Tesbitler – islam bilgi arşivi

VEFA VE KUR’AN-I KERİM

Kur’an-ı Kerim’de vefa, birçok ayette övgüyle anılmış ve müminlerin en önemli özelliklerinden biri olarak zikredilmiştir. Allah Teâlâ şöyle buyurmaktadır:

“Verdiğiniz sözü yerine getirin. Çünkü verilen söz (ahd) sorumluluk gerektirir.” (İsra, 17/34)

Bu ayet, insanın verdiği her sözün bir sorumluluk doğurduğunu ve Allah katında bunun hesabının sorulacağını açıkça belirtir. Mümin, verdiği sözü unutmaz, yerine getirir ve sadık kalır.

Yine bir başka ayette Yüce Rabbimiz şöyle buyurur:

“O kimseler ki, Allah’a verdikleri sözü yerine getirirler ve ahitlerini bozmazlar.” (Ra’d, 13/20)

Bu ayetten de anlaşılacağı üzere, vefa sadece insanlar arasındaki bir sadakat meselesi değil, aynı zamanda Allah’a verilen sözlerin tutulmasını da kapsayan bir ahlaki sorumluluktur.

AHDE VEFA: SÖZÜNDE DURMANIN ÖNEMİ

Ahde vefa, verilen sözlerin, yapılan anlaşmaların ve üstlenilen sorumlulukların yerine getirilmesini ifade eder. Hz. Peygamber (s.a.v.), Müslümanın en belirgin özelliklerinden birinin ahde vefa olduğunu bildirmiş ve şu hadisiyle bunu vurgulamıştır:

“Münafıklık alameti üçtür: Konuştuğunda yalan söyler, söz verdiğinde sözünde durmaz, kendisine güvenildiğinde hıyanet eder.” (Buhari, İman, 24)

Bu hadis, ahde vefasızlığın münafıklık alametlerinden biri olduğunu açıkça ortaya koymaktadır. Mümin, ahlaki ve dini sorumluluklarının bilincinde olan kişidir ve verdiği sözden caymaz.

Hz. Peygamber (s.a.v.), müşriklerle bile yaptığı anlaşmalara uymuş ve en zor şartlar altında dahi ahde vefayı korumuştur. Hudeybiye Antlaşması’nda Müslümanlar aleyhine görünen maddelere bile sadık kalmış, ancak karşı taraf bu sadakati ihlal ettiğinde antlaşmayı feshetmiştir. Bu durum, vefanın İslam’daki yüksek değerini gösteren en önemli örneklerden biridir.

MİSAK: İNSANIN ALLAH’A VERDİĞİ SÖZ

İslam’da vefa kavramının en büyük boyutlarından biri, insanın Allah’a verdiği sözü tutmasıdır. Kur’an-ı Kerim, insanların dünya hayatına gelmeden önce Allah’a bir misak verdiğini bildirmektedir:

“Hani Rabbin, Âdemoğullarının sırtlarından zürriyetlerini almış ve onları kendilerine şahit tutarak: ‘Ben sizin Rabbiniz değil miyim?’ demişti. Onlar da: ‘Evet, (buna) şahit olduk.’ demişlerdi.” (A’raf, 7/172)

Bu ayet, insanın Allah’a kulluk etmek üzere yaratıldığını ve bu doğrultuda bir söz verdiğini hatırlatmaktadır. Ancak dünya hayatının meşgalesi içinde birçok insan bu misakı unutur ve Rabbine karşı olan vefasını kaybeder. Oysa gerçek vefa, Allah’a verilen sözde durarak, O’nun emir ve yasaklarına riayet etmektir.

Kur’an, insanların ahitlerine sadık kalmasını ve verdikleri sözleri yerine getirmesini bir iman göstergesi olarak sunar:

“Onlar ki, Allah’ın ahdini yerine getirirler ve verdikleri sözü bozmazlar.” (Bakara, 2/177)

Bu ayet, vefanın sadece dünyevi ilişkilerle sınırlı olmadığını, Allah ile kul arasındaki bağda da en önemli unsurlardan biri olduğunu gösterir.

VEFASIZLIĞIN SONUÇLARI

Kur’an-ı Kerim, vefasızlığı büyük bir ahlaki zafiyet olarak değerlendirmiş ve ahdini bozanları kınamıştır:

“Ahidlerini bozanlar, Allah’ın emrini hiçe sayanlar ve yeryüzünde bozgunculuk çıkaranlar… İşte lanet onlara mahsustur ve yurdun en kötüsü onlar içindir.” (Rad, 13/25)

Bu ayetten de anlaşılacağı üzere, ahde vefasızlık, sadece bireysel bir hata değil, aynı zamanda toplumsal huzuru bozan, Allah’ın emirlerine karşı bir başkaldırıdır. Vefasızlık, güvenin kaybolmasına, dostlukların bozulmasına ve toplumun çökmesine neden olur.

VEFA VE SADAKATİN ÖDÜLÜ

Allah’a ve insanlara karşı vefalı olanlar, hem dünyada hem de ahirette mükâfatlandırılacaktır. Kur’an’da şöyle buyrulmaktadır:

“Allah, sözünü yerine getirenleri, sadakatleri sebebiyle mükâfatlandıracaktır.” (Ahzâb, 33/23)

Bu ayet, vefanın sadece bir erdem olmadığını, aynı zamanda Allah katında büyük bir karşılık göreceğini göstermektedir. Sadık olanlar, Allah’ın rahmetine ve cennetine layık görülürken, vefasızlık edenler ise hem dünyada hem de ahirette hüsrana uğrayacaktır.

SONUÇ: VEFA, İNSANIN EN BÜYÜK İMTİHANI

Vefa, müminin en büyük imtihanlarından biridir. İnsan, Rabbi’ne, ailesine, dostlarına, toplumuna ve hatta düşmanına karşı bile ahlaki bir duruş sergilemekle yükümlüdür. Ahde vefa, hem bireysel hem de toplumsal huzurun anahtarıdır.

Mümin, her zaman sözünün eri olmalı, Allah’a ve insanlara verdiği sözleri tutmalı ve sadakati hayatının merkezine koymalıdır. Çünkü vefanın olmadığı yerde güven olmaz, güvenin olmadığı yerde ise huzur ve adalet kaybolur.