Tesbitler – islam bilgi arşivi

1. Akıl ve Düşünme Yeteneği

Kuran, aklı ve düşünme yeteneğini insanın en temel özelliklerinden biri olarak sunar. Allah, insanı akıl ve düşünce yeteneği ile donatmıştır ve sürekli olarak insanları düşünmeye, akletmeye teşvik eder.

“Hiç akletmez misiniz?” ifadesi Kuran’da sıkça geçer ve insanları çevresindeki olayları, varlıkları ve yaratılışı düşünmeye davet eder.

Örnek Ayet: “Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?” (Zümer Suresi, 39:9)

2. İrade ve Seçim Yapabilme Yeteneği

İnsanın sahip olduğu en önemli kabiliyetlerden biri de özgür irade ve seçim yapabilme yetisidir. Allah, insanlara doğru ile yanlışı ayırt etme yeteneği vermiştir ve bu seçimlerinden sorumlu tutulacaklarını belirtmiştir.

Örnek Ayet: “Şüphesiz biz ona doğru yolu gösterdik; ister şükredici olsun ister nankör.” (İnsan Suresi, 76:3)

3. Sevgi ve Merhamet

İnsan, sevgi ve merhamet gibi olumlu duygulara sahiptir. Allah, insanların birbirleriyle iyi geçinmelerini, sevgi ve merhametle yaklaşmalarını ister. Sevgi, hem Allah’a karşı olan bir duygu olarak hem de insanlar arasında bir bağ olarak vurgulanır.

Örnek Ayet: “…O sizin için kendileriyle huzur bulacağınız eşler yarattı ve aranıza sevgi ve merhamet koydu.” (Rum Suresi, 30:21)

4. Sabır ve Şükür

Kuran, insanlara sabırlı ve şükredici olmalarını tavsiye eder. Sabır, zorluklar karşısında metanet göstermek, şükür ise Allah’ın nimetlerine karşı minnettarlık duygusudur. Sabır ve şükür, birer erdem olarak tanımlanır ve müminlerin bu özellikleri geliştirmeleri istenir.

Örnek Ayet: “Eğer şükrederseniz, elbette size olan nimetimi artırırım.” (İbrahim Suresi, 14:7)

5. Korku ve Ümit

Kuran, insanın hem korku hem de ümit duygusuna sahip olduğunu kabul eder. Allah’a olan korku, ona saygı ve bağlılıkla birlikte gelirken; Allah’ın rahmetine olan ümit de insanı motive eder. Müminler, Allah’tan korkar ama aynı zamanda O’nun rahmetine ümit bağlar.

Örnek Ayet: “Onlar, Rablerine korku ve ümit içinde dua ederler ve kendilerine verdiğimiz rızıktan infak ederler.” (Secde Suresi, 32:16)

6. Merak ve Bilme Arzusu

Kuran’da insanın öğrenme ve bilme arzusuna değinilir. İnsanın merak duyduğu şeyleri keşfetme çabası, Allah’ın ona bahşettiği bir özelliktir. İnsanın, yaratılışı ve evrendeki işaretler üzerine düşünmesi teşvik edilir.

Örnek Ayet: “Göklerde ve yerde olanlara bakmıyorlar mı?” (Yunus Suresi, 10:101)

7. Unutkanlık

Kuran, insanın unutkan olduğunu belirtir ve bu nedenle sürekli olarak hatırlatmalara ihtiyaç duyduğunu ifade eder. İnsanın unutkanlığı, onun eksikliklerinden biridir ve Kuran bu zayıflığı göz önünde bulundurarak insana hatırlatıcı bilgiler sunar.

Örnek Ayet: “Gerçekten insan Rabbine karşı çok nankördür.” (Adiyat Suresi, 100:6)

8. Vicdan ve Adalet Duygusu

İnsan, doğruyu ve yanlışı ayırt etme yeteneği ile donatılmıştır ve bu yeteneğe “vicdan” denir. Vicdan, insanı iyilik yapmaya ve kötülükten sakınmaya yönlendirir. Allah, insanlara adaletli olmalarını, hak gözetmelerini öğütler.

Örnek Ayet: “Allah adaleti, ihsanı ve akrabaya yardım etmeyi emreder; hayasızlığı, kötülüğü ve azgınlığı yasaklar.” (Nahl Suresi, 16:90)

9. Hırs ve Sabırsızlık

Kuran, insanın hırs ve sabırsızlık gibi zayıf yönlerine de değinir. İnsan, çoğu zaman dünya nimetlerine karşı doyumsuz olabilir, ancak Kuran, bu tür duyguların kontrol edilmesini öğütler ve bunları olumlu şekilde yönlendirmeyi teşvik eder.

Örnek Ayet: “Gerçekten insan, pek hırslı yaratılmıştır.” (Mearic Suresi, 70:19)

10. Bağışlama ve Tevbe Yeteneği

Kuran, insanın hata yapabileceğini kabul eder ve tövbe etmenin, hatadan dönmenin bir erdem olduğunu belirtir. Allah, tövbe edenleri bağışlayacağını bildirir ve insanlara da affedici olmalarını tavsiye eder.

Örnek Ayet: “Kim kötülük yapar ya da kendine zulmeder sonra da Allah’tan bağışlanma dilerse, Allah’ı bağışlayıcı ve esirgeyici bulacaktır.” (Nisa Suresi, 4:110)

Sonuç