İSTİFHAM-I İNKÂRİ- İKRAR ETTİREN SORU
İSTİFHAM-I İNKÂRİ- İKRAR ETTİREN SORU[1]
Kuran-ı Kerim’de istifhamı inkâri ifade eden ayetler.
İstifham-ı inkârî: Öğrenmek maksadiyla değil, ikrar ettirmek için soru sormak.
İstifham-ı inkârî, bir şeyi inkâr etmek veya reddetmek için kullanılan soru biçimidir. Bu ifadeler, bir soruya benzese de asıl amacı cevap almak değil, bir durumu eleştirmek, yanlışlığı göstermek veya düşünmeye sevk etmektir. Kur’an-ı Kerim’de istifham-ı inkârî, özellikle Allah’ın varlığına, birliğine, insanın nankörlüğüne veya inkârcıların hatalarına vurgu yapmak için sıkça kullanılmıştır. Aşağıda bu tarz ifadeler içeren bazı ayetler örnek olarak verilmiştir:
1. Allah’ın Varlığına ve Birliğine Dair
Neml Suresi 60-64
Bu ayetlerde Allah’ın varlığı ve yaratma gücü hakkında sorular sorularak, insanların O’nun kudretini düşünmeleri istenir:
“Gökleri ve yeri kim yarattı? Size gökten su indirip onunla güzel bahçeler bitiren kimdir?” (Neml, 27:60)
“Yoksa Allah ile birlikte başka bir ilah mı var?” (Neml, 27:60-64)
Bu sorular, Allah’tan başka bir yaratıcı olmadığını inkâr edilemeyecek şekilde vurgular.
2. İnkârcılara ve Nankörlere Dair
Tur Suresi 35-36
“Yoksa onlar hiçbir şey olmadan mı yaratıldılar? Yoksa yaratıcı kendileri mi?”
Bu ayetler, inkârcıların mantıksızlığını sorgulamak için kullanılır. İnsanların kendi başına veya tesadüfen yaratılmış olamayacağı ima edilir.
Yunus Suresi 59
“De ki: Allah’ın size indirdiği rızkın bir kısmını haram, bir kısmını helal kılan kimdir? Allah mı size izin verdi, yoksa Allah’a iftira mı ediyorsunuz?”
Bu ayet, insanların Allah’ın izni olmadan kendi hükümlerini koymalarını eleştirir.
3. Allah’a İsyan ve Kibir Üzerine
Mülk Suresi 23-24
“De ki: Sizi yaratan, size kulaklar, gözler ve kalpler veren kimdir? Çok az şükrediyorsunuz!”
Bu ifade, insanların nankörlüğünü vurgulamak için kullanılır.
Bağışlama ve Merhamet ile İlgili
“Allah’tan başka size rızık verecek bir yaratıcı var mı?” (Fatır, 35:3)
Bu, insanların Allah’ın nimetlerini unutmasını eleştiren inkârî bir sorudur.
- Peygamberlere ve Kitaba Karşı Tavırlar
Yasin Suresi 77-78
“İnsan, kendisinin bir damla sudan yarattığımızı görmedi mi? Şimdi açıkça bize düşman kesiliyor.”
Bu soru, inkârcıların kendi yaratılışını düşünmeyen mantıksız tutumlarını eleştirir.5. Ahiretin Varlığına ve İnsanların Unutkanlığına Dair
Kıyamet Suresi 3-4
“İnsan, kemiklerini bir araya getiremeyeceğimizi mi sanır?”
Bu, ahireti inkâr edenlerin düşüncelerine bir cevap niteliğindedir.Teğabün Suresi 7
“İnkâr edenler, öldükten sonra diriltilmeyeceklerini iddia ettiler. De ki: Hayır! Rabbime yemin olsun, mutlaka diriltileceksiniz.”
Burada istifham-ı inkârî, ahireti inkâr edenlerin yanlışlığını vurgular.6. Düşünmeye ve Şükretmeye Davet
Bakara Suresi 28
“Allah’ı nasıl inkâr ediyorsunuz? Oysa siz ölüydünüz, sizi diriltti; sonra yine öldürecek, sonra yine diriltecek ve sonunda O’na döndürüleceksiniz.”
Bu ifade, Allah’ı inkâr edenlerin mantıksızlıklarını göstermek için kullanılır.Rum Suresi 50
“Öyleyse Allah’ın rahmetinin eserlerine bir bak: Ölümünden sonra yeryüzünü nasıl diriltiyor? İşte, ölüleri de diriltecek olan O’dur!”
Burada inkârî bir ifade, düşünmeye davet amacı taşır.Sonuç
Kur’an’da istifham-ı inkârî, inkârcıları düşünmeye davet etmek, onların mantıksızlıklarını göstermek veya Allah’ın kudretini ve nimetlerini vurgulamak için sıkça kullanılan etkili bir yöntemdir. Bu soruların amacı bilgi almak değil, okuyucuyu veya dinleyiciyi derin bir tefekküre yönlendirmektir.
[1] https://www.youtube.com/watch?v=RcO29tqdXFo&t=8s
