FARE ÇUVALI TEORİSİ
FARE ÇUVALI TEORİSİ
https://www.youtube.com/watch?v=WecFUS8siQU
*“Fare Çuvalı Teorisi” *
Mısır’ın bir köyünde tarım mühendisi olarak çalışan bir adam, Kahire’ye gitmek üzere trene bindi.
Yanına, köyün yaşlı çiftçilerinden biri oturdu.
Mühendis, çiftçinin ayakları arasında bir çuval olduğunu fark etti ve yol boyunca çiftçi, her çeyrek saatte bir çuvalı çevirip içindekileri karıştırıyor, sonra tekrar ayakları arasına yerleştiriyordu.
Bu durum yolculuk boyunca devam etti.
Mühendis, çiftçinin bu hareketini garipseyerek çuvalın hikâyesini sordu.
Çiftçi, “Fareleri ve sıçanları yakalayıp bunları Kahire’deki Ulusal Araştırma Merkezi’ne satıyorum; orada laboratuvar deneylerinde kullanılıyorlar” dedi.
Mühendis, “Peki bu çuvalı neden sürekli çevirip sallıyorsun?” diye sordu.
Çiftçi, “Bu çuval fareler ve sıçanlarla dolu, eğer çuvalı çeyrek saatten fazla sallamaz ve çevirmezsem fareler ve sıçanlar rahatlayacak ve yerleşecekler. Bu durumda, onların gerginlikleri azalacak ve çuvalı kemirip delmeye başlayacaklar. Bu yüzden onların korku ve gerginliklerini artırmak için her çeyrek saatte bir çuvalı sallıyorum. Böylece birbirleriyle çatışırlar, içgüdülerine kapılırlar ve çuvalı unuturlar, ta ki Araştırma Merkezi’ne varana kadar” dedi.
Mühendis, çiftçinin düşünce şekli karşısında şaşkınlığa uğradı.
“Fare Çuvalı Teorisi”
Mısırlı yaşlı çiftçinin bu anlattıkları, daha sonra siyaset stratejisinde “Fare Çuvalı Teorisi” olarak kabul edildi.
Emperyalist devletlerin gariban ülkelerde oynadıkları oyunlar, “Fare Çuvalı Teorisi” ile açıklanmaya başlandı.
Sömürülecek ülkeler, öyle uzun süre “huzur ve istikrar” içinde bırakılmıyor, fitne çıkarılıyor, terör azdırılıyordu.
Nasıl köylü, fare çuvalını sallayınca fareler çuvalı kemirerek delip dışarı çıkmayı bırakıyor birbirleriyle kavgaya tutuşuyorsa, geri kalmış ülkelerde sistematik olarak çıkarılan karışıklıklar da milletlerin uyanmasını engelliyordu.
Alıntıdır (M.Tanzer Ünal.)
@@@@@@
“Fare çuvalı teorisi” veya “fare çuvalı modeli,” toplumsal veya örgütsel yapılarda görülen çıkar çatışmalarını ve iç çekişmeleri açıklamak için kullanılan bir metafordur. Bu teoriye göre, bir grup fareyi bir çuvala koyduğunuzda, fareler birbirlerine saldırmaya ve birbirlerini yemeye başlar. Bu duruma benzetilen teoride, grup içindeki bireyler, belirli bir amaca ulaşmak için iş birliği yapmaları gerekirken kendi çıkarlarını ön planda tutarak birbirleriyle rekabete girer. Bu da grubun genel çıkarına zarar verir ve bir tür iç çatışma, kaos veya yıkıcı bir rekabet ortamı oluşur.
Fare çuvalı teorisi, özellikle kurumsal ortamlarda ya da politik yapılarda bireylerin kişisel çıkarları için birbiriyle mücadele etmesinin yapının genel başarısını nasıl olumsuz etkilediğini anlatmak için kullanılır. Bu durumda bireylerin hedefi yalnızca kendilerini korumak veya üst pozisyonlara yükselmek olabilir, ancak grup birliği veya kolektif fayda göz ardı edilir.
