Kur’an’ı Kerim’de sayı ile ilgili geçen ayetler
Kur’an’ı Kerim’de sayı ile ilgili geçen ayetler
🔹 1. Bir (Vahdet)
“İlâhınız bir tek ilâhtır. Ondan başka hiçbir ilâh yoktur; O Rahmân’dır, Rahîm’dir.”
(Bakara, 2/163)
➡ Burada tevhidin esası sayıyla ifade edilir.
🔹 2. İki
“İnsana anne ve babasını tavsiye ettik…”
(Lokman, 31/14; Ankebût, 29/8)
➡ İki ebeveyn zikredilir.
“İki denizi salıvermiştir; birbirine kavuşuyorlar.”
(Rahmân, 55/19)
🔹 3
“O, gökleri yedi kat olarak yaratandır…”
(Mülk, 67/3)
➡ “Yedi” sıkça tekrar eder, ama üç de çokluk ifade eder.
“Üç kişi gizlice konuşmaz ki, mutlaka O onların dördüncüsü olmasın…”
(Mücâdele, 58/7)
🔹 4
“Allah geceyi gündüze katıyor; güneşi ve ayı da buyruğu altına almıştır. Her biri belirli bir süreye kadar akıp gider. İşte Rabbiniz Allah budur. Mülk O’nundur. Ondan başka çağırdıklarınız, bir çekirdeğin zarına bile sahip olamazlar.”
(Fâtır, 35/13)
“Allah gökten bir su indirir de onunla her çeşit bitkiyi çıkarırız, ondan yeşil yapraklar çıkarırız; ondan da üst üste binmiş başaklar çıkarırız; hurma tomurcuğundan sarkan salkımlar, üzüm bağları, zeytin ve nar bahçeleri…”
(En‘âm, 6/99)
➡ Dört çeşit meyve özellikle zikredilir.
🔹 7
“Andolsun, biz gökleri, yeri ve ikisi arasındakileri altı günde yarattık…”
(Kaf, 50/38)
➡ Yaratılış altı gün, gökler ise yedi kat olarak belirtilir.
“Yedi gök ve yer, O’nu tesbih eder.”
(İsrâ, 17/44)
🔹 9
“Andolsun, biz Mûsâ’ya apaçık dokuz âyet verdik.”
(İsrâ, 17/101)
🔹 10
“Kim on gün itikâfta bulunursa…”
(Bakara, 2/187)
“On geceye yemin olsun…”
(Fecir, 89/2)
➡ Çoğu müfessir bunu Zilhicce’nin ilk on günü olarak tefsir etmiştir.
🔹 19
“Onun üzerinde on dokuz (görevli melek) vardır.”
(Müddessir, 74/30)
➡ Cehennem bekçileri.
🔹 40
“Mûsâ ile otuz gece için sözleştik ve onu on gece ile tamamladık; böylece Rabbinin tayin ettiği vakit kırk geceyi buldu.”
(A‘râf, 7/142)
🔹 50
“Andolsun ki biz Nuh’u kendi kavmine gönderdik de o bin yıldan elli yıl eksik bir süre onların arasında kaldı. Sonunda onlar zulümlerini sürdürürken tufan kendilerini yakalayıverdi..”
(Ankebût, 29/14)
🔹 70
“Onlar için ister af dile, ister dileme! Onlar için yetmiş defa af dilesen de Allah onları bağışlamayacaktır.”
(Tevbe, 9/80)
➡ Burada çokluk ifadesi vardır.
🔹 100
“Eğer içinizden sabreden yirmi kişi olursa, iki yüz kişiye galip gelir.”
(Enfâl, 8/65)
🔹 1000
“Kadir gecesi, bin aydan daha hayırlıdır.”
(Kadr, 97/3)
🔹 5000 ve 10000
“Eğer sabreder ve sakınırsanız, onlar hemen bu anda üzerinize gelseler, Rabbiniz size nişanlı beş bin melekle yardım eder.”
(Âl-i İmrân, 3/125)
🔹 Genel Sayı İfadeleri
“On iki pınar” (Bakara, 2/60)
“On iki nakîb” (Mâide, 5/12)
“Üç yüz dokuz yıl mağarada kaldılar” (Kehf, 18/25)
“Sekiz taşıyıcı melek” (Hâkka, 69/17)
“Yetmiş kişi seçti” (A‘râf, 7/155)
📌 Kur’an’da 1’den 1000’e kadar birçok sayı hem tarihî vakıalarda hem de temsilî/manevî hakikatlerde geçmektedir.
********
📊 Kur’ân’da Geçen Sayılar Tablosu
Sayı- Ayet – Konu / Açıklama
1 -Bakara 2/163 Tevhid: “İlahınız bir tek ilahtır.”
2 -Lokman 31/14; Ankebût 29/8 Anne-baba hakkı
Rahmân 55/19 İki denizin birleşmesi
3 -Mücâdele 58/7 “Üç kişi gizli konuşmaz ki O onların dördüncüsü olmasın.”
4 -En‘âm 6/99 Dört çeşit meyve zikri (hurma, üzüm, zeytin, nar)
7- İsrâ 17/44; Mülk 67/3 Yedi gök
9 -İsrâ 17/101 Musa’ya verilen dokuz mucize
10- Fecir 89/2 On geceye yemin (Zilhicce’nin ilk on günü)
Bakara 2/187 İtikâf günleri
12 -Bakara 2/60 İsrailoğulları için on iki pınar
Mâide 5/12 On iki nakîb (temsilci)
19 -Müddessir 74/30 Cehennem üzerinde on dokuz melek
30 + 10 = 40 -A‘râf 7/142 Musa’nın Tur’da kaldığı kırk gece
70 -Tevbe 9/80 Yetmiş kez istiğfar bile fayda vermez
A‘râf 7/155 Musa’nın yetmiş kişiyi seçmesi
300 + 9 = 309 -Kehf 18/25 Ashab-ı Kehf’in mağarada kalma süresi
4000 – 5000 – Âl-i İmrân 3/124-125 Uhud’da meleklerin yardımı
8 -Hâkka 69/17 Arş’ı taşıyan sekiz melek
20 – 200 -Enfâl 8/65 Azların çoklara galip gelişi
950 -Ankebût 29/14 Nuh’un kavmi arasında kaldığı süre
1000- Kadr 97/3 Kadir gecesi, bin aydan hayırlı
5000 -Âl-i İmrân 3/125 Müminlere beş bin melekle yardım
10000 – Ahzâb 33/9 (dolaylı, Hendek Savaşı) Düşman ordusunun çokluğu
Bunun dışında “az – çok – birçok – nice” gibi belirsiz sayılar da sıkça geçmektedir.
*******
📖 Kur’ân’da Sayılar ve Hikmetleri
1️⃣ Bir
Ayet: “İlahınız bir tek ilahtır.” (Bakara, 2/163)
Hikmet: Tevhid ve vahdeti temsil eder. Bütün kâinatın yaratıcısının tek olduğunu vurgular.
2️⃣ İki
Ayet: “İnsana anne ve babasını tavsiye ettik.” (Lokman, 31/14)
Hikmet: Çift yaratılışın, zıtların (gece-gündüz, erkek-dişi, dünya-ahiret) dengede olduğunu gösterir.
3️⃣ Üç
Ayet: “Üç kişi gizli konuşmaz ki, Allah onların dördüncüsü olmasın.” (Mücâdele, 58/7)
Hikmet: Birlikten doğan çokluğu, kuvveti ve bereketi simgeler.
4️⃣ Dört
Ayet: “Allah, gökten su indirir… hurma, üzüm, zeytin ve nar çıkarırız.” (En‘âm, 6/99)
Hikmet: Dört unsur (toprak, su, hava, ateş), dört yön (doğu, batı, kuzey, güney), dört temel meyve. Kâinatta dengeyi ifade eder.
7️⃣ Yedi
Ayet: “Yedi göğü yaratandır.” (Mülk, 67/3)
Hikmet: Külliyet, kemal ve çokluğu temsil eder. Fatiha’da yedi ayet, tavaf yedi şavt, gökler yedi kat…
9️⃣ Dokuz
Ayet: “Musa’ya dokuz mucize verdik.” (İsrâ, 17/101)
Hikmet: Hakikati gösteren delillerin çokluğunu ifade eder.
🔟 On
Ayet: “On geceye yemin olsun.” (Fecir, 89/2)
Hikmet: Kemali ve tamamlanmışlığı temsil eder. Zilhicce’nin on günü, Hac ibadetine işaret eder.
1️⃣2️⃣ On İki
Ayet: “On iki pınar fışkırttık.” (Bakara, 2/60)
Hikmet: Düzen, sistem ve toplulukların idaresi. (On iki kabile, on iki imam telmihleri)
1️⃣9️⃣ On Dokuz
Ayet: “Onun üzerinde on dokuz vardır.” (Müddessir, 74/30)
Hikmet: Hesap, düzen, ilahi nizam. (Bazı müfessirler bunu Kur’an’daki matematiksel mucizelere de işaret sayar.)
4️⃣0️⃣ Kırk
Ayet: “Musa ile otuz gece sözleştik, ona on gece ekledik; kırk gece oldu.” (A‘râf, 7/142)
Hikmet: Olgunluk ve kemali ifade eder. Peygamberlerin çoğu kırk yaşında nübüvvetle vazifelendirilmiştir.
7️⃣0️⃣ Yetmiş
Ayet: “Onlar için yetmiş defa istiğfar etsen de Allah onları bağışlamayacaktır.” (Tevbe, 9/80)
Hikmet: Çokluk, abartı. Arap dilinde “yetmiş” sayısı, sınırı aşan fazlalığı temsil eder.
3️⃣0️⃣9️⃣ Üç Yüz Dokuz
Ayet: “Onlar mağaralarında üç yüz yıl kaldılar, dokuz da ilave ettiler.” (Kehf, 18/25)
Hikmet: Ashab-ı Kehf’in iman uğruna verdiği uzun süreli sabrı gösterir. Dünya ile ahiretin ölçü farkına işaret eder.
9️⃣5️⃣0️⃣ Dokuz Yüz Elli
Ayet: “Nuh, kavminin içinde dokuz yüz elli yıl kaldı.”
Veya: “Andolsun ki biz Nuh’u kendi kavmine gönderdik de o bin yıldan elli yıl eksik bir süre onların arasında kaldı. Sonunda onlar zulümlerini sürdürürken tufan kendilerini yakalayıverdi.”
(Ankebût, 29/14)
Hikmet: Sabır, sebat ve tebliğin uzun süreli mücadelesi.
1️⃣0️⃣0️⃣0️⃣ Bin
Ayet: “Kadir gecesi bin aydan daha hayırlıdır.” (Kadr, 97/3)
Hikmet: Büyük fazilet, çokluk ve bereketi temsil eder.
5️⃣0️⃣0️⃣0️⃣ Beş Bin
Ayet: “Rabbiniz size beş bin melekle yardım edecektir.” (Âl-i İmrân, 3/125)
Hikmet: İlahi yardımın büyüklüğünü, imanla gelen kudreti gösterir.
✨ Genel Değerlendirme
Kur’an’da sayılar:
Gerçek vakıaları bildirmek için (Nuh’un ömrü, Ashab-ı Kehf’in kalışı),
İlahi düzeni göstermek için (yedi gök, on iki pınar),
Manevi hakikatlere işaret etmek için (bin ay, yetmiş istiğfar) kullanılır.
Sayıların arkasında her zaman hikmet, düzen, ölçü ve ibret vardır.
Hazırlayan: Mehmet Özçelik – www.tesbitler.com
