KUR’AN-I KERİM’DE MECAZ
KUR’AN-I KERİM’DE MECAZ
https://www.youtube.com/watch?v=px-On1RpRKI
Kur’an-ı Kerim’de Allah için kullanılan mecazi kelimeler.
Kur’an-ı Kerim’de Allah’ı tanıtmak ve O’nun kudretini, merhametini, ilmini, iradesini insanlara anlatmak için çeşitli mecazi ifadeler kullanılır. Bu ifadeler, Allah’ın benzersizliğini, büyüklüğünü ve yüceliğini insanlar için daha anlaşılır hale getirmek içindir. İşte Allah için kullanılan bazı mecazi kelimeler ve ifadeler:
1. Yed (El):
Fetih Suresi 10. Ayet: “Allah’ın eli, onların ellerinin üstündedir.”
Burada “el” mecazi olarak Allah’ın kudretini ve gücünü ifade etmek için kullanılmıştır. Allah, insana benzemekten münezzeh olduğundan, “el” ifadesi, Allah’ın hükmünün her şeyin üstünde olduğunu belirtir.
2. Vech (Yüz):
Bakara Suresi 115. Ayet: “Doğu da batı da Allah’ındır. Nereye dönerseniz Allah’ın yüzü oradadır.”
Bu ayette “yüz” kelimesi Allah’ın zatını simgelemek için kullanılmıştır. Allah’ın her yerde ve her şeyde var olduğunu belirtir; fakat Allah’ın bir şekli, yüzü olmadığından bu ifade mecazidir.
3. Arş (Taht):
Taha Suresi 5. Ayet: “Rahman, arşa istiva etti.”
Burada “arş” kelimesi Allah’ın kudretini, saltanatını ve yönetimini simgeler. “Arşa istiva” ifadesi ise, Allah’ın her şeye hâkim olduğunu ve hükmettiğini mecazi olarak ifade eder.
4. İstiva (Yükselme):
Furkan Suresi 59. Ayet: “O, gökleri ve yeri altı günde yaratmış, sonra arşa istiva etmiştir.”
“İstiva” kelimesi, Allah’ın yüceliğini, üstünlüğünü ve kudretini ifade eden mecazi bir ifadedir. Allah’ın varlığı, göklerin ve yerin üstünde olan mutlak egemenliği anlatılır.
5. Nefs (Can, Zat):
En’am Suresi 12. Ayet: “Rabbiniz, kendi zatına rahmeti yazdı.”
Allah’ın “nefsi” ifadesi, O’nun zatını veya benliğini ifade etmek için kullanılır. İnsanî bir benlik anlamına gelmez, Allah’ın varlığını ve özünü mecazi olarak tanımlar.
6. Nur (Işık):
Nur Suresi 35. Ayet: “Allah, göklerin ve yerin nurudur.”
Burada “nur” kelimesi Allah’ın rehberliği, ilmi, her şeyi aydınlatan ve doğru yolu gösteren varlığı olarak mecazi anlamda kullanılmıştır. Allah, insanlar için bir rehber ve aydınlatıcıdır.
7. Sem’ ve Basar (İşitme ve Görme):
Mücadele Suresi 1. Ayet: “Allah, o kadının sözünü işitti.”
Bakara Suresi 110. Ayet: “Allah yaptıklarınızı görendir.”
Allah’ın “işitmesi” ve “görmesi” ifadeleri, O’nun her şeyi bilen ve gören bir varlık olduğunu vurgulayan mecazi ifadelerdir. Allah’ın insanî duyulara ihtiyacı olmadan her şeyi bildiği ve gördüğü ifade edilir.
8. Hayat (Canlılık):
Bakara Suresi 255. Ayet (Ayet-el Kürsi): “O, daima diri ve her an yaratıkları gözetip durandır.”
“Hay” (diri) sıfatı Allah’ın sonsuz yaşamını, ölümsüzlüğünü ve her an varlığını sürdürmesini ifade eder. Bu, Allah’ın hayatı her şeyin üstünde olan diri varlığına mecazi bir göndermedir.
9. Kabz ve Bast (Sıkmak ve Açmak):
Bakara Suresi 245. Ayet: “Allah rızkı dilediğine genişletir (bast eder) ve daraltır (kabz eder).”
Allah’ın rızkı daraltıp genişletmesi, mecazi olarak O’nun dilediğine bolluk, dilediğine ise kıtlık vermesini ifade eder.
10. Cemal ve Celal (Güzellik ve Azamet):
Rahman Suresi 27. Ayet: “Celal ve ikram sahibi Rabbinin yüzü baki kalacaktır.”
Allah’ın “celal”i (azameti, haşmeti) O’nun kudretini, “cemal”i (güzellik) ise rahmetini ve merhametini ifade eder. Bu sıfatlar, Allah’ın iki farklı yönünü anlatan mecazi sıfatlardır.
Bu ifadeler, Kur’an’ın insanların kavrayışını geliştirmesi için kullandığı mecazi anlatımlar olarak, Allah’ı anlamada birer sembolik ifadelerdir. Allah’ın zatı hiçbir şeye benzemez; ancak bu kelimeler, O’nun sıfatlarını daha iyi kavrayabilmemiz için mecazi anlamlarla açıklanmıştır.
