Kur’ân: Lafzen Muhafaza Edilmiş, Mânen Sonsuz Bir Kelâm-ı Ezelî
Kur’ân: Lafzen Muhafaza Edilmiş, Mânen Sonsuz Bir Kelâm-ı Ezelî
“Şüphesiz ki Biz o Zikr’i (Kur’ân’ı) indirdik ve elbette Biz onu koruyacağız.”
(el-Hicr, 15/9)
I. Kelâm-ı İlâhînin Ezelîliği ve İ’câzı
Kur’ân-ı Kerîm, insanlığın semâsına inmiş en büyük rahmettir.
O, Allah’ın kelâmıdır.
Lafzıyla da mânâsıyla da ilâhîdir; ezelden gelmiş, ebede akmaktadır.
Kelâm sıfatı, Cenâb-ı Hakk’ın zâtî sıfatlarındandır; mahlûk değildir, hâdistir denilemez.
Kur’ân, bu sıfatın zaman ve mekân içinde tezahür eden nurudur.
Zira Allah Teâlâ ezelîdir; kelâmı da ezelîdir.
Maddî harf ve ses yönüyle yaratılmış, mânâ itibariyle kadîm ve bâkîdir.
“Eğer denizler Rabbimin kelimelerini yazmak için mürekkep olsaydı, Rabbimin kelimeleri bitmeden denizler tükenirdi, bir o kadarını daha getirsek bile.”
(el-Kehf, 18/109)
Bu âyet, Kur’ân’ın mânâlarının sonsuzluğunu beyan eder.
Zira kelâmullah, sonsuz bir hakikatler deryasıdır.
Denizler mürekkep, ağaçlar kalem olsa da o hakikat tükenmez.
II. Nüzûlün Hikmeti: 23 Yıllık İlâhî Terbiye
Kur’ân, bir anda değil, 23 yıl zarfında parça parça indirilmiştir.
Her bir âyet, bir hâdiseye, bir inkâra, bir suale veya bir ihtiyaca cevaben nazil olmuştur.
Bu, hem tedrîcî eğitim hem de ilâhî hikmetin tecellisidir.
“İnkârcılar, ‘Kur’ân bir defada indirilseydi ya!’ dediler.
Biz onu senin kalbine iyice yerleştirelim diye böylece parça parça indirdik.”
(el-Furkân, 25/32)
Demek ki Kur’ân sadece okunmak için değil, yaşanmak için inmiştir.
Zamanla inmesi, her bir devirde zamanın tefsirine açık kalması içindir.
O, bir defa indirilmiş ama her asırda yeniden nâzil olur gibi tazelenmiştir.
III. Lafzî Korunmuşluk ve Mânevî Sonsuzluk
Kur’ân, lafzî olarak tek bir harfi bile değişmeden korunmuştur.
Ne eksiltilmiş, ne artırılmıştır.
Bu, Allah’ın vaadidir ve mucizevî bir hakikattir.
“Şüphesiz onu toplamak ve okutmak bize aittir.”
(el-Kıyâme, 75/17)
Bu ilâhî teminat sebebiyledir ki,
on dört asırdır milyonlarca hafız, aynı harflerle onu taşımış,
milyonlarca mushaf aynı satırlarla onu yazmıştır.
Lâkin Kur’ân’ın mucizesi sadece lafzî muhafazasında değil,
aynı zamanda mânâ zenginliğindedir.
Her bir kelimesi, farklı zamanlarda, farklı gönüllerde
yeni mânâlar, taze hikmetler doğurur.
Bir âyet, asırlarca okunur; her devirde başka bir hakikat fışkırır.
İmam Gazâlî, İbnü’l-Arabî, Fahreddîn Râzî, Elmalılı, Bediüzzaman…
Her biri aynı âyeti okumuş, farklı ve derûnî mânâlar bulmuştur.
Zira Kur’ân’ın mânâsı sınırsızdır, kelâm-ı ezelînin tecellîsidir.
IV. Kur’ân: Zamanın Tefsir Ettiği Kitap
Bediüzzaman Said Nursî’nin ifadesiyle:
“Zaman bir büyük müfessirdir; kaydını izhar etse, itiraz olunmaz.
Yani her asır, kendi ilim, hâl ve idrak seviyesiyle Kur’ân’ı yeniden okur.
Yeni keşifler, ilimlerdeki inkişaf, fikirlerdeki terakkî;
Kur’ân’ın küllî mânâlarının yavaş yavaş zuhûr etmesine vesiledir.
“Onlara dış dünyada ve kendi nefislerinde âyetlerimizi göstereceğiz;
tâ ki onun (Kur’ân’ın) hak olduğu kendilerine açıkça belli olsun.”
(Fussilet, 41/53)
Bu âyet, Kur’ân’ın sadece geçmişe değil, geleceğe de hitap eden bir mucize olduğunu bildirir.
Kur’ân, geçmişi anlatmaz; geleceği hazırlar.
Her ilim, her keşif, her medeniyet adımı, onun bir âyetine hizmet eder.
V. Küllî Mânâların Sonsuzluğu ve Telâhuku Efkâr
İnsanlık tarihi boyunca, Kur’ân üzerine 350 binden fazla tefsir yazılmıştır.
Her bir müfessir, kendi devrinin idrakine göre bir damla almıştır.
Fakat deniz tükenmemiştir; tükenmeyecektir de.
“Allah’ın kelimeleri tükenmez.”
(Lokmân, 31/27)
Telâhuku efkâr — yani fikirlerin birleşip kaynaşması — neticesinde
her asırda Kur’ân’ın küllî mânâları daha berrak şekilde tezahür edecektir.
Bir asır akılla anlamışsa, bir diğeri kalple hissedecek;
bir diğeri hikmetle, bir diğeri ilimle okuyacaktır.
Lâkin her biri aynı hakikatin farklı aynalarıdır.
Kur’ân’ın mucizesi de buradadır:
Her akla hitap eder, her kalbi doyurur, her çağı aşar.
VI. Kur’ân ve İnsanın Okunuşu
Kur’ân, kâinatın mânâsını da, insanın hakikatini de okutur.
Zira Kur’ân, “kâinat kitabının tercümesidir.”
İnsan, Kur’ân’ın fiilî âyetidir; Kur’ân, insanın manevî aynasıdır.
“İnsanı yarattı. Ona beyânı (anlatma kabiliyetini) öğretti.”
(er-Rahmân, 55/3-4)
İnsan, Kur’ân’ın mânâsını okudukça kendini tanır;
kendini tanıdıkça Rabbini tanır.
Kur’ân’ın ezelîliği, insana sonsuz bir tefekkür kapısı açar.
VII. Kur’ân’ın Ebedî Mesajı
Kur’ân, zamanın değil, ezelî hakikatin sesidir.
Zamanla eskimez, çağla tükenmez.
Her asırda genç, her gönülde tazedir.
“Kur’an’a ne önünden ne de arkasından, hiçbir yönden bir noksanlık, bir yanlışlık asla sızamaz. O, her hükmü ve işi hikmetli ve sağlam olan, her türlü övgüye lâyık olan Allah tarafından indirilmiştir.”
(Fussilet, 41/42)
Bâtıl ona yanaşamaz;
ne önünden, ne arkasından.
Zira o, Allah’ın kelâmıdır; ezelî bir nizamın ilâhî beyannâmesidir.
Hülâsa (Özet)
Kur’ân-ı Kerîm, lafzen Allah tarafından muhafaza edilmiş,
mânen sonsuz mânâları ihtiva eden ezelî bir kelâm-ı ilâhîdir.
23 yılda tedrîcen inmiş, her asırda yeniden okunmuş,
her devirde farklı tefsirlerle yeni mânâları keşfedilmiştir.
Zira Kur’ân’ın kaynağı zaman değil, ezelî kelâm sıfatıdır.
Bu yüzden o, kıyamete kadar hem zamanı tefsir edecek,
hem de zaman tarafından tefsir olunacaktır.
Her çağın ilmi, her aklın idraki, her kalbin sezgisi,
Kur’ân’ın başka bir nurunu gösterecektir.
“Hak geldi, bâtıl yok oldu. Bâtıl zaten yok olmaya mahkûmdur.”
(el-İsrâ, 17/81)
Hazırlayan: Mehmet Özçelik – www.tesbitler.com
21/10/2025