ARŞ- KÜRSİ- LEVHİ KALEM- LEVHİ MAHFUZ
ARŞ- KÜRSİ- LEVHİ KALEM- LEVHİ MAHFUZ[1]
Arş- Kürsi- Levhi Kalem ve Levhi Mahfuzun mahiyetleri nedir?
Kur’an-ı Kerim ve İslam inancı çerçevesinde Arş, Kürsi, Levh-i Kalem ve Levh-i Mahfuz kavramları, Allah’ın yüceliğini, kudretini ve ilmindeki sınırsızlığı ifade eden derin anlamlara sahip terimlerdir. Bunların mahiyetleri insan aklıyla tam anlamıyla kavranamasa da Kur’an-ı Kerim ve hadislerde geçen bilgilere dayanarak bir tasavvur oluşturulabilir. İşte bu kavramların mahiyetleri:
1. Arş (Allah’ın Yüce Kürsüsü, Kudret Tahtı)
Mahiyeti:
“Arş” kelimesi, sözlükte taht anlamına gelir, ancak İslam’da daha çok Allah’ın yüce kudret ve hâkimiyetinin bir sembolü olarak anlaşılır. Arş, Allah’ın mahlûkat üzerindeki sonsuz otoritesini ve hâkimiyetini temsil eder. Fiziksel bir mekân anlamında değil, Allah’ın büyüklüğünün ve kudretinin bir sembolüdür.
“Rahmân Arş’a hükmetti.” (Tâhâ, 20/5)
Kudret ve Yüceliğin Sembolü:
Arş, Allah’ın mutlak kudretinin tecelli ettiği yerdir. O’nun zatına uygun bir yücelik makamıdır. İnsan aklı, Arş’ın mahiyetini tam anlamıyla kavrayamaz.
Meleklerin Taşıdığı Bir Mekân Olarak Anlatılır:
Melekler Arş’ı taşır, bu da Allah’a olan itaatin ve yüceliğin bir ifadesidir.
“Arş’ı taşıyan ve onun çevresinde bulunan melekler Rablerini överek tesbih ederler…” (Gâfir, 40/7)
2. Kürsi (Allah’ın Bilgi ve Hâkimiyet Alanı)
Mahiyeti:
Kürsi, kelime anlamıyla “taht” veya “iskele” demektir. İslamî anlamda ise Allah’ın ilminin ve kudretinin kâinat üzerindeki hâkimiyetini temsil eder. Kürsi, Arş’tan daha farklı bir kavram olup, Allah’ın sınırsız bilgisini ifade eder.
“Onun Kürsi’si gökleri ve yeri kuşatmıştır.” (Bakara, 2/255)
Allah’ın İlmini Temsil Eder:
Allah’ın gökleri, yeri ve yaratılmış her şeyi ilmiyle kuşattığını ifade eder. Kürsi’nin fiziksel bir varlık olduğu söylenemez; daha çok ilahî ilmin bir sembolüdür.
3. Levh-i Kalem (Yazı Tahtası ve Kalem)
Mahiyeti:
Levh-i Kalem, Allah’ın kader ve kaza ile ilgili bütün bilgileri yazdığı bir semboldür. “Kalem” burada yazıcı bir araç olarak anlatılır, ancak bu mahiyetinin ne olduğunu sadece Allah bilir.
“Kaleme ve yazdıklarına andolsun…” (Kalem, 68/1)
İlk Yaratılan Kalemdir:
Hadis-i şeriflerde, Allah’ın ilk yarattığı şeyin kalem olduğu ve ona, “Yaz!” buyurduğu belirtilir. Kalem, Allah’ın kaderde takdir ettiği her şeyi yazar.
“Allah ilk olarak kalemi yarattı ve ona, ‘Yaz!’ dedi. Kalem, ‘Ne yazayım?’ diye sordu. Allah, ‘Kıyamete kadar olacak her şeyi yaz!’ buyurdu.” (Tirmizî, Kader, 2155)
4. Levh-i Mahfuz (Korunmuş Levha)
Mahiyeti:
Levh-i Mahfuz, Allah’ın ilminde var olan her şeyin yazılı olduğu, korunmuş bir levhayı ifade eder. Burada bütün kainatın kaderi, geçmişi, şimdisi ve geleceği kayıt altındadır. Bu ilahî kayıt, hiçbir şekilde değiştirilemez ve korunur.
“Hayır! O, korunmuş bir levhada (Levh-i Mahfuz’da) bulunan şerefli bir Kur’an’dır.” (Büruc, 85/21-22)
Allah’ın Mutlak İlminin Sembolü:
Levh-i Mahfuz, Allah’ın her şeyi kapsayan ilminden hiçbir şeyin gizlenemeyeceğini ve O’nun her şeyi en ince detayına kadar bildiğini ifade eder.
Kavramların Birbirine Bağlantısı
Arş. ve Kürsi:
Arş, Allah’ın hâkimiyetini ve yüceliğini temsil ederken Kürsi, O’nun ilmini ve kâinat üzerindeki kontrolünü sembolize eder. Kürsi, Arş’tan daha küçük bir kapsamı ifade eder.
Levh-i Kalem ve Levh-i Mahfuz:
Levh-i Kalem, Allah’ın yazdırdığı kader planını temsil ederken Levh-i Mahfuz, bu bilgilerin muhafaza edildiği bir kayıt olarak tasvir edilir. Levh-i Mahfuz, Allah’ın ilmini ve takdirini temsil eden bir ilahî kayıt defteridir.
Sonuç
Bu kavramlar, insan aklının sınırlarını aşan, Allah’ın kudretini, bilgisini ve hâkimiyetini sembolik bir şekilde açıklamak için kullanılan derin anlamlara sahiptir. Arş ve Kürsi, Allah’ın yüceliğini ve hâkimiyetini; Levh-i Kalem ve Levh-i Mahfuz ise Allah’ın ilmini ve kaderin kayıt altına alınışını ifade eder. Bu kavramlar, Allah’ın her şey üzerindeki mutlak kontrolünü ve insanın bu kudrete teslimiyetinin gerekliliğini hatırlatır.
[1] https://www.youtube.com/watch?v=luUqNAvpVLM&t=3s