4 AYETLE İNSAN ÖZELLİĞİ
4 AYETLE İNSAN ÖZELLİĞİ
BAK: https://www.youtube.com/watch?v=wzrJYZAR5Ms
Asr Suresi.2-” İnsan mutlaka ziyandadır.”
Ayeti ve hac.66. “İnsan gerçekten çok nankördür.”
Adiyat.6.”Kuşkusuz o insan Rabb’ine karşı çok nankördür.”
Alak.(6-7) Hayır, insan kendini yeterli gördüğü için mutlaka azgınlık eder.”
Ayetlerinin ifade ettiği ve tefsirlerdeki izahı ve ayetlerin iniş sebebi nedir?
Bahsettiğiniz ayetler, insanoğlunun genel özelliklerini, zaaflarını ve Allah’a karşı duruşunu ifade eden temel uyarılardır. Her biri, insanın yaratılışı gereği taşıdığı zayıflıkları ve bu zaafların nelere yol açabileceğini bildirerek, bir uyarı ve ibret vesilesi sunar. Aşağıda, her bir ayetin tefsiri ve iniş sebepleriyle ilgili özet bilgiler verilmiştir:
1. Asr Suresi, 2: “İnsan mutlaka ziyandadır.”
Tefsir:
Bu ayetteki “ziyandadır” ifadesi, insanın ömrünü Allah’ın rızasına uygun şekilde değerlendirmediği takdirde zararda olacağını ifade eder. İnsan; zamanı, aklı ve imkânlarını boşa harcayarak ahirette pişmanlık yaşayabilir. Ancak, surenin devamında (Asr, 3), bu zarardan kurtulmanın yolu açıklanır: İman, salih amel, hakkı ve sabrı tavsiye etmek.
İmam Kurtubî, bu ayetin tüm insanlığı kapsadığını, ancak Allah’a ve O’nun emirlerine uyanların bundan istisna tutulduğunu belirtir.
Nüzul Sebebi:
Bu ayet, insanın hayatını Allah’ın belirlediği ölçülere göre yönlendirmediğinde kesin bir kayıpta olacağını vurgulamak için indirilmiştir. Belirli bir nüzul sebebi olmamakla birlikte, genel bir öğüt ve uyarı niteliğindedir.
2. Hac Suresi, 66: “İnsan gerçekten çok nankördür.”
Tefsir:
Bu ayet, Allah’ın insanlara sayısız nimetler verdiğini, ancak çoğunun bu nimetlere karşı şükürsüzlük ettiğini ifade eder. İnsan, dünyadaki nimetleri Allah’tan değil de başka yerlerden geldiğini zannederek nankörlük yapar.
Müfessirler, burada Allah’ın özellikle yaratılış, hayat verme ve ölüm gibi büyük nimetlerini kastettiğini vurgular. İnsan bunları düşünmek yerine geçici dünyevi işlere dalar.
Nüzul Sebebi:
İnsanların Allah’ın nimetlerini görmezden gelip şirk koşmalarına ve nankörlük etmelerine yönelik bir uyarıdır. Belirli bir olayla sınırlı değildir; insanlık geneline hitap eder.
3. Adiyat Suresi, 6: “Kuşkusuz o insan Rabb’ine karşı çok nankördür.”
Tefsir:
“Nankörlük” (küfran), insanın Allah’ın nimetlerini inkâr etmesi, O’na karşı isyan etmesi veya unutarak gaflet içinde yaşaması anlamına gelir.
İbn Kesir, bu ayetteki “insan” kelimesinin genel olarak bütün insanlığı temsil ettiğini, ancak özellikle dünya sevgisine dalıp ahireti unutanları kastettiğini belirtir. İnsan, kendisine verilen nimetlere rağmen Allah’a yönelmekte eksik davranır.
Nüzul Sebebi:
İnsanların mallarına ve dünyevi değerlerine aşırı derecede düşkün olup, Allah’a karşı olan görevlerini unutmalarına dikkat çekmek için indirilmiştir. Surenin genel bağlamı, dünya ve ahiret arasında bir denge kurma gerekliliğine işaret eder.
4. Alak Suresi (6-7): “Hayır, insan kendini yeterli gördüğü için mutlaka azgınlık eder.”
Tefsir:
Bu ayetler, insanın kibirlenme ve kendini yeterli görme eğilimine dikkat çeker. Allah’tan bağımsız olduğunu zanneden insan, sınırları aşarak isyana yönelebilir.
Fahreddin Râzi, bu ayetleri insanın mal ve mevki sahibi olduğunda Allah’a daha az yönelme eğilimine vurgu olarak açıklar. İnsan, aslında Allah’a muhtaç olduğunu unutarak gaflete düşer.
Nüzul Sebebi:
Alak Suresi’nin bu ayetlerinin, Mekke müşriklerinden Ebû Cehil hakkında indiği rivayet edilmiştir. Ebû Cehil, Hz. Peygamber (s.a.v.)’e ibadet ettiği için baskı uygulamış ve azgınlıkta sınır tanımamıştır. Ancak ayet, genel anlamda insanın kibirlenme özelliğini ele alır.
Genel Değerlendirme
Bu ayetlerin ortak noktası, insanın zaaflarına dikkat çekerek onu uyarıp eğitmektir. İnsanın nefsine ve arzularına yenik düşmemesi, nankörlükten uzak durarak Allah’a şükretmesi ve sınırları aşmaması gerektiği vurgulanır. Allah, insana hem zaaflarını hem de bu zaaflardan kurtulma yollarını gösterir. Özellikle iman, şükür ve kulluk bilinci bu ayetlerin temel mesajıdır.
