Tesbitler – islam bilgi arşivi

“İttihat ve Terakki’den günümüze masonluk” meselesi hem Osmanlı’nın son dönem siyasetini hem de Cumhuriyet’in siyasi ve toplumsal yönelişlerini etkileyen başlıklar arasında sık sık gündeme gelir.

Osmanlı’nın son döneminde özellikle Selanik, İzmir, İstanbul gibi merkezlerde mason locaları aktifti.
• İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin bazı önde gelen isimleri (Talat Paşa, Cavit Bey, Mithat Şükrü gibi) mason localarına üyeydi.
• Selanik’teki Macedonia Risorta locası ve diğer İtalyan-Fransız kökenli localar, İttihatçıların bir araya geldiği merkezlerden biri oldu.
• Masonluğun o dönemde cazibesi daha çok gizlilik imkânı sağlaması ve Batı tarzı fikirlerin rahatça tartışılabilmesiydi.
• 1908 II. Meşrutiyet’in ilanında İttihat ve Terakki’nin etkisi büyüktür; mason locaları da bu süreçte fikir ve örgütlenme açısından zemin teşkil etti.

2. Cumhuriyet’in Kuruluş Dönemi (1923–1935)

• Cumhuriyet’in ilanından sonra birçok kurucu kadronun mason localarıyla ilişkisinden bahsedilir; ve bu durum ayni zamanda Batı’yla uyumlu modernleşme fikriyle de ilgilidir.
• 1935’te Atatürk döneminde mason locaları göstermelik olarak kapatıldı. Çünkü zaten devlette hakim pozisyonunda idi. Her zamanda olduğu gibi faaliyetlerini gizli olarak sürdürdüler.
• Localar II. Dünya Savaşı’ndan sonra, 1948’de Demokrat Parti döneminde açiktan faaliyete geçtiler.
•
3. Soğuk Savaş Dönemi (1950–1980)

• Türkiye’de mason locaları bu dönemde özellikle iş dünyası, bürokrasi ve üniversitelerde etkili oldular.
• Masonluk, doğrudan bir siyasi parti olarak değil, “liberal Batıcı” bir çevre olarak faaliyet de bulundu.
• Darbelere dair iddialar:
• 1960 ve 1971 müdahalelerinde mason asıllı bazı asker ve bürokratların rolü olmuştur.
• Ancak bu darbeler masonlukla beraber; NATO, CIA, Gladio gibi yapılar da aktif olarak belirleyici olmuştur.

4. 12 Eylül 1980 ve Sonrası
• 1980 darbesinde mason locaları iş dünyasında etkin mason çevrelerin “serbest piyasa” politikalarıyla uyumlu bir ortam arzuladığı ifade edilir.
• 1980 sonrası ANAP ve Turgut Özal döneminde liberal ekonomiyle birlikte mason locaları yeniden güçlendi.

5. Günümüz (2000’ler – 2020’ler)

• Masonluk artık Türkiye’de bir dernek statüsünde faaliyet göstermektedir (Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Büyük Locası gibi).
• Özellikle iş dünyası, sivil toplum ve akademik çevrelerde etkinliklerini sürdürüyorlar.
• Küresel ölçekte Masonluk, “küresel sermaye, düşünce kuruluşları, kültürel örgütlenme” ile ilişkilendirilir.
• Türkiye’de de zaman zaman masonik yapılanmaların medya, bankacılık ve bazı siyasi lobilerde etkili oldukları bilinir.

6. Darbeler ve Masonluk İddiaları
• 1960, 1971, 1980 ve 28 Şubat süreçlerinde bazı asker-sivil masonların bulunduğu bilinir.
• Masonluk tek başına bir “darbe mekanizması” değil; daha çok NATO, CIA, Batılı çıkar ağlarının bir kanalı/ortak platformu olarak rol oynamıştır.
Kale kapılarını içeriden alanlardan olmuşlardır.
• Yani darbelerde masonluk genellikle “araç” olarak kullanılmıştır.

7. Genel Değerlendirme

• İttihat ve Terakki’den günümüze masonluk, Türkiye’de modernleşme, Batı’ya eklemlenme ve elitler arası dayanışma alanında etkili olmuştur.
• Doğrudan “Türkiye’yi masonlar yönetiyor” gibi iddialarla beraber özellikle kritik dönemlerde mason çevreler Batı’yla uyumlu politikaları desteklemişlerdir.
• Özellikle darbeler, gizli servis faaliyetleri ve küresel ekonomik çıkarlar bağlamında masonluğun “yardımcı rol” oynadığı söylenebilir.