Kur’an Seddi Yıkılırsa: Zülkarneyn’den Günümüze Bir Uyarı

“Sedd-i Zülkarneyn’in tahribiyle, Ye’cüc ve Me’cüclerin dünyayı fesada vermesi gibi; şeriat-ı Muhammediye (asm) olan sedd-i Kur’an’ın tezelzülüyle Ye’cüc ve Me’cüc’den daha müthiş olan ahlâkta ve hayatta zulmetli bir anarşilik ve zulümlü bir dinsizlik fesada ve ifsada başlıyor.”
Tarihçe-i Hayat.293.

Tarihin derinliklerinden gelen bir hakikat feryat eder: Zulüm, sadece kılıçla değil; hakikatin seddinin yıkılmasıyla başlar. Kur’an, bu feryadı Zülkarneyn’in kıssasında anlatır. Ye’cüc ve Me’cüc gibi fitne kaynaklarının, güçlü bir seddin arkasında tutulduğu çağlar, izzet ve sükûn zamanlarıydı. Ne zaman ki o sedd zayıfladı; fesat, dalga dalga yayıldı.

Bediüzzaman Said Nursî’nin bu veciz tesbiti ise zamanımıza dair çok daha çarpıcı bir hakikati gözler önüne seriyor:
Zülkarneyn’in seddi yıkıldığında Ye’cüc ve Me’cüc dünyayı fesada verdi. Kur’an’ın sedd-i manevisi yıkıldığında ise onlardan daha müthiş bir fitne zuhur etti: Ahlâk ve hayatı bozan, insanlığı karartan bir anarşi ve dinsizlik.

Bugün yaşadığımız çağ, bu sözlerin birebir tefsiridir.
Kur’ân’ın terbiye edici, ahlâkı inşa eden, vicdanları harekete geçiren kuvveti ne zaman sosyal hayattan çekildi; o zaman anarşi, sapkınlık, cinnet ve kaos zuhur etti. Çünkü Kur’ân sadece bir inanç metni değil, aynı zamanda bir hayat nizamıdır. O olmazsa, insanın ne kalbi terbiye olur, ne aklı istikamette kalır, ne de toplum huzur bulur.

Bugün ekranlara bakın: Sapkınlık, isyan, ifsat, israf ve heva perestlik dalga dalga yayılıyor. Gençlik istikameti kaybediyor, aile yapısı çatırdıyor, toplumlar çatışma ve bunalım sarmalında savruluyor. Peki bu kadar kötülük nasıl bu kadar hızlı yayılabiliyor?

Çünkü önce Kur’an’ın seddi yıkıldı.
Yani Kur’ân’ın hayatı tanzim eden hükümleri; ailede, eğitimde, sosyal yapıda, siyasette ve medyada geri plana atıldı. Yerine hevâ, seküler akıl, nefsin arzuları ve materyalist anlayışlar yerleşti. Bu boşluğu da Ye’cüc ve Me’cüc’ten daha tehlikeli bir fitne doldurdu: dinsizlik ve anarşi.

Anarşi sadece sokakta barikat kurmak değildir; kalpte isyan başlatmaktır. Dinsizlik sadece Allah’ı inkâr etmek değildir; O’nu unutmak ve hayatı O’nsuz yaşama iddiasıdır. İşte bu yüzden Kur’an seddinin tahribi, yalnızca bir inanç krizine değil, bir insanlık felaketine yol açar.

Zülkarneyn, maddî bir seddi inşa etti. Biz ise bugün manevî bir seddin bekçisiyiz. Kur’an’ın ahkâmını hayatımıza geçirerek, fert ve toplum olarak yeniden bir iman ve ahlâk seddi kurmalıyız. Bu seddin harcı tebliğ, tuğlaları ahlâk, çatısı ise ihlas olmalıdır.

Yoksa bu çağın Ye’cüc ve Me’cüc’ü sadece ekranlardan değil, evlerimizin içine kadar girer; kalbimizi istila eder.

Makale Özeti:

Bu makale, Bediüzzaman’ın Zülkarneyn’in seddi ile Kur’an’ın sedd-i manevîsi arasında kurduğu benzetmeyi temel alarak yazılmıştır. Kur’an’ın hayatı tanzim eden hükümleri zayıflatıldığında, Ye’cüc ve Me’cüc’ten daha tehlikeli olan ahlâkî ve fikrî anarşi, insanlığı ifsat eder. Kur’an’sız bir hayat, hem bireyi hem toplumu kaosa sürükler. Bu nedenle mü’minlere düşen vazife, Kur’an’ın emirlerini bireysel ve toplumsal hayatta yeniden ikame ederek manevî bir set oluşturmaktır.

Takva Kalelerine Yardım: İhlas ve Uhuvvetle Direniş

“Böyle bir zamanda, bu dehşetli hâdisata karşı, ihlas kuvvetinden sonra bizim en büyük kuvvetimiz; iştirak-i a’mal-i uhreviye düsturuyla kalemlerle, her biri diğerinin a’mal-i saliha defterine hasenat yazdırdıkları gibi lisanlarıyla her birinin takva kalesine ve siperine kuvvet ve imdat göndermektir.”
Tarihçe-i Hayat.293.

Zaman, fitneyle karışık, dehşetli bir zamandır. Kalplerin titrediği, fikirlerin çatıştığı, hak ile batılın birbirine karıştığı bu hengâmda, mü’minin en büyük dayanağı, Cenab-ı Hakk’ın rızasını esas alan ihlâstır. Fakat bu ihlâs, yalnızca ferdî bir duruşla değil; “iştirak-i a’mal-i uhreviye” gibi yüksek bir düsturun tatbikiyle bir kuvvet kazanır. Zira bu çağda, iman hizmetinde fertlerin değil, cemaatlerin muvaffak olma zamanı gelmiştir.

Bediüzzaman Said Nursî, bu sözleriyle bizlere iki büyük dayanak gösterir:

1. İhlas kuvveti
2. Takva kalelerine lisan ve kalemle yapılan yardımlar

Bugün, İslâm davası düşmanlarının sadece silahla değil, fikirle, medya ile, kültürel yozlaşmayla saldırdığı bir vakıadır. Böyle bir savaşta en tesirli silah ise kalem ve lisandır. Her bir Nur Talebesi ya da İslâm hizmetkârı, kalemini çekerken sadece kendi amel defteri için değil; aynı zamanda kardeşlerinin defterlerine de hasenat yazdırmaktadır. Aynı şekilde bir mü’min, lisanıyla, duasıyla, nasihatiyle, paylaşımıyla başka bir mü’minin takva kalesine kuvvet ve imdat gönderebilir.

Bu öyle bir dayanışmadır ki, görünmez iplerle birbirine bağlı yüreklerin, Allah’ın nazarında tek bir kalp gibi hareket etmesidir. Bu hal, ahirette büyük bir müjdeye dönüşecektir: “Sen falanca kardeşine destek verdin; onun salih amelinden sana da ecir yazıldı.”

Peki biz bugün ne yapıyoruz?

Günümüz mü’minleri arasında en çok eksik olan şey belki de manevî dayanışmadır. Kimi zaman kibir, kimi zaman dünyevî meşguliyetler, kimi zaman ise rekabet duygusu, bu uhuvveti örselemekte. Halbuki, bir mü’minin kaleminden çıkan bir hakikat yazısı, bir başkasının yaptığı bir dua ile binlere ulaşabilir. Bir videonun hazırlanmasına bir mü’min muhteva sağlar, bir başkası onu yayar, bir başkası da onun için dua eder… Böylece her biri diğerinin amel defterine ışık taşır.

Burada çok önemli bir sır vardır: Bu manevî ortaklık dünyada gözükmez, ama ahirette açığa çıkar. Bir insanın küçük bir yardımı, niyetindeki ihlâs sebebiyle büyük neticelere vesile olur. Bu yüzden mü’min, küçük gördüğü hiçbir hizmeti küçümsememeli, “Benim katkım ne olacak ki?” dememelidir. Zira Allah, ihlâslı olan zerreyi dağ kadar büyütür; gösteriş karışmış dağı ise hiç hükmünde yapar.

İşte bu yüzden bu zamanda her mü’min, bir kaleye benzetilen takva siperlerinde savaşan kardeşlerine lisanıyla, duasıyla, kalemiyle ve imkanlarıyla yardım etmeli, onları yalnız bırakmamalıdır. Çünkü bu yardımlar sadece kardeşini değil, kendi ebedî hayatını da kurtarır.

Makale Özeti:

Bu yazıda, Bediüzzaman Said Nursî’nin “İhlas kuvvetinden sonra en büyük kuvvet, iştirak-i a’mal-i uhreviye düsturuyla kardeşine kalem ve lisanla yardım etmektir” sözünden hareketle, manevî dayanışmanın önemi anlatılmıştır. Kalemle yazılanlar, lisanla yapılan destekler yalnızca bireysel değil, toplu ecir kazandırır. Günümüz mü’minlerinin bu manevî ortaklığa daha fazla sarılmaları gerektiği, küçük görülen hizmetlerin ihlâsla büyük ecirlere vesile olabileceği belirtilmiştir.

Cam Parçasına Elmas Feda Edilir mi?

“
يَسْتَحِبُّونَ الْحَيٰوةَ الدُّنْيَا

bahsinde denilmiş ki: Bu asrın bir hâssası şudur ki hayat-ı dünyeviyeyi, hayat-ı bâkiyeye bilerek tercih ettiriyor. Yani kırılacak bir cam parçasını, bâki elmaslara bildiği halde tercih etmek bir düstur hükmüne geçmiş.”
Tarihçe-i Hayat.281

Zamanın Cehâleti ve Dünya Sevdası Üzerine Bir Tebliğ
Bile Bile Aldanmak

İnsanlık tarihi boyunca pek çok yanılgıya düşülmüştür. Fakat bu asrın, yani içinde yaşadığımız çağın en dehşetli hastalığı, aldanmayı bile bile tercih etmek olmuştur. Eskiden insanlar, ebedî hayatı bilmedikleri için dünya zevklerine yönelirlerdi. Şimdi ise biliyorlar, ama buna rağmen fani olanı bâki olana tercih ediyorlar.

Bu tercih, basit bir gaflet değil; köklü bir zihniyet bozulmasıdır. Cam parçası olduğunu bile bile dünyevî menfaatlere sarılmak, elmas değerindeki uhrevî hakikatleri göz ardı etmek; sadece akılsızlık değil, aynı zamanda kalbin iflasıdır.

Cam Nedir? Elmas Nedir?

Cam: Parlayan ama kolayca kırılan dünya hayatıdır. Şöhret, servet, makam, geçici hazlar… Hepsi göz alıcıdır ama ömürle sınırlıdır.

Elmas: Sönmeyen, çürümeyen ve kalıcı olan hayat-ı bâkiyedir. Ebedî saadet, Allah’ın rızası, cennet ve cemâlullahtır.

Ve insan, bu çağda camın parıltısına aldanıp elması yere atan bir varlık hâline gelmiştir. Ekranlar, reklâmlar, ideolojiler, sosyal medya… Hepsi, dünyayı allayıp pullayarak hayatı sadece buradan ibaretmiş gibi göstermeye çalışıyor.

Dünya Zehri Bal Gibi Sunuluyor

Bu çağda, dünya sevgisi sadece bir tercih değil, sistematik bir şekilde pompalanan bir hayat felsefesi hâline gelmiştir. İnsanlar sabah kalktığında, akşam yatağa girene kadar, hep aynı mesajla bombardımana tutuluyor:

> “Dünya senin için, bu hayat bir kere, keyfine bak!”

Bu mesajın etkisiyle insanlar, fani lezzetleri ebedî lezzetlere tercih ediyor. Halbuki Kur’ân açıkça uyarıyor:

> “يَسْتَحِبُّونَ الْحَيٰوةَ الدُّنْيَا عَلَى الْاٰخِرَةِ”
“Onlar dünya hayatını âhirete tercih ederler.” (İbrahim Suresi, 3)

Ve bu tercih, sadece bireysel bir hata değil, bir toplum hastalığı hâlini alıyor.

Asrın İmtihanı: İradesiyle Camı Seçen İnsan

Bediüzzaman’ın ifadesiyle bu asırda insanlar, camın kırılacağını bildikleri halde onu elmasa tercih ediyorlar. Bu, sıradan bir gaflet değil, irticâî bir cehalet, yani geriye dönüş:

Akıldan kalbe,

Hakikatten hevâya,

Ebedden ana düşüş…

İnsan, böylece ne kadar bilen bir varlık olsa da, istemediği hakikate körleşebilen bir varlığa dönüşüyor. Nefsinin hoşuna gitmeyeni reddediyor, işine gelmeyeni inkâr ediyor.

Bu Oyunu Kim Kurdu?

Bu zihinsel aldanışın arkasında, sadece insanın nefsi değil; materyalist felsefe, seküler eğitim, hedonist medya gibi modern dünyanın sistematik yönlendirmeleri de var. İnsan bu oyunun farkına varmadıkça, hep cam peşinde koşacak ve elmasın değerini ancak mezar taşında anlayacak.

Hakiki Kurtuluş: Tercihi Doğru Yapmak

Mü’min, bu çağda en büyük cihadı kendi nefsinde verir. Camın cazibesine karşı elmasın kıymetini fark etmek, bir uyanış meselesidir.

Elmas sessizdir, cam ise çın çın öter.

Elmas saklanır, cam vitrinlerde parlar.

Elmas sabır ister, cam aceleciyi kandırır.

Bu çağda bahtiyar odur ki, hayat-ı bâkiyenin ışığında, hayat-ı dünyeviyeyi anlamlandırır. Ve nefsine her gün hatırlatır:

> “Ben ebediyet için yaratıldım. Cam değil, elmas arıyorum!”

Makale Özeti:

Bu çağın en büyük hastalığı, fani dünya hayatını, ebedî hayata bilerek tercih etmektir.

Dünya hayatı, bir cam parçası gibi kırılgan; ahiret hayatı ise elmas gibi değerlidir.

Günümüz insanı, medya ve ideolojilerin etkisiyle bile bile dünya sevdasına kapılıyor.

Bu tercih, sadece bireysel bir zaaf değil; çağın ruhuna sinmiş bir hastalıktır.

Kurtuluş ise, elmas olan ahireti, cam olan dünyaya tercih etmekten geçer.

En Büyük Mesele: İman

“Hem üç mesele var: Biri hayat, biri şeriat, biri iman. Hakikat noktasında ve en mühimmi ve en a’zamı, iman meselesidir. Fakat şimdiki umumun nazarında ve hal-i âlem ilcaatında en mühim mesele, hayat ve şeriat göründüğünden o zat şimdi olsa da üç meselenin birden umum rûy-i zeminde vaziyetlerini değiştirmek nev-i beşerdeki cari olan âdetullaha muvafık gelmediğinden, herhalde en a’zam meseleyi esas yapıp öteki meseleleri esas yapmayacak. Tâ ki iman hizmeti safvetini umumun nazarında bozmasın ve avamın çabuk iğfal olunabilen akıllarında, o hizmet başka maksatlara âlet olmadığı tahakkuk etsin.”
Tarihçe-i Hayat.279

Zamanın İmtihanı: Önceliği Belirlemek

Asırların değişimiyle birlikte, insanlığın gündemi ve meşguliyetleri değişse de, insanın asli ihtiyacı asla değişmez: İman. Çünkü hayat geçicidir, şeriat uygulanabilirliğe bağlıdır, ancak iman; her zaman, her mekânda, her hâlde insanın ebedî varlığını belirleyen en büyük meseledir.

Bediüzzaman Said Nursî’nin bu tesbiti, sadece teorik bir tespit değil, aynı zamanda bir strateji, bir hikmet, bir tebliğ adabıdır. O, zamanın şartlarını çok iyi analiz etmiş ve iman meselesini, şeriat veya hayat meselesine alet etmeden, doğrudan, sade ve ihlaslı bir biçimde insanlara sunmuştur.

Neden Önce İman?

Çünkü iman, niyettir; niyet ise amelin ruhudur. Şeriat da, hayat da, iman üzerine bina edilmezse şekilcilikten öteye geçemez.

Çünkü iman, ebedî hayatın temelidir. Hayat fanidir, şeriat da toplumsal yapı ve zamanın şartları içinde ancak yaşanabilir. Ama iman, zaman ve mekânla sınırlı değildir.

Çünkü iman, kalbin ve aklın meselesidir. Ve bu çağ, akılların şüpheyle, kalplerin gafletle sarsıldığı bir çağdır.

İman olmazsa, şeriat eksik kalır, hayat ise amaçsız olur. Şeriat, imanla ruh bulur; hayat, imanla anlam kazanır. İşte bu yüzden, en önce iman!

Şeriatı ve Hayatı İmana Alet Etmemek

Bazı dönemlerde, halkın nazarında hayat meselesi (ekonomi, güvenlik, geçim) veya şeriat (hukukî ya da siyasî düzen) ön planda olabilir. Lakin bu hakikatlerin öncelenmesi, tebliğde bir şaşkınlığa yol açmamalıdır. İman hizmeti, başka hiçbir maksada alet edilmemelidir.

İman hizmeti:

Siyasi ideolojilerin aracı olamaz.

Sosyal projelerin zeminine indirilemez.

Şöhret, makam, vs. için kullanılmamalıdır.

Çünkü bu, hem hizmetin safvetini bozar, hem de halkın zihinlerinde şüphe doğurur. Oysa tebliğin en etkili hali, ihlasla yapılan iman hizmetidir.

İman Hizmetinde Safvetin Gücü

Bediüzzaman’ın yol gösterdiği gibi:

İman meselesi şahsîdir ama umumî neticelidir.

Siyasi değil ama en büyük toplumsal inkılaptır.

Gizli değil ama gösterişsizdir.

Bu sebeple iman hizmetinde müstakim olmak, her türlü dünyevî hesaplardan arınmak ve “sadece Allah için” çalışmak esastır. Çünkü “bir sineğin kanadı kadar” dünyevî bir maksat, bu yüce hizmetin kudsiyetini zedeler.

Avamın Aklı: Saf Bir İman Arar

Toplumun büyük çoğunluğunu oluşturan avam, hakikati olduğu gibi görmek ister. Onlar, imanı siyasetten, ibadeti menfaatten ayıran bir anlatım bekler. Bediüzzaman, bu noktada büyük bir edep ve basiretle şunu göstermiştir:
İman, dünyevî hiçbir maksada alet edilemeyecek kadar yüce bir hakikattir.

Makale Özeti:

Hayat, şeriat ve iman üç büyük mesele olsa da, hakikat noktasında en büyüğü imandır.

Zamanın ihtiyaçlarına göre görünüşte başka meseleler öne çıksa da, iman hizmeti asli ve değişmeyen önceliktir.

İman hizmeti hiçbir siyasi veya dünyevî maksada alet edilmemeli; sadece Allah rızası için, saf bir şekilde yapılmalıdır.

Toplumun nazarında bu safiyet korunmazsa, tebliğ etkisini kaybeder; şüpheler hâsıl olur.

Gerçek kurtuluş, önce imanı tahkim etmekle, sonra diğer meseleleri onun nuruyla inşa etmekle mümkündür.

İmanın Anahtarı: Ebedî Hayatın Kapısı

> “Hayat-ı ebediyeyi kazanmakta en birinci vasıta ve saadet-i ebediyenin anahtarı imandır, ona çalışmak lâzım geliyor.”
(Tarihçe-i Hayat, s. 254)

Ebedî Hayat: Gerçek Gayemiz

İnsan bu dünyaya gelişini sadece geçici işlerle sınırlı zannettiğinde, ebedî bir hayatı kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya kalır. Oysa Kur’an’ın en temel daveti, insanı fani dünyadan bâki âleme hazırlamaktır. Ve bu hazırlığın ilk ve en temel şartı imandır.

İman olmadan ibadet eksiktir. İman olmadan ahlak temelsizdir. İman olmadan sevap meyvesizdir. Çünkü iman, saadet-i ebediyenin anahtarıdır.

Neden İman En Öncelikli Vasıtadır?

Çünkü:

İman, hayatı anlamlandırır.

Ölümü hiçlikten kurtarıp vuslata çevirir.

Musibetleri kader penceresinden baktırır.

Ahireti sadece bir umma hali değil, bir kesin gerçek haline getirir.

İman, sadece bir inanç değildir; hakikatin ta kendisidir. Kişinin kim olduğunu, nereden geldiğini ve nereye gittiğini anlaması ancak imanla mümkündür. Bediüzzaman’ın ifadesiyle, “iman hem nurdur hem kuvvettir.” Nurla hakikatleri gösterir, kuvvetle felaketlere karşı dayanma gücü verir.

Dünya İçin De Gereken En Büyük Servet: İman

Bugün milyonlar harcanarak kazanılan mal, mülk, şöhret; hiçbirinin ölüm karşısında hükmü yoktur. Oysa bir gramlık hakiki iman, bir dağ kadar servetten daha kıymetlidir. Çünkü iman,

Ölümden sonra dirilişe delildir.

Mahşerde yüz akı olmaktır.

Kabirde yalnız kalmamaktır.

Sonsuzlukta saadete ermektir.

Ve ne hazindir ki bazen bu ebedî anahtar, günlük meşguliyetlerin tozu toprağı arasında kaybolur. İnsan, bir ömür boyu geçici bir memuriyetin peşinde koşar; fakat sonsuz bir saltanatın biletini unutabilir.

İmana Çalışmak: En Büyük Yatırım

“İmana çalışmak” sadece kitap okumak veya sohbet dinlemek değildir. Aynı zamanda:

Kalbi saflaştırmak,

Şüpheleri gidermek,

Başkalarının imanını da önemsemektir.

Her müminin görevi, önce kendi imanını taklitten tahkike çıkarmak, sonra da etrafındaki insanlara hakikatleri ulaştırmaktır. Çünkü bir insanın imanı kurtulursa, bir âlem kurtulur.

Makale Özeti:

Hayat-ı ebediyenin kazanılması, her şeyden önce imanla mümkündür.

İman, saadet-i ebediyenin anahtarıdır; hem dünya hem ahiret saadetinin temelidir.

Mal, makam, başarı gelip geçicidir; ama imanla kazanılan ebediyet kalıcıdır.

Her Müslüman, önce kendi imanını tahkim etmeli, sonra başkalarının imanına da vesile olmaya çalışmalıdır.

Bir İmanın Kurtuluşu: Ebedi Bir Saltanata Açılan Kapı

“Bir adamın imanını kurtarmak ise on mü’mini velayet derecesine çıkarmaktan daha mühim ve daha sevaplıdır. Çünkü iman, saadet-i ebediyeyi kazandırdığı için bir mü’mine, küre-i arz kadar bir saltanat-ı bâkiyeyi temin eder. Velayet ise mü’minin cennetini genişletir, parlattırır. Bir adamı sultan yapmak, on adamı vali yapmaktan daha sevaplı bir hizmettir.”
Tarihçe-i Hayat.277

İmanın Kıymeti: Ebedî Hayatı Kurtarmak

İman, bir insanın ebedî saadetinin anahtarıdır. Sadece dünyada huzur değil, kabirde nur, mahşerde selamet, sıratta istikamet ve cennette ebediyet kazandırır. Bediüzzaman’ın ifadesiyle, bir müminin imanını kurtarmak; ona küre-i arz kadar bâki bir saltanat kazandırmak demektir.

İşte bu sebeple, bir insanın imanla ahirete göçmesine vesile olmak, sadece onun değil; onun neslinin, çevresinin ve etkilediği sayısız insanın da kurtuluşuna vesile olabilir. Bu yönüyle, iman hizmeti, sadece bir iyilik değil; ebediyeti inşa eden bir rahmet halkasıdır.

Velayet mi, Hidayet mi?

Velayet, şüphesiz yüce bir makamdır. Allah dostlarının kalplerinde parlayan iman nuru, kamil ahlak, derin tefekkür ve ihlaslı kulluk ile belirginleşir. Ancak bu yüksek hâl, bireysel bir terakki ile sınırlıdır. Oysa bir insanın imanı kurtarılırsa, ebedî istikbalini kazandırmak söz konusudur.

İşte bu noktada Bediüzzaman, dikkatimizi stratejik bir önceliğe çeker:

> “Bir adamı sultan yapmak, on adamı vali yapmaktan daha evlâdır.”

Çünkü iman, cennetin anahtarıdır. Velayet, cennetin güzelliğini artırır ama kapısından geçmek imansız mümkün değildir.

Hizmetin Hakiki Şekli: İmana Vesile Olmak

Bugün nice hizmetler, faaliyetler, organizasyonlar yapılıyor. Ancak bunların merkezinde imanı kurtarma hedefi yoksa, yapılanların çoğu fani gayelerle sınırlı kalabilir. İnsanların gönlünü kazanmak, ama onlara Allah’ı hatırlatmamak; ne kadar büyük bir eksikliktir!

Halbuki bir tek adamın dahi,

Şüpheden kurtulması,

Allah’a yönelmesi,

Âhireti düşünmesi,

Kur’an’a muhabbet duyması…

…işte bunlar, onlarca yıl yapılan mecazi başarıdan daha üstün olabilir.

İman Hizmetinde Gizli Kahramanlar

Bu büyük hizmet bazen bir cümleyle olur, bazen bir kitapla, bazen bir sohbetle… Hatta bazen sadece bir duanla veya güzel ahlakınla. İnsanlara doğrudan tebliğ kadar, hal diliyle gösterilen İslamî duruş da bir müjde gibidir.

Unutmamak gerekir: “Hidayet Allah’tandır.” Ancak vesile olmak, en büyük şereftir.

Makale Özeti:

Bir insanın imanını kurtarmak, on kişinin velayet mertebesine ulaşmasından daha ehemmiyetlidir.

Velayet şahsî bir kemâlattır; iman ise ebedî saadeti kazandırır.

İman hizmeti, ahireti kazandıran en büyük rahmet vesilesidir.

Hizmetlerin en makbulü, insanları imana ve hakikate yöneltendir.

Her mümin, bir kalbi kurtarmaya aday olmalı; zira bu bir ömürlük ibadete bedeldir.

İslâm Coğrafyasının Sessizliği: Basiretsizlik Mi, Korkaklık Mı?

Dünya tarihinin tanıklık ettiği en büyük zulümlerden biri, çağımızda gözlerimizin önünde cereyan etmektedir: İsrail’in, Filistin halkına yönelik sistematik saldırıları ve işgal siyaseti. Bu zulüm her geçen gün artarken, tepkiler ise ya sessiz kalmakta ya da “akıllıca değil” denilerek geçiştirilmektedir.

Son olarak İspanya’nın İsrail ile ticari ilişkilerini askıya alması, birçok çevrede takdirle karşılanırken, beklenmedik bir yerden, Arap Birliği Genel Sekreteri’nden gelen tepki şaşkınlık oluşturdu. Bu adımın “akıllıca bir siyaset” olmadığını söylemesi, aslında sorunun ne kadar derin ve acı verici olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi.

Asıl Problem: Rahatından Vazgeçmeyen Yöneticiler

İsrail’in küstah saldırganlığının en büyük dayanağı, sadece ABD’nin sınırsız desteği değil; belki daha da önemlisi, İslam âlemindeki bazı yöneticilerin korkakça ve basiretsizce tavırlarıdır. Bu yöneticiler, kendi iktidar koltuklarını, mazlum bir halkın canından ve kanından daha değerli görüyorlar.

Suudi Arabistan’ın zaman zaman dile getirdiği çekingen eleştiriler bile, İsrail’in “Otur oturduğun yerde!” şeklindeki üst perdeden tehditleriyle susturulabiliyor. Hatırlanmalıdır ki, Trump döneminde yapılan ziyaretlerde 3 Arap ülkesinden toplam 3.2 trilyon dolarlık bir kazançla ABD’ye dönüldü. Ancak bu para karşılığında, en azından “İsrail’in saldırganlığına son ver!” denilebilseydi, bu paraya bir haysiyet eklenmiş olurdu.

Bediüzzaman’ın Araplara Davası: Tembellik ve Füturla Geçen Asırlar

Bediüzzaman Said Nursî, daha 20. yüzyılın başında Arap dünyasının bu hâline işaret etmişti. Arap milletine hitaben şöyle diyordu:

> “Ey bu camideki kardeşlerim ve kırk-elli sene sonraki âlem-i İslâm mescid-i kebirindeki ihvanlarım! Zannetmeyiniz ki, ben bu ders makamına size nasihat etmek için çıktım. Belki buraya çıktım, sizden olan hakkımızı dâvâ ediyoruz. Yani, küçük taifelerin menfaati ve saadet-i dünyeviyeleri ve uhreviyeleri, sizin gibi büyük ve muazzam taife olan Arap ve Türk gibi hâkim üstadlarla bağlıdır. Sizin tembelliğiniz ve füturunuzla, biz biçare küçük kardeşleriniz olan İslâm taifeleri zarar görüyoruz. Hususan, ey muazzam ve büyük ve tam intibaha gelmiş veya gelecek olan Araplar, en evvel bu sözlerle sizinle konuşuyorum. Çünkü, bizim ve bütün İslâm taifelerinin üstadlarımız ve imamlarımız ve İslâmiyetin mücahitleri sizlerdiniz. Sonra muazzam Türk milleti o kudsî vazifenize tam yardım ettiler.
Onun için tembellikle günahınız büyüktür. Ve iyiliğiniz ve haseneniz de gayet büyük ve ulvîdir. Hususan kırk-elli sene sonra, Arap taifeleri, Cemahir-i Müttefika-i Amerika gibi en ulvî bir vaziyete girmeye, esarette kalan hâkimiyet-i İslâmiyeyi eski zaman gibi küre-i arzın nısfında, belki ekserisinde tesisine muvaffak olmanızı rahmet-i İlâhiyeden kuvvetle bekliyoruz. Bir kıyamet çabuk kopmazsa, inşaallah nesl-i âti görecek.”

Bu söz, sadece bir sitem değil; aynı zamanda ümmetin birbirine olan bağlılığını ve ortak sorumluluğunu hatırlatan bir uyarıdır. Araplar, bir zamanlar Kur’ân’ın nâziri olan, Peygamber’in kavmi olan, sahabeleri ve müçtehitleri yetiştiren büyük bir milletti. Ancak zamanla bu heybet yerini uyuşukluğa, atalete ve menfaatperestliğe bıraktı.

Tarih Tekerrür Etmeden: Ümit Var Olmak Gerek

Yine de Bediüzzaman’ın ifadesiyle, “Âlem-i İslâm milletleri Arabın metanetinden ders almışlar.
İnşaallah, yine Araplar ye’si bırakıp, İslâmiyetin kahraman ordusu olan Türklerle hakikî bir tesânüd ve ittifak ile el ele verip Kur’ân’ın bayrağını dünyanın her tarafında ilân edeceklerdir.”

Bediüzzaman’ın işaret ettiği gibi, “Kırk-elli sene sonra Araplar Cemahir-i Müttefika-i Amerika gibi bir vaziyete” kavuşabilirler. Lakin bu, ancak tembellikten, korkaklıktan, liderperestlikten ve makam endişesinden kurtulmakla mümkündür.

Sonuç: Vicdanın ve Tarihin Şahitliği

Arap yöneticiler bugün sessiz kalmakla sadece mazlumlara değil, kendi halklarına da ihanet ediyorlar. Bu ihanetin bedeli sadece dünya mazlumlarının değil, yarın kendi evlatlarının da gözyaşlarıyla ödenecek.

Unutulmamalıdır: Adaletin olmadığı yerde iktidar geçicidir. Sessizliğin egemen olduğu yerde ise tarih zalimleri değil, direnenleri yazar.

Makale Özeti:

Bu makale, İspanya’nın İsrail’e karşı aldığı karara Arap yetkililerin gösterdiği olumsuz tepkileri ele alarak, İslam dünyasında yöneticilerin basiretsiz tutumlarının İsrail’in saldırganlığını nasıl cesaretlendirdiğini sorgulamaktadır.
Bediüzzaman Said Nursî’nin Araplara yönelik uyarılarından hareketle, İslam ümmetinin birlik ve sorumluluk anlayışını yeniden inşa etmesi gerektiği anlatılmıştır. Çözüm; ümitsizliği terk etmek, adaletin yanında saf tutmak ve Arap-Türk ittifakıyla Kur’ân’ın nurunu yeryüzüne taşımaktır.

********

Bak:

https://tesbitler.com/2025/01/12/araplarin-intibahi/
https://tesbitler.com/2024/08/05/gemlenen-arap-liderler/

Adıyaman’dan Bir Ders Daha: Gazze Yardımının Faiziyle Geri İstenmesi Üzerine

“Adıyaman ders verdi, şimdi ders alma zamanı” demiştik.[1]

Sandıkta tepki göstermek isteyen halkın fevrî bir hareketle yönünü değiştirerek CHP’yi seçmesi bir tercihti. Lakin her tercih, peşinden sonuçlarını da getirir. Ve şimdi, bu tercihin ikinci ve çok daha acı bir dersi yaşanıyor: Gazze’ye gönderilen 10 milyon TL’lik yardımı ‘faiziyle’ geri istemek.

Bu cümleyi okuyan her vicdan sahibi insanın yüreğinde bir sızı oluşmalı. Çünkü bu sadece bir belediye işlemi değil; bir milletin hafızasına, vicdanına ve davasına vurulmuş lekeli bir mühürdür.

Bir Yardımın Ardındaki Ruh

Gazze’ye gönderilen yardım, sadece maddî bir katkı değildir. O, zulüm altında inleyen bir halkın yanında olunduğunun işaretidir. O para, sadece nakit değil; duaların, gözyaşlarının, kardeşliğin, ümmet olma bilincinin bir sembolüdür. Mazlumun elinden tutmanın, zalime karşı saf belirlemenin işaretidir.

Böyle bir yardımı “faiziyle birlikte geri istemek” ise, sadece akılsızlık değil; vicdansızlıktır.

Bu Talep Kime Yapılmıştır, Aslında?

Eğer bir şehir, kendi imkânlarıyla zulüm altındaki kardeşlerine el uzatmışsa, bu onur verici bir iştir. Ama sonra gelen bir yönetim bu yardımı “geri alalım” diyorsa, şu soruyu sormak gerekir:

> Siz bu talebi kime yöneltiyorsunuz?
İsrail’in tanklarının gölgesinde can veren çocuklara mı?
Bir tas çorbayı dört kişiyle bölüşen ailelere mi?
Yoksa, onları yok etmeye çalışan zihniyete mi göz kırpıyorsunuz?

Unutulmamalıdır ki; ümmetin meseleleri siyaset üstüdür. İnsani yardım, oyla ölçülmez; vicdanla yapılır. CHP’li veya AK Partili, bu fark etmez. Bir belediye, insanlığını yardım eliyle gösterdiğinde, bu bir şereftir. O yardımı geri istemekse, bir zillet belgesidir.

Adıyaman, Ders Verdiyse Şimdi Bir Derse Daha Mahkûm Oldu

Seçim günü öfkeyle verilen bir karar, bugün “faiziyle geri istenen bir yardım” rezaletine dönüşmüşse, halk kendi eliyle attığı imzanın neye yol açtığını düşünmelidir.

Bir Müslüman bir delikten iki defa ısırılmaz.
Adıyaman şimdi ikinci kez ısırılıyor.

Öyleyse bu hadise sadece CHP’nin ayıbı değil; bu tercihe bilmeden veya kızgınlıkla onay veren herkesin ortak vebalidir. Ve bu vebal, sadece bu dünyada değil, mahşerde de karşılarına çıkacaktır.

Bu Bir Uyarıdır: Akılla Değil, Vicdanla Hareket Etme Vakti

Bu ibretlik olay bize şunu gösterdi:
Halk, yönetime kızabilir. İktidara kırılabilir. Ama vicdanına küsemez.
Zalime tepki veremeyenler, mazluma da vefasızlık eder hâle gelirlerse, işte o zaman “ümmet” kelimesi sadece bir nostaljiye dönüşür.

Unutulmasın:

Kudüs’e sırt çevirenin yüzü aydınlık olmaz.

Gazze’ye selamı esirgeyen, kendi evine huzuru çağırmaz.

Mazluma taş atan, gün gelir kendi çocuklarının taşlandığını görür.

Sonuç: Bu Yardımı Geri İstemek, Şehrin Ruhunu Zedelemektir

Adıyaman, Türkiye’nin maneviyatıyla bilinen şehirlerinden biridir. Bu şehirden çıkan bir belediye, ümmetin ortak vicdanını parayla ölçmeye kalkarsa, bu sadece yerel değil, tarihî bir lekedir. Belediye binasından önce, kalplerdeki iman terazisi bozulmuş demektir.

Ey Adıyamanlı kardeşim!
Dün bir “ders verdin”, bugün bir “ders alıyorsun”.
Yarın, pişmanlıkların değil, basiretli kararların günü olsun.

Makale Özeti:

Bu makale, Adıyaman’da CHP’nin belediye yönetimine geçmesinin ardından, önceki yönetimin Gazze’ye yaptığı 10 milyon TL’lik yardımın faiziyle birlikte geri istenmesi olayını ele almaktadır. Yardımın geri istenmesi, sadece siyasi değil; ahlakî ve vicdanî bir utanç vesilesi olarak değerlendirilmiştir. Bu durumun, halkın seçimle verdiği kararların nelere yol açabileceği konusunda ibretli bir ders olduğu vurgulanmış, ümmet bilinci ve insani sorumluluk ön plana çıkarılmıştır.

[1] https://tesbitler.com/2024/04/06/adiyaman-ders-verdi-simdi-ders-alma-zamani/

Gerçek Merhamet Nedir? Şefkatin Zulme Dönüştüğü An

“Kâfir ve münafıkların cehennemde yanmalarını ve azap ve cihad gibi hâdiseleri kendi şefkatine sığıştırmamak ve tevile sapmak; Kur’an’ın ve edyan-ı semaviyenin bir kısm-ı azîmini inkâr ve tekzip olduğu gibi bir zulm-ü azîm ve gayet derecede bir merhametsizliktir. Çünkü masum hayvanları parçalayan canavarlara himayetkârane şefkat etmek, o bîçare hayvanlara şedit bir gadir ve vahşi bir vicdansızlıktır. Ve binler Müslümanların hayat-ı ebediyelerini mahveden ve yüzer ehl-i imanı sû-i âkıbete ve müthiş günahlara sevk eden adamlara şefkatkârane taraftar olmak ve merhametkârane cezadan kurtulmalarına dua etmek, elbette o mazlum ehl-i imana dehşetli bir merhametsizliktir ve şenî bir gadirdir.”
Tarihçe-i Hayat.275

Şefkat Maskesi Altındaki Merhametsizlik

İnsanın en ulvî duygularından biridir şefkat. Lakin bu yüce duygu yerinde kullanılmadığında, merhamet değil, zulüm olur. Çünkü gerçek şefkat, yalnızca zalimi affetmek değil; mazlumu korumak, hakikate taraf olmak ve adaleti gözetmektir.

Bugün bazı kimseler, din düşmanlarının veya insanlık düşmanı zalimlerin azabını hayal etmekte zorlanıyor. “Nasıl olur da Cehennem gibi bir azap, bu kadar şiddetli olabilir?” diye soruyorlar. Oysa bu sorgulama, çoğu zaman şefkatten değil, hakikatten uzak bir anlayıştan kaynaklanıyor.

Zalimlere Merhamet, Mazluma Hıyanettir

Bediüzzaman’ın işaret ettiği gibi, merhamet duygusunu yanlış yerde kullanmak; yani:

Binlerce masumu katleden bir zalime acımak,

Cihadın hakikatini anlamadan onu sert bulmak,

İlahi adaleti sorgular hâle gelmek…

Tüm bunlar, hakiki şefkat değil, vicdani sapmadır. Çünkü zalime merhamet etmek, mazluma ihanet etmektir. Bir kurdu koruyup kuzuların parçalanmasına göz yummak nasıl vahşi bir merhametsizlikse; imanı hedef alan, kalpleri zehirleyen, ebedi hayatları mahveden inkârcı fikirlerin sahiplerine “şefkatle” bakmak da aynı derecede bir gadir (hıyanet) olur.

Şefkatin Sahih Ölçüsü: Kur’an ve Adalet

Kur’an, şefkati tarif ederken adaleti asla feda etmez. Allah’ın merhameti büyüktür, evet; ama aynı zamanda O, Adl-i Mutlaktır. Cehennem, sadece intikam değil; aynı zamanda hakkı gasp edilmiş kulların tesellisidir. Bu yüzden cennet rahmetin; cehennem ise adaletin tecellisidir.

Zalimi affetmek, zalimliği affetmek demektir. Bu da şefkat değil, zulmün devamına hizmettir.

Cihad ve Cezanın Şefkatle Bağlantısı

Cihad, sadece kılıçla değil; imanla, kalemle, fikirle yapılan bir müdafaadır. Kur’an’ın hakikatlerini muhafaza etmek, ehl-i imanı dalâletten kurtarmak için yapılan bir gayrettir. Bu da en büyük şefkattir.

Yine Allah’ın cezalandırması da bir öfke değil, ilahi adaletin gereğidir. Cehennem, sadece bedene değil, vicdana da hitap eden bir mahkemedir. Çünkü mazlumların çığlıkları sadece dünyada değil, ahirette de yankılanır.

Makale Özeti:

Gerçek şefkat, zalime değil mazluma taraf olmakla mümkündür.

Şefkatin yersiz kullanımı, merhametsizliğe ve hatta zulme dönüşebilir.

Kur’an’da cehennem azabı ve cihad gibi hakikatler, Allah’ın adaletinin tecellileridir.

Zalime acımak, mazluma ihanettir.

Hakiki şefkat, iman ve adalet ölçüsüyle dengelenmiş olandır.

Misafirhane-i Dünya: Sonsuz Hayatın Eşiğinde Yaşamak

“Dünya madem fânidir.
   Hem madem ömür kısadır.
   Hem madem gayet lüzumlu vazifeler çoktur.
   Hem madem hayat-ı ebediye burada kazanılacaktır.
   Hem madem dünya sahipsiz değil.
   Hem madem şu misafirhane-i dünyanın gayet Hakîm ve Kerîm bir Müdebbir’i var.
   Hem madem ne iyilik ve ne fenalık, cezasız kalmayacaktır.
   Hem madem
لَا يُكَلِّفُ اللّٰهُ نَفْسًا اِلَّا وُسْعَهَا
sırrınca teklif-i mâlâyutak yoktur.
   Hem madem zararsız yol, zararlı yola müreccahtır.
   Hem madem dünyevî dostlar ve rütbeler, kabir kapısına kadardır.

   Elbette en bahtiyar odur ki: Dünya için âhireti unutmasın, âhiretini dünyaya feda etmesin, hayat-ı ebediyesini hayat-ı dünyeviye için bozmasın, malayani şeylerle ömrünü telef etmesin, kendini misafir telakki edip misafirhane sahibinin emirlerine göre hareket etsin, selâmetle kabir kapısını açıp saadet-i ebediyeye girsin.”
Tarihçe-i Hayat.265

Fanilik İçinde Bekâ Arayışı

Her insan doğar, büyür, yaşar ve ölür. Bu değişmez hakikat, her nefeste bize şunu hatırlatır: Dünya fanidir. Lakin fanilik korkulacak bir boşluk değil, sonsuzluğa açılan bir kapıdır. Çünkü bu dünya, ebedî hayatın kazanıldığı bir imtihan sahnesidir.

Bediüzzaman’ın buyurduğu gibi, ömür kısa, vazifeler çok, zaman az. O halde hayatı malı, makamı, şöhreti elde etme çabasıyla değil; hakikati ve ebedî saadeti aramakla değerlendirmeliyiz. Dünya, kalınacak bir yurt değil; içinden geçilecek bir han gibidir. Misafir gibi yaşamak, kalıcı değil geçici olduğunun farkında olmak demektir.

Misafirliğin Şuuruyla Yaşamak

Bir misafir, ev sahibinin izni ve rızasına göre hareket eder. Biz de bu dünyanın misafiriyiz. Sahibi biz değiliz; Müdebbir-i Hakîm ve Kerîm olan Allah’tır. O, bu haneyi hikmetle yaratmış, içini nimetlerle doldurmuş ve bize “Ey misafir! Buradan baki yurda hazırlık yap” diye emretmiştir.

Misafir gibi yaşayan insan:

Mala değil, amellere yatırım yapar.

Şöhreti değil, rızayı arar.

Gününü değil, sonsuzluğu düşünür.

Ve bilir ki, iyilik de kötülük de karşılıksız kalmaz. Bu, adaletin gereğidir. En büyük adalet ise ebedî hayatta tecelli edecektir.

Mâlâyaniye Karşı Vahim Bir Uyarı

Bugün insanlar ömürlerini eğlenceye, gösterişe ve mâlâyaniye (gereksiz, boş işlere) sarf ediyor. Oysa bu dünya oyun ve oyalanca değil, ebediyet için verilen bir kıymetli sermaye mesabesindedir. Vakit, nefes, gençlik, sağlık; hepsi birer emanettir. Hesabı sorulacak nimetlerdir.

İşte bu yüzden insanın en büyük gafleti, ebedî hayatını unutup geçici dünya lezzetlerine dalmasıdır. En büyük saadet ise, bu kısa ömrü sonsuz bir hayata yatırım yaparak geçirebilmektir.

Kurtuluş Reçetesi: Ebedî Hayatı Unutmamak

Bediüzzaman’ın şu cümlesi bir hayat rehberidir:
“Dünya için âhiretini feda etme.”
Zira dünya dostları kabir kapısına kadardır. O kapıyı geçtiğinde yalnızca imanın, salih amellerin ve ihlâsın kalır. Gerisi birer gölge gibi dağılır.

En bahtiyar insan, kabir kapısını selametle açan ve arkasında saadet-i ebediye ile karşılanan kimsedir.

Makale Özeti:

Dünya fânidir; asıl yurt âhirettir.

İnsan, bu dünya misafirhanesinde geçici olarak bulunmaktadır; ev sahibi Allah’tır.

Hayatın amacı, ebedî saadeti kazanmak ve bu kısa ömrü ahireti unutmadan yaşamaktır.

İyilik ve kötülük karşılıksız kalmaz; her şeyin hesabı görülecektir.

Mâlâyaniye (boş, faydasız işler) ile ömür tüketmek büyük bir gaflettir.

En bahtiyar kişi, dünya için âhiretini feda etmeyendir.

Ene: Kâinatın Tılsımını ve Esma-i İlahiyenin Hazinesini Açan Anahtar

“Ene, künuz-u mahfiye olan esma-i İlahiyenin anahtarı olduğu gibi kâinatın tılsım-ı muğlakının dahi anahtarı olarak bir muamma-yı müşkül-küşadır, bir tılsım-ı hayret-fezadır. O ene, mahiyetinin bilinmesiyle o garib muamma, o acib tılsım olan ene açılır ve kâinat tılsımını ve âlem-i vücubun künuzunu dahi açar.”
Sözler. 30. Söz

İnsanlık tarihi boyunca felsefeciler, sûfîler ve arifler bir hakikatin peşinden koştular: “Ben kimim? Neden varım? Bu kâinat neyi anlatıyor?” Bu sorulara verilen her cevap, bir anahtarı arayan yolculardı. Bediüzzaman Said Nursî ise bu anahtarın “ene” yani “benlik” olduğunu ifade eder. Ama bu, sıradan bir benlik değil; içinde kâinatın sırlarını ve İlâhî isimlerin hazinelerini taşıyan, çözüldüğünde hem insanın hem de kâinatın manasını aydınlatan muazzam bir tılsımdır.

Ene: Esma-i Hüsna’nın Misalî Bir Ölçeği

Cenab-ı Hakk’ın “künuz-u mahfiye” olarak tanımladığı Esma-i Hüsna’sı —yani gizli hazineleri— insanda “ene” vasıtasıyla tanınır hale gelir. Nasıl ki güneşin ışığı aynada yansıyınca görülür, ene de Allah’ın isimlerine bir ayna olur. İnsan, kendi içindeki şefkat hissiyle Rahman ismini, ilimle Alîm ismini, adaletle Adl ismini tanır. Ama bu, o sıfatların insana ait olduğu anlamına gelmez. Aksine, bu duygular ve mahiyetler sadece İlâhî olanı tanımak için insana verilmiş ölçülerdir.

Ene; “ben” diyen bir temsildir ama bu temsil, mutlak hakikati anlamak için geçici bir levhadır. Allah, kuluna “kendinden bir şey varmış gibi” gösterir, ta ki kul kendinde olmayanı tanısın.

Kâinatın Tılsımı da Ene ile Açılır

Kâinat, ilk bakışta birbirinden kopuk hadiselerin yaşandığı, milyonlarca yıldızın boşlukta savrulduğu dev bir sistem gibi görünür. Ancak dikkatli bir göz, her şeyin birbiriyle bağlantılı, ölçülü, anlamlı ve maksatlı olduğunu fark eder. Bu anlam ve maksada ulaşmanın yolu, dışa değil içe, yani “ene”ye yönelmekle mümkündür.

Çünkü ene, kâinattaki düzenin anlaşılması için insana verilen şifreleyici bir cihazdır. Senin acziyetin, yaratılmışlığını gösterdiği gibi; kâinattaki her şeyin de yaratılmış olduğuna delil olur. Senin sınırlı gücün, mutlak kudrete olan ihtiyacı gösterdiği gibi; bütün mahlukatın da aynı Kudret’e bağlı olduğunu anlamaya yarar. Bu farkındalık, kâinatı anlamlı kılar. Artık yıldızlar boşlukta değil, Allah’ın emriyle dizilmişlerdir. Dağlar tesadüfen değil, hikmetle yerleştirilmiştir. Atomlar bile başıboş değil, İlâhî iradenin izinde dönmektedir.

Muamma Açıldıkça Marifet Doğar

Ene’nin içindeki tılsım açıldıkça insan, aslında kendinde bir hiçlik ve acizlik olduğunu idrak eder. Ama bu hiçlik, onu umutsuzluğa değil, sonsuz olan Zât’a yönlendirir. Ene’nin tılsımı, benlik davasını bırakıp kulluk hakikatine teslim olmakla çözülür. Ve bu çözülme; insanın yaratılış gayesini, kâinatın hikmetini ve Allah’ın isimlerini birlikte açar.

Sonuç: Kendi İçindeki Anahtarı Tanıyan, Kâinatın Kapılarını Açar

İnsana verilen “ene”, hem Allah’ın isimlerini tanımak hem de kâinatın sırrını çözmek için yaratılmış ilahî bir ölçü, mecazî bir temsildir. Onun hakikatine ulaşmak, sadece bireysel bir gelişim değil; aynı zamanda varlığın bütününe dair bir uyanış demektir. Ene’yi çözen, hem kendini hem de kâinatı tanır; hem mahlûk olduğunu bilir, hem de Hâlık’ına giden yolu bulur.

Özet

Bu makalede, “ene” kavramının Esma-i Hüsna’nın ve kâinatın sırlarının anlaşılmasındaki merkezi rolü işlenmiştir. Ene, insanın benlik idrakidir; fakat bu idrak, İlâhî isimlere misal teşkil etmek üzere verilmiş mecazî bir cihazdır. Ene’nin doğru anlaşılması, hem insanın kulluk hakikatine ulaşmasını hem de kâinatın anlamını kavramasını sağlar. Böylece ene, hem bir tılsım hem de o tılsımı açan anahtar olur.

Ene: İlâhî Sıfatların Aynası ve İnsandaki Sonsuz Derinlik

“Bütün sıfât ve şuunat-ı İlahiyeyi bir derece bildirecek, gösterecek binler esrarlı ahval ve sıfât ve hissiyat, enede mündericdir.”
— Sözler, 30. Söz

İnsan, dıştan bakıldığında et ve kemikten ibaret zayıf bir mahlûk gibi görünse de; iç âlemine, ruhuna, kalbine ve vicdanına bakıldığında, öyle sırlar taşır ki kâinat bile onun içinde anlam kazanır. Ve bu sırların en büyüğü, “ene” denilen mahiyettir.

Ene: Bir Ayna, Bir Misal, Bir Anahtar

Ene; yani insanın “ben” demesi, sıradan bir sahiplenme duygusu değil, İlâhî bir sırrın yeryüzündeki en derin tecellisidir. Çünkü ene, Allah’ın bütün sıfat ve şuunatını anlamaya açılan bir pencere gibidir. İnsan aczini fark ettikçe Allah’ın kudretini, fakrını anladıkça Allah’ın rahmetini hisseder. Kendi cüz’î iradesini görünce, Allah’ın mutlak iradesini tanır. İşte bu karşılaştırmalı farkındalık; insanı marifetullah’a götüren bir yol, bir mi’yardır.

Yani, insanın “ben seviyorum” demesi, “Cenab-ı Hakk’ın Vedûd isminin bir gölgesi var bende” demektir. “Ben istiyorum” demesi, “Allah’ın Murîd ismi tecelli etmiş” demektir. “Ben biliyorum” sözü, Alîm isminin bir zerresine işaret eder. Böylece ene, İlâhî sıfatların anlaşılması için verilmiş bir örnekleme cihazı, bir temsilî harita gibidir.

Ene’nin Taşıdığı Derinlik ve Tehlike

Ancak bu ince cihaz, doğru okunmazsa insanı sapkınlığa da götürür. Zira ene, İlâhî sıfatlara ayna olmak için yaratılmışken, kişi bu sıfatları kendine ait zannederse, ene bir hırs ve kibir kaynağına dönüşür. Kendini mutlak kudret ve irade sahibi görmeye başlar. Firavunlaşır, nemrutlaşır.

Ene’nin hakikati, kendinde mutlak bir şey olmadığını fark etmektir. Onun kıymeti, Allah’ın sıfatlarını yansıtmasındandır. Ene, yoklukta varlığın izini süren bir işaret levhasıdır. Kendini ilah yerine koyan değil, O ilaha ayna olmaya çalışan bir hal üzere yaşarsa, bütün mahlûkatın içinde en kıymetli varlık hâline gelir.

İnsan Neden Bu Kadar Derin Bir Sırla Donatılmıştır?

Çünkü insan, hilafet makamına adaydır. Yeryüzünün halifesi olmak, sadece güçlü olmakla değil; anlamak, temsil etmek ve adaletle hükmetmekle olur. Allah’ın sıfatlarını bir derece idrak edip, bu sıfatlara yaraşır bir duruş göstermekle olur. Ene’de dercedilmiş olan o binlerce hâl, his ve kabiliyet; insana bu hilafet sorumluluğu için verilmiştir.

Kalpteki merhamet, Allah’ın Rahîm ismine; zihindeki hikmet, Hakîm ismine; vicdandaki adalet hissi, Adl ismine birer işarettir. İnsan, bu sıfatları kendi nefsinde tatbik ettikçe, İlâhî sıfatları tanır ve O’na yaklaşır.

Sonuç: Ene’yi Tanıyan Rabbini Tanır

Ene, bir sırdır; hem esrarengiz bir kilit hem de ebedî hazineyi açan anahtardır. Onun içinde saklı binlerce hâl, sıfat ve his, İlâhî isimleri tanımanın yollarıdır. Doğru kullanıldığında insanı meleklik mertebesine çıkarır; yanlış yönlendirildiğinde şeytanlık çukuruna iter. Ene, nefsin merkezinde duran en kritik cihazdır: Ya marifetullahta derinleşen bir ayna olur ya da gaflette kaybolan sahte bir put.

Özet

Bu makalede, Bediüzzaman’ın “ene” kavramı üzerinden insanın İlâhî sıfatlara nasıl bir ayna olduğu ele alınmıştır. Ene; Allah’ın sıfatlarını bir derece anlamaya yarayan, insanın fıtratına yerleştirilmiş misalî bir ölçüdür. Bu cihaz, doğru kullanıldığında marifetullah kapısını açar; yanlış anlaşıldığında ise kişiyi benliğe, kibire ve dalalete götürür. Dolayısıyla ene’yi tanımak, hem insanın kendini hem de Rabbini tanıması açısından hayati öneme sahiptir.

Ene: Kâinatın Anahtarı ve İnsanın İmtihanı

“Âlemin miftahı insanın elindedir ve nefsine takılmıştır. Kâinat kapıları zâhiren açık görünürken hakikaten kapalıdır. Cenab-ı Hak, emanet cihetiyle insana ene namında öyle bir miftah vermiş ki âlemin bütün kapılarını açar ve öyle tılsımlı bir enaniyet vermiş ki Hallak-ı kâinat’ın künuz-u mahfiyesini onun ile keşfeder. Fakat ene, kendisi de gayet muğlak bir muamma ve açılması müşkül bir tılsımdır. Eğer onun hakiki mahiyeti ve sırr-ı hilkati bilinse kendisi açıldığı gibi kâinat dahi açılır.”
Sözler. 30 söz

“Âlemin miftahı insanın elindedir ve nefsine takılmıştır.”
— Sözler, 30. Söz

İnsan, kâinat içre bir zerre gibi küçük; fakat taşıdığı sırlar cihetiyle âlem kadar büyüktür. Nefsi ona hem perde hem pencere; hem zincir hem anahtar olur. Ve ona “ene” namıyla öyle bir sır emanet edilmiştir ki, bu küçük kelime, büyük hakikatleri açan tılsımlı bir kilittir.

Kâinat Kapıları ve Ene’nin Tılsımı

Zâhirde kâinatın kapıları herkese açıktır: Güneş herkese doğar, rüzgâr herkesi serinletir, çiçek herkes için kokar. Fakat bâtında, bu görünenler ardında yatan manalar, maksatlar ve hakikatler herkese açılmaz. Bu sırlar, kalbin ve aklın derinlerine işlenmiş bir anahtarla; yani “ene”nin doğru okunmasıyla açılır.

Ene (benlik), ilk bakışta sıradan bir kavram gibi görünse de, hakikatte sonsuz bir derinliğe açılan bir kapıdır. Ene’nin asıl maksadı, insanın kendisini Yaratan’a nisbetle tanımasıdır. Bu da onu mutlak kudret, ilim, irade gibi sıfatlara bir ayna kılarak olur. İnsan kendi “ben”iyle Allah’ın “Ben”ini tanır. Kendi sınırlı ilmiyle, Allah’ın sonsuz ilmini fark eder. Bu cihetle ene, bir ölçü aletidir; marifet terazisidir.

Ene’nin Sapması: Hazineyi Unutturur

Fakat ene, bir tılsımdır. Doğru okunmadığında kişiyi karanlık bir gaflete sürükler. Ene, kendisini mutlak zannettiğinde, yaratılış maksadının aksine bir yola girer. Kendine ait olmayan ilim, kudret ve mülkü sahiplenmeye başlar. Bu da onu en yüksek makamlardan, en derin sapmalara sürükler. Firavunlar, Nemrutlar, modern şirk ve egoizmler hep bu yanlış okumanın ürünüdür.

İşte bu noktada ene, Allah’a açılan bir anahtar değil, hakikate kapanan bir perde hâline gelir. Halbuki ene, “ben” demekle değil, “Sen varsın” demekle kemal bulur.

Ene’yi Anlamak Kâinatı Anlamaktır

Ene, doğru anlaşıldığında yalnızca insanı değil, kâinatı da aydınlatır. Çünkü insan, kâinatın küçültülmüş bir misalidir. Kalbinde rahmetin, aklında hikmetin, vicdanında adaletin birer tecellisi vardır. Bu da gösterir ki ene’nin sırrı çözüldükçe, bütün âlemin sırları da bir bir çözülmeye başlar.

Kâinattaki her şeyin manasını bilen biri, kendisini bilen biridir. Ve kendisini tanıyan biri, Rabbini tanır. Ene, bu tanımanın hem başlangıcıdır hem de yoludur.

Bir İmtihan Vesilesi Olarak Ene

Ene, insana verilmiş bir emanet ve imtihan vesilesidir. Ya onu bir ilâh gibi görüp kulluğu terk eder ya da onu bir kul gibi görüp Halık’ına teslim eder. Birincisi insanı şeytanın yoluna, ikincisi peygamberlerin izine yönlendirir. Bu açıdan ene, insanın cennete veya cehenneme yolculuğunun pusulasıdır.

Sonuç: Ene’yi Tanı, Âlemi Anla, Rabbini Bil

Ene, basit bir kelime değil; derin bir hakikat, gizli bir hazinedir. Onu anlayan, sadece kendisini değil; bütün âlemi anlar. Onu yanlış kullanan, kendine put yapar. Doğru kullanan ise onunla Yaratan’ına pencere açar. Ene, yalnızca “ben” demek değil; “ben acizim, fakirim; Sen ise Kudret ve Rahmet Sahibisin” diyebilmenin şuurudur.

Özet

Bu makale, insanın nefsi içinde saklı olan “ene”nin hakikatini ve bu sırrın kâinatla ilişkisini ele almıştır. Ene, kâinatı anlamaya yarayan ilâhî bir anahtar, fakat aynı zamanda insanı gaflete sürükleyebilecek bir tılsımdır. Doğru okunursa insan Rabbini tanır, yanlış okunursa benliğine tapar. Dolayısıyla ene, hem marifetin kapısı hem de imtihanın merkezidir. Onu bilen, kendini ve Rabbini tanır; bilmeyen, hem kendine hem kâinata yabancı kalır.

Zerrelerin Yolculuğunda İlâhî Kanunların Tecellisi

“Kanun-u rububiyet, kanun-u kerem, kanun-u cemal, kanun-u rahmet, kanun-u hikmet, kanun-u adl, kanun-u ihata-i ilmî gibi pek çok muazzam kanunların görünen uçları arkalarında birer ism-i a’zam ve o ism-i a’zamın tecelli-i a’zamını gösteriyor. Ve o tecelliden anlaşılıyor ki sair mevcudat gibi şu dünyadaki tahavvülat-ı zerrat dahi gayet âlî hikmetler için kaderin çizdiği hudut üzerine kudretin verdiği evamir-i tekviniyeye göre hassas bir mizan-ı ilmî ile cevelan ediyorlar. Âdeta başka yüksek bir âleme gitmeye hazırlanıyorlar. Öyle ise zîhayat cisimler, o seyyah zerrelere güya birer mektep, birer kışla, birer misafirhane-i terbiye hükmündedir. Ve öyle olduğuna bir hads-i sadıkla hükmedilebilir.,
Sözler. 30. Söz

İnsanlık, maddeyi çözmeye çalışırken onu yalnızca fiziksel yapı ve hareket düzleminde anlamaya çalıştı. Oysa bir zerreyi dahi anlamak, onu idare eden ilâhî kanunları idrak etmekle mümkündür. Bediüzzaman’ın bu veciz beyanı bize gösteriyor ki, maddenin ve bilhassa zerratın (atomların) hareketleri yalnızca fiziksel değil, aynı zamanda ilâhî bir iradenin, bir kudretin, bir rahmetin ve bir hikmetin izlerini taşır.

Zerrede Tecelli Eden İsimler

Bir atomun en basit hareketi bile; arkasında Rubûbiyet (terbiye edicilik), Kerem (cömertlik), Cemal (güzellik), Rahmet (şefkat), Hikmet (gaye ve fayda üzerine yaratılış), Adl (denge ve adalet) ve İlm-i Muhît (her şeyi kuşatan bir ilim) gibi yedi kudsî ismin kanunlarının yansımasını taşır. Bu kanunlar, kâinatta görülen düzene yalnızca sebep değil, aynı zamanda manevî bir güzellik ve anlam da katmaktadır.

Zerre, dışarıdan bakıldığında küçük ve şuursuz görünse de, onun hareketinin arka planı âdeta ilâhî bir laboratuvar gibidir. Kâinat çapında geçerli olan bu kanunlar, her bir zerrede -tıpkı bir hologramın bütün resmi içinde barındırması gibi- bütün isimlerin tecellilerini yansıtır.

Tahavvülat-ı Zerrat: Değişim, Dönüşüm ve Terbiye

Zerreler sürekli hareket halindedir. Onlar bir cisimden başka bir cisme geçerken, bir hâlden başka bir hâle girerken, bu dönüşüm başıboş bir serserilik değil; kaderin çizdiği sınırlar içinde, ilâhî bir ilmin terazisiyle ölçülmüş, hassas bir nizama göre gerçekleşmektedir.

Bu hareketlilik, onların başka bir âleme hazırlandığını düşündürür. Tıpkı bir askerin eğitim süreci gibi… Her geçtikleri canlı beden, onlara yeni bir görev, yeni bir terbiye verir. Bu bedenler birer meşher (sergi yeri), mektep (okul), kışla (askerî eğitim yeri) ve aynı zamanda misafirhane (geçici konaklama yeri) gibidir.

Zîhayat Cisimler: Zerratın Talim Gördüğü Mektepler

Zîhayat (canlı) bedenler, zerrelerin girdiği ve birer anlam kazandığı mekânlardır. Bir hücrede görev alan atom, o organizmanın bir parçası olarak belirli bir faaliyeti yerine getirir. O faaliyet, onu sıradanlıktan çıkarır; “emir kulu” bir hizmetkâra dönüştürür. İlâhî sistemin bir askeri hâline gelir.

İşte bu yönüyle, canlı bedenler, kendilerine hizmet eden zerreleri de nurlandırır, ebedîliğe hazırlar. Zerreler, bu geçici vazifelerle manevî bir kıymet kazanır. Bu da, dünyadaki maddî varlığın yalnızca dünya için değil, âhiret için de bir hazırlık süreci olduğunu gösterir.

İlâhî Kanunların Görünen Uçları

Söz konusu yedi ilâhî kanun —rububiyet, kerem, cemal, rahmet, hikmet, adl ve ilim— sadece teori değil, zerrelerin hayatında bizzat müşahhas olarak gözlemlenebilir. Bir hücrenin içinde dengeli bir biçimde yer alan elementlerde adl, o elementin başka bir varlığa faydalı hâle gelmesinde kerem, vücutta mükemmel bir düzende işlemesinde hikmet, canlılara şifa ve besin olarak yansımasında rahmet ve bunların hepsinin arkasındaki eşsiz tertipte ihata-i ilmî tecelli eder.

Bu yönüyle zerrelerin hareketi, sanki perde arkasında tecelli eden bir ism-i a’zamın (Allah’ın en büyük ismi) nurundan yansımış birer yıldız parıltısı gibidir.

Sonuç: Zerrenin Değeri, Onun Vazifesindedir

Madde küçüldükçe manevî derinlik artar. Bir zerrede dahi Rahman’ın isimleri tecelli ediyorsa, onun hareketi başıboş olamaz. Her bir zerre; ebediyet yolcusu bir asker, bir talebe, bir memur gibidir. Zîhayat bedenlerde aldığı eğitim, onu yalnızca fizikî değil, manevî olarak da dönüştürür.

Ve her bir zerre, kudret kalemiyle yazılmış bir harf gibidir. Onu okuyan, arkasındaki ilmi, rahmeti, hikmeti, adaleti ve güzelliği görür. Görmeyen ise yalnızca toz zerresi zanneder.

Özet

Bu makale, Bediüzzaman’ın 30. Söz’deki derin bir pasajı üzerine kaleme alınmıştır. Zerrelerin hareketi sadece fiziksel değil, arkasında yedi kudsî ilâhî kanunun (rububiyet, kerem, cemal, rahmet, hikmet, adl, ilm-i ihata) izlerini taşıyan manevî bir seyirdir. Zîhayat cisimler ise bu zerrelerin terbiye gördüğü birer mektep gibidir. Zerreler bu dünyada geçici görevlerle manevî kıymet kazanır ve âhiret âlemine lâyık hale gelir. Bu durum, ilâhî isimlerin tecellisinin en küçük maddede bile apaçık göründüğünü ispat eder.

Zerrelerin Talimi: Geçici Bedenlerde Ebedîlik Yolculuğu

“Tahavvülat-ı zerratın ve zîhayat cisimlerde zerrat harekâtının binler hikmetlerinden bir hikmeti dahi zerreleri nurlandırmaktır ve âlem-i uhreviye binasına lâyık zerreler olmak için hayattar ve manidar olmaktır. Güya cism-i hayvanî ve insanî hattâ nebatî; terbiye dersini almak için gelenlere bir misafirhane, bir kışla, bir mektep hükmündedir ki camid zerreler ona girerler, nurlanırlar. Âdeta bir talim ve talimata mazhar olurlar, letafet peyda ederler. Birer vazifeyi görmekle âlem-i bekaya ve bütün eczasıyla hayattar olan dâr-ı âhirete zerrat olmak için liyakat kesbederler. “
Sözler. 30.söz.

“Tahavvülat-ı zerratın ve zîhayat cisimlerde zerrat harekâtının binler hikmetlerinden bir hikmeti dahi zerreleri nurlandırmaktır…”
Sözler, 30. Söz

İnsan, çoğu zaman sadece kendini eğitenin Allah olduğunu zanneder. Oysa Allah, sadece insanı değil, en küçük maddeleri bile terbiye eder, öğretir, dönüştürür ve yüceltir. Bediüzzaman’ın ifadesiyle cansız zerreler, canlı bedenlere girerek sanki birer “talebe” gibi eğitilirler. Onlar için beden bir okul, bir kışla, bir misafirhane olur. Bu geçici âlemde gördükleri vazifeler, onları ebedî âlemin mimarisine uygun hâle getirir. Bu, kudretin ve rahmetin en ince tezahürlerinden biridir.

Zerrelerin Yolculuğu: Cansızlıktan Canlılığa

Bir zamanlar bir taşta, bir suda, bir toprağın derinliğinde camid yani cansız olan bir zerre, kaderin sevkiyle bir canlı bedenin içine alınır. Belki bir yaprakta klorofil olur, sonra o bitkiyi yiyen bir koyunun bedeninde bir damla kana karışır, oradan bir insan bedenine geçer. Bu yolculuk, öyle basit bir dönüşüm değil; bir terbiye sürecidir.

O camid zerre, canlı organizmanın içinde görev alarak bir nevi ruh kazanır. Artık onun hareketi şuursuz değil, şuurluca düzenlenmiş bir sistemin parçası hâline gelir. Bu süreçte, zerre adeta bir ilâhî mektepte eğitilir. Görev alır, nizamlı çalışır, bir düzen içinde varlığa hizmet eder.

Hayatın İçinde Eğitim: Bedenler Birer Kışla ve Mektep

Zerrelerin hayvanî, nebatî ve insanî bedenlere girmesi, onların ebedî âleme hazırlanmalarının bir adımıdır. Tıpkı bir askerin eğitilmek için kışlaya alınması, bir talebenin bilgi almak için okula girmesi gibi… Bu bedenler, geçici olmalarına rağmen zerrenin ruhuna ebediyet dersi verir.

Bir başka deyişle, Allah bir taşı sadece taş olarak bırakmaz; onu terbiye eder, işlev kazandırır, değer verir. Çünkü ebedî âlem, sadece ruhlar için değil; o ruhlara hizmet etmiş, görev bilinciyle çalışmış atomlar, moleküller ve zerreler için de hazırlanmıştır. Bu da rahmetin sonsuzluğunu gösterir.

Nurlanmak Ne Demektir?

Zerrelerin “nurlanması”, onların karanlık ve bilinçsiz hâllerinden çıkıp mânâ kazanması, hikmetli bir vazifeye sahip olmalarıdır. Her görev, onlara bir nur kazandırır. Çünkü hizmet etmek, Hakk’a yakınlaştırır. Zerrenin yaptığı hizmet, onu sıradan bir madde olmaktan çıkarır; o artık bir memur olur. O vazifesiyle, âlem-i bekada, yani ahiret âleminde bir yer edinmeye liyakat kazanır.

Bu nur, fiziksel bir ışık değil; hikmet ve manâ nurudur. Ebediyetin kapısını açan bir liyakattir. Dünya mektebinde geçen her zerre, eğer Allah’ın kudretine ve rahmetine teslim olmuşsa, bir gün “dar-ı ahiretin hayattar eczası” olmaya hazır hale gelir.

Dünya: Sadece İnsan İçin Değil, Zerre İçin de İmtihan Yeri

İnsanın dünyaya imtihan için geldiği gibi, zerreler de geçici olarak bu dünyaya görevli gönderilmiştir. Onlar da kendilerince bir imtihandadır. İnsanların onları nasıl kullandığı, hangi sistemde görev aldıkları, hangi canlılara hizmet ettikleri gibi faktörler, onların uhrevî değerini belirler.

Zerre, Allah’a hizmet ettikçe; kulluk görevinde bulunan bir bedene destek oldukça nurlanır. İşte bu yüzden, insana verilen her nimet, her organ, her hücre, aynı zamanda bir şahitlik vesilesidir. Onlar sadece insana değil, kendilerine de hizmet etmektedirler; çünkü bu hizmetle terakki ederler.

Sonuç: Zerrelerin Sessiz Yolculuğu, Sonsuz Âleme Açılan Kapıdır

Bir zerre, ne kadar küçük görünse de, Allah’ın eğitiminden geçtikten sonra büyük hakikatlere kapı açar. Hayatın içinde görev alarak, şuursuzluk karanlığından hikmet nuruna geçer. Dünya onun için bir mekteptir, bir kışladır. Her görev, onu ebedî bir âleme taşır. Bu sebeple, en küçük şeyde bile büyük mânâlar saklıdır. Tefekkür eden göz, her zerrenin arkasında Rahmân’ın imzasını görür.

Özet

Bu makalede, Bediüzzaman’ın “tahavvülat-ı zerrat” yani zerrelerin dönüşümü üzerine kurduğu hakikatler işlendi. Cansız zerrelerin canlı bedenlerde görev alarak eğitildiği, nurlandığı ve uhrevî hayata layık hâle geldiği anlatıldı. Dünya, sadece insanlar için değil, zerreler için de bir terbiye yeri, bir mektep ve bir imtihandır. Her vazife, zerrenin ruhunu parlatır ve onu ebedî hayata hazırlar.