FITRATTAKİ TECELLİLER…
Kâinat, İnsanın Fıtratı ve İlahî Tecelliler
- Esma-i İlahiye: Allah’ın Güzel İsimleri.
1.3. Kâinat, İnsanın Fıtratı ve İlâhî Tecelliler
Risale-i Nur’a göre kâinat, insanın fıtratı ve İlâhî tecelliler arasında derin bir ilişki vardır. Bu ilişki, kâinatın İlâhî isim ve sıfatların bir aynası olması, insanın bu aynayı okuyabilme yeteneğine sahip olması ve fıtratının bu tecellilere uygun yaratılmış olmasıyla açıklanır.
1.3.1. Kâinat: İlâhî İsimlerin Büyük Kitabı
Kâinat, Allah’ın isim ve sıfatlarının tecelligâhıdır ve bir kitap gibi okunabilir:
Her varlık bir ayet: Bir çiçek, Mün’im ve Latîf isimlerini; bir yıldız, Azîm ve Celîl isimlerini yansıtır.
Kâinattaki düzen: Her şeydeki hikmet ve denge, Allah’ın Hakîm ve Adl isimlerinin bir delilidir.
Risale-i Nur, kâinatı büyük bir Kur’an olarak nitelendirir ve her bir varlığın Allah’ın varlığına ve birliğine işaret ettiğini söyler.1.3.2. İnsan: İlâhî İsimlerin En Büyük Mazharı
İnsan, yaratılış itibarıyla İlâhî isim ve sıfatların en kapsamlı şekilde tecelli ettiği bir varlıktır:
Küllî şuur: İnsan, aklıyla tüm kâinatı okuyabilir ve İlâhî isimlerin anlamlarını kavrayabilir.
İbadet ve şükür: İnsanın asıl yaratılış gayesi, İlâhî tecellilere karşılık şükretmek ve kulluk etmektir.
Fıtratın Allah’a yönelişi: İnsan, fıtratında Allah’ın isimlerini tanıyıp sevme ve onlara yönelme duygusuyla yaratılmıştır. Örneğin, sevgi Vedûd ismine, merhamet ise Rahîm ismine yönelir.
1.3.3. İlâhî Tecelliler: Kâinat ve İnsanın Ortak Noktası
Kâinat ve insan, İlâhî isimlerin farklı boyutlarda tecelli ettiği varlıklardır:
Kâinatın genişliği İlâhî isimlerin azametini, insanın derinliği ise İlâhî isimlerin hikmetini gösterir.
İnsan, kâinatta görünen İlâhî tecellileri kendi ruhunda ve hayatında hisseder. Örneğin:
Hayat tecellisi: İnsan canlıdır ve bu, Allah’ın Hayy isminin bir tecellisidir.
İlim tecellisi: İnsan öğrenir ve düşünür; bu, Allah’ın Âlim isminin bir yansımasıdır.
2. Esma-i İlahiye: Allah’ın Güzel İsimleri
2.1. Esma-i İlahiye’nin Kavramsal Anlamı
Esma-i İlahiye, Allah’ın zatını, sıfatlarını ve fiillerini tanıtan isimlerdir. Kur’an’da “Esmâü’l-Hüsnâ” olarak anılan bu isimler, Allah’ın güzelliğini, mükemmelliğini ve sonsuzluğunu ifade eder. İlahî isimler, kâinattaki her varlıkta kendini gösteren İlâhî hakikatlerdir.
2.2. Esma-i İlahiye’nin Özellikleri
Çok boyutluluk: Her isim, Allah’ın farklı bir yönünü ve tecellisini gösterir.
Tecellilerin çeşitliliği: İsimler, kâinatta farklı şekillerde ve derecelerde tecelli eder. Örneğin, Rezzak ismi, bir insanın rızkını temin etmesinde olduğu gibi bir karıncanın yiyecek bulmasında da görülür.
Birlik ve bütünlük: Her isim, diğer isimlerle birlikte tecelli eder. Örneğin, Hakîm ismi hikmetle yaratmayı, Musavvir ismi ise bu yaratmanın şekillenmesini ifade eder.
2.3. Esma-i İlahiye’nin Kâinatta Tecellisi
Kâinat, Esma-i İlahiye’nin bir sergisi gibidir:
Rahman ve Rahîm: Güneşin her sabah doğması ve canlılara hayat vermesi, Allah’ın merhamet ve rahmet sıfatlarının bir tecellisidir.
Kadir: Atomlardan galaksilere kadar her şeyin Allah’ın kudret elinde olması.
Adl: Evrendeki düzen ve denge, Allah’ın adaletinin açık bir delilidir.
2.4. Risale-i Nur’da Esma-i İlahiye’nin Önemi
Risale-i Nur, Allah’ın isimlerini tefekkür etmenin iman hakikatlerini anlamadaki önemini şu yönlerden ele alır:
1. Tefekkürî İbadet: Allah’ın isimlerini kâinatta tefekkür etmek, insanı derin bir kulluk şuuruna ulaştırır.
2. Marifetullah: İlahî isimler, Allah’ı tanımak ve sevmek için bir rehberdir. Risale-i Nur, özellikle Hakîm, Rezzak, Adl, Rahman gibi isimleri kâinat üzerinden açıklar.
3. İmanın Güçlenmesi: İnsan, Allah’ın isimlerinin tecellilerini gördükçe imanında kuvvet bulur.
Sonuç
Kâinat ve insan, Esma-i İlahiye ve İlâhî sıfatların tecelligâhıdır. Risale-i Nur’un rehberliğinde bu tecelliler, iman ve marifet kapılarını açar. İnsan, fıtratındaki şuur ve duygu mekanizmalarıyla bu tecellilere yönelir ve kâinatı bir tefekkür sahası olarak görür. Allah’ın güzel isimlerini anlamak ve onlarla Allah’a yaklaşmak, insanın yaratılış gayesinin bir parçasıdır.
***********
Esma-i İlahiye ve Sıfat-ı Rabbaniye Nedir?
1.2. Risale-i Nur’da İlahî İsimler ve Sıfatların Önemi.
1.1. Esma-i İlahiye ve Sıfat-ı Rabbaniye Nedir?
Esma-i İlahiye (Allah’ın isimleri), Allah’ın zâtını, sıfatlarını ve fiillerini tanıtan isimlerdir. Her bir isim, Allah’ın bir yönünü, kâinattaki tecellisini ve yaratılıştaki hikmetini ifade eder. Bu isimler, Allah’ın sonsuz güzelliklerini, mükemmelliğini ve kemalini anlamamız için birer anahtardır. Kur’an’da ve hadislerde yer alan doksan dokuz isim (Esmâü’l-Hüsnâ), bu isimlerin en bilinenlerindendir. Örneğin:
Rahman ve Rahim: Sonsuz merhamet ve rahmet sahibi.
Hakîm: Her şeyi hikmetle yaratan ve düzenleyen.
Rezzak: Her varlığın rızkını veren.
Sıfat-ı Rabbaniye, Allah’ın zâtına mahsus sıfatlardır ve O’nun kâinatı yaratma, yönetme ve devam ettirme gibi özelliklerini ifade eder. Bu sıfatlar, genelde zâtî ve subûtî sıfatlar olarak ikiye ayrılır:
Zâtî Sıfatlar: Allah’a has olan ve başka hiçbir varlıkta bulunmayan sıfatlardır (Vücud, Kıdem, Beka, Muhalefetün li’l-havadis, Kıyam bi nefsihi, Vahdaniyet).
Subûtî Sıfatlar: Allah’ın varlık ve kudretini ifade eden özelliklerdir (Hayat, İlim, İrade, Kudret, Sem’, Basar, Kelâm, Tekvin).
Kâinatta Tecelli:
Esma-i İlahiye ve sıfat-ı Rabbaniye, kâinatta mükemmel bir şekilde tecelli eder. Her varlık, Allah’ın bir ismini veya sıfatını yansıtan bir ayet gibidir. Örneğin:
Bir çiçekteki estetik ve simetri, Musavvir ismini.
Canlıların rızıklanması, Rezzak ismini.
Kâinattaki mükemmel düzen, Hakîm ve Adl isimlerini gösterir.
1.2. Risale-i Nur’da İlahî İsimler ve Sıfatların Önemi
Risale-i Nur, Esma-i İlahiye ve sıfat-ı Rabbaniye üzerinde yoğunlaşır ve bunları insanın Allah’ı tanıması için bir rehber olarak sunar. Bu isimler ve sıfatlar, Risale-i Nur’un birçok yerinde detaylı bir şekilde açıklanır:
1.2.1. İman ve Marifetullah İlişkisi
Risale-i Nur, Allah’ın isim ve sıfatlarını tanımanın imanı güçlendirdiğini vurgular. Marifetullah (Allah’ı tanıma), isimler ve sıfatlar üzerinden gerçekleşir. İnsan, kâinatta tecelli eden bu isimleri tefekkür ederek Allah’ın varlığını ve birliğini derinlemesine idrak eder. Örneğin:
23. Söz: Allah’ın isimlerini kâinatın diliyle anlatır.
32. Söz: İlahî isimlerin kâinattaki tecellilerini detaylandırır.
1.2.2. Tefekkür ve İbadet
Risale-i Nur’a göre, Allah’ın isim ve sıfatları, insanın tefekkür yoluyla Allah’a yaklaşmasını sağlar. Tefekkür, sadece kâinata bakmak değil, her varlıkta Allah’ın isimlerinin tecellisini görmektir.
Bir çiçekte Allah’ın Latîf ve Mün’im isimlerini görmek.
Gökyüzündeki yıldızlarda Allah’ın Celâl ve Azîm isimlerini hissetmek.
1.2.3. İnsan ve Esma-i İlahiye
İnsan, Allah’ın isim ve sıfatlarının en kapsamlı mazharıdır. İnsan yaratılış itibarıyla Allah’ın pek çok ismini yansıtır:
Aklıyla Âlim ismini.
Merhametiyle Rahîm ismini.
Gücüyle Kadir ismini.
1.2.4. Tevhid ve Esma-i İlahiye
Risale-i Nur, her bir ismin Allah’ın birliğine işaret ettiğini öğretir. Her şeyin yaratılışı, Allah’ın isimlerinin bir tecellisi olduğuna göre, bu isimlerin sahibi de birdir. Bu hakikat, özellikle 33. Sözde vurgulanır:
Sonuç
Risale-i Nur’da Esma-i İlahiye ve sıfat-ı Rabbaniye, insanın imanını, ibadetini ve tefekkürünü şekillendiren temel unsurlardır. İnsanın Allah’ı tanıması ve sevmesi, bu isim ve sıfatların idrakiyle mümkündür. Kâinat, bu hakikatlerin bir yansıması; insan ise bu hakikatlerin okuyucusu ve anlamlandırıcısıdır.
[1] https://www.youtube.com/watch?v=pVeLn3pAw5U
