KURAN’I KERİM VE HADİS-İ ŞERİF FARKI
KURAN’I KERİM VE HADİS-İ ŞERİF FARKI
Bu fark Kur’anı Kerimin Allah kelamı olduğunu göstermektedir.
Kur’ân-ı Kerîm ile hadîs-i şerifler arasında üslup, belâgat ve ifade tarzı açısından hem benzerlikler hem de belirgin ayrılıklar vardır. Bu farklar, Kur’an’ın i‘cazını (eşsiz üslup mucizesini) ve hadislerin ise Peygamber Efendimiz’in (asm) beyanları olduğunu ortaya koyar. Aşağıda madde madde mukayese edelim:
- Kaynak ve Mahiyet Farkı
Kur’an: Allah kelâmıdır, lafzı ve manası ilahîdir. Hz. Peygamber (asm) sadece tebliğ etmiştir.
Hadis: Manası vahye dayanır (vahiy gayr-i metluv), fakat lafızları Hz. Peygamber (asm)’in kendi sözleridir.
➡️ Bu temel fark, üslup ve belâgatta da kendini gösterir.
- Üslup Farkı
Kur’an:
Yüksek, haşmetli, ezelî ve ebedî bir üsluba sahiptir.
Bazen emir, bazen dua, bazen tehdit, bazen müjde… çok yönlü hitap tarzları vardır.
Dilindeki kudsiyet, Arap edebiyatının hiçbir metninde görülmez.
Hadis:
İnsan diline daha yakın, sade, anlaşılır ve günlük hayatla irtibatlıdır.
Eğitim, ahlak, nasihat, sosyal düzen gibi konularda daha “beşerî” bir anlatım tarzı kullanılır.
- Belâgat ve İ‘caz (Edebi Güç)
Kur’an:
Kısa ifadelerle derin manalar verir.
Tekrarsız, eksiksiz, şiirsel yani akıcı ve aynı zamanda nesre yakın bir yapıya sahiptir.
Kur’an’daki fesahat ve belagat Arap şair ve ediplerini aciz bırakmıştır (i‘caz-ı Kur’an).
Hadis:
Peygamberimizin sözleri de son derece beliğdir.
“Cevâmiü’l-Kelim” özelliği ile kısa sözlerde çok geniş manalar ifade eder.
Ancak Kur’an’daki ilahî haşmet ve mucizevi kudsiyet hadislerde yoktur.
- Cümle Yapısı ve Ritim
Kur’an:
Âyetler çoğu kez ritmik, secili (uyumlu) ve musikili bir yapıya sahiptir.
Cümleler veciz, dengeli ve etkileyici bir ahenkle gelir.
Kur’an dili hem şiir hem nesir arasında eşsiz bir orta yoldadır.
Hadis:
Daha serbesttir; günlük konuşma diline yakın cümleler barındırır.
Kur’an’daki ritim ve musikî hadislerde bu derece yoğun değildir.
- Kapsam ve Muhteva
Kur’an:
İnanç, ibadet, ahlak, kıssalar, hükümler, evren tasavvuru gibi tüm konuları kapsar.
Evrensel, zamana ve mekâna bağlı olmayan bir hitap ihtiva eder. .
Hadis:
Daha çok uygulama (ibadet şekilleri, sosyal ilişkiler, ahlakî öğütler) üzerinde durur.
Zamanın ve mekânın ihtiyaçlarına göre detaylı açıklamalar ifade eder.
- Dilsel Yoğunluk
Kur’an:
Kelimeleri olağanüstü yoğun anlam taşır.
Bir ayet, bir cümleyle farklı çağlarda farklı yorumlara kapı açar.
Hadis:
Daha pratik ve doğrudan mesaj verir.
Bazen açıklayıcıdır; bazen misallerle konuyu anlaşılır kılar.
- Tesir ve Etki
Kur’an:
Dinleyenlerde derin bir huşû, hayranlık ve bazen korku/müjde ile ruhu sarsıcı bir tesir bırakır.
“Okunan değil, okutan” bir kudsiyeti vardır.
Hadis:
Daha çok kalpleri yumuşatır, davranışlara yön verir, ibret ve öğüt verir.
Tesiri güçlüdür ama Kur’an’daki mucizevî etki derecesinde değildir.
Sonuç:
Kur’an ve hadis arasındaki fark, ilahî kelam ile nebevî kelam arasındaki farktır.
İkisi arasında bağlantı vardır:
Kur’an temel kaynaktır,
Hadis ise onun açıklaması ve tatbikatıdır.
Üslup, belâgat ve tesir açısından Kur’an mucizevi, hadisler ise Nebî’nin (asm) üstün fesahatini gösterir.[1]
Hazırlayan: Mehmet Özçelik – www.tesbitler.com
[1] Ayrıca bak:
https://tesbitler.com/index.php?s=Kuran
