Kur’ân-ı Kerîm’de geçen önemli kavramlar
Kur’ân-ı Kerîm’de geçen önemli kavramlar:
- Kavramın tanımı – Arapça kökü, lügat anlamı, ıstılahî anlamı.
- Kur’ân’daki kullanımı – Kavramın geçtiği ayetler ve bağlantısı.
- Mürâdifleri (eş anlamlı veya yakın anlamlı kelimeler) – Ayetlerden örneklerle desteklenmiş şekilde.
İman
İslâm
Takvâ
Nifâk
Küfr
Salih amel
Cihad
Sabır
Şükür
Tevhid
Rızık
Rahmet
Azap
Zulüm
Adalet
Hikmet
Hidayet
Dalalet
📌 KAVRAM: TAKVÂ
- Lügat Anlamı: Arapça “وقى / vikâye” kökünden gelir; korunmak, sakınmak demektir.
2. Istılahî Anlamı: Allah’ın emirlerini tutup yasaklarından kaçınmak; kalbi ve ameli günahlardan korumak.
3. Kur’ân’daki Kullanımı:
“Ey iman edenler! Allah’tan, O’na yaraşır şekilde sakının (ittakûllah), ancak Müslümanlar olarak can verin.” (Âl-i İmrân, 3/102)
“Kim Allah’a karşı takvâ sahibi olursa, Allah ona bir çıkış yolu ihsan eder.” (Talâk, 65/2)
4. Mürâdifleri:
Birr (İyilik, doğruluk): Bakara, 2/177.
İhsan (Güzel davranış): Nahl, 16/90.
Kuşatıcı anlamda hidayet: Bakara, 2/2.
**********
Kur’ân Kavramları Sözlüğü
1️⃣ İMAN
Lügat Anlamı: Arapça “امن / emn” kökünden; güvenmek, tasdik etmek.
Istılahî Anlamı: Allah’ın varlığını ve birliğini, Peygamberlerini, kitaplarını, meleklerini, ahireti ve kadere dair esasları kalp ile tasdik ve dil ile ikrar.
Ayet Örnekleri:
“Peygamber, Rabbinden kendisine indirilene iman etti; müminler de iman ettiler…” (Bakara, 2/285)
“Ey iman edenler! Allah’a, Peygamberine, O’na indirdiği kitaba ve daha önce indirdiği kitaba iman edin.” (Nisâ, 4/136)
Muradifleri: Tasdik, ikrar, tevhid.
2️⃣ İSLÂM
Lügat Anlamı: “سلم / s-l-m” kökünden; teslim olmak, boyun eğmek.
Istılahî Anlamı: Allah’a itaat ve teslimiyet içinde O’nun hükümlerine boyun eğmek.
Ayet Örnekleri:
“Şüphesiz Allah katında din, İslâm’dır.” (Âl-i İmrân, 3/19)
“Kim İslâm’dan başka bir din ararsa, ondan asla kabul edilmeyecek…” (Âl-i İmrân, 3/85)
Muradifleri: Teslimiyet, ubudiyet, ihlas.
3️⃣ TAKVÂ
Lügat Anlamı: “وقى / vikâye” kökünden; korunmak, sakınmak.
Istılahî Anlamı: Allah’ın emirlerini tutmak, yasaklarından kaçınmak.
Ayet Örnekleri:
“Allah’tan, O’na yaraşır şekilde sakının.” (Âl-i İmrân, 3/102)
“Kim Allah’a karşı takvâ sahibi olursa, Allah ona bir çıkış yolu ihsan eder.” (Talâk, 65/2)
Muradifleri: Birr, ihsan, hidayet.
4️⃣ NİFÂK
Lügat Anlamı: “نفق / n-f-q” kökünden; gizlemek, tünel kazmak (iki yüzlülük).
Istılahî Anlamı: Kalben inkâr edip zahiren iman etmiş görünmek.
Ayet Örnekleri:
“Münafıklar, Allah’ı aldatmaya çalışırlar; oysa Allah onların oyununu başlarına geçirir.” (Nisâ, 4/142)
“Münafık erkekler ve münafık kadınlar…” (Tevbe, 9/67)
Muradifleri: İkiyüzlülük, riya, hıyanet.
5️⃣ KÜFR
Lügat Anlamı: “كفر / k-f-r” kökünden; örtmek, gizlemek.
Istılahî Anlamı: Allah’ın varlığını ve birliğini inkâr etmek, nimetlerini görmezden gelmek.
Ayet Örnekleri:
“Gerçekten inkâr edenler için fark etmez; onları uyarsan da uyarmasan da iman etmezler.” (Bakara, 2/6)
“Kim iman ettikten sonra inkâr ederse…” (Nahl, 16/106)
Muradifleri: İnkâr, reddiye, ilhad.
6️⃣ SALİH AMEL
Lügat Anlamı: “صَلُح / s-l-h” kökünden; düzgün olmak, ıslah etmek.
Istılahî Anlamı: Allah’ın razı olduğu şekilde yapılan doğru ve hayırlı işler.
Ayet Örnekleri:
“İman edip salih amel işleyenlere gelince…” (Bakara, 2/82)
“Kim salih amel işlerse kendi lehinedir.” (Fussilet, 41/46)
Muradifleri: Birr, ihsan, amel-i hayr.
7️⃣ CİHAD
Lügat Anlamı: “جَهَد / c-h-d” kökünden; güç sarf etmek, gayret etmek.
Istılahî Anlamı: Allah yolunda mal ve can ile mücadele etmek.
Ayet Örnekleri:
“Allah yolunda, hakkıyla cihad edin.” (Hac, 22/78)
“Onlarla, Allah yolunda savaşın.” (Bakara, 2/190)
Muradifleri: Mücahede, gazâ, kıtal.
8️⃣ SABIR
Lügat Anlamı: “صبر / s-b-r” kökünden; dayanmak, tahammül etmek.
Istılahî Anlamı: Sıkıntılara ve musibetlere karşı metanet göstermek, Allah’ın rızasına uygun hareket etmek.
Ayet Örnekleri:
“Sabredenlere mükâfatları hesapsız verilecektir.” (Zümer, 39/10)
“Ey iman edenler! Sabır ve namazla Allah’tan yardım isteyin.” (Bakara, 2/153)
Muradifleri: Tahammül, sebat, metanet.
9️⃣ ŞÜKÜR
Lügat Anlamı: “شكر / ş-k-r” kökünden; verilen nimeti bilmek ve karşılığını vermek.
Istılahî Anlamı: Allah’ın nimetlerini itiraf edip, onları O’nun rızasına uygun kullanmak.
Ayet Örnekleri:
“Eğer şükrederseniz, nimetimi artırırım.” (İbrahim, 14/7)
“Şükreden kullarım azdır.” (Sebe, 34/13)
Muradifleri: Hamd, minnet, sena.
🔟 TEVHİD
Lügat Anlamı: “وحد / v-h-d” kökünden; birlemek.
Istılahî Anlamı: Allah’ı zatında, sıfatlarında ve fiillerinde birlemek; O’na hiçbir şeyi ortak koşmamak.
Ayet Örnekleri:
“İlâhınız bir tek ilâhtır.” (Bakara, 2/163)
“O Allah’tır, tektir.” (İhlâs, 112/1)
Muradifleri: İhlas, tecrid, ulûhiyet.
11️⃣ HİDAYET
Lügat Anlamı: “هدى / h-d-y” kökünden; yol göstermek, rehberlik etmek. Istılahî Anlamı: Allah’ın, kullarını doğru yola iletmesi. Ayet Örnekleri:
“Bu kitap, muttakîler için bir hidayettir.” (Bakara, 2/2)
“Allah, dilediğini doğru yola iletir.” (Nûr, 24/46) Muradifleri: Doğru yol, sırat-ı müstakim, nur.
12️⃣ DALÂLET
Lügat Anlamı: “ضلل / d-l-l” kökünden; sapmak, kaybolmak. Istılahî Anlamı: Hak yoldan uzaklaşmak, doğru yoldan sapmak. Ayet Örnekleri:
“Şüphesiz ki Allah’ın yolundan saptırırlar.” (Nisâ, 4/167)
“O, sapıklık içindedir.” (Yâsîn, 36/8) Muradifleri: Sapma, azgınlık, küfr.
13️⃣ RAHMET
Lügat Anlamı: “رحم / r-h-m” kökünden; merhamet, şefkat. Istılahî Anlamı: Allah’ın kullarına olan lütuf ve ihsanı. Ayet Örnekleri:
“Rahmetim her şeyi kuşatmıştır.” (A’râf, 7/156)
“Allah’ın rahmetinden ümit kesmeyin.” (Zümer, 39/53) Muradifleri: Merhamet, lütuf, mağfiret.
14️⃣ AZAP
Lügat Anlamı: “عذب / a-z-b” kökünden; acı vermek. Istılahî Anlamı: Allah’ın, inkârcı ve zalimlere ahirette veya dünyada verdiği ceza. Ayet Örnekleri:
“Şüphesiz ki azabım pek çetindir.” (İbrahim, 14/7)
“Onlar için acıklı bir azap vardır.” (Bakara, 2/10) Muradifleri: Ceza, ikab, musibet.
15️⃣ ZULÜM
Lügat Anlamı: “ظلم / z-l-m” kökünden; karanlığa gömmek, hakkı zayi etmek. Istılahî Anlamı: Başkasının hakkını gasp etmek, haksızlık yapmak. Ayet Örnekleri:
“Allah zalimleri sevmez.” (Âl-i İmrân, 3/57)
“Zulmedenler kurtuluşa ermez.” (En’âm, 6/21) Muradifleri: Haksızlık, gasb, tuğyan.
16️⃣ ADALET
Lügat Anlamı: “عدل / a-d-l” kökünden; eşitlik, denge. Istılahî Anlamı: Hak sahibine hakkını vermek. Ayet Örnekleri:
“Adaletle hükmedin.” (Nisâ, 4/58)
“Adaletli olun; bu, takvâya daha yakındır.” (Mâide, 5/8) Muradifleri: Hak, insaf, mizan.
17️⃣ HİKMET
Lügat Anlamı: “حكم / h-k-m” kökünden; hükmetmek, engellemek. Istılahî Anlamı: Faydalı bilgi, derin anlayış. Ayet Örnekleri:
“Allah hikmeti dilediğine verir.” (Bakara, 2/269)
“Peygambere kitap ve hikmeti öğretti.” (Bakara, 2/151) Muradifleri: Feraset, ilim, basiret.
18️⃣ İHLAS
Lügat Anlamı: “خلص / h-l-s” kökünden; saf olmak. Istılahî Anlamı: Amelleri yalnız Allah rızası için yapmak. Ayet Örnekleri:
“Dini yalnız O’na has kılarak kulluk edin.” (Beyyine, 98/5)
“O hâlis dindir.” (Zümer, 39/3) Muradifleri: Safiyet, samimiyet, tevhid.
19️⃣ İHSAN
Lügat Anlamı: “حسن / h-s-n” kökünden; güzel olmak. Istılahî Anlamı: Allah’ı görüyormuş gibi ibadet etmek, güzel davranmak. Ayet Örnekleri:
“Allah, ihsan edenleri sever.” (Bakara, 2/195)
“İhsan edenlere mükâfat vardır.” (Yûnus, 10/26) Muradifleri: Güzellik, cömertlik, lütuf.
20️⃣ BİRR
Lügat Anlamı: “بر / b-r-r” kökünden; iyilik, doğruluk. Istılahî Anlamı: Allah’a iman ve O’nun rızasına uygun iyilik yapmak. Ayet Örnekleri:
“Birr, yüzlerinizi doğu ve batıya çevirmeniz değildir.” (Bakara, 2/177)
“Birr’de yarışın.” (Âl-i İmrân, 3/133) Muradifleri: İyilik, fazilet, takvâ.
21️⃣ MAĞFİRET
Lügat Anlamı: “غفر / ğ-f-r” kökünden; örtmek, bağışlamak. Istılahî Anlamı: Allah’ın günahları affetmesi. Ayet Örnekleri:
“Allah çok bağışlayan, çok merhamet edendir.” (Nisâ, 4/96)
“Allah’ın mağfireti geniştir.” (Necm, 53/32) Muradifleri: Affetme, bağış, rahmet.
22️⃣ TEVBE
Lügat Anlamı: “تاب / t-v-b” kökünden; dönmek. Istılahî Anlamı: Kulun günahlarından pişman olarak Allah’a yönelmesi. Ayet Örnekleri:
“Ey iman edenler! Allah’a samimi tevbe ile dönün.” (Tahrîm, 66/8)
“Allah tevbe edenleri sever.” (Bakara, 2/222) Muradifleri: İstiğfar, rücû, inâbe.
23️⃣ İSTİĞFAR
Lügat Anlamı: “غفر / ğ-f-r” kökünden; bağışlanma dilemek. Istılahî Anlamı: Allah’tan günahların affını istemek. Ayet Örnekleri:
“Rabbinizden bağışlanma dileyin.” (Nûh, 71/10)
“O çok bağışlayandır.” (Zümer, 39/53) Muradifleri: Tevbe, mağfiret dileme.
24️⃣ ŞİRK
Lügat Anlamı: “شرك / ş-r-k” kökünden; ortak koşmak. Istılahî Anlamı: Allah’a ilahlıkta, sıfatlarında veya fiillerinde ortak koşmak. Ayet Örnekleri:
“Allah kendisine şirk koşulmasını bağışlamaz.” (Nisâ, 4/48)
“O’na hiçbir şeyi ortak koşmayın.” (En’âm, 6/151) Muradifleri: Ortak koşma, putperestlik, küfr.
25️⃣ RİYA
Lügat Anlamı: “رأى / r-e-y” kökünden; görmek. Istılahî Anlamı: Ameli Allah rızası dışında gösteriş için yapmak. Ayet Örnekleri:
“Onlar namaza kalktıklarında üşenerek kalkarlar, insanlara gösteriş yaparlar.” (Nisâ, 4/142)
“Vay haline o namaz kılanların ki, onlar gösteriş yaparlar.” (Mâûn, 107/4-6) Muradifleri: Gösteriş, iki yüzlülük.
26️⃣ GİYBET
Lügat Anlamı: “غِيبَة / g-y-b”; birini yokken kötülemek.
Istılahî Anlamı: Kardeşini arkasından hoşlanmayacağı şekilde anmak.
Ayet Örnekleri: Hucurât 49/12: “Gıybetten sakının…”
Muradifleri: Nemîme, laf atmak, dedikodu.
27️⃣ SALÂT (NAMAZ)
Lügat Anlamı: “صلاة / s-l-v”; dua ve ibadet.
Istılahî Anlamı: Farz kılınmış günlük ibadet.
Ayet Örnekleri: Bakara 2/43: “Namazı kılın…”
Muradifleri: Dua, kıyam, rükû, secde.
28️⃣ ZEKÂT
Lügat Anlamı: “زكاة / z-k-v”; temizlenmek, artmak.
Istılahî Anlamı: Malın belirli kısmını ihtiyaç sahiplerine vermek.
Ayet Örnekleri: Tevbe 9/60: “Zekât, yoksullarındır.”
Muradifleri: Sadaka, infak, mal temizliği.
29️⃣ SAVM (ORUÇ)
Lügat Anlamı: “صوم / s-v-m”; kendini alıkoymak.
Istılahî Anlamı: Belirli zamanlarda yeme, içme ve kötü sözden uzak durmak.
Ayet Örnekleri: Bakara 2/183-185: “Oruç sizden öncekilere farz kılındığı gibi…”
Muradifleri: İmsak, takvâ, nefsi terbiye.
30️⃣ HAC
Lügat Anlamı: “حج / h-c”; yönelmek, ziyaret etmek.
Istılahî Anlamı: Belirli zaman ve şartlarda Kâbe’yi ziyaret ibadeti.
Ayet Örnekleri: Âl-i İmrân 3/97; Bakara 2/196
Muradifleri: Umre, menâsik, ibadet ziyareti.
31️⃣ CENNET
Lügat Anlamı: “جنة / c-n-n”; gizli bahçe.
Istılahî Anlamı: Müminlerin ebedî mutluluk yurdu.
Ayet Örnekleri: Kehf 18/107; Ra’d 13/35
Muradifleri: Firdevs, adn, naîm.
32️⃣ CEHENNEM
Lügat Anlamı: “جهنم / c-h-n-m”; ateş yurdu.
Istılahî Anlamı: Kâfir ve zalimlerin azap yurdu.
Ayet Örnekleri: Mülk 67/6-7; Kehf 18/29
Muradifleri: Sakar, saîr, hutame.
33️⃣ RÛH
Lügat Anlamı: “روح / r-v-h”; hayat veren latif unsur.
Istılahî Anlamı: Allah’tan gelen ve canı canlandıran hayat unsuru.
Ayet Örnekleri: İsrâ 17/85; Secde 32/9
Muradifleri: Hayat, latife, nefes.
34️⃣ NEFS
Lügat Anlamı: “نفس / n-f-s”; kişi, öz.
Istılahî Anlamı: İnsan iç dünyası, arzular ve benlik.
Ayet Örnekleri: Fussilet 41/53; Şems 91/7-8
Muradifleri: Benlik, şahsiyet, iç güç.
35️⃣ SABIR
Lügat Anlamı: “صبر / s-b-r”; tahammül etmek.
Istılahî Anlamı: Musibet ve sıkıntılara karşı dayanma.
Ayet Örnekleri: Bakara 2/153; Zümer 39/10
Muradifleri: Tahammül, metanet, sebat.
36️⃣ ŞÜKÜR
Lügat Anlamı: “شكر / ş-k-r”; minnet ve takdir.
Istılahî Anlamı: Allah’ın nimetlerini bilmek ve kullanmak.
Ayet Örnekleri: İbrahim 14/7; Sebe 34/13
Muradifleri: Hamd, sena, teşekkür.
37️⃣ TEVHİD
Lügat Anlamı: “وحد / v-h-d”; birlemek, teklik.
Istılahî Anlamı: Allah’ı zat, sıfat ve fiilde birlemek.
Ayet Örnekleri: Bakara 2/163; İhlâs 112/1-4
Muradifleri: Tecrid, ulûhiyet, ihlâs.
38️⃣ TEVEKKÜL
Lügat Anlamı: “وكل / v-k-l”; güvenmek, dayanmak.
Istılahî Anlamı: Sonucu Allah’a bırakıp sebeplere sarılmak.
Ayet Örnekleri: Âl-i İmrân 3/159; Talâk 65/3
Muradifleri: İtimad, istiâne, teslimiyet.
39️⃣ KADER
Lügat Anlamı: “قدر / k-d-r”; ölçü, takdir.
Istılahî Anlamı: Allah’ın ezelî bilgisiyle her şeyi belirlemesi.
Ayet Örnekleri: Kadr 97/1-5; Hadîd 57/22
Muradifleri: Takdir, kazâ, miktar.
40️⃣ CİHAD
Lügat Anlamı: “جهد / c-h-d”; gayret, çaba.
Istılahî Anlamı: Allah yolunda mücadele etmek.
Ayet Örnekleri: Hac 22/78; Bakara 2/190
Muradifleri: Mücahede, gazâ, uğraş.
41️⃣ FİTNE
Lügat Anlamı: “فتنة / f-t-n”; imtihan, ayırma.
Istılahî Anlamı: İnsanları sarsan imtihan veya karışıklık.
Ayet Örnekleri: Enfâl 8/25; Ankebût 29/2-3
Muradifleri: İmtihan, bela, şüphe.
42️⃣ BELÂ / İMTİHAN
Lügat Anlamı: “بلاء / b-l-â”; sınamak, denemek.
Istılahî Anlamı: Kulun sabrını ölçmek amacıyla gönderilen musibet.
Ayet Örnekleri: Bakara 2/155; Mülk 67/2
Muradifleri: İmtihan, musibet, mihnet.
43️⃣ ADALET
Lügat Anlamı: “عدل / a-d-l”; denge ve eşitlik.
Istılahî Anlamı: Hak ve hukuku yerine getirme.
Ayet Örnekleri: Nahl 16/90; Mâide 5/8
Muradifleri: Hak, insaf, kıst.
44️⃣ HİDAYET
Lügat Anlamı: “هدى / h-d-y”; yol göstermek.
Istılahî Anlamı: Doğru yolu bulma, Allah’ın rehberliği.
Ayet Örnekleri: Fâtiha 1/6-7; Bakara 2/2
Muradifleri: Reşad, sırat-ı müstakim, nur.
45️⃣ DALÂLET
Lügat Anlamı: “ضلل / d-l-l”; sapmak, kaymak.
Istılahî Anlamı: Haktan ayrılmak, yanlış yolda olmak.
Ayet Örnekleri: Nahl 16/36; Fâtiha 1/7
Muradifleri: Sapıklık, şaşkınlık, gay.
46️⃣ KÜFR
Lügat Anlamı: “كفر / k-f-r”; örtmek, gizlemek.
Istılahî Anlamı: Hakikati örtmek, inkâr etmek.
Ayet Örnekleri: Bakara 2/6-7; Nahl 16/106
Muradifleri: İnkar, reddiye, ilhad.
47️⃣ NİFÂK
Lügat Anlamı: “نفاق / n-f-q”; iki yüzlülük.
Istılahî Anlamı: Kalben inançsız, zahiren imanlı olmak.
Ayet Örnekleri: Nisâ 4/142; Tevbe 9/67
Muradifleri: Riya, hıyanet, tezvir.
48️⃣ SALİH AMEL
Lügat Anlamı: “صالح / s-l-h”; düzgün ve faydalı.
Istılahî Anlamı: Allah’ın rızasına uygun iyi ameller.
Ayet Örnekleri: Bakara 2/82; Fussilet 41/46
Muradifleri: İyilik, birr, amel-i hayr.
49️⃣ TEFERRUK / BİRLİK
Lügat Anlamı: “فرّق / f-r-q”; ayırmak, bölmek.
Istılahî Anlamı: Müminler arasında ayrılık veya birliğe çağrı.
Ayet Örnekleri: Âl-i İmrân 3/103
Muradifleri: Vahdet, birliğe çağrı, tefrik.
50️⃣ HAK / HAKİKAT
Lügat Anlamı: “حق / h-q-q”; gerçek, doğru.
Istılahî Anlamı: Allah’ın ve hak dinin doğruluğu.
Ayet Örnekleri: Âl-i İmrân 3/60; En’âm 6/115
Muradifleri: Doğruluk, gerçek, hakikat.
51️⃣ SABR-İ İMÂN
Lügat Anlamı: “صبر / s-b-r”; sabır.
Istılahî Anlamı: İnançla sıkıntılara dayanmak, sabırlı olmak.
Ayet Örnekleri: Bakara 2/153; Ali İmran 3/200
Muradifleri: Tahammül, sebat, metanet.
52️⃣ ŞÜKÛR-İ İMÂN
Lügat Anlamı: “شكر / ş-k-r”; teşekkür.
Istılahî Anlamı: Allah’ın nimetlerini bilmek ve O’na şükretmek.
Ayet Örnekleri: Nahl 16/18; İbrahim 14/7
Muradifleri: Hamd, takdir, minnet.
53️⃣ İMTİHAN
Lügat Anlamı: “بلاء / b-l-â”; sınamak.
Istılahî Anlamı: Allah’ın kullarını denemesi.
Ayet Örnekleri: Bakara 2/155; Mülk 67/2
Muradifleri: Belâ, mihnet, fitne.
54️⃣ FİTNE
Lügat Anlamı: “فتنة / f-t-n”; karışıklık, imtihan.
Istılahî Anlamı: Toplumu ve bireyi sarsan imtihan veya karışıklık.
Ayet Örnekleri: Enfâl 8/25; Ankebût 29/2
Muradifleri: İmtihan, sıkıntı, belâ.
55️⃣ İSLÂM
Lügat Anlamı: “سلام / s-l-m”; barış, teslimiyet.
Istılahî Anlamı: Allah’a teslimiyet dini.
Ayet Örnekleri: Al-i İmran 3/19; Âl-i İmrân 3/85
Muradifleri: Tevhid, teslimiyet, dîn-i hak.
56️⃣ İMAN
Lügat Anlamı: “آمن / â-m-n”; güvenmek, inanmak.
Istılahî Anlamı: Allah’a ve ahiret gününe inanmak.
Ayet Örnekleri: Bakara 2/285; Nisâ 4/136
Muradifleri: İnanç, itikat, tasdik.
57️⃣ TEVHİD-İ EF’ÂL
Lügat Anlamı: “وحد / v-h-d”; birlemek.
Istılahî Anlamı: Allah’ın fiillerini yalnız O’na has bilmek.
Ayet Örnekleri: En’âm 6/101-102
Muradifleri: Ulûhiyet tevhidi, fiillerde tevhid.
58️⃣ TEVHİD-İ ESMA VE SIFAT
Lügat Anlamı: “وحد / v-h-d”; birlemek.
Istılahî Anlamı: Allah’ın isim ve sıfatlarını benzersiz bilmek.
Ayet Örnekleri: İhlâs 112/1-4; Şûrâ 42/11
Muradifleri: Esmâ-i hüsnâ, sıfat-ı zâtî.
59️⃣ KUR’ÂN
Lügat Anlamı: “قرأ / k-r-â”; okumak.
Istılahî Anlamı: Allah kelamı, öğüt ve rehber.
Ayet Örnekleri: Bakara 2/2; Furkan 25/1
Muradifleri: Kitap, kelâm, vahiy.
60️⃣ SÜNNET
Lügat Anlamı: “سنة / s-n-n”; yol, model.
Istılahî Anlamı: Peygamberin söz ve davranışları.
Ayet Örnekleri: Ahzâb 33/21; Nûr 24/54
Muradifleri: Rasulullah örneği, model, ibret.
61️⃣ HUKUK
Lügat Anlamı: “حق / h-q-q”; hak.
Istılahî Anlamı: Hak ve adalet kuralları.
Ayet Örnekleri: Mâide 5/8; Nahl 16/90
Muradifleri: Adalet, kıst, hak.
62️⃣ AHLAK
Lügat Anlamı: “خلق / h-l-q”; yaratmak, karakter.
Istılahî Anlamı: İnsan davranışları ve erdemleri.
Ayet Örnekleri: A’râf 7/31; Hucurât 49/11-12
Muradifleri: Fazilet, ahlâkî erdem, edepli davranış.
63️⃣ TESELLİ
Lügat Anlamı: “سلى / s-l-l”; rahatlamak, huzur bulmak.
Istılahî Anlamı: Musibet ve sıkıntılarda sabır ve huzur bulmak.
Ayet Örnekleri: Zümer 39/10; Bakara 2/155
Muradifleri: Sükûnet, metanet, rahatlık.
64️⃣ UMUT
Lügat Anlamı: “رجاء / r-j-â”; beklemek, ümit etmek.
Istılahî Anlamı: Allah’tan hayırlı şeyler beklemek.
Ayet Örnekleri: Zümer 39/53; Yusuf 12/87
Muradifleri: Ümit, beklenti, ümidvarlık.
65️⃣ KORKU / HİCÂB
Lügat Anlamı: “خوف / h-v-f”; çekinmek.
Istılahî Anlamı: Allah’tan korkmak, saygı ve itaat.
Ayet Örnekleri: Âl-i İmrân 3/175; En’âm 6/31
Muradifleri: Haşiyet, takvâ, edep.
66️⃣ TEŞEKKÜR
Lügat Anlamı: “شكر / ş-k-r”; minnet ve teşekkür.
Istılahî Anlamı: Allah’a ve insanlara teşekkür etmek.
Ayet Örnekleri: Nahl 16/114; İbrahim 14/7
Muradifleri: Şükür, hamd, minnet.
67️⃣ MAKSAT / MURAD
Lügat Anlamı: “مراد / m-r-d”; amaç.
Istılahî Anlamı: Allah’ın yaratmadaki hikmeti.
Ayet Örnekleri: Mülk 67/2; Bakara 2/29
Muradifleri: Gayem, hikmet, hedef.
68️⃣ HİZMET / İBADET
Lügat Anlamı: “عبد / aʿ-b-d”; kulluk.
Istılahî Anlamı: Allah’a yönelerek yapılan her türlü ibadet.
Ayet Örnekleri: Zâriyât 51/56; Bakara 2/21
Muradifleri: Kulluk, ibadet, adak.
69️⃣ TESLİMİYET
Lügat Anlamı: “سلام / s-l-m”; barış ve teslimiyet.
Istılahî Anlamı: Allah’a gönülden boyun eğmek.
Ayet Örnekleri: Âl-i İmrân 3/19; En’âm 6/125
Muradifleri: İtaat, tevbe, barış.
70️⃣ HAZRET
Lügat Anlamı: “حضرة / h-z-r”; varlık, yüksek mertebe.
Istılahî Anlamı: Allah’ın ulûhiyeti ve büyüklüğü.
Ayet Örnekleri: Âl-i İmrân 3/190; Hicr 15/9
Muradifleri: Ulûhiyet, azamet, keramet.
71️⃣ HAKİMİYET
Lügat Anlamı: “حكم / h-k-m”; hükmetmek.
Istılahî Anlamı: Allah’ın evrendeki mutlak yönetimi.
Ayet Örnekleri: Mülk 67/1; En’âm 6/18
Muradifleri: Yönetim, kudret, ilahî düzen.
72️⃣ LUTF / NİMET
Lügat Anlamı: “لطف / l-t-f”; incelik, iyilik.
Istılahî Anlamı: Allah’ın kullarına verdiği nimetler.
Ayet Örnekleri: Nahl 16/18; İbrahim 14/7
Muradifleri: İhsan, nimet, lütuf.
73️⃣ HİKMET
Lügat Anlamı: “حكم / h-k-m”; hükmetmek, engellemek.
Istılahî Anlamı: Faydalı ve derin bilgi.
Ayet Örnekleri: Bakara 2/269; Nûr 24/35
Muradifleri: İlmi basiret, feraset, hikmet.
74️⃣ İYİLİK / BİRR
Lügat Anlamı: “بر / b-r-r”; iyilik, doğruluk.
Istılahî Anlamı: Allah’ın rızasına uygun amel.
Ayet Örnekleri: Bakara 2/177; Âl-i İmrân 3/133
Muradifleri: Fazilet, salih amel, iyilik.
75️⃣ KÖTÜLÜK / FASIKLIK
Lügat Anlamı: “فسق / f-s-q”; sapmak.
Istılahî Anlamı: Allah’ın emirlerine aykırı davranış.
Ayet Örnekleri: Bakara 2/27; Nisa 4/115
Muradifleri: Günah, azgınlık, sapkınlık.
76️⃣ NUR / IŞIK
Lügat Anlamı: “نور / n-v-r”; aydınlık.
Istılahî Anlamı: Allah’ın hidayet ve rehberliği.
Ayet Örnekleri: Nûr 24/35; En’âm 6/122
Muradifleri: Hidayet, rehberlik, aydınlık.
77️⃣ ZİKR
Lügat Anlamı: “ذكر / z-k-r”; hatırlamak.
Istılahî Anlamı: Allah’ı anmak ve hatırlamak.
Ayet Örnekleri: Âl-i İmrân 3/191; Enfâl 8/45
Muradifleri: Anma, ibadet, tesbih.
78️⃣ DUÂ
Lügat Anlamı: “دعاء / d-ʿ-w”; çağırmak, istemek.
Istılahî Anlamı: Allah’tan yardım ve dilekte bulunmak.
Ayet Örnekleri: Bakara 2/186; Mü’minûn 23/118
Muradifleri: İstek, yalvarış, talep.
79️⃣ RAHMAN
Lügat Anlamı: “رحمن / r-ḥ-m-n”; sonsuz merhamet.
Istılahî Anlamı: Allah’ın kullarına olan şefkati.
Ayet Örnekleri: Fatiha 1/1; Rahman 55/1
Muradifleri: Merhamet, lütuf, ihsan.
80️⃣ RAHİM
Lügat Anlamı: “رحيم / r-ḥ-m”; şefkatli.
Istılahî Anlamı: Allah’ın sürekli merhamet eden sıfatı.
Ayet Örnekleri: Fatiha 1/3; Al-i İmran 3/31
Muradifleri: Merhametli, şefkat, lütuf.
81️⃣ GAFLET
Lügat Anlamı: “غفل / ğ-f-l”; unutmak, dikkatsiz olmak.
Istılahî Anlamı: Allah’ı ve ahireti unutarak yaşamak.
Ayet Örnekleri: Kıyâme 75/14; Tâhâ 20/124
Muradifleri: Unutkanlık, dalalet, ihmalkarlık.
82️⃣ TEVÂZU / HÜSN-Ü AHLAK
Lügat Anlamı: “تواضع / t-w-ḍ”; alçakgönüllülük.
Istılahî Anlamı: İnsanların arasında tevazu göstermek, güzel ahlak.
Ayet Örnekleri: Furkan 25/63; Lokman 31/18
Muradifleri: Alçakgönüllülük, edepli davranış, tevazu.
83️⃣ SADAKAT
Lügat Anlamı: “صدق / s-d-q”; doğruluk, sadakat.
Istılahî Anlamı: Doğru sözlü ve güvenilir olmak.
Ayet Örnekleri: Ahzâb 33/70-71; Tâhâ 20/72
Muradifleri: Güvenilirlik, dürüstlük, doğruluk.
84️⃣ İMAN-İ KÜLLİ
Lügat Anlamı: “إيمان / î-m-n”; inanç.
Istılahî Anlamı: Allah, melekler, kitaplar, peygamberler ve ahiret gününe inanç.
Ayet Örnekleri: Bakara 2/285; Nisa 4/136
Muradifleri: İnanç, itikat, tasdik-i külli.
85️⃣ İHSAN
Lügat Anlamı: “حسن / h-s-n”; güzellik.
Istılahî Anlamı: Allah’ı görüyormuş gibi ibadet ve amel yapmak.
Ayet Örnekleri: Bakara 2/195; Yûnus 10/26
Muradifleri: Güzellik, ihsan, cömertlik.
86️⃣ TÂKVA
Lügat Anlamı: “تقوى / t-q-w”; sakınmak.
Istılahî Anlamı: Allah’tan korkmak ve emirlerine uymak.
Ayet Örnekleri: Bakara 2/2; Ali İmran 3/102
Muradifleri: Allah korkusu, edep, sakınma.
87️⃣ MÜSLÜMAN
Lügat Anlamı: “مسلم / m-s-l-m”; teslim olan.
Istılahî Anlamı: Allah’a teslim olan kişi.
Ayet Örnekleri: Ali İmran 3/19; Hucurât 49/14
Muradifleri: Teslimiyet, iman sahibi, mümin.
88️⃣ MÜMİN
Lügat Anlamı: “مؤمن / m-ʾ-m-n”; inanmış.
Istılahî Anlamı: Kalbi ve ameliyle iman eden kişi.
Ayet Örnekleri: Bakara 2/2; Mü’minûn 23/1-11
Muradifleri: İnançlı, iman sahibi, bağlı.
89️⃣ MÜNAFIK
Lügat Anlamı: “منافق / m-n-f-q”; iki yüzlü.
Istılahî Anlamı: Dışarıdan mümin görünüp kalben inançsız olan kişi.
Ayet Örnekleri: Nisâ 4/145; Tevbe 9/67-68
Muradifleri: Nifak, riya, ikiyüzlülük.
90️⃣ İNSAF / ADALET
Lügat Anlamı: “انصاف / n-s-f”; hakkı vermek.
Istılahî Anlamı: Hak ve adaletle davranmak.
Ayet Örnekleri: Mâide 5/8; Nahl 16/90
Muradifleri: Hakkaniyet, denge, doğruluk.
91️⃣ HİDAYET / REŞÂD
Lügat Anlamı: “هدى / h-d-y”; yol göstermek.
Istılahî Anlamı: Doğru yola yönelmek, Allah’ın rehberliği.
Ayet Örnekleri: Fatiha 1/6-7; Bakara 2/2
Muradifleri: Nur, doğru yol, sırat-ı müstakim.
92️⃣ DALÂLET / SAPIKLIK
Lügat Anlamı: “ضلل / d-l-l”; sapmak.
Istılahî Anlamı: Haktan ayrılmak, yanlış yolda olmak.
Ayet Örnekleri: Fâtiha 1/7; En’âm 6/116
Muradifleri: Azgınlık, şaşkınlık, yanlış yol.
93️⃣ HİDAYET VE DALÂLET
Lügat Anlamı: “هدى وضل / h-d-y ve d-l-l”; doğru ve yanlış.
Istılahî Anlamı: İnsanların seçim hakkı ve sorumluluğu.
Ayet Örnekleri: Bakara 2/256; Nahl 16/125
Muradifleri: Doğru yol, sapıklık, seçim.
94️⃣ RAHMET / MERHAMET
Lügat Anlamı: “رحمة / r-ḥ-m”; şefkat, iyilik.
Istılahî Anlamı: Allah’ın kullarına olan lütfu ve şefkati.
Ayet Örnekleri: A’râf 7/156; Zümer 39/53
Muradifleri: Lütuf, mağfiret, şefkat.
95️⃣ AZAP / CEZA
Lügat Anlamı: “عذاب / ʿ-ḍ-b”; acı vermek.
Istılahî Anlamı: Allah’ın adaleti gereği verilen ceza.
Ayet Örnekleri: Hicr 15/49; Zümer 39/63
Muradifleri: İkâb, musibet, cezâ.
96️⃣ ZULÜM / HAKSIZLIK
Lügat Anlamı: “ظلم / z-l-m”; karanlık, hakkı gaspetmek.
Istılahî Anlamı: Haksızlık ve adaletsizlik yapmak.
Ayet Örnekleri: En’âm 6/21; Âl-i İmrân 3/57
Muradifleri: Haksızlık, tuğyan, gasb.
97️⃣ ADALET / HAKKANİYET
Lügat Anlamı: “عدل / a-d-l”; denge ve hak.
Istılahî Anlamı: Herkese hakkını vermek.
Ayet Örnekleri: Mâide 5/8; Nahl 16/90
Muradifleri: Hak, insaf, kıst.
98️⃣ HİKMET / FERASET
Lügat Anlamı: “حكم / h-k-m”; hükmetmek.
Istılahî Anlamı: Derin bilgi ve faydalı anlayış.
Ayet Örnekleri: Bakara 2/269; Nûr 24/35
Muradifleri: Basiret, ilim, hikmet.
99️⃣ İHLAS / SAMİMİYET
Lügat Anlamı: “إخلاص / ʾ-ḫ-l-ṣ”; arıtmak, saf hale getirmek.
Istılahî Anlamı: İbadeti ve ameli sadece Allah rızası için yapmak.
Ayet Örnekleri: Beyyine 98/5; Zümer 39/2-3
Muradifleri: Samimiyet, saf niyet, halisiyet.
100️⃣ SABIR / SEBAT
Lügat Anlamı: “صبر / ṣ-b-r”; dayanmak, direnmek.
Istılahî Anlamı: Zorluk ve musibetlere karşı metanet göstermek, Allah’ın rızasına uygun şekilde direnmek.
Ayet Örnekleri: Bakara 2/153; Âl-i İmrân 3/200
Muradifleri: Tahammül, sebat, metanet.
Hazırlayan: Mehmet Özçelik – www.tesbitler.com
