VASAT VE DENGELİ ÜMMET
Bütün olumsuzlukların sebebi ifrat ve tefrittir. Vasat ise dengedir. Konuyla ilgili ayet ve hadislerle izah eder misin
İfrat ve tefrit, insan davranışlarında, düşüncelerinde ve duygularında aşırılıklar veya yetersizliklerdir. Bu kavramlar, bir konuda dengeyi kaybetmeyi ifade eder. İslam, her konuda vasatı (orta yolu) tavsiye eder, çünkü vasat dengeyi ve adaleti temsil eder. Kur’an-ı Kerim ve hadis-i şeriflerde bu konuya dair birçok işaret bulunmaktadır.
Kur’an-ı Kerim’den Ayetler
1. Vasat Ümmet Olmak:
> “Ve işte böylece sizi vasat (orta) bir ümmet kıldık ki, insanlara şahit olasınız ve Peygamber de size şahit olsun.”
(Bakara Suresi, 2:143)
Bu ayette, Müslümanların aşırılıklardan uzak, dengeli bir hayat sürmesi gerektiği vurgulanır. Vasat ümmet olmak, ölçülü ve dengeli bir şekilde yaşamayı ifade eder.
2. İsraf ve Cimrilikten Kaçınmak:
> “Onlar ki harcadıklarında ne israf ederler ne de cimrilik yaparlar; ikisi arasında bir yol tutarlar.”
(Furkan Suresi, 25:67)
Bu ayet, mal ve nimetlerde ifrat (israf) ve tefrit (cimrilik) arasında denge kurmanın önemini belirtir.
3. Dengeli Davranış:
> “Yürüyüşünde mütevazı ol ve sesini alçalt. Çünkü seslerin en çirkini eşeklerin sesidir.”
(Lokman Suresi, 31:19)
Burada, insanın davranışlarında ve konuşmalarında ölçülü olması gerektiği anlatılmaktadır.
Hadis-i Şeriflerden Örnekler
1. Aşırılıktan Kaçınma:
> “Kolaylaştırın, zorlaştırmayın; müjdeleyin, nefret ettirmeyin.”
(Buhârî, İlim, 12; Müslim, Cihad, 6)
Peygamber Efendimiz (s.a.v.), dini yaşamada ve tebliğde ifrat ve tefritten kaçınmayı tavsiye etmiştir.
2. Orta Yol:
> “Bu din kolaylıktır. Kim dinde aşırılık gösterirse ona güç yetiremez. O hâlde orta yolu tutun, elinizden geldiği kadar yaklaşmaya çalışın.”
(Buhârî, İman, 29)
Dinî konularda dengeyi korumak, insanın hem dünyasına hem ahiretine fayda sağlayacak bir tavsiyedir.
3. Dengeli İbadet: Bir gün üç sahabe Peygamber Efendimizin ibadetini öğrenmek için eşlerine sormuşlardı. Biri gece boyu ibadet edeceğini, diğeri sürekli oruç tutacağını, bir diğeri ise kadınlardan uzak duracağını söyledi. Peygamberimiz onlara şu şekilde cevap verdi:
> “Allah’a yemin ederim ki, Allah’tan en çok korkanınız ve O’na en çok saygı duyanınız benim. Ama ben oruç tutarım, iftar da ederim; namaz kılarım, uyurum; kadınlarla da evlenirim. Kim benim sünnetimden yüz çevirirse, benden değildir.”
(Buhârî, Nikâh, 1; Müslim, Nikâh, 5)
Bu hadis, ibadetlerde bile aşırılıktan kaçınıp dengeyi koruma gerekliliğini öğretir.
Sonuç
İfrat ve tefrit insanı doğru yoldan saptırır. İslam, vasatı, yani orta yolu tavsiye ederek insanın hem dünya hem de ahiret saadetini hedefler. Dengeyi korumak, insanın hem kendisiyle hem çevresiyle uyumlu bir hayat sürmesine vesile olur. Bu nedenle Kur’an ve sünnet dengeli bir hayatın anahtarını sunar.
[1] https://www.youtube.com/watch?v=dkQbOxkyGlc
