Bir Bahar Mucizesi: Ferdin ve Nev’in İhyası Üzerine Hikmetli Bir Bakış

“İhya-yı nev, ihya-yı fert gibidir 

   Mevt-âlûd bir nevm ile kışta uyuşmuş bir sinek, nasıl onun ihyası kudrete ağır gelmez.

   Şu dünyanın mevti de ihyası da öyledir. Bütün zîruh ihyası onda fazla nazlanmaz.”
Sözler. Lemaat

İnsan, hayatın akışı içinde büyük hadiseler karşısında bazen dehşete düşer. Kıyamet, ölüm, yeniden diriliş gibi kavramlar zihinlerde büyür, ürkütür. Ancak kainata ibretle bakıldığında, bu büyük hadiselerin misallerinin her an gözler önünde cereyan ettiğini görürüz. Bediüzzaman Said Nursî’nin Lemaat adlı eserinde geçen şu kısa cümle, derin bir hakikatin anahtarıdır:
“İhya-yı nev, ihya-yı fert gibidir.”
Yani bir türün, bir milletin ya da kainatın yeniden diriltilmesi; bir ferdin, bir sineğin yeniden ihyası kadar kolaydır Allah’ın kudreti için.

İlkbahar: Sessizlikten Dirilişe

Kış boyunca hayat izlerini kaybetmiş, adeta ölmüş bir sinek… Soğuk ve donuk bir uykuda. Lakin baharın gelişiyle birden canlanıverir. O mevt-âlûd (ölü gibi) hali yerini canlılığa, harekete, hayata bırakır. Bu mucizevi dönüşümde ne bir zorlama vardır, ne de kudrete bir ağırlık… Aynı şekilde, yeryüzünün bütünü de kışın ölümünü yaşar: kurumuş ağaçlar, susmuş nehirler, çekilmiş yapraklar, sessizleşmiş ovalar… Ama baharla birlikte milyonlarca canlı aynı anda dirilir.

Bu dev ihya hareketi, bize ahiretteki dirilişin akıl dışı ya da uzak olmadığını haykırır. Her yıl milyarlarca canlıyı aynı anda yoktan var eden bir kudret, elbette ölmüş insanları da diriltmeye kadirdir.

Ferdin Dirilişi: Küçük Bir Kıyamet

Bir sineğin canlanması, bir çekirdeğin çatlayarak ağaca dönüşmesi, bir insanın uykudan uyanması… Bunların her biri küçük çaplı bir ihyadır. Bu küçük mucizeler bize gösterir ki, ferdin diriltilmesi bir kudret meselesi değildir; O’na göre kolay ve süreklidir. O halde bir insanı ahirette yeniden yaratmak, onun suretini ve şahsiyetini tekrar iade etmek, baharda bir yaprağı yeniden yaratmak kadar basittir ilahî kudret için.

İşte burada “nev”in (türün, toplumun, insanlığın) dirilişiyle “fert”in (bireyin) dirilişi arasında fark kalmaz. Her ikisi de O’nun nazarında eşittir. Zira kudretin karşısında büyüklük-küçüklük farkı yoktur.

Toplumsal ve Ruhsal İhya

Bu hakikat sadece biyolojik ihyayı anlatmaz. Aynı zamanda toplumların, milletlerin ve kalplerin de dirilişine işaret eder. Maneviyattan uzaklaşan bir fert ya da çöküşe geçmiş bir toplum, mevt-âlûd bir hale gelir. Ancak hakikatle, marifetle, imanla karşılaştığında tıpkı sinek gibi canlanır. Ruhlar harekete geçer, fikirler uyanır, gönüller dirilir.

Bu yüzden ihya sadece fiziki değildir. Asıl diriliş; imanla, ilimle, ahlakla ve hakikatle olur. Bu da kudretin değil, iradenin tercihidir. Allah, kudretiyle diriltir ama kul, iradesiyle yaşar. Baharın gelmesi bir rahmettir; ama tohum, kendini toprağa vermedikçe baharın nimetinden faydalanamaz.

Sonuç

İnsana düşen, bu kevnî ayetleri ibretle okumaktır. Kainat kitabındaki her bahar, yeniden dirilişin sessiz bir ilanıdır. Bir sineğin kıştan çıkışı kadar kolaydır insanın da mahşerde dirilmesi. Ne ferdin, ne nev’in ihyası Allah için zor değildir. Kudret, her şeyi ihata etmiştir. Mesele, bu kudretin delillerine göz kapamamak ve ibretle bakmaktır.

Özet

Bu makalede, Bediüzzaman Said Nursî’nin “İhya-yı nev, ihya-yı fert gibidir” ifadesinden yola çıkılarak, kainattaki bahar dirilişinin ahiret inancına delil olduğu anlatılmıştır. Kışta ölmüş gibi görünen bir sineğin dirilmesiyle, tüm insanlığın dirilmesi arasında kudret açısından fark olmadığı anlatılmıştır. Aynı zamanda ruhsal ve toplumsal dirilişin de iman, hakikat ve irade ile mümkün olduğu ifade edilmiştir. Diriliş, Allah’ın kudretiyle; yaşamak ise insanın iradesiyledir.

Kalbin ve Aklın Rehberi: Risale-i Nur’un Eşsiz Mektebi

“Risale-i Nur, imanî meseleleri lüzumu derecesinde izah etmiş. Risale-i Nur’un hocası, Risale-i Nur’dur. Risale-i Nur, başkalarından ders almaya ihtiyaç bırakmıyor. Herkes istidadı nisbetinde kendi kendine istifade eder. Aklınız her bir meseleyi tam anlamasa da ruh, kalp ve vicdanınız hissesini alır. Ne kadar istifade etseniz büyük bir kazançtır.”
Sözler. Konferans

Zamanın ihtiyacı, insanın ihtiyacıdır. Her çağ, kendine özgü bir manevi karanlık ve imani buhranla gelir. Bediüzzaman Said Nursî, bu hakikati çok önceden görerek, “Bu zamanın cihadı, manevi cihaddır. Kalemle, fikirle, marifetle olur” demiştir. İşte Risale-i Nur, bu çağın hastalıklarına ilaç olan, aklı tatmin ederken kalbi doyuran, ruhu tedavi eden bir hakikat mektebidir.

Risale-i Nur’un Hocası: Risale-i Nur

Birçok eser, başka kaynaklardan destek alarak okunur. Fakat Risale-i Nur, kendi kendini açıklayan, kendi içinden cevherler fışkıran bir hazine gibidir. Said Nursî’nin “Risale-i Nur’un hocası, Risale-i Nur’dur” sözü, bu külliyatın nasıl bir iç bütünlüğe sahip olduğunu göstermektedir.

Bu eserler, herhangi bir tarikata, şahsa ya da zamana bağlı kalmadan, doğrudan Kur’an’dan beslenen bir sistem sunar. Onun için Risale-i Nur, bir kişinin değil; bir devrin, bir milletin ve hatta insanlığın dersidir. Çünkü iman, zamanla değişmeyen, fakat zamanın şartlarında daha çok açıklanmaya muhtaç olan bir hakikattir.

Aklın Anlamasa da Kalbin Anlar

Her insanın ilmi ve idraki farklıdır. Ancak Risale-i Nur, sadece zeki ve yüksek tahsilli kişilere hitap etmez. En sade bir köylüden en derin bir mütefekkire kadar herkes bu eserlerde kendine göre bir hisse alabilir. Bediüzzaman’ın “Aklınız her meseleyi tam anlamasa da kalbiniz, ruhunuz, vicdanınız hissesini alır” sözü, bu hakikati veciz bir şekilde ifade eder.

İşte bu yönüyle Risale-i Nur, bir bilgi kaynağından çok daha fazlasıdır. O, ruhun gıdası, vicdanın aynası, kalbin pusulasıdır.

İstifade Kadardır Kazanç

Risale-i Nur’dan alınan her hisse, sahibine dönüşü olmayan bir kazanç olarak döner. Çünkü imanî meseleler, sadece teorik bilgi değil; aynı zamanda hayatı anlamlandıran, sabrı güçlendiren, tevekkülü pekiştiren, kalbe huzur veren gerçeklerdir.

Bu yüzden bu eserleri okurken, her şeyi anlamaya çalışmak değil; anladığını hazmetmek önemlidir. Bediüzzaman’ın dediği gibi: “Ne kadar istifade etseniz, büyük bir kazançtır.” Zira bu kazanç; ne banka hesabında görünen, ne dünyada ölçülen türdendir. Bu kazanç, ebedî sermayedir.

Risale-i Nur: Bir Dershane, Bir Mektep, Bir Rehber

Bugünün insanı; bilgiye boğulmuş ama hakikatten uzak kalmıştır. Kalpler tatminsiz, ruhlar yorgun, fikirler dağınık… Böyle bir zamanda Risale-i Nur; sadeliğiyle ama derinliğiyle, sessizliğiyle ama tesiriyle, kalbi inşa eden bir dershanedir.

O, sadece bir kitap değil, bir hayattır. Okudukça insanı dönüştüren, düşündüren, ağlatan ama aynı zamanda umutlandıran bir kaynaktır. Her okuyucu, bu dershanenin hem talebesi hem de muhatabıdır.

ÖZET

Bu makalede, Risale-i Nur’un bağımsız, kendine yeterli ve zaman üstü yapısı ele alınmıştır. Bediüzzaman’ın “Risale-i Nur’un hocası, Risale-i Nur’dur” sözüyle bu külliyatın kendi içindeki bütünlüğü ve öğretici yönü anlatılmıştır. Herkesin istidadına göre istifade edebileceği bu eserlerin, kalp, ruh ve vicdan üzerinde yaptığı etki ön plana çıkarılmıştır. Sonuç olarak Risale-i Nur’un, sadece bir kitap değil, çağın ihtiyacına cevap veren bir iman ve marifet mektebi olduğu ifade edilmiştir.

Keser Döndü, Sap Döndü: Gücün Zirvesinden Çöküşün Eşiğine ABD

Tarihin tozlu sayfaları; nice imparatorlukların, medeniyetlerin ve devletlerin yükselişine ve ardından kaçınılmaz çöküşlerine tanıklık etmiştir. Güç, adaletle yoğrulmadığında; zulüm, kibir ve çıkarcılıkla beslendiğinde ne kadar uzun ömürlü olabilir ki? Bu sorunun cevabını tarihte Roma’da, Bizans’ta, Osmanlı’da gördüğümüz gibi; bugün Amerika Birleşik Devletleri’nde de görmeye başlıyoruz.

ABD, 20. yüzyılın başından itibaren dünya sahnesinde hegemon bir güç olarak yükseldi. Ekonomik, askeri ve kültürel gücüyle “dünyaya yön veren ülke” unvanını uzun yıllar elinde tuttu. Ancak bu güç çoğu zaman adaletin değil, menfaatin hizmetinde kullanıldı. Demokrasi götürmek bahanesiyle yapılan müdahaleler, rejim değişiklikleri, darbeler, ambargolar ve ekonomik sömürü; başkalarının yurdunda kan, gözyaşı ve yıkım olarak geri döndü.

Demokrasi İhracı mı, Emperyalist Plan mı?

“Demokrasi” söylemi altında yürütülen Büyük Ortadoğu Projesi, aslında bölge halklarına huzur değil, kaos getirdi. Irak’ta, Suriye’de, Libya’da yıkılan sadece şehirler değil; medeniyetin ve kültürün izleriydi. Çocuklar yetim kaldı, kadınlar dul, topraklar ise çorak…

ABD, kendi güvenliğini sağlamak adına dünyanın diğer ucundaki halkların geleceğini ipotek altına aldı. Birçok ülkenin meşru hükümetlerini düşürüp, kukla yönetimleri iş başına getirdi. Bu müdahaleler; kısa vadede stratejik kazançlar sağlasa da uzun vadede ABD’nin “dünya jandarması” imajını, “zulüm aracı” haline dönüştürdü.

Evdeki Yangın

Dışarıda güçlü bir imaj çizen ABD’nin iç yapısı ise her geçen gün daha da çürümeye başladı. Irkçılık, gelir eşitsizliği, polis şiddeti, siyasi kutuplaşma ve silahlı grupların artan etkisi; ülkeyi içten içe kemiren bir yangına dönüştü. Seçim sonuçlarının bile sorgulandığı, kongre binasının basıldığı bir ülkede artık “istikrar”dan bahsetmek mümkün mü?

Artık ABD, başkalarının başına çorap ören bir ülke olmaktan çıkıp, kendi başına örülmüş çorapların içinde debelenen bir dev halini aldı. “Dünyaya çuval geçiren” bir zamanların kudretli devleti, bugün kendi vatandaşlarının elinde parçalanma tehdidiyle karşı karşıya. Sadece siyasi değil; ekonomik çalkantılar, sosyal güvensizlik, doğal afetler ve küresel itibar kaybı da bu çöküşün habercisi.

İlahi Adalet mi, Tarihin Tekerrürü mü?

Tarihte her yükselişin bir çöküşü olduğu gibi, her zulmün de bir hesabı olur. ABD, yıllarca adalet yerine menfaati, barış yerine çatışmayı, kardeşlik yerine ayrımcılığı seçti. Şimdi de yaptıklarının bedelini, içeriden ve dışarıdan gelen fırtınalarla ödemeye başladı.

Tufanlar, yangınlar, ekonomik çöküşler ve iç kargaşalar; sadece doğa olayları ya da toplumsal problemler değil, aynı zamanda evrensel adaletin tecellisidir. Mazlumların ahı yerde kalmaz. Tarih, zalimin zulmünü unutmaz.

Bugün ABD için hesap zamanı gelmiştir. Keser döndü, sap döndü. Gün döndü, devir değişti.

ÖZET

Bu makalede, ABD’nin tarihsel yükselişi ve ardından gelen düşüş süreci incelenmiştir. Demokrasi ihracı adı altında yapılan emperyalist müdahalelerin, ABD’yi kısa vadede güçlendirse de uzun vadede içten içe çöküşe sürüklediği anlatılmıştır. İç kargaşalar, toplumsal eşitsizlikler ve küresel itibarsızlık; bu çöküşün temel dinamikleri olarak öne çıkmaktadır. Sonuç olarak, tarihsel adaletin ve ilahi dengenin işlediği bir süreçte; zalimce uygulamaların karşılığının er ya da geç alındığına dikkat çekilmiştir.

Yeryüzünde Tecrit Edilen Kavim: Aliya’nın Gölgesindeki Hikmet

Tarih, yalnızca olayların kronolojisi değildir; içinde ilahî yasaların ve sosyal kaderlerin işlediği bir hikmet aynasıdır. Bu aynaya dikkatle bakıldığında, bazı milletlerin akıbeti bize ibret olur. Bu milletlerden biri de, Kur’ân’da defalarca zikredilen, Hazret-i Musa’nın ümmeti olan Benî İsrail, yani Yahudilerdir.

Tarihin En Uzun Sürgünü: İlâhî Bir Tecrit

Yahudiler, tarih boyunca sayısız sürgün, yıkım ve dışlanmaya maruz kaldılar. Babil esareti, Roma sürgünü, Orta Çağ Avrupası’nda gettolar, Engizisyon, Holokost ve nihayetinde 20. yüzyılda sözde “vaadedilen topraklara dönüş”… Tüm bu hadiseler zinciri, sadece siyasî yahut sosyolojik değil, aynı zamanda ilahî bir kaderin yansımasıdır.

Kur’ân’da bu kavmin başkaldırılarından, verdikleri sözleri tutmayışlarından, peygamberleri öldürmelerinden, ilimle azıp zulme sapmalarından uzun uzun bahsedilir. Ve neticesinde şu ilahî hüküm bildirilir:

> “Onlar nerede bulunurlarsa bulunsunlar, üzerlerine zillet damgası vurulmuştur…”
(Âl-i İmrân, 112)

İşte bu ayet, yalnızca geçmişi değil, bugünü ve geleceği de özetlemektedir.

Aliya: İlâhî Tecride Karşı Suni Bir Toparlanma

İsrail devleti, Yahudileri tekrar bir araya toplamak amacıyla “Aliya” adı verilen göç politikalarını yürürlüğe koymuştur. Sözde “Geri Dönüş Yasası” çerçevesinde Yahudiler, dünyanın dört bir yanından İsrail’e çağrılmakta, teşvik edilmekte ve yerleştirilmektedir. Ukrayna-Rusya savaşı gibi krizler de bu planlara ivme kazandırmaktadır.

Fakat bu, tarihin gidişatını tersine çevirecek bir “dönüş” değil; aksine ilahî ikazları hiçe sayan bir inatçılığın ürünüdür. Çünkü Yahudiler, binlerce yıl boyunca dağılmakla, sürgünle, zilletle uyarılmış; buna rağmen tevbe değil, ısrar yolunu seçmişlerdir.

Bu çabanın ardında yatan temel saik, Allah’a değil, milliyetçi-mesihçi bir ideolojiye dayalı bir varlık inşasıdır. Lâkin tarihte defalarca tecrübe edildiği gibi, Allah’ın dışladığını, insanın toplaması mümkün değildir.

Bir Devlet Değil, Bir İmtihan

İsrail devleti, birçok Yahudi için bir “kurtuluş” gibi görülse de, hakikatte bu devlet, kendi içinde bir imtihan alanıdır. Kur’ân’daki ifadeyle, bu kavim hem kendileriyle hem de insanlıkla olan hukuklarını ihlal ettikçe, yeryüzünde bozgunculuk çıkaran bir unsur olmaktan öteye geçememiştir:

> “Yeryüzünde iki defa bozgunculuk çıkaracaksınız…”
(İsrâ, 4)

Bugün Filistin topraklarında yaşanan zulüm, sadece bir toprak işgali değil, ilahî adaletin bir başka cilvesidir. Yahudilerin kendi kendilerine açtığı bu tarihî yara, ilerde kendi içlerinden kopacak büyük bir felaketin habercisidir.

Tecrid Edilenin Tevbesi, Toplumların Kurtuluşu Olur

Yahudiler, tarihten ders almadıkça, ne kadar “Aliya” yaparlarsa yapsınlar, ilahî tecritten kurtulamayacaklardır. Çünkü gerçek dönüş, Kudüs’e değil, Tevbe’ye ve Tevhid’e olandır. Fakat onlar bunu bir kavim kibriyle bastırdıkça, dünya milletleri nezdinde dışlanmaları da artmaktadır. Bugün Avrupa’da, Amerika’da, Asya’da Yahudi karşıtlığının (antisemitizm) yükselmesi bir tesadüf değil; onların zulümle karışık taassuplarının doğrudan bir neticesidir.

Özet:

Yahudiler, tarih boyunca ilahî hikmetin gereği olarak tecrit edilmiş, sürgün edilmiş ve zilletle uyarılmışlardır. İsrail’in “Aliya” politikası, bu ilahî yasaya karşı bir başkaldırı mahiyetindedir. Sözde “geri dönüş”, aslında Allah’ın koyduğu kaderi tanımama çabasıdır. Lakin tecrid edilen, tevbe etmeden toplanamaz; dağılan, ilahî emre dönmeden bir araya gelemez. Aliya, ne bir kurtuluş ne de bir istikrar vaadidir. Hakikat, ancak tevhide ve adalete dönüşledir. Aksi hâlde tarihin ve Kur’an’ın işaret ettiği akıbet yine kaçınılmaz olacaktır.

*********

Toplanan Değil, Toplatılan: Yahudilerin İsrail’e Dönüşü Üzerine Bir Tevhid ve Kıyamet Yorumu

Tarihî ve dini süreçler, yalnızca görünen sebeplerle değil, ilahî senaryonun adım adım işlemesiyle vuku bulur. Bu senaryoda kimi zaman bir kavim dağıtılır, kimi zaman bir araya getirilir. Lakin her iki hâl de, sonunda büyük bir hükmün icrasına zemin hazırlar. Yahudilerin İsrail’e dönüşü, işte böyle bir ilahî senaryonun son perdesine açılan bir kapı hükmündedir.

Bediüzzaman: “Gelsinler, imhâları kolay olur!”

Bediüzzaman Said Nursî, 1940’lı yıllarda bir talebesine verdiği sözlü cevapta Yahudilerin İsrail’e dönüşü meselesi sorulduğunda şöyle der:

> “Bırakın gelsinler. İmhâları kolay olur.”

Bu söz, zahirde şiddetli gibi görünse de, hakikatte Kur’anî ve nebevî bir bakış açısının özlü bir ifadesidir. Çünkü bu kavim, tarih boyunca dağınık bir şekilde yeryüzüne yayılmıştı. Her yerde birer nüfuz odağı, birer fitne kaynağı olagelmişti. Onların tek bir merkezde toplanması, hem siyasî hem de kaderî bir temizlenmenin zeminini hazırlamaktadır.

Gargat Ağacı Hadisi ve Toplanmanın İlâhî Sebebi

Efendimiz (s.a.v.), meşhur bir hadis-i şerifte şöyle buyurur:

> “Kıyamet kopmazdan önce Müslümanlar, Yahudilerle savaşacak; öyle ki, bir Yahudi bir taşın veya ağacın arkasına saklanacak, o taş ya da ağaç şöyle diyecek: ‘Ey Müslüman! Ey Allah’ın kulu! Arkamda bir Yahudi var, gel onu öldür!’ Ancak Gargat ağacı (onları saklayacak), çünkü o onların ağacıdır.”
(Müslim, Fiten 82; Tirmizî, Fiten 59)

Bu hadisin işaret ettiği mana, sadece bir savaş değil, ilahî adaletin tecelli edeceği bir “toplanma”nın olacağıdır. Burada mesele, Müslümanların zaferi değil, hak ve batılın nihai yüzleşmesidir. Yahudilerin yeryüzünden İsrail’e toplanması, bu yüzleşmenin coğrafi ve tarihî zeminini oluşturmaktadır.

Toparlanma Değil, Kaderî Tasfiye

Yahudiler, tarihte hep dağınık yaşadılar. Bu da onların her yerde sinsice etkin olmasına sebep oldu. Şimdi ise tarihte ilk kez büyük çoğunluğu, aynı noktaya—İsrail’e—çekiliyor. Bunu kendileri bir “millî diriliş” olarak görse de, hakikatte bu, ilahî kaderin onları bir “tasfiye sürecine” hazırlamasıdır.

Bediüzzaman’ın “gelsinler, imhaları kolay olur” demesi bu bakış açısıyla sadece fizikî bir savaşı değil, aynı zamanda fikrî, siyasî ve kaderî bir çözülmeyi ifade eder. Çünkü oraya toplanan Yahudiler, dünya siyonizminin merkezinde, küresel zulmün ve ahlaksızlığın kalesi hâline gelen bir yapının içine yerleşmektedir. Bu da onları, insanlık nezdinde daha da izole eder hale getirmektedir.

Bugün Olanlar: Kıyamet Öncesi Son Satırbaşı

İsrail devleti ve ona göç eden Yahudiler, görünürde bir toplanma yaşıyor. Lakin bu toplanma, kıyamet öncesi son büyük yüzleşmenin altyapısını kuruyor. Filistin’de işlenen zulümler, dünyadaki Yahudi düşmanlığının tırmanması, sosyal medya çağında gerçeklerin artık gizlenememesi; bu topluluğu her geçen gün daha da dar bir alana sıkıştırmakta.

Ve bu noktada hadisin işaret ettiği gibi, taşlar ve ağaçlar bile onların saklandığı yerleri ifşa edecekse; bu, insanlık tarihindeki en büyük tecellîlerden biri olacaktır.

Özet:

Yahudilerin İsrail’e göçü, dışarıdan bakıldığında bir “toparlanma” gibi görünse de, aslında bu bir “toplatılma”dır. Bediüzzaman’ın ifadesiyle, bu durum onların “imhâsını” kolaylaştıracak kaderî bir tertiptir. Efendimiz’in gargat ağacı hadisi de, bu kavmin bir noktada toplanarak kıyamet öncesi bir tasfiye ve yüzleşmeye tabi tutulacağını haber vermektedir. Bu sebeple, Yahudilerin İsrail’e dönüşü; bir başlangıç değil, ilahî kaderin hesap gününe hazırlık niteliğindedir.

Zerreden Kâinata: Kudretin Tevhid Delili

“Kâinatı elinde tutamayan, zerreyi halk edemez 

   Tesbih gibi nazmeyleyip kaldıracak; arzımızı, şümusu, nücumu, hasra gelmez

   Şu fezanın başına hem sinesine takacak öyle kuvvetli ele bir kimse mâlik olmasa

   Dünyada hiçbir şeyde dava-yı halk edip, iddia-yı icad edemez.”
Sözler. Lemaat

İnsan, gözle gördüğü eşyaya çabuk alışır. Güneşin doğuşu, yıldızların parlaklığı, rüzgârın esişi, bir çiçeğin açışı artık ona sıradan gelir. Hâlbuki bu “sıradanlık” yalnızca alışkanlığın gözümüze taktığı perdedir. Gerçekte ise her biri birer harika, birer mucize ve birer delildir. Delil olduğu şey ise, mutlak bir kudretin, ilmin ve iradenin sahibi olan Allah’ın varlığı ve birliğidir.

Kudretin Varlık Üzerindeki Tezahürü

Bediüzzaman Said Nursî, Lem’alar adlı eserinde, şu ifadeleriyle muazzam bir hakikati gözler önüne serer:

> “Kâinatı elinde tutamayan, zerreyi halk edemez.”

Bu ifade, tevhidin derin bir delilini taşır. Çünkü her bir zerre, kendinden çok büyük bir sistemle ilişkilidir. Bir çiçeğin yaprağındaki atom, yalnız başına bir şey ifade etmez. O zerre, yerçekimi, ışık, su dengesi, genetik program ve daha nice unsurlarla bütünleşmiş bir şekilde hareket eder. Öyleyse bir zerreyi yaratmak; o zerreyi tüm kâinatla uyumlu ve bağlantılı kılmayı da gerektirir. Bu da ancak tüm kâinatı elinde tutan bir kudretin işidir.

Tesbih Gibi Dizilen Mahlukat

Bediüzzaman, aynı pasajda şöyle der:

> “Tesbih gibi nazmeyleyip kaldıracak; arzımızı, şümusu, nücumu, hasra gelmez…”

Yani yer küresi, güneş, yıldızlar ve sayısız galaksi; bir tesbih taneleri gibi dizilmiş, belli bir nizam içinde döner, hareket eder ve hiç sapmazlar. Bu da gösterir ki onları çekip çeviren bir nizam koyucu, bir hakîm, bir kadîr vardır. Bu düzen, tesadüflerin eseri olamayacak kadar hassas; kör sebeplerin eseri olamayacak kadar şuurludur.

Kudretin Küresel ve Zerresel Tezahürü

Yine der ki:

> “Şu fezanın başına hem sinesine takacak öyle kuvvetli ele bir kimse mâlik olmasa, dünyada hiçbir şeyde dava-yı halk edip, iddia-yı icad edemez.”

Yani göklerin direksiz durması, boşlukta asılı koca cisimlerin birbirine çarpmadan dönmesi bir kudret mucizesidir. Güneşi yerine sabitleyen, arzı yörüngesinde döndüren, yıldızları kendi seyrinde tutan bir kudret; elbette aynı kudretle en küçük zerreyi de yaratandır. Çünkü bir damlayı yaratmakla, okyanusu yaratmak arasında fark yoktur O’nun için.

Tevhidin En Büyük Akli Delili: Kudretin Birliği

Bu hakikat, bizi tevhidin en temel esprisine götürür: Kudret bölünemez. Çünkü bölünse, çatışma olur, kaos doğar, düzen bozulur. Hâlbuki kainatta muazzam bir denge, olağanüstü bir uyum vardır. Bu da gösteriyor ki, bu işin arkasında tek bir kudret, tek bir fail, tek bir yaratıcı vardır.

Özet:

Kâinattaki en küçük parçacık dahi, bütünüyle ilişkilidir. Bir zerreyi yaratmak, bütün kâinatı yaratmakla eşdeğerdir. Çünkü o zerre, evrensel düzene göre işler. Bu da gösteriyor ki her şeyi halk eden kudret, kâinatı bütünüyle elinde tutandır. Yıldızları tesbih taneleri gibi dizip döndüren, gökleri direksiz tutan, zerreleri ilimle yöneten bir Zât vardır. Bu Zât, Allah’tır. Tevhid, hem aklın hem kalbin en büyük sığınağıdır.

Zulüm Zamanlarında Nur Yazmak: Bir Direnişin ve Duanın Hikmeti

“İman ve İslâmiyet’in ortadan kaldırılmaya çalışıldığı ve bir âlimin gizliden gizliye dahi bir tek dinî eser neşredemediği fecaat devrinde, Bediüzzaman nefyedildiği yerlerde, zalim müstebitlerin tarassudat ve tazyikatı içinde, gizliden gizliye yüz otuz adet imanî eser telif ve neşretmiştir. Bununla beraber, geceleri pek az bir uykudan sonra, esaret altında inleyen İslâm milletlerinin necat ve salahı için dualar etmiş, dergâh-ı İlahiyeye iltica ederek yalvarmıştır.”
Sözler. Konferans

Tarih, sadece zaferlerin değil, inancın da tarihidir. Öyle anlar olur ki, zafer; bir top sesinde değil, gecenin sessizliğinde yazılan bir cümlede gizlidir. Siperler bazen kâğıt ve kalemden, cephane ise bir tek duadan ibarettir.

Cumhuriyet sonrası inkılaplarla beraber, dinin kamusal hayattan silinmeye çalışıldığı, Kur’an’ın, ezanın, ilmihalin yasaklandığı o fırtınalı yıllarda, Bediüzzaman Said Nursî; sürgün, gözetim ve tehdit altında dahi iman mücadelesinden geri durmamıştır.

Yasaklar Altında Yazılan Nurlar

Düşünün ki; bir dönemde, bir tek dinî eserin yazılması bile vatana ihanetle eşdeğer görülmüş, bir âlimin ilmî bir kelâmı bile suç sayılmıştır. İşte o karanlık devrede, Bediüzzaman, nefyedildiği kasaba ve köylerde, tarassut altındaki hanelerde, geceleri yağ kandili ışığında 130’dan fazla imanî eser kaleme almıştır.

Bu, sadece bir kalemin inadı değil, bir ruhun secdede yükselmesidir. İmanı ayakta tutmak için kâğıda dökülen her cümle, geleceğe fener olacak birer nur parçasıdır.

Zulmün İçinden Yükselen Dua

Ne yazmakla yetinmiş ne de sadece kaleme sarılmıştır. Bediüzzaman, her gece çok az uyuyarak, ümmet-i Muhammed’in ızdırabını yüreğinde duymuş; esaret altındaki İslâm milletleri için dua dua yakarmıştır. O’nun geceleri, sadece bir alimin istirahati değil, bir mücahidin secdesi, bir ümmetin duasıdır.

> “Maksadım milletin imanını kurtarmaktır. Başka bir emelim yoktur.” diyerek bu meşakkatli davayı sürdürmüş, her nefsin gaflete daldığı saatlerde ümmetin selameti için gözyaşlarıyla istiğfar etmiş, dua etmiştir.

Bir Kalem, Bir Secde, Bir İstikbal

Bediüzzaman’ın bu gayreti; sadece geçmiş bir kahramanlık değildir. O, iman davasının kıyamete kadar susmaması gerektiğini göstermiştir. Zira hakikat güneşi ne kadar perde altına alınsa da, nurunu gizleyemezsin. Ve o nur, bir kalemle, bir secdeyle, bir mektupla yeniden doğar.

Günümüzde Bu Tavır Ne İfade Ediyor?

Bugün bizlere her şey serbest. Kitaplar, vaazlar, dijital platformlar… Fakat şartlar kolaylaştıkça şevk azaldı, cihad unutuldu. Oysa Bediüzzaman, “zulüm altında bile iman hizmeti yapılabilir” diyerek bize mazeretlerin arkasına saklanmamayı öğretmiştir.

Bugünün Müslümanı, o devrin müminlerinden daha az tehlike altında ama daha çok gaflet içinde olabilir. Bu yüzden Bediüzzaman’ın hizmet ahlâkı, sadece bir kahramanlık destanı değil, bir müminin sabır ve sebat reçetesidir.

Sonuç: Zulme Rağmen Nurla Konuşan Bir Kalem

Bediüzzaman’ın hayatı, zulümle çevrili bir sessizlikte yankılanan bir iman çığlığıdır. Kalemle, dua ile, sabırla… Ümidin ve direnişin adı olmuştur. Her bir Nur Risalesi, bir tecavüz çağında açan bir direniş çiçeğidir. Ve her duası, ümmetin selameti için geceyi yaran bir rahmet niyazıdır.

Özet:

Bu makale, Bediüzzaman Said Nursî’nin iman ve İslâmiyet’in yok edilmek istendiği bir dönemde, 130’dan fazla imanî eseri gizlice kaleme alarak nasıl bir direniş sergilediğini ve geceleri ümmet için yaptığı duaların ne büyük bir manevi hizmet olduğunu konu alır. Zor şartlar altında dahi vazgeçmeyen bir irade, ümmet bilinciyle atılan her adımın kıyamete kadar iz bırakacağını hatırlatır. Bu hayat, modern Müslüman’a hem örnek hem de uyarıdır: Mazaret yok, hizmet var.

Cemaatle Namaz: Savaş Meydanında Bile Terk Edilmeyen İlahi Emir

“Resul-i Ekrem aleyhissalâtü vesselâm Efendimiz, dünyanın en muazzam siyasî hâdisesi olan Bedir Muharebesi’nde; sahabe-i kirama, nöbet nöbet cemaatle namaz kıldırmıştır. Yani vâcib olmayan, hususan muharebe zamanında terk edilebilen “cemaatle namaz kılmak” gibi bir hayrı, dünyanın en büyük siyasî vak’asına tercih etmiştir, üstün tutmuştur. Ufak bir sevabı, harp cephesinin o dehşetleri içinde dahi terk etmemiştir.”
Sözler. Konferans

Tarihin en kritik anlarında verilen kararlar, sadece stratejik değil, aynı zamanda ahlâkî ve imanî bir duruş taşır. Bedir Harbi, sadece bir askeri zafer değil; aynı zamanda İslâm’ın hayatın tüm alanlarına nasıl hâkim olduğunu gösteren bir iman ve ibadet manifestosudur.

Bediüzzaman Said Nursî, bu hadiseye dair hayret uyandıran şu tespiti yapar:

> “Resul-i Ekrem (asm), dünyanın en muazzam siyasî hâdisesi olan Bedir Muharebesi’nde; sahabe-i kirama, nöbet nöbet cemaatle namaz kıldırmıştır. Yani vâcib olmayan, hususan muharebe zamanında terk edilebilen ‘cemaatle namaz kılmak’ gibi bir hayrı, dünyanın en büyük siyasî vak’asına tercih etmiştir.”

Savaşta Bile Namazı Cemaatle Kılmak: Ne Anlama Gelir?

Savaş meydanı, hayat ile ölümün iç içe geçtiği bir alandır. En küçük ihmalin bedeli can olabilir. Böyle bir ortamda cemaatle namaz kılmak, sadece bir ibadetin edası değil, aynı zamanda imanın hayata hâkim oluşunun ilanıdır. Şöyle de denebilir:

> “Namaz, sadece mescitlerde değil, mevzilerde de eda edilir.”

Bu davranış, İslâm’ın en yoğun, en zorlu zamanlarda bile hayatın merkezinde ibadetin olduğunu göstermesi bakımından eşsizdir. Çünkü İslâm, Allah’ın huzuruna çıkışı sadece huzurlu anlara hasretmez; ölümle burun buruna gelinen anlarda bile kulluğu önceler.

Strateji Değil, Öncelik Meselesi

Bediüzzaman’ın dikkat çektiği mesele, sadece bir tarihi olay değildir. Burada asıl vurgulanan şey, önceliklerin neye göre belirlendiğidir. Dünyevi en büyük mesele bile, eğer ilâhî bir emrin karşısındaysa, geri planda kalmalıdır.

Bugünün insanı için de bu, çok çarpıcı bir mesaj ihtiva ediyor:
📌 “Hayatınızda en yoğun, en acil, en büyük işiniz ne olursa olsun; Allah’la olan bağınızı önceleyin.”

Modern Hayatın Bedir’leri

Bugün Bedir meydanı gibi gerçek savaş alanları içinde olmasak da, hayatın her anı bir cihad ve imtihan alanıdır. İş yoğunluğu, trafik stresi, sınavlar, kariyer planları derken; namazlar erteleniyor, cemaat terk ediliyor, ibadet ihmal ediliyor. Oysa bu hadisede bir ufuk, bir irade ve bir denge ölçüsü sunuluyor.

> Peygamberimiz (asm) ölümle burun buruna geldiği savaş anında bile cemaatle namazı ihmal etmediyse, biz hangi gerekçeyle terk edebiliriz?

İbadet, Direniştir

İbadet sadece bir ruhî temrin değil, aynı zamanda bir ahlâkî ve toplumsal duruş demektir. Cemaatle namaz, ümmetin birliğinin sembolü; Allah’a bağlılığın görünür hâlidir. Savaş meydanında dahi bu sembol korunmuşsa, bu, hem müminin şahsiyetini hem de toplumun manevî istikametini korumanın anahtarıdır.

İman, Hayata Hâkim Olmalı

Peygamber Efendimiz’in (asm) bu uygulaması, Müslümanın hayatında ibadet ile dünya işleri arasında bir hiyerarşi kurması gerektiğini gösteriyor. Çünkü ibadet, dünya işlerini geri plana atmaz; onlara anlam kazandırır. İman varsa disiplin, düzen ve dirayet vardır. İşte bu yüzden Bedir’de cemaatle namaz, sadece bir ibadet değil, aynı zamanda imanın idareye hâkim oluşunun simgesidir.

Sonuç: En Büyük Vaka, En Büyük İbadetin Gölgesindedir

Bu ibretli hadise, hayatın içinde neyle karşılaşırsak karşılaşalım, namazı ve ibadeti hayatımızın merkezinde tutmamız gerektiğini açıkça gösteriyor. En büyük siyasi, askeri, ekonomik mesele bile; Allah’a kullukla kıyaslanamaz. Bedir Harbi’nde cemaatle namazın ihmal edilmemesi, müminin hayatını yönlendiren en temel önceliğin ne olduğunu açıkça ilan eder.

Özet:

Bu makalede, Resulullah’ın (asm) Bedir Harbi’nde cemaatle namazı terk etmemesi üzerinden ibadet ve dünya işleri arasındaki öncelik sıralaması işlenmiştir. Savaş gibi hayati bir meselede bile namazın cemaatle kılınması, İslâm’ın ibadeti hayata hâkim kıldığını ve müminin en zorlu anlarda bile Allah’a bağlı kalması gerektiğini gösterir. Günümüzün karmaşık ve yoğun hayatı içinde bu örnek, Müslüman için ibadeti ertelememesi gereken bir farz, bir sığınak ve bir istikamet olarak ortaya koymaktadır.

*********

Nisa Suresi 102. Ayet (Savaşta Namaz – Salatü’l-Havf):
“Sen onların içinde bulunup da onlara namaz kıldırdığın zaman, onlardan bir grup seninle beraber namaza dursun, silahlarını da yanlarına alsınlar. Bunlar secde ettikten sonra arkanıza çekilsinler. Gelmemiş olan diğer grup gelsin, seninle beraber namaz kılsınlar ve onlar da tedbirli olup silahlarını alsınlar. Kâfirler isterler ki, silahlarınızdan ve eşyanızdan gaflet etseniz de üstünüze ani bir baskın yapsınlar. Eğer yağmurdan dolayı bir eziyetiniz olur veya hasta bulunursanız, silahlarınızı bırakmanızda size bir günah yoktur. Yine de tedbirinizi alın. Şüphesiz Allah, kâfirler için alçaltıcı bir azap hazırlamıştır.”
(Bak. Âl-i İmrân Suresi 123-127 ve Enfal Suresi 12. ayetler,)

Sözün Değeri: Kimin Söylediği, Kime Söylediği, Ne İçin Söylediği

“Evet, kelâmın tabakatının ulviyeti, güzelliği ve kuvvetinin menbaı, şu dört şeydir: Mütekellim, muhatap, maksat ve makam. Yoksa her ele geçen kitap okunmamalı, her söylenen söze kulak vermemelidir.”
Sözler. Konferans

Her Söz Aynı Değildir

Söz, sadece seslerin ard arda dizilmesinden ibaret değildir. Söz, kalpten doğar, zihinde şekillenir, dilden dökülür. Ama o sözün değeri, gücü ve tesiri birçok şeye bağlıdır. İşte Bediüzzaman Said Nursî bu hakikati çok veciz bir şekilde şöyle ifade eder:

> “Kelâmın tabakatının ulviyeti, güzelliği ve kuvvetinin menbaı, şu dört şeydir: Mütekellim, muhatap, maksat ve makam. Yoksa her ele geçen kitap okunmamalı, her söylenen söze kulak vermemelidir.”

Bu cümle, sadece sözün yapısal gücüne değil, hakikate uygunluk ve tesir gücünün esaslarına da işaret eder. Zira bir söz, ancak bu dört unsurun hakkıyla yerine getirilmesiyle anlam kazanır. Aksi hâlde, bilgi kirliliği içinde yönsüz, değersiz ve etkisiz kalır.

1. Mütekellim: Konuşanın Kimliği

Bir sözün değerini belirleyen ilk şey, onun sahibidir. Sözü söyleyen kişi bilgili midir? Adil midir? Samimi midir? Hikmet ehli midir? İşte bu sorular, o sözün ciddiyetle dinlenip dinlenmeyeceğini belirler.

Kur’an-ı Kerim’in sözleri, neden bu kadar yücedir? Çünkü onu söyleyen Zât, ezelî ve ebedî olan Allah’tır. Bu yönüyle, kelâm-ı İlâhî en yüce sözdür. Nitekim Bediüzzaman da başka bir yerde özetle, “Kur’an’ın belâgatına en beliğ insan yetişemez” diyerek bu hakikati ifade eder.

2. Muhatap: Kime Söylendiği

Sözün kıymeti aynı zamanda muhatabına göre şekillenir. Her söz, her kişiye aynı şekilde hitap etmez. Bir alime söylenen söz ile bir çocuğa hitap eden söz aynı dille, aynı muhtevayla sunulamaz. Muhatabın idrak seviyesi, ihtiyacı ve hâlî durumu dikkate alınmadan sarf edilen söz, tesir etmez; hatta bazen zarar bile verebilir.

Bu yüzden hakikatleri anlatırken muhatabın anlayışına göre hikmetle konuşmak, İslam’ın temel ilkelerindendir.

3. Maksat: Ne İçin Söylendiği

Bir sözün değeri, sadece doğru bilgiler ihtiva etmesiyle sınırlı değildir; niyeti ve gayesi de önemlidir. Hakikat görünümünde bir söz, eğer çıkar için, aldatma veya yönlendirme için kullanılıyorsa, onun manevî kıymeti kalmaz.

Bediüzzaman bu yönüyle “söz”ün samimiyetle, hakikatle, hayır maksadıyla sarf edilmesini esas alır. Çünkü hak maksadın olmadığı yerde, söz fasit bir niyetin taşıyıcısı hâline gelir.

4. Makam: Konuşma Yeri ve Zamanı

Söz, her yerde ve her zamanda aynı tesiri göstermez. Bir hakikati söylemek kadar onun ne zaman, nerede ve hangi şartlarda söylendiği de önemlidir. Zira zamanlama ve yer uygun değilse, en güzel söz bile yanlış anlaşılabilir.

Nitekim Kur’an’ın yirmi üç yılda parça parça inmesi, bu hikmetli zamana ve şartlara göre hitap ilkesinin açık delilidir.

Neden Her Kitap Okunmaz, Her Söz Dinlenmez?

Zamanımız bilgi çağı dense de aslında bir enformasyon çöplüğüne dönmüş durumda. Sayısız kitaplar, videolar, yazılar, yorumlar arasında hakikati bulmak zorlaştı. İnsanlar kulaktan dolma bilgilerle konuşuyor, sosyal medya “bilgi” diye sunulan asılsız iddialarla dolup taşıyor.

Bu ortamda Bediüzzaman’ın uyarısı bir emniyet kemeri gibidir:

> “Her ele geçen kitap okunmamalı, her söylenen söze kulak verilmemelidir.”

Çünkü sözün sahibi, amacı, zamanı ve muhatabı bilinmeden ona güvenilemez. Hele din ve ahiret gibi hayati meselelerde, her söz değil; hikmetli, sahih ve ehil olan söz esas alınmalıdır.

Sonuç: Söz, Vahyin ve Aklın Aynasıdır

Söz, basit bir araç değil; insanın kalbini, fikrini ve kimliğini yansıtan bir aynadır. Onu kıymetli kılan; kimden çıktığı, kime hitap ettiği, hangi maksatla söylendiği ve hangi zeminde ifade edildiğidir.

Bu yüzden Bediüzzaman’ın bu tesbiti, modern çağda doğru bilgiye ulaşma, irfanı seçme ve hikmetli söze yönelme konusunda altın bir prensip sunar. Günümüzde bilgi kirliliği içinde boğulmamak için bu dört ölçü, bir pusula gibi rehberimiz olmalıdır.

Özet:

Bu makalede Bediüzzaman’ın kelâmın değeriyle ilgili dört ölçüsü—mütekellim, muhatap, maksat ve makam—açıklanmıştır. Sözün kıymeti, onu söyleyenin kimliği, muhatabın durumu, sözün amacı ve söylendiği zaman-mekânla belirlenir. Her kitap okunmamalı, her söz dinlenmemelidir; çünkü söz, hakikatin taşıyıcısı olabileceği gibi, aldatmanın da aracı olabilir. Bu yüzden sözde hikmet aranmalı, doğru bilgi ve sahih kaynaklara yönelinmelidir.

Şeyh Bahît Efendi, Bediüzzaman Said Nursî’ye hitaben:

مَا تَقُولُ فٖى حَقِّ الْاَوْرُوبَا وَ الْعُثْمَانِيَّةِ

   Yani “Avrupa ve Osmanlı

   Devleti hakkında ne diyorsunuz? Fikriniz nedir?” Şeyh Bahît Efendi hazretlerinin bu sualden maksadı, Bediüzzaman Said Nursî’nin şek olmayan bir bahr-i umman gibi ilmini ve ateşpare-i zekâsını tecrübe etmek değildi. Zaman-ı istikbale ait şiddet-i ihatasını ve idare-i âlemdeki siyasetini anlamak fikrinde idi.
Buna karşı, Bediüzzaman’ın verdiği cevap şu oldu:

اِنَّ الْاَوْرُوبَا حَامِلَةٌ بِالْاِسْلَامِيَّةِ فَسَتَلِدُ يَوْمًا مَا

وَ اِنَّ الْعُثْمَانِيَّةَ حَامِلَةٌ بِالْاَوْرُوبَائِيَّةِ فَسَتَلِدُ اَيْضًا يَوْمًا مَا

   Yani “Avrupa bir İslâm devletine, Osmanlı Devleti de bir Avrupa devletine hamiledir. Bir gün gelip doğuracaklardır.

Sözler.konferans

Elbette, aşağıda Bediüzzaman Said Nursî’nin bu çarpıcı ve derin vecizesine dayanan hikmetli, ibretli ve düşündürücü bir makale sunuyorum. Makalenin sonunda kısa ve öz bir özet de yer alacaktır:

—

Zıtların Hamileliği: Avrupa’nın İslâm’a, Osmanlı’nın Avrupa’ya Yolculuğu

Bir Kehanet Gibi Söz: Tarihin Dönüm Noktasında Bir Tespit

Bediüzzaman Said Nursî’nin Şeyh Bahît Efendi’ye verdiği şu cevap, yalnızca bir siyaset yorumu değil, aynı zamanda derin bir tarihi tahlil ve geleceğe dair bir öngörüdür:

> “Avrupa bir İslâm devletine hamiledir; bir gün doğuracaktır.
Osmanlı da bir Avrupa devletine hamiledir; bir gün doğuracaktır.”

Bu cümle, zamanının çok ötesinde bir fikrî derinlik ve sosyo-politik farkındalık taşır. Bu ifade, hem Avrupa’nın İslam’dan etkilenip dönüşeceğini hem de Osmanlı’nın Avrupaîleşerek kendinden uzaklaşacağını özetler. Zıtlar iç içe geçmiş, birbirine benzeyerek değişmiş ve dönüşmüştür. Tıpkı mevsimlerin birbirine dönüşmesi gibi.

—

Osmanlı’nın Avrupaileşmesi: Kimlik Kaybına Giden Yol

Osmanlı Devleti, özellikle 19. yüzyıldan itibaren Batı’nın üstün teknolojisi ve askeri gücüne karşılık, “Batı’yı taklit” yolunu seçti. Tanzimat, Islahat, Meşrutiyet gibi reformlar bu sürecin kilometre taşlarıydı. Fakat yapılan değişiklikler çoğunlukla mukallit, yani şekilci ve yüzeysel kaldı.

Osmanlı, Avrupaîleşme çabasında yalnızca kılık kıyafet, hukuk, eğitim ve yönetim sistemiyle sınırlı kalmadı; zihniyet olarak da Batı’ya benzemeye başladı. Bu ise zamanla öz değerlerinden, İslamî kimliğinden bir kopuşu beraberinde getirdi. Nitekim Said Nursî bu süreci, “Osmanlı, bir Avrupa devleti doğuracak” şeklinde ifade ederken tam da bu iç dönüşüme işaret eder.

Ve sonunda o doğum gerçekleşti: Cumhuriyet, Batı tipi ulus devlet modelini benimsedi; medrese ve tekkeler kapandı, şer’i hukuk yerine laik hukuk geldi, harf devrimiyle İslamî geçmişle bağlar koparıldı. Osmanlı’nın rahminden Avrupa’nın modeliyle yoğrulmuş yeni bir devlet doğdu.

—

Avrupa’nın İslam’a Hamileliği: Arayış ve İhtiyaç

Bediüzzaman’ın diğer yönüyle ifade ettiği büyük hakikat ise şudur: Avrupa da İslâm’a gebe. Çünkü Avrupa’nın ilim, teknik ve medeniyet alanındaki yükselişi, insanlığı sadece maddeye dayalı bir hayat içinde boğdu. Ruh boşaldı, kalpler kurudu, fert anlam arayışına girdi. İşte bu arayış, Batı’yı tekrar ilahi hakikatlere yönlendirme istidadını doğurdu.

Bugün Avrupa’da artan İslam’a yönelim, özellikle gençler arasında yaygınlaşan Kur’an ve Sünnet eksenli arayış, Avrupa’nın içinde büyüyen bu “İslamî doğumu” işaret eder. Fransa’da, Almanya’da, İngiltere’de her yıl binlerce insan İslam’a yönelmekte; bir kısmı da resmen Müslüman olmaktadır. Çünkü ruh, hakikatin şifasını aramaktadır. Bediüzzaman’ın o yıllarda yaptığı bu tespit, bugün adeta tarihin gövdesinde filizlenmiş bir kehanet gibi kendini göstermektedir.

—

Zıtların Dönüşümü: İbretlik Bir Hakikat

Tarih sadece savaşlarla değil, fikirlerle ve dönüşümlerle yazılır. Avrupa, İslam’la tanıştığında hakikati gördü ama kibirle reddetti. Osmanlı, Avrupa’yla karşılaştığında eksikliğini fark etti ama özgüvenle değil, aşağılık duygusuyla teslim oldu. Neticede her iki taraf da birbirine benzemeye başladı. Ama biri kendi benliğinden uzaklaşarak, diğeri ise hakikati arayarak…

Bediüzzaman’ın bu cümlesi aynı zamanda bir ikazdır: “Eğer sen kendi kıymetini bilmezsen, başkası seni değiştirir, dönüştürür.” Bu yüzden İslam dünyası Batı’yı körü körüne taklit etmemeli, ama onun içinden İslam’a yönelenleri de şefkatle ve hikmetle karşılamalıdır.

—

Sonuç ve Mesaj

Bediüzzaman Said Nursî’nin bu veciz tespiti, bir çağın hem fotoğrafı hem de röntgenidir. Osmanlı’nın Avrupaileşmesi bir kimlik krizini doğurmuş, Avrupa’nın İslam’a yönelmesi ise yeni bir ruhi uyanışı başlatmıştır. Zıtlar iç içe geçerken hakikat arayışı bitmemiştir. Asıl mesele, bu değişimi imanla ve izzetle yönetebilmektir.

—

Özet:

Bu makalede, Bediüzzaman Said Nursî’nin “Avrupa İslam’a, Osmanlı Avrupa’ya hamiledir” sözü merkez alınarak tarihsel bir değerlendirme yapılmıştır. Osmanlı’nın Avrupaîleşme süreci kimlik kaybını doğururken, Avrupa’nın İslam’a yönelişi hakikate bir ihtiyaç olarak ortaya çıkmıştır. Bu tespit, bugün yaşanan dönüşümlerin hem ibretlik hem de umut verici boyutlarını gözler önüne sermektedir.

Zamanın Dalaleti: Cahilce Değil, Bilerek Sapmak

“Eski zamanda dalalet, cehaletten geliyordu. Bunun yok edilmesi kolaydır. Bu zamanda dalalet, –Kur’an ve İslâmiyet’e ve imana taarruz– fen ve felsefe ve ilimden geliyor. Bunun izalesi müşküldür. Eski zamanda ikinci kısım, binden bir bulunuyordu; bulunanlardan ancak binden biri, irşad ile yola gelebilirdi. Çünkü öyleler hem bilmiyorlar hem kendilerini bilir zannediyorlar.”
Sözler. Konferans

Bir Zamanlar Cehalet, Şimdi Bilinçli İnkâr

Tarihin ilk dönemlerinden itibaren hak ve batıl mücadelesi hep var olmuştur. Fakat bu mücadelenin araçları ve yolları zamanla değişmiştir. Eski zamanlarda dalalet, yani sapkınlık ve küfür genellikle cehaletten kaynaklanıyordu. İnsan bilmiyor, duymamış, tanımamıştı. Böyle birine hakikati anlatmak kolaydı. Zira öğrenmeye açıktı.

Ama bugün öyle değil. Bediüzzaman’ın ifadesiyle bu zamanda dalalet, “fen ve felsefe ve ilimden geliyor.” Yani artık insanlar sadece bilmedikleri için değil, bildiklerini zannettikleri için iman hakikatlerine karşı duruyorlar. İşte bu, cehaletten gelen dalaletten çok daha derin ve tehlikelidir. Çünkü ilim perdesi altında bâtıl savunuluyor.

Zehirli Bal: Fen, Felsefe ve İnkâr

Modern çağ, bilgi çağını getirdi ama aynı zamanda gurur çağı da oldu. İnsanlar bir iki fizik yasasını öğrenince, bir mikroskobu kullanınca ya da birkaç teoriyi okuyunca “Ben her şeyi biliyorum” demeye başladılar. Oysa bu bilgi, hakkı inkâr etmek için bir perde oldu. Bediüzzaman’ın dediği gibi: “Hem bilmiyorlar, hem kendilerini bilir zannediyorlar.”

Bu tavır, hem hakikate kapanmayı hem de başkasına da kulak vermemeyi beraberinde getirir. Halbuki ilim, tevazû ister. Gerçek ilim sahibi, hakikatin peşinde olur. Ama kibirli bir akıl, sadece kendi sesini duyar.

Bugün fen ve felsefenin bazı yorumları, Allah’ı, ahireti, nübüvveti inkâr etmenin araçları hâline getirilmiştir. Varlığı açıklamak için sonsuz evren teorileri, hayatın gayesini inkar eden materyalist felsefeler, insanı sadece biyolojik bir varlık sayan yaklaşımlar… Bunlar, hakikatin üzerini örten modern putlardır.

Eski Cehalet Tedavi Edilirdi, Peki Ya Şimdiki?

Eski zamanlarda cehaletle gelen sapmalar daha kolay izale edilirdi. Çünkü insan hakikati duyduğunda “evet” deme ihtimali yüksekti. Ama şimdi bir kibir duvarı, bir ilim perdesi, bir “Ben biliyorum” duygusu önüne geçmiştir. Bediüzzaman’ın ifadesiyle, “Bu zamanda dalaletin izalesi müşküldür.”

Bugün Kur’an’a, imana ve İslâmiyet’e karşı yapılan saldırılar daha sofistike, daha planlı ve daha akıllıca(!) yapılmaktadır. Çünkü eski küfür kördü; şimdi ise gözünü kapatıp hâlâ ‘görüyorum’ diyen bir inat var. Bu da davet ve tebliğ yolunun daha dikkatli, daha derinlikli, daha hikmetli olmasını zorunlu kılar.

Çare Ne? Hakikatle Beslenen İlim

Modern dalalete karşı çare, imanla yoğrulmuş ilimdir. Bugün gençlere sadece iman telkini yetmez; aynı zamanda onların aklına, zihnine, merakına da cevap verecek bir tebliğ dili geliştirilmelidir. Kur’an’ın gösterdiği deliller; fen, felsefe ve sosyal bilimlerle takviye edilerek sunulmalıdır. Çünkü bu asır, sadece duyguyla değil, ikna ile yönlendirilir.

Kur’an’ın delillerine karşı şüpheyle yaklaşan bir zihin, yine Kur’an’ın içindeki aklî ve ilmî delillerle tatmin olabilir. Bediüzzaman’ın Risale-i Nur’u bu çağın hastalıklarına bu yüzden ilmî ve aklî bir reçete olarak yazılmıştır. Hem aklı hem kalbi doyuran bir davet metoduna ihtiyaç vardır.

Sonuç ve Mesaj

Bu asırda karşılaşılan dalalet, sadece bilinçsizlik değil; çoğu zaman bile bile inkârdır. Bu sebeple İslam’a ve imana davet, eskisine göre daha ince, daha derin, daha sabırlı ve daha donanımlı olmalıdır. Günümüz insanı; sadece duyguyla değil, delille, bilgiyle ve hikmetle ikna edilebilir. O hâlde çare: İmanı ilimle, ilmi hikmetle, hikmeti şefkatle anlatmaktır.

Özet:

Bu makalede, günümüzdeki dalaletin kaynağının artık cehalet değil; fen, felsefe ve kibirle karışmış sahte bilgi olduğu vurgulanmaktadır. Eski zamanlarda cehaletle gelen sapkınlık daha kolay tedavi edilirken, modern çağın bilinçli inkârı daha tehlikeli ve daha zor giderilir hâldedir. Çözüm ise imanla beslenen ilmi, hik

İnsanın Temeli: İmanın Binası ve Kökü

“İnsan, saray gibi bir binadır; temelleri, erkân-ı imaniyedir. İnsan, bir şeceredir; kökü, esasat-ı imaniyedir. İmanın rükünlerinden en mühimmi, iman-ı billahtır; Allah’a imandır. Sonra nübüvvet ve haşirdir. Bunun için bir insanın en başta elde etmeye çalıştığı ilim, iman ilmidir. İlimlerin esası, ilimlerin şahı ve padişahı, iman ilmidir.”
Sözler. Konferans

İnsanı Ayakta Tutan Şey: İmandır

İnsanoğlu dıştan bakıldığında etten, kemikten bir varlıktır. Ama hakikatte, onu insan kılan, sadece maddesi değil; mana kökleridir. O kökler ise iman esaslarıdır. Tıpkı temeli olmayan bir binanın bir gün yıkılması gibi, iman temellerinden mahrum bir insan da hayatın fırtınalarına dayanamaz.

Bediüzzaman’ın işaret ettiği gibi: “İnsan, bir saray gibi binadır; temelleri erkân-ı imaniyedir.” Bu demektir ki, Allah’a iman, peygamberlere iman, ahirete iman gibi hakikatler, insan şahsiyetinin omurgasını oluşturur. Bu esaslar yıkıldığında geriye sadece şekil kalır; ruhu çekilmiş bir beden, yönünü kaybetmiş bir akıl, gayesiz bir ömür…

Kökü Kopmuş Ağaç: İnançsız İnsan

İnsan aynı zamanda bir şeceredir, bir ağaçtır. Bu ağacın kökü, iman esaslarıdır. Kökü kopmuş bir ağaç nasıl önce kurur, sonra devrilir, sonra çürürse; imandan uzak bir insan da önce manevî kuraklığa düşer, sonra savrulur, sonra kendi kendini tüketir.

Bugün modern çağın çıkmazı budur: İnsanı sadece beden saymak, aklı sadece maddî ölçülerle sınırlamak, gönlü sadece hazlarla tatmin etmek… Oysa insan; anlam arar, sonsuzluk ister, adalet bekler. Bu beklentilerin cevabı ise yalnız imanla mümkündür.

İman İlimdir, Bilgi Değil

Bediüzzaman’ın ifadesiyle, iman ilmi, bütün ilimlerin şahıdır. Çünkü her ilim, hakikati arar. Ama hakikatin kapısını sadece iman açar. Fizik kâinatı anlatır ama “Niçin var?” sorusuna cevap veremez. Tıp, bedenin yapısını çözer ama “Ruh nereye gider?” diyemez. Matematik kesinlik sunar ama “Hayat ne içindir?” sorusuna sessiz kalır. O hâlde ilim, eğer imanla beslenmezse, sadece bilgi yığını olur. Akıl gelişir, kalp kurur; teknoloji yükselir, ahlak çöker.

İman ilmi ise sadece teorik bir inanç değildir. Kalbi diriltir, ruhu besler, ahlâkı inşa eder. İnsana kendini, Rabbini ve kâinatı tanıtır. İşte bu yüzden en değerli ilim, iman ilmidir. En önce öğrenilmesi gereken hakikat, Allah’a, ahirete, peygambere imandır.

İnancın Mimarı Olmak: Müminin İnşa Görevi

Her insan aslında kendi binasını inşa eder. Ama bu bina ancak sağlam temellerle ayakta kalır. Namaz bir duvardır, oruç bir pencere; ama temelsiz bir binada ne duvar durur, ne pencere. O hâlde önce temeller sağlam olmalı: Allah’a, nübüvvete, haşre sarsılmaz bir iman…

Bu çağda mü’minin görevi sadece ibadet etmek değil; imanı tahkim etmek, iman esaslarını öğrenmek, anlatmak ve yaşatmaktır. Gençlere öncelikle doğru iman hakikatleri verilmelidir. Zira bilgi, imanla birleştiğinde hidayete; aksi hâlde sapkınlığa dönüşebilir.

Sonuç ve Mesaj

İnsanın hakiki yapısı, görünmeyen ama taşıyıcı olan iman temelleriyle anlam kazanır. Allah’a iman; varlığı anlamlandırır. Nübüvvet; doğru yolu gösterir. Ahiret; adaletin ve hikmetin nihai yeridir. Bu üç temel, insanın hem ruhsal hem ahlakî varlığını besler. Bu yüzden “en büyük ilim, iman ilmidir.” Çünkü insan sadece onunla yıkılmaz. Zira imanı olan, ölse de batmaz; çökse de yok olmaz.

Özet:

Bu makalede insanın manevî yapısının iman esaslarına dayandığı vurgulanmaktadır. İman, insanın hem temeli hem köküdür. Allah’a, peygamberlere ve ahirete olan iman; insanı içten inşa eder. Diğer bütün ilimlerin temeli ve padişahı da iman ilmidir. Çünkü iman, insanı sadece bilgiyle değil, anlamla ve hikmetle donatır. İmanla temellendirilmeyen hayat, savrulmaya ve yıkıma mahkûmdur.

Her Gün Bir Âlem: Geçiciliğin İçinde Ebedîyi Aramak

“Evet, her gün her zaman, herkes için bir âlem gider, taze bir âlemin kapısı kendine açılmasından, o geçici her bir âlemini nurlandırmak için ihtiyaç ve iştiyakla ‌لَا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ‌ cümlesini binler defa tekrar ile o değişen perdelere ve âlemlere her birisine bir ‌لَا اِلٰهَ اِلَّا اللّٰهُ‌ ı lamba yaptığı gibi öyle de o kesretli, geçici perdeleri ve tazelenen seyyar kâinatları karanlıklandırmamak ve âyine-i hayatında in’ikas eden suretlerini çirkinleştirmemek ve lehinde şahit olabilen o misafir vaziyetleri aleyhine çevirmemek için o cinayetlerin cezalarını ve Padişah-ı Ezelî’nin şiddetli ve inatları kıran tehditlerini, her vakit Kur’an’ı okumakla tahattur edip nefsin tuğyanından kurtulmaya çalışmak hikmetiyle Kur’an, gayet mu’cizane tekrar eder ve bu derece kuvvet ve şiddet ve tekrarla tehdidat-ı Kur’aniyeyi hakikatsiz tevehhüm etmekten şeytan bile kaçar. Ve onları dinlemeyen münkirlere cehennem azabı ayn-ı adalettir, diye gösterir.” Onuncu Mesele

İnsan, her gün değişen bir âlemde yaşar. Her an bir perde kapanır, yeni bir sahne açılır. Sabah başka bir ruh hâli, akşam bambaşka bir idrak… Her ân, başka bir hâl… Herkes için, her vakit, bir âlem kapanır ve bir yenisi açılır. Farkında olsak da olmasak da, bu seyyar kâinat sürekli yer değiştirir.

İşte bu hızlı değişimin içinde, insanın gönlü karanlığa mahkûm olmamak için bir ışık arar. O ışık, “Lâ ilâhe illâllah” kelimesidir. Her bir fani âleme, her bir geçici perdeye, o kelime bir lamba gibi asılır. Çünkü her yeni ân, Allah’ı tekrar hatırlamakla anlam kazanır. Aksi hâlde, hızla akan bu değişim; insanın iç âlemini karanlıklaştırır, geçmişini lehine şahit değil, aleyhine bir delil hâline getirir.

Geçiciliğin İçinde Kalıcılığı Bulmak

Hayat bir aynadır. O aynada geçen her sahne, ahirette karşımıza çıkacak bir şahit olur. Eğer o sahneleri Allah’ın adıyla, “Lâ ilâhe illâllah” ile nurlandırmazsak, o zaman o ânlar bizim aleyhimize döner. Nimetler şikâyet, fırsatlar günah, ömür bir pişmanlık olur.

İşte Kur’ân bu yüzden tekrar eder. Aynı hakikatleri defalarca söyler. Çünkü insanın nefsi her an başkalaşır. Nefsin azgınlığı, gafleti yeniler. Bu yüzden Kur’ân, o değişen hâllere sürekli hitap eder. Tehdid eder, korkutur, uyarır. Ve bu tehditler, ilâhî bir adaletin sesi olarak yankılanır.

Zira insan, gafletle dost olurken, şeytanın oyununa gelir. Bu yüzden Kur’ân’ın tehditleri, şeytanı bile kaçırır. Çünkü bu tehdidler, yalandan değil, hakikatin tokadıdır. Cehennem, böyle inat eden, körleşmiş kalplere ilâhî adaletin kaçınılmaz karşılığıdır.

Lâ İlâhe İllâllah: Kalbe Asılan Ezelî Lamba

İnsan, ömrü boyunca misafir gibidir. Durmaz, bir hâlden diğerine geçer. Tıpkı bir trenin vagonları gibi, her gün bir durak, her gün bir manzara… Ve her bir durakta, tevhid lambasını yakmak gerekir ki, o durak karanlıkta kalmasın.

Lâ ilâhe illâllah; bir zikir değil sadece, bir şuur, bir farkındalık, bir uyanıştır. O kelime ile insan; kendisini fanilikten ebediyete bağlar. O kelime ile karanlık perdeler bir anda nurla parlar.

Sonuç: Karanlığı Aydınlatan Kelime

Dünya bir imtihan meydanı, hayat bir misafirhane, her an bir sahnedir. Her gün bir âlem gider ve yenisi gelir. Bu kesintisiz değişim içinde, Allah’ı unutan; aslında kendi varlığını unutur. İşte bu yüzden Kur’ân, sürekli hatırlatır, tehdit eder, uyarır. Bu tekrarlar, bir merhametin çığlığı, bir adaletin beyanıdır.

“Lâ ilâhe illâllah” ise bu devr-i daim içinde insanın elindeki ebedî sabitedir. Onu terk eden, karanlığa düşer; sarılan ise her ânı nurla geçirir. Her geçici âlemde kalıcılığı bulanlar, işte onlardır ebedî saadete erenler.

Özet:

Bu makale, Risale-i Nur’daki “Onuncu Mesele”de geçen pasajdan hareketle; her an değişen dünya manzaraları içinde insanın “Lâ ilâhe illâllah” kelimesiyle varlığını nasıl anlamlandırdığını ve Kur’ân’ın sürekli tekrar ettiği tehditlerin aslında ilâhî bir şefkat ve adalet olduğunu vurgular. Hayatın geçiciliği içinde kalıcı olan tek hakikat tevhid kelimesidir; bu kelime, insanın iç dünyasını ve kader sahnesini aydınlatan ezelî bir lambadır.

Bayramda Katledilenler: Sabra ve Şatilla’dan Gazze’ye Aynı Kan, Aynı Sessizlik

1. Gülümseyen Kurban Bayramı Yerine Kanlı Bir Sabah

1982 yılının Eylül ayı… Kurban Bayramı’nın huzurla başlaması gereken bir sabah.
Lübnan’daki Sabra ve Şatilla mülteci kamplarında ise bayram, boğazlanan bedenlerin sessizliğinde başladı.
Ellerinde Kurban Bayramı için hazırlık yapan çocuklar, birkaç saat sonra kurbanlık değil; kurban oldular.
İsrail ordusunun kuşatması ve himayesi altında, Hristiyan Falanjist milisler 3 bine yakın Filistinliyi acımasızca katletti.
Bu bir saldırı değil, bu bir vahşetti.
Bu bir bayram değil, bu cehennemdi.

2. Zalimlerin Himayesi, Mazlumların Sessizliği

Sabra ve Şatilla sadece Lübnan’ın değil, insanlığın da utancıdır.
Zalimlerin organize ettiği bu kıyım, dünya kamuoyunun gözleri önünde yaşandı.
Sokaklar, yaşlı kadınların, bebeklerin, gençlerin cansız bedenleriyle doluydu.
Bazıları süngülenmişti, bazıları kurşunlanmış, bazıları yakılmıştı.
Fakat hepsinin ortak bir özelliği vardı: Hiçbirinin elinde silah yoktu.
Hepsi, sadece “Filistinli” oldukları için katledildiler.

3. Kurbanlıklar Değil, Kurban Olunan Bayramlar

Bayram, ümmet için sevinçtir.
Ama Sabra ve Şatilla’da bayram, bir felaketin adıydı.
Orada hayvanlar kurban edilmedi; insanlar kurban edildi.
Her evde bir kurban eti değil, bir matem hikayesi vardı.
Her hanede kesilen bir koyun değil, çocuklar, analar, babalar vardı.

Bugün Gazze’de de aynı bayram yaşanıyor:

Herkesin evinde bayram sevinci yerine kayıp listesi var.

Her sofra öncesi değil, her patlamadan sonra dualar yapılıyor.

Kurban eti dağıtılmıyor, yıkıntılar arasından bedenler toplanıyor.

Sabra ve Şatilla dünün trajedisiydi; bugünün adı Gazze.
Ama senaryo aynı:

> Zalim aynı, kurban aynı, sessizlik aynı.

4. Kurban Ruhunun Aslı: Teslimiyet ve İbrahimî Duruş

Kurban Bayramı, Hz. İbrahim’in teslimiyetinin bayramıdır.
Ama bu çağda İbrahimî duruş, artık sadece kurban kesmekle değil; mazlumun feryadına cevap vermekle olur.
Sabra ve Şatilla’daki mazlumlar, ümmetin ortak evlatlarıydı.
Bugün de Gazze’deki çocuklar, yetimler, öksüzler sadece Filistinli değil, ümmetin yetimleridir.

Eğer bayramın ruhunu yaşamak istiyorsak;

Kurbanlık kesmeden önce zulmü kesmeliyiz,

Evimizde sevinçle otururken, onların feryadını duymalıyız.

Dua ederken, sadece kendimiz için değil; kanlar içinde bayram geçirenler için gözyaşı dökmeliyiz.

5. Cehennem Odunları ve Kurban Ruhları

Bir yanda Allah’a adanmış kurbanlık hayvanlar, diğer yanda insan canından kurban edilen mazlumlar.
Kur’an cehennemi “insanlar ve taşlarla dolu” diye tarif eder.
Sabra ve Şatilla’da, cehenneme çok “odun” gönderildi.
Ve her birinin üzerine insanlığın utancı kazındı.

Ama unutmamalıyız:

> Mazlumun kanı yerde kalmaz.
Allah’ın adaleti gecikir, ama şaşmaz.
Zulüm ile abad olunmaz.

Sonuç: Kanla Yazılan Bayramlar, Vicdanla Yazılacak Tarihler

Sabra ve Şatilla’da bayram sabahı hayat bitmişti, ama bir hakikat başlamıştı:
Bu ümmet, zalimi tanıdı; ama çoğu hâlâ sessiz.
Bugün Gazze’de yaşananlar, o katliamın devamı gibidir.
Ve bu çağ, artık susarak yaşanacak bir çağ değildir.

Bu makale, tarihin bir kesitini değil, vicdanın bir uyarısını ihtiva ediyor.
Zulmün tekrar etmemesi için, sadece gözyaşı değil, gayret gereklidir.
Ve her birimiz, bu gayrete ortak olmadan, bayramlara tam olarak girmiş sayılmayız.

Özet:

Bu makalede, 1982 yılında Sabra ve Şatilla mülteci kamplarında gerçekleştirilen katliamın vahşeti ve anlamı işlendi. Bayram sabahı masumların kurban edilmesi, ümmetin vicdanına kazınan bir yara olarak değerlendirildi. Katliamın benzerlerinin bugün Gazze’de sürdüğü, bayramların artık zulümle karıştığı ve ümmetin bu tabloya sessiz kalmaması gerektiği anlatıldı. Kurban Bayramı’nın ruhunun gerçek anlamı, mazluma sahip çıkmak ve zulme dur demekle yaşanabileceği mesajı verildi.

Göç Yurdu Dünya: Kuss bin Saide’nin Hutbesinden Hikmetler

Giriş: Ukaz’dan Yükselen Ses

Tarihin karanlık dehlizlerinde kimi sözler vardır ki, zamanı aşar, çağları delip kalplere iner. Kuss bin Saide’nin Ukaz Panayırı’nda bir deve üzerinde, ihtiyarlığın vakarını taşıyan haliyle söylediği hutbe, böyle bir hikmet ve ibret çağrısıdır. Henüz peygamberlik gelmemişken Fahr-i Kâinat Efendimiz’in kulak verdiği bu hutbe, dünya hayatının gerçek yüzünü perde perde açar önümüze.

Dünya: Bir Ferş-i Eyvan

Kuss bin Saide, dünya hayatını tarif ederken gökyüzünü bir tavan, yeryüzünü bir döşek gibi tasvir eder. Bu benzetme, dünyanın geçici ve misafirhane oluşunu gözler önüne serer. İnsan bu evde uzun kalacağını sanır ama zamanın değirmeni kimseye müsamaha göstermez. Gelen kalmaz, giden dönmez. Otlar biter, çocuklar doğar, sonra hepsi silinip gider. Yaşam, kesintisiz bir devr-i daim içinde, fânîliği hatırlatan bir nehir gibi akar.

Ölüm Irmağının Girişi Var, Çıkışı Yok

Kuss’un sözleri, faniliği sadece felsefî değil, derin bir ahlâkî uyarı olarak dile getirir. “Ölüm ırmağının girecek yeri var, amma çıkacak yeri yoktur.” Bu ifade, insanın dünyaya gelişini ve buradan dönüşsüz gidişini anlatan en sade ama en çarpıcı anlatımdır. Hiç kimse bu akışın dışında kalmaz. Ne Firavun’un sarayı, ne Âd ve Semûd’un taş binaları bu gerçeği değiştiremez.

Dünya Hayatı: Gafletle Geçirilmemesi Gereken Bir İmtihan

Kuss bin Saide’nin en vurucu ikazlarından biri de şudur:
“Yazıklar olsun ömürleri gaflet ile geçen ümmetlere!”
Burada gaflet, sadece dünya zevklerine dalmak değil; dünyanın hakikatini, ölümün yakınlığını, ahiretin gerçekliğini unutarak yaşamak demektir. Nice servet ve şöhret sahibi, bu gafletin kurbanı olmuştur. Hâlbuki bu dünya, beklenmeyen bir anda sona eren bir misafirliktir. Bu yüzden insan, her an tetikte olmalı, hayatı anlam ve sorumlulukla yaşamalıdır.

Gölgesi Başımıza Düşen Hakikat: Peygamberin Haberi

Kuss’un şu sözleri hayrete şayandır:
“Allah’ın bir gelecek Peygamberi vardır ki, gelmesi pek yakın oldu. Gölgesi başınızın üstüne geldi…”
Henüz risâlet gelmeden bu hakikati sezmesi, onun bir hak arayıcısı, bir gönül kâşifi olduğunun işaretidir. Hakikatin kokusunu almış, gelmekte olan rahmet rüzgârını hissetmiştir. Bu sezgi, onun gönlünün temizliğini ve Allah’ın ona verdiği bir nurla geleceğe olan basiretini gösterir.

Netice: Her Giden, Sırasını Bekleyen Bir Kafile Üyesidir

Kuss bin Saide’nin sözleri bize şunu hatırlatır: Hepimiz yoldayız. Bu yolun sonunda ölüm var. Ama ölüm bir son değil, asıl başlangıçtır. Burada ne ektiysek, orada onu biçeceğiz. Dolayısıyla dünya hayatı bir avunma değil, bir hazırlık yeridir. Şöhretin, servetin, gençliğin, kudretin hiçbir anlamı yoktur eğer ebediyet hazırlığı yapılmamışsa.

Makale Özeti

Bu makalede, Ukaz Panayırı’nda hutbe irad eden Kuss bin Saide’nin sözlerinden hareketle dünya hayatının faniliği, ölümün kesinliği ve gafletin tehlikesi işlenmiştir. Dünya; geçici, aldatıcı ve imtihan yeri olan bir misafirhanedir. Hiçbir varlık baki değildir. Gerçek baki olan Allah’tır ve O’nun gönderdiği peygambere tabi olmak, kurtuluşun tek yoludur. Gafletle geçen ömür, büyük bir kayıptır. Bu dünya, dönüşü olmayan bir yola hazırlık mekânıdır; akıllı olan, hazırlığını bu bilinçle yapandır.

Nekbe’nin Gölgesinde Büyüyen Umut: Nesrin’in Hikâyesi ve Filistin’in Direniş Hafızası

Lübnan’ın Sayda kentinde, yürek burkan hatıraların ve umut dolu hayallerin arasında sıkışmış bir yaşam sürülüyor. Filistinli mülteci Nesrin Hourani’nin sözleri, hem geçmişin acılarını hem de bugünün direniş ruhunu taşıyor: “Bizi bir süreliğine getirdiler ama yıllardır buradayız. Bugün Gazze’de yeni bir Nekbe yaşanıyor.” Bu sözler, sadece bir kadının şahsi hikâyesi değil; aynı zamanda bir halkın unutulmayan yası, bastırılamayan özlemi ve bitmeyen direnişidir.

Nekbe: Unutulmayan Bir Yıkım

1948’de yaşanan Nekbe, sadece toprak kaybı değil, aynı zamanda kimlik, aidiyet ve gelecek kaybıdır. Evlerinden edilen yüz binlerce Filistinli, bir gün geri döneceklerine dair umudu yüreklerinde taşıyarak mülteci kamplarına sığındı. Nesrin de onlardan biri olarak, ailesinden devraldığı bu hafızayı şimdi kendi çocuklarına aktarıyor. Çünkü Filistin’de sürgün, nesiller arası bir hatırlayış biçimine dönüşmüştür.

Gazze: Yeni Bir Nekbe’nin Gölgesinde

Bugün Gazze’de yaşananlar, sadece bir savaş değil; yeni bir Nekbe’dir. Evler yine yıkılıyor, çocuklar yine yetim kalıyor, insanlar yine topraklarından koparılıyor. Nesrin’in “Bugün Gazze’de yeni bir Nekbe yaşanıyor” sözleri, bu tarihî sürekliliğe işaret ediyor. Zulmün biçimi değişse de öz aynı kalıyor: işgal, baskı, yok sayılma. Ancak Filistin halkının cevabı da aynı: direnmek, var olmak, unutmamak.

Sevgiyle Beslenen Direniş

“Çocuklarımızın kalbine sevgiyi ve vatanımıza dönüş arzusunu ektik” diyor Nesrin. Bu cümle, direnişi sadece bir mücadele değil, aynı zamanda bir eğitim, bir sevgi ve bilinç aktarımı olarak yorumluyor. Toprak kaybedilebilir, evler yıkılabilir, insanlar yerinden edilebilir; fakat kalplere ekilen vatan sevgisi, nesiller boyu yeşermeye devam eder. Direnişin en sağlam kökü, silah değil; bilinçli, inançlı ve sevgiyi yitirmemiş bir nesildir.

Düşündürten Gerçek: Geri Dönmek Bir Hayal Değil, Haktır

Filistinli mültecilerin en büyük gerçeği, “geri dönme hakkı”dır. Bu hak, sadece siyasî bir talep değil, insani bir zarurettir. Nesrin’in hikâyesi, bu hakkın unutulmaması için yazılmış bir şahitliktir. Onun mücadelesi, sadece bir annenin haykırışı değil, tüm insanlığın vicdanına yapılan bir çağrıdır: Zulüm neredeyse, direniş oradadır. Ve unutulmamalıdır ki, zulmün hükmü geçici, adaletin hükmü ebedîdir.

Makale Özeti

Lübnan’ın Sayda kentindeki bir mülteci kampında yaşayan Filistinli Nesrin Hourani, 1948’deki Nekbe’yi ve bugün Gazze’de yaşanan yeni trajediyi karşılaştırarak, Filistin halkının kuşaklar boyu süren sürgün ve direniş hikâyesine ışık tutuyor. Hourani’nin sözleri, hem tarihî bir hafızayı hem de geleceğe dair bir umudu içinde barındırıyor. Kalplere ekilen vatan sevgisiyle beslenen direnişin, sadece bir hak arayışı değil, aynı zamanda insanî bir onur mücadelesi olduğu anlatılıyor. Bu makale, Filistin davasının unutulmaması ve zulme karşı vicdanî bir duruşun korunması gerektiğini düşündürücü bir dille ele alıyor.