KABİLİYETLERİN GELİŞMESİNDE MEŞRU VE HELAL DAİRE
KABİLİYETLERİN GELİŞMESİNDE MEŞRU VE HELAL DAİRE
BAK: https://www.youtube.com/watch?v=TAI6-O4Kz3k
Meşru ve helal dairede ruh ve kabiliyetlerin gelişimine sebep olan faktörler.
İnsanın ruhunu, kabiliyetlerini ve duygularını meşru ve helal dairede geliştiren faktörler, onun yaratılış amacına uygun olarak manevi kemal yolunda ilerlemesini sağlar. Bu faktörler, hem bireysel hem toplumsal hayatın anlam kazanmasına katkıda bulunur. Ruh ve kabiliyetlerin gelişimi, insanın Allah’a yakınlaşmasına ve yeryüzündeki halifelik görevini yerine getirmesine vesile olur.
—
1. İman ve Allah’a Yakınlık
a. İmanın Güçlendirilmesi:
İman, insanın ruhunu besleyen en temel kaynaktır. İmanın güçlenmesi, kabiliyetlerin ve duyguların Allah rızası için kullanılmasını sağlar.
İmanın Ruha Tesiri:
> “Allah, iman edenleri sabit bir sözle hem dünya hayatında hem ahirette sağlamlaştırır.”
(İbrahim, 14:27)
İman, insanın manevi duygularını harekete geçirir ve ruhunu kararlılıkla besler.
b. Allah’a Olan Sevgi ve Korku:
Allah’a duyulan sevgi, insanın duygularını ve kabiliyetlerini doğru yolda yönlendirmesine yardımcı olur. Korku ise yanlış yollardan uzak durmayı sağlar:
> “İman edenlerin Allah’a olan sevgisi daha güçlüdür.”
(Bakara, 2:165)
—
2. İbadetler ve Zikir
İbadetler, ruhun saflaşmasına ve kabiliyetlerin doğru yönde gelişmesine büyük katkıda bulunur.
a. Namaz ve Dua:
Namaz: Ruhun gıdasıdır ve insanı her türlü kötülükten uzaklaştırır. Namaz, Allah’a yönelişi artırarak insanın manevi kabiliyetlerini geliştirir.
> “Şüphesiz ki namaz, insanı her türlü kötülükten ve fahşadan alıkoyar.”
(Ankebut, 29:45)
Dua: İnsan, dua yoluyla Allah’a yakınlaşır ve ruhunu tatmin eder. Dua, insanın fıtratında var olan güçsüzlüğünü kabul ederek Allah’tan yardım dilemesiyle kabiliyetlerini yüceltir.
b. Zikir:
Allah’ı anmak, ruhun huzur bulmasını ve kabiliyetlerin berraklaşmasını sağlar:
> “Kalpler ancak Allah’ı anmakla huzur bulur.”
(Rad, 13:28)
—
3. Helal ve Meşru Çalışmalar
a. İlme ve Marifete Yönelmek:
İnsan, fıtratında var olan öğrenme ve bilme arzusu sayesinde kabiliyetlerini geliştirebilir. İlim, insanın aklını ve ruhunu nurlandırır.
Tefekkür ve İlmin Önemi:
> “Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?”
(Zümer, 39:9)
Tefekkür, insanın yaratılış amacını anlamasına ve kabiliyetlerini bu yönde kullanmasına vesile olur.
b. Meslek ve Sanatta Çalışkanlık:
Helal yoldan kazanç sağlamak, insanın kabiliyetlerini geliştirmesi için önemli bir yoldur. Meslek sahibi olmak, insanın fıtratındaki üretkenliği ve sorumluluğu ortaya çıkarır:
> “Hiçbir kimse, kendi el emeğiyle kazandığından daha hayırlı bir lokma yememiştir.”
(Hadis-i Şerif, Buhari)
—
4. Salih Amel ve Güzel Ahlak
a. Salih Ameller:
Salih ameller, insanın ruhunu güçlendirir ve Allah’ın rızasına uygun bir hayat sürmesine vesile olur. Salih amel işlemek, insanın yaratılışındaki kabiliyetleri meşru dairede kullanmasına yardımcı olur.
Amelin Ruh ve Kabiliyetlere Tesiri:
> “Erkek veya kadın, kim salih bir amel işlerse, ona hoş bir hayat yaşatırız.”
(Nahl, 16:97)
b. Güzel Ahlak:
Ahlak, insanın manevi kemaline ulaşmasında temel taşlardan biridir. Sabır, merhamet, tevazu gibi ahlaki değerler, duyguların meşru dairede yönlendirilmesine katkı sağlar.
—
5. İnsani İlişkiler ve Sosyal Çevre
a. Salih İnsanlarla Birlikte Olmak:
İnsan, çevresindeki kişilerin etkisi altındadır. Salih bir çevrede bulunmak, kişinin ruh ve kabiliyetlerini olumlu yönde etkiler.
Salihlerle Birlikte Olmanın Önemi:
> “Ey iman edenler! Allah’tan korkun ve doğru kimselerle birlikte olun.”
(Tevbe, 9:119)
b. Yardımlaşma ve İyilik:
Başkalarına yardım etmek ve iyilik yapmak, insanın hem duygularını hem de kabiliyetlerini geliştiren bir eylemdir. İyilik, insanın kalbinde manevi bir huzur oluşturur.
—
6. Haramdan Sakınma
Meşru ve helal dairede gelişimin en önemli unsurlarından biri, haramlardan sakınmaktır. İnsan, ruhunu ve kabiliyetlerini günahlardan koruduğu ölçüde geliştirebilir.
a. Takva:
Takva, insanın Allah’a yakınlaşmasını ve ruhunu kemale erdirmesini sağlar:
> “Şüphesiz ki Allah, takva sahipleriyle beraberdir.”
(Nahl, 16:128)
b. Haramdan Kaçınmanın Ruh Üzerindeki Etkisi:
Bediüzzaman Said Nursî, haramların insanın kalbini ve kabiliyetlerini körelttiğini, meşru dairenin ise insan için yeterli ve huzurlu olduğunu belirtir:
> “Meşru daire keyfe kafidir. Harama girmeye lüzum yoktur.”
(Lem’alar, 17. Lem’a)
—
7. İstikamet ve İtidal
Helal dairede ruh ve kabiliyetlerin gelişiminde istikamet ve itidal önemlidir. Her şeyin ölçülü kullanılması, insanın manevi dengede kalmasını sağlar.
İtidalin Önemi:
> “Her işte orta yolu tutun. İfrat ve tefrite düşmeyin.”
(Hadis-i Şerif)
—
Sonuç:
İnsanın ruhunu ve kabiliyetlerini geliştiren faktörler, meşru ve helal dairede ilahi emir ve yasaklara uygun bir yaşam sürmekle mümkündür. İman, ibadet, ilim, güzel ahlak ve salih çevre gibi unsurlar, insanın yaratılışındaki potansiyeli açığa çıkarır ve Allah’a yakınlaştırır. Haramdan sakınmak, helal rızıkla yaşamak ve sürekli tefekkür halinde olmak, bu gelişimin devamlılığını sağlar. İnsanın yaratılış gayesine uygun hareket etmesi, hem dünya hem de ahiret saadetini kazanmasına vesile olur.
