Kanunî hak” ile “meşrû hak” arasındaki fark
Kanunî hak” ile “meşrû hak” arasındaki fark,
1. Hukukî izin ≠ Meşrûiyet
• Devletler, toplum düzenini sağlamak için kanunlar koyar. Bu kanunlarda bazı fiillere izin verilebilir. Ancak İslâm’a göre kanunların verdiği izin, o fiilin helâl veya meşrû olduğu anlamına gelmez.
• Mesela bir devlet, içkiye veya faize izin verebilir. Ama bunlar Allah katında haramdır. Yani hukuken “izinli” olsa da, dinen “yasak” ve “günah”tır.
2. İslâm’da meşrûiyet ölçüsü
• İslâm’da meşrûiyetin ölçüsü Kur’an ve Sünnettir.
• Cenâb-ı Hak buyuruyor:
“Helâl bellidir, haram bellidir. Bu ikisi arasında şüpheli şeyler vardır…” (Buhârî, Müslim)
Yani hakikî hak, Allah’ın hak tanıdıklarıdır. İnsan eliyle verilen her hak dinî ölçüye vurulmadan “meşrû” sayılamaz.
3. Yasal hak ile dinî hak arasındaki ayrım
• Yasal hak: Devletin hukuken izin verdiği şeylerdir. Örn: içki ruhsatı, faizli banka işlemleri, kumarhane açma izni.
• Dinî hak: Allah’ın kullarına meşrû gördüğü, yapmalarını helâl kıldığı işlerdir. Örn: ticaret, evlilik, ibadet.
İşte fark burada: Yasal hak her zaman helâl değildir. Hatta çoğu zaman dinin yasakladığı şeylere “özgürlük” adıyla izin verilir.
4. Misaller
• İçki: Devlet izin veriyor ama Kur’an kesin haram kılıyor (Mâide, 90-91).
• Faiz: Kanunla serbesttir, ama Kur’an’da Allah ve Resulüne savaş açmak gibi ağır bir tehdit vardır (Bakara, 279).
• Zina/Fuhuş: Bazı ülkeler kanunen serbest bırakıyor; ama İslâm’da büyük günah.
📌 Sonuç:
Her yasal izin meşrû değildir. İslâm açısından meşrûiyetin ölçüsü Allah’ın koyduğu hükümlerdir. Kanunlar bazen doğruya uygun olabilir, bazen de hakikatin zıddına işler yapabilir. Mümin için bağlayıcı olan, Allah’ın helâl ve haram kıldığıdır.
Hazırlayan: Mehmet Özçelik – www.tesbitler.com
