğini ve önemini pekiştirir. Öğüdün tekrarı, onun sadece bir fikir değil, yaşanması gereken bir hakikat olduğunu hatırlatır.
​Bu makaleden çıkarılacak en önemli ibret şudur: Hayatımızda bize sık sık hatırlatılan, belki de duymaktan yorulduğumuz öğütler, aslında en değerli hazinelerimizdir. Onlar, bizi doğru yolda tutmaya çalışan, düşmememiz için uyarıcı levhalar gibidir. Edebiyatın en büyük eserlerinde, kahramanların aynı hataları tekrar tekrar yapıp, sonunda aynı dersi öğrenmesi bu gerçeği yansıtır. Hayat da bize aynı öğütleri, farklı kılıklarda tekrar tekrar sunar. Bu tekrardan sıkılmak yerine, her tekrarın bizi daha iyi bir insan yapma fırsatı olduğunu anlamalıyız.

​Özet:

Bu makale, Hz. Mevlana’nın “Sık sık verilen aynı öğütten sıkılma. Çünkü bir çiviyi çakabilmek için defalarca vurmak gerekir” sözünü merkeze alarak, tekrarlanan öğütlerin önemini ve hikmetini ele almaktadır. Hızlı sonuç bekleyen modern dünyanın aksine, bir bilginin veya ahlaki değerin kalıcı olması için sabır ve tekrar gerektiğini vurgular. Tarihi ve edebi örneklerle bu fikri destekleyen makale, en değerli derslerin genellikle en çok tekrar edilenler olduğunu ve her tekrarın, bilginin derinleşmesine hizmet ettiğini ifade eder.

​Makale 2: İman Dolu Bir Kalbin Azmi

​”Bir azm, eğer iman dolu bir kalbe girerse insan da, o imandaki son sırra ererse En azgın ölümler ona zincir vuramazlar”

​Bu derin ve manevi söz, azmin sadece dünyevi bir gayret olmadığını, ilahi bir kaynaktan beslendiğinde nasıl aşılmaz bir güç haline geldiğini anlatır. İmanla perçinlenmiş bir kararlılığın, en büyük engelleri bile aşabileceği, hatta ölümün bile bu ruha karşı güçsüz kalacağı fikrini işler. Bu söz, fiziki güçten ziyade, deruni ve manevi bir direnişin, gerçek özgürlüğün anahtarı olduğunu ima eder.

​İzah ve Açıklama:

Azim, hedefe ulaşma yolundaki sarsılmaz kararlılıktır. Ancak bu söz, azmin kaynağını imana bağlayarak onu sıradan bir kavramdan üstün bir hale getirir. Bir kalpteki iman, azmi sadece bir irade eylemi olmaktan çıkarır, onu ilahi bir misyonun parçası yapar. Bu, bir insanın sadece kendi hırs ve hedefleri için değil, daha büyük, manevi bir amaç için mücadele etmesidir. Bu tür bir azim, geçici zorluklardan etkilenmez, çünkü nihai ödülü bu dünyada aramaz.
​Tarih boyunca, bu tür bir azimle donanmış şahsiyetlerin hayatları, bizlere ilham kaynağı olmuştur. Zorbalık ve baskı altında, inançlarından taviz vermeden direnen peygamberler, alimler ve düşünürler bu azmin en parlak örnekleridir. Onlar için ölüm bile, inançlarını terk etmeye kıyasla daha hafif bir bedeldi. Bu, bedenin sonu olsa bile ruhun ve inanışın devam ettiği bir düşünce yapısıdır.
​Bu makaleden çıkarılacak ibret, en büyük engelin aslında fiziki değil, manevi bir engel olduğudur. Eğer bir insan, içindeki imanı ve bu imandan doğan azmi yitirirse, en konforlu koşullarda bile esir kalabilir. Aksine, bir insan imanla donanmışsa, zorlukların ve hatta ölümün bile zincir vuramayacağı bir özgürlüğe kavuşur. Bu, insanın kendi varlığını, inancını ve gayretini en yüksek mertebeye taşımasıyla elde edilen bir ölümsüzlüktür. Edebiyatta ve tarihte, bu tür karakterler, çoğu zaman fiziki olarak yenilse bile, fikirlerinin ve ruhlarının ölümsüzlüğü sayesinde galip gelmişlerdir.

​Özet:

Bu makale, “Bir azm, eğer iman dolu bir kalbe girerse insan da, o imandaki son sırra ererse En azgın ölümler ona zincir vuramazlar” sözünü temel alarak, azmin manevi boyutunu inceler. İmanla beslenen bir kararlılığın, dünyevi engelleri ve hatta ölüm korkusunu nasıl aştığını ele alır. Makale, tarihi ve manevi şahsiyetlerin bu tür bir azimle nasıl ölümsüzleştiklerini örnek vererek, gerçek özgürlüğün ve gücün, dahili inançtan geldiğini vurgular.

​Makale 3: Dünya Hayatının Faniliği ve Ahirete Yöneliş

“Dünya madem fânidir. Hem madem ömür kısadır. Hem madem gayet lüzumlu vazifeler çoktur. Hem madem hayat-ı ebediye burada kazanılacaktır…Hem madem dünya sahipsiz değil. Hem madem şu misafirhane-i dünyanın gayet Hakîm ve Kerîm bir müdebbiri var. Hem madem ne iyilik ve ne fenalık cezasız kalmayacaktır.
Hem madem  sırrınca teklif-i mâlâyutak yoktur. Hem madem zararsız yol, zararlı yola müreccahtır. Hem madem dünyevî dostlar ve rütbeler kabir kapısına kadardır.”

​Pasaj, dünya hayatının geçiciliğini, insanın bu dünyada bir misafir olduğunu ve asıl hayatın ahirette kazanılacağını anlatır.

​İzah ve Açıklama:

Bu metin, İslam düşüncesinin temel taşlarından biri olan ahiret inancını ve dünya hayatının bir imtihan olduğu fikrini çok güçlü bir şekilde işler. “Dünya madem fânîdir. Hem madem ömür kısadır…” ifadesiyle başlayan pasaj, dünyanın geçici ve aldatıcı güzelliklerine karşı bir uyarı niteliğindedir. İnsan, bu dünyada bir “misafir” olarak tanımlanır ve bu misafirliğin bilincinde olması istenir. Metin, dünyanın “sahipsiz olmadığını” ve “Hakîm ve Kerîm bir Müdebbir’in” (hikmet sahibi ve cömert bir yöneticinin) varlığını hatırlatarak, her eylemin bir karşılığı olduğunu vurgular.
​Ayet kısmı ise, “Allah hiçbir kimseye gücünün yetmediğinden fazlasını yüklemez” anlamıyla, insanın taşıyabileceği sorumluluklarla yükümlü kılındığını ifade eder. Bu, hem bir rahatlama hem de bir uyarıdır: Herkese kendi kapasitesi dahilinde görevler verilmiştir ve bu görevlerden sorumlu tutulacaktır. Bu görevler arasında en önemlisi, “dünya için ahireti unutmamak” ve ahireti dünyaya feda etmemektir.
​Bu makaleden çıkarılacak ibret, hayatın gerçek amacının dünyevi başarılar, mal ve mülk biriktirmek olmadığını, aksine, kalıcı olan ahiret yurdu için çabalamak olduğunu hatırlatmasıdır. Pasaj, “En bahtiyar odur ki: Dünya için ahireti unutmasın” diyerek, gerçek mutluluğun dünyada ve ahirette dengeyi kurmaktan geçtiğini vurgular. Dünya, ahiretin tarlasıdır ve ne ekilirse o biçilir. Düşündürücü olan kısım ise, dünyevi makamların ve dostlukların “kabir kapısına kadar” olduğu gerçeğidir. Bu, insanın ahirette sadece kendi amelleriyle baş başa kalacağını gösterir.

​Özet:

Bu makale, dünya hayatının faniliğini ve ahiret hayatının ebediliğini konu alan bir metni incelemektedir. Pasaj, insanın bu dünyada bir misafir olduğunu, her eylemin bir karşılığı olduğunu ve asıl hedefin ahiret için hazırlık yapmak olması gerektiğini vurgular. Makale, Kur’an ayetiyle desteklenen bu düşünceyi, insanın gücü dahilindeki sorumluluklara dikkat çekerek açıklar. Sonuç olarak, gerçek mutluluğun, dünya ve ahiret dengesini kurarak ebedi saadete ulaşmak olduğunu belirtir.

​Makale 4: Yaratılıştaki İlahi Mühürler

​”her bir zîhayatta bir sikke-i ehadiyet, bir turra-i samediyet vardır. Risale-i Nur-Sözler/ 320″

​Bu ifade, evrendeki her canlı varlığın (zîhayat) üzerinde, Allah’ın birliğini (sikke-i ehadiyet) ve her şeyin O’na muhtaç olduğunu (turra-i samediyet) gösteren delillerin bulunduğunu anlatır. Nitekim kelebek, kuş, meyve gibi unsurlar, bu ilahi mührün somut örnekleridir.

​İzah ve Açıklama:

“Sikke-i ehadiyet”, yani “birliğin mührü”, bir sanatçının eserine attığı imza gibidir. Her bir canlının, mikroskobik düzeyden devasa boyutlara kadar, kusursuz bir uyum ve düzen içinde yaratılmış olması, tek bir Yaratıcının varlığına işaret eder. Örneğin, bir kelebeğin kanadındaki desenlerin estetiği ve simetrisi, ya da bir çiçeğin polenlerini taşıyacak şekilde tasarlanmış yapısı, tesadüflerin ötesinde, ilahi bir sanatın varlığını gösterir.
​”Turra-i samediyet”, yani “samediyet mührü”, her şeyin Allah’a muhtaç olduğu, O’nun ise hiçbir şeye muhtaç olmadığı gerçeğidir. Bir kuşun beslenme tekrarı, bir bitkinin topraktan besin alması veya bir meyvenin olgunlaşması, tüm bu süreçlerin Allah’ın sonsuz kudreti ve yönetimi altında gerçekleştiğini gösterir. Bu, tabiattaki her unsurun kendi başına var olamadığını, hayatta kalabilmek için sürekli ilahi bir desteğe ihtiyaç duyduğunu anlatır.
​Bu makaleden çıkarılacak ibret, insanın çevresindeki her şeye sadece fiziki bir varlık olarak değil, aynı zamanda ilahi bir sanat eseri olarak bakabilmesidir. Her bir canlı, bir kitap sayfası gibi okunabilir ve bu sayfalarda Yaratıcının isimleri ve sıfatları keşfedilebilir. Bu bakış açısı, insana hem tevazu kazandırır hem de kainatla derin bir bağ kurmasını sağlar. Dünyadaki her varlık, aslında kendisini ve Yaratıcısını anlamak için birer delil ve rehberdir.

​Özet:

Bu makale, Bediüzzaman Said Nursi’nin “her bir zîhayatta bir sikke-i ehadiyet, bir turra-i samediyet vardır” sözünü merkeze alarak, evrendeki her canlıda Allah’ın birliğine ve sonsuz gücüne dair delillerin bulunduğunu açıklar. Kelebek, kuş, meyve gibi örneklerle bu fikri somutlaştıran makale, doğadaki düzen ve uyumun tesadüfi olmadığını, ilahi bir sanatın eseri olduğunu vurgular. İnsanların bu delillere bakarak hem kendilerini hem de Yaratıcılarını daha iyi anlayabileceğini belirtir.

​Makale 5: Kıyamet Günü ve Eşlerin Arasındaki Yabancılaşma

​”Kulakları sağır eden o ses geldiğinde, İşte o gün kişi kardeşinden, annesinden, babasından, eşinden ve çocuklarından kaçar.  O gün onlardan her birinin işi başından aşkındır.”Abese Suresi. 33-37.)
Bu ayetler, kıyamet gününde yaşanacak olan dehşeti ve insanların o gün kardeşlerinden, anne ve babalarından, eşlerinden ve çocuklarından bile kaçacağını anlatır.

​İzah ve Açıklama:

Abese Suresi’nin bu ayetleri, kıyamet gününün dehşetini ve her türlü dünyevi bağın anlamsızlaşacağı o anı tasvir eder. “Büyük çığlık” (es-sâhha) olarak adlandırılan kıyametin kopmasıyla, insanlar o ana kadar en yakınları olan aile fertlerinden bile yüz çevireceklerdir. Bu durum, o günün ne kadar büyük bir korku ve panik günü olduğunu gösterir. İnsanlar, sevdikleriyle ilgilenmek yerine, sadece kendi durumlarını düşünmek zorunda kalacaklardır.

​Makale:

Kıyamet Günü: Bir Yabancılaşma Senaryosu

​Kıyamet, sadece dünyanın sonu değil, aynı zamanda insan ilişkilerinin de dönüşeceği, hatta tamamen yok olacağı bir andır. Kur’an’ın Abese Suresi’nde geçen bu ayetler, o dehşetli günü tasvir ederken, en yakın bağlarımızın bile o anın baskısı altında nasıl kırılacağını gözler önüne serer. “O gün kişi kardeşinden kaçacak, annesinden ve babasından, bir de karısından ve çocuklarından” ifadesi, dünya hayatında her şeyin üstünde tuttuğumuz bağların, kıyamet günü ne kadar anlamsız kalacağını anlatır.
​Bu hikmetli söz, bize kıyamet gününün fiziksel yıkımından ziyade, psikolojik ve manevi boyutunu düşündürür. O günün “büyük çığlık” ile başlaması, her şeyi sarsan bir gürültüyle birlikte, dahili bir sarsıntının da habercisidir. İnsan, kendi amelleriyle baş başa kalacak ve bu durum, kendisini en iyi tanıyan ve sevenlerden bile kaçmasına neden olacaktır. Çünkü o gün “her birinin işi başından aşkındır.” Herkesin kendi hesabıyla meşgul olacağı bu durumda, başkasının derdine düşmek mümkün olmayacaktır.
​Bu makaleden çıkarılacak ibret şudur: Dünyadaki ilişkilerimiz ne kadar güçlü olursa olsun, nihai olarak herkes kendi bireysel kaderiyle yüzleşecektir. Bu, bize dünyevi ilişkilerin geçiciliğini ve asıl kalıcı olanın bireyin kendi amelleri ve Allah ile olan ilişkisi olduğunu hatırlatır. Bu ayetler, aynı zamanda, kıyamet hazırlığının ne kadar acil ve kişisel bir mesele olduğunu vurgular. Kişi, o gün için kendi başına sorumludur ve bu sorumluluk, en sevdiklerini bile geride bırakmasına neden olacak kadar ağırdır.

​Özet:

Bu makale, Abese Suresi’nin kıyamet gününü tasvir eden ayetlerini ele almaktadır. Ayetlerin, “büyük çığlık” gününde insanların en yakınlarından bile nasıl kaçacağını anlattığına dikkat çeker. Makale, bu durumun kıyametin fiziksel yıkımının yanı sıra, insan ilişkilerinin de son bulacağı bir “yabancılaşma senaryosu” olduğunu vurgular. İbret olarak, dünyevi bağların geçici olduğunu ve herkesin ahirette kendi amelleriyle baş başa kalacağını belirtir.

Hazırlayan: Mehmet Özçelik – www.tesbitler.com