ALLAH KURAN-I KERİM’DE HANGİ VARLIKLARLA VE NE ÜZERİNE KONUŞMUŞTUR?
ALLAH KURAN-I KERİM’DE HANGİ VARLIKLARLA VE NE ÜZERİNE KONUŞMUŞTUR?[1]
Kur’ân-ı Kerîm’de Allah Teâlâ’nın çeşitli varlıklarla doğrudan veya dolaylı olarak konuştuğu, bu diyalogların ise insanlara rehberlik etmek, hikmet ve mesajlar sunmak amacıyla aktarıldığı görülür. Bu konuşmalar, varlık türlerine ve konulara göre şu şekilde özetlenebilir:
### **1. İnsanlarla Konuşmalar**
Allah’ın insanlarla iletişimi genellikle **peygamberler** aracılığıyla gerçekleşmiştir. Bazı örnekler:
– **Hz. Âdem ile Konuşma**
Allah, Hz. Âdem’i yarattıktan sonra ona isimleri öğretmiş ve meleklere karşı onu temize çıkarmıştır:
*“Âdem’e bütün isimleri öğretti.”* (Bakara, 2:31)
Tefsirlerde, bu konuşmanın insana verilen bilgi ve şerefin bir işareti olduğu vurgulanır (İbn Kesîr, Taberî).
– **Hz. Mûsâ ile Konuşma**
Allah, Hz. Mûsâ’ya Tûr Dağı’nda doğrudan hitap etmiştir:
*“Mûsâ tayin ettiğimiz vakitte (Tûr’a) gelip Rabbi de onunla konuşunca…”* (A‘râf, 7:143)
Bu konuşma, Kur’ân’da Allah’ın bir insanla en açık diyaloğu olarak nitelenir (Kurtubî, Râzî).
– **Hz. Muhammed (s.a.v.) ile Konuşma**
Vahiy yoluyla gerçekleşen bu iletişim, Kur’ân’ın tamamını kapsar:
*“(Ey Muhammed!) Şüphesiz ki bu Kur’ân, sana Rabbinin izniyle bir öğüt, bir hidayet ve müminler için bir müjdedir.”* (A‘râf, 7:203)
– **Diğer Peygamberler**
Nûh, İbrâhîm, Dâvûd, Îsâ gibi peygamberlerle de Allah’ın konuştuğu ayetlerde belirtilir (örneğin; Meryem, 19:52; Nisâ, 4:163).
### **2. Meleklerle Konuşmalar**
Allah, meleklerle hem insanların yaratılışı hem de kozmik düzenle ilgili emirlerini paylaşmak için konuşur:
– **Meleklerin Hz. Âdem’e Secdesi**
*“Meleklere, ‘Âdem’e secde edin!’ dedik. Hepsi secde ettiler; yalnız İblis hariç…”* (Bakara, 2:34)
Tefsirlerde bu diyalog, insanın meleklerden üstün kılındığını gösterir (Taberî).
– **Kıyamet Sahneleri**
*“O gün Rûh (Cebrâil) ve melekler saf saf dizilir; Rahman’ın izin verdiği dışında hiç kimse konuşamaz.”* (Nebe’, 78:38)
– **Vahiy Meleği Cebrâil**
Allah, vahyi Cebrâil aracılığıyla peygamberlere iletmiştir:
*“Şüphesiz o (Kur’ân), değerli bir elçinin (Cebrâil’in) getirdiği sözdür.”* (Tekvîr, 81:19-21)
### **3. Cinlerle Konuşma**
Allah, cinlere de hitap etmiş ve onlara sorumluluk yüklemiştir:
– **Cin Sûresi**
*“De ki: Bana cinlerden bir topluluğun Kur’ân’ı dinlediği ve şöyle dedikleri vahyolundu: ‘Biz hayranlık uyandıran bir Kur’ân dinledik.’”* (Cin, 72:1)
Tefsirlerde, cinlerin de insanlar gibi Allah’a ibadetle yükümlü olduğu belirtilir (İbn Kesîr).
### **4. Tabiat ve Canlı-Cansız Varlıklarla Konuşma**
Allah’ın tabiata yönelik emirleri, onun her şeye hâkim olduğunu gösterir:
– **Gökler ve Yer**
*“Sonra duman hâlinde olan göğe yöneldi ve ona ve yere: ‘İsteyerek veya istemeyerek gelin!’ dedi. İkisi de: ‘İsteyerek geldik’ dediler.”* (Fussılet, 41:11)
Bu ayet, kâinatın Allah’ın emrine boyun eğdiğini ifade eder (Kurtubî).
– **Hz. Mûsâ’nın Asası**
*“Asanı at!” (Mûsâ attıktan sonra) ‘Onu al, korkma! Biz onu eski hâline çevireceğiz.’”* (Tâ-Hâ, 20:19-21)
Tefsirlerde, cansız varlıkların Allah’ın emriyle hareket ettiği vurgulanır (Râzî).
– **Karınca ve Hz. Süleyman**
*“Nihayet karınca vadisine geldiklerinde bir karınca: ‘Ey karıncalar! Yuvalarınıza girin; Süleyman ve ordusu farkına varmadan sizi ezmesin!’ dedi.”* (Neml, 27:18)
Bu ayet, Allah’ın canlılara ilham yoluyla konuşma yeteneği verdiğine işaret eder.
### **5. Şeytan (İblis) ile Konuşma**
İblis, Allah’ın emrine karşı çıktığında onunla doğrudan diyalog kurulmuştur:
– **İblis’in Kibri**
*“Allah: ‘Sana emrettiğim hâlde secde etmene ne engel oldu?’ dedi. (İblis): ‘Ben ondan üstünüm; çünkü beni ateşten yarattın, onu çamurdan yarattın’ dedi.”* (A‘râf, 7:12)
Tefsirlerde bu diyalog, kibirin insanı nasıl helâke sürüklediğini gösterir (İbn Kesîr).
### **Konuşmanın Konuları**
Allah’ın konuşmaları genellikle şu temalar etrafında şekillenir:
1. **Tevhid ve İbadet**: İnsan ve cinlerin yaratılış amacı (Zâriyât, 51:56).
2. **Emir ve Yasaklar**: Namaz, zekât, adalet gibi hükümler (Bakara, 2:43).
3. **Kıssalar ve İbretler**: Geçmiş kavimlerin hikâyeleri (Yûsuf, 12:111).
4. **Ahiret ve Hesap**: Kıyamet sahneleri ve mizan (Zilzâl, 99:7-8).
5. **Tabiatın Düzeni**: Güneş, ay ve yıldızların Allah’a boyun eğmesi (Yâsîn, 36:38-40).
### **Tefsirlerdeki Yorumlar**
– **Taberî**: Allah’ın konuşması, kelâm sıfatının tecellisidir; bu, O’nun yüceliğini gösterir.
– **Râzî**: Cansız varlıklarla konuşma, Allah’ın her şeye kadir olduğunun delilidir.
– **İbn Âşûr**: Allah’ın cinlerle konuşması, onların da şer‘î hükümlere muhatap olduğunu ispatlar.
### **Sonuç**
Kur’ân’da Allah’ın konuşması, **yaratılmış her varlıkla ilişkisinin bir tezahürüdür**. Bu diyaloglar, insana verilen değeri, kâinatın Allah’a boyun eğdiğini ve her şeyin O’nun kontrolünde olduğunu vurgular. Tefsirler, bu konuşmaların insanı hidayete ve tefekküre davet ettiğini ifade eder.
@@@@@@@@
Kur’an-ı Kerim, insanlara doğru yolu göstermek amacıyla çeşitli varlıklarla ve pek çok konu üzerine konuşmuştur. Bu varlıklar, insanlardan melekler, cinler, hayvanlar, doğa unsurları, hatta bazen bitkiler ve yıldızlar gibi doğanın öğeleri de yer alır. Allah’ın bu varlıklarla olan konuşmaları genellikle ahlaki, toplumsal, dini ve metafiziksel mesajlar içerir.
İşte bazı varlıklarla ilgili Kur’an’daki konuşmalar:
1. İnsanlar: Allah, en fazla insanlarla konuşur. İnsanları doğru yola iletmek için peygamberler göndermiş, onları yaratılış gayelerini hatırlatmış, hayatlarının her aşamasında doğruyu ve yanlışı öğretmiştir. Örneğin, Bakara suresi 2. ayet ve Al-i İmran suresi 3. ayet gibi ayetlerde Allah, insanlara öğütler verir.
Bakara, 2:21-22: “Ey insanlar! Sizi ve sizden öncekileri Allah’a kulluk etmeniz için yaratan Rabbinize ibadet edin. O, yerin ve göğün yaratıcısıdır. O’na inanırsanız, O’ndan korkarsınız.”
2. Melekler: Melekler, Allah’ın emirlerini yerine getiren varlıklardır. Allah, meleklerle bazen özel olarak, bazen ise onları insanlara vahiy gönderen aracılar olarak kullanmıştır. Mesela Fetih suresi 48:4’te meleklerin, Allah’ın yardımını ve zaferini simgeleyen figürler olarak yer aldığı ifade edilmiştir.
3. Cinler: Cinler de Allah’ın yarattığı ve insanlar gibi sorumlu tutulan varlıklardır. Allah, cinlerle de konuşmuş ve onları da iradeleriyle doğru yola yönlendirmeye çalışmıştır. Cin suresi tamamıyla cinler ve onların İslam’la tanışması hakkında bilgi verir. Cin, 72:1-2 ayetinde Allah, cinlere öğüt verir ve onlara peygamberlerin insanlara olduğu gibi, onlara da mesajlar gönderdiğini bildirir.
Cin, 72:1-2: “De ki: ‘Bana vahyolunan şunu işittim: Bir grup cin, Kur’an’ı dinlediler ve dediler ki: “Gerçekten biz doğru bir Kur’an işittik.”
4. Hayvanlar: Kur’an, hayvanları da birer Allah’ın yarattığı varlıklar olarak kabul eder ve onların bile Allah’a ibadet ettiklerini belirtir. Mesela Nur suresi 24:41’de dağlar, kuşlar ve diğer canlıların Allah’ı tesbih ettikleri ifade edilmiştir.
Nur, 24:41: “Görmedin mi ki göklerde ve yerde bulunan her şey, kuşlar kanat çırparak (O’nu) tesbih eder? Her biri namazını ve tesbihini bilir.”
5. Doğa ve Doğa Olayları: Kur’an-ı Kerim’de yer alan birçok ayet, doğa unsurlarını Allah’ın kudretini gösteren birer işaret olarak sunar. Gökler, yer, denizler, rüzgarlar, dağlar ve meyveler gibi varlıklar, Allah’ın kudretine tanıklık eder. Rum suresi 30:48 ve Mülk suresi 67:15 gibi ayetlerde doğadaki düzenin Allah’ın varlığını ve gücünü gösterdiği vurgulanmıştır.
Rum, 30:48: “Allah, gökleri ve yeri yaratandır. O, her şeyin üzerine egemendir. O’nun emriyle rüzgarları da gönderen O’dur.”
6. Yıldızlar ve Gök Cisimleri: Kur’an’da Allah, yıldızları ve diğer gök cisimlerini insanlara birer işaret olarak yaratmıştır. Mülk suresi 67:5’te yıldızların ve göklerin yaratılışı, Allah’ın kudretini gösteren deliller olarak ifade edilmiştir.
Mülk, 67:5: “Biz gökyüzünü kandil ve yıldızlarla süsledik. Bunlar, şeytanlara karşı bir silah olarak kullanılır.”
Bu örnekler, Allah’ın sadece insanlarla değil, tüm varlıklarla, onların yaratılış gayelerini ve varlıklarını anlamaya yönlendirici bir şekilde konuştuğunu gösterir. Tefsirlerde bu varlıklarla ilgili yapılan açıklamalarda, Allah’ın her varlıkta bir anlam ve hikmet barındırdığı, her birinin insanlara öğretecek bir ders sunduğu vurgulanır.
Allah, bu varlıklarla insanlara doğru yolu göstermek, onları imana çağırmak ve yarattığı evrenin düzenini anlamalarına yardımcı olmak için konuşmuş, onlarla ilgili mesajlar vermiştir.
@@@@@@@
[1] https://www.youtube.com/watch?v=fdPDVnMoH88